Atmanand Prakash Pustak 039 Ank 01

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531454/1

Page #1

Page #2

SURETAT
illlll
1519
APEAN
પુસ્તક ૩૯ મું અ’ક ૧ લા.
| સંવત ૧૯૭
શ્રાવણ
માતીશા શેઠની ટ્રેક-પાલીતાણા.
आ.श्री कैलाससागर मृरि ज्ञान मंदिर
પ્ર કા શ ક શ્રી ચંદાવર નેન યTTRાયમ1 % હોમ શ્રી જૈન આત્માનદ સભા-ભાવનગર,
ST.

Page #3

ભવિષવ-પશ્ચિવા
( ૧. પ્રભુ સ્તુતિ. ••• • AM "" કે " ૨. નૂતન વર્ષાભિનંદન.
( કવિ રેવાશકર વાલજી બધેકા) ૨ / 3. નૂતન વર્ષનું મંગલમય વિધાન ... ..
... (સંપાદક મંડલ ) ૩ (૪, “શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ” માટેના આશીવો દે. ...( જુદા જુદા મુનિમહારાજાઓ ) ૨૬
૮ અભિનંદન. ... ૧ ... Y ... છે ..( મુનિશ્રી હેમેન્દ્રસાગરજી મહારાજ ) ૨૬ /૬પર્યુષણ મહાપર્વના દિવ્ય સંદેશ. ... ... ( મુનિશ્રી ન્યાયવિજયજી મહારાજ ) ૮ A. છા પર્વાધિરાજ પર્યુષણ પર્વ.
( મુનિશ્રી હેમેન્દ્રસાગરજી મહારાજ) ૯ ૮. વિચારશ્રેણી.
... ... ( આ શ્રી વિજયકસ્તૂરસૂરિજી મહારાજ ) ૧૧ ૯) પર્યુષણા ; આત્મસિદ્ધિનું મહાપર્વ... ... (ડે. ભગવાનદાસ મ. મહેતા ) ૧૩ ૧પ્રેમથી મુક્તિ ... ••• •••
... ... (ચોકસી ) ૧૫ ૧૧. ઉપદેશક પુપે. ... ...
... (પં. શ્રી સમુદ્રવિજયજી મહારાજ ) ૧૭ ૧, શ્રી મુનિસુદરસૂરિ. ... (મેહનલાલ દ. દેશાઈ B. A, LL. B. Advocate ) ૨૦ ૧૩. ચાવીશ તીર્થંકરનું સ્તવન.. છે ... | મુનિશ્રી લક્ષ્મીસાગરજી મહારાજ ) ૨૨ ૧૪. વર્તમાન સમાચાર. ( પંજાબ સમાચાર ) ... ...
| ૨૪ ૧૫ સ્વીકાર સમાલોચના. ...
ગ્રાહકોને વિનંતિ. આજે જ્યારે પ્રચંડ યુદ્ધ ચાલી રહ્યું છે અને કાગળો વગેરેના ભાવ અઢીગણા થઈ ગયા છે, જેથી “ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ ' નો ખર્ચ લવાજમ કરતાં વિશેષ વધ્યો છે, જેથી અમારા માનવંતા ગ્રાહકોને નમ્ર વિનંતિ છે કે તેઓ ગ્રાહક તરિકે ચાલુ રહે એટલું જ નહિ, પણ નવા ગ્રાહકે મેળવી આપવાની પોતાની ફરજ સમજી આ પરિસ્થિતિમાં અમને યોગ્ય સાથ આપે; તેમજ ચાલુ કે નવા ગ્રાહકે ચાલુ રહી અને એ રીતે ઉત્તેજન આપે તેવી નમ્ર સૂચના છે. આડત્રીસ વર્ષથી ચાલતા માસિક માટે તેમજ તેની વધતી જતી સુંદરતા માટે અમારે આથી વિશેષ કાંઈ જ કહેવાનું ન જ હોય તેથી આ સૂચની સવ ગ્રાહક મહાશયા ધ્યાનમાં લે તેમ ફરીથી આગ્રહભરી વિનંતિ છે.
-વ્યવસ્થાપક.
- ૨૫
‘‘શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશનું સંપાદક મંડલ. ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ.
શાહ’ વિટ્ઠલદાસ મૂળચંદ બી. એ. શેઠ ફતેહચંદ ઝવેરભાઈ.
શેઠ હરિલાલ દેવચંદભાઇ. વ્યવસ્થાપક,
શાહે કાન્તિલાલ ભગવાનદાસ. શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ ” ના લવાજમ સંબંધી પત્રવ્યવહાર વ્યવસ્થાપકના નામથી કરવો.
લેખે સંબંધી પત્રગ્યવહાર સંપાદક મંડલના નામથી કરો.

Page #4

શ્રી વાસુષજ્ય ( પ્રભુ) ચરિત્ર.
(શ્રી વધ માનસૂરિકૃત. ) ૫૪૭૪ શ્લોકપ્રમાણ, મૂળ સંસ્કૃત ભાષા અને સુંદર શૈલીમાં વિસ્તારપૂર્વક જુદા જીદા આગમા તથા પૂર્વાચાર્યોકૃત અનેક ગ્રંથોમાંથી દેહન કરી શ્રીમાન વર્ધમાનસૂરિજીને એ સં'. ૧૨૯૯ ની સાલમાં લખેલે આ અપૂર્વ ગ્રંથ છે. રચનાર મહાત્માની કવિત્વશક્તિ અદ્ભુત છે, તે તેમાં આવેલ સર્વ પ્રકારના રસની પરિપૂર્ણ તા જ બતાવી આપે છે. તેનું' આ સાદું, સરલ અને સુંદર ભાષાંતર છે. ઊંચા એન્ટ્રીક કાગળો ઉપર સુંદર ગુજરાતી અક્ષરોમાં છપાયેલ છે.
| આ ગ્રંથમાં પ્રભુના ત્રણ ભવા, પાંચ કલ્યાણુક્ર અને ઉપદેશક જાણવા યોગ્ય મનનીય સદર એધ પાઠ, તત્ત્વજ્ઞાન, તપ વગેરે સંબંધીની વિસ્તૃત હકિકતાના વર્ણ ની સાથે પષ્ય ઉપર પથ્થાક્ય ચરિત્ર, રાત્રિભોજન ત્યાગ અને આદર, બારવ્રત, રોહિણી આદિની અનેક સુંદર, રોચક, રસપ્રદ, આલાદક કથાઓ આપેલી છે, કે જેમાંની એક કથા પૂરી થતાં બીજી વાંચવા મન લલચાય છે અને પૂરી કરવા ઉત્સુકતા થાય છે. તે તમામ કથાઓ ઉપર ગ્રાહ્ય અને સુંદર ઉપદેશ પણ સાથે આપેલ છે. પ્રભુના ત્રણ ભાના-જીવનના નહિ પ્રગટ થયેલ જાણવા જેવાં અનેક પ્રસગા અને ક્રેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયા પછી પ્રભુએ સ્થળે સ્થળે વિચરી આપેલ વિવિધ વિષયો ઉપર આદરણીય દેશનાએ એ તમામ આ ગ્રંથમાં આપવામાં આવેલ છે. - આ ગ્રંથની કૃતિ જેમ ઉત્તમોત્તમ છે, તેમ ગ્રંથની બાહ્ય સુંદરતા કરવામાં સુંદર વિવિધ રંગની છબીઓ જેવી કે(૧) શ્રીમદ વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી (આત્મારામજી) મહારાજની કે જે ગ્રંથ ઉધાડતાં પ્રથમ ગુરુદશ ને થાય છે. ત્યારબાદ (૨) આથિક સહાય કરનાર દયાવારિધિ દાનવીર નરરત્ન શેઠ સાહેબ માણેકલાલભાઈ ચુનીલાલ જે. પી. ની છબી જોતાં તેમની સખાવતા માટે અનુમોદના કરવી પડે છે. (૩) ત્રીજી છબીમાં શ્રી વાસુપૂજ્ય પ્રભુની સૌમ્યમૂત્તિનાં દર્શન થાય છે. (૪) પ્રભુને કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયા પછી તીર્થ સ્થાપન કરે છે તે વખતની શાસનદેવી અને યક્ષ સહિત પાંચ રંગની છબીના દર્શન કરતાં આત્માને અનહદ પ્રસન્નતા પ્રાપ્ત થાય છે. છેવટે (૫) શ્રી ચ'પાપુરીના વનમાં 'પ્રભુ માક્ષમાં પધારે છે તે વખતની ભવ્ય, સુંદર, શુલ ધ્યાના રૂદ્ર, સૌમ્ય, શીતલ અનેક રિંગમાં તૈયાર કરેલી મૂત્તિના દર્શન કરતાં આભામાં શાંતિ, શીતળતા અને અપૂર્વ આનંદ પ્રગટ થાય છે. (૬) શ્રી ચ‘પાપુરીમાં આવેલ વત માન જૂના અને નવા મંદિરની છબીઓ તેમજ તેના પૂઠા ઉપરના કવર ઉપર અર્વાચીન મંદિર સાથે સુંદર કવર બે ૨'ગમ બનાવી પ્રકટ કરેલ છે જે બ તે પ્રકારની સુંદરતા કરવામાં માટે ખર્ચ કરવામાં આવેલ છે. અત્યાર સુધી માં પ્રગટ થયેલા કા/પણ શ્ર'થપ્રકાશનામાં આ ગ્રંથમાં આવેલા સુંદર ચિત્રા હજુ સુધી આવેલા નથી જે જોવાથી જ માલૂમ પડે તેવું છે.
એક દરે આ ચરિત્ર પહેલેથી છેલ્લે સુધી મનનપૂર્વક વાંચવા જેવું' અને પઠનપાઠ

Page #5

નમાં નિરંતર ઉપયોગ કરવા ચોગ્ય છે, જેને માટે વિશેષ લખવા કરતાં અનુભવ કરવા જેવું છે.
કિંમત રૂા. ૨-૮-૦ પાસેટેજ જુદું’.
(આ ગ્રંથ માટે મુનિમહારાજાઓ વગેરેના જે સુંદર અભિપ્રાય મળે છે તેની નોંધ માસિકમાં આપવામાં આવે છે ).
શ્રી મહાવીર જીવનચરિત્ર.
( શ્રી ગુણચંદ્રસૂરિજીકૃત ) બાર હજાર શ્વેકપ્રમાણુ મૂળ પ્રાકૃત ભાષામાં, વિસ્તાર પૂર્વક સુંદર શિલીમાં, આગમાં અને પૂર્વાચાર્યોરચિત અનેક ગ્રંથોમાંથી દોહન કરી શ્રી ગુણચંદ્રગણિએ સ. ૧૧ ૭૯ની સાલ માં રચેલ આ ગ્રંથ, તેનુ' સરળ અને ગુજરાતી ભાષાંતર કરી શ્રી મહાવીર જીવનના અમુક પ્રસંગેના ચિત્રાયુકત, સુંદર અક્ષરોમાં પાકા કપડાનાં સુશોભિત બાઈડીંગથી તૈયાર કરી પ્રગટ કરવામાં આવ્યા છે. - અત્યાર સુધીમાં પ્રગટ થયેલ શ્રી મહાવીર ચરિત્રા કરતાં વધારે વિસ્તારવાળા, જીવનના અનેક નહિ પ્રકટ થયેલ જાણવા જેવા પ્રસ'ગા, પ્રભુના પાંચે કલ્યાણકા, પભુના સત્તાવીશ ભવાના વિરતારપૂર્વક વિવેચન અને પ્રભુએ સ્થળે સ્થળે આપેલ વિવિધ વિષયો ઉપર આધદાયક દેશનાઓનો સમાવેશ આ ગ્રંથ માં કરવામાં આવેલ છે. કિંમત રૂા. ૩-૦-૦ પાસ્ટેજ જુદુ’
શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર. (ભાષાંતર )
ભા. ૧ લા તથા ર જે (અનુવાદક આચાર્ય મહારાજશ્રી અજિતસાગર મહારાજ) પ્રભુના ક૯યાણુકા અને દેવાએ તે વખતે કરેલ અપૂર્વ ભક્તિનું વિસ્તારપૂર્વક વર્ણન, શ્રી સુપાર્શ્વનાથ પ્રભુને કેવળજ્ઞાન ઉતપન્ન થયા પછી અનેક સ્થળે વિચરી ભવ્ય જીવાને આપેલ ઉપદેશ, અનેક કથાઓ અને શ્રાવકજનાને પાળવા લાયક બતા અને તેના અતિચારો વગેરેનું વર્ણન ઘણુ” જ વિશાળ રીતે આપેલ છે. આ કથાના 2’થામાં બુદ્ધિના મહિમા, અદ્દભુત તવવાદનું વર્ણન, લૌકિક આચારવ્યવહાર, સામાજીક પ્રવૃત્તિ, રાજકીય પરિસ્થિતિ, ધાર્મિક પ્રભાવ તથા નૈતિક જીવન વિગેરે તત્ત્વના પણ સમાવેશ કરવામાં આવેલ છે. એકંદર આ ગ્રંથ માનવજીવનના માર્ગદર્શક, જૈન દર્શનના આ વિચારનુ” ભાન કરાવનાર એક પ્રબળ સાધનરૂપ છે.
| ઊંચા રેશમી કપડાના પાકા આઈ-ડી’ગના એક હજાર પાનાના આ બે ગ્રંથની કિંમત રૂા. ૪-૮-૦, પાટખચ અલગ..
લખા:-શ્રી જૈન આત્માનદ સભા, ભાવનગર.

Page #6

45
[[]
BY = 02
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
200BGpV$$$$$૦૦૦(૩૦૦=૦૰000@snavu030 ત્રણ ગા |૦૦૦૦(૩૦૦૦૦૦a000-૨૦૨૦(j૦૦૦૦=૦૦૦૦૬
कर्तुमिच्छोः श्रुतार्थस्य ज्ञानिनोऽपि प्रमादतः । विकलो धर्मयोगो यः स इच्छायोग उच्यते ॥१॥ शास्त्रयोगस्त्विह ज्ञेयो यथाशक्त्यप्रमादिनः । श्राद्धस्य तीव्र बोधेन वचसाऽविकलस्तथा ||२|| शास्त्र संदर्शितोपायस्तदतिक्रांतगोचरः ।
પુસ્તક ઃ ૩૯ મુ : અંક : ૧ લેા :
SDS
शक्त्युद्रेकाद्विशेषेण सामर्थ्याख्योऽयमुत्तमः ||३||
આગમાનુસાર અનુષ્ઠાન કરવાની ઇચ્છાવાળા જિજ્ઞાસુને પણ પ્રમાદથી ધમ વ્યાપાર કરવામાં સ્ખલના થાય તેને ઇચ્છાયાગ કહેવામાં આવે છે; જ્ઞાનના તીવ્રોધને અંગે શક્તિ અનુસાર અપ્રમાદી શ્રાવકના શાસ્ત્રાનુસાર અખંડ ધર્મવ્યાપાર તેને શાસ્રયાગ કહેવામાં આવે છે; શાસ્ત્રમાં આત્મકલ્યાણ માટે જે જે ચેાગના માર્ગો બતાવ્યા છે તેને પણ શક્તિના અતિશયપણાથી ઉલ્લંધન કરવાના વિષય છે. તે સ યેાગમાં પ્રધાન સામર્થ્ય ચાગ કહેવામાં શ્રીમદ્ હરિભદ્રસૂરિષ્કૃત યાગદષ્ટિસમુચ્ચય,
આવે છે.
૦૨૦૦૦૦૦ 0 ૦ ૩૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦ ૦૦૦(gdva..
આત્મ સ. ૪૬:
* *
“ મેં સુ–સ્તુ તિ~~~~°°
अर्ह नौमि सदाऽऽर्हन्त्य-कारणं सकलाईताम् । स्वस्तिश्रीजयदं श्रीमन्- महानंदमहोदयम् ॥
>>>
5
1]
૦૦૦૦YongsÖ૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૬
વીર સ ૨૪૬૭ શ્રાવણ વિક્રમ સં. ૧૯૯૭ • ઓગસ્ટ :
जयत्यादिमतीर्थेश - त्रिलोकीमङ्गलद्रमः ।
श्रेयः फलं सदा लोका, यदालोकादुपासते ॥
ITUDANA SA Fox_EBvva૦૦૦૦
સમગ્ર પૂજ્ય પુરુષની આહુતી લક્ષ્મીના નિમિત્તભૂત, કલ્યાણરૂપી લક્ષ્મીના દાતા અને કેવળજ્ઞાનરૂપી મહેદયવાળા શ્રી અરિહંત ભગવંતાની હું નિર ંતર સ્તુતિ ક′ છું,
X
X
X
ત્રણ જગતની મ ́ગળકામનાની પૂર્તિ માટે કલ્પવૃક્ષ સમાન પ્રથમ તીર્થંકર શ્રી ઋષભદેવ પરમાત્મા જયવ’ત વર્તે છે. જેના દરનમાત્રથી લાકા હમેશાં આત્મકલ્યાણરૂપી ફળને પ્રાપ્ત કરે છે.
| Mirara૦૦૦૦052023 vrvana.missDO

Page #7

Ron://p3rEle3
www3wwwITE3
SIESul3....નૂતન વર્ષાભિનંદ][ ]3 ] ]
જ્ય !િ જય જય પ્રભુ, ઉરથી કહું અભિલાષ; અન્ન સ્તવે છે પત્ર આ, “આત્માનંદ પ્રા .” વહાલા વાચકવૃંદ જે, ગુણીયલ ગામેગામ; તેઓ સૌને નેહથી, આજે કરું પ્રણામ. આડત્રીસમું ઊતર્યુ, આ ઓગણચાલીશ; નવા વર્ષમાં પેસતાં, જપું પ્રથમ જગદીશ.
સવૈયા અને હરિગીત. જન્મ આપીને પાળ્યું પિષ્ણુ, વિકસાવ્યાં અને આબાદ, હાર એ સજજન ગ્રાહકને, આપે મેં જ્ઞાનામૃતસ્વાદ; એ જ ગ્રંથ ને એ જ પંથમાં, ઈચ્છું છું મારે સહવાસ, ૩ારમાનંદ પ્રા” usને, શ્રી પ્રભુ પૂર્ણ કરે અભિલાષ.
ગુરુવર્ય માત્માનંઢનીના, શુભ સ્મરણની આ સભા શ્રી જૈનશાસન સંઘમાં, પ્રગટી રહી પ્રૌઢી પ્રભા ગુણવાન ગ્રાહકની કદર, બસ! એ જ ઉર અંતેષ છે,
આબાદ જીવ્યું ! ને જવું!! એ અખૂટ ધનના કષ છે. ૨ ધર્મ અને સત્કર્મતણા, લાયક લેખો મારે શણગાર, સંત-સાધુ–ગુરુવર્ય હૃદયના, વચનામૃત માટે આહાર પુષ્ટ બની સંતુષ્ટ રહું એ, ઈષ્ટભાવના ધાસોશ્વાસ, મારમાર પ્રકાર’ વાના, અવિનાશી પૂરી અભિલાષા
મમ ગ્રાહકના હૃદયકમળની પાંખડીઓને વિકસાવું, સદ્દગુણની સામગ્રી સવે, લેખકની કલમે લાવું; સૌરભ હેકે શુભ કર્મોની, એ પૂર્ણ કરું જ પ્રયાસ,
અરમાનં ઘર” usના, અવિનાશી પૂરો અભિલાષ, ૪ સંસારનાં બંધન તૂટે, ને મેહપાશ બધો છૂટે, માનવજનમ સાફલ્ય, આત્મિક જ્ઞાન ઉરથી ના ખૂટે; એવાં વૃત્તાંતે વર્ણવું, ગ્રાહક બધા ચાહક રહે, સદબોધની સરિતા સદાએ, જૈન શાસનમાં વહે.
સશાસ્ત્રો ને સદ્દગુરુઓના બોધતણો ભંડાર ભરું, આમ્રવૃક્ષનાં અમૃતફળ સૌ મમ વાચકને ભેટ ધરું; કલ્પલતા સમ કાગળ મારા, જેમાં ધર્મતણી જ સુવાસ, “મારમાર્જર પ્રકાર ના, અવિનાશી પૂરો અભિલાષ. ૬ ઓગણચાલીમાં વ૬ ઉરની શુભ આશિષ; ગ્રાહક, ચાહક, લેખકે, સુખી રહ દિનનિશ. ૧
લીઃ રેવાશંકર વાલજી બધેકા, ધર્મોપદેશક, ઉ. કન્યાશાળા-ભાવનગર. શિlavindraMEvvuGu lmolavi||||S
%
song|E3wamishra
E3somes|Mummer

