________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચારિત્ર બંધારણ
ચારિત્ર બંધારણુ.
આત્માનંદ પ્રાપ્ત કરવામાં ચારિત્ર બંધારણ કેટલું મદદગાર છે તેને વિચાર જૈન શાસ્ત્રકારોએ કેવી રીતે કરે છે, તે તપાસવાને આપણે કંઈ અંશે પ્રયત્ન કરીશું તો તે સ્વપર બન્ને ને હિત કર્તા છે. સંપુર્ણ આનંદ, સર્વથા બંધનથી મુક્ત થયેલ, પરમાત્મપદ પ્રાપ્ત કરેલ, સિદ્ધ પરમાત્માને હોય છે. એ સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરવાને જ્ઞાન દર્શન અને ચારિત્રના આરાધનની જરૂર છે. સમ્યક્ જ્ઞાન દર્શન ચારિત્ર એ મોક્ષ માર્ગ છે. એમ જ્ઞાનીઓનું કથન છે.
હાલના પ્રવતિમય જમાનામાં એટલી બધી ઉચ્ચ સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરવાની જીજ્ઞાસા થવી એ મહા દુર્લભ છે. સમ્યકૂચરિત્રની કિંમત ઘણું છે. વ્યવહારમાં ચારિ. ત્રવાન મનુષ્યની જેટલી કિંમત અંકાય છે તેટલી ચારિત્ર રહિત કેળવણી પામેલાની અંકાતી જોવામાં આવતી નથી, ઉંચ પ્રકારનું ચારિત્ર ઘડવા માટે કઈ દીશાએ યત્ન કરવો જોઈએ, એના માટે વિદ્વાનેએ ઘણા ગ્રંથો બહાર પડેલા છે તેનો અભ્યાસ કરી ઉચ પ્રકારનું ચારિત્ર ઘડનાર પ્રમાણમાં થડા વીરલાજ માલમ પડે છે
ઉંચ પ્રકારના ચારિત્ર બંધારણની ઈચછાવાળાએ પ્રથમ સમ્યક્ જ્ઞાન પ્રાપ્તિ કરવાનો પ્રયત્ન કરી જોઈએ. કેમકે સમ્યજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયા સિવાય સમ્યક્ ચારિત્ર કોને કેહવાય તેને બંધ તેને થઈ શકશે નહિ. સમ્યક્ ચારિત્રનું સ્વરૂપ સમજ્યા શિવાય તે દિશા તરફ પ્રવર્તિ થઈ શકશે નહિં.
ભવ્ય આત્મામાં અનંત જ્ઞાન દર્શનયુકત શુદ્ધ ચારિત્ર સત્તાગત હોય છે. છતાં અનાદિકાલથી જડ સ્વભાવવાળા કર્મોએ તેનું યથાર્થ સ્વરૂપ પ્રગટ થવા દીધું નથી. જ્ઞાન અને દર્શન એ આત્માના મુખ્ય ગુણ છે એ આત્માની લબ્ધિ છે. તેને તે તે પ્રકારના આવરણેએ રેકેલી છે તેથી તેનું યથાર્થ સ્વરૂપ આપણે જાણું શકતા નથી. તે પ્રગટ કરી શકતા નથી. સુર્ય મહા તેજવાન છે ચોમાસાના દિવસેમાં દરરોજ સુર્ય પોતાના કાળક્રમ પ્રમાણે ઉદય અને અસ્ત થાય છે, છતાં વાદળાના આચ્છાદનના લીધે તે રૂતુમાં સૂર્યનું મહાન તેજ જગતમાં જોવામાં આવતું નથી. જેમ વાદળાં ઘાટાં હોય છે, તેમ પ્રકાશ અલ્પ હોય છે. તે વાદળાં જેમ જેમ કમતી થતાં જાય છે તેમ તેમ પ્રકાશ વધુ માલમ પડતું જાય છે અને શરદ રૂતુમાં તથા બીજી રૂતુમાં વાદળાને સર્વથા અભાવ હોય છે તે વખતે તેને પ્રકાશ આપણાથી જોઈ શકાતો નથી અને તાપ સહન થઈ શકતો નથી, તેજ મીશાલે આત્મા અનંત જ્ઞાન દર્શનવાન હોવા છતાં ઘાટા આવરણેએ અજ્ઞાનતા માલમ પડે છે. એ ઘાટા આવરણે અનાદિકાળથી તેને લાગેલાં છે જે અજ્ઞાન અથવા મિથ્યાત્વના નામથી
For Private And Personal Use Only
