________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩૬
શ્રી આત્માનઃ પ્રકાશ.
છે, પરન્તુ વેટ્ઠોના કેટલાક મંત્રાથી પણ જણાય છે કે વેદકાળમાં પણ કેટલીક શ્રી વિદુષી હતી. વૈદિકા સિવાય જૈના અને બદ્દો હમેશાં સ્રી શિક્ષણના તરફેણમાં રહ્યા છે. બહુ જૂના કાળમાં પણ બ્રાહ્મી. સુદરી જેવી અનેક સ્ત્રીએ અઠંગ વિદુષીઓ હતી તેવા ઉલ્લેખ જૈન શાસ્ત્રોમાં મળે છે. શકુંતલા, સીતાદિને હિન્દુ નાટકો પણ શિકિતા જણાવે છે.
વેઢકાળ પછી એટલે કે અઢી હજાર વર્ષના વચલા ગાળાની અંદર વૈદિક, જૈન અને બોદ્ધોમાં અનેક સ્ત્રીએ જુદા જુતા વિષયની પારંગત હતી તે વાતને કાળિદાસ, ભવભૂતિ અને માણુ વિગેરે કવિએ ઉલ્લેખે છે. તિલકમંજરી, પાઇઅલચ્છીનામમાળા, પરિશિષ્ટ પ, અંજણાસુંદરી ચરિય' જેવા અનેક પુસ્તકાથી પણ તે વાત પૂરવાર થાય છે. છેલ્લા અઢી હજાર વર્ષના ઇતિહાસકાળમાં થએલી વિદુષીએ પૈકી કેટલીક આ છે:
વિદુષી સ્ત્રીએ.
વિજ્રકા, સુભદ્રા, સુલસા, વિકટનિતંબ, યક્ષા, યાકિનીમહત્તરા, ગુણુમહત્તરા, અવન્તિસુંદરી, તિલકમંજરી. સુંદરી, રાજિમતિ, મંડનમિશ્રની સ્ત્રી, લીલાવતી, ઈન્સુલેખા, મદાલસા, માલા, મેરિકા, શીલા, અનૂપા વિગેરે.
પહેલાં સ્ત્રીએમાં સ્ત્રીઓને યાગ્ય શિક્ષણ અપાતુ. કાવ્ય, સંગીત, શીલ, આરેાગ્ય, પતિભક્તિ, વિગેરે ઉપર ખાસ ભાર મૂકાતા જેથી સ્ત્રી દેવીએ થતી. પેાતાનાં સંતાનેાને પણ સાચાં દેવદેવીઓ બનાવી ધર્મ અને દેશની સેવા કરતી.
વર્તમાન શિક્ષા,
વર્તમાન શિક્ષા કેવી છે? તે વિષે વધુ લખવાની જરૂરજ નથી. આપણે બધા વર્તમાન શિક્ષા અને તેનાં ફળે નજરે જોઇએ છીએ. વર્તમાન શિક્ષણની દારી અત્યારે રાજસત્તાનાં હાથમાં છે, રાજસત્તા જ રજો તમેગુણવાળી હાય છે. લગભગ દોઢસો વર્ષમાં આપણે ફક્ત અક્ષર જ્ઞાન મેળવી આપણી બુદ્ધિ અગાડી છે, ધર્મ ને ખાયા છે, નીતિ અને સદાચાર એછાં કર્યાં છે, આરોગ્ય અને ધનમાં મેટી હાની પહેાંચાડી છે એમ મને લાગે છે.
વર્તમાન શિક્ષણનું ફળ.
‘ ગંગા” નામના હિન્દી માસિકમાં “ શિક્ષા ઓર પરીક્ષા
For Private And Personal Use Only
"" નામના
