________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જીવનની સાર્થકતા. ઉપર પ્રમાણે જનતાપ્રેમ નહીં સમજનાર એક રૂઢીબદ્ધ જૈન મતાવલંબી બાળજીવ કહે છે.
આ ભાવનાના મૂળમાં, કેટલુંક શુકપણું રહેલું છે. સંસાર એક કારાગૃહ, અગર સીમાહીન મહાર્ણવ, અગર ભયાનક શુષ્ક અરણ્ય હોવાની ભાવના માનવ-હૃદયમાં જડાઈ રહે છે. જીવનની સર્વ પ્રકારની રસમયતા આ દુઃખમયતાની ભાવનાવડે ચુસાઈ જાય છે. પૂર્વના મહામુનિએ એ આત્માને રસમય, આનંદમય, પ્રેમમય રૂપે વર્ણવ્યા છે. અને એ પ્રકારે તેને અનુભવ કરવા ઉપદેશ આપે છે. તેને ઉપરોક્ત ભાવનામાં સ્થાન નથી. એ ભાવનાની સિદ્ધિ દ્વારા જીવનની સાર્થકતા જ્ઞાનીજને માનતા નથી.
એક ચુસ્ત વેદાંતીને ઉપરક્ત પ્રશ્ન કરવામાં આવે તો તે એવી મતલબને ઉત્તર આપશે કે –“ જીવન, મરણ, વિશ્વ, અને સર્વ પ્રકારનો વ્યવહાર એ માત્ર બ્રાનિત છે, માયા છે, પ્રપંચ છે, મિથ્યા છે, જીવન એ માત્ર સ્વન છે, અજ્ઞાનજન્ય ખોટા આરોપ માત્ર છે, બંધ અને મુક્તિ એ માત્ર માયાવી જીવની અસત ક૯પના છે. જગતું અને જગતુના સર્વ પદાથી ત્રણે કાળમાં છેજ નહીં, માત્ર રજજુમાં સર્પની ભ્રાન્તિની પેઠે એ સહુ અસત્ છે, ભ્રાન્તિ છે. ”
આ ભાવનામાં માત્ર શુષ્ક બુદ્ધિવાદ સિવાય કશું જ નથી. એથી મનુષ્યની સર્વ પ્રકારની પ્રવૃત્તિમાંથી દીવ્ય પ્રેરકભાવના ઉડી જાય છે. બધું બ્રાન્તિમય, અસત્, દષ્ટિ.વિપર્યય જણાય છે. જગત્ જે શાશ્વત ધર્મ–નિયમેવડે શાસિત છે, તેમાં કશું મહત્વ સમજાતું નથી. જીવનનું મહત્વજ્ઞાન નષ્ટ થાય છે. સમાજની, રાષ્ટ્રની, દેશની અને વિશ્વની ઉન્નતિ, અભિવૃદ્ધિ અને વિકાસના કાર્યમાં કશેજ રસ રહેતું નથી. એ સર્વની પછવાડે કોઈ પ્રકારની દિવ્ય સત્તા કામ કરી રહેલી છે. એ ભાન લેપ પામી જાય છે, અને મનુષ્યમાત્ર બ્રાન્તિના પ્રદેશનો મુસાફર હોવાની ભાવના દ્રઢીભૂત થાય છે. માનવ-જીવનની આ ભાવના પણ વિચારવાન જાને સંમત નથી.
એક શ્રદ્ધાળુ ખ્રીસ્તધમાવલંબીને જીવનની સાર્થકતા શેમાં રહેલી છે, એ સંબંધે પ્રશ્ન કરવામાં આવે તે તેનો ઉત્તર આપશે કે –“ભાઈ, માનવ-જીવન એક કટીની અવસ્થા છે. આ જીવનની અમુક કાળ-વ્યાપી પ્રવૃત્તિ ઉપર મૃત્યુ પછીના અનંતજીવનના સુખ-દુ:ખને આધારે રહે છે. પરમ પિતા પરમાત્માએ જેસસ કાઈસ્ટ મારફત જે જીવન–સંદેશ મોકલ્યા છે કે તમે સ્વીકારે છે કે કેમ એ બધું ઈશ્વરી સત્તા તરફથી જવાય છે. તમે તેના બતાવેલા રસ્તાથી વિપરીત પથમાં ચાલે છે તે બધું ઈશ્વર જુવે છે, તપાસે છે, વિચાર કરે છે, અને વારંવાર તે માર્ગનું સ્વરૂપ તમારા દષ્ટિપથમાં લાવીને તમારા સ્વીકાર માટે રજુ કરે છે. છતાં તમે અજ્ઞાનવશ તે કબુલ કરતા નથી. પરંતુ ઇશ્વરની ધીજીની પણ હદ હોય છે, તમારી મૂર્ખાઈ
For Private And Personal Use Only