Page #8

નૂતન વર્ષનું મંગલમય વિધાન.
-
===
=
=
રાજનૈતિક, સામાજિક, શારીરિક, માનસિક વિચાર કરતાં ગદ્વારા ધ્વનિત થાય છે કે અનેક અને આધ્યાત્મિક વાતાવરણવાળા સમગ્ર વિશ્વના આત્માઓમાં શુભાશયથી પ્રેરાયેલા ગત વર્ષના લેખોપરિવર્તનના સંક્રાંતિકાળે આત્માનંદ પ્રકાશ. દ્વારા શુભ પ્રયત્નની સુંદર અસર થઈ ચૂકી છે, ચાર દષ્ટાંતથી નિષ્કર્મ બનેલા સિદ્ધ પરમાત્માને
કેમકે જૈન દર્શનને અબાધિત કથન પ્રમાણે ક્રિયા નમન કરી, જેના પુણ્ય નામ સાથે પ્રસ્તુત સભાનું નામ
વંધ્ય હતી જ નથી તે શુભાશયથી પ્રેરાયેલી જોડાયેલું છે તે સ્વ. શ્રી વિજયાનંદસૂરીશ્વરને વંદન
સક્રિયાનું ફળ સુંદર પરિણામવાળું કેમ ન હોઈ શકે ? કરી, ઉપમિતિભવપ્રપંચો કથાકારે છઠ્ઠા પ્રસ્તાવમાં જૂનું અને નવુંધર્મમય સમાધિવાળા ગીઓના અધિકાવાળી જે
કાલના અનંત મહાસાગરમાં જૂનું વર્ષ ભળી સમતારૂ૫ રનલિકા વણવેલી છે. તેમજ શ્રી ગયું છે. વડીલની આંગળી પકડીને ચાલ્યા આવતા વીરવિજયજી મહારાજે સાતવેદનીય કર્મની પૂજામાં
બાળકની જેમ નૂતન વર્ષે આવીને આપણું અંતજ્ઞાનીગમ્ય રૂડી યોગનલિકા તરીકે જેનો ઉલ્લેખ
રમાં સ્થાન લીધું છે. નૂતન વર્ષના ભીતરમાં શું શું કરે છે, ગીતાના વાક્ય પ્રમાણે “સમલં
ભર્યું છે તે આપણે જાણી નથી શકતા. વસ્તુતઃ જ
સમગ્ર સંસારની સાથે મનુષ્યજીવનના સુખદુઃખના ૩ ' એ ભાવાર્થવાળી ગલિકાનું સ્મરણ
આધાર રહેલો છે. દૂર દૂર સળગતી યુદ્ધની જવાળાકરી, આજના મંગલમય પ્રભાતે ૩૯મા વર્ષમાં
એ મનુષ્યને દઝાડે છે તેમજ દૂર વરસતા વરધીમી પણ મકકમ ગતિએ પ્રવેશ કરે છે. પ્રવેશ
સાદની ઠંડી લહરીઓ મનુષ્યને શાંત કરે છે. નૂતન કરતાંની સાથે આત્મગત પ્રશ્ન પૂછે છે, કેમકે પ્રાચીન વર્ષના ઉલ્લાસમાં મનુષ્ય જીર્ણતાને ભૂલી જાય છે. પ્રણાલિકા જે તે શુભ પરિણામ ઉપર નિર્ભર હેય નૂતન વર્ષ અનંત ભાવીની અશક્યતાઓથી ભરેલા તે આત્મગત પ્રશ્ન કરવો ઉચિત જ છે, કેમ કે ભંડારને ઊઘાડી નાંખે છે. આયુષ્યકર્મની દૃષ્ટિએ સાત દિ મug વ79 vમામત - દરરોજ ક્ષીણ થતો મનુષ્ય નવા વર્ષને અભિનંદતી
ન શશિ શાતા નિયમને અનુસરીને વખતે આજસુધીના ભૂતકાળ ઉપર જાણે કાળને પ્રશ્ન પૂછતાં આધ્યાત્મિક અવનિ આવે છે કે ગત પડકારી કહેતા હોય કે “હું અક્ષીણ-અક્ષય-અનંત વર્ષમાં પ્રથમના વર્ષો કરતાં સારી જેવી પ્રગતિ શક્તિઓનો સ્વામી છું. આત્માનંદ પ્રકાશ એ જ થઈ છે? એ પ્રગતિએ વાચકોના વિચાર–વાતાવરણ મારે સત્ય પ્રકાશ છે. કાળની ઝડીઓ માત્ર મારા ઉપર અસર કરી શારીરિક, માનસિક અને આધ્યા- ઉપર થઈને વહી જવાને સજયલી છે. પર્યાયરૂપે ત્મિક ઉન્નતિ નીપજાવી છે? આડત્રીસ વર્ષ સુધી અનંત કાળમાં મારા અનેક રૂપે થઈ ગયાં પણ હું જનસમાજની સેવા કરતાં ગુણસ્થાનકને અનુસ- તેને તે જે છું.” એકધારે દરીયો તરવાનો હોય તો રીને ભિન્ન ભિન્ન ભૂમિકાવાળા આભાઓમાં સંસ્કા- દુબળ મનુષ્ય થાક અને નિરાશા અનુભવે છે પણ નૂતન રબીજો આરોપ્યાં છે? તેમજ તે સંસ્કારબીથી વર્ષ એને આશા અને આશ્વાસન આપે છે. વસ્તુતઃ સમૃદ્ધ થઈ અમુક આત્માઓનાં આધ્યાત્મિક શરીરે કાંઈ જૂનું નથી-કાંઈ સ્થિર નથી, તમામ દૃષ્ટિભેદો ફાલ્યાંકૃત્યાં છે? આ અને આવા અનેક પ્રશ્નો ગત છે; જૈન દર્શનની અનેકાંતદષ્ટિનું એ જ સૂચન છે. વર્ષને અંતે ઉદ્ભવે છે, અને તેને પ્રત્યુત્તર આંતર- આત્મા અને તેને પ્રકાશ સ્થિર છે-ધ્રુવ છે.

Page #9

[૪]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ,
નૂતનવર્ષની ૩૯ મી સંજ્ઞા મનુષ્યને અનેક રીતે ની ઉગ્રતા વ્યાપક બની છે. તેનાં ફળ સામ્રાજ્ય બોધ આપી શકે છે. તવચિંતક શેકસપીઅર જ્યારે અને તેની પ્રજા પણ ભેગવી રહી છે, તે કર્મના Books in brooks અને tounges in trees પરિપાક પ્રમાણે રાષ્ટ્ર, પ્રજાએ કર્મફળ અનુભવી જુવે છે ત્યારે પ્રથમ કર્મગ્રંથમાં નિવેદન કરેલું રહ્યાં છે; પરંતુ આ યુદ્ધમાંથી સારગ્રહણ કરી સંજ્ઞાથુત મનુષ્યને કેમ ઉધન ન કરી શકે? માનવસમૂહ જે પિતાની ભૂતકાળની ભૂલો અને ૩+૯૧૨ સુધર્માસ્વામી રચિત દ્વાદશાંગીનું, ૯-૩=૬ પાપને અન્યાયને પશ્ચાત્તાપ ન કરે અને પોતાના તસ્વાર્થ કારિકામાં નિવેદન કરેલ ઉત્તમ, મધ્યમ સંબંધે માનવહિતની ભૂમિકા ઉપર ન સ્થાપે તે વિગેરે પુરુષોની સંખ્યાનું, ૩૪૯=૭ મુનિગુણોનું, આ સંહાર નિરર્થક બને, પરંતુ વિશ્વની નાનામાં ટ-૭=૩ દર્શન, જ્ઞાન અને ચારિત્રની ત્રિપુટીનું નાની ઘટના પણ જે નિયમ વગરની નથી; તે પછી સૂચન કરે છે. અને સમગ્ર રીતે વિચારતાં આ આ અઘોર સંહાર અર્થશૂન્ય કેમ હોઈ શકે? આ અમૂલ્ય જન્મમાં મનુષ્યો માટે ત્રણે ગોથી સર એસ. રાધાકૃષ્ણ કે જેઓ પ્રખર તત્ત્વનવપદજીનું આરાધન સાધવાની આવશ્યક્તા સૂચવે ચિંતક ( philosopher) છે તેમણે અમદાવાદમાં છે. આ સંજ્ઞાથુત જે આત્મજાગૃતિપૂર્વક-સમ્યકત્વ- તા. ૧ લી ઓગસ્ટના ભાષણમાં કહ્યું છે કે- “આજની પૂર્વક હોય તે જ એ સંજ્ઞામાંથી સુંદર પ્રેરણું સંસ્કૃતિએ મનુષ્યને બંધનમાં નાંખી દીધું છે અને મેળવી તદનુસાર વર્તન કરી દશ દષ્ટાંતથી દુર્લભ મનુષ્ય પિતાની દષ્ટિ ગુમાવી નાંખી છે. આજે ગણાતા માનવજન્મને સફળ કરી શકે છે. માણસના આત્માને જાગૃત કરવાની જરૂર છે; યુદ્ધ અને આંદોલન
આજના સુધારાનાં સાધનો ખેડવાળાં અને ઊધે
રસ્તે દોરનારા છે. આ આદર્શ માનવતા રહિત છે.” વર્તમાનમાં ચાલી રહેલા યુદ્ધને પ્રારંભ જમ
આ ઉપરથી ફલિત થાય છે કે ઋતુઓનાં પરિવર્તન નીએ રશીઆને અનુકૂળ બનાવીને ઈંગ્લંડ, પિલાંડ
વખતે ઘણીવાર વાદળાં ચડી આવે છે અને પવન તથા કાન્સ સામે લડાઈ જાહેર કરી ત્યારથી થયો.
પણ જેરથી કુંકાય છે પણ એ તફાને કે આંધી ત્યારપછી અનેક બનાવો બની ગયા. દુશ્મનો મિત્ર
જ મુખ્ય છે એમ આપણે માનતા નથી. ઉત્થાન બની ગયા. કાન્સ જર્મનીને શરણે થયું અને અનુ
અને પતનવાળા રથના ચક્રની પેઠે રાત્રિ પછી કૂળ બની ગયું. બીજી તરફ જર્મનીએ મિત્ર તરીકે
દિવસ આવે છે તેમ આવશે અને મનુષ્યો વળી ગણાવા છતાં રશીઓ ઉપર પીઠપાછળનો ઘા કર્યો.
અમુક વખત સુધી વિશ્વમૈત્રી, સમાનતા અને આ યુદ્ધ ચાલી રહ્યું છે ત્યાં તો હિંદીચીન અને
સમન્વયને દમ ખેંચશે. ગતવર્ષની શરૂઆતમાં સીઆમ વિગેરે પૂર્વ પ્રદેશ ઉપર જાપાન આધિપત્ય
યુદ્ધશાંતિને માટે બહછાંતિના શ્લોકમય આપણે જમાવી રહેલ છે. અમેરિકા અને ઇંગ્લંડે આ સામે
પ્રાર્થના કરી હતી પરંતુ હજી યુદ્ધ શાંત થયું નથી. તાકીદનાં પગલાં લેવા માંડ્યા છે. આખી દુનિઆ
આર્યાવર્તે તે પ્રાર્થનાબળ શુભ સંકલ્પઠારા અગમ્ય ઉથલપાથલથી દોડી રહી છે. સામ્રાજ્યને
જમાવી સમગ્ર મૈત્રીભાવના પ્રકટે તેવા માનસિક આકાશની જેમ અનંત તૃષ્ણ ઊઘડી છે; તે ખાતર આંદોલને ઊભાં કર્યો જવાં, એ તેનું શુભાશયમનુષ્યસંહાર ભૂષણ રીતે ચાલી રહ્યો છે. વેદાંત
વાળું મંગલ કર્તવ્ય છે. વચન પિં તે દ્રશ્ન ની માફક કર્મના નિયમો વ્યક્તિ તેમજ સમષ્ટિ-સામ્રાજ્યને પણ એક સરખા સંસ્મરણે– લાગુ પડે છે. ક્રોધ, માન, માયા અને લેભરૂ૫ કલા- રતવર્ષનાં સંસ્મરણ શ્રી યદુનાથ સરકારની

Page #10

નૂતન વર્ષનું મંગલમય વિધાન,
[ પ ]
મુખ્યતા નીચે ભારતનો રાષ્ટ્રીય ઇતિહાસ તૈયાર અને ઉન્નતિની યોજના સુંદર રીતે રજૂ કરી કરવાનો નિર્ણય થયેલ છે. મંત્રી શ્રી જયચંદ્ર અમલ કરવા માટે ભાર મુકાયો હતો; વિદ્યાલકાર છે. દિગંબર જૈન સમાજમાંથી શ્રીયુત કામતાપ્રસાદજી અને પ્રો. હીરાલાલ જૈન હિંસા-અહિંસાનો સવાલ ગત વર્ષમાં સવિશેષ નીમાયા છે. આપણે શ્વેતાંબર સમાજ પ્રમાણમાં છણાય છે. તેને મુખ્ય ધ્વનિ એ હતો આવી બાબતમાં ઉદાસીનતા સેવી રહ્યો છે કે ગૃહસ્થ માટેની અહિંસા અને સાધુ માટેની ભારતના રાષ્ટ્રીય ઘડતરમાં શ્વેતાંબર સમાજે અહિંસાના પ્રકારોમાં જનદર્શને ગૃહસ્થ માટે પિતાની સંસ્કૃતિ, સાહિત્ય અને કળામાં સારો ફાળો આપેલો
કુટુંબની, જ્ઞાતિની, સંઘની, વ્યવસ્થાનું ફરજ તરીકે
અતી ના છે, જેથી આ બાબતમાં રસ લઈ, હકીકતો રજૂ
પાલન કરવાનું હેઈ ઓછામાં ઓછી સેવા વસા દયા કરી, રાષ્ટ્રીય ઇતિહાસમાં જૈન દર્શનને ફાળે
સ્વીકારેલી છે, કેમકે સાપરાધી, ત્રસ, આરંભ અવશ્ય મેળવી લેવો જોઈએ. જેન કોન્ફરન્સનું
- વિગેરે ભેદની તેને જરૂર પડતી હોવાથી સવા ૧૫ મું અધિવેશન ગતવર્ષમાં નીંગાળામાં ભરાઈ
વસ દયા કહેલી છે કારણ કે ત્યાં દેશવિરતીપણું ગયું. નાની સંખ્યામાં ડેલીગેટોની હાજરી અને
છે. નહિ તે ગૃહસ્થ તરીકેનું જીવન અતિબીજી કેન્ફરન્સના પ્રમાણમાં ઉત્સાહ પણ ઓછો
ભ્રષ્ટ તતભ્રષ્ટ બનવા પામે છે. જ્યારે પેગીએ હતો અને સંગઠન માટે ભાર મૂકવામાં આવ્યા તે ગમે તે વિકટ સંજોગોમાં પણ અહિંસાનું હતો. પક્ષભેદની દીવાલો જમીનદોસ્ત કરી સર્વ
સંપૂર્ણ અશે પાલન કરવાનું હોય છે અને તેથી સમ્મત કાર્યક્રમ ઉપર એકત્ર થવાના નિર્ણયવાળા વીસ વસા દયા સ્વીકારેલી છે. આ હકીક્ત તરૂણ જન કરા હતા, છતાં તેને સમાધાન માટે ગત વૈશાક પત્રમાં લેખ દ્વારા આવેલ છે. ભગવદ્ગીતાના અનુમાસમાં માલેગામમાં કોન્ફરન્સ પક્ષ અને સંસા- વાદની શરૂઆતમાં લે. મા. તિલકે પણ હિંસાયટી પક્ષા, ઉભય પક્ષે મળ્યા હતા. સમાધાન અને અહિંસાને પ્રશ્ન ઊભું કરી અહિંસાપાલનની ઐક્ય માટે ઉભય પક્ષ તથા તટસ્થ પક્ષના સજજ- શક્યાશક્યતા જેનદૃષ્ટિ અનુસાર દર્શાવેલી છે. શ્રી નોની સમિતિ નીમાઈ હતી. આ રીતે એક્યનું મુન્શી પણ આ વિચારને અંગે કેંગ્રેસથી છૂટી આંદોલન શરૂ થયું છે. ખાસ કરીને શેઠ કસ્તુરભાઈ પડ્યા છે. લાલભાઈ તટસ્થ તરીકે મુખ્ય છે. રમખાણેને કારણે મુંબઈમાં પ્રસ્તુત સમિતિ મળી શકી નથી.
ગત વર્ષમાં પૂ. આ. શ્રી વિજયવલ્લભસૂરિની ૭૦ આપણે આશા રાખીશું કે તે સમિતિ જૈન દર્શન
મા વર્ષની વિદ્યામાન જયંતી ગુજરાનવાલામાં તથા નના સિદ્ધાંતોને અનુસરી સમન્વય કરી ઐક્યની
પ્રસ્તુત સભા તરફથી ઉજવાઈ હતી. આ મહાત્માના ભૂમિકા ઉપર અખિલ સંઘને જૈન કોન્ફરન્સના
ઉપદેશથી ગતવર્ષે સંવત્સરીના દિવસે ગુજરાનવાલામાં ઝંડાળે એકત્ર કરી અને એ રીતે જૈન સમાજને ૧૫૦ કલખાના બંધ રહ્યા હતા એ અપૂર્વ બનાવ અખંડ બનાવે.
છે. આ સભા પ્રતિ એમના ઉપકારનો સરવાળા ગતવર્ષમાં ઘાટકોપરમાં સ્થાનકવાસી સમા- અપરિમિત છે. ગત માગશર માસમાં પંજાબમાં જનું દશમું અધિવેશન મળ્યું હતું. ખાસ કરીને એમના ઉપદેશથી આત્માનંદ જૈન ગુરૂકુળના મકાવિરસંઘની તેમની યોજના પ્રશંસનીય હતી. પ્રમુખ નનું ખાતમુર્ત થયેલ છે. ખાસ કરીને ઘણું વર્ષો તથા સ્વાગત પ્રમુખના ભાષણમાં સાદી અને સરલ સુધી પાલીતાણું જેન ગુરૂકુળના પ્રમુખપદે રહેલા સેલી હતી. આડંબરી વિધાને નહોતાએકત્રતા અને લક્ષાધિપતિ થઈ ગયા પછી સંજોગવશાત

Page #11

-
- -
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
[ ૬ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
સ્થિત્યંતર થયેલા શોઠ જીવણચંદ ધરમચંદ કે જેઓ આ સભાના જે જે સભાસદ બંધુઓનો પિતાની સામાન્ય પરિસ્થિતિમાં પણ ધર્મક સ્વર્ગવાસ થયો છે તેના ખેદજનક અવસાનની નેધ જાળવી રહ્યા હતા, તેઓએ પૂ. દર્શનવિજયજી વિગેરે તે વખતે માસિકમાં લેવામાં આવી છે. ત્રિપુટી પાસે ભાગવતી દીક્ષા લગભગ પાંસઠ વર્ષની લેખદર્શન– વયે સ્વીકારી છે અને શ્રી જિનભદ્રવિજયજી બન્યા ગત વર્ષમાં કુલ ૧૧૩ મુખ્ય વિષયના ગદીછે, તેમજ મનુષ્યજમની સાથે તા કરી છે. પદ્ય લેખો આપવામાં આવ્યા છે, જેમાં ૨૯ પદ્ય, રા. નટવરલાલભાઈ કે જેઓ અત્રેની નાયબ દીવાને ર અપરાગદ્ય અને ૮૨ ગદ્ય લેખોને સમાવેશ છે. સાહેબ છે તેમના પ્રમુખપણ નીચે છે. જસવંત
મુનિ હેમેંદ્રસાગરજીના ધર્મવિકાસી સુમન વિગેરે રાય શાહ એમ. બી. બી. એસ. ને આ સભા તરફથી
બે અપદ્યાગદ્ય લેખ છે. પદ્ય લેખમાં મુનિ ન્યાયભાનપત્ર આપવાને મેળાવડે થ હતો અને જૈન
| વિજયજીની કલ્યાણ–ભાવના તથા મુનિશ્રી લક્ષ્મીસમાજની સેવા બજાવવા તેમને સુચન થયું હતું.
સાગરજીને મહાવીર સ્તુતિ વિગેરે બે લેખો છે. આ. આ સ્ટેટના આ. ઈજીનીયર સાહેબ પારેખ છગન- શ્રી વિજયકરસૂરિના પ્રભસ્તુતિ વિગેરે ત્રણ કાવ્યો લાલભાઈ જીવણભાઈ એલ. સી. ઈની સુપુત્રી બહેન છે. ધાર્મિક અધ્યાપક શ્રી રેવાશંકર વાલજીના ઘેર્યબાળા મેટ્રિકની યુનિવર્સિટીની પરીક્ષામાં પર્વત, કાક, જવ, સિંહ, નદી, વૃક્ષ અને મધુકરને (૫૪૦ ) મા મેળવી ભાવનગરમાં આ વર્ષે સંબંધનોઠારા લગભગ ૧૨ કાવ્યો છે. ડે. ભગપ્રથમ નંબરે પાસ થવાથી ત્રણ સોલરશીપ વગેરે વાનદાસ મહેતાને ધર્મશર્માલ્યુદયને અનુવાદ કાવ્યો. મેળવેલ છે, તે દાખલો અને જૈન સમાજમાં અત્યાર- આઠ લગભગ છે. આ ઉપરાંત રા. મૂળચંદભાઈ વેરાસુધીમાં પ્રથમ હોવાથી બહેન ધર્યબાળાને અભિનંદન- ટીને પાપભરી નાથ મુજ નાવડી તથા રા. છોટાલાલ પત્ર આપવાનો ઠરાવ કરેલ છે એટલે કે એ રીતે નાગરદાસનું શાંતિજિન સ્તવન, શ્રી લલિતાંગના દેવધાર્મિક, વ્યવહારિક કેળવણીને આર્થિક સહાય, ઉત્તેજન ડોકટરને વિગેરે બે કાવ્ય–આ તમામ કાવ્ય કવિવગેરે પણ સભા તરફથી આપવામાં આવેલ છે. સૃષ્ટિમાં અનેક અંશે નૂતનતા અર્પી રહ્યાં છે અને
ભિન્નભિન્ન રીતે આત્મજાગૃતિ આપી આત્મા વૈરાગ્યાદિ ગયા ચૈત્ર સુદ ૧ ના રોજ પ્રાતઃસ્મરણીય
વિવિધ સાધનો વડે પ્રગતિ કરી શકે તેની પ્રેરણા શ્રી આત્મારામજી મહારાજના જન્મદિન ઉજવવા
આપી રહ્યા છે. ગદ્ય લેખોમાં મુ. લક્ષ્મીસાગરજીના નિમિતે મુંબઈ શહેરમાં એક જાહેર મેળાવડે થતાં
પ્રભુના જ્ઞાનના પ્રકાશ વિગેરે સાત લેખે. ૫. શ્રી શ્રી આત્માનંદ જન સભાની મુંબઈમાં સ્થાપના થયેલી છે, હાલમાં તો તેના સેક્રેટરી તરીકે હીરા
ધર્મવિજયજી મના તજ્ઞાનના સૂક્ષ્મ અને મનનીય ભાઈ રામચંદ મલબારી અને વાડીલાલ જેઠાલાલ
ચાર લેખો, આ. શ્રી વિજયસૂરસૂરિના શું દેવતા શાહની નિમણુંક થઇ છે તે પણ એક સુપ્રસંગ છે.
ગ છે. સુખી કરી શકે? વિગેરે દશ લેખે, મુ. ન્યાયવિજ્ય
જીનો પલીવાલ સમાજને ઉદાર વિગેરે ત્રણ લેખો, શ્રી સ્થાનકવાસી શતાવધાની વિદ્વાન મુનિશ્રી મુ. હંસસાગરજીને પ્રભુ મહાવીરે ત્યાગધર્મ જ રત્નચંદ્રજી કે જેઓએ ગયા વર્ષમાં શ્રી રથાનકવાસી કેમ આપ્યો ? ના આઠ લેખો, પં. સમુદ્રવિજયજી કોન્ફરન્સ મેળવવા, સંઘ એકત્ર કરવા સતત શ્રમ આ. શ્રી વિજયવલ્લભસૂરિના જીવનચરિત્રને લેખ, સેવ્યો હતો અને જેમણે પોતાની વિદ્વત્તાથી માગધી કાપ મુ. જ્ઞાનવિજયજીને જન આગમવાંચનાને સારવાળે અભૂતપૂર્વ રીતે તૈયાર કર્યો હતો તેમના સ્વર્ગવાસથી ઐતિહાસિક લેખ, રા. ચેક્સનો આનંદઘનજી સ્તવએક વિદ્વાન જૈન મુનિની બેટ પડી છે.
નો ભાવાર્થવાળા બાર લેખો, રા. અભ્યાસી બી.એ.

