Atmanand Prakash Pustak 013 Ank 10

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531154/1

Page #1

JTS: 350
THE ATMANAND PRAKASH REGISTERED No. B. 481
Th
5.2 श्रीमद्विजयानन्द सूरिसद्गुरुभ्यो नमः } @
KES AGES SS S
श्री
आत्मानन्द प्रकाश.
બ્રહ્માદ
{ सेव्यः सदा सहरु कल्पवृक्षः
सम्यक्त्वं सत् प्रदत्ते प्रकटयति गुरौ वीतरागे च भक्ति माधुर्य नीतिवल्ल्या मधुरफलगत राति संसारमार्गे । भव्यानारोहयत्यात्महितकर गुणस्थानपार्टी प्रकृष्टां आत्मानन्द प्रकाशः सुरतरुरिव यत्सर्वकामान् प्रसूते ||१||
---
पुस्तक १३.
प्रकाशक- श्री जैन आत्मानन्द सभा,
वीर संवत् २४४२
વૈશાલ. બ્રાહ્મ સં. રૂ..
d-E- 2 ટી સી
વિષયાનુક્રમણિકા પૃષ્ઠ. નર્ વિષય
વિષયઃ
ભર ૧ વૈરાગ્ય પદ. ૨ ઐતિહાસિક સાહિત્ય. ૩. દશમી શ્રી જૈન વેખિરકારન્સ. ૪ દશમી શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કાનક રન્સનુ" કાર્યક્રમ પ્રથમ દિવસ. ૫ દશમી શ્રી જૈન કાનકરન્સનાં બીજે દિવસ
...
૨૩૦
५४
૨૨૫૬ શ્રી જૈન ક્રાનફરન્સના ત્રીજો દિવસ २२६ અનેનાત્તમદાસ ભાણુજીને આપેલુ ૨૨૮
માનપત્ર.
૭ ધાર્મિક શિક્ષણ.... ૮ સમાલાચના.
૨૩૪
૯ શેઠ રતનજી વીરજી પાલીતાણા જૈન દવાખાના માટે સુચના ૧૦. વત માન સમાચાર. વાર્ષિક—મૂલ્ય રૂા. ૧) ટપાલ ખર્ચ આના ૪.
ધી આનંદ પ્રીન્ટીંગ પ્રેસમાં શાહુ ગુલાબચંદ લલ્લુભાઈએ છાપ્યું ભાવનગર.
840
અંગ૨૦ મો.
கத்
भावनगर.
૨૩૯ ૨૫૦
૨૫૪
૨૫૪
૫૫

Page #2

અમારા માનવંતા ગ્રાહકોને ખુશખબર. તેરમા વર્ષની અપૂર્વ ભેટ, “ શ્રી ચંપક્પાલા ચરિત્ર' ( ગુર્જ ર-અનુવાદ )
(અદ્ભુત મને વેધક શીયલના મહાત્મ્યને જણાવનાર રસચુત કથા. ) આ ત ધ'ના શ્રીમાન ભાવવિજયજી વાચકના રસ–અલ કારયુક્ત આ લેખ ઉત્કૃષ્ટ પદે આવેલા છે. આલ કારિક અને રસિક ભાષામાં ઉતારેલું આ સતીચરિત્ર અતિ રસિક અને સુએધક છે. ચિરતાનુયાગની ઉપયોગિતા જે જે વિષયા પરત્વે સિદ્ધ કરવામાં આવી છે તે આ · ચરિત્રના વિષયમાં સંપૂર્ણ રીતે દર્શાવવામાં આવી છે. ધર્માંના પ્રભાવ, શીયલ-સદાચારનું મહારમ્ય, ભાવનાની ભવ્યતા આ ચત્રિમાં પ્રત્યેક પ્રસંગે ઉછળે છે. કાવ્યકળાના સમુદ્રનું મથન કરી રત્નરૂપે પ્રગટ કરેલા આ ગ્રંથ ઉત્તમોત્તમ કાવ્યના અપ્રતિમ નમુના છે. એકદર રીતે જૈનાના ધાર્મિક અને સુખાધક ચિત્ર તરીકે આ ચરિત્રના લેખ અતિ ઉપયાગી છે, જેથી વાચકના હૃદયમાં આ ગ્રંથનું સ્વભાવિક અનુમાન થાય તેવું છે. સર્વ પુરૂષને વાંચતા આનંદ સાથે ધયુક્ત મેધ આપે અને સદ્દવર્તનશીલ બનાવે તેવા આ ગ્રંથ છે.
આ ચરિત્રનો મૂળ ગ્રંથ (સંસ્કૃત ) અમારા તરફથી પ્રસિદ્ધ થયેલા છે. તે મૂળ ગ્રંથના આયને અવલખી તેનેા અનુવાદ પણ શ્રીમાન મહારાજ શ્રી મૂળચંદ્રજી ગણીના પ્રશિષ્ય મુનિરાજશ્રી મણિવિજયજીએ શુદ્ધ અને સરલ કરેલા છે, વળી સંસ્કૃતના અભ્યાસીઓને સુગમ પડે તેટલા માટે ભાષાંતરમાં પણ લાકના અા મુકવામાં આવ્યા છે.
સદરહુ ગ્રંથના બહાળેા ફેલાવા થવા, તેમજ અમારા માનવ ંતા ગ્રાહકો પણ આવા ઉત્તમાત્તમ અપૂર્વ ગ્રંથના અમૂલ્ય લાભ લે તેવા ઈરાદાથી આ વર્ષે ઉકત ગ્રંથ ભેટ આપવાના ઠરાવ કરવામાં આવેલ છે, જેથી સદરહુ ગ્રંથ છપાવવા શરૂ થયા છે જે આવતા માસમાં તૈયાર થશે. દરેક વર્ષે ધારા મુજન્મ નિયમિત ભેટની બુક આપવાના ક્રમ માત્ર અમારાજ છે, તે અમારા સુજ્ઞ એના ધ્યાન બહાર હુરોજ નહીં.
નવ નવ માસ થયા ગ્રાહકેા થઇ રહેલા અને તેમાં આવતા વિવિધ વિષયાના આસ્વાદ લેનારા અમારા માનવંતા ગ્રાહકો ભેટની બુકના સ્વીકાર કરી વી. પી. સ્વીકારી લેશે એમજ અમાને સંપૂર્ણ ભસે છે. છતાં અત્યારસુધી ગ્રાહક રહ્યા છતાં ભેટની બુકનું વી. પી. જે ગ્રાહકોને પાછું વાળવું હોય અથવા છેવટે બીજા ક્હાના બતાવી વી. પી. ન સ્વીકારવું હેાય તેઓએ મહેરબાની કરી હમણાંજ અમાને લખી જણાવવુ કે જેથી નાહુક પાસ્ટના પૈસાનું નુકસાન સભાને ખમવું પડે નહીં, તેમજ અમેને તથા પાસખાતાને નકામી તસ્દીમાં ઉતરવુ' ન પડે. એટલી સૂચના વી. પી. નહીં સ્વીકારનારી ગ્રાહકો ધ્યાનમાં લેશે એવી વિનંતિ છે.
