________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
ઓળખાય છે. સતસમાગમ અને સમ્યક શાસ્ત્રાવબોધથી જીવને પિતાનું સ્વરૂપ સમજાય છે ત્યારે તે જ્ઞાન પ્રાપ્તિના માટે પ્રયત્ન કરે અને જીવનું યથાર્થ સ્વરૂપ કેવા પ્રકારનું હોય છે અને તે પ્રગટ કરવાને માટે કેવા પ્રકારે પ્રયત્ન કરવો જોઈએ એમ તેને પોતાને પ્રશ્ન થાય છે, ત્યારથી તેના ચારિત્ર બંધારણમાં ફેરફાર કરવાની તેને વૃતિ થાય છે અને સમ્યક પ્રકારના ચારિત્રને માટે પોતાની શકિત માફક તે પ્રયત્ન કરવાની શરૂઆત કરે છે. સમ્યક ચારિત્ર પ્રગટ થવાને મેહની કર્મ નામનું કર્મ અટકાવ કરે છે. જીવ મેહને આધીન થઈ પોતાનું શુદ્ધ સ્વરૂપ ભુલી જાય છે. પિતાની લાયકાત અને યોગતા કેવા પ્રકારની છે તેને ખ્યાલ પણ તેને રહતે નથી અને જગતની અંદર અશુદ્ધ પ્રવૃતિ કરી પોતાનું ચારિત્ર કલંકિત કરે છે.
આ મેહની કર્મનું સ્વરૂપ સમજવાને કર્મગ્રંથાદિ કર્મનું સ્વરૂપ સમજાવનાર ગ્રંથને અભ્યાસ કરવાથી તેને યથાર્થ બોધ થશે. તેને યથાર્થ બેધ પ્રાપ્ત કર્યા સિવાય પોતાનું સમ્યક્ ચારિત્ર બંધારણ કરી શકે નહિ.
આઠ પ્રકારના કર્મોમાં મેહની કમની સત્તા વિશેષ પ્રબળ છે. જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીય, અંતરાય, અને મેહની કર્મ આ ચાર કર્મ આત્માના ગુણેને ઘાત કરનાર છે, તેથી તે ઘાતિકર્મના નામથી ઓળખાય છે. નામકર્મ, ગોત્રકર્મ આયુકર્મ અને વેદની કર્મ એ ઘાતકર્મ નથી. પણ પ્રથમના ચારના ફળ વિપાકરૂપે પરિણામ પામનારા છે. આ આઠે કર્મના એકંદર એકશો અઠાવનભેદ છે, તેમાં પ્રથમના ચારના સુડતાળીશ ભેદ છે, અને બાકીના ચારના એકસે અગીયાર ભેદ છે. પ્રથમના ચારના સુડતાળીશ પ્રકારના જે કર્મ છે, તે કર્મને જે આપણે નાશ કરવાને સમર્થ થઈએ તે પછી એકશો અગીઆરના માટે બહુ મહેનત કરવાની જરૂર પડશે નહિ. પ્રથમના ચાર પ્રકારના કર્મના જે સુડતાળીશ ભેદ કહ્યા છે. તે કર્મ ખપાવવાને માટે ઘણે પ્રયત્ન કરવાની જરૂર છે. એ રસ્તે પ્રયત્ન કરનારને મેહની કમ ઘકામારી પાછા હઠાવે છે. મેહની કર્મ જીવને આગળ વધતાં અટકે છે અને તેને પોતાનું શુદ્ધ સ્વરૂપે પ્રગટ કરતાં મુંઝાવી નાંખી અનંત કાળ રઝળાવી નાંખે છે. તેથી સમ્યકચારિત્ર બંધારણની ઈચ્છાવાળાએ પ્રથમ મેહની કમનું સ્વરૂપ બરાબર સમજવું જોઈએ જેથી જીએ પ્રથમ સમ્યફ જ્ઞાનાભ્યાસ કરી પોતાના વિચારોને નિર્મળ બનાવવાને પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. એ જ્ઞાનચક્ષુ થયા સિવાયના અને શાસ્ત્રકારોએ ચર્મચક્ષુ છતાં આંધળાની ઉપમા આપી છે. ઉપાધ્યાયજી શ્રી જશવિજયજી મહારાજ સવાસો ગાથાના શ્રી સીમંધર સ્વામીના સ્તવનમાં જણાવે છે કે,
જાતિ અંધનેરે દોષ ન આકર, જે નવિ દેખેરે અર્થ” મિથ્યા દષ્ટિરે તેહથી આકરે, માને અર્થ અનર્થ, . શ્રી સીમંધર સાહેબ
સાંભળ-૧૪
For Private And Personal Use Only
