Atmanand Prakash Pustak 032 Ank 11

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

મમમમમ મમમમમc Sh,
આ
સત્ય જ્ઞાનનું રહસ્ય.
નાના-નાના પ્રકરણ બીજું નારાજ
સષ્ટિક ત્વવાદ
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૨૨૬ થી શરૂ. ) ભૂત, પ્રેત આદિની માન્યતા સામાન્ય રીતે પૂર્વના દેશોમાં અને ખાસ કરીને હિન્દીમાં પ્રબળપણે પ્રવર્તે છે. આથી ભૂત વિગેરેનું નિવારણ કરનારા મંત્રવાદીઓ વિગેરેને ધંધે ધીકતો ચાલે છે. ભૂત, પ્રેત આદિ પિતાનાં પૂર્વજન્મનાં સ્થાન કે નિવાસસ્થાન પર અવારનવાર આવે છે, ત્યાં એક પ્રકારને વાસ કરે છે. ઘણે પ્રસંગે તેમનું દૃશ્ય પૂર્વજન્મનાં દશ્યને યથાર્થ અનુરૂપ હોય છે, એવી તેમના સંબંધમાં સામાન્ય જનતાની દઢ માન્યતા છે. કોઈ વાસનાની પરિતૃપ્તિ ન થઈ હોય તે ભૂત, આદિની દશા પ્રાપ્ત થાય છે એવી માન્યતા જનસમૂહમાં સામાન્ય રીતે એ છે–વત્તે અંશે દૃષ્ટિગોચર થાય છે. વાસનાની પરિતૃપ્તિ અર્થે ભૂત, પ્રેત આદિનું આગમન થાય છે અને સ્ત્રીઓ તથા બાળકે ખાસ કરીને તેમની દુર્વાસનાને ભેગ થઈ પડે છે એમ પણ સામાન્ય રીતે મનાય છે. ભૂત આદિના ઘેર આક્રમણથી અનેક મનુષ્યનાં જીવન અનેક રીતે દુઃખી થાય છે ભૂત આદિનાં અસ્તિત્વથી ઘણાયે મનુષ્યો આખું જીવન અસહ્ય દુઃખમાં વ્યતીત કરે છે. કાર્યસાધક ગણુતા અનેક ઉપાયથી પણ કેટલાક ભૂત આદિની ઉપાધિથી મુક્ત નથી થઈ શકતા. ભૂત આમ સર્વ રીતે ભયરૂપ અને દુઃખાસ્પદ બને છે. તેનું દુઃખઃ દાયિત્વ વર્ણનાતીત થઈ પડે છે. તેના નિવારણ માટે મંત્ર આદિ પણ કેટલીક વાર નિષ્પ ળ નીવડે છે. મંત્રરૂપી મહાન્ શક્તિથી પણ ભૂત-પ્રેતનું નિવારણ અશક્ય બને છે. ભૂત-પ્રેતની આ પ્રબળ શકિતનું કારણ યથાર્થ રીતે સમજવું એ આથી ખાસ આવશ્યક છે.
પ્રબંધનનાં નિયમનાં યથાયોગ્ય જ્ઞાનથી ભૂત આદિની પ્રબળ શક્તિનું કારણ વિગેરે બરોબર સમજી શકાય છે. પ્રબોધનનું વાસ્તવિક જ્ઞાન હોય તે મંત્ર આદિની શક્તિ વિષે નિરતિશય શ્રદ્ધા પરિણમે છે. આ રીતે પ્રધનનાં જ્ઞાનથી બલયુકત આંદોલનને આવિર્ભાવ થવા માંડે છે. શંકા, દૌર્બલ્ય