________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
તૈજસ સૂક્ષ્મ જગતનું ભકતા છે. મનમાં વિષયાકાર થવાની એક શકિત છે. તે શકિતદ્વારા તે બહિર્મુખ વૃત્તિ પ્રાપ્ત કરે છે. મન વિષયે તરફ ખેંચાય છે. નિરંતર સાધના દ્વારા મનને વિષયાકાર થતાં રેવું જોઈએ. તેને તેના મૂળ સ્થાન તરફ આગળ વધારવું જોઈએ.
જ્યારે મનમાં કેઈ કામના ઉઠે ત્યારે હમેશાં વિવેકનું શરણ લે. વિવેક તરતજ તમને બતાવી દેશે કે કામનાની સાથે દુઃખ રહે છે. એ મનનું વ્યર્થ પ્રલેભન છે. તે તમને કામનાને તરત ત્યાગ કરવાની અનુમતિ આપશે. વારવાર વિચાર કરે કે જે નવીન કામના તમારા મનમાં ઉઠે છે તે શું તમને વધારે સુખ, વધારે આધ્યાત્મિક લાભ આપે છે ? ઈછા શકિતની સહાયતાથી વિવેક તમારું રક્ષણ કરશે અને બળપૂર્વક કામનાને દૂર નસાડી દેશે. વિવેક તથા ઈચ્છાશકિત બે જરૂરી અસ્ત્રો છે જે વડે જ્ઞાન ને સાધક પુરૂષ પોતાના માર્ગના સર્વ ન્હાના મેટા રવિને નષ્ટ કરી દે છે.
મન હમેશાં તમને જાત જાતના દ્રશ્યનું અવલોકન કરવા લલચાવે છે. આ રીતે તમને લક્ષ્યથી હઠાવવાની મનની ચેષ્ટા નિરર્થક થાય છે. હમેશાં વિવેકથી કામ લો. મનને પૂછે “રે ભૂખ મન, શું મેં અનેક રથાન અને દ્રશ્ય નથી દેખ્યા ? બહારના દ્રશ્ય જોવામાં શું રહેલું છે ? અંદરના આત્મામાં વિશ્રામ કર. તું દરેક વસ્તુ તેમાં જોઈ શકે છે. આજ પૂર્ણ રૂપ છે. બહાર શું જોવા જાય છે ? શું બહાર સર્વત્ર એજ આકાશ. એજ ભૂમિ, એજ વિષય, એજ ભેગ, એજ વાતચીત, એજ તન્દ્રા, એજ નિન્દ્રા, એજ મળમૂત્ર અને એજ સ્મશાન ભૂમિ નથી ?
ખરાબ ભાવનાઓ તમે કેવી રીતે દૂર કરી શકે છે? વિસ્મૃતિ દ્વારા. વિસ્મૃતિ કેવી રીતે થશે ? તેને ફરી વિચાર નહિ કરવાથી. પુનઃ વિચારથી મનને કેવી રીતે રોકશે ? કોઈ વધારે સુખપ્રદ વિષયના ચિન્તન દ્વારા. ‘ઉપેક્ષા કરે, ભૂલી જાઓ. કોઈ વધારે આકર્ષક વસ્તુનું ચિન્તન કરો! એ એક મહાન સાધના છે. ધર્મશાસ્ત્રોના ઉચ્ચતમ ભાવનું ચિન્તન કરે, મરણ કરતા રહો. પિતાની મેળેજ તર્ક કરે, ચિન્તન કરે વિચાર કરે, ધ્યાન કરો. સાંસારિક ભાવ, શત્રુતા, ઈર્ષ્યા, ષ, ઘણા અને કામવાસનાના સર્વ ભાવે નષ્ટ થઈ જશે. યાદ રાખો કે ધ્યાતા ધ્યાનથી જુદી વસ્તુ છે. એનાથી તમને જણાશે કે તમે મનથી જુદી વસ્તુ છો. તમે સ્વસ્થ છે, કેવળ મનમાં ઉઠતા વિકાના સાક્ષી છે.
તુચ્છ ભૈતિક પદાર્થોની અભિલાષા અને તેની પાછળ અહિંતહિં ભટક વાનું છે દેવાથી તમારું મન પર્વત જેવું અચળ થઈ જશે. જેનું મન અને નાસકત થઇ જાય છે તેનાથી પુનર્જન્મ દર નાશી જાય છે.
For Private And Personal Use Only