Page #12

નૂતન વર્ષનું મ ́ગળમય વિધાન,
[9]
ભૂત થવા અન્ય સાક્ષર લેખાને નિમંત્રીએ છીએ. ગતવમાં સિરિઝના ગ્રંથામાં શ્રી વાસુપૂજ્ય ચિરત્ર ભાષાંતર પ્રકટ થઇ ચૂકેલુ છે. પાંચમે તથા છઠ્ઠો કાઁગ્રંથ બહાર પડી ચૂકયા છે. સિવાય શ્રી આદિનાથ ચરિત્ર, શ્રી સંધપતિ ચરિત્ર તથા કથારત્ન કાપ (મૂળ) છપાય છે. બીજા કાર્યો પણ ચાલુ છે. આત્માન ંદ શતાબ્દિ સિરિઝનું ગ્રંથ પ્રકાશનકાર્ય ચાલુ છે; પ્રત્યેક માસિકનું ટાઈટલ તીર્થાદિ અનેક કલામય ધાર્મિક ચિત્રાથી અલ'કૃત કરવામાં આવેલુ છે અને નવીન વર્ષમાં પણ આવશે. આ રીતે યત્કિંચિત્ સેવા જે આ સભા વર્ષો થયાં બજાવી રહી છે તેન માટે અંતઃકરણ પ્રશસ્ત ગૌરવ અનુભવે છે.
ના ભાગ્ય શુ છે ? વિગેરે અનુવાદમય છ લેખો, રા. આત્મવલ્લભના પતિવ્રતા સ્ત્રીએના ધર્મવાળા લેખ, રા. રાવળ બી. એ. ના દુ:ખના મીઠાં ફળ વિગેરે ચાર લેખા, બાપુ ચપતરાય જૈન બાર,એટ.લા. ના ગુજરાતી અનુવાદવાળા પરમાત્માના અધિરાજ્યવાળા લેખ. રા. વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસના ચાર મતિ દૃષ્ટાંત વિગેરે સ`ગ્રાહક તરીકેના એ લેખા અને શ્રી. સુધાકરના મેાટું કાણુ ? ના લેખ-આ તમામ લેખાનું અતિશયાક્તિભર્યુ. વિવેચન નહિ કરતાં તે તે લેખાનાં વાંચનનું પરિણામ વાચક્રાના પારિણામિક ભાવાને સમર્પણુ કરીએ છીએ, અને તેવા સુંદર લેખા આવવાથી સમાજના સુંદર અભિપ્રાયે! મળેલા છે તે જ આનંદના વિષય છે. તદુપરાંત વ માન સમાચારના ૯ લેખા, પ્રવાહના પ્રશ્નો રા, સેક્રેટરી અને સપાદક મ`ડલના તરફથી છે અને
પ્રાત:સ્મરણીય પ્રવર્ત્ત કછ શ્રી કાન્તિવિજયજી મહારાજ કે જેમના આ સભા ઉપર અપરિમિત
નૂતન વર્ષનું મ ંગલમય વિધાન માસિક કમિટી ઉપકાર છે, તેઓ સાહેબ હર વર્ષની વૃદ્ભવયે પણ
તરફથી આપવામાં આવેલું છે.
ભાવના
સાહિ
ઉચ્ચ ભાવના અને કિંમતી સલાહદારા અનેક ઉપકારા કરી રહ્યા છે અને સાક્ષરવર્ય પૂજ્ય નવીન વર્ષ માં શુદ્ધ દેવ, ગુરુ, ધર્મની અચળ શ્રદ્ધા- મુનિરાજ શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજ કે જેએ પૂર્ણાંક આધ્યાત્મિક જીવનખલની પ્રગતિ થાય તેવી સાહેબના આ સભા તરફથી પ્રગટ થતાં પ્રાચીન સુંદર શૈલીથી લેખા આપવા ઇચ્છા રાખેલ છે; જૈન સાહિત્યના અનેક ગ્રંથાનાં સંશોધનકાર્ય માં અપૂર્વ માનવજીવન પ્રાપ્ત કર્યા પછી જે મનુષ્ય પેાતાના પ્રયત્ન અને કિમતી ફાળે છે કે તેમની વિદ્વત્તાવડે ઉપર ચામેર પસરતા રાગદ્વેષાદ્દિોનું પૃથક્કરણ આ સસ્થા વિશેષ પ્રગતિશીલ થતા ાય છે, (Analysis) ન કરી શકે અને તેના ઉપાયે। ન અને હજી પણ તે વિવિધ અપૂર્વ પ્રાચીન મેળવી શકે તે! માનવજન્મ નિરક બને છે. એ ત્યનું સંશોધન અને પ્રકાશન શરૂ છે તેથી સભા અમૂલ્ય જન્મને આગામી જન્મ માટે શુભ સંસ્કા-તે। તેઓશ્રીની અતિ જાણી રેથી સમૃદ્ધ કરવા શ્રવણ, મનન અને નિદિધ્યાસન- કદી પણ ભૂલી શકે તેમ નથી. રૂપ અભ્યાસ જરૂરી છે; અને તે શાસ્ત્રાનુસારી લેખા- અતિમ પ્રાર્થના દ્વારા સિદ્ધ થઈ શકે છે. નવા વર્ષમાં ઉપર।ક્ત હેતુને સિદ્ધ કરનાર લેખા આવશે. આ અમારી ભાવનાની સફળતા સાક્ષર લેખકાના ઉપર નિર્ભીર છે. પ્રસ્તુત પત્ર સાથે સહાનુભૂતિ ધરાવનાર પૂજ્ય મુનિશ્રીઓના અને અન્ય સાક્ષર સગૃહસ્થ લેખકને આભાર માનીએ છીએ. નવીન વર્ષમાં અમારી ભાવનાને વિશેષપણે ખલ મળે તેવી રીતે સહાય
છે અને ઉપકાર
જૈન દર્શનાનુસાર કાળ, સ્વભાવ ઉદ્યમાદિ પાંચ કારણેામાં ગમે તે સોગામાં એકની મુખ્યતા અને અન્યની ગૌણુતા હોય છે જ. સાત નયે।ની પશુ તેવી જ પરિસ્થિતિ છે; માટે જ જૈન દર્શન અનેકાંતદશ ન કહેવાય છે; પરંતુ એ તમામ કારામાં તેમજ નયામાં ઉદ્યમની મુખ્યતાનું અવલખન લઇને પ્રત્યેક આત્મા પ્રગતિ કરી શકે છે.

Page #13

-
- - -
-
-
-
-
[ ૮ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. નિગોદથી માંડીને મનુષ્યજીવન પર્યત ઉદ્યમની નનું સાધ્ય છે. ધી ગ્રેટ ડીકેટરમાં ચાલી મુખ્યતા વ્યાપક છે. અકામનિર્જરામાં પણ આત્મા- ચેપ્લીન કહે છે કે “ ઉંચે નજર માંડે ! માનને દુઃખ સહનશક્તિરૂપ-આત્મવીર્યથી–પ્રગતિ વીના આત્માને પાંખો ફૂટી છે; આખરે એણે ઉડ્ડકરવાની હોય છે, મનુષ્યજીવનમાં તે આત્મજાગૃતિ- ચન શરૂ કર્યું છે. આશાના પ્રકાશમાં-ભાવીમાં રૂપ ઉદ્યમ મુખ્ય છે; ભવિતવ્યતા વિગેરે કારણે તમે, હું અને બધા જ ભવ્ય ભાવીનું સર્જન ગૌણ બની જાય છે. રાગદ્વેષ સુખદુઃખ વિગેરે દ્વધો કરવાના છીએ.”—આ ઉધક વાક્યનું પ્રસંગ (Duals થી ભરેલી આ સૃષ્ટિમાં જૈન દર્શનનો સ્મરણ કરી જિનેશ્વર પ્રભુએ નિવેદન કરેલા અઅનેકાંતવાદ અનેક નિરાશાઓની વચ્ચે આશાવાદ સંખ્ય યોગોમાંથી ગમે તે શુભ યોગ દ્વારા પ્રસ્તુતપૂરે છે; આ આત્મજાગૃતિનું બીજું નામ સમ્યકત્વ પત્રના વાચકોના આત્મા પરમાત્મસ્વરૂપ મેળછે. આત્મપ્રબોધ ગ્રંથના ભાષાંતરકાર તરીકે શ્રીયુત વવાની કળા પ્રાપ્ત કરી આત્માનો અભૂતપૂર્વ ઝવેરભાઈ કહે કે “સમ્યક્ત્વરૂપ બીજના ચંદ્રને આનંદ પ્રાપ્ત કરે એ માંગલિક ઇચ્છા સાથે બાહ્યમનુષ્યજીવનમાં ઉદ્દભવ થાય તો અન્ય જન્મોમાં જગતમાં પ્રકટી રહેલ યુદ્ધદાવાનળ-નરમેધયજ્ઞ શાંત મનુષ્યજીવન પૂર્ણચંદ્રરૂપે કેવળજ્ઞાનવાળું) ક્રમે પૂર્ણ થઈ જાય. સંસારને ઝેરવેર, કં નિમૂળ બને થશે જ ” એટલું જ નહિ પરંતુ તેથી આગળ અને સર્વત્ર શાંતિની પ્રતિષ્ઠા થાય તેમ શ્રી જૈનવધીને શ્રીમદ્ હેમચ દ્રાચાર્ય યોગશાસ્ત્રમાં કહે છે શાસનના અધિષ્ઠાયક દેવ પ્રતિ પ્રાર્થના કરી, કે માર્મિક સંસા: પાણિનિષિત આત્માનંદની અમૂલ્ય પ્રાપ્તિને સૂચવતે નીચેનો અર્થાત્ કષાય અને ઈથિથી છતાયેલો આત્મા તે જ ગ્લૅક સાદર કરી વિરમીએ છીએ. સંસાર છે. આત્મા જ પિતાનામાંથી જિનબિંબ પક્ષોડવુવા માગતુ પરમાનંદુ અને જિનાગમરૂપ નિમિતદારા સમ્યત્વરૂપ રિબ્રિબ્રિગુણાનિ, ગતિમાન વિધવા અરૂપી ગુણ પ્રકટાવે છે. સમ્યક્ત્વ પ્રાપ્ત થયા પછી
યેગશાસ્ત્ર-શ્રીમદ્ હેમચંદ્રાચાર્યવૃત. મનુષ્યના જન્મમૃત્યુરૂપ પર્યાય ઉપર કાબુ મેળવાતો જાય છે અને ક્રમે કરીને મૃત્યુ ઉપર વિજય
“મુક્તિ ગમે ત્યારે પ્રાપ્ત થાઓ, પરંતુ જે મેળવાય એટલે જન્મ ઉપર વિજય મેળવી ચકા. આત્માનંદ અહીં અનુભવાય છે તેની આગળ કર્મોની પરંપરાથી પરાધીન બનેલે આત્મા જાગે અને સમસ્ત પગલિક સુખો કાંઈ વિસાતમાં નથી.” અંતરાત્મસ્વરૂપમાં રહ્યાં કરે-એ માનવજીવ
ૐ શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિઃ

Page #14

- પર્યુષણા મહાપર્વને દિવ્ય સંદેશ.
મુનિશ્રી ન્યાયવિજયજી.
વાત સાવ સાચી છે કે-વિજ્ઞાને આપણને પક્ષીઓની માફક
ઊંચે આકાશમાં ઊડવાનું અને માછલીઓની માફક મહાન | ષણ મહાપર્વ આપણી નજીક ને નજીક
સમુદ્રોમાં ઉંડા તરતાં શિખવાડયું પરંતુ આ વિજ્ઞાને આવતું જાય છે. દર વર્ષે એ મહાપર્વ
અમારે પૃથ્વી પર કેવી રીતે રહેવું જોઈએ તે અમને આવે છે અને જાય છે. ઘડીઆળના કાંટાની
બીલકુલ શીખવાડયું નથી.” B માફક નિયમિત ચાલતા જતા આ કાળમાં
કહે છે કે આ સમાલોચના મી. ગોકને પણ ગમી બરાબર સમયે પર્યુષણ મહાપર્વ આવી જાય છે, અને 9
હતી. વાસ્તવમાં વિજ્ઞાને માનવજાતિને આ પૃથ્વી પર પોતાને હિરા ત અને પ્રભાવી જાય છે ખરી. કેવા સહયોગ અને સદ્ભાવનાથી રહેવું જોઈએ તે શીખરીતે આ સંદેશ માત્ર જૈન સંધને જ નહિ, સમસ્ત
વાડયું જ નથી. આ ઊણપને પૂરી કરવાનું મહાન શ્રેય માનવજાતિને જ નહિ કિન્ત સંસારના પ્રાણીમાત્રને
શ્રી વીતરાગ દેવના ધર્મને છે અને તેમાં એ આ હિતકારી છે.
પયુંષણ મહાપર્વ આપણને ડિડિનાદથી પોતાને દિવ્ય આ દિવ્ય સંદેશ યદિ માનવનતિ પોતાના જીવનમાં
સંદેશ સંભળાવે છે કે-ચદિ તમારે શાંતિથી રહેવું હોય, ઉતારે, તે પ્રમાણે આચરણ કરે તો મને પૂર્ણ વિશ્વાસ છે
સંસારમાં સ્વર્ગના આનંદની મઝા માણવી હોય તે કે સંસારમાં અત્યારે પ્રચલિત અશાતિના બદલે પુનઃ
પર્યુષણાને સંદેશ તમારા કાન ઊઘાડા રાખી સાંભળજો. શાન્તિદેવીનું સામ્રાજ્ય સ્થાપન થતાં વાર ન લાગે. આજના જ
સંદેશ આ છે નરકગાર સમા બનેલા આ સંસારમાં સ્વગનાં સો બ્રાદેમિ રહી રદ કીયા હતુ ઉતરતાં વાર ન લાગે.
मित्ति मे सव्वभएस वेरं मज्झं न केणड ॥ હાલના વિજ્ઞાનિકયુગે આપણને શું શિખવાડયું તે આ સૂત્રનું સંવત્સરી પ્રતિક્રમણ વખતે દરેક જૈન અત્યારે બતાવવાની આવશ્યકતા નથી લાગતી. જે વિજ્ઞાન ઉચ્ચારણ કરે છે. સૂત્રમાં પર્યુષણ મહાપર્વનઅરે ! યુગની પ્રશંસા કરતાં પશ્ચિમાત્ય વિદ્વાનો થાકતા ન હતા, જૈનધર્મને દિવ્ય સંદેશ રજૂ કરવામાં આવ્યું છે. આપણા પૌર્વાત્ય વિદ્વાને પણ પાશ્ચાત્ય શિક્ષા લઈ એ આ સંદેશ કહે છે કે હું દરેક જીવો સાથે સાચા શિક્ષણનાં અને વિજ્ઞાનનાં યશગાન ગાતાં ફૂલ્યા નહોતા હૃદયથી ક્ષમાપના કરું છું. સંસારના દરેક મને સમાતા. તેઓ પોતાની પ્રજ્ઞાચક્ષને ઉપયોગ કરી બરા- ખમા-મારા અપરાધની માફી આપે. મને સંસારના બર જોઈ લે કે વિજ્ઞાનયુગે દુનિયાને શું શિખવાડયું છે ? સમસ્ત પ્રાણીઓ ઉપર મૈત્રી ભાવના છે. જગતના જ 'આજે યુરોપ, અમેરિકા, આફ્રિકા અને એશિઆ
મારા સ્નેહી–પરમ સ્નેહી મિત્ર છે-અરે જીગરખન દોસ્તો (ચીન-જ પાન) સુદ્ધાંમાં જે ભયંકર માનવ હત્યાકાંડ-કલે
છે, મને કોઇની સાથે-શત્રુ કે મિત્રની કોઇની સાથે-વૈર કે આમ ચાલી રહ્યાં છે, જે લોહીની નદીઓ વહી રહી છે એ વિરોધ નથી. આજના વિજ્ઞાન યુગને જ પ્રતા૫ છે.
આ સુંદર સંદેશ આજે પોતાની સ્વાર્થ લિપ્સા માટે એકવાર રશીયાને પ્રકાંડ વિદ્વાન અને પ્રખર કાતિ લડતા, પોતાના વિવિધ વાદોના સમથ ન માટે લોહીની ની કારી લેખક મેકસીમ ગે ખેડૂતોને અત્યારનાં વૈજ્ઞા- વહેવડાવતા દેશો બરાબર સાંભળી અને સમજે કે આ નિક આવિષ્કારોના ચમકાર સંભળાવી રહ્યો હતો. ભેળા વિજ્ઞાનવાદથી પ્રાપ્ત થયેલ નિર્દોષ માનવનતિના રક્તથી ભલી ખેડૂત જનતા એ વ્યાખ્યાન મંત્રમુગ્ધ બની સાંભળી રગાયેલ વિશાલ સામ્રાજ્ય, ધનના ભંડાર કે અનાજ સહી હતી ત્યાં વચ્ચમાં જ જણે કોઈએ પથરો નાંખ્યું હોય અને તેલના ભંડારે અમારી પાસે રહેવાનાં નથી. એ તેમ એક અનુભવી ઠરેલ વયેવૃદ્ધ ખેડૂતે એ વ્યાખ્યાનની સામ્રાજ્ય, એ ધનભંડારો અને અનાજના ભંડારે અમને સમાલોચના કરતાં સંક્ષેપમાં કહ્યું કે- આપની આટલી સાચી શાન્તિ, સાચું સુખ ઘડીભર પણ આપવા સમર્થ