આ માસમાં નવા થયેલાં માનવંતા સભાસદ.
૧ શાહ ત્રીકમલાલ મગનલાલ રે. ધનપુર. લાઇક મેમ્બર ૧ શેઠ ચુનીલાલ ગડબડદાસ રે છાણી,
99
૧ ઝવેરી હીરાચંદ લીલાધર એક. એલ. એ વગેરે મુ’ખઇ. પે. વ. વાર્ષિક મેમ્બર,

Page #3

ચીઝ બre a
એક શિશ
Aત્ર 8.થી.. ૪ જકડી ઝીઝ કોશિકી = '' ' 3 y Hબઝ018 ના :
)
श्द हि रागषमोहाद्यनिलूतेन संसारिजन्तुना
शारीरमानसानेकातिकटुकछुःखोपनिपात पीमितेन तदपनयनाय हेयोपादेयपदार्थ परिज्ञाने यत्नोविधेयः॥
હહહહહહમ
છે પુરત રે ] વીર સંવત ૨૪ર, વૈશાવ. પ્રાપ્ત સંવત g૦. [ ગ્રં ૨૦ પો. શુક્રવકતજ્ઞા
वैराग्य पद.
ગઝલ, બલકે એક રેનકા સ્વપના, સમજ જીવ નડિ કે અપના; કઠણ એક લેહકી ધાર, ભયા સૌ જાય સંસારા. ઘડા જેસે નિરકા ફૂટા, પત્ર જેસા ડાલસે તૂટા; એસી નર જાણ જિન્દગાની, અબી કુછ ચેત અભિમાની. ભૂલે મત દેખત ગરા, જગતમાં જીવના થોડા; કુટુંબ પરિવાર સુત દારા, સવિ દિન રોજ હે ન્યારા. સદા વિતરાગ કું ધ્યા, શુંનિરા ઉનકા લાવે; તજે મદ લોભ ચતુરાઈ, રહો નીર શંક મન માંહી. પ્રાણુ જબ છૂટ જાયેગે, નવિ કૂછ કામ આયેગે; કરું જબ કમકી બેડી, કહે જિજ્ઞાસુ કર જોડી. ૫
જીજ્ઞાસુ-સાણંદ
દરવવવવ છેકચ્છ
@৮৮৮৮৮৮৮৮৮

Page #4

૨૨૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
www
~~~~~~~~
~
ऐतिहासिक साहित्य. પંડિત પ્રવર શ્રીમદ્ દેવચંદ્રજીને તત્ત્વજ્ઞાનપૂર્ણ આધ્યાત્મિક પત્ર.
ડિત પ્રવર શ્રીમદ્દ દેવચંદ્રજીના પવિત્ર નામથી જૈન સમાજ સારી પેઠે પરિચિત છે. તેમના રચેલાં તત્ત્વજ્ઞાનપૂર્ણ સ્તવને વિગેરે જિન મંદિરમાં અને ઉપાશ્રયમાં ઘણું ભક્તિભાવપૂર્વક ગવાય છે–વંચાય છે. આ સિવાય આગમસાર, નયચક્રસાર, જ્ઞાનસાર-અષ્ટક ઉપરની
જ્ઞાનમંજરી નામની ટીકા-ઇત્યાદિ કૃતિઓ પણ તેમની સુપ્રસિદ્ધ છે અને તે વિષયના જિજ્ઞાસુઓમાં નિરંતર વાચન-મનન રૂપે અવલોકાય છે. તેઓ શ્રી અધ્યાત્મજ્ઞાનના રસિયા હતા. તેમની બધી કૃતિઓમાં આત્મજ્ઞાન સંબંધી ગૂઢ વિચારે ઠેકાણે ઠેકાણે દષ્ટિગોચર થાય છે. તેઓ ખરતરગચ્છમાં પ્રવર્તતા હોવા છતાં તેમની અધ્યાત્મજ્ઞાન પ્રિયતાથી તપાગચ્છમાં પણ ઘણે સદ્ભાવ પામ્યા હતા. પ્રવર્તક શ્રી કાંતિવિજયજી મહારાજના વિશાલ શાસ્ત્રસંગ્રહમાંથી તેઓશ્રીના હાથને લખેલો એક પત્ર મળી આવ્યું છે કે જે તેમની તત્ત્વરમણતા ઉપર વિશેષ પ્રકાશ ાંખે છે. આ પત્ર તેમણે અમદાવાદથી, સુરતની સુશ્રાવિકા ઉપર લખે છે, પત્ર બહુજ ગંભીરાર્થવાળે હાઈ અધ્યાત્મજ્ઞાનને પ્રબોધક છે.
આ પત્ર ઉપરથી બીજી પણ એક વાત આપણું લક્ષ્ય ખેંચે છે કે તે વખતે જૈન સમાજમાં તત્ત્વરૂચિ અને આત્મરમણતા કેટલી બધી વિશાળ રૂપમાં હતી કે, શ્રાવિકાઓ જેવી પણ આવા ગહન વિચારમાં પ્રવીણ હતી અને દેવચંદ્રજી જેવા વિદ્વાનના ઉંડા આશય સમજવામાં પત્ર દ્વારા પ્રયાસ કરતી હતી. આજે આવા પત્રના ભાવાર્થ હમજવાવાળી પુરૂષ વ્યક્તિઓ પણ વિરલજ હશે. પત્ર ઉપર સાલ-તિથિ લખેલાં ન હોવાથી તેને લેખનકાળ જાણી શકાયો નથી. ભૂત, ભવિષ્ય અને વર્તમાનને એકજ અખંડકાળ દ્રવ્ય માનનાર આ મહાત્માને મન કઈ ઘડી ઉલ્લેખ ગ્ય ન હોવાથી શું કરવા ઔપાયિક કાલને સ્મરણ કરવાની ઉપાધિમાં પડવું પડે! પત્ર, ૨૦ ઈંચ લાંબા અને ૪ ઈંચ પહોળા કાગળના એક લાંબા લીરા ઉપર સુંદર દેવનાગરી લીપિમાં લખેલો છે. વાંચકોની જિજ્ઞાસાથે કહો અથવા સાહિત્યના પ્રકાશન અર્થે કહે, તે પત્ર અત્રિ ઉતારવામાં આવે છે. બીજા પણ આવા તાત્વિક તથા ઐતિહાસિક કેટલાંક પત્ર પ્રાપ્ત થયાં છે કે જે યથાવસરે પ્રકટ કરવામાં આવશે. શમ,

Page #5

ઐતિહાસિક સાહિત્ય.
