Atmanand Prakash Pustak 013 Ank 10

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 4

૨૨૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
www
~~~~~~~~
~
ऐतिहासिक साहित्य. પંડિત પ્રવર શ્રીમદ્ દેવચંદ્રજીને તત્ત્વજ્ઞાનપૂર્ણ આધ્યાત્મિક પત્ર.
ડિત પ્રવર શ્રીમદ્દ દેવચંદ્રજીના પવિત્ર નામથી જૈન સમાજ સારી પેઠે પરિચિત છે. તેમના રચેલાં તત્ત્વજ્ઞાનપૂર્ણ સ્તવને વિગેરે જિન મંદિરમાં અને ઉપાશ્રયમાં ઘણું ભક્તિભાવપૂર્વક ગવાય છે–વંચાય છે. આ સિવાય આગમસાર, નયચક્રસાર, જ્ઞાનસાર-અષ્ટક ઉપરની
જ્ઞાનમંજરી નામની ટીકા-ઇત્યાદિ કૃતિઓ પણ તેમની સુપ્રસિદ્ધ છે અને તે વિષયના જિજ્ઞાસુઓમાં નિરંતર વાચન-મનન રૂપે અવલોકાય છે. તેઓ શ્રી અધ્યાત્મજ્ઞાનના રસિયા હતા. તેમની બધી કૃતિઓમાં આત્મજ્ઞાન સંબંધી ગૂઢ વિચારે ઠેકાણે ઠેકાણે દષ્ટિગોચર થાય છે. તેઓ ખરતરગચ્છમાં પ્રવર્તતા હોવા છતાં તેમની અધ્યાત્મજ્ઞાન પ્રિયતાથી તપાગચ્છમાં પણ ઘણે સદ્ભાવ પામ્યા હતા. પ્રવર્તક શ્રી કાંતિવિજયજી મહારાજના વિશાલ શાસ્ત્રસંગ્રહમાંથી તેઓશ્રીના હાથને લખેલો એક પત્ર મળી આવ્યું છે કે જે તેમની તત્ત્વરમણતા ઉપર વિશેષ પ્રકાશ ાંખે છે. આ પત્ર તેમણે અમદાવાદથી, સુરતની સુશ્રાવિકા ઉપર લખે છે, પત્ર બહુજ ગંભીરાર્થવાળે હાઈ અધ્યાત્મજ્ઞાનને પ્રબોધક છે.
આ પત્ર ઉપરથી બીજી પણ એક વાત આપણું લક્ષ્ય ખેંચે છે કે તે વખતે જૈન સમાજમાં તત્ત્વરૂચિ અને આત્મરમણતા કેટલી બધી વિશાળ રૂપમાં હતી કે, શ્રાવિકાઓ જેવી પણ આવા ગહન વિચારમાં પ્રવીણ હતી અને દેવચંદ્રજી જેવા વિદ્વાનના ઉંડા આશય સમજવામાં પત્ર દ્વારા પ્રયાસ કરતી હતી. આજે આવા પત્રના ભાવાર્થ હમજવાવાળી પુરૂષ વ્યક્તિઓ પણ વિરલજ હશે. પત્ર ઉપર સાલ-તિથિ લખેલાં ન હોવાથી તેને લેખનકાળ જાણી શકાયો નથી. ભૂત, ભવિષ્ય અને વર્તમાનને એકજ અખંડકાળ દ્રવ્ય માનનાર આ મહાત્માને મન કઈ ઘડી ઉલ્લેખ ગ્ય ન હોવાથી શું કરવા ઔપાયિક કાલને સ્મરણ કરવાની ઉપાધિમાં પડવું પડે! પત્ર, ૨૦ ઈંચ લાંબા અને ૪ ઈંચ પહોળા કાગળના એક લાંબા લીરા ઉપર સુંદર દેવનાગરી લીપિમાં લખેલો છે. વાંચકોની જિજ્ઞાસાથે કહો અથવા સાહિત્યના પ્રકાશન અર્થે કહે, તે પત્ર અત્રિ ઉતારવામાં આવે છે. બીજા પણ આવા તાત્વિક તથા ઐતિહાસિક કેટલાંક પત્ર પ્રાપ્ત થયાં છે કે જે યથાવસરે પ્રકટ કરવામાં આવશે. શમ,