Page #15

[ ૮ B ].
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
નથી. એ વસ્તુઓ અમારી પાસે કેટલે વખત ટકશે તેને કાંડ, રક્તરંજીત માનવજાતિના સંહારની જે ભયંકર લીલા ય સંદેહ છે. જ્યારે આ ક્ષમાપનાને સિદ્ધાંત અમને આ યુરોપના આંગણે ખેલાઈ રહી છે તેને માટે ભવિષ્યના પૃથ્વી પર કેવી રીતે રહેવું જોઈએ તે બરાબર શીખવાડે છે. ઇતિહાસકારી વર્તમાન વૈજ્ઞાનિકોના અવિકારોને સુવ
જેને આપણા દિલમાં માનવનતિ પ્રતિ સાચી મૈત્રી, ણોક્ષ નહિ બ૯કે રક્તરંજીત અક્ષરોએ લખી એના સાચી ક્ષમાપના-ક્ષમાભાવના પ્રગટ થાય તો સામ્રાજ્યની ભાષપાત્ર વૈજ્ઞાનિકોને કરાવશે, માટે હજીયે જાગૃત થઈ આ લિસા મૈત્રી અને ક્ષમાના ઝળહળતા તેની સામે પાપનું પ્રાયશ્ચિત્ત કરવા ક્ષમા, વૈરત્યાગ અને મૈત્રીનાં દિવ્ય અંધારાની જેમ ક્ષણવારમાં વિલોપ થઈ જશે. સાચી આદોલને જગતમાં ફેલાવી આ પૃથ્વી પર કેમ રહેવું મૈત્રીભાવના અને સાચી ક્ષમા ભાવના પ્રગટ થશે તે એ માનવજાતિને શિખવાડે. આપસનાં વૈર અને વિરોધ, પરસ્પર અવિશ્વાસ અને આજે જન સમાજને આ સુત્રના એકલા પાઠ બેલવમનસ્ય, ક્ષમાભાવનારૂપી ભાગીરથી ગંગાના મહાપુરમાં નાર જ નહિ કિન્તુ આ સૂત્રના ઉચ્ચારણ સાથે જીવનમાં તણાતા કચરાની માફક બધાં તણાઈ જશે અને છેવટે ઉતારનાર વીરપુત્રની જરૂર છે. આજે દુનિયા ઉપર ઝઝુમી આપણી પાસે શરદબદતુના જલ સમાં નિમલ સદ્ભાવના, રહેલા ભયો તરફ દૃષ્ટિપાત કરી જેન સંઘે સવેળા જાગૃત સદાચાર, પ્રેમ, સ્નેહ અને અમૃતસમ મૈત્રીના મીઠા મહા- થઈ આપસના વિધા-વૈમનસ્યને મીટાવી દઈ મૈત્રી અને સાગર રહેશે. જૈનસંઘ આ ક્ષમાપના અને મૈત્રીના મીઠા ક્ષમાપનાનાં અમૃતપાનથી સાચા જન થવાની જરૂર છે. મહાસાગરોથી પવિત્ર થઈ જગતને આ સંદેશ સંભળા- યાદ રાખજો આવા વિકટ સમયે પણ આપણે જાગૃત વવા તૈયાર થાય એમ આ વર્ષનાં પર્યુષણ પર્વ આપણને ન થયા, આપસમાં નેહ, પ્રેમ, સંગઠ્ઠન અને મૈત્રી કરતાં સ બધી રહેલ છે.
ન શીખ્યા તે વિકટ આવતો કાળબળ આપણને તમારો યદ્યપિ આજના જન સમાજમાં કેટલેક ઠેકાણે વિચાર, મારીને જબરજ રતી પ્રેમ, સ્નેહ અને મૈત્રીથી રહેવાનું વાણી અને વર્તનનું અસામંજસ્ય દેખાય છે. વિચાર શીખવાડશે. વાણી અને વર્તનનું ઐકય દેખાતું નથી અને એના જ આપણે સાચા આરાધક થવું હોય, આપણને ભવપ્રતાપે આવા મહાન સંદેશાઓ સાંભળવા છતાં યે આ૫- ભ્રમણને ડર લાગતું હોય, આપણને સમ્યવ પ્યારું સના કલેશે, ઈર્ષા, તેષાગ્નિ કયાંક કયાંક સળગતા દેખાય હોય, શ્રી વીતરાગ દેવની વાણી પર પ્રેમ અને શ્રદ્ધા છે. છતાંયે આપણે એટલું તે નિઃસંકેચભાવે સ્વીકારવું હોય તે પર્યુષણ પર્વને આ દિવ્ય સંદેશ ઝીલી લઈ જ પડશે કે મૈત્રી, ક્ષમાપના અને વિરત્યાગના મંત્રો અને ક્ષમાપનાને અપનાવશે. સંદેશાના શ્રવણથી ઘણાએ સાચા સુખના અથી જીએ
આપસનાં વૈર-વિરોધને દફનાવી દઈ શ્રી વીરના પોતાનું કલ્યાણ સાધ્યું છે અને સાધી રહેલ છે.
પુત્રે બધા એક છીએભલે આપણામાં મતભેદો રહે, ભલે ખરી રીતે તે વર્તમાન જૈન સંઘે આ દિવ્ય સંદે. વિચારધારા એક ન મલે પરન્તુ આપણી મિત્રી-ક્ષમાપના શનું અમૃતપાન કરી વિચાર, વાણી અને વર્તનનું અકય સાચા હૃદયની છે અને રહેવાને એની રાષણ કરજો. સ્થાપી પર્યુષણા મહાપર્વે પ્રબોધેલો શાતિને મહાન સંદેશ અશાતિના દાવાનળમાં સળગતા પાશ્ચાત્ય દેશોના
- અન્તમાં પર્યુષણા મહાપર્વને આ માંગલ્યકારી દિવ્ય માનવીઓને સંભળાવવાની જરૂર છે. પાશ્ચાત્ય વૈજ્ઞાનિકોને
સંદેશ આ સંસારના સમરત પ્રાણીઓ પાસે પહોંચે, આ દિવ્ય સંદેશની અનુપમ અને અજેય શક્તિનું ભાન
અત્યારે ચાલતા ભીષણ નરસંહાર ને હત્યાકાંડ બંધ કરાવી માનવજાતિના કલ્યાણ માટે તૈયાર કરવાની જરૂર
પડે, સંસાર શાન્તિના મહામંત્રથી પૂનિત થઈ વિનાશી
વિજ્ઞાનવાદના આવિષ્કારથી ઉત્પન્ન થયેલ અશ તને, છે. તેમને એ સમજવું જોઈએ કે આપણી વૈજ્ઞાનિક શેથી યુરેપને સત્તાવાદનો શોખ વધી પડે, ધન
ઉગના, કલહના કેરથી વિમુક્ત બની આત્મકલ્યાણના અને જમીન વધારવાનો શોખ લાગુ પડશે, શસ્ત્રો
પંથે પડે એ જ શુભેચ્છા સાથે હદયમાં ભાવના ભાવીએ કે
સવ વિશ્વમાં શક્તિ પ્રગટ થાઓ સર્વેનું કલ્યાણ; ઉત્પન્ન કરવાની શક્તિ વધી અને તેના પ્રતાપે માનવજાતિના મહાવિનાશનાં વિવિધ માર્ગો તમે શોધી કાઠી ક્ષમાપનના મહામંત્રથી વિશ્વ વિષે હો મંગળમાળ. આ યુદ્ધોનાં નિમિત્ત તમે બન્યા. હવે આ ભયંકર હત્યા
ૐ શાન્તિ શાનિત શાન્તિ.

Page #16

પર્વાધિરાજ પર્યુષણ પર્વ -
લે.-મુનિશ્રી હેમંદ્રસાગરજી મહારાજ.
સુસ્વાગતમ સુસ્વાગતમત્રિીના, મનમેળના, મન:શુદ્ધિના, એ મહાન પવાંધરાજ ! સુસ્વાગતમ
પ્રલયકાલના ભયંકર ઝંઝાવાત પછી, ગર્જનાના ગડગડાટ વીધીને, ને વિદ્યુતના ચમકાર પછીથીકંકમવર્ણઉષાનાં હાસ્ય કેવાં લાગે ? એવાં જ લાગે અમ જગતજનને, પર્વાધિરાજ પર્યુષણનાં પગરણ. मंत्राणां परमेष्ठिमंत्र महिमा तीर्थषु शत्रंज यो दाने प्राणिदया गुणेषु विनयो ब्रह्मव्रतेषु व्रतम्। सन्तोषो नियमे तपस्सु च शमस्तत्वेषु
सद्दर्शन सर्वज्ञोदित सर्वपवसु परं स्यावार्षिक
પર્થ || ૬ | મહા ભાખ્યા આ મિત્રો ને વાકે. મંત્રોમાં મહાન પરછમ ત્ર, અને તીર્થમાં શત્રુજય, એમ પમાં મહાન પર્યુષણ. પુપરાજ વસંત પધારે નઉદ્યાને ઉદ્યાને પુષે હસે, વૃક્ષ વૃક્ષે ફેકલા ટહુકે, આએ આજે મંજરીઆ બુલે, સર્વત્ર પરિમલ-મહારાજ્ય પ્રસરે, વાતાવરણ સ્વચ બને, એમ પરમપવિત્ર પર્વાધિરાજ પધારે, ને થનગને ભવિજન હૈયાં, ઉલસે અમ આત્મવનની કેલિા, ને ધીમે ધીમે વહે અમ જીવનનાંસગુણનાં પ્રેમ ઝરણું. સુવાગતમ, સુસ્વાગતમ,
ઉત્સવપ્રિય જગત ઉત્સવો છે છે, દિનને, બે દિનના ઉતસવ આનંદ આપે, પણ જેને તમારે તો અછ અછદિનના પધારે છે મહોત્સવ, પુણ્યદાયી ૫વાધિરાજ પર્યુષણ શાથી સત્કારશે ભવિજન ! પૂનિત ઉત્સવ કેમ ઉજવશે? પણ કરે પ્રેમથી ઉરનાં ભાવપુ. અર્થ-કામના માટેના હાર ઉત્સવેમાનવાએ ઉજવ્યા, ઉજવાયા, પણ પર્યુષણ એટલે? નિવાણુપ થાઓ ! માનવસંસ્કારનો મહેસવ. માનવે તે સરકારે થહી, ઉદ્દાત આદર્શ ભાવી બને, સમસ્ત જગતને ધર્મની શ્રેષ્ઠતા, સમજાવે અને સમજે. ત્યાં જ વસી છેપર્વ પતિ પર્યુષણની મહત્તા. મનસા, વસા, કર્મણઆત્મસ્વરૂપમાં સ્થિરતા થાય, તે જ પર્યુષણ પર્વની સફળતા. દૂર દૂર ભૂમંડળને ધેર પડયે છે. કલાલમાળથી ગર્જત સમુદ્ર ઘેરું ઘેરું ગાન કરે છે; વિશાળ ભાવના - સમસ્ત જગને શિખવે છે, તેમજ પર્યુષણ એટલે ભવ્યાત્માઓ! ઉરચ ભાવનારૂપી ઊમિ માળથી
ત્ય કરતો પ્રશમરૂપ વાપરાધ. મૈત્રી ભાવના-સમસ્ત જગ સાથેનીમૈત્રી શીખવે પ્રઃ ભાવના ગુણ જનના ગુણે, અંતરથી વધાવતાં ઉપજત દિવ્યાનંદ શીખવે. કરુણ ભાવના શીખવે પ્રાણીમાત્ર પરની દયા, માણ્યસ્થ ભાવના દાખવે,
ને થશમ આમ જીવનના

Page #17

[ ૧૮ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
અધમ ઉપર ઉપેક્ષા, શીખે ને શીખવે. એ સર્વ ઉચાદર્શી પુનિત ભાવનાઓ. પર્યુષણ એટલે દિવ્યજનો ! વિશ્વભરનાં છવામાઓને, વિશ્વપ્રેમ શીખવવાનો શ્રેષ્ઠ શાળા. મિષ્ટ ભોજનનો સ્વાદવૃત્ત
હવાને લ લ ચા વેતે મિષ્ટ ભજનનુ નિત્ય સેવન જીહવાને જ અરૂચિકર થાય તે ય જગતકમ, પણ પ્રત્યેક વર્ષે પધારતા પવાંધિરાજ, પયુ પણ અરુચિકર કેમ નહિ થતા હોય? તેની રમ્યતા વૃદ્ધિ પામે છે, નથી ક્ષીણ થતો;
કૂલપક્ષના ઇન્દુ સમ ઉજજવલ, પયુષ મહેન્સવ. "क्षणे क्षणे यन्नवामुपैति तदेवरूपं रमणीयतायाः " એ મહાકવિની રસમય ઉક્ત, સફળ કરે છે, દદ કરે છે, શ્વ સ્વભાવ ને અંકયતા માટે, પર્વ રચાયાં. કોય ભયને વિષ પ્રજજવલિત રાખવા રચાયાં, કઈ રચાયાં જીવન ઊર્થપથી બનાવવાને, ને કિ પર્વને નામે જયંત્ર રચવા યોજાયાં. પણ ભવિજન ! આદર્શ રત્ન! પયુષણ તો છે આ ન્નતિ અર્થે, કર્મબંધને તૂટે, પરમાનંદ પ્રાપ્ત થાય, સ્વાધ્યાય, સ યમ, તપ, બ્રહ્મચર્ય પાલનતોથ કેર જીવન આદર્શ વિચાર, સમભાવ કેળવણી સવ છે, દિવ્ય સાધન પર્યુષણ મહોત્સવનાં. બ્રહ્મચર્ય દિવ્ય એજચું, સંયમે ઈચનિગ્રહ, તપમાં વસી છે મેહક્ષીણતા. સ્વાધ્યાયે છે. આત્મશુદ્ધિવિચાર. સ મહત્તાએ વસી છે, તીથ કરેના પુણ્યમય આદર્શ જીવનમાં. તીર્થ કરના આ પુનિત જીવન, કમમંત્ર; શબ્દ શબ્દ વહે છે કલ્પસૂત્ર ધર્મગ્રંથે ક૯પત્રરૂપ કલ્પવૃક્ષ પ્રાપ્ત થયું, મહાવીર ચરિત્ર તેનું બીજ,
પાશ્વનાથ ચરિત્ર મૃદુલ અંકુર, નેમિનાથ ચરિત્ર દ૯ ધ; રાષભ ચરિત્ર દીર્ધ શાખાઓ, સ્થાવરાવલી રમ્ય પુપા; સમાચારી નાસિકાપ્રિય મધુર સુરાભ; નિવાણુ એ દિવ્ય મધુરતમ ફલ. નિવાણપંથીઓ એ વૃક્ષની, શીતળ છાયા અવશ્ય રાવે. “શ્રી કલપસૂત્ર સમ શીતલ વૃક્ષછો, ઈછા બધી ભવનો પરિપૂર્ણ થાયે, જના ફળ પરમમિષ્ટ ગુણ જ પામે, પામ જનો અમરતા દુઃખ સો વર મે.” ૩૯૫સૂત્ર શ્રવણ અધકાર તે, કેવલ સાધુઓ ને સાધીને જ, એ હતી પ્રચલિત પ્રથા પ્રાચીન સમય દિન વહ્યા, સમયનું વહેણ બદલાયુ, જનવાણી અમર તે ન જ રહે. ચારિત્ર ને જ્ઞાનમાં પ્રઢ કે’ સુરપુરંદર, પ્રારંભ કર્યો સર્વને શ્રવણ કરાવવા રાજા પ્રસેનના પુત્રોક શમાવવા નિમત્તક૯૫ શ્રવણ આધકાર સર્વમાન્ય ઠયા. અન્ય જનોએ પણ એ મહાનુભારસૂરીશ્વરના દિવ્ય કાર્ય માં સાથ દીધા. સધમ પ્રવૃત્તિ કર પુરુપાન,
સ્થળ નામા કળયુગે વિસારે પડે, તેમના પછી વર્ષો થતા થાય, પણ સર્વ કઈ ન ભૂલ ;સાધુ જનનાં દિવ્ય ફાવ્યા છે, નિરાળ અમર જ છે. થયું પણ એટલું શ્રવણ રસકે ?
૫ શ્રવણ મહાવ. આત્મા તેના પણ આદુલાર પમ, કવાય દૂર થાય, આત્મશુદ્ધ સહ જ પ્રાપ્ત થાય. પયુષણ અટલે તાઆત્મશુદ્ધિની ય સમ પ્રખર પ્રતિજ્ઞા. શર૬ અને વર્ષના મધ્ય ભાગ, એટલે જઠરને મહાશત્રુ જઠરાગ્નિ મંદ પડે,

Page #18

વિચાર–શ્રેણી.
લેખક-–આચાર્ય વિજયકરસૂરિજી મહારાજ.
પ્રભુની પવિત્ર છાયામાં રહીને આપણે પવિત્ર નહીં અને વિષયોથી કાયા અભડાવવી–મેલી બનવું છે માટે પ્રભુની છાયા છેડીને બીજે કરવી નહીં. આ વાત પ્રભુને બહુ જ ગમે છે જવું નહીં. એટલે અપ્રભુ અપવિત્ર આત્માઓના અને આવી રીતે વર્તનારની તપ, જપ, પૂજા, પડછાયામાં પણ ઊભા રહેવું નહીં, તે જ સામાયિક, પૌષધ, પ્રતિક્રમણ આદિથી અનેક આપણે પ્રભુને ગમીશું અને પવિત્ર બનીને પ્રકારે કરેલી સેવાને પ્રભુ સ્વીકારે છે. પ્રભુની સાથે હમેશને માટે રહી શકીશું
સંસારી, અપજ્ઞ-અજ્ઞાની અને ભલે ન આપણા શાશ્વતા સાથી તે પ્રભુ જ રહેવાના, ગમે તે કાંઈ પણ પરવા રાખવી નહીં, પણ બાકી સંસારને સાથ તે સઘળે યે છૂટી પ્રભુને તે આપણા આચારવિચાર અને ઉચ્ચાર જવાને છે અને એટલા માટે જ આપણે સંસા- ગમવા જ જોઈએ, કારણ કે અનંતજ્ઞામ, અનંત રના જ કરતાં પ્રભુને વધારે ચાહીએ છીએ, દર્શન અનંત જીવન, અનંત આનંદ અને પ્રજીએ છીએ, નમીએ છીએ, સ્તુતિ કરીએ અનંત સુખ પ્રભુ પાસેથી લેવાનાં છે. આ છીએ આશ્રય લઈએ છીએ; માટે પ્રભુને શું વસ્તુઓ પ્રભુ સિવાય અલ્પ-અજ્ઞાનીઓ આપી. ગમે છે તે તરફ વધારે ધ્યાન આપવું. શકતા નથી. કષાયથી જીવન અભડાવવું–મેલું કરવું પ્રભુ સિવાય સંસારી જીવમાંથી કોઈને
પણ પિતાનું માની સાથે કરે નહીં અને પાચનશક્તિ ક્ષીણ થાય, એવા સમયે વિજ્ઞાનવિલાસી યુવકે ! જે સાથ કરવાની ઈચ્છા થાય અને જીવનને ઉપવાસ એ શ્રેષ્ઠ તપ છે.
સાથી બનાવે છે, તે જે પ્રભુને ગમતું હોય વૈદ્યકીય દષ્ટિએ ને ધાર્મિક નજરે,
તેને સાથે કરવો, કે જેથી કરીને અપવિત્ર બાહ્ય તપ પણ દિવ્ય સહાયક છે.
જીવન બનાવી પ્રભુની પ્રીતિ તેડીને પ્રભુના ઉપવાસ એટલે બાહ્ય તપ. અધ્યાત્મપ્રેમી જ્ઞાનીજને !
વિરોધી બનવાને પ્રસંગ ન આવે. વિનય, સ્વાધ્યાય, સેવા ને
આત્મવિકાસ તથા આત્મશુદ્ધિ કરવા ઉચ્ચથાન સમાધિ આલોચના એ અભ્યતર તપ, તર ભાની તેમજ ઉચ્ચતર, પવિત્ર જીવન એ તપમાં ચિત્તની નિર્મળતા છે.
બનાવવાની અત્યંત આવશ્યકતા છે. કમેને તપાવે તે જ તપ, શરીર મન અને ઇન્દ્રિયને,
કેઈ પણ કારણને લઈને બાહ્ય કિયા ઓછા તપાવે તે નથી જ તપ.
પ્રમાણમાં થાય તે આત્મશુદ્ધિ વિકાસમાં કઈ તપ એ છે અમેધ શસ્ત્ર,
પણ પ્રકારની અડચણ આવતી નથી પણ જીવન નિકાચિત કમેને બાળી ભસ્મ કરે છે.
અને ભાવના તે ઉચ્ચતર અને પવિત્ર હોવાં જ ---( ચાલુ)
જોઈએ.

Page #19

:
-
-
-
-
-
-
-
- - -
-
[ ૧૨ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
શુભ કર્મની ખામીને લઈને માનવીઓનાં અટકે છે. અમૂલ્ય અને પવિત્ર માનવજીવન મેલાં થવાને મેલી ભીંત ઉપર કાઢેલાં ઘણાં સુંદર ચિત્ર પ્રસંગ બને છે અને અશુભ કર્મની પ્રેરણાથી જેનારના મનનું સારી રીતે આકર્ષણ કરે ખરાં અપવિત્ર આત્માઓના સંસર્ગમાં જોડાઈને મેલાં- પણ જલદી ભુંસાઈ જવાથી અને અંતરમાં મલિન અપવિત્ર બનાવી નાખે પણ છે તો પણ તેમણે પડ હોવાથી ભીંતને સુંદર બનાવી શકતાં નથી; હતાશ કે નિરાશ થવાની જરૂરત નથી અને પણ સ્વચ્છ ભીંત ઉપર કાઢેલું ચિત્ર ભીંતન વધારે ને વધારે જીવનને અપવિત્ર મેલું બનાવી સૌંદર્યને પ્રગટ કરે છે. તેવી જ રીતે મલિન આત્મવિકાસ માટે નિરુપયેગી બનાવવાની, જીવનવાળાનાં જ્ઞાન, ધ્યાન, જપ, તપ, બીજાના તેમજ આત્માને અનંતા જન્મ, જરા, મરણના મનનું આકર્ષણ કરે ખરાં, પણ આત્મવિકાસ કે અનંતા દુઃખના અંધકારમાં હડસેલી મૂકીને આત્મશુદ્ધિ ન કરી શકે. અને પવિત્ર જીવનઆત્મશત્રુ બનવાની લેશમાત્ર આવશ્યકતા નથી. વાળાનાં જ્ઞાનાદિક આત્માને વિકાસમાં લાવી શકે છે.
માનવજીવન મેંઘું છે, ઘણું જ મોંઘું માનવીના જીવનનો મોટે ભાગે બુદ્ધિની છે, માનવી સિવાયના સંસારના સમગ્ર ઓછાસને લઈને કુસંસર્ગથી દુ માં વપરાઈ જના જીવનની કિંમત કરતાં માનવ- ગે હોય તે નિરાશ ન થતાં શેષ જીવનને જીવનની કિંમત અનંતગણું વધારે છે. કુસંસર્ગ અને દુષ્કૃત્યથી બચાવીને કૃત્યો દ્વારા અને એટલા માટે જ માનવજીવનમાં જીવનારા આત્મવિકાસ કરવા વાપરે તે, ઈ નાખેલા જીવેની સંખ્યા સંસારી બીજા જીવ કરતાં માનવજીવનનું ફળ મેળવી શકે છે. અને સંઘઘણી જ ઓછી છે માટે જ માનવજીવનની ળાએ સંતાપ, દુખ, ઉદ્વેગને શમાવી દઈને પવિત્રતા જાળવી રાખવા અથવા તે કેઈક પ્રસંગે આત્મશુધ્ધિદ્વારા પરમ શાંતિ મેળવી શકે છે અજ્ઞાનતાથી અપવિત્ર બનેલાને વધારે અપવિત્ર તેમજ માનવજીવન સફળ બનાવી શકે છે. થતું અટકાવીને પાછું પવિત્ર બનાવવાની અત્યંત
જ્યાં સુધી શરીરના અવયે કામ આપી આવશ્યકતા છે.
શકતા હોય ત્યાં સુધી તે જ અવાનું કામ આત્મવિકાસ તથા આત્મશુદ્ધિનું અદ્વિતીય
બીજાના અવયવોથી કરાવીને પિતાના હાથ, પગ સાધનભૂત માનવજીવન, મલિન ભાવના તથા આદિ અવયવોને શા માટે નિર્બળ બનાવી નિરૂપમલિન વ્યક્તિના સંસર્ગથી મેલું થઈ ગયું હોય યોગી બનાવવા જોઈએ? તે તેને વધારે મલિન ન બનાવતાં શુદ્ધ પરિ. ણામ તથા શુધ્ધ વર્તનથી સ્વચ્છ બનાવીને દુર્લભ જીવવાના હેતુઓ જાળવવા વધારે કાળજી માનવજીવનની કિંમત આંકનાર ડાહ્યા માણસે રાખવી. આત્મશુધિ-વિકાસને સાધી લે છે.
જીવનમાં શાંતિ, સંતેષ, સમભાવ, સ્થિરતા શુદ્ધ ભાવેથી મલિનતા દૂર થાય છે, અને અને શુધ્ધિ વધે તે વ્યવસાય કરે. શુધ્ધ વર્તનથી આત્મા વધારે મલિન થતે સાચા લાભનું અથપણું રાખવું.