૨૭ * ॥ स्वस्ति श्री आदिजिनं प्रणम्य अहम्मदावादथी पं0 देवचंद लिषतं श्री सूरतविंदरे सुश्राविका जिनागमरूचि बाई जानकीबाई हरषबाई प्रमुख स्वरूप धर्मरूची जीव योग्यं धर्मनान वांचज्योजी. अत्र साता में अपरंच तुम्हे यथार्थ ज्ञानी वीतराग सर्वझ सर्वदर्शी अरिहंत परमात्मा यै प्रगट कर्यो सिघात्मानै जे संपूर्ण नीपनो ने ते सर्व जीवने असंख्यात प्रदेशें व्याप्य व्यापकपणे अनादि अनंत संबंध रह्यो 3 ते स्वनावधर्मनी रूची पणे रह्यो जे धर्म ते आस्मानो अन्वय स्वनाव में सहज अकृत स्वरूप ने ते उच्चरग धर्म डे, जाणवो देषवो ते स्वकार्य में. तेहनी प्रदत्ति ते रमणादिक । ते शुछ धर्म जेहने समरण प्रगट्यो ते देवतत्त्व ते संपूर्ण धर्मना रहा ये संपूर्ण धर्मी सिम परमात्मानो बहुमान करवो ते साधन परिणतिने संपूर्ण थवाना कारणपणा माटे तेहनें धर्म कहीयें मूल वस्तु धर्मे स्वस्वनाव तेहज धर्म ए श्रछा करवी जे बाह्य प्रवृत्ति योगनी
आचरणी तेहनें धर्म माने तेहना कह्यामें सिक ते धर्म रहित थायें ते माटें कारण ते मूत्र धर्मथी जिन्न में यद्यपि उपादान कारण आत्मपरिणति में पिण साधननी रीत ते सिम्मानथी तेतलो ने [द] 3. दशमा गुणगणाना मुनीने श्रीजगवतीसूत्रे उस्सत्तं रियति इम कह्यो में तो जे स्वरूपरुचि विना सातादि गारव माटें संयम श्रुताच्यासने संसार हेतु जे ए आचारांगे धूताध्ययने चोर्थे उद्देशे कह्यो ते माटें पूरण सिघावस्थायें जे उतो पामीये ते धर्म जाणवो. तेहनी रूचि जे आगम प्रमाणे पोता पागजावी गुण तथा जदीक गुणी अनुजायी करवो ए साधकता में ते करतां संपूर्ण धर्म प्रगटें तेहनो उद्यम करघो ए सर्व जीवने हित में ए आत्मसत्ता प्रगट करवा माटें परमेश्वर परमपुरुष परमानंदमयी संपूर्ण आत्मसत्ताऽजोगी सहज आत्यंतिक एकांतिक ज्ञानानंदनोगी परमात्मानो बहुमान ध्यान करवो. आत्मिक शक्ति कर्ता जोक्तादिक कारक चक्र ते विनावरूप कार्य कापणे अशुध संसार कर्तापणे करतां अनंत पुद्गन-परावर्त वही गया ते क्षयोपशमी चेतनादिक शुफ निरंजन निरामय निछ निष्पन्न परमात्मगुणानुयायीक ते स्वरूप प्रगट करवाना कारण थया ते पछी स्वरूपावलंबी थया एतने परम सिचिताना कारण थायें ते माटे प्रथम प्रशस्तालंबी थई स्वरूपाखंबी पणे परणमी स्वरूप निष्पत्ति करवी ए हित जाणवोजी तथा 5
* આ પત્ર મૂળ નકલની ખાસ પ્રતિકૃતિ જ છે. તેમાં જોડણી વિગેરેમાં કાંઈ પણ ફેરફાર કરવામાં આવ્યું નથી.

Page #6

૨૨૮
શ્રી આત્માનઢ પ્રકાશ.
व्य साधन ते जावसाधन तो कारण जावसाधन ते संपूर्ण सिद्धनो हेतु छें ते तें श्रद्धा राखत्रीजी, पुञ्जीक जावनो त्याग ते आत्माने स्वस्वरूप प्रगट क tart करो ए निमित्तकारण साधन वें अने आत्मचेतना आत्मस्वरूपा लंबी पणें वरतें ते उपादान साधन बें ते उपादान शक्ति मगर थवा माटे सिद्ध बुद्ध अविरुद्ध निष्पन्न निर्मल अज सहज अविनासी अयासी ज्ञानानंद पूर्ण दायक सहज पारिणामिक रत्नत्रयीनो पात्र जे परमात्मा परमैश्वर्यमय तेहनी सेवना जे प्रभु बहुमान जासन रमणपणें करवो वर्तमानकालें स्वरूप निर्धार जासनविण दुर्लन दें तो स्वरूपनो रमण ते तो श्रेणिप्रतिपन्न जीवने हुवें संपूर्ण स्वरूपानंदी वीतरागनी नक्किने अवलंबनें रहवोजी श्रीआचारांगें लोकसाराध्ययनें आत्मस्वरूपावलंबी जीव ते साधक बें बीजा साधक नथी इम कह्यो ते मा शुद्ध साध्यरूचि अने यथापणें वस्तु परमार्थज्ञानी कर्मक्षय क रवानो अर्थी निस्संग आत्मानो परिणमन ते धर्म तेहना प्राग्जावना अर्थी ते साधक जीव परमसिद्धतानें बरें ए रीते प्रतीत राखत्रीजी आज्ञा श्री तीर्थंकर देवन) ते प्रमाण साधन रली गुणी बहुमान स्वतत्व पूर्णताना रसिकपणें वरतज्यो ए तत्व बें जी ।
मुनि जिनविजय |
Se
દશમી શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કોન્ફરન્સ.
( શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કોન્ફરન્સનું શહેર મુંબઇમાં થયેલું અધિવેશન. ) स. १९७२ ना चैत्र वही ४-५-६ शुडे-शनी-२वी ता. २१-२२-२३ भी એપ્રીલ સને ૧૯૧૬.
સાતમી કાન્સ પુનામાં મળ્યા પછી ચાર વર્ષ નિદ્રાવશ પડેલી ઉક્ત પરિષને આઠમી વખત પજામના જૈન મધુઓએ જીવન આપ્યું હતું. ત્યારખાદ નવમી કેાન્સ સુજાનગઢ મળ્યા બાદ દશમી બેઠક ઉપરની તારીખે શહેર સુખમાં મળી હતી, જે સ્થાન સમયને અનુસરી તેને યાગ્યજ હતુ. આ વખતે પણ અનેક મુશ્કેલીઓ અને વિશ્ર્વમાંથી અધિષ્ટાયક દેવની કૃપા વડે પસાર થવું પડયું છે અને સ્થાન, અનુષ્ઠાન અને કાર્ય વાહકેાની લાગણીથી અને તેના થયેલા બંધારણથી

Page #7

દશમી શ્રી જેન વેતાંબર કેન્ફરન્સ.
