________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. તેઓ તે બીજી પ્રવૃતિમાં પણ પિતાની પ્રકૃતિને અનુસરતા સંસાર ઉપજાવીને પહેલાના પ્રવૃતિ ક્ષેત્ર જેવું જ કરી મુકશે. મનુષ્ય નવરો રહી શકતા નથી. તેને કાર્ય પરાયણ રહેવું જ જોઈએ. અને જે કાર્યના પ્રદેશમાં કર્મની સત્તાઓએ તેને લાવી મૂકે છે તે કાર્યના પ્રદેશમાં રહેલી ફરજો તેણે હૃદય પૂર્વક બજાવી લેવી જોઈએ. તેનાથી ત્રાસી છુટી ભાગવાને ઉદ્યોગ કરે ન જોઈએ. ઘણા કાયર મનુષ્ય તેમ કરે છે, અને સંસારના અજ્ઞાન મનુષ્ય તેમને તેમના ભાગી છુટવા બદલ ધન્યવાદ પણ આપતા જણાય છે. પરંતુ અમે તે ભાગી છુટનાર તેમજ તે માટે ધન્યવાદ આપનાર એકમાં ડહાપણનું તત્વ જોઈ શકતા નથી. “સંસાર ખારે છે. કષ્ટપ્રદ છે, તજવા જે છે, ચતરફ દાવાનળ સળગી ઉઠે છે માટે હું લોકે! મુઠીએ વાળીને નાસાનાસ કરી મુકો ” એ ઉપદેશ ગ્ય નથી પણ આ લોક અને પરલેક સંબંધી અહિત સાધનાર છે. આપણું ઉપર કઈ દેવી સત્તા વેર રાખે છે અને તે વૈરની વસુલાત કરવા માટે આપણને તે સત્તાએ અહી ગોંધી રાખ્યા છે એમ કાંઈ નથી. એમ હોત તે કદાચ તેમાંથી ભાગી છુટવું એ વ્યાજબી હત. પણ સંસાર એ કારાગ્રહ નથી. તે એક મહાન દીવ્ય યોજનાનું પરિણામ છે. ત્યાં ઝેર નથી પણ અમૃત છે. હલાહલ નથી પણ સુધામયતા છે. ઝેર અને બુરાઈ માત્ર મનુષ્યના વિકૃત પરિણામે માં–ભાવનાઓમાં છે.
તે હવે એ ક રસ્તે છે કે સંસારમાં પ્રવૃતિના ખેંચાણના મધ્ય દેશમાં હોવા છતાં પણ મનુષ્ય તેની અસરથી બચી શકે? જ્ઞાની જનને ઉત્તર એજ છે કે
આ વિશ્વની પરમ અદ્દભૂત લીલામાં તમારે ભાગ જે કર્તવ્ય, જે ફરજ, જે ધર્મ આવેલો છે તે બરાબર બજાવી લે. તમારું પ્રાપ્ત કર્તવ્ય તમને જે જે ગતિ પ્રગતિઓમાંથી સેંસરા કાઢવા માગતું હોય તે બધામાં તમારે હોંશપૂર્વક જોડાવું. તમારા કર્તવ્યને તમે તમારી પ્રાપ્ત શક્તિ અને બુદ્ધિ અનુસાર સારામાં સારી રીતે, કોઈપણું કચાશ રાખ્યા વિના, કાયર બન્યા વિના, બજાવી લ્યો; અને તે બધું કરવા દરમ્યાન એટલું નિરંતર સ્મૃતિમાં રાખે કે તમારું કર્તવ્ય જે ફળ ઉપજાવી શકે છે તેમાં તમે કદીપણુ આસક્તિ નહી રાખે; તમારા કાર્યના ફળને દવે નહી રાખે: પરિ. ણામમાં નહી બંધાઓ. કામને ખાતર કામ કરે, ફળને ખાતર નહી. દુનીઆમાં તમારે ભાગ જે કામ કરવાનું આવી પડયું છે તે વેઠ તરીકે, વગર છુટકે, આપી છુટવા રૂપે નહી, પણ આનંદથી, ઉલ્લાસથી, સ્વેચ્છાથી, હૃદયપૂર્વક દીલ દઈને કરે. અને હદયમાં એ સત્યને ઉંડુ કતરી રાખે કે એ બધાનું પરિણામ તમે લેવા માગતા નથી. તમને કેાઈ એમ કહે કે તમારા આટલા બધા પ્રયત્નનું ફળ ખરેખર તમને બહુ ભારે મળશે તે ઉત્તરમાં તમે માત્ર હસજે, અને એમ કહેનારને જરા સમજાવજો કે આ પદાર્થોમાં અમર શાશ્વત, સ્થાયી કીમતવાળું કશું જ નથી.
આ કથને કદાચ વાચકે માંહેના કઈ અતિ વ્યવસાયી સજજનેને અવ્યવ
For Private And Personal Use Only
