________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
+ + જ
જwwww
હિંદુસ્તાનમાં કોની વસ્તીવિષયક દશા
૧૩૧ અને વિદ્યાલયે છેલ્લા દશ વર્ષમાં હસ્તીમાં આવવા છતાં છેલ્લા વીસ વર્ષમાં જૈન કેમની કેળવણી પ્રત્યે થએલ પ્રગતિને લગતા આકાઓ તરફ અવલોકન કરતાં આપણને ખેદ સાથે જણાવવું પડે છે કે આપણે કેળવણીના ક્ષેત્રમાં કાંઈ પણ વિશેષ પ્રગતિ કરી શકયા નથી. કેળવણીને અંગે જે કોમના નેતાઓ અને કો-ફરન્સ તથા એજયુકેશન બોર્ડના કાર્યવાહકોને જણાવવું જોઈએ કે કેન્ફરન્સની ઓફિસમાં બેસી સૂચનાઓ અને હુકમ મેકલ્યાથી હવે ચાલી શકશે નહિ. સુકૃતભંડાર ફંડની યોજનાને અમલમાં મૂકી, ગામડાઓમાં ફી, સાચા સ્વરૂપે નિરીક્ષણ કરી ન કેમનું ગાડું સાચે રસ્તે હકારાય એવી ચિંતા કોન્ફરન્સના કાર્ય વાડકો કરશે તો જ કેળવણીમાં આગળ વધી શકીએ એમ મારું માનવું છે, કારણ કે જેને કોમની છાસઠ ટકા જેટલી વસ્તી તે ગ્રામ્યજીવન ગુજારે છે અને તદ્દન અજ્ઞાનતા અને ગરીબાઈથી પિતાનું જીવન ગાળે છે. તેઓ પાસે કેળવણીમાં આગળ વધવાના સાધનો નથી તેમને કેળવણીનો ઉપદેશ આપનારાઓની પણ ખામી છે; એટલું જ નહિ પણ તેથી ઉલટુ જેવી સેબત તેવી અસર એ કહેવત પ્રમાણે સંસર્ગ પણ કેળવણીથી અજ્ઞાન એવા માણસોને હેય છે કે જેઓને પિતાના ગ્રામ્યજીવન બહાર જાણે કે દુનીયામાં કઈ જાતની પ્રવૃતિ ચાલી રહેલ છે તે પણ જાણવાની અને તપાસવાની ભાગ્યેજ તક મળે છે; તેટલા જ માટે સુકૃતભંડાર પુડની યોજનાની આવશ્યકતા સ્વીકારનારા, જો, સેક્રેટરીઓ અને પ્રાંતિક કોન્ફરન્સના કાર્ય કરનારા, શા માટે સુકૃતભંડાર ફંડની યોજનાને મોટા ભાગને સહકાર થતો નથી તેના મૂળ કારણ શોધી કાઢી તેને સદુપયોગ જેને સમાજની આર્થિક અને સામાજિક તેમજ ધાર્મિક પ્રવૃતિ વધારે દઢ થાય તેવા ઉપાય શોધવામાં કરશે અને તેવી જાતની ભાવના ઉત્પન્ન થાય તેવી પ્રેરણા કરી, કેળવણી વિના જીવનનું ચારિત્રશીલ ઘડતર થવું મુશ્કેલ છે, એ જાતના આંદોલનો ફેરવવા માટે યેજના ઘડશે તે જ તેઓની પ્રવૃતિ ફતેહમંદ થએલી ગણાશે. અત્યાર સુધી આપણે કેળવણીમાં કેટલા બધા આગળ વધ્યા છીએ તે છેલ્લા વીસ વર્ષના સરકારી વસ્તીપત્રકના આંકડાઓ સાબિતી આપતાં હોવાથી જાહેર જૈન પ્રજાનું લક્ષ ખેંચવા માટે વિશેષ લખવાની જરૂરીઆત નથી. હરિફાઈની બીજી કોમેની સરખામણીમાં આપણે ઉભા રહેવું હોય તો કેળવણી લીધા વિના છૂટકો નથી. કેળવણીથી જ મનુષ્યને આધ્યાત્મિક, માનસિક અને શારીરિક સ્થિતિ સુધારવા માટે એક સાધન રૂપ છે; છતાં કેટલેક ઠેકાણે જોઈએ છીએ કે મનુષ્ય કેળવાએલ હોવા છતાં
For Private And Personal Use Only