Page #20

પર્યુષણા
આત્મસિદ્ધિનું મહાપર્વ.
ડો. ભગવાનદાસ મનસુખભાઈ મહેતા. ભવ્ય ! કરે નિજ આત્મમાં,
ભૂલ-ભ્રમણામાંથી નિવૃત્ત કરાવવાનું હોય છે, પાછા સર્વ પ્રકારે વાસ;
વાળવાન હોય છે, “પ્રતિક્રમણ કરાવવાનું હોય છે. પર્વ શ્રેષ્ઠ પર્યુષણા,
પ્રતિક્રમણ” શબ્દ પણ એ જ રહસ્યાર્થ સૂચવે છે. એમ કરત પ્રકાશ. ”
પ્રતિ=પાછું, ક્રમજવું. પાછું જવું. પિતાના મૂળ
-મનનંદન. સ્થાને પાછું જવું (To return to the founપર્યુષણ” એટલે શું? પરિ=સર્વ બાજુથી, tain Source) તે પ્રતિક્રમણ. પ્રમાદવશે કરીને સર્વથા, સર્વ પ્રકારે (From all sides, all જીવ જે પિતાના સ્થાનથી પરિભ્રષ્ટ થઈ, ચુત થઈ round. ) નિવાસ કરવો, વસવું. સર્વ પરસ્થાને ગયો છે તેનું પોતાના મૂળ સ્થાને પ્રગતિ. પ્રકારે આત્મભાવમાં (એટલે કે ધર્મમાં નિવાસ કરવો ગમન તેનું નામ પ્રતિક્રમણ તેનું નામ પર્યુષણ. અત્ર આત્મભાવ એ જ પ્રસ્તુત “ઘરથાનાતુ પરથાનં પ્રકાશ રાજદૂત: છે, કારણ કે આધાર એ જ ધર્મનું પરમ તવ મ મ પ્રતિવમળમુક્યતે | ” સાધ્ય છે, મોક્ષમાર્ગનું ઉદિષ્ટ લક્ષ્ય છે.
આમ પ્રતિક્રમણ શબ્દને રાહસ્પિક પરમાર્થ જેટલા અંશે આત્મભાવમાં-ધર્મમાં નિવાસ ઘટાવી શકાય છે. તે નામની સૂત્રબદ્ધ ક્રિયા પણ કરવાનું બને તેટલા અંશે પર્યુષણ પર્વના આરા- જીવને પુનઃ પુનઃ તે જ વસ્તુનું સંસ્મરણ કરાવે છે. ધનની સફળતા, સાર્થકતા અને ઉપકારિતા તેટલા આમ મૂલગત આત્મબ્રાંતિરૂપ મહારોગનું અંશે આત્મસિદ્ધિને મહાલાભ.
નિવારણ કરી, ભાવઘરૂપ જ્ઞાની પુરુષો જીવને અનાદિ કાળના દુરધ્યાસથી આ આત્મા પિતાના નિજ સ્વરૂપનું ભાન કરાવી ધર્મમાર્ગમાં સ્થાપન મૂળ સ્વરૂપને ભૂલી ગયો છે, અને તેથી કરીને કરાવે છે. અનંત ભવચક્રના પરિભ્રમણમાં અરઘટ્ટ-ઘટ્ટીન્યાયે, અને આ ધર્મ પણ મુખ્યતાએ શું છે? “વધુ તે દેવ-મનુષ્ય-તિર્યંચ-નારીનાં રૂપે પરાવર્તન સત્તા ધ' વસ્તુને સ્વભાવ તે ધર્મ. કરતાં, તે તે ભવમાં તે તે પર્યાયરૂપ જ પડે છે એ આર્ષવચન ધર્મ શબ્દનું રહસ્ય પ્રકાશે છે. આ એમ માની બેઠો છે, અને પિતાના મૂળ દ્રવ્ય સ્વ- વ્યાખ્યા આત્મવસ્તુ પર ઘટાવતાં, આત્માને સ્વરૂપને વિસરી ગયો છે. નારીના ભવમાં પિતે નારકી ભાવ તે આત્મધર્મ; એટલે કે આત્માનું સ્વછે એમ તે માને છે, તિર્યંચના ભવમાં તિર્યંચ સ્વભાવમાં વર્ણવું તે ધર્મ. વ્યતિરેકથી માને છે, મનુષ્યપર્યાયમાં મનુષ્ય માને છે, અને દેવ આત્માનું સ્વસ્વભાવમાં ને વર્તવું તે અથવા તો પર્યાયમાં દેવ માને છે; પણ હું તે શુદ્ધ ચત ધન વિભાવમાં વર્તવું તે અધમ. આ સૂત્ર એટલું બધું આત્મા છું એવું આત્મભાન તેને હેતું નથી. આજ અર્થગંભીર અને સર્વગ્રાહી છે કે ધમ શું અને જીવની મૂલગત ભૂલના પરિણામે ઈતર આનુષગિક અધમ શું? તેની પરીક્ષા કરવા માટે તે નિષભ્રમણાઓ નિપન્ન થાય છે.
સ્થાનરૂપ–ટીરૂપ થઇ પડે એવું છે. ટૂંકમાં પરમ જ્ઞાનીઓને ઉપદેશ અને ઉદેશ છવને તે કહીએ તો જે પ્રકારે છવ નિજ સ્વભાવની

Page #21

શ્રી આત્માનૐ પ્રકાશ
[ ૧૪ ]
સન્મુખ થાય, નિષ્ફ આવે તે ધર્મા; અને જે જે પ્રકારે તે સ્વસ્વભાવથી દૂર જાય, વિમુખ થાય તે અધ. તે આત્મસ્વભાવને અનુલક્ષીને, તેના સાધનભૂત જે જે વિધાને, જે જે ક્રિયાઓ, જે જે મા દશા પરમાપકારી જ્ઞાનીઓએ પ્રદર્શિત કર્યાં છે તે સમસ્ત પશુ કારણમાં કાના ઉપચારથી ધર્મ” છે. આમ નિશ્ચય-વ્યવહારને યચાસ્થાન સમુચિત વિનિયેાગ કરવેશ, સમન્વય સાધવા તે ધર્મોનુ પરમ રહસ્ય. છે. મહાતત્ત્વજ્ઞ શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીએ પ્રકાશ્યુ છે કેઃ—
આવા મહાપર્વમાં જે જે ધર્મક્રિયા આદિ કરવામાં આવે તે શાંતિથી, આત્મશુદ્ધિના લક્ષ્ય સાથે, સમજણપૂર્વક કરવામાં આવે, ઊંડા ઊતરી અવગાહવામાં આવે, તે પરમ આહ્લાદના કારણરૂપ થઇ પડે એવી છે. આ આધ્યાત્મિક દૃષ્ટિ જો લક્ષમાં હાય તો કાઈ પણુ વિખવાદને સ્થાન રહી શકે જ નહિ, ઘણા પ્રશ્નોનુ સ્વયં સમાધાન થઇ જાય.
અને આ અધ્યાત્મદષ્ટિ વિનાની સર્વ ક્રિયા વાસ્તવિક રીતે છાર પર લિપણા જેવી છે. આ અંગે મહાભા આનદઘનજીના વચને મનન કરવા ચેાગ્ય છે, “ નિજ સ્વરૂપ જે કિરિયા સાથે, તા તેહશુ રઢ મા રે, છ આનદઘનજી,
શુદ્ધ ભાવ તે સૂની કિરિયા, બેહુમાં અંતર કેતેાજી ? જલહુલતા સૂરજ ને ખજુએ,
તાસ તેજમાં તેતાજી. ” શ્રી યશાવિજજીકૃત ચેાગષ્ટિ સજ્ઝાય. અધ્યાત્મષ્ટિની મહત્તા શ્રીમાન યશેાવિજયજીએ પણ આ શબ્દોમાં ગાઇ બતાવી છે:-- વેલા ચશાસ્ત્રવિત દેશ સમધ્યાત્મશાસ્ત્રવિત । भाग्यभृद्भोगमाप्नोति वहते चन्दनं खरः || धनिनां पुत्रदारादि यथा संसारवृद्धये । તથા પાંડુિત્થરતાનાં શાખ્યા નિતમ્ ॥ —શ્રી અધ્યાત્મસાર
"3
નિશ્ચય વાણી સાંભળી, સાધન તજવાં તૈય; નિશ્ચય રાખી લક્ષમાં, સાધન કરવાં સાય, છ – આત્મસિદ્ધિ આવેાધતે સદા કરવાનેા હોય, આચરવાના હૈાય, જીવનમાં એક સૂત્ર કરી વણી દેવાતા હેાય; પરંતુ તેના વિશેષ દઢીકરણ અર્થે, અધિક આરાધન અર્થે, જ્ઞાનીઓએ તિથિવિશેષા, પવિશેષ! પ્રતિનિયત કર્યાં છે; તે તે પ વાસરાએ જીવ સ્થિર થઈ, ખાસ નિવૃત્તિ મેળવી, આત્મભાવના અભ્યાસી શકે, સાચા આત્મધર્મની આરાધના કરી શકે, એવી સુંદર કલ્યાણકર યેાજના કરી છે. પયુ બહુ પ તેવી યેજનામાંની એક સુંદરતમ ચેાજના છે. વિશ્વના પર્દિનેશમાં સર્વોત્તમ આદર્શો
पुत्रदारादि संसारः पुंसां संमूढचेतसाम् |
રૂપ છે, કાને પ્રજ્વલિત કરવાનો મહાભાવ-વિવુાં રાત્રĀમાર: સચોળતાત્મનામ્।। ` મન છે, આત્મશુદ્ધિનું મહાતીર્થ છે અને આત્મસિદ્ધિનું મહાપર્વ છે.
શ્રી. હરિભદ્રસૂરિષ્કૃત યોગ દુ
આ આધ્યાત્મિક દૃષ્ટિબિંદુને દૃષ્ટિ સન્મુખ રાખી ને આપણે આવશ્યકાદિ ક્રિયાનું અંતર ગ રહસ્ય તપાસીએ, જરા ઊંડા ઊતરી તેના હાર્દની સમીક્ષા કરીએ, તે મહાત્મા જ્ઞાનીએએ યેાજેલી તે તે ક્રિયાએ આત્માને પેાતાના સ્વરૂપને લક્ષ દઢીભૂત કરાવે એવી છે, એમ આપણને સુપ્રતીત થાય છે, તેનુ ઉદાહરણરૂપે અત્ર સંક્ષેપ દિગ્દર્શન કરીએ. ( યાલુ )
'
અર્થાત્~ અન્ય શાસ્ત્રાના જાણનાર તેા કલેશ જ અનુભવે છે, અને અધ્યાત્મશાસ્ત્રના જાણનાર રસ અનુભવે છે; ચંદનને ભાર ગધેડે વહે છે પણ તેની સુગધીને ઉપભાગ ભાગ્યશાળી પામે છે. જેમ ધનવાનને પુત્ર શ્રી આદિ સંસારવૃદ્ધિ અર્થે થાય છે, તેમ પંડિતાઇના ઘસડીને અધ્યાત્મ વિનાનું શાસ્ત્ર સંસારવૃદ્ધિ અર્થે થાય છે.”
16

Page #22

પ્રેમથી મુક્તિ
લેખક : : ચાકસી
આ મથાળું વાંચી હાઇને પ્રથમ તો આ ઉદ્ભવે જ. જૈન ધર્માંના મૌલિક સિદ્ધાન્તાનુ જેને જ્ઞાન હોય તે તરત જ કહી દે કે પ્રેમ એ રાગનુ ખીજું નામ હેાવાથી, અને રાગ એ મેાહરાયના પાટવીકુંવર હાવાથી ત્યાં એનુ અસ્તિત્વ હોય ત્યાં મુક્તિના સંભવ ખકુસુમવત્ અસ'ભિવત છે; કારણ કે કષાયને સથા અભાવ એનું નામ જ મુક્તિ એ જ્ઞાનીપુરુષોનું ટંકશાળી વચન છે; અહી તે મેહરાય એના પુત્રા રાગ અને દ્વેષ તથા એના પરિવારમાં ક્રોધ, માન, માયા અને લાભ સર્વ આવી જાય ત્યાં મુક્તિની વાતના સંભવ સરખા પણુ ન ગણાય, એથી ઊલટું ‘ બંધન' તેા જરૂર હોય અને સ્નેહનું પ્રાબલ્ય વૃદ્ધિ પામે તે એમાં તીવ્રતમતા લાગે.
કરાવનાર ચેાવીસીમાં જે સ્તવને રચ્યા છે. એમાં નવીન ભાત પાડનાર બાવીશમા તી પતિ શ્રી અરિષ્ટનેમિના સ્તવનની વાત આપણે આજે કરવાની છે. ઍની રચના તદ્દન અનાખી પતિએ કરાયેલી છે. અહીં મુમુક્ષુ આત્માદિષ્ટાચર થતા નથી. ‘લિકા ભ્રમરીધ્યાનાત્ ભ્રમરીવત્ અશ્રુતે ’ એ ઉપાધ્યાય શ્રી યશે.વિજયજી મહારાજના ટ શાળી વચન પ્રમાણે એકવીશમા જિનના સ્તવનમાં જ અધ્યાત્મના પંથે ડગ ભરતા મુમુક્ષુ આત્મા સાથે જ મુક્ત સન્મુખ આવી જાય છે.
એને આગળ ડગ ભરવાની જરૂર જ રહેતી નથી. અહીં તે। શ્રી લાભાનદજી નવભવની ગાઢ પ્રીતડીથી બંધાયેલા આત્માઓની વાત કરે છે જાણે કે અધ્યાત્મનું પાન કરાવતાં શ્રમિત થયા હોય તેમ ઘડીભર એ વાત વિસારી મેલી કેવલ સ્નેહ, પ્રીત અને પ્રેમના કણું પ્રિય સ્વરેા કર્ધમાં ગુજાયમાન કરી મેલે છે. ખરેખર આ પતિ અનેાખી છે. ચાલુ ક્રમથી વિલક્ષણ પણુ છે અને આમ જનસમૂહની નજરે આશ્ચર્ય પમાડે તેવી પણ છે.
આ તે। જાણે સીધી નજરે જોતાં જે ભાવ નીકલ્યે તે રીતની વાત થઇ; પણ અનુભવીએની ષ્ટિમાં એ ઉપરાંત ‘અપેક્ષા’ જેવી શત્રિપુટી ઘણી વાર રમણ કરતી હોય છે. એ અપૂ ચીજના સદ્ભાવથી એ મહાપુરુષા ક્રાઇ વિચક્ષણ રહસ્ય રજૂ કરે છે, જ્યાં સામાન્ય માણસની બુદ્ધિ કુંતિ થઇ જાય છે ત્યાં અપેક્ષાના સધિયારા લઇ કામ કરનાર આગળ આવે છે એટલુ જ નહિ પણ એવી રીતે વસ્તુસ્વરૂપ સમાવે છે કે નામ નથી રહેતું, એમાં શકા કરવાપણું
એને અવધારતાં
મુશ્કેલીનું
સંભવતુ’
જ નથી. પણ અપેક્ષા લાગુ પાડવામાં આવડત અને અભ્યાસ બન્ને જરૂરી છે એ ભૂલવું જોઇતુ નથી જ. ‘આત્માન ંદ પ્રકાશ’ આ અંકથી નિવન વાચત્રત ધારણ કરી, આરંભ કરે છે અને એ નિવનતાને અનુરૂપ થવામાં યેગીરાજ શ્રીઆનદધનજીએ અધ્યાત્મવિષયનું પાન
તે! તે શ્રી મલ્લિનાથ છે. આ રીતે તેઓ
ચાવીશ જિનમાંનાં એની વાત વિશિષ્ટતા ધારણ કરનારી છે. ઉભયમાં પ્રસગની કંઈક ભિન્નતા હોવા છતાં કેટલીક બાબતેમાં સામ્યતા વધુ છે. એમાં પણ પ્રેમની વાત તે મુખ્ય ભાગ ભજવે છે. મલ્લિ તેમ પરણ્યા નહીં, બીજા ઘરમારી
6
એ કડી પરથી સહજ સમજાય તેમ છે કે ચાલુ અવસર્પિણી કાળમાં જે ચાવીશ તી કરે એ આ ભારતવર્ષને પાવન કર્યું એમાં અખંડ બ્રહ્મચારિત્રને પથ સ્વીકાર્યો હાય અને શ્રી અરિષ્ટનેમિ એ એ જ નથી. તે પરણ્યા । નથી તા

Page #23

-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
- -
-
-
-
-
-
[ ૧૬ ]
શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ.
ગૃહસ્થજીવનમાં પડ્યા, છતાં ઉભયને પ્રેમના પ્રસંગે પિતે પરણવા ઇરછતા જ નથી ત્યારે અહીં રાજુલતે જરૂર સાંપડ્યા છે. શુદ્ધ પ્રેમીઓને શોભે તેવો ને તો લગ્નની પૂરી હોંશ છે; અને શ્રી નેમિનાથ અને વર્તાવ છે.
ચાલીચલાવી પરણવા આવ્યા પણ છે. એવામાં શ્રી મલ્લિનાથ કુંવરીરૂપે જન્મેલા હોવાથી પૂર્વ હરણીયાનું આક્રંદ સંભળાય છે અને ભગવાન રથ ભવના સ્નેહી એવા જુદા જુદા દેશને છ રાજકુમારને પાછો ફેરવાવે છે. આ બનાવ પર કવિઓએ કેવા તેમના પર પ્રેમ થશે. તેઓ પરણવાના ભિષથી મિથિ- કેવા કલ્પનાચિત્રો આલેખ્યા છે એ આપણે પ્રતિલાનગરી પર કટક લઈ ચઢી પણ આવ્યા, જય પ્રાપ્ત વર્ષ શ્રીકલ્પસૂત્રમાં શ્રવણ કરીએ છીએ. એમાં કરી, મલ્લિકુંવરીને પરણી જવા સારું પરસ્પર શસ્ત્રના મૃગદંપતી, રાજુલ ને સખીયુગલ, તેમ પ્રભુ અને ખણખણાટ પણ શરૂ કરી દીધા. અવધિજ્ઞાનના બળથી તેમના માતા-પિતાની સમજાવટના પ્રસંગે ઠીક એ પાછળનું સ્વરૂપ જાણી લઈ, શ્રી મલ્લિકુંવરીએ ઠીક જગ્યા રોકે છે અને જાતજાતને રસની સુવર્ણપુતળીના દષ્ટાંતથી એ છએને બોધ પમાડે જમાવટ કરે છે. એ બધાના વિસ્તૃત વર્ણનમાં અને સચમમાર્ગના પથિક બનાવ્યા. શ્રી મલિજિનનું ઉતરવાને આ પ્રસંગ ન લેખાય એટલે “અલ સ્ત્રીપણે તીર્થ કર થવું એ અખેરારૂપ મનાય છે. અતિવિસ્તરણ” એ વાક્યનું અવલંબન લઈ મૂળ છતાં ખૂબી તો એ છે કે બીજા વીશને કૈવલ્ય- વાત પર આવીએ. જ્ઞાનીની દષ્ટિ શ્રી નેમિનાથના પ્રાપ્તિ પૂર્વે કંઈ ને કઈ ઉપસર્ગ સહન કરવા પડે છે, જવામાં અને પાછા ફરવામાં જે આશય નિહાળે છે અરે! થોડા દિન છવાસ્થમાં ગયા વિના કેવલજ્ઞાન તે પર દષ્ટિપાત કરીએ. તે કહે છે કે ત્રણજ્ઞાની થતું નથી જ્યારે શ્રી મલ્લિકુવરીને દીક્ષા સ્વીકારી અરિહંત પરણવાના તો હતા જ નહી પણ માત્ર તે જ દિને કેવલજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થાય છે. જેમ ઉપરના એ મિષથી જેની સહ આઠ ભવને સંબંધ છે દાખલામાં પૂર્વભવના સ્નેહી મિત્રો પ્રેમ કરતાં દેડી એવી રાજુલને ઈસાર કરવા ગયા હતા કે આ આવે છે તેમ શ્રી અરિષ્ટનેમિના પ્રસંગમાં ખુદ તીર્થ- નવમા ભવમાં આપણે પ્રેમ તે બાંધવો છે પણ પતિ પોતે વરઘોડે ચઢીને રાજેમતીને પરણવા જાય તદ્દન નિરાળી રીતે, માટે હું જે ભાગ લઉં અને છે. ઉભય રચે સ્નેહનું સૂત્ર ગંઠાયાને માત્ર અમુક જ્યાં જઉં ત્યાં તુ પણ આવી પહોંચવા કૃતનિશ્ચય વર્ષોના વહાણા વાયા છે અમ નથી પણ એ પાછળ તે બનજે. સાચા પ્રેમી તરકે ફરજ બજાવવા ગયા લાગેટ આઠ ભવને શૃંખલાબદ્ધ ઇતિહાસ સંકળા- હતા અને એ ફરજ બજાવતાં જે ચિત્ર ખડું થાય એલો છે. આગળના ઉદાહરણમાં તો શ્રી મલિવરી છે તે શ્રી આનંદઘનજીના શબ્દોમાં આગળ પર જઇશું.
(ગાલુ )

