________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
અધ્યાત્મ જ્ઞાનનિરૂપણ પ્રશ્નાત્તર.
૪૧
ગવા યેાગ્ય હાય તે તેજ સર્વ યુગાન્ત પરબ્રહ્મને પેાતાની અંદર ધારણ કરવા યેાગ્ય કેવી રીતે થાય ? ત્યારે કાંતા બ્રહ્મમાં વિવેક ન હાય અથવા શુકાદિ યેાગીયામાં ન હાય! જે બ્રહ્મને કરવા ચેગ્ય અને ધારવા યાગ્ય તે અન્ય પુરૂષાને-શુકાદિ યાગીઆને નિંદા અને ત્યજવા યોગ્ય સૃષ્ટિ બ્રહ્મમાંથી - ત્પન્ન થઇ અને પ્રલય પણ તેમાં થશે એવુ કહેનારા ‘બ્રહ્મ અતિગૂઢ છે’ એવું શું નથી નિવેદન કરતા ? શું એમાં બ્રહ્મને વાન્તકૃતિને (વમેલું ખાવાના) દેષ નથી લાગતા ? લેાકમાં બ્રાહ્મણાદિની ઘાત થાય તે મેાટી હત્યા થઈ કહેવાય છે. ત્યારે સૃષ્ટિના સંહાર કર્તા બ્રહ્મને તે હત્યા કેવી લગે ? દયાલુને અદયા ! સ્વરચિત સૃષ્ટિના સંહાર કરતા બ્રહ્મને હિંસા ન લાગે એમ જો કહેતા હા તેા પુત્રાને ઉત્પન્ન કરીકરીને મારી નાખનાર આપને પણ કાઇ દોષ લાગશે નહિ. એતા બ્રહ્મની લીલા છે માટે સહાર કરતાં બ્રહ્મને પાપ ન લાગે એવુ જો કહેવુ હાય તેા મૃગયાએ (શિકારે) ગયેલા રાજાને પણ જીવેા મારતાં પાપ નહિ લાગે. સ્વભાવથી અથવા કાલથી પ્રેરાઇને સૃષ્ટિના સંહાર કરતાં વિભુને પાપ લાગતું ન હોય અને આ અશસ્ત ( ધિક્કારવા લાયક ) સહારમાં અલિષ્ઠ સ્વભાવ અને કાળ બ્રહ્મને પ્રેરતા હાય તે। સૃષ્ટિ સંહારમાં ભાવને અને કાળને જ હેતુ રહેવા દ્યો. યુકિતમાં ન બેસે એવા બ્રહ્મનુ શુ કામ છે ? જે લેાકેા સૃષ્ટિ રચવાનું અને સંહાર કરવાનુ બ્રહ્મમાં આપે છે તે બ્રહ્મનો મહિમા પ્રગટ કરતા નથી; પરંતુ નિર્દોષણુમાં દૂષણને આરેાપ કરે કરે છે. બ્રહ્મને નિષ્ક્રિય કહીને તેને જ પાછું જગત્ રચનાર કહેવું તે · મારી મા વાંઝણી છે” એના સદૃશ ( જેવુ ) છે. જે કેઇ વિજ્ઞાનવત છે તે સ બ્રહ્મનું ચિન્તન કરે છે. જો તેઓ બ્રહ્માંશ હાય તે તેમનામાં અને બ્રહ્મમાં શે ભેદ છે તેઆ શેને માટે ચિન્તન કરે છે? એ જીવે બ્રહ્માંશ હશે તા બ્રહ્મ પોતે જ તેમને પેાતાની પાસે વિના પરિશ્રમે લઇ જશે. જો બ્રહ્મની પ્રાપ્તિ માટે નિરાગતા, નિ:સ્પૃહતા, નિર્દોષતા, નિષ્ક્રિયતા, જિતેન્દ્રિયતા અને સમાનતા ઇત્યાદિ કરવા ચાગ્ય હાય અને જો બ્રહ્મની એમાંજ પ્રીતિ હાય તે બ્રહ્મમાં નિષ્ક્રિયત્વ સિદ્ધ થયું. જો એમ કહેવામાં આવે કે બ્રહ્મને સ્વભાવ જ એવા સક્રિય નિષ્ક્રિયાદિ છે તા કર્તાના અનેક સ્વભાવને લીધે કદાચિત્ એન!માં અનિત્યતા પણ થાય ! દ્વેષ પણ થાય ! રાગ પણુ થાય ! દષ્ટિથી પશુ એ દેખાય ! બ્રહ્મ નિત્ય છે એવી પંચાયવ* વાકયથી વ્યાધિ ( જ્ઞાન ) પણ નહિ થાય! નિત્ય તેજ છે જે એકરૂપ છે, જેમ કે આકાશ. સૃષ્ટિ રચવામાં અને યુગાંતે સદ્ગાર કરવામાં કર્તાને મન:સ્થ સક્રિયતા દેખીતી સ્વભાવવાળુ હોય તે
* બ્રહ્મ નિત્ય છે. ૨ એક સ્વભાવ હાવાથી, ૩ જે એક નિત્ય, જેમકે આકાશ ૪ બ્રહ્મ તેવું છે. એ માટે બ્રહ્મ નિત્ય છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
