________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આવિરહિત કમી. દશા થાય? વિશ્વને ચાલતે વ્યવહાર તમારી શીખામણ મુજબ ચાલવા જઈએ ત, કાચી ઘડીમાં બંધ પડી જાય; અને સંસારને નભવાનું અવલંબન તુટી જાય.” આના ઉત્તરમાં અમે એટલું જ કહીએ છીએ કે ઉપરની સલાહ પ્રમાણે બધા લેકે પિતાનું જીવન નિયમાવે તે વર્તમાન જીવન ઘટનાની ઈમારત એકદમ તુટી પડે તેની ના નથી, પરંતુ તેના સ્થાને તેનાથી અનંત ગુણ અધિક સુંદર, અધિક ભવ્ય, અધિક દિવ્ય જીવન-ઘટના પ્રતિષ્ટિત થાય. પરંતુ આ ઉત્તર દેવાની ખરી રીતે અમારે કશી જરૂર જ ઉભી થતી નથી. કેમકે નજીકના ભવિષ્યમાં ઉપર જણાવેલું શિક્ષણ જનસમાજને માટે ભાગ સ્વીકારવા તત્પર હોય એવી કાંઈ નિશાની કોઈ
સ્થાને દેખાતી નથી. અલબત અમે જાણીએ છીએ કે ઘણું સમજુ મનુષે પ્રતિ દિવસે આ શિક્ષણ પ્રતિ આકર્ષાતા જાય છે, અને તે ભાવનામાં પોતાના જીવનને ભેળવતા જાય છે, પરંતુ તે સંખ્યા ગમે તેટલી વધે છતાં એટલું તે સર્વને સ્વીકાર્યા વિના છુટકે નથી કે એ મહાનુભાવે સંસારના અસંખ્ય પ્રાકૃત ટોળામાં મુઠીભર જ રહેવાના. વિશ્વના મોટા ભાગમાં બહુધા એવા જ મનુષ્ય દશ્યમાન થાય છે કે જેમને હજી ઉન્નતિક્રમના ઘણું પગથી વટવા અવશેષ છે, અને તે પછી જ ઉપરોક્ત ભાવનાના મંદિરમાં પગ મુકવા શક્તિમાન થાય તેમ છે. હજી તેમને અનેક કસેટીએ, અનેક અનુભ, અનેક પ્રયત્નો, અને કલહની પરંપરાઓમાં સંસરું જવું બાકી છે, અને એ અનુભવના અંતે જ તેમને આ શિક્ષણ પરિણમે તેમ છે. અત્યારે તે તેઓ આ ભણી દષ્ટિ પણ કરે તેમ નથી. કદાચ આ વાંચન તેમની નજરે પડશે, તેને આઘાત વાંચી જશે છતાં તેમનું અંત:કરણ તેના ઉપર જામશે નહીં. હજી કાળ તેમને માટે પરિપાકની અવસ્થાએ પહોંચ્યું નથી. આપણા શાસ્ત્રોમાં “કાળ લબ્ધિ” નો ઉલ્લેખ છે તે નિરર્થક નથી. જમાને હજી બાળકપણાની ભૂમિકામાં છે. કાળે કરીને તે વયે પહોંચશે, ત્યારે જ તેઓ આ સત્યનું સૌંદર્ય પોતાના હૃદયમાં ઝીલી શકશે અને તેની યથાર્થ કદર કરી શકશે. અત્યારે તે એકંદરે વિશ્વ હજી આ સત્ય તરફ પ્રથમ પગલું જ ભરે છે. અને આ બધું કહેતી વખતે, વિશ્વની અજ્ઞાન દશા અને મુમ્બઈ માટે અમે દિલગીર છીએ એવું કાંઈ જ નથી. અમે એવા દુખવાદી નથી. અમે આ પ્રમાણે કહીએ છીએ તે માત્ર તત્વ દષ્ટિએ એમ છે માટે જ કહીએ છીએ. વિશ્વની વ્યવસ્થા અને આત્માની ઉન્નતિનો કમજ આ પ્રમાણે ગોઠવાયો છે, એના પ્રતિપાદનરૂપે, (Statement of fact ) તરીકે કહીએ છીએ. દુખવાદી હેવાને બદલે ઉલટુ અમે તે એમ માનીએ છીએ કે આ બધે જીવન-કલહ, કષ્ટ, કટુ અનુભવોની પરંપરાએ બધું અનિવાર્ય અને આત્માની ઉન્નતિ માટે આવશ્યક છે. યુગની અભિવ્યકિતમાં એ બધા અનિવાર્યપણે આવશ્યકતા છે.
For Private And Personal Use Only