૨૨૯ ભવિષ્યમાં તેનું કાર્ય હવે સારી રીતે ચાલશે એવી સંપૂર્ણ આશા રહે છે. દરેક આરંભેલા કાર્યોને વિનો આવે છે અને એક રીતે તે કસોટી પણ છે. તેવા સંજોગોમાં કાર્યવાહકોની ઉચ્ચ લાગણ, ધાર્મિક વૃત્તિ, આત્મભેગ, દઢતા, ધૈર્યતા અને સમાજ નું હિત કરવાની અંત:કરણ પૂર્વકની પ્રબળ જીજ્ઞાસા વડે જ મુશ્કેલીઓ નષ્ટ થઈ કાર્ય સતત ચાલ્યાકરે છે. આવી ધાર્મિક પરિષદનું લાબું આયુષ્ય ઈચ્છતા હોઈએ, તેનાથી સમાજની પ્રગતિ કરાવવા માંગતા હોઈએ તે તેવા ગુણોવાળા પુરૂની કાર્યવાહક તરીકે વધારે જરૂર છે, આપણે સૈને પણ તેજ ગુણેની હજી પણ વધારે પ્રમાણમાં જરૂર છે. કેટલાક સંજોગોને લઈને જે કે ઘણું ટુંકી મુદતમાં ભરવામાં આવી છે છતાં તે સારી રીતે પાર ઉતરી છે જેથી તેના કાર્યવાહક ધન્યવાદને પાત્ર છે. ટુંકી મુદતને લઈને, કે મુંબઈ શહેરમાં આ વખતે કાંઈક પ્લેગ વધારે હોવાને લઈને, કે કેટલાક મુશ્કેલીના સંગને લઈને અને અમૂક બાબતને મતભેદ હોવાથી ઉક્ત મહાન પરિષદનું કાર્ય નિર્વિને પાર પડશે કે કેમ તેની શંકાને લઈને કદાચ ડેલીગેટે કે વીઝીટરોની સંખ્યા પ્રથમ મળેલ મુંબઈની કોન્ફરન્સ કરતાં ઓછી હશે તો પણ આ વખતે થયેલા કાર્યને લઈને ભવિષ્યમાં કોન્ફરન્સ મળવાને નડતી મુ
શ્કેલીઓ ઓછી થઈ છે, અને તેને કરવામાં આવેલ બંધારણ જોતાં હવે પછી કોન્ફરન્સના સંમેલને મળી શકશે અને કોઈપણ શહેરમાં લઈ જનાર ત્યાંના સમુદાયને ઓછી મહેનતે, ઓછા ખરચે સરલતાથી તે કાર્ય પાર પાડી શકાશે એમ કહી શકાય તેવું છે.
એટલું તો ચક્કસ છે કે જનસમાજના કર્તવ્યનું મહાતેજ ઉત્સાહથી એકત્ર થએલા સમાજમાં થાય છે, જેથી વ્યકિત કરતાં સમષ્ટિ પ્રજાનું ઐકય અલૌકિક છે. તેથીજ જેન સમાજની ધર્મ લક્ષમી અને કર્તવ્ય લક્ષમીને પ્રત્યક્ષ અનુભવ કરવો હોય તે ઉત્સાહી હૃદયવાળા અનેક મનુષ્યના સમુદાયથી તે સારી રીતે થઈ શકે છે. જે અનુભવ જુદા જુદા મનુષ્યને થતું નથી તે સાધમી બંધુત્વની ભાવના ધારણ કરનારા સમસ્ત જનના પ્રતિનિધિઓના સમવાયના દર્શનથી થાય છે. આ અનુભવ કરવાનો વખત આપણને આ પહેલાં નવવખત થયો હતો. તેમાં પણ કામના અંદર અંદરના કંકાશ, ઈર્ષા, કદાગ્રહ. વગેરેને લઈને આપણે ઉદ્ધાર કરનારી આ પરિષદને વચ્ચે થોડી મુદત નિદ્રામાં સુવાડી દીધી હતી તે પણ “જે થાય તે સારા માટે એ કહેવત મુજબ માની તેમજ સારાભાગે કેટલેક અંશે તટસ્થપણું જાળવી રાખવા થી (જોકે કેટલીક વ્યકિત માનલોભથી, કીતિના પ્રચંડ અભિલાષી બની દુધમાં અને દહીંમાં પગ રાખનારા પછી તેઓ સમત્ત હોય કે અસમત્ત હોય પણ એક વખત એક બાજુના હથીયાર બની જાય તેવા સંજોગોમાં કુસંપની વૃદ્ધિ થયા છતાં બીજી વખત બીજી બાજુએ કાર્ય કરે જાય, આવી સ્થિતિમાં પણ આ સંસ્થાની બીજા

Page #8

૨૩૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. કારણે સાથે આ કારણે પણ શિથિલતા થયા છતાં) છેવટે જે “વસ્તુ સાચી હોય તે સત્યરૂપે રહે એ કહેવત મુજબ કાળની પણ કાંઈ પરિપકવતા થવાથી તેમજ આવી મહાન સંસ્થાથી જ આ જમાનામાં સમાજનું હિત થઈ શકશે, એવી સમાજમાં મેટાભાગે દ્રઢ લાગણી હોવાથી તેના હિતચિંતકેએ સમયને માન આપી, બહ આડંબર નહિ કરતાં ટુંક વખતમાં આ દશમું અધિવેશન (મેળાવડા) મુંબઈ શહેરમાં કર્યો છે. આવી સ્થિતિ છતાં કઈ કઈ વ્યકિતઓ તરફથી કદાચ એવું કહેવા જાણવા કે માનવામાં આવતું હોય કે કેટલીક ખામીઓ અને દેષ છે, તો તે આ સંસ્થાનો નહીં પણ તેના કાર્યવાહકેને છે, અને જે કાર્યવાહકે માટે તેવી સ્થિતિ લાગતી હોય તો તે સુધારવા, સુચના કરવા, સલાહ આપવા દરેક વ્યકિત (મુનિમહારાજ કે જેન બંધુ)નો હક્ક છે. અને તેવી હકીકત જે હોય તે તે કાર્યવાહકોએ સુધારી સમાજને બતાવી આપવું જોઈએ કે જેમ આ સંસ્થા પવિત્ર–દેષરહિત છે તેમ તેના કાર્યવાહકે પણ સમાજનું હિત ધરાવનારા, ધર્મની પુરી લાગણીવાળા, આત્મભેગ આપનાર, નિ:સ્વાથી છે. આવું બતાવવાથી કેટલેક અજ્ઞાન વર્ગને માત્ર ઉપલક હકીકત સાંભળવાથી દુર રહે છે, સંસ્થાના લાભથી અન્ન રહે છે તે તેમાં સમત્ત થતાં કેન્ફરન્સનું કાર્ય વધારે સરલ થતાં તેને જલદીથી અમલ થશે. પણ તેવા સંગમાં સંસ્થાને ખરાબ કહી લેક લાગણી ઉશ્કેરવી, અને તેનાથી દુર રાખવાને કોઈપણ પ્રયત્ન જે થતું હોય તો તે કોઈપણ રીતે ઈચ્છવા યોગ્ય નથી. આટલું માત્ર સૂચના રૂપે લખવામાં આવેલ છે.
