Atmanand Prakash Pustak 043 Ank 04

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 17

D
કે કેટલીક વ્યાખ્યાઓ !
પ્રકરણદિકના અભ્યાસીઓને માટે કેટલુંક જાણવા જેવું. પ્રમાતા :– કોઈ પણ વસ્તુને યુક્તિપુરસ્સર બંધ કરનાર. પ્રમેય :–જે વસ્તુ બંધ કરવા યોગ્ય-જાણવા યોગ્ય હોય તે. પ્રમાણ –જેના વડે વસ્તુને યથાર્થ બંધ થાય છે. સ્વપરનું વિશેષ બોધક જ્ઞાનસ્વરૂપવાળું. પ્રમિતિ –વસ્તુને યથાર્થ બેધ. અન્વય :- એક વસ્તુની હૈયાતીમાં અન્ય વસ્તુની હૈયાતી. વ્યતિરેક – એક વસ્તુના અભાવમાં અન્ય વસ્તુને અભાવ. સામાન્ય –એકાકારને એક શબ્દથી વાય એવી પ્રતીતિ તે. વિશેષ –વિજાતીય પદાર્થથી સર્વથા ભિન્નપણાનું ભાન કરાવનાર તે. નિસર્ગ –સ્વભાવ, પરિણામ અથવા અપરોપદેશ.
અધિગમ :-અભિગમ, આગમ, નિમિત્ત, શ્રવણ કે ઉપદેશ. સકામ નિજ –તપશ્ચર્યાદિ અનુષ્ઠાન દ્વારા કર્મોનો ક્ષય કરે તે. અકામ નિ –કમને સ્થિતિકાળ પૂર્ણ થતાં પિતાની મેળે ખરી પડે તે. કરણ –જીવના વીર્યવિશેષનું નામ. અપવતના–ઘટાડે. અનિકાચિત –ફેરફાર થવાના રવભાવવાળા વગર ભગવે છૂટી શકે તેવા. નિકાચિત –ફેરફાર ન થઈ શકે તેવા. અપવાદે જ્ઞાનપૂર્વક તીવ્રતપશ્ચર્યાદ્વારા ફેરફારની શક્યતાવાળા.
અબાધાકાળ –અનુદયકાળ સાગરોપમની સ્થિતિ પ્રમાણે દેવ નરકના આયુમાં ૧૦૦ વર્ષ ગણવા. નિષેક કાળ :-કમને ઉદય સમય યાને અનુભવ સમય. ગ્રંથિ -રાગદ્વેષના નિબિડ પરિણામરૂપ ગાંઠ. ઉપમાન –બે વસ્તુનું સાદશ્ય. સમ્યમ્ -દર્શનના ચિહ્નો-શમ, સંવેગ, નિર્વેદ, અનુકમ્મા, આસ્તિક્ય-અનુક્રમે પ્રધાનતા અને પશ્ચાનુપૂર્વી ઉત્પત્તિ કેમ છે.
કેટલાંક સ્વરૂપ – ભવ્યત્વ –ભવ્ય એટલે વહેલું કે મેડે પણ જરૂર મેક્ષે જનાર આત્મા. અભવ્ય –એટલે જેનામાં મેક્ષે જવાની યોગ્યતા નથી તે આત્મા. જાતિભવ્ય –મોક્ષે જવાની લાયકાત છતાં અનુકૂળ સામગ્રીના અભાવે કદિ પણ મુક્ત નહીં થઈ શકે
તેવા આમા. પુન્ય-પાપાભંગી :–પુન્યાનુબંધી પુન્ય જન્માંતરને માટે પુન્ય સંપાદન કરી આપનારૂં પુન્ય.
, , પાપ , , , ઉપાર્જન કરવામાં વચ્ચેનહિ આવનારે પાપ. પાપાનુબંધી પાપ ,, ,, પાપના પિટલ બંધાવનાર પાપ.
, , પુન્ય , , પાપ સંપાદન કરવામાં કારણભૂત પુન્ય. ઉપયોગ સામાન્ય વરતુ રનમ્ પ્રભાનન્દસૂરિકૃત લલિતક્તિ ”
સામ્રા શાન-મનામા રનમ્ | “ તસ્વાર્થરાજર્તિક” यत् सामान्यग्रहणं दर्शनमेतद् विशेषितं ज्ञानम् । દૂર નો [પ્રત્યે અથવા તે “સમ્મતિતક' સાકાર-ઉપયોગ
અનાકાર-ઉપયોગ મતિઅજ્ઞાન મતિજ્ઞાન.
અચક્ષુદર્શન ચક્ષુદર્શન મૃત અજ્ઞાન શ્રતજ્ઞાન