Atmanand Prakash Pustak 032 Ank 11

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

સત્ય જ્ઞાનનું રહસ્ય.
૨૪૯ બીજાં જીવનમાં થવું જ જોઈએ. મનુષ્યને પિતાની શક્તિને અનુરૂપ કાર્યો આ જીવનમાં કરવાના છે એ સુવિદિત છે. તેની પ્રત્યેક શક્તિને પોતપોતાને કાર્યપ્રદેશ છે. મનુષ્યથી પિતાની શકિતને અનુરૂપ કાર્યો આ જીવનમાં કદાચ ન થાય તે એ કાર્યો ભાવી જીવનમાં તેણે અવશ્ય કરવાં જ જોઈએ એમ નિષ્પન્ન થાય છે. ”
મી. માયસે “ The Human Personality and Its Survival of Bodily Death ” ( માનષિક વ્યકિતત્વ અને મૃત્યુ બાદ તેની હયાતિ ) નામે પુસ્તકમાં આત્માનાં અમરજીવનના સિદ્ધાન્તનું પ્રતિપાદન ભારપૂર્વક કર્યું છે. આત્માનાં ભાવી જીવન વિષે તેમણે મજકુર પુસ્તકના બીજા પ્રકરણમાં જે મનનીય વિચારો રજુ કર્યા છે તે નીચે પ્રમાણે છે.
દરેક મનુષ્યની શક્તિ અનંત હોય એમ મને લાગે છે. તેના આત્માનાં સ્વરૂપનું પૃથકકરણ કરવું એ જાણે કે અશકયવતું હોય એમ પ્રતીત થઈ શકે છે. શરીરથી અવબદ્ધ થયાં છતાં શરીરમાં આત્માનું અસ્તિત્વ નૈસર્ગિક રીતે રહે છે. આત્માનું એ અસ્તિત્વ શરીરના નાશ પછી પણ વિદ્યમાન રહેશે એ નિઃસંશય છે. ”
મૃત દેહધારીઓનો અનંતકાળ સુધી અવિરત વિકાસ થયા કરશે એ મી. માયર્સને દઢ અભિપ્રાય છે. આથી તેમણે આત્માના અનંત વિકાસ સંબંધી પિતાના વિચારે નીચે પ્રમાણે વ્યકત કર્યા છે –
આધ્યાત્મિક વિકાસ એ જીવનના પ્રધાન ઉદેશ છે. એ ઉદ્દેશની પ્રાપ્તિ ક્રમશ: શક્ય છે. આ આધ્યાત્મિક વિકાસનો અંત હોય એમ નથી લાગતું. આધ્યાત્મિક વિકાસ એ ખરું જીવન છે. આધ્યાત્મિક વિકાસ પ્રાપ્ત થતાં ભયને નાશ થાય છે. આધ્યાત્મિક વિકાસને અભાવે ભયનો આવિર્ભાવ થત જાય છે. ભયને વિનાશ થતાં જીવનનું સત્ય લક્ષ્યબિંદુ દૃષ્ટિગોચર થાય છે. ભય જાય એટલે જીવનમાં અનેરો ઉત્સાહ આવે એવી બુદ્ધધર્મની માન્યતા યુકિત યુકત છે. અજ્ઞાન હોય ત્યાં સુખની સંભાવના શક્ય ન હોઈ શકે. આથી તાત્કાલિક સુખની પ્રાપ્તિના સંબંધમાં પાશ્ચાત્યની કલ્પના અર્થ રહિત છે. અવ્યવહારૂ વિચારોને પરિણામે એવી કલ્પનાનો ઉદ્દભવ થયે હોય એ બનવાજોગ છે. આધ્યાત્મિક વિકાસ સંબંધી મુસ્લીમેની કલ્પના છેક હાસ્ય. જનક હોય એમ લાગે છે. એ ક૯૫ના બોલીશ અને અધ:પતનજનક હોવાથી સર્વથા ત્યાજ્ય છે. ”