આ દશમી કેન્ફરન્સમાં થયેલું કાર્યક્રમ. ચૈત્ર વદી ૪-૫૬ તા. ૨૧-૨૨-૨૩ એપ્રીલના રેજ મુંબઈ શહેરમાં ડેકટર બાલાભાઈ મગનલાલ નાણાવટી એલ, એમ, એન્ડ એસ. વડેદરા નિવાસીના પ્રમુખપણ નીચે માધવબાગમાં આ સંમેલન માટે ખાસ ઉભા કરવામાં આવેલા સુશોભિત મંડપમાં શ્રી જૈનવેતાંબર કેનફરન્સની બેઠક મળી હતી. જેમાં શુમારે ત્રણથી ચાર હજાર માણસથી મંડપ ચીકાર ભરાઈ ગયા હતે. રીસેપ્શન કમીટીના મેમ્બ
ના દશ રૂપિયા તથા ડેલીગેટેના ભેજન ખર્ચ સહિત રૂા. પાંચ સિવાય ત્રણ રૂપિયા અને વીઝીટરના બે રૂપૈયા ફી રાખવામાં આવેલી હોવાથી કોન્ફરન્સના ખર્ચને પહોંચી શકાય તેવું હતું.
પ્રથમ દિવસ. સભાને ટાઈમ શરૂ થતાં સભાપતિ આવી પહોંચતાં તેઓને તાળીઓના અવાજથી વધાવી લેવામાં આવ્યા હતા. કાર્ય શરૂ થતાં પ્રથમ કેટલીએક બાનુઓ તથા કન્યાઓએ મંગળાચણ કરેલું હતું. ત્યારબાદ રીસેશન કમીટીના મુખ્ય સેક્રેટરી મી. મકનજી જુઠાભાઈએ આમંત્રણ પત્રિકા વાંચી સંભળાવી હતી. ત્યાર

Page #9

દશમી શ્રી જેન વેતાંબર કેન્ફરન્સ.
૨૩૧ બાદ આવકાર દેનારી કમીટીના પ્રમુખ શેઠ કલ્યાણચંદ સૌભાગ્યચંદે આવકાર આપનારૂં ભાષણ વાંચી સંભળાવ્યું હતું. (જે ઘણા પત્રોમાં આવી ગયેલું છે ) પરંતુ સદરહુ ભાષણ હર્ષદાયક અને લાગણીવાળું હતું, તેમાં તેઓએ કરેલી કેળવણ સંબંધી તેમજ આપણી ઘટતી જતી વસ્તી સંબંધીના બે સુચનાઓ ખાસ મુદ્દાની, વિચારણીય અને તેના માટે સતત ઉપાયે લેવા ગ્ય છે. આ ભાષણ સમાપ્ત થયા બાદ માસ્તર રતનચંદ તલકચંદની દરખાસ્તથી (ટુંક વિવેચન સાથે) અને ડકતર જમનાદાસ પ્રેમચંદ, શાહ કુંવરજી આણંદજી, શેઠ લખમશી હીરજી ઐશરી, શાહ દામોદર બાપુશાહ, ઝવેરી દાલચંદજી અને મી. ગુલાબચંદજી ઠઠ્ઠા સાહેબના ટેકા-અનુ મેદનોથી ડેાકતર બાલાભાઈ મગનલાલ નાણાવટીએ પ્રમુખસ્થાન તાળીઓના અવાજ સાથે લીધું હતું. ત્યારબાદ મી. ઢઢ્ઢાસાહેબે બહારગામથી કોન્ફરન્સ પ્રત્યે દિલસોજી બતાવનારા આવેલા પત્ર તથા તારે વાંચી સંભળાવ્યા હતાં. જેમાં જુનાગઢથી મુનિરાજશ્રી વલ્લુભવિજયજી મહારાજને પત્ર કે જે કેળવણી ને પ્રધાનપદ આપવા, તકરારી બાબતોથી દુર રહેવા વિગેરે બાબતની સૂચનાવાળો અતિ ઉપયોગી ખાસ મનન કરવા લાયક હતો. ત્યારબાદ પ્રમુખ ડેકર બાલાભાઈએ પિતાનું અસરકારક ભાષણ લંબાણથી વાંચી સંભળાવ્યું હતું જે ઘણાં વર્તમાન પત્રોમાં આવી ગયેલ છે પરંતુ તેના ઉપરથી ઉપજતા વિચારે ટુંકામાં અત્ર રજુ કરવામાં આવે છે.
