________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. બ્દોને ઉપયોગ કરશે, તેને સૂવાને વખતે ખાવાનું સૂઝશે અને દુઃખને સમયે આનંદ કરવાનું ગમશે. પરંતુ આશ્ચર્યની વાત તો એ છે કે અસાધારણ બુદ્ધિવાળા મનુષ્ય પણ ઘણે ભાગે વ્યવહાર જ્ઞાનશૂન્ય જોવામાં આવે છે. તેને એ વાતથી આશ્ચર્ય થાય છે કે જે મનુષ્ય પુસ્તકે, લેખો અને ઉપદેશે દ્વારા બીજાએને ઉચિત માર્ગ બતાવી શકે છે તે બુદ્ધિમાન મનુષ્ય પોતાની આવશ્યક કાર્યો સાધવામાં ગંભીર ભૂલ કરી બેસે છે. પરંતુ એમાં કાંઈ આશ્ચર્યની વાત નથી. ગંભીર મનનશક્તિ તથા વિચારશક્તિમાં જે માનસિક ગુણોની આવશ્યકતા હોય છે તેથી વિપરીત ગુણોની આવશ્યકતા વ્યવહારજ્ઞાનમાં હોય છે.
ઉપર કહેવામાં આવ્યું છે કે સફલતાઓ પ્રાપ્ત કરવામાં પુસ્તકનાં જ્ઞાન કરતાં વ્યવહારકુશલતાની વિશેષ આવશ્યકતા છે તેનો અર્થ એ નથી કે પુસ્તક અનુપયેગી વસ્તુઓ છે. હકીકત એ છે કે અધિક વાંચન કરનાર મનુષ્ય અધિક મનન, ચિંતન અને વિચાર કરવામાં તથા વૃથા સિદ્ધાંતવાદમાં પોતાને સમય ગુમાવે છે, અને અમુક અમુક કપિત કઠિનતાઓને લઈને કાર્યારંભ પણ નથી કરતા. તેની જીવનયાત્રા સિદ્ધાંતરચનામાં જ સમાપ્ત થઈ જાય છે. એટલા માટે ગ્રંથજન્ય જ્ઞાનની સાથે વ્યવહારિક કુશળતાની પરમ આવશ્યકતા છે. તેઓ એક બીજાના પિષક તે અવશ્ય છે, પરંતુ એકની પ્રાપ્તિથી બીજું અવશ્ય પ્રાપ્ત થશેજ એમ કહી શકાતું નથી. તેથી આપણે માનવ-જીવનની સાર્થકતા તથા સફલતાની પ્રાપ્તિ અર્થે બન્ને ગુણે પ્રાપ્ત કરવા હમેશાં યત્ન શીલ રહેવું જોઈએ.
જ્ઞાનમય જીંદગી સુખી શી રીતે છે?
“વસ્તુને વસ્તુ સ્વરૂપે જાણવી” તેને જૈન શાસ્ત્રકાર મહારાજ સામાન્ય રીતે જ્ઞાન કહે છે, પરંતુ તેને જીંદગીમાં સુખ અથવા દુ:ખ, છg અથવા અનિષ્ટ, જે કાળે જે પ્રાપ્ત થાય તેને મન ઉપર અસર થવા દીધા સિવાય ઉઠાવી લેવું તેમજ આનંદ મા, સમભાવ ધારણ કરે તે વાસ્તવિક ખરૂં જ્ઞાન કહેવાય છે. સુખમય જીંદગીનું પ્રથમ પગથીઉં શ્રદ્ધા છે જેને આસ પુરૂષે સમ્યકત્વ કહે છે. અને કેવળ જ્ઞાન પ્રાપ્ત થયા સિવાયના પુરૂને પ્રથમ તેજ હોય છે પરંતુ તેને અંતિમ હેતુ જ્ઞાન છે. શ્રદ્ધા માર્ગદર્શક છે. જ્ઞાન મુકામ છે. જ્યારે શ્રદ્ધાને ઘણી વિટંબને ઉઠાવવી પડે છે ત્યારે જ્ઞાન તેને ઓળંગી જાય છે. શ્રદ્ધા જ્ઞાનની શોધમાં ગોથાં ખાય છે, ત્યારે જ્ઞાન પ્રકાશમાં હોવાથી જાણે છે, અનુભવે છે. શ્રદ્ધા વગર જ્ઞાન મળતું નથી અને નકામું છે. જેથી જ્ઞાન સંપાદન કરનાર માટે પુરતી શ્રદ્ધા ઉપયોગી છે. જ્ઞાનમય જીંદગી ખરેખર સુખમય છે. જ્ઞાનનો અર્થ શુષ્ક આગમ
For Private And Personal Use Only
