________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મહાન તસ્કરો, =====ળતાં પૃષ્ઠ ૭ થી શરૂ==== =
લાભ ક્રોધાદિક ત્રણે કષા છે કે અગ્ય અને અહિતકર્તા તો છે જ; તો પણ તે સર્વ કરતાં પણ લોભને શાસ્ત્રકારોએ વિશેષ હાનિકર કહેલ છે. કોધાદિક કષાય જ્યારે એક એક ગુણના હાનિ કરનાર છે ત્યારે લોભ કષાય સર્વ ગુણોને વિનાશક છે. એક દૂષણ માણસમાં ઉપજે છે એટલે તેનાથી દૂષણોની પરંપરા ચાલે છે. એક લોભના દુર્ગુણથી માણસમાંહેના ઘણુ ગુણસમૂહનો લેપ થાય છે અને તે વ્યક્તિ સારાસારના વિવેકને ભૂલી જાય છે. લોભથી પ્રેરાઈ માણસ મિત્રથી વિશ્વાસઘાત કરે છે, ચોરી કરે છે, જગાતચોરી કરીને રાજ ગુન્હેગાર થાય છે, ભાઈઓ ભાઈઓમાં દુમનાવટ જાગે છે, માતાપિતાને પણ છેહ દે છે અને તે લેભીષ્ટ વ્યકિત સવથી નિરાળી થઈ જાય છે. લેભની ઉત્પત્તિ મુખ્યત્વે તૃષ્ણાથી ગણી શકાય. એટલે તેમને અને તૃષ્ણાને નિકટને સંબંધ છે. શ્રીમદ્ વીરવિજયજી મહારાજે બાર વ્રતની પૂજામાં વાસ્તવિક જ કહ્યું છે કે “ તૃષ્ણતરૂણી રસલીન હું રઝળે ચારે ગતિ રે, તિયં ચ તરૂના મૂળ રાખી રહ્યો ધન ઉપરે રે; પંચદ્રિ ફણીધરરૂપ ધન દેખી મમતા કરે છે.” અર્થાતુ પૂર્વે કઈ સ્થાને ધન દાટેલ હોય અને મૃત્યુ વખતે તે પર મમત્વ રહી ગયું હોય તો તે જ સ્થાને વૃક્ષ થઈને ઉગવું પડે છે અને ધનની પ્રબળ
લેકે જેને અર્ધનારીશ્વરનું ચિત્ર કહે છે તે જોવા જેવું છે. ખરું જોતાં જૈન મંદિરમાં એવું ચિત્ર સંભવતું જ નથી. બારીકાઈથી જોઈએ તો એ બન્ને ચિત્રો અલગ-અલગ છે એવી ખાત્રી થયા વિના ન રહે. પુરૂષનું માથું જટાભારવાળું છે તેને મુકુટ પાછળથી ભૂંસાઈ ગયે હોય એમ લાગે છે. ઘણું કરીને રાજા મહેદ્રવર્માનું જ એ ચિત્ર હશે.
કાંચીપુરના કૈલાસનાથ મંદિરમાં પણ એ જ યુગનાં આવાં સુંદર ચિત્રો જોવા મળે છે. જેને-જૈન શ્રીમંતો અને જૈન રાજા-મહારાજાઓ એક દિવસે ભારતીય કલા, સંસ્કૃતિ અને સ્થાપત્યના અગ્રગણ્ય પોષક હતા. આજે એ કળાપ્રેમ કમનસીબે ભૂંસાઈ ગયે છે. ભૂતકાળના ગૌરવની કથનીઓ એ જ આજે એકમાત્ર મુડી રહી ગઈ છે.
For Private And Personal Use Only