Page #24

USSIસે ગ્રાહક:-- પન્યાસ શ્રી સમુદ્રવિજયજી મહારાજ 6 signik Sિi:
ઉપદેશક પુષ્પો.
gi
linkedIL 5F3F"
હાલમાં શ્રી આત્માનંદ જેન ગ્રંથમાળાના ૭૮મા મણકા તરીકે ગુજર ભાષામાં ભગવાન શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્વામીજીનું ચરિત્ર સુંદર ચિત્તાકર્ષક શ્રી જૈન આત્માન દ સભા ભાવનગર તરફથી બહાર પડયું છે. ઉકત ચરિત્રની એક કાપી ખાનગાડાગરા(પંજાબ)માં મને મળી. એની સફાઈદાર સચિત્ર પાકી બાઈન્ડીંગ મનને લલચાવે એવી છે. અને Gઘાતાં જ જગપ્રસિદ્ધ ન્યાયામ્ભાનિધિ જૈનાચાર્ય શ્રીમદ્વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી(આત્મારામજી).
મહારાજની રંગીન તસ્વીરના દર્શન થયા, પછી દયાવારિધિ શેઠ માણેકલાલ ચુનીલાલ કે જે પી ના ફોટા જોયા અને એના કાર્યોની અનુમોદના કરી. ભગવાન શ્રી વાસુપૂજ્ય- Hi
સ્વામીજીની સૌમ્ય પ્રતિકૃતિ(છબી)ના દર્શન કરી દર્શનને નિર્મળ કર્યો. પૂજ્યપાદ્ આચાર્ય વર્ય શ્રીમદ્વિજયવલ્લભસૂરિજી મહારાજે પણ એ સૌમ્ય પ્રતિકૃતિના દર્શન કરી પ્રસન્નતા પ્રગટ કરી. ભગવાન શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્વામીજીની બીજી બે પ્રતિકૃતિઓ અને ચંપાપુરીના પ્રાચીન અને અર્વાચીન બે દહેરાસરોની છબીઓ પણ આભાને આનંદ આપે છે. એની છપાઈ, લખાઈ, કાગળ વિગેરે પણ સમયાનુસાર સુંદર છે. રા. રા. વલભદાસભાઇની પ્રસ્તાવના તેમજ ગ્રંથપરિચય અને રા. રા. સુશીલની ભૂમિકા પણ વાંચવા લાયક છે.
ઉક્ત ચરિત્ર વિદ્વાન જૈનાચાર્ય શ્રી વર્ધમાનસૂરિજી મહારાજે ૧૨૯૯માં દંડનાયક આહૂલાદની પ્રાર્થનાથી સંસ્કૃત લોકબદ્ધ ચાર સર્ગ અને પચીસ પ્રકરણમાં બોધપ્રદ સરસ રચના કરી, ભવ્ય જીવો ઉપર મહાન ઉપકાર કરેલ છે. જેમાં ભગવાન શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્વામીજીના ત્રણે ભવનું અને ચ્યવન, જન્મ, દીક્ષા, કેવળ અને મોક્ષ એ પાંચે કલ્યાણકાનું તેમજ પુણ્ય પર પુણ્યાક્ય, રાત્રિભોજન ત્યાગ,બાર વત,રોહિણું આદિની રસપ્રદ, આહ્લાદક, સુંદર સુંદર કથાઓ આપી ગ્રંથ(ચરિત્રને ગ્રંથાચરિત્ર)કર્તાએ ઘણો જ રોચક બનાવ્યો છે.
ગુજ૨ ભાષાન્તરકર્તાએ પણ આધુનિક ઢબથી ભાષાન્તર કરી રોચકતામાં વધારો BH એ કર્યો છે, ત્યારે સેનામાં સુંગધ. પુસ્તક હાથમાં લેતાં જ વાંચવાનું મન લલચાય છે અને
સાવંત વાંચ્યા વિના છોડવાનું મન થતું નથી. મારા માટે પણ એમ જ બન્યું. ઉક્ત પર પુસ્તક મારા હાથમાં આવતાં જ વાંચવા માંડ્યું અને જલ્દી પૂરું કર્યું. એમાં એકથી એક જ
રસિક મનનીય કથાઓ આવેલી હેવાથી એક પૂરી થતાં જ બીજી શરૂ કરવાનું મન થાય છે. એ કથાઓમાં સ્થાને સ્થાન પર માહ્ય સુંદર ઉપદેશ પણ આપેલ છે- જ મ ખીચડીમાં ઘી.
એકંદરે આ ચરિત્ર વાંચવા અને મનન કરવા લાયક છે. જેથી દરેક બંધુને વાંચવા મારી ભલામણ છે.
એમાં આવેલા ઉપદેશક વયનોનો સંગ્રહ કરી શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશના પ્રિય ન વાંચકોના કરકમલોમાં અર્પણ કરવામાં આવે તે કંઈક લાભ થાય એવા શુભાશયથી
સંગ્રહ કરીને “ઉપદેશક પુ ” એવું ઉપનામ આપીને પ્રિય વાંચકેના કરકમલોમાં મૂકું છું. આશા છે કે પ્રિય વાંચકે આ સુગંધીદાર પુષ્પોની સુગંધ લઈને પિતાને મગજને શાંતિ આપશે વાને લાભ ઉઠાવશે.
EFFFUFFSFURTHEREFFFFFFFFFBERS SUFFERE BEEF HUF FUTUBE
FUF UF UFUNFUSEFUELFNFNF FUTUFUTUFFFFFF
'F FI FR 3 F
=

Page #25

[ ૧૮ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
ooooooooooooooooo
Qહોદો
શું
આ રહ્યા એ ઉપદેશક પુષ્પ–
ઑિgoods ooo000
“સજજનેને આનંદ ઉપજાવનાર, સમગ્ર અને તે જ મિત્રામિત્રનો ભેદ જાણી શકે છે. વસ્તુઓમાં કેન્સર સ્થાનરૂપ તથા પ્રાણી- વીતરાગ પ્રભુ તે દેવ, તત્વના ઉપદેશક તે માત્રને ઉદ્ધાર કરવાના વ્યાપારથી શોભાય- ગુરુ અને કરુણાથી રમણીય તે ધર્મ-સુજ્ઞ માન એ ધર્મ ચિરકાળ જયવંત રહો ! જેનેએ આ ત્રણ ત જણાવેલ છે. તે જ જેનાથકી બુદ્ધિ, લહમી, વૃદ્ધિ અને સિદ્ધિ સત્ત્વ કે જેના વેગે સંસાર સાગર સત્વર એ ચાર કામધેનુરૂપ બનીને સદા દૂઝયા કરે ઓળંગાય, પરંતુ મરતાને માર મારે તે તે છે તે ધર્મ તમારા મનના મને રથને પૂર્ણ મિથ્યા સત્ત્વ છે. જે રાગદ્વેષાદિક શત્રુઓ વારંકરે ! પરોપકારી વસ્તુઓમાં એક ધર્મ જ વાર દેહને બાળી રહ્યા છે તેમને સમતારૂપ સર્વોત્તમ છે. જે આશ્રિત(આરાધક)ને અસ્ત્રોથી વિચક્ષણ પુરુષોએ મૂળથી જ નાશ નિવૃત્તિ (મોક્ષ) આપે છે અને પોતે તે કરવો જોઈએ. પ્રાણવર્ગ તે મિત્રો છે, જે સત્તામાં પણ પૃહા રહિત છે.”
ક્રેપ કર્યા છતાં તારા કર્મના નાશ માટે થાય જગતના ઉલ્લંગ(મધ્યભાગ)માં જેને છે, તે ક્રોધ કરે તે પણ તેને શમામૃતથી સુયશ પ્રસરી રહ્યો છે એવા સંતપર સારી રીતે ખમાવા જઈએ. જયવંત વતે છે, કે જેમની મતિ ધર્મમાં
વિષયકષાયરૂપી જે શત્રુઓ છે તેમને નિરંતર લયલીન છે. ”
મિત્રની જેમ પોષે છે અને પ્રાણીઓ જે મિત્રો તે ધર્માચરણના દાન, શીલ, તપ અને છે તેને શત્રુ બનાવીને-માનીને મારે છે અવા ભાવ- એ ચાર પર્યાય બુદ્ધિમાનેએ માન્ય
અાજનેને ધિક્કાર હો !” રાખ્યા છે કે જે મને વાંછિતેને આપનાર, જયંકર ભવસાગરમાં સેતુ(પૂલ), સમાન, પુણ્યના
“ આ અનાદિ સંસારમાં અનાદિકાળના કારણરૂપ તેમજ મહાપુરુષોના ચારિત્ર સાંભ
પોતપોતાના કર્મથી આ જીવ અવ્યવહાર ળવાથી જ બુદ્ધિશાળી જનોના જાણવામાં રાશિમાં દુસહ દુઃખાને ભેગાવી આવ્યું છે, આવી શકે છે.”
તે અવ્યવહારરાશિમાં અસંખ્યાતા ગોળ છે, "अविज्ञातत्रयीतत्वो, मिथ्यासत्त्वोल्लसद्भुजः ।
એક એક ગળામાં અસંખ્ય નિગદ છે અને हा! मूढः शत्रुपोषेण, मित्रप्लोषेण हृष्यसि ॥१॥
એક એક નિગોદમાં અનંત જીવે છે. જંતુ અહો ! ત્રણ તત્વને જાણ્યા વિના
એના પરસ્પરના નિવાસ જન્ય અથડામણની મિથ્યા સત્ત્વ(પરાક્રમ)થી ભુજાને ઉછાળ
પડાથી દુઃખી થતે જીવ એકેંદ્રિયમાં અનતા નાર મૂઢ પુરુષ અને પિષવાથી અને મિત્રને ભવ ભમે છે, ત્યાં જ ચિરકાળ જન્મમરણ બાળવાથી હર્ષિત થાય છે.”
કરતાં કઈ રીતે અકામ નિજેરાના યોગે કેટજે તત્વથી દેવ, ગુરુ અને ધર્મ એ તત્ત્વ- લાંક કર્મોને ખપાવે છે. એ પ્રમાણે તે નિગેત્રયીને જાણે છે તેની મતિ સવમાં રમે છે, દમાં મહાવ્યથાને ભેળવીને દેવગે તે વ્યવ

Page #26

ઉપદેશક પુષ્પ.
[ ૧૮ ]
wwwnnnnnnnnnn
હારરાશિમાં આવે છે. અહીં ઘણું કાળ સુધી કઈ શુદ્ધાત્મા વિરલે પુરુષ જ સવ સુના સ્થાવરને ભવ કરી કઈ રીતે કમલાઘવથી કારણભૂત તથા મનુષ્યજન્મરૂપ વૃક્ષના ફળ મનુષ્યજન્મ પામીને તે જ ભવમાં સિદ્ધ થાય સમાન ધમને નિરંતર સાધી શકે છે. છે; પરંતુ પ્રાયે કરીને કેટલાક બહુલકમાં કેટલાક ભાગ્યહીન અને દુબુદ્ધિથી હણજી પિતપતાના કર્મયોગે સંસારમાં પેલા માણસ અહો ! વિપરીત આચરણથી ચોરાશી લાખ છવાયેનિમાં ભ્રમણ કરે છે. ધર્મની વિરાધના કરે છે ને પિતાના જ વેરી બને તે યોનિએ આ પ્રમાણે છેઃ સાત લાખ છે. આરાધેલ અને વિરાધેલ ધર્મથી જ પ્રાણી પૃથ્વીકાય છની, સાત લાખ અપૂકાયની,
ક્રમશઃ શુભાશુભ ફળને પામે છે. આ સિવાય સાત લાખ તેઉકાય, સાત લાખ વાઉકાય,
કાંઈ બીજુ મુખ્ય કારણ નથી એમ નિશ્ચય વનસ્પતિના સાધારણ ને પ્રત્યેક એવા બે ભેદ
કરી સત્કૃત્ય આચરીને ભવ્યાત્માએ અસાછે તેમાં સાધારણ વનસ્પતિની ચૌદ લાખ અને પ્રત્યેકની દશ લાખ, બેઇંદ્રિયની બે લાખ, ધમ જ આરાધવા યોગ્ય જ છે.”
ધારણ સંપત્તિઓને પ્રગટાવનાર એ આ તે ઇન્દ્રિયની બે લાખ, ચૌરેંદ્રિની પણ બે લાખ, ચાર લાખ નારકીની, ચાર લાખ દેવતાની, ચાર
તીર્થંકરસિદ્ધ ૧. અતીર્થંકરસિદ્ધ ર, લાખ તિર્યંચની અને ચૌદ લાખ મનુષ્યની એમ પ્રત્યેકબુદ્ધસિદ્ધ ૩, સ્વલિગેસિદ્ધ , પરબધી મેળવતાં ચોરાશી લાખ યોનિ થાય છે. લિંગસિદ્ધ ૫, પુરુષહિંગેસિદ્ધ , સ્ત્રીલિંગજીને ઉત્પન્ન થવાના સ્થાને ઘણા હેવા સિદ્ધ ૭, નપુંસકલિંગેસિદ્ધ ૮, તીર્થસિદ્ધ છતાં જેને વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શાદિ સમાન ૯, અતીર્થસિદ્ધ ૧૦, બુદ્ધાધિતસિદ્ધ ૧૧, હેય તેને એક યુનિ કહેવામાં આવે છે. એકસિદ્ધ ૧૨, અનેકસિદ્ધ ૧૩, સ્વયંબુદ્ધસિદ્ધ
એ રીતે ઘણા ભવમાં ભમતાં ભમતાં જીવ ૧૪ અને ગૃહસ્થલિગેસિદ્ધ ૧૫-એ રીતે મહાભાગ્ય મનુષ્યભવ પામે છે, તેમાં પણ
પંદર ભેદે સિદ્ધ થાય છે. વળી એક સમયમાં આર્ય ક્ષેત્ર, શ્રેષ્ઠ કુળ, સંપૂર્ણ આયુ અને
એકથી આરંભીને અઢીદ્વીપમાં વધારેમાં વધારે શરીર તેમજ ઇઢિયેનું નિરેગીપણું એ સર્વ
એકસે ને આઠ જીવ સિદ્ધ થાય. સિદ્ધપણાનું ઉત્તરોત્તર મળવા દુર્લભ છે. તે સર્વ પ્રાપ્ત મુખ્ય કારણ જિનેશ્વરેાએ કેવળજ્ઞાન બતાવેલા થયા છતાં પણ ગુરુની પ્રાપ્તિ અને તેમાં પણ
છે, તે જ્ઞાન કર્મક્ષયથી થાય અને કર્મક્ષય શાસ્ત્રશ્રવણ દુર્લભ છે. તે શ્રવણ કર્યા છતાં
ધ્યાનથી થઈ શકે. અંતમુહૂર્ત સુધી જે એકાગ્ર પણ જીવને અંતરમાં શ્રદ્ધા ઉદૂભવવી તે ચિંતવન કરવું તે ધ્યાન અને તેના આ ૧, મુશ્કેલ જ છે. તે શ્રદ્ધા પણ પ્રાપ્ત થયા છતાં રીક્ટ ૨, ધમ ૩ અને શુકલ ૪-એમ ચાર પુણ્યહીન પુરુષ પ્રાયે આધિ, વ્યાધિ ને પ્રમા- ભેર
ભેદો પડે છે. દથી ધર્મ સાધવાને સમર્થ થઈ શકતું નથી.
– અપૂર્ણ)

Page #27

?
શ્રી મુનિસુન્દરસૂરિ.
લેખક : શ્રીયુત માહનલાલ દલીચ' દેશાઇ B. A. LL, B. Advocate,
પ્રસ્તાવઃ-શ્રી મુનિસુન્દરસૂરિનાં માત પિતા, જાતિ, જન્મસ્થાન ટુજી સુધી અજ્ઞાત રહ્યાં છે. સુભાગ્યે તેઓ જૈન શ્વેતામ્બર સપ્રદાયના તપગચ્છમાં શ્રી સામસુન્દરસૂરિના પટ્ટધર થયેલા હાઈ તે ગચ્છની ( ધર્માંસાગર ઉપાધ્યાયકૃત તેમજ
અન્ય) પટ્ટાવલીમાં તેમનાં જન્માદિ વર્ષો સાંપડે
છે
એકની
છેઃ-જન્મ સ. ૧૪૩૬, દીક્ષા સ. ૧૪૪૩, વાચક પદ્મ સં. ૧૪૬૬, સૂરિપદ સ'. ૧૪૭૮ (?૧૪૭૬), સ્વવાસ સ. ૧૫૦૩ કાર્ત્તિ શુદ્ધિ ૧, જ્યારે સામસુન્દરસૂરિનાં જન્મવર્ષાદિ એમ છે કે: જન્મ સ ૧૯૩૦ માધ વિદ ૧૪ શુક્ર પાણ્ડપુરમાં, દીક્ષાવ્રત સ ૧૪૩૭ પાણ્ડપુરમાં, વાયકપદ સ. ૧૪૫૦, સૂરિષદ સં. ૧૪૫૭, સ્વર્ગવાસ સ ૧૪૯૯ ( જે. ગ્. કવિએ ૨, ૭૧૯ ) એટલે અને સૂરિઓના જીવનકાળ પ્રાયઃ સરખા એકનુ આયુષ્ય ૬૯ બીજાનું ૬૭ વર્ષ ૬ વર્ષની વય હતી ત્યારે બીજાના જન્મ થાય છે અને એકના સ્વર્ગવાસ પછી ચાર વર્ષે ખીન્નને દેહંત્સગ થાય છે. એક ૭-૮ વર્ષની વયે મુનિદીક્ષા લે છે ત્યારે બીજો ત્યારપછી પ્રાયઃ છ વષૅ ૭–૮ વર્ષની વયે જ સાધુવ્રત સ્વીકારે છે એકને વાચકપ૬ ૨૦ વર્ષની વયે મળે છે તે બીજાને ૩૦ વર્ષની વયે પ્રાપ્ત થાય છે. એકને સૂરિપદ ગચ્છ નાયક દેવ દરર સ. ૧૪૫૭ માં પાટણમાં નરસિંહે કરેલા ઉત્સવપૂર્ણાંક આપે છે, ત્યારે બીજાને તે સામસુંદરસૂરિ ગચ્છનાયક થયા પછી સ’. ૧૪૭૮ માં વડનગરમાં દેવરાજે કરેલા ઉત્સવપુરઃસર સુષ્પિદ અર્પે છે. એક સ ૧૪૯ માં સ્વરથ થાય છે તેા ખીજા તે પછી પ્રાયઃ ચાર વર્ષે તેમના પટ્ટધરની ગાદી શેાભાવી દેવલેાક સિંધાવે છે.
આમ લગભગ આખું. વિક્રમનુ પંદરમું શતક
અને સૂરિઓનું જીવન રશકે છે. સામસુંદરસૂરિએ અનેક ભવ્ય જૈન મંદિરાની પ્રતિષ્ઠા, અનેકને વાચક્રપદ અને આચાય પદનું મહાન સર્વપૂર્વ ક દાન, પુષ્કળતે આપેલી દીક્ષ, ત્રણ પુસ્તકા વ્હાર, લેાકભાષામાં ગદ્યગ્રંથૈ ની રચના આદિ ધકૃત્યોથી જૈનધમ અને સાહિત્યની અનેક પ્રકારે સ્મરણીય સેવાએ કરવામાં પાછી પાની કરી નથી. તેથી આ શતકને ય! વાસ્તવિક રીતે સ’. ૧૪૫૧ થી શરૂ થતાં અધ શતકને ‘સેમસુન્દર યુગ ' એ નામ આપી શકાય તેમ છે. (જુએ મારે જન સાહિત્યા સક્ષિપ્ત ઇતિહાસ,' વિભાગ પાંચમે।.)
ધાર્મિક સ્થિતિ:- આ વખતે જૈન ધર્મની સ્થિતિ શી હતી તેને। કઇક ખ્યાલ મારા જૈન સાહિત્યને સક્ષિપ્ત તિહાસ જોવાથી આવશે. અન્ય ધર્મોની સ્થિતિ જોતાં રામાનંદ અને કબી રના ઉપદેશ વૈષ્ણવ સોંપ્રદાય-ભક્તિસ`પ્રદાય પર જબરી અસર કરી હતી. રામાનંદજી આખા ઉત્તર હિંદુસ્થાનમાં ચાલતી દેશ ભાષામાં શમસીતાનાં નામના મહિમા જગાવે છે તથા વર્ણ ભેદ સથા તજી દે છે એમના મુખ્ય શિષ્યમાં ખાર પુરુષ વિવિધ વર્ણના અને એક સ્ત્રી છે; એમાં કશ્મીર (વણકર), પીપેા (રજપૂત), સેના (જામ), ધતા (ટ), રાદાસ (ચમાર) અને પદ્માવતીનાં નામ વિશેષ પ્રસિદ્ધ છે. કશ્મીરજી–ક્બીર સાહેબને જ્ઞાન અને જ્ઞાનથી પ્રકાશિત થયેલી ભક્તિ સિવાય કાંઈ જ ગમતુ ં નથી. હિન્દુએમાં તેમજ મુસલમાનામાં ધર્મને નામે ચાલતી ક્રિયાઓને અને દુકાન દારીએ ને એ સખ્ત શબ્દમાં નિન્દે છે. મૃત્તિ પુજા, સ્નાન, વ્રત, જપ, તપ વગેરે કમ કાંડની પ્રક્રિયાનુ તથા કાજી અને આચાર્યાંના મિથ્યાજ્ઞાનનું ખંડન કરે છે અને ‘રામ' અને રહીમ' હિન્દુ અને મુસલમાન બંનેના ઇશ્વર એક જ છે એમ પ્રતિપાદન

