________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
?
www.kobatirth.org
શ્રી મુનિસુન્દરસૂરિ.
લેખક : શ્રીયુત માહનલાલ દલીચ' દેશાઇ B. A. LL, B. Advocate,
પ્રસ્તાવઃ-શ્રી મુનિસુન્દરસૂરિનાં માત પિતા, જાતિ, જન્મસ્થાન ટુજી સુધી અજ્ઞાત રહ્યાં છે. સુભાગ્યે તેઓ જૈન શ્વેતામ્બર સપ્રદાયના તપગચ્છમાં શ્રી સામસુન્દરસૂરિના પટ્ટધર થયેલા હાઈ તે ગચ્છની ( ધર્માંસાગર ઉપાધ્યાયકૃત તેમજ
અન્ય) પટ્ટાવલીમાં તેમનાં જન્માદિ વર્ષો સાંપડે
છે
એકની
છેઃ-જન્મ સ. ૧૪૩૬, દીક્ષા સ. ૧૪૪૩, વાચક પદ્મ સં. ૧૪૬૬, સૂરિપદ સ'. ૧૪૭૮ (?૧૪૭૬), સ્વવાસ સ. ૧૫૦૩ કાર્ત્તિ શુદ્ધિ ૧, જ્યારે સામસુન્દરસૂરિનાં જન્મવર્ષાદિ એમ છે કે: જન્મ સ ૧૯૩૦ માધ વિદ ૧૪ શુક્ર પાણ્ડપુરમાં, દીક્ષાવ્રત સ ૧૪૩૭ પાણ્ડપુરમાં, વાયકપદ સ. ૧૪૫૦, સૂરિષદ સં. ૧૪૫૭, સ્વર્ગવાસ સ ૧૪૯૯ ( જે. ગ્. કવિએ ૨, ૭૧૯ ) એટલે અને સૂરિઓના જીવનકાળ પ્રાયઃ સરખા એકનુ આયુષ્ય ૬૯ બીજાનું ૬૭ વર્ષ ૬ વર્ષની વય હતી ત્યારે બીજાના જન્મ થાય છે અને એકના સ્વર્ગવાસ પછી ચાર વર્ષે ખીન્નને દેહંત્સગ થાય છે. એક ૭-૮ વર્ષની વયે મુનિદીક્ષા લે છે ત્યારે બીજો ત્યારપછી પ્રાયઃ છ વષૅ ૭–૮ વર્ષની વયે જ સાધુવ્રત સ્વીકારે છે એકને વાચકપ૬ ૨૦ વર્ષની વયે મળે છે તે બીજાને ૩૦ વર્ષની વયે પ્રાપ્ત થાય છે. એકને સૂરિપદ ગચ્છ નાયક દેવ દરર સ. ૧૪૫૭ માં પાટણમાં નરસિંહે કરેલા ઉત્સવપૂર્ણાંક આપે છે, ત્યારે બીજાને તે સામસુંદરસૂરિ ગચ્છનાયક થયા પછી સ’. ૧૪૭૮ માં વડનગરમાં દેવરાજે કરેલા ઉત્સવપુરઃસર સુષ્પિદ અર્પે છે. એક સ ૧૪૯ માં સ્વરથ થાય છે તેા ખીજા તે પછી પ્રાયઃ ચાર વર્ષે તેમના પટ્ટધરની ગાદી શેાભાવી દેવલેાક સિંધાવે છે.
આમ લગભગ આખું. વિક્રમનુ પંદરમું શતક
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અને સૂરિઓનું જીવન રશકે છે. સામસુંદરસૂરિએ અનેક ભવ્ય જૈન મંદિરાની પ્રતિષ્ઠા, અનેકને વાચક્રપદ અને આચાય પદનું મહાન સર્વપૂર્વ ક દાન, પુષ્કળતે આપેલી દીક્ષ, ત્રણ પુસ્તકા વ્હાર, લેાકભાષામાં ગદ્યગ્રંથૈ ની રચના આદિ ધકૃત્યોથી જૈનધમ અને સાહિત્યની અનેક પ્રકારે સ્મરણીય સેવાએ કરવામાં પાછી પાની કરી નથી. તેથી આ શતકને ય! વાસ્તવિક રીતે સ’. ૧૪૫૧ થી શરૂ થતાં અધ શતકને ‘સેમસુન્દર યુગ ' એ નામ આપી શકાય તેમ છે. (જુએ મારે જન સાહિત્યા સક્ષિપ્ત ઇતિહાસ,' વિભાગ પાંચમે।.)
ધાર્મિક સ્થિતિ:- આ વખતે જૈન ધર્મની સ્થિતિ શી હતી તેને। કઇક ખ્યાલ મારા જૈન સાહિત્યને સક્ષિપ્ત તિહાસ જોવાથી આવશે. અન્ય ધર્મોની સ્થિતિ જોતાં રામાનંદ અને કબી રના ઉપદેશ વૈષ્ણવ સોંપ્રદાય-ભક્તિસ`પ્રદાય પર જબરી અસર કરી હતી. રામાનંદજી આખા ઉત્તર હિંદુસ્થાનમાં ચાલતી દેશ ભાષામાં શમસીતાનાં નામના મહિમા જગાવે છે તથા વર્ણ ભેદ સથા તજી દે છે એમના મુખ્ય શિષ્યમાં ખાર પુરુષ વિવિધ વર્ણના અને એક સ્ત્રી છે; એમાં કશ્મીર (વણકર), પીપેા (રજપૂત), સેના (જામ), ધતા (ટ), રાદાસ (ચમાર) અને પદ્માવતીનાં નામ વિશેષ પ્રસિદ્ધ છે. કશ્મીરજી–ક્બીર સાહેબને જ્ઞાન અને જ્ઞાનથી પ્રકાશિત થયેલી ભક્તિ સિવાય કાંઈ જ ગમતુ ં નથી. હિન્દુએમાં તેમજ મુસલમાનામાં ધર્મને નામે ચાલતી ક્રિયાઓને અને દુકાન દારીએ ને એ સખ્ત શબ્દમાં નિન્દે છે. મૃત્તિ પુજા, સ્નાન, વ્રત, જપ, તપ વગેરે કમ કાંડની પ્રક્રિયાનુ તથા કાજી અને આચાર્યાંના મિથ્યાજ્ઞાનનું ખંડન કરે છે અને ‘રામ' અને રહીમ' હિન્દુ અને મુસલમાન બંનેના ઇશ્વર એક જ છે એમ પ્રતિપાદન
For Private And Personal Use Only
