________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ જૈન શાળાના શિક્ષકો કેવા હોવા જોઈએ? અને તે માટે શું કરવું
જોઈએ? તે વગર કેવું પરિણામ આવે છે?
લેખક–મુનિરાજ શ્રી કરવિજ્યજી મહારાજ. | ઘ | શું પાટીયું જ્ઞાન મેળવવા કરતાં થોડું પણ પારમાર્થિક જ્ઞાન લાભ
છે દાયક થઈ શકે છે. આજકાલ કેટલાએક વખતથી જેન શાળાદિમાં જે ગોખણીયું કામ જેવા તેવા શિક્ષક દ્વારા કરાવવામાં આવે છે તેથી શીખનાર વર્ગને ભાગ્યેજ લાભ થતો જણાય છે. કદાચ પ્રતિકમણ કે પ્રકરણદિના અર્થ પણ કરાવવા માં આવે છે તે તે પણ બહુધા ગોખણપટી રૂપે હોવાથી ભણનારને ભાગ્યે જ લાભકારી થાય છે. આનું કારણ એમ જણાય છે કે પ્રથમ તે શિક્ષકો જ સહૃદય હોય એવા ભાગ્યે જ મળે છે. કેમકે તેવા શિક્ષકે જ પ્રથમથી તૈયાર કરવાની કાળજી જ બહુ ઓછી રાખવામાં આવે છે અને એકાદ સંસ્થામાંથી જે કઈ શિક્ષકે તૈયાર કરવા માટે પ્રયત્ન કરાય છે તેમાંથી કોઈ એકને બાદ:કરીએ તે બાકીનાં લગભગ વેઢીયા ઢોર જેવા જ નીવડે છે, તેમને વ્યાવહારિક બંધ પણ બહુ જ કા હોય છે અને નૈતિક શિક્ષણ એટલું બધું ખામી ભરેલું હોય છે કે તેઓ પ્રાય: સદ્ધવર્તનશૂન્ય જણાય છે, એટલે કે તેમને જ્યાં જ્યાં શિક્ષક તરીકે નીમવામાં આવે છે, ત્યાં થોડા વખતમાં તેમનું પિત જણાઈ આવે છે. હલકું વર્તન પ્રગટ થઈ આવે છે જેથી તેમને યા તો પિચા હાથે રજા દેવી પડે છે, અથવા તે લાગતાવળગતાની લાગણી સપ્ત રીતે દુઃખાવાથી અને તેવા યંગ્ય (લાયક) શિક્ષકે નહિ મળી શકવાથી પાઠશાળાદિકને બંધ કરવાની જરૂર પડે છે. આ વાતને ફલિતાર્થ એ છે કે પ્રથમ તે આપણે તથા પ્રકારના સુયોગ્ય ( લાયક) શિક્ષકોને જ તૈયાર કરવા એક ઉત્તમ સંસ્થા ખોલવાની ખાસ જરૂર છે. તે માટે જેટલા દ્રવ્ય વ્યય સાથે સમય વ્યય અને પરિશ્રમ કરવામાં આવે તે લાભદાયી નીવડે તેમ છે; તે વગર આપણે પુષ્કળ દ્રવ્યાદિકને વ્યય કરતા છતાં સારું પરિણામ મેળવી શકતા નથી અથવા તે તેવું સારું પરિણામ શી રીતે મેળવી શકિએ? જેવું કારણ તેવું જ કાર્ય નીપજે. ગોળ ઘાલીએ તેટલું જ ગળ્યું થાય. મોદક નીપજાવતાં ઘી ગેળ નાંખવામાં કૃપણુતા કરીએ તો તે માદક કેવા નીરસ નીપજે? ખાતાં તે કેટલે કંટાળો આપે ? અને ખાધા પછી પણ કેટલી પીડા ઉપજાવે? એ વાત અનુભવસિદ્ધ છતાં સારું પરિણામ મેળવવા માટે જેવાં સાધન જોઈએ તેવાં તૈયાર કરવા કયાં દરકાર કરવામાં આવે છે? આપણુમાં બહુધા ગતાનુગતિક્તા જ વધી પડી છે. તેથી જે કાર્ય કરવામાં જેવી વ્યવસ્થાની જરૂર હોય તે રહેવા પામતી નથી અને તેથી જ પરિણામ પણ તેવું જ આવે છે. અમારું તે એવું સ્વતંત્ર માનવું છે કે પરમાર્થ-શૂન્ય ઘણું કરવું તેના કરતાં પરમાર્થ સમજીને થોડું પણ કરવું તે શ્રેયકારી છે, તેથી જ ઘટમાં વિવેક દીપક પ્રગટી
For Private And Personal Use Only