સભાપતિએ કરેલા ભાષણમાંથી કેન્ફરન્સની જરૂરીયાત, તેને લગતા કાર્યો, ઉદ્દેશ અને તેના ઈતિહાસ ઉપરથી ઘણું પ્રકારને પ્રકાશ પડે છે. તેમણે પોતાના ભાષણમાં કેન્ફરસે અત્યાર સુધીમાં કરેલ કાર્ય જેવા કે તીર્થની પવિત્રતા જળવાઈ રહેવા અને આશાતના ટાળવાને તેમજ જેન તહેવાર પળાવવા માટે પ્રયાસ, વાંચનમાળામાં દાખલ થયેલા જેન પાઠ, યુનીવર્સીટીમાં દાખલ થયેલ જેન ગ્રંથ, કેળવણી ફંડ, જેના ચૈત્ય અને પ્રાચીન સાહિત્યદ્વારનો પ્રયાસ, કેમની ડીરેકટરી, મંદિરાવળી તથા ગ્રંથાવળી માટે કરેલો પરિશ્રમ વગેરેનું જે દિગ્દર્શન કરાવ્યું છે, તે કોન્ફરન્સ અત્યારસુધીમાં કરેલું કાર્ય છે. જેથી જે લેકે બોલે છે કે કોન્ફરન્સ કાંઈ નથી કર્યું, તેણે તે લક્ષમાં લેવા જેવું છે. આ કરતા વધારે સારું કાર્ય કરવાને, કોમની વધારે ઉન્નતિ કરવાને, કોન્ફરન્સના કાર્યને માટે સરવાળે અવેલેકવાને કોમમાં સંપએક્યતા, દઢ લાગણું અને કેળવણીની વૃદ્ધિને માટે અપરિમિત પ્રયાસ કરવાને છે. કેળવણી (ધામીક અને સામાન્ય શિક્ષણ, સ્ત્રી કેળવણી અને વેપારી કેળવણી વગેરે) કે જેના વિના મનુષ્ય પોતાની ફરજ સમજી શકતા નથી, ઉચ્ચ જીવિત વ્યતિત કરી શકતું નથી અને ધાર્મિક, સામાજીક, શારીરિક તથા આથક સ્થિતિમાં દિનપ્રતિદિન જેનાથી સુધારો થઈ શકે છે, તેવી કેળવણીની દરેકને જરૂર છે. આ ઉપરાંત

Page #10

૨૩ર
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. સ્ત્રીઓને પણ ધાર્મિક અને નૈતિક કેળવણીની જરૂર વ્યવહારિક કેળવણી ઉપરાંત છે, કારણ કે ગૃહસંસાર સુધારવાનું, આપણી સંતતિઓને સુશિક્ષિત કરવાનું અને આ પણી ભવિષ્યની પ્રજા ઉપર તેમના કુમળા મગજપર શુદ્ધ આચાર, વિચાર અને ઉચ્ચ સંસ્કારો પાડવાનું એટલે કે સર્વ દશય ઉન્નતિ માટે સ્ત્રી કેળવણીની આવશ્યકતા છે. વળી દેશવિદેશમાંથી ફરીને ત્યાંની વેપારી રીતભાત જોયા વગર, શાસ્ત્રીય જ્ઞાન સંપાદાન કર્યા વગર વિદેશ સાથે વેપાર સંબંધ બાંધ્યા વગર, દેશમાં ઉદ્યોગ હવાના સાધનો તૈયાર થઈ શકતા નથી જેથી તેમ કરી દેશને આબાદ, સુખી અને દોલતમંદ બનાવવા માટે પણ તેટલી જ વેપારી કેળવણીની જરૂર છે. વળી ધાર્મિક કેળવણું કે જેના વિનાની બીજી કેળવણું શુષ્ક ગણાય છે અને આત્માની સંપૂર્ણ ઉન્નતિ જેના વિના થઈ શકતી નથી, તેની પણ પ્રથમ દરજજે જરૂરીયાત છે. ધર્મતનું યથાર્થ જ્ઞાન થવા માટે, બીજી જરૂરીયાતો સાથે સમાજમાં ધર્મના તત્વોનું જ્ઞાન સહેલાઇથી સમજાય તેને માટે ગુજરાતી અંગ્રેજી અને બીજી ભાષાઓમાં સરલ ભાષાંતર કરાવી નાના પુસ્તકે છુટથી ફેલાવવાની જરૂર છે. અત્યારના સમયને અનુકુલ એવા સ્વરૂપમાં ધાર્મિક સિદ્ધાંત મુકવાની ખાસ અગત્યતા છે. જે તેમ નહીં કરવામાં આવે તો હવે પછીને કેળવાતો વર્ગ કદાચ ધર્મના રહસ્યથી વિમુખ થતો જાય એમ શંકા રહે છે માટે તેમ કરવાની જરૂર છે વગેરે કેળવણીની બાબતમાં પ્રેસીડેન્ટના ભાષણમાં કરવામાં આવેલ ઈસારે ખરેખર યોગ્ય અને સમયને અનુસરતાજ છે.
પ્રમુખસાહેબના ભાષણમાં સાધુ, સાધ્વી મહારાજાના અભ્યાસ માટે પણ કહેવામાં આવેલું છે કે, સાધુ મહારાજ માટે એક સ્વતંત્ર પાઠશાળા કે જેમાં જૈન ધર્મના સિદ્ધાંતો અને ક્રિયાના શિક્ષણ ઉપરાંત જુદા જુદા દેશ પરદેશની ભાષા તેમજ વિજ્ઞાનશાસ્ત્ર અને તત્ત્વજ્ઞાનના શિક્ષણ માટે સ્થાપવી જોઈએ. હાલના જમાનામાં એકલી ક્રિયાકાંડમાંજ બેસી રહેવા કરતાં ઉપર બતાવેલા જ્ઞાનની પણ જરૂર છે. વળી હરકેઈ માણસ દિક્ષા લે તે પહેલાં તેમણે આ પાઠશાળામાં અમુક અભ્યાસ કરેલો હોવો જોઈએ અને સમાજશાસ્ત્ર, જનસમાજની સેવાના વિવિધ માગેનો અને સાધુધર્મની ક્રિયાવિધિ સંપૂર્ણ રીતે જાણી શકે તે અભ્યાસ પ્રથમ કરવાની જરૂર છે. આમ થયા પછી ચારિત્ર લીધેલ મનુષ્ય ધર્મની કેટલી ઉન્નતિ કરી શકે તે સમજી શકાય તેવું છે. વળી આપણે સ્ત્રીસમાજ કેળવણમાં અને સાંસારિક રીતરીવાજેમાં ઘણે પછાત છે, તેમને ધાર્મિક કેળવણી આપી તેમના હદને ધર્મસંસ્કારથી સંસ્કૃત કરનાર, નીતિમય જીંદગી બનાવનાર આપણે સાધ્વી વર્ગ અતિ ઉપયોગી બની શકે તેમ છે. જેથી તેઓશ્રીને માટે ઉત્તમ સાધને તૈયાર કરી કેળવવામાં આવે તો આપણું પાછળ પડેલા અજ્ઞાન સ્ત્રી સમાજને અનેક પ્રકારે તેઓ લાભ આપી શકે. આ હેતુ પાર પાડવા માટે સાધ્વી મહારાજને પણ આવશ્યક કેળવણું (ધાર્મિક જ્ઞાન ઉપરાંત બીજા ઉપયેગી વિષનું જ્ઞાન

Page #11

દશમી શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કેન્સ
૨૩૩
પણ તેમને પ્રાપ્ત થાય તેને ) માટે તેવી સ ંસ્થા ઉઘાડવી જોઇએ અને આપણા સ્ત્રીસમાજમાં શી શી ખામી છે, તેને દૂર કરવા શા શા ઉપાયેા યેાજવા જેઇએ, તે જાણવા જેવુ જ્ઞાન પણ આપણા સાધ્વીવને આપવાથી તે દ્વારા આપણા સ્ત્રીસમાજને ઘણા લાભ થવા સભવ છે. વગેરે સાધુ સાધ્વી મહારાજાના અભ્યાસ માટે જે કહેવામાં આવેલુ છે, તે ખાસ ઉપયાગી અને મનનીય છે.
પ્રાચીન શેાધખાળ, પ્રાચીન ચૈત્યાહાર અને જ્ઞાનોદ્વાર, જેમાં પ્રથમ પ્રાચીન શોધખેાળથી આપણા સનાતન ધર્મ ઉપર ઇતિહાસિક ખાખતાથી સારૂં અજવાળુ પડી શકે છે તેમજ ચૈત્ર્યાદ્વાર અને જ્ઞાનાદ્વાર જે કે આપણા જીવનરૂપ છે તેને માટે પ્રયાસ કરવા પ્રમુખે પેાતાના નાષણમાં જે કહેવુ છે કે જેની ખરેખરી જરૂરીયાત છે.
