________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સદાચાર અથવા સક્યિા .
ચારના પ્રમાણરૂપ છે. જે મનુષ્ય સદાચારી હોય છે તે પહેલા એક વખત પિતાનું કર્તવ્ય નિશ્ચિત કરી લે છે અને પછી તે દઢતા પૂર્વક તેનું પાલન કરવા લાગી જાય છે. તે સમયે તેને કીર્તિની અને લેકે ના કહેવા સાંભળવાની કશી ચિંતા રહેતી નથી. બીજાના કહેવા સાંભળવા ઉપર ધ્યાન આપવા કરતાં તે પિતાના મને દેવતાની આજ્ઞાનું પાલન કરવાનું વધારે શ્રેષ્ઠ સમજે છે. પોતાનાં અંત:કરણનું સમાધાન તેને માટે સૈથી વધારે આનંદદાયક બને છે. જે કાર્ય તેને સારું લાગે છે તે કરવામાં તે કદિ પણ ડરતો નથી. તે સમજે છે કે જે એ કાર્યમાં મારી નિંદા થશે તે ક્ષણિક જ હશે; આગળ ઉપર જયારે લોકો મારા વાસ્તવિક વિચારે અથવા રસુંદર પરિણામ જોશે ત્યારે તેઓની નિદ્રામક ભાષા આપોઆપ બંધ થઈ જશે.
અંતઃકરણનો દઢ નિશ્ચ આ પણ આચરણરૂપી વૃક્ષનું મૂળ છે. જે આપણે સત્કાર્ય કરવામાં આપણું દઢ નિશ્ચયનો ઉપયોગ કરશું તો જરૂર તેને સુંદર ફળ આવશે. દઢ નિશ્ચય દુર્બલમાં દુલ મનુષ્યને પણ અત્યંત સબળ બનાવે છે. અત્યા૨ સુધીમાં જે જે મોટા મોટા ધુરંધર ધર્મ પ્રવર્તક અને નીતિ પ્રવર્તકે થઈ ગયા છે તે સેની પાસે પોતાની કાર્યસિદ્ધિને અથે માત્ર એ એકજ સાધન હતું. જેવી રીતે સન્માર્ગે જવા માટે દઢ નિશ્ચયની આપણને ઘણુજ મદદ મળે છે તેવી રીતે કુમાર્ગથી બચવામાં પણ આપણને તેની ઘણી મદદ મળે છે.
જે આપણામાં કેવળ દઢ-નિશ્ચય, ઉત્સાહ અને સાહસ વિગેરે ગુણે હેય અને પરોપકાર બુદ્ધિ, સત્યનિષ્ઠા આદિ ગુણો ન હોય તે લાભને બદલે ઊલટી હાનિ જ થાય છે. જે મનુષ્યની પ્રવૃતિ સભામાં નથી હોતી તેનામાં દઢનિશ્ચય ઉત્સાહ અને સાહસ વિગેરેને અભાવ જ સારો; નહિં તો કેવળ એની દુષ્ટતા– વધશે. જરાસ ઘે પોતાના દાઢનિશ્ચય અને સાહસ આદિને લઈને શ્રી કૃષ્ણને વધ કરવાનું જ વિચાર્યું, કોઈ શુભ કાર્યની તરફ તેના વિચારો ન ગયા દુર્યોધને નિરપરાધી પાંડેનું રાજ્ય–છીનવી લીધું, અને રાવણે કેવળ સીતાહરણ કર્યું. તૈમુરલંગ, જુલીયસ સીઝર, નેપોલિયન બોનાપાર્ટ લાખો મનુષ્યોના સંહારના-કારણભૂત બન્યા હતા. તે લેકે એવું કોઈ શુભ કાર્ય કરવા સમર્થ નથી થયા કે જેને લઈને જગતની શાંતિમાં વધારો થયો હોય અને માનવ-જાતિનું કલ્યાણ થયું હોય. અસુરેશ અને દેવતાઓ વચ્ચે કેવળ એટલો જ તફાવત છે કે અસુરમાં માત્ર સાહસ અને બલ જ હોય છે, પરંતુ દેવતાઓમાં એ વસ્તુઓ ઉપરાંત સત્યનિષ્ઠા, ધાર્મિકતા અને દયા શુતા પણ હોય છે. સદ્દગુણી મનુષ્ય પણ દેવતાતુલ્ય હોય છે તે હંમેશાં સે લેકની સાથે સત્યતા પૂર્ણ રીતે વર્તે છે. અને તેનાં વચનો તથા કાર્યોમાં પ્રમાણિકતા હોય છે. તે અશકત અને અનાથ લોકો ઉપર દયા બતાવે છે, તે સાથે તે પિતાના શત્રુઓની સાથે પણ ઉદારતા પૂર્વક વ્યવહાર આચરે છે. સંસારમાં કીતિ પણ એવાજ મનુષ્યની પ્રસરી રહે છે.
For Private And Personal Use Only
