Atmanand Prakash Pustak 029 Ank 03

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

*
શ્રી માત્માના પ્રકાસ.
FFFFFFFFFFFFFFF;EF; કે ધર્મસાગર ઉપાધ્યાય રાસ. ૬
EFFFFFFFFFFFFFFER [ સંગ્રાહક અને સંશોધક મેહનલાલ દલીચંદ દેશાઈ એડવોકેટ-મુંબઈ. ]
૧ આ રાસની અંતની કીઓ ન પ્રાપ્ત થવાથી કર્તાનું નામ, રચનાસંવત અને રચના સ્થાન સંબંધી કહી શકાય તેમ નથી. પહેલાં એક ફાટેલ પાનું ૭ ના આંકવાળું મુનિ જશવિજયને મળેલું હતું, પછી તેમણે જણાવ્યું કે તેની પ્રત પૂજ્યપાદ પ્રવર્તક શ્રીમાન કાન્તિવિજય પાસે છે એટલે તેમને વિજ્ઞપ્તિ કરતાં છ પાનાંની પ્રત પિતાની પાસેની હતી તે સારા સાથ
ગ બીજી પ્રતે સાથે મોકલાવી આપી. તે જોતાં તે અધૂરી નીકળી ને તેનું અનુસંધાન જશવિજય મુનિશ્રીનું ઉપરનું સાતમું પાનું નીકળ્યું. હવે તે પછીનું નથી મળતું તે તેની શોધમાં કાળને વિલંબ ન કરતાં જે છે તે ઉતારી અત્ર મૂકેલ છે. પ્રતમાં જેમ જેમ આગળ વધતા જઈએ તેમ તેમ અશુદ્ધિ ઘણું મળે છે ને તેથી પ્રશ્નાર્થક ચિહ્ન મૂકવાં પડયાં છે. ઉતારવામાં શબ્દભેદ-વ્યવછેદ પર ખૂબ કાળજી રાખી છે.
૨ આ જે નાયકને રાસ છે તે મહાસમર્થ વિદ્વાન હતા, પરંતુ ચુસ્તતાકટ્ટરતા એટલી બધી હતી કે તેને ઉપશાંત કરવામાં આવે તે પછી લાગ આવ્યે પુનઃ ભભૂકી નીકળતી. આના છાંટા એક ગચ્છ અને બીજા ગ૭ વચ્ચે જ નહિ પરન્તુ તપાગચ્છના એક જ આચાર્યની શિષ્ય પરંપરામાં પણ વિરોધરૂપે ઘણું ઉડયા કે જેના લીસોટા તે ગચ્છના શરીર પર હજુ ઉઝરડારૂપે જોવામાં આવે છે. તે નાયકનું નામ ધર્મસાગર ઉપાધ્યાય છે. તેના સંબંધી આમાં મુખ્ય ઐતિહાસિક બિના છે. તે અત્ર સારરૂપે ટૂંકમાં જોઈએ:
૩ ગર્જરદેશમાં લાડેલિ નામની નયરી છે (તે હાલ મારવાડમાં લાડેલ છે તે જ હશે. પહેલાં તે ગુર્જરમંડલમાં ગણાતું હશે. તેને ઉલ્લેખ વિજયપ્રશસ્તિ મહાકાવ્યમાં સગ ૧૬ ના કલેક ૩૫-૩૬ માં છે. ત્યાં સંસ્કૃતમાં લાટાપતિલપુરી એ નામ આપેલ છે.) ત્યાં એસ(વાલ) વણિક રાંકાશાહને ત્યાં અ૨ખાઈ (અખાઈ) નામની પત્નિથી સં. ૧૫૭૯ ના માઘ માસની શુકલ છઠ ને રવિવારને દિને જન્મ પામેલા પુત્રનું નામ ધનજી આપ્યું. પાંચમે વર્ષે નિશાળમાં જઈ અભ્યાસ કર્યા પછી વન પ્રાપ્ત થતાં મહેસાણે મોસાળ દાદા વરસિંગે બોલાવવાથી તેને ત્યાં તે ધનજી અને તે તેના લઘુ ભાઈ) વનજી ગયા.