કાન્ફરન્સની આવશ્યકતા માટે સભાપતિએ જણાવેલા વિચારો યેાગ્ય છે, અને વિશેષમાં કહે છે કે કાન્ફરન્સના કામમાં ન્યુનતા જણાતી હોય, તેા તેમની કાર્યશક્તિના અભાવ, ઉચ્ચાશયની ખામી અગર એવા બીજા કારણેાને લીધે નહીં, પણ નાણાંની તંગી અને કામની પૂર્ણ સહાનુભુતિના અભાવને લીધેજ છે. તે ખરેખરૂ છે. પરંતુ તેની સાથે એમ પણ જણાય છે કે આવી સમાજથી શા શા લાભ થાય છે, સમૂહના બુદ્ધિ-લક્ષ્મી અને કાર્ય ખળથી કામની કેવી પ્રગતિ થાય છે તેવુ નહીં સમજનારા અંધ શ્રદ્ધાવાળા બીન અનુભવીએ જે કે આક્ષેપો કરી રહ્યા છે તેઓ જો યથાર્થ રીતે અંધશ્રદ્ધા છેડી જાણવા માટે દલીલસર ખુલાસા કરે તા ફાઇપણ વ્યક્તિ આવી સમાજની ઉપર આક્ષેા મૂકે કે અરૂચી દેખાડે નહીં. ગમે તેમ હોય પણ એટલું તેા વિચારણીય છે કે તેના મુખ્ય લીડરા–નાયકા-કાર્ય વાહકા, આત્મલાગ આપનારા હાવાજ જોઈએ. માત્ર માન-કીર્તિના લાભી કે તે ન મળે કે બીજી રીતે તેના કાર્યને નહીં ઇચ્છનારાઓ ને હાજી હા કરનારા નહીં હોવા જોઈએ, અને જ્યાંસુધી તેવી સ્થિતિ હાય, ત્યાંસુધી જલદીથી પ્રગતિ જોઇ શકાય નહીં. હુમેશાં જે સ ંસ્થા, સમાજ કે સમૂહમાં આત્મભાગ આપવા સાથે માત્ર એકજ વિચાર કે કામસમાજનું કલ્યાણુજ કેમ થાય તેવું' ત્રીકરણયાગે વિચારનાર-પ્રયાસ કરનાર કાર્ય કરનાર જે જે સમાજમાં હાય કે ઉત્પન્ન થાય તે તે સમાજની પ્રગતિ જલદીથી થાય તેમાં નવાઈ નથી. અધિષ્ઠાયક પ્રત્યે અમે તેવા પુરૂષાજ જલદીથી મહેાળા પ્રમા ણુમાં ઉત્પન્ન થાય તેવી પ્રાર્થના કરી છેવટે ઇચ્છીશુ અને આશા રાખીશુ કે, આ મહાન પરિષદના આવા પ્રયાસનું અને પ્રમુખના આ ભાષણનું શુભ પરિણામ આપણી કામના ઉદય માટે હસ્તીમાં આવવા પામે અને જૈન કામના ધનવાના, વિઢાના અને છેવટે આખા સમાજ તેના અમલ જલદીથી કરે, એવી બીજી વખત પરમાત્મા પાસે પ્રાર્થના કરી હવે પછી કોન્ફરન્સના બીજા ત્રીજા દિવસેામાં થયેલુ કાર્ય જે નીચેના જુદા જુદા ઠરાવા રજુ કરવામાં આવ્યા હતા અને જેના ઉપર જૂદા જૂદા વક્તા એ તેના ઉપર વિવેચન કર્યું" હતુ. વગેરે જણાવીયે છીયે,

Page #12

૨૩૪
શ્રી આત્માન પ્રકાશ બીજે દિવસ.
ઠરાવે. દશમી શ્રી જૈન શ્વેતામ્બર કૌસ મુંબઈ. દ્વિતીય દિવસ, વરાત ર૪૪૨, ચૈત્ર વદિ ૫, ૨૨ મી એપ્રીલ, ૧૯૧૬, શનિવાર પ્રથમ મંગળાચરણ થયા પછી નીચેના ઠરાવ રજુ થયા હતા.
spian ( Resolulions) ૧ રાજનિષ્ઠા ( Loyalty)
હિંદના નામદાર શહેનશાહ પાંચમાં જે પ્રત્યે આવેતામ્બર કોન્ફરન્સ પિતાની અંતઃકરણપૂર્વક ભકિત અને રાજનિષ્ઠા જાહેર કરે છે અને હાલની મહાન લડાઈમાં બલપર નીતિને વિજય થઈ સર્વત્ર સુખ શાંતિ પ્રસરે અને હિંદને ઉચ્ચ પદ મળે એમ ઈચ્છે છે. આ ઠરાવની નકલ મુંબઈ સરકાર દ્વારા મોકલવાની પ્રમુખ સાહેબને સત્તા આપવામાં આવે છે. (પ્રમુખ તરફથી) ઠરાવ ૨ જ ધાર્મિક શિક્ષણ Religion ( Education )
ધાર્મિક સંસ્કાર વગરની કેઈપણ જાતની કેળવણી નકામી છે અને હાલ જડવાદને નિરંકુશ પવન જેસભેર ફેલાય છે તેવા સમયમાં દરેક જેને ધર્મનું તત્વજ્ઞાન જાણવાની જરૂર છે તેમજ પોતાના કુટુંબમાં અને સમાજમાં ધાર્મિક શિક્ષણને પ્રસાર કરવાની પણ જરૂર છે તે માટે, (૧) દરેક સંઘે પિતાના ગામ યા શહેરમાં બાળકો અને બાળાઓ ધાર્મિક
શિક્ષણ સહેલાઈથી અને સંગીન રીતે લે તે માટે સુવ્યવસ્થિત જૈનશાળાકન્યાશાળા સ્થાપવાની અને વિદ્યમાન શાળાઓને સંગીન પાયાપર મૂક
વાની જરૂર છે. (૨) આવી સર્વ જૈન શાળાઓમાં વ્યવસ્થિત શિક્ષણ માટે તેમાં ચલાવવાનાં
પુસ્તકો (ટેક્સ્ટબુકે) અને વાંચનમાળા સહેલી ભાષામાં સ્પષ્ટ અર્થ સાથે ઓછી મહેનતે શિખવી શકાય તેવી હાલની શિક્ષણ પદ્ધતિએ રચી તૈયાર કરાવવાની અને તેમાં એક જાતનો ( Uniform) અભ્યાસક્રમ ઘડી તૈયાર કરવાની જરૂર છે તે તેવો પ્રબંધ કરવાની જેન એજ્યુકેશન બોર્ડને
ભલામણ કરવામાં આવે છે. (૩) દરેક જૈન શાળામાં તથા વિદ્યાલયમાં બને ત્યાં સુધી સસ્કૃત અને પ્રાકૃત
ભાષાનું જ્ઞાન આપવાનું અને ધાર્મિક પુસ્તકાલય રાખવાનું આવશ્યક છે. એપર તેના કાર્યવાહકોનું લક્ષ ખેંચવામાં આવે છે.

