________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. પરિણતિ શક્તિ પામી શુદ્ધસત્તા સ્વરૂપે પરિણમન સમયે અપર દ્રવ્ય કઈ શરણુ–સહાય નથી એટલે પરદ્રવ્ય પરગુણ પરપર્યાયાવલંબન એ સર્વ વ્યવહાર નયે છે. નિશ્ચયનય અપેક્ષાએ આપઆપણી શક્તિના ષષટે (છ-છએ) દ્રવ્ય
સર્વવિલાસી ”–ભોગી છે. તે શક્તિ કોણ દ્રવ્યત્વ ગુણત્વ પર્યાયાદિ તેહના વિલાસી જોઈ–દેખી, એટલે પરદ્રવ્યસ્ય કાર્યકારણ વિશેષ તે ઉપચરિત વ્યવહારનય છે, તેને નિશ્ચય. ૨.
જે બહિરાત્મા દેહાદિ વિણાયે આપણે વિણાસ-મરણ જાણે છે તે મૂઢ જીવ દેહાદિ વિગથી કાયર થાઓ છે. તે મૂઢ મહું વ્યાપે છે અને તે માટે વ્યાપી છે; એટલે મેહે તે, તે તેને મહે–એમ પરસ્પર વ્યાપકપણું છે શરણ પણે તે જ સાચે છે, પણ જે અંતરાત્મપણે પરિણમ્યા છે તે શરણ કેઈને નથી જોતા અને તે સમ્યક્ત્વી દ્રવ્યભાવ નિદ્રાએ અલ્પ સૂએ છે, અને વચન પણ
કીજે પ્રીત”-–સ્નેહ મમત્વાદિક; વળી સંસારભાવ શું તે કહીએ. અહં સુખી દુઃખી, ધની નિર્ધન, પંડિત મૂર્ખ, રાજા રંક ઈત્યાદિ આત્માને માનીએ તે સંસારભાવ કહીએ. એ સર્વ શુભેદયવશાતુ મનેઝ મુદ્દગલ દ્રવ્યની રીતિ દેખીને પિતા પણું માન્યું એ સંસારભાવ; એટલે દ્રવ્ય કર્મ જનિત વ્યવહાર શુભાશુભ કિયા એ જ ભાવકર્મના કારણ, અને વિભાવજનિત અનેક વિક૯૫-- અધ્યવસાય તે જ દ્રવ્યકર્મના કારણ-ઈમ માંહોમાંહિ કાર્યકારણની સંકલન જાણવી. ઈમ ઈછાનિષ્ટ સંગ-વિયેગાદિ પુદગલ દ્રવ્યની રીતિ દેખી એહ જ ભાવ કર્મોત્પત્તિ કારણ પામી સુખ-દુઃખાદિ વ્યવસ્થા આપવિષે માની. વળી સંસાર ભાવ એ કહી, જે ચાર ગતિ–ચોરાશી લાખ છવાયોનિમાંહિ જે જે રૂપ ધર્યા તે તે રૂપ દેખી વિભાવપરિણતિરૂપ ભાવક ઉપન્યું, તેથી તે તે રૂપ સર્વ પિતાનાં કરી જાણ્યાં. તેણે જે જે કિયા નાટ નાચે તે દ્રવ્ય કર્મ બંધ રૂપ પરિણમે. તેણે અનાદિને સંસારી સંસારમાંહિ રહ્યો અને જો એ સંસારભાવ મિટે તે સંસાર કઈ વસ્તુ નથી. હવે સંસારભાવ માટે તે શુદ્ધ ભાવ કહે છે. સમકિતીજી આત્માને એમ સમજાવે જે અહો આત્મા ! આપણો પદ તે શુદ્ધ ચેતન દ્રવ્ય, તે શુદ્ધપણાને વિચારે. તેહજ તપ્રગટન બીજ અને સંસારાવસ્થા નાશને ઉપાય, પણ તે જે અંતરંગ ચિત્તવૃત્તિમાંહી છે દીજે તે આત્મપદ પામીએ, પણ બાહ્ય દ્રષ્ટિ જોતાં કેમેય ન પામીએ. તે માટે સર્વતે ભિન્ન નિજ પદ જાણે તેમાંહિ ધ્યાનદષ્ટિ મગ્ન રહીએ, અને બાહ્ય આ શું અનાદિ સંબંધી પુગલ દ્રવ્ય નાટક કરે છે, & ધાદિ રૂપે તે નાટક આત્માથી અન્ય સંસારરૂપ જાણી ઉદાસ ભાવે વત્તીએ, તે પુદગલના ઓદા
For Private And Personal Use Only