Page #28

શ્રી મુનિસુન્દરસૂરિ
[ ૨૧ ]
કરે છે. એમના વિશાળ ઉપદેશને લીધે હિંદુ અને નામના સૂબાને સેપ્યું હતું કે જેણે ઓસવાલ મુસલમાન બંને કબીરજીને પિતાના તરીકે માને છે.' સમરસિંહને શત્રુંજય તીર્થ કે જેના મૂળનાયક શ્રી ( જુઓ આચાર્યશ્રી આનંદશંકરને હિન્દુ વેદધર્મ આદિનાથની મૂર્તિને ભંગ ખેઓનાં સૈન્યએ નામને શિક્ષકોપયોગી ગ્રંથ)
કર્યો હતો તેને ઉદ્ધાર કરવાનું આજ્ઞાપત્ર-ફરમાન રાજકીય સ્થિતિ–જિનપ્રભસૂરિ વિવિધ
- આપ્યું હતું. જુઓ તે જ ગ્રંથને ત્રીજો પ્રસ્તાવ.
આ રીતે દિલ્હીના સુલતાને વખતોવખત પિતાના તીર્થક(સિંધી જન ગ્રંથમાલા)ને પૃ. ૩૦ માં
તરફથી સૂબાઓ નીમી ગુજરાતને વહીવટ કરતા જણાવે છે કે “વિક્રમ સંવત ૧૩૫૬માં અલાઉ
હતા. તેમ એકસો વર્ષ સુધી ચાલ્યું. દીન સુલતાનનો કનિષ્ઠ ભ્રાતા નામે ઉલૂખાને દિલીમાંથી મંત્રી માધવથી પ્રેરાઈને ગૂર્જરધરામાં પ્રવેશ આવા સૂબાઓ-હાકેમ જ રાજના ખરા ધણી કર્યો. ચિતોડના રાણું સમરસિંહે દંડ દઈ મેવાડ હતા. છેલ્લે સૂબો ઝફરખાન (બીજો) હતો. તેમા બાપ દેશને બચાવ્યો. પછી તે હમ્મીરને યુવરાજ વાગડ વિષે એમ કહેવાય છે કે તે ટાંક જાતનો રજપૂત દેશના મુવાસય આદિ નગરો ભાંગીને આસાવલમાં હતો. તેનું નામ સાડારણ હતું ને તેના ભાઈનું નામ આવ્યો. ગુજરાતનો રાજા કર્ણદેવ નાઠે. સોમનાથ- સાધુ હતું. ફિરોઝ તઘલખ દિલ્હીની ગાદીએ બેઠા ને ઘણના ઘાથી ભાંગીને ગર્દભ પર રાખીને તે પહેલાં એક વખત પંજાબમાં શિકાર કરવા જતાં દિલી માં દાખલ કર્યા. વળી વણથલીએ જઈ મંડ- ભૂલો પડીને ટાંક રજપૂતોના થાનેસર પાસેના એક લિક રાણાને દંડીને સેરઠમાં નિજ આણ પ્રવર્તાવી ગામમાં જઈ ચડ્યો. ત્યાં ઉક્ત બંને ભાઈઓએ આસાવલમાં પડાવ નાંખ્યો. મઠ, મંદિર, દેવાલય તેને ઘણે આદરસત્કાર કર્યો, ને પછી તે મહેમાઆદિ બાળતા હતા. આ રીતે મુસલમાનોની ગુજ- નની ખરી પીછાન થતાં પોતાની બહેનને તેની સાથે રાતમાં આણ પ્રવર્તે. રાજપૂતાનું રાજ્ય ગયું. પરણાવી અને મહેમાનને પૂરે લાભ લેવાનું ચાલુ પ્રાચીન ગુજરાતનું છેલ્લું પ્રકરણ પૂરું થયું. રાખ્યું. ફિરોઝ તઘલખે સમજાવી બંનેને ઈસલામી
અલ્લાઉદીન સંબંધી કંઈક વિશેષ વર્ણન માટે કરી વજિ-ઉલૂ-મુક અને શમશેરખાનનાં પદજુએ નાભિનંદનદાર પ્રબંધ, પ્રસ્તાવ ૩, શ્લોક નામ આપ્યાં. તે ગાદી પર આવ્યો ત્યારે તો બંનેની ૧ થી ૯ તેણે ગુજરાતનું આધિપત્ય અલપખાન સત્તા વધારી દીધી. શમશીરખાન અને વજિ
ઉલૂ-મુકના દીકરા ઝફરખાનને પિતાનાં જામ-પ્યાલા ૧ મા તેના જીવન વિમવરિત (૧૨૫૬) ધરનારા કરી અમીર બનાવ્યા. પછી સને ૧૯૩૧અછાવણvસુતાગમ ળિટ્ટો માથા સૂવારનામ વિ. સં. ૧૪૪૭ માં ઝફરખાનને ગુજરાતનો સૂબો પિનો દિgો મંતિ માદથરિનો ગુરધર બનાવી અગાઉના આપ અખત્યાર થયેલા રાતિपछिओ । चित्तकूडा हितइ समरसीहेण दंडं दाउं
ખાન નામના સૂબાને પાછો મોકલવા, ને તે ન માને मेवाडदेसो तथा रविवो । तो हम्मीरजुवराओ
તો હાંકી કાઢવા ગુજરાત કે જયાં બહુ બખેડા वग्गडदेस मुहडासयाई नयराणि य भंजिज
જાગ્યા હતા ત્યાં શાંતિ સ્થાપવા મોકલ્યો. आसावल्लीए पत्तो। कण्णदेवराया अनहो । सोमજાઉં ૨ વાવાળા 39 વિકળ દિg વશે | પુળો હિન્દુ રજપૂતમાંથી વટલી મુસ્લીમ થનાર વામથી , તું મૅસ્ટિ-રાય સંહિતા નો પિતાના આ પુત્ર ઝફરખાનને ગુજરાતના માલેક નિગમ કથાવિતા માણાવદg ૩વાોિ | મટ- જેવી પદવી મળી એટલે શી બાકી રહે ? વટવ્હેલમાં मंदिरदेउलाईणि पजीलेई ।
કરતા, ઝનૂનીપણું, ઉગ્રતા વિશેષ હોય છે ને તે બિનઝમભૂતિ વિવિધતીર્થ છુ. રૂક વંશપરંપરા વિશેષ ને વિશેષ પ્રમાણમાં દેખા દે છે.

Page #29

-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
[૨૨]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. વી શ તી થક ૨ નું સ્ત વ ન ઝકરખાન નાગોર પાસેથી પસાર થતાં ખંભા(કર્તા-મુનિશ્રી લક્ષ્મીસાગરજી મહારાજ) | તના લોકોના પ્રતિનિધિ મંડળે મળી રાતિખાનના મીઠા લાગ્યા છે અને આજના ઉજાગરાએ રાગ | જુલમની ફરિયાદ કરી. તેને દિલાસો આપી પોતે
મુ પાટણ આવી ત્યાંથી રાસ્તિખાન સામે ચડી તેને પહેલા રીખવદેવ બીજા અજીતનાથ, છે હરાવ્યો તે મારી નાંખ્યો. પછી ખંભાત જઈ ત્યાંના ત્રીજા સંભવનાથ દેવ રે;
લોકેની ફરિયાદ દૂર કરી શાંતિ સ્થાપી. ચારિત્રધર્મની ઉપાસના.
ત્રીજે વર્ષ સને ૧૩૯૭-સં. ૧૪૪માં ઈડરના છે પ્યારી છે વીરની ઉપાસના, પહોંચ્યા છે મુક્તિના દ્વારમાં,
છે. રાવ પાસેથી, અને પછીના વર્ષે જુનાગઢ પાસેથી
ખંડગી લીધી. સોમનાથ જઈને તે હિન્દુઓનું હુ ચોથા અભિનંદન પાંચમા સુમતિનાથ,
૬ મંદિર તોડયું ને ત્યાં જુમામસીદ બાંધી તથા છઠ્ઠા પર પ્રભુ દેવ રે,
થાણું થા. માંડ પર જતાં તે ગઢ ન જતા. ન ચારિત્રધર્મની ઉપાસના.
|| અજમેર મુસ્લિમ યાત્રા કરી સાંભર, દડવાણાના સાતમા સુપાર્શ્વનાથ આઠમા ચંદ્રપ્રભુ,
રાજા સામે જઈ પછી દેલવાડા અને ઝાલાવાડની નવમા સુવિધિનાથ દેવ રે;
| રજપૂતો પર હલ્લો કરી તેમને હરાવી પાટણ ચારિત્રધર્મની ઉપાસના.
[ સને ૧૩૯૬-સં. ૧૪૫રમાં આવ્યો. ઈડરને ગઢ દશમા શીતલનાથ અગીયારમાં શ્રેયાં- જીતવા જતાં ત્યાંના રાજા રાવ રણમલ
સનાથ,
સાથે લડાઈ સને ૧૩૯૭(સં. ૧૪૫૪)માં થઈ. બારમા વાસુપૂજ્ય સ્વામી રે;
છે ને તમૂરની ફતેહની ખબર સંભળાઈ. પૂરી ચારિત્રધર્મની ઉપાસના.
ફાવટ આવી નહિ એટલે રણમલ્લ સાથે સંધિ તેરમા વિમલનાથ ૌદમા અનંતનાથ,
કરી તેને પાટણ પાછા ફરવું પડ્યું. પછીના વર્ષમાં પંદરમા ધર્મનાથ દેવ રે;
સોમનાથના લકે સ્વતંત્ર થવા માગે છે એમ ખબર ચારિત્રધર્મની ઉપાસના.
છે. મળતાં લશ્કર લઈ જઈ, તેમને હરાવી ઈસ્લામ ધર્મને સેળમાં શાંતિનાથ સત્તરમાં કુંથુનાથ, દઃ પાયા પર મૂકો. પાંચમે વર્ષે પોતાના પુત્રને અઢારમા અરનાથ દેવ રે,
સુલતાન બનાવ્યો ને તેણે કર્ણાવતી–સાવલને ચારિત્રધર્મની ઉપાસના.
રાજધાની કરી. પણ તે ટૂંક વખતમાં મરણ પામતાં 'ઓગણીસમા મલ્લિનાથ વિશમા મુનિ- ઝફરખાને પિતે સુલતાન બની મુઝફરશાક નામ
સુત્રતનાથ, R રાખ્યું. સને ૧૪૦૦ (સં. ૧૪૬ ૩); પછી સને એકવીશમાં નમિનાથ દેવ રે,
છે ૧૪૧૦-૧૧ (સં. ૧૪૬૬–૭)માં કહેવાય છે કે તેના ચારિત્રધર્મની ઉપાસના.
છે પૌત્ર અહમદશાહે આપેલ ઝેરથી તે અકાળે મરણ T બાવીશમા નેમિનાથ ત્રેવીસમા પાશ્વનાથ, | પામ્યો ને તે અહમદશાહે ગાદીએ બેસી સને ૧૪૧રમાં ચાવીશમાં મહાવીર દેવ રે;
( સ. ૧૪૬૮ વૈશાખ વદિ ૩ રવિ દિને) આમાં ચારિત્રધર્મની ઉપાસના.
વલનું નામ બદલી અમદાવાદ (હાલનું અમદાવાદ) $ “લક્ષમીસાગર” નામે ચોવીશ જિણંદને, | રાખ્યું ને પછી એને વધારવા તથા મજબૂત કરવા અજિતપદને કાજ રે;
માંડયું. પહેલાં બંડે જાગ્યાં, પણ તે બધાંને દાબી ચારિત્રધમની ઉપાસના.
| દઈ, જે જે તેની સામે થયા તેને જેર કરી તેણે 'S ==== =0===039 ==ી=સ પોતાની સત્તા ખૂબ જમાવી. તે બહાર લડવૈયા

Page #30

શ્રી મુનિસુન્દરસૂરિ
[ ૨૩]
હતો. ઈડર, ચાપાનેર, સંખેડા, માંડુ, મોડાસા, આ પુરાવ બહુ જ હેરાન કરતો. ઘણી વખત જુનાગઢ વગેરે શહેરો પર ચઢાઈ કરી સર્વત્ર પોતાની તે ઇડર પર લશ્કર લઈ ગયો. પણ રાવ હાથમાં આણ વર્તાવી. તે સને ૧૪૫૯(સં. ૧૫૧૩ )માં ન આવતો અને પાસેના પર્વમાં સહીસલામત મૃત્યુ પામ્યો. આમ વિક્રમ પંદરમા શતકમાં ગુજ- રહેતા. આથી તે રાવને આંજી નાંખવા અને હીલરાતની રાજકીય સ્થિતિ હતી.
ચાલને કાયમ બંધ રાખવા અહમદશાહે ઈડરની મેવાડમાં ખેત મહારાણ સં. ૧૪૨૧માં ચિત- દક્ષિણ-પશ્ચિમે ૧૮ માઈલ દૂર હાથમતી નદીના કાંઠે ડની ગાદીએ બેઠા. તે વીર પ્રકૃતિને હોઈ અનેક લડા. એક કિલ્લો બાંધી તેનું નામ અહમદનગર રાખ્યુંઈઓ લડ્યો ( ચિત્રકૂટ પ્રશસ્તિ. . ૧૦). તેણે સને ૧૪૨–૨૮ (સં. ૧૪૮૩-૮૪) અને ત્યાં મંડલગઢ તોડ્યો; માલવાના યવન રાજા અમીશા- ટંકશાળ સ્થાપી પિતાના સિક્કા પાડયા. રાવ પુજે હને છો. પછી લાખે રાણે સં. ૧૪૩૯માં સં. ૧૪૮૪માં મરણ પામે. ગાદીએ આવ્યો. (ચિ. પ્ર. લૈ. ૧૧) તે સં. ચાંપાનેર-પાવાગઢમાં જયસિંહ નામને રાજા ૧૪૭૫ સુધી હયાત જરૂર હતા. તેના પછી મેકલ હતો. તે ગઢ પર ઉકત અહમદશાહે સને ૧૪૮ નામનો રાણે થયો. (ચિ. પ્ર. ભો. ૧૨ થી ૧૭) (સ. ૧૪૭૪માં ચડાઈ કરી, પણ તે તેને લઈ ન પછી તેને પુત્ર કુંભકર્ણ-કુંભ રાણે સં. ૧૪૯૦માં શો-આસપાસને પ્રદેશ ખેદાનમેદાન કર્યો. સને ચિતોડના રાજસિંહાસને વિરાજ્યો અને હિન્દુ ૧૪૮૨ થી ૮૪ (સં. ૧૫૩૮ થી ૪૦) એ બે વર્ષ સુરત્રાણ એટલે હિંદુ બાદશાહ આદિ બિરુદન તે ગઢને જીતવા મહમદ બેગડાએ ગાળ્યાં અને સાર્થક કરતો મહાપ્રતાપી ને પરાક્રમી સાથે દાની આખરે લીધે ને ત્યાં મુસ્લીમ રાજય થયું. ને વિદ્વાન પ્રજાપ્રિય રાજા તરીકે રાજ્ય કરી, અનેક
રાષ્ટ્રમાં જોઈએ તો સં. ૧૪૫૪ માં ઉક્ત ગઢને જતી મેવાડને મહારાજ્ય બનાવી પિતાના
ઝફરખાન કાંઠા પરના સ્થાનિક ઠાકોરોના પરાભવ પુત્ર ઉદાને હાથે અકાળે સં. ૧૫૨૫માં મૃત્યુ પામ્યો.
કરી સોમનાથનું દહેરે ત્રીજી વખત નાશ કર્યું. જૂની શિરેાહી સં. ૧૪૬૨માં દેવડા રાવ શિવભાએ
એક સારઠમાં અને બીજે માંગરોળમાં એમ બે વસાવીને ત્યાં રાજધાની કરી, પછી તેના પુત્ર સહસ્ત્રભલે સં. ૧૪૮૨માં નવી શિરોહી વસાવી ત્યાં
મુસલમાન હાકેમ નીમ્યા, સોરઠનું થાણુ મનાથ રાજ્યગાદી સ્થાપી. ઈડરમાં આ વખતે રણમલ્લરાજા
પાટણમાં હતું. સ. ૧૪૭૦માં ઉકત અહમદશાહે (સામસભાગ્ય ૬, કલો. ; ઝિયારત્નસમુચ્ચય
જુનાગઢના ચૂડાસમા રા. મેકને વણથલી પાસે પ્રશસ્તિ લો. ૨, પીટર્સન રિપોર્ટ ૬, પૃ. ૧૭)
હરાવ્યો. જુનાગઢ પાસેથી ખંડણી લીધી; ઝાલા અને તે પછી તેના પુત્ર પુંજ-પુંજે રાજ્ય કરતા
રજપુત અને ગોહિલોને પણ પોતાના ખંડિયા કર્યા. હતો. જુએ સોમાભાગ્ય ૬, લા. ૬ ને છે કે જેમાં
રા. મેલક પછી જયસિંહ (લેખ સં. ૧૪૭૩) ને
મહિપાલ ( લેખ સં. ૧૪૮૮, સં. ૧૪૯૫), પછી જણાવ્યું છે કે “જે શ્રી પુ જ રાજાએ રણભૂમિમાં
રા, મંડલિક સં.૧૫૦૭માં જુનાગઢની ગાદીએ આવ્યો. પિતાની ભુજાના બળથી બાદશાહી રાજસેનાના નાશ કર્યો હતો તેથી “વીરાધિવીર ' એવું ઉજજ્વળ ઉપરોકત પરિસ્થિતિમાં જૈનેની પ્રવૃત્તિ કેવી બિરુદ મેળવ્યું હતુ”—આ બાદશાહી સેના ઉપર્યુક્ત હતી તે હવે પછી જણાવીશું. ગુજરાતના સુલતાન અહમદશાહની હેવી ઘટે. તેને
(ચાલુ)

Page #31

ક
પાણીની રેલમછેલ-દૈવી ચમત્કાર. એવી કોઈ શુભ પળે પધારવું થયું કે જેથી અમને
ન્યાયામ્માનિધિ જૈનાચાર્ય શ્રીમદ્વિજયાનંદ વર્ષોથી પાણીનું દુઃખ વેઠવું પડતું હતું તે મટી સૂરીશ્વરજી (આત્મારામજી) મહારાજ સં. ૧૯૫રના ગયું છે. આપશ્રીજીના શુભાગમનના દિવસે રાત્રિની વૈશાખ સુદિ પુનમની સનખતરામાં પ્રતિષ્ઠા કરાવી સભામાં શ્રી આત્માનંદ જૈન ગુરુકુળના અધિષ્ઠાતા ગુજરાવાલા પધારતાં પસરૂર પધાર્યા. પસરમાં શ્રી અનંતરામજી વકીલે બૂલંદ અવાજે ભાષણ દેવપૂજક જૈન કેઈ નહિ હોવાથી તેમજ બધા સ્થાનક આપતાં જણાવ્યું હતું કે આપણા સભાગ્ય વાસીઓના ઘરે હોવાથી ઉકાળેલું પાણી ન મળ- છે કે આપણા નગરમાં આવા ઉચ્ચ કોટિના વાથી પંજાબની સખ્ત ગરમીમાં બપોર પછી વિહાર મહાત્માનું પધારવું થયું છે. આપણે સૌએ જે કરવો પડ્યો હતો. તે વખતે દૈવકેપથી કહે કે અપૂર્વ સ્વાગત કર્યું છે, જે ભાવભક્તિ કરી કુદરતના બળે કહે યા પરૂરના અસદ્દભાગ્યે કહા, છે, એના પ્રતાપે આચાર્ય શ્રીજીની સુકૃપાથી પાણીનું ગમે તે કારણે પસરૂરના કુવાનું પાણી સુકાઈ જે દુખ છે તે હવે દૂર થઈ જશે, અર્થાત્ ગયું અર્થાત પાણી ઓછું થઈ ગયું, જેથી લોકેાને ૪૬ વર્ષ પૂર્વે જ્યારે મારા ગુરુ મહારાજ ન્યાયાપાણી માટે સહન કરવું પડતું હતું. પણ પસ- ભોનિધિ જૈનાચાર્ય શ્રીમદ્વિજ્યાનંદસૂરીશ્વરજી (આરૂરના સભાગે ૪૬ વર્ષ પછી આ વર્ષે એઓશ્રી
ભારામજી) મહારાજ અહીં પધાર્યા હતા ત્યારે એ. છના પટ્ટપ્રભાવક પંજાબકેશરી અજ્ઞાનતિમિર
ઓને ગરમ પાણી ન મળવાથી જેઠ મહિનાની તરણિ કલિકાલકલ્પતરુ આચાર્ય શ્રીમદ્વિજયવલભ
સખત ગરમીમાં બપોર પછી વિહાર કરવો પડ્યો સૂરીશ્વરજી મહારાજના શુભાગમનથી પણ
હતો. તે વખતે આપણું અસિભાગ્ય કે દેવના કોપથી કુવાનું પાણું પાછું ઉભરાઈ ગયું છે-પાણીની
કુવાઓનું પાણી સૂકાઈ ગયું હતું-ઓછું થઈ ગયું રેલમછેલ થઈ ગઈ છે. લોકોને પાણીનું દુઃખ દૂર થયું
હતું, તે હવે આચાર્ય ભગવાનની કૃપાથી પાછું આવી અને શાસનને મહિમા થયે. આ પણ એક દેવી
જશે–પાણીની રેલમછેલ થઈ જશે એમ મને ભારો ચમત્કાર જ કહેવાયને ?
તા. ૧૮-૭–૪૧ના દિવસે બપોરે પસારનિવાસી આત્મા સાક્ષી આપી રહેલ છે. ગુદેવ! અધિષ્ઠાતાલાલા કરતૂરીલાલજી આચાર્યશ્રીજીના દર્શનાર્થે જીના આ વચનો સત્ય પડવ્યા છે. કુવાઓમાં પાણી આવ્યા અને ઘણું ભાઈઓની સમક્ષ આ વાત પુષ્કળ આવી ગયું છે. અમારા અજૈન કહી સંભળાવી.
બંધુઓ કહી રહ્યા છે કે આ બધે પ્રતાપ એ મહાગુરુદેવ! આપનું અમારા નગર(પસરૂર)માં પુરુષનો જ છે.