Page #13

દશમી શ્રી જેન વેતાંબર કેન્ફરન્સ.
૨૩૫
(૪) ધાર્મિક શિક્ષકો અને શિક્ષિકાઓ તૈયાર થાય તે માટે ઉચ્ચ સંસ્કૃત–પ્રા
કૃત ભાષાનું ધાર્મિક જ્ઞાન જેન યુવકે અને સ્ત્રીઓને આપવાની જરૂર આ કોન્ફરન્સ સ્વીકારે છે.
દરખાસ્ત મૂકનાર–શેઠ કુંવરજી આણંદજી (ભાવનગર) ટેકો આપનાર–પંડિત વ્રજલાલજી (અમૃતસર)
વિશેષ અનુમોદન– રા. વિરજી ગંગાજર (મુંબઈ) ઠરાવ ૩જે જૈન એજ્યુકેશન બોર્ડનું કાર્ય (Function of Jain Education Board)
કેળવણી સંબંધી સર્વ કાર્ય કરવા માટે પુના કોન્ફરન્સ વખતે નિમાયેલી જેન એજ્યુકેશન બોર્ડ જે કાર્ય આજ દિવસ સુધી કર્યું છે તે માટે આ કોન્ફરન્સ પિતાનો સંતોષ જાહેર કરે છે અને એવીજ બોર્ડ તેના બંધારણ સહિત (તેની સંખ્યામાં વધારે કરવાની સત્તા સાથે નીમે છે અને તે બોર્ડને આ ઠરાવમાં જણાવેલ કાર્યો કરવા સત્તા આપે છે. (નામનું લીસ્ટ સંભળાવવામાં આવ્યું હતું.) (૧) કાર્યો જેમાં હસ્તી ધરાવતી ધાર્મિક તેમજ વ્યાવહારિક કેળવણીની સંસ્થાઓ
સંબંધે વિગતવાર હકીકત મેળવવી અને તે સારા પાયાપર મૂકાય તેવા પ્રયાસે
કરવા. (૨) દરેક ધાર્મિક પાઠશાળામાં એક જ જાતને અભ્યાસક્રમ ચલાવવામાં આવે
તેવી ગઠવણ કરવી. (૩) જેન વાંચનમાલા તૈયાર કરવી. (૪) જીવવિચાર, નવતત્ત્વ, દંડક, ક્ષેત્રસમાસ, સંગ્રહિણી, કર્મગ્રંથ તેમજ પ્રતિક
મણાદિ પુસ્તકો સરલ અર્થ સહિત હાલની શિક્ષણ પદ્ધતિ પર તૈયાર કરવા
યા કરાવવાં. (૫) ઉપર જણાવ્યા પ્રમાણે એકજ જાતને અભ્યાસક્રમ જે જે શાળામાં ચાલે
તેની વાર્ષિક પરીક્ષા એકી વખતે લેવી. (૬) તેવી વાર્ષિક પરીક્ષામાં પાસ થનાર વિદ્યાર્થીઓને પ્રમાણપત્ર (સટફિકેટ)
ઈનામે વગેરે આપવાં. (૭) ગરીબ તથા સામાન્ય સ્થિતિના વિદ્યાર્થીઓને વ્યવહારિક શિક્ષણ લેવા માટે
સ્કોલરશીપ તથા પુસ્તક ફી વગેરેની મદદ આપવી. (૮) આવા વિદ્યાથીઓને જે જે સ્થળે જૈન બેડિગ હોય, તેમાં દાખલ કરાવવા
પ્રયત્ન કરવો. (૯) જૈન તીર્થ સ્થલે વગેરેમાંથી જેને આપવાની પહોંચની બુકમાં જેન કેળવણી
માટેનું એક જૂદું કલમ રાખવા માટે પ્રયત્ન કરવો તેમજ બીજી અનેક રીતે કેળવણીનું ફંડ એકઠું કરવા પ્રયાસ કરવા.

Page #14

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
દરખાસ્ત મુકનાર–વકીલ મોહનલાલ દલીચંદ દેશાઈ બી. એ.એલ.એલ.બી. (મુંબઈ) ટેકે આપનાર–રા. રા. બાલચંદ હીરાચંદ (માલેગામ) વિશેષ અનુદન-રા. રા. લહેરૂભાઈ ચુનીલાલ (પાટણ) ઠરાવ હથે-જૈન સાહિત્ય પ્રસાર (Spread of Jain Literature)
(૧) જેન આગામે પ્રસિદ્ધ કરાવવા તથા જૈન સાહિત્યને ફેલાવે કરવા આપણે જે જે પૂજ્ય મુનિ મહારાજે પ્રયત્ન કરે છે, તેને માટે આ કેન્ફરન્સ તેઓશ્રીને આભાર માને છે અને તેવો પ્રયત્ન ચાલુ રાખવા વિનતિ કરે છે.
(૨) જૈન સાહિત્યના પ્રચાર માટે જે જે પુસ્તક પ્રકાશક સંસ્થાઓ અને ગૃહસ્થ પ્રયાસ કરે છે, તેનાં કાર્યની આ કોન્ફરન્સ કદર કરે છે, અને તેમને ધન્યવાદ આપે છે.
(૩) પાટણ, જેસલમીર, ખંભાત, અમદાવાદ, લીંબડી વગેરે સ્થળે આવેલાં પ્રાચીન જૈન ભંડારામાંથી અલભ્ય અને ઉપયોગી પુસ્તકની નવી પ્રત લખાવવાની તથા તેને મુદ્રિત કરાવવાની આવશ્યક્તા આ કોન્ફરન્સ સ્વીકારે છે અને નામદાર શ્રીમંત ગાયકવાડ સરકારને પાટણમાં આવેલા આપણું અમૂલ્ય ભંડારમાંનાં પુસ્તકોનો તેમની આજ્ઞાનુસાર કરવામાં આવેલ રિપોર્ટ તથા તેમાંના જીર્ણ અલભ્ય ગ્રંથ છપાવી બહાર પાડવા અથવા તેવા ગ્રંથની નકલ કરાવી લેવા આ કેન્ફરન્સ નમ્રતાપૂર્વક વિનંતિ કરે છે અને જેન સાહિત્યના પ્રચાર અર્થે તે નામદારશ્રીએ જે ઉમદા કામ અત્યાર સુધીમાં કરેલું છે, તેને માટે તેઓશ્