________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૯૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ,
છંદ-તે જ એકત્વપણું. અહૈ। જ્ઞાનસરોવરના હુસ ! અહા વિચક્ષણ ! • વિચારી એકપણે તાસ કહેતાં આત્માપ્રતિ વલિ તું વિચાર, જે એ જન્મ કાણે ધર્યાં એટલે કાળુ જન્મ્યા અને મરણુ તે કેની પાસે છે-કેના સ્વભાવ છે ? તેા ત વિચાર. જે મૂએ કાણુ, જન્મ્યા કાણુ ? ઉત્પત્તિ વિનાશ એતે પુદ્દગલપર્યાયનાં લક્ષણુધ છે. અનેવલી જોજે સ્વગે` કાણુ ગયા, નરકે કાણુ ગયા ? સ્વર્ગ નરક એ તે કચેતના ફૂલ છે. વલી તુવિચાર, જેને અનંત સુખ, અનંત અલપરાક્રમ, તેને દુ:ખ કેવું ? તે કહે જે દુઃખ કાણે ભોગવ્યુ ? ઇંદ્રિયગમ્ય સુખદુઃખ તે તે પુણ્યપાપનુ ફલ; તે પુણ્યપાપ તા પુદ્ગલકમ પર્યાય છે, અને નિજ-પેાતે આત્મા તેના સ્વભાવ તા સહેજે આનંદરૂપ છે, થિર-શાશ્ર્વતરૂપે ત્રણ કાલ વિષે જ્ઞાનરૂપ ગુણ ઘણા છે એહવુ તુઝપણું જ. એનુ ધ્યાન ધરી જો. તાહરે એ રૂપ નથી. તું અદ્વિતીય છે ! હું વિચક્ષણ હંસ ! એહવું તું હકીકત કરી જાણુ. એમ એકત્વભાવના ભાવતાં એકએક, અનેકએક, એકઅનેક, અનેકઅનેકાદિ ભગ્યાંશ વિચારતાં સ દ્રવ્ય, સર્વાં દ્રવ્યના ગુણુપર્યાયાદિ વિશેષ જાણ્યાં જાય. તે જાણતાં દ્રવ્યદ્રવ્ય વિષે અન્યત્વપણુ જાણ્યુ, તે જાણતાં દ્રવ્યના ગુણ પર્યાયાદિ સ સંયોગ ભિન્નત્ય અન્યત્યાદિ ભેદ વિચારાપયેગ ઉપયે, માટે પાંચમી અન્યભાવના તે ભાવે છે. ૪
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
છંદ—અડે હંસ ! આત્મા શાણા-ડાહ્યો-ચતુર-વિચક્ષણ-સુજાણ, પ્રીછક ઇત્યાદિક સ ંબધને કરીને આપ આપસ્યું` કહેણુ, સુણુ, આલેાચ કહે છે. તું આત્મા અને આત્માથી જે અન્ય પદાર્થો તે જે દેખે, અથવા આત્મા સર્વ દ્રવ્યથી અન્ય-ન્યારા જીએ; અહીં ચેતન ! સવ દ્રવ્યસ્વભાવે કાઈ દ્રવ્ય ફાઇ દ્રવ્યસ્તુ મળેલું નથી. કાઇ કાઇસ્યુ દ્રબ્યાર્થિ ક નચે મળેલુ નથી, અને સ એકક્ષેત્ર અવગાહીને રહ્યા છે. પરં–પર્યાયાકિનચે પરપ્રદેશ પરિચય પરસ્પર' નથી કરતા એટલે પ્રદેશાકિનચે પણ ભિન્નત્વપણું છે, તે શા માટે ? જે નિશ્ચયનયના ધર્મે, જે માટે નિશ્વ યુવા નિશ્ચ વમા નિર્દે ગુણ નિશાનિય પખવા–સ પદાર્થ નિત્યત્વધર્મી છે. આપણા સ્વભાવ-લક્ષણધમ નિત્યપણે છે. આપ આપણી શેલા વિરાજમાન સર્વ દ્રવ્ય ભૂષિત-અલ કૃત છે.
હવે પાંચમી અન્યત્વ ભાવના ભાવતાં અન્ય જે પુદ્ગલ દ્રવ્ય, તેના દ્રવ્યગુણુપર્યાયાંશભાવના વિચારે શુભઅશુભ શુદ્ધ અશુદ્ધ પર્યાયાંશ વિચાર ઉપજે છે, ત્યાં અશુભશુદ્ધ વિભાપર્યાંય સ્વરુપ વિચારતાં પુદ્દગલ દ્રવ્યથકી નીપજેલા ઉદારિક વણાસમૂહ-ઉદારિકદેહરૂપરક ધ પર્યંચાદિક તેહથી ઉપજેલા
For Private And Personal Use Only