Page #32

સ્વીકાર-સમાલાચના
પ'જામ સમાચાર.
પંજાબકેશરી આચાર્ય વર્ય શ્રીમદ્વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજ પાતાની પંન્યાસ સમુદ્રવિજયજી આદિ શિષ્યમ ડળી સાથે શીયાલકાટ શહેરમાં ચાતુર્માસ બિરાજવાથી જૈનધર્મની સારી પ્રગતિ થઇ રહી છે. આચાર્ય શ્રીજી દરરાજ શ્રી આત્માન' જૈન જીવનમાં જૈનધમ, મૂત્તિમંડન, પ્રભુપૂજા, માંસત્યાગ, ગૃહસ્થાનું કત્ત બ્યાદિ વિવિધ વિષયા પર જોરદાર વ્યાખ્યાન આપી જ્ઞાનામૃતના પ્રવાહ વહેવડાવી રહેલ છે. એને લાભ દેવપૂજક જૈનો ઉપરાંત બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રિ, શીખ, ઇસાઇ, મુસલમાન વિગેરે વિગેરે ખૂબ ઉઠાવી રહેલ છે.
બહારગામેથી ભક્તગણુ પણ અવારનવાર દનાર્થે આવી લાભ ઉઠાવી રહેલ છે.
વિઘ્નસ તેાષીએ વ્યાખ્યાન આદિમાં વિઘ્ન નાખવા મથે છે, પણ એ બિચારાઓનુ`કે`ખ ચાલતુ નથી. વિઘ્નસ તેાષીએ આ ઐકયના સમયમાં પણ અનેકય કરવા ચૂકતા નથી એ આશ્ચર્યની વાત છે. ગમે તેમ કરે. પણ હવે સ્પાલકોટ શહેરમાં જૈન ધના વિજયવાવટા સદૈવ કરકતા રહેશે એ નિસ શય વાત છે.
રાયસાહેબ લાલા કર્મીચંદજી અગ્રવાલ રરી માજીસ્ટ્રેટ, લાલા ભગવાનદાસજી અગ્રવાલ વિગેરે ઘણા ભાઇએ દૂર રહેવા છતાં વ્યાખ્યાનના સમય પહેલાં જ આવી પાતપાતાનુ સ્થાન સંભાળી લે છે !
મધારણ સમિતિ.
શ્રી આત્માનંદ જૈન સભા ( મુંબઇ )ની સ્થાપના ગયા . ચૈત્ર સુદ ૧ ના રાજ મુબઇ માં થઈ ગ છે. હીરાચંદભાઇ મલબારી તથા શાહ વાડીલાલ જેઠાલાલ તેના સેક્રેટરીએ ચૂંટાયા છે. આ સંસ્થાની શેઠ ફૂલચંદભાઇ શામજીના પ્રમુખપણા નીચે એક મāિ'ગ અસાડ વિદે ૧૧ ના રાજ શેડ મેતીલાલ મૂળજીની પેઢી ઉપર મળી
[ ૨૫ ]
સ્વીકાર અને સમાલાચના
લેખસંગ્રહ ભા. ૫ મે.
સદ્ગુણાનુરાગી શ્રી કપૂરવિજયજી મહારાીના શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ માસિકમાં આવેલા લેખાના આ સંગ્રહ છે જે મનનપૂર્વક વાંચવા લાયક છે. પ્રકાશક. શ્રી કપૂરવિજયજી સ્મારક સમિતિ-મુંબઇ. કિ`મત પાંચ આના
સાભાર સ્વીકાર.
૧. શ્રીયોાવિજયજી જૈન ગુરુકુલ-પાલીતાણાના સ. ૧૯૯૬ની સાલના ત્રેવીસમા વાર્ષિક રિપોટ તથા હિસાબ મળેલ છે.
૩. શ્રી તળાજા વમાન તપખાતાને સ ૧૯૯૫ ના કારતક શુદ્િ ૧ થી સ. ૧૯૯૭ ના ચૈત્ર વદ ૩૦ સુધીનો રિપાટ મળ્યેા છે. તી એન-ક્ષેત્રમાં વમાન તપ ખાતું વ્યવસ્થિત ચાલે અને તેના લાભ જૈન બંધુએ અને બહેને લે તે પ્રશ'સનીય છે.
૨. શ્રી જૈન બાળ વિદ્યાર્થી ભુવન તથા શ્રી જૈન વિદ્યાર્થી કેળવણી ક્રૂડના સ’. ૧૯૯૫ની સાલન રિપાટ હિસાબ તથા શ્રી જૈન યુવક મંડળ ભાવનગરના
સં. ૧૯૯૩ થી ૧૯૯૭ ના ફાગણ બિંદુ ૩ સુધીના અહેવાલ તથા હિસાબ મળેલ છે.
હતી. જેમાં થયેલ કાર્ટીના રિપેા જણાવવા પછી તેના ઉદ્દેશની પત્રિકા વાંચી સાઁભળાવી હતી. છેવટે ૧ મેાતીચ’૬ ગિરધરલાલ કાપડીયા સેાલીસીટર, ૨ શેઠ ફુલચંદભાઇ શામજી, ૩ શેઠ લલ્લુભાઇ કરમચંદ ૪ મેાહનલાલ દીપચંદ ચાકસી તથા ૫ હીરાભાઇ રામચંદ્ર મલબારી એ પાંચ ભાઇઓની બંધારણુ સમિતિ નિમવામાં આવી હતી અને સભ્યાના પ્રકારાની હકિકત નકકી કરી હતી.

Page #33

[૨૬]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ માસિકનું ૩૯ મું વર્ષ શરૂ થતાં મનિમહારાજાઓ તરફથી
અભિ ન દે નge=3 મળેલ શુભ આશીર્વાદે.
લે. મુનિ હેમેન્દ્રસાગર જે હિન્દુસ્તાન અને પશ્ચિમી દેશોમાં જૈન છે. ધર્મને વિજયડંકે વગાડી ગયા છે. હજારો ભવ્ય |
( હરિગીત) જીવોને સન્માર્ગમાં જોડી ગયા છે, મોટા મોટા /
આત્માનણ આનંદની, તાત્ત્વિક ગ્રંથરત્ન રચી સાહિત્યનો ખજાને જેને હું
લહરી જગાવી જૈનમાં, સમાજને સુપ્રત કરી ગયેલ છે, ગગનચુંબી દહેરા- |
સંસ્કાર આપ્યા દિવ્ય, સરો બંધાવી પિતાના કીર્તિસ્તંભો ઊભા કરી ગયા
વળીચેતના જગાવું જૈનમાં, છે, તે મહાપ્રભાવિક ન્યાયામ્મોનિધિ જૈનાચાર્ય
તપત્યાગના સુત્રોથકી, શ્રીમદ્વિજયાનંદસૂરીશ્વર( આત્મારામ)જી મહારાજના
સાધુત્વને દતર કર્યું, સ્મરણાર્થે એઓશ્રીજીના શુભ નામથી પ્રસિદ્ધ થતું
છે પ્રગટ કીધા મનેહર, આત્માને આનંદ અર્પણ કરનાર શ્રી આત્મા-આનંદ
| સર્વમાં ગૌરવ ભર્યું પ્રકાશ આત્માનંદ પ્રકાશ ૩૮ વર્ષ વિવિધ વિષયના લેખોથી જૈન સમાજની સેવા કરી, જન સમાજના કીનિ જિનેશ્વર ધર્મના, આત્માને આનંદ આપી, ૩૯ વર્ષમાં પ્રવેશ કરે છે,
દિશ દિશ વિષે પ્રસરી રહી, તે જાણું મારા આત્માને અનહદ આનંદ થાય છે. તેની પ્રભા સાત્વિક રૂડી, એ મહાપુરુષની સુકૃપાથી આ આત્માનંદ પ્રકાશ
વ્યાપી ભાવિ ઉરની મહીં; ચિરકળ સુધી જયવંતુ વર્તે અને સાંસારિક આત્મા- મંગલ ગીતે આનંદ, ઓને આનંદ પહોંચાડતું રહે એ જ શુભાકાંક્ષા.
દવનિનાં ગૃહગૃહે ગાજી રહે, પંજાબકેશરી અજ્ઞાનતિમિરતરણિ
અભિનદને સત્કાર્ય છે, કલિકાલપતરુ આચાર્ય શ્રીમદ્વિજય.
સર્વનાં હશે હે. ૨ વલભસૂરીશ્વરજી મહારાજના પ્રશિષ્ય
નૂતન ઉષા ભી રહી, પં. સમુદ્રવિજ્યજી ગણિ-સ્વાલકેટ સિટી,
આ નવ્ય વષે પત્રની,
પ્રતિવર્ષ થાઓ ઉન્નતિ, “આત્માનંદ પ્રકાશ” પોતાના માસિકના ૩૯ મા
આ ભવ્ય અક્ષર-સત્રની; વર્ષમાં પ્રવેશે છે જાણી આનંદ. સભાએ સુંદર છું
બુદ્ધિબળે આગળ વધે, અણુમેલ પુસ્તકે સુંદર રીતે, નવીન અને આકર્ષક છે.
હેશે અજિત સિદ્ધિ વરે, પદ્ધતિએ પ્રકાશિત કરી જૈન સંઘની મહાન સેવા છે
હિમે દે આશિષ શુભ, બજાવી છે. આત્માનંદ પ્રકાશ પણ બાહ્ય અને અત્યંતરથી જૈન સંધને પ્રકાશ આપે એ જ શુભેચ્છા.
જિનચરણે ભજી ભવને તરે. ૩ મુનિ દર્શનવિજયજી–અમદાવાદ.
અનુષ્ટ્ર
આનંદે વિજયી થાઓ,આત્માનંદ સભા સદા; Congratulation for happy new આત્માનંદ પ્રકાશેથી, પામે ઉન્નતિ સર્વદા. year of Atmanand Prakash. Muni Shree Hemendrasagar.
* આત્માનંદ પ્રકાશ,

Page #34

લાઈફ મેમ્બર
નવા દાખલ થયેલા માનવતા સભાસદે. ૧. શાહ શશીકાંત ત્રિભુવનદાસ.
વડોદરા ૨. પ્રો. ખીમચંદભાઈ ચાંપશીભાઈ શાહ એમ. એ. ભાવનગર ૩. મહેતા શાંતિલાલ ગંભીરદાસ. એલ. સી. ઈ. p. ૪. વકીલ વૃજલાલ બકેરદાસ. ૫. મહેતા જેઠાલાલ મોરારજી.
વરતેજ ૬. શાહ સૌભાગ્યચંદ જીવણભાઈ.
ભાવનગર
વાર્ષિક મેમ્બર
નીચેના પ્રાકૃત-સંસ્કૃત ગ્રંથની ઘણી અલ્પ નકલો જ સિલિકે છે,
| જેથી જલદી મંગાવવા સૂચના છે. (૧) વસુદેવ લિંડિ પ્રથમ ભાગ રૂા. ૩-૮-૦ (૬) બૃહત કલ્પસૂત્ર ભા. ૪ થે રૂા. ૬-૪-૦ (૨) , દ્વિતીય ભાગ રૂા. ૩-૮-૦ (૭) , ભા. ૫ મો રૂા. ૫-૦-૦૦ (૩) બૃહતકલ્પસૂત્ર ભા. ૧ લો રૂા. ૪-૦-૦ (૮) શ્રી દેવેન્દ્રસૂરિત ચાર કર્મગ્રંથ રૂા. ૨૦-૦ (૪) , ભા. ૨ જે રૂા. ૬-૦-૦ (૯) પાંચમો છઠ્ઠો કર્મગ્રંથ ભા. ૨ જે શ. ૪-૦-૦ (૫) , ભા. ૩ જો રૂા. ૫-૮-૦
[ (૧૦ ) ત્રિષષ્ટિશ્તાકા પુરુષ ચરિત્ર પર્વ ૧ લું" પ્રતાકારે તથા બુકાકારે રૂા. ૧-૮-૦
કર્મગ્રંથ ભાગ ૧-૨ સંપૂર્ણ ૧. સટીક ચાર કર્મગ્રંથ શ્રીમદ્દેવેન્દ્રસૂરિવિરચિત-પ્રથમ ભાગ રૂા. ૨-૦-૦ ૨. શતકનામાં પાંચમે અને સપ્તતિકાભિધાન છઠ્ઠો કર્મગ્રંથ, દ્વિતીય ભાગ રૂા. ૪-૦-૦
ઘણી જ કાળજીપૂર્વક તેનું સંશોધન, અમારી પ્રસ્તુત આવૃત્તિમાં સાવધાનપણે સંપાદક મહાપુરુષોએ આ બંને ગ્રંથમાં કર્યું છે અને રચના- સંકલના વિદ્વત્તાપૂર્ણ કરવામાં આવેલ છે જે ગ્રંથ જોયા પછી જ જણાય તેવું છે. બાકી તેની સાથે ગુજરાતી ભાષામાં આપેલ પ્રસ્તાવનામાં વિગતો, ગ્રંથકારનો પરિચય, વિષયસૂચિ, કર્મગ્રંથને વિષય કયો ગ્રંથમાં છે તેની સૂચિ, પારિભાષિક શબ્દના સ્થાનદર્શક કેષિ, શ્વેતાંબરીય કર્મતત્ત્વ વિષય શાસ્ત્રોની સૂચિ, કર્મવિષયના મળતાં ગ્રંથ, છે કમJથાન્તર્ગત વિષય દિગબરી શાસ્ત્રોમાં કયા ક્યા સ્થળે છે તેને નિર્દેશ વગેરે આપવામાં આવેલ હાવાથી અભ્યાસીઓ માટે ખાસ ઉપયોગી થયેલ છે, જે પ્રથમ બહાર પડેલ કર્મગ્રંથ કરતાં અધિકતર છે. | ઊંચા એન્ટીક કાગળા ઉપર સુંદર ટાઈપ અને મજબૂત તથા સુંદર બાઈડીંગમાં બંને ભાગે પ્રકટ થયેલ છે. કિંમત બંનેના રૂા. ૬-૦૦. પોસ્ટેજ જુદું.
લખા:-શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર, ( આનંદ પ્રિન્ટીંગ પ્રેસમાં શોઠ દેવચંદ દામજીએ છાપ્યું'.—ભાવનગર. )

Page #35
Reg. No. B. 431. શ્રી તીર્થકર ભગવાનના સુંદર ચરિત્રો, 1. શ્રી ચંદ્રપ્રભુ ચરિત્ર, રૂા. ૧-૧ર-૦ 2. શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભાગ 1 સે. રૂા. 2-o-o 3, સદર ભાગ 2 જે. રૂા. 2-8-0 4. શ્રી વિમલનાથ ચરિત્ર.. રૂા. 1-12-0 5. શ્રી મહાવીર ચરિત્ર, રૂા. 7ba0 6. શ્રી વાસુપૂજ્ય ચરિત્ર. રૂા. 2-80 ઉપરના વિસ્તારપૂર્વક ચરિત્રા એક સાથે બધાં લેનારને અમારા તરફથી પ્રકટ થયેલ અનેક સુંદર ચિત્રા સહિત સાદા કપડાનાં પાકા બાઈડીંગવાળા શ્રીપાલ રાસ અથ સહિત ( રૂા. 2-0=0 ની કિંમતના ) ભેટ આપવામાં આવશે. | ગુજરાતી ગ્રંથા, નીચેના ગુજરાતી ભાષાના કથાના સુંદર પુસ્તકો પણ સિલિકે ઓછા છે. વાંચવાથી આહલાદ ઉત્પન્ન કરે તેવા છે. મનુષ્ય સરકારી, ચારિત્રવાન બનતાં આત્મકલ્યાણુ સાધી શકે છે. મગાવી ખાત્રી કરે. બધા પુસ્તકો સુદર અક્ષરોમાં સુરાભિત કપડાંના પાકા ખાઈ-ડી'ગથી અલ'કૃત અને કેટલાક તો સુન્દર ચિત્રો સહિત છે. (1) શ્રી ચંપકમાળા ચરિત્ર રૂા. 0=9-0 (9) સુકૃતસાગર (પૃથ્વીકુમાર ચરિત્ર) રૂા. 1-7(2) શ્રી સમ્યફલ કૌમુદી રૂા. 1-0-0 (10) શ્રી પ્રભાવક ચરિત્ર રૂ. 28-1 (8) શ્રી ઉપદેશ સપ્તતિકા રૂા. 1=0-0 (11) શ્રીપાળરાજાનો રાસ સચિત્ર અથ સહિત (4) સુમુખનૃપાદિ ધર્મા પ્રભાવકની સાઉં પૂ” રૂા. 1-4-0 કથા રૂ. 1-0-0 રેશમી પૂ!' રૂ. 2-0-0 (5) આદર્શ જેન શ્રીરના રૂ. 1-0-8 (12) સતી સુરસુંદરી ચરિત્ર રૂા. 1-4-0 (6) શ્રી દાનપ્રદીપ | 31, 3-0-0 (13) શત્રુ જયતે પંદરમો ઉદ્ધાર રૂા. 0- 2-0 (7) કુમારપાળ પ્રતિભાવ રૂા. 7-12-(14) , સામો ઉદ્ધાર રૂા. 1-4-0 (8) જૈન નરરત્ન ભામાશાહ રૂા. 2-0-0 (15) શ્રી તીર્થકર ચરિત્ર રૂા. 0 1 0 0 સ્ત્રી ઉપયોગી સુંદર ચરિત્ર— સતી સુરસુંદરી ચરિત્ર, ( લેખક : રા. સુશીલ ) ( રાગરૂપી માગ અને દ્વેષરૂપી કાળનાગને શાંત કરવામાં જળ અને મંત્રની - ઉપમાને યોગ્ય અદ્દભુત રસિક કથા'થ. ) આ સ્ત્રી ઉપયોગી કથાની રચના જૈન કથાસાહિત્યમાં બહુ જ આદરને પાત્ર મનાય છે. વૈરથી ધગધગતા અને રાગ-મેલ્ટી મૂઝાતા હૈયાને શાંત અનાવવાની કલાકુશળતા અને તાકિ કતા કર્જા વિકાને મહારાજે આ ગ્રંથમાં અભુત રીતે બતાવી છે. | કથારસિક વાચકવર્ગ કંટાળી ન જાય તે માટે પ્રથમ કથા-ચરિત્ર પછી કૈવળી ભગવાનની ઉપદેશધારા અને તે પછી પ્રાસંગિક નૈતિક ઉપદેશથ્થાકે ( મૂળ સાથે ભાષાંતર ) સુધાબિંદુ આ પ્રમાણે ગોઠવીને ગ્રંથ આધુનિક પદ્ધતિએ મૂળ આશય સાચવી તૈયાર કરેલ છે. 0 રસદષ્ટિ, ઉપદેશ, ચરિત્રકથા અને પ્રાચીન સાહિત્યની દૃષ્ટિએ આ ગ્રંથ એક કિંમતી અણમોલ અને અનુપમ ગ્રંથ છે. એન્ટીક પેપર ઉપર સુંદર અક્ષર અને રેશમી કપડાના સુશોભિત બાઇડી'ગથી અલકત કરવામાં આવેલ છે. કિંમત રૂા. 1-8-0 પાસ્ટેજ અલગ. For Private And Personal Use Only