________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માનૐ પ્રકાશ
[ ૧૪ ]
સન્મુખ થાય, નિષ્ફ આવે તે ધર્મા; અને જે જે પ્રકારે તે સ્વસ્વભાવથી દૂર જાય, વિમુખ થાય તે અધ. તે આત્મસ્વભાવને અનુલક્ષીને, તેના સાધનભૂત જે જે વિધાને, જે જે ક્રિયાઓ, જે જે મા દશા પરમાપકારી જ્ઞાનીઓએ પ્રદર્શિત કર્યાં છે તે સમસ્ત પશુ કારણમાં કાના ઉપચારથી ધર્મ” છે. આમ નિશ્ચય-વ્યવહારને યચાસ્થાન સમુચિત વિનિયેાગ કરવેશ, સમન્વય સાધવા તે ધર્મોનુ પરમ રહસ્ય. છે. મહાતત્ત્વજ્ઞ શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીએ પ્રકાશ્યુ છે કેઃ—
આવા મહાપર્વમાં જે જે ધર્મક્રિયા આદિ કરવામાં આવે તે શાંતિથી, આત્મશુદ્ધિના લક્ષ્ય સાથે, સમજણપૂર્વક કરવામાં આવે, ઊંડા ઊતરી અવગાહવામાં આવે, તે પરમ આહ્લાદના કારણરૂપ થઇ પડે એવી છે. આ આધ્યાત્મિક દૃષ્ટિ જો લક્ષમાં હાય તો કાઈ પણુ વિખવાદને સ્થાન રહી શકે જ નહિ, ઘણા પ્રશ્નોનુ સ્વયં સમાધાન થઇ જાય.
અને આ અધ્યાત્મદષ્ટિ વિનાની સર્વ ક્રિયા વાસ્તવિક રીતે છાર પર લિપણા જેવી છે. આ અંગે મહાભા આનદઘનજીના વચને મનન કરવા ચેાગ્ય છે, “ નિજ સ્વરૂપ જે કિરિયા સાથે, તા તેહશુ રઢ મા રે, છ આનદઘનજી,
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શુદ્ધ ભાવ તે સૂની કિરિયા, બેહુમાં અંતર કેતેાજી ? જલહુલતા સૂરજ ને ખજુએ,
તાસ તેજમાં તેતાજી. ” શ્રી યશાવિજજીકૃત ચેાગષ્ટિ સજ્ઝાય. અધ્યાત્મષ્ટિની મહત્તા શ્રીમાન યશેાવિજયજીએ પણ આ શબ્દોમાં ગાઇ બતાવી છે:-- વેલા ચશાસ્ત્રવિત દેશ સમધ્યાત્મશાસ્ત્રવિત । भाग्यभृद्भोगमाप्नोति वहते चन्दनं खरः || धनिनां पुत्रदारादि यथा संसारवृद्धये । તથા પાંડુિત્થરતાનાં શાખ્યા નિતમ્ ॥ —શ્રી અધ્યાત્મસાર
"3
નિશ્ચય વાણી સાંભળી, સાધન તજવાં તૈય; નિશ્ચય રાખી લક્ષમાં, સાધન કરવાં સાય, છ – આત્મસિદ્ધિ આવેાધતે સદા કરવાનેા હોય, આચરવાના હૈાય, જીવનમાં એક સૂત્ર કરી વણી દેવાતા હેાય; પરંતુ તેના વિશેષ દઢીકરણ અર્થે, અધિક આરાધન અર્થે, જ્ઞાનીઓએ તિથિવિશેષા, પવિશેષ! પ્રતિનિયત કર્યાં છે; તે તે પ વાસરાએ જીવ સ્થિર થઈ, ખાસ નિવૃત્તિ મેળવી, આત્મભાવના અભ્યાસી શકે, સાચા આત્મધર્મની આરાધના કરી શકે, એવી સુંદર કલ્યાણકર યેાજના કરી છે. પયુ બહુ પ તેવી યેજનામાંની એક સુંદરતમ ચેાજના છે. વિશ્વના પર્દિનેશમાં સર્વોત્તમ આદર્શો
पुत्रदारादि संसारः पुंसां संमूढचेतसाम् |
રૂપ છે, કાને પ્રજ્વલિત કરવાનો મહાભાવ-વિવુાં રાત્રĀમાર: સચોળતાત્મનામ્।। ` મન છે, આત્મશુદ્ધિનું મહાતીર્થ છે અને આત્મસિદ્ધિનું મહાપર્વ છે.
શ્રી. હરિભદ્રસૂરિષ્કૃત યોગ દુ
આ આધ્યાત્મિક દૃષ્ટિબિંદુને દૃષ્ટિ સન્મુખ રાખી ને આપણે આવશ્યકાદિ ક્રિયાનું અંતર ગ રહસ્ય તપાસીએ, જરા ઊંડા ઊતરી તેના હાર્દની સમીક્ષા કરીએ, તે મહાત્મા જ્ઞાનીએએ યેાજેલી તે તે ક્રિયાએ આત્માને પેાતાના સ્વરૂપને લક્ષ દઢીભૂત કરાવે એવી છે, એમ આપણને સુપ્રતીત થાય છે, તેનુ ઉદાહરણરૂપે અત્ર સંક્ષેપ દિગ્દર્શન કરીએ. ( યાલુ )
'
For Private And Personal Use Only
અર્થાત્~ અન્ય શાસ્ત્રાના જાણનાર તેા કલેશ જ અનુભવે છે, અને અધ્યાત્મશાસ્ત્રના જાણનાર રસ અનુભવે છે; ચંદનને ભાર ગધેડે વહે છે પણ તેની સુગધીને ઉપભાગ ભાગ્યશાળી પામે છે. જેમ ધનવાનને પુત્ર શ્રી આદિ સંસારવૃદ્ધિ અર્થે થાય છે, તેમ પંડિતાઇના ઘસડીને અધ્યાત્મ વિનાનું શાસ્ત્ર સંસારવૃદ્ધિ અર્થે થાય છે.”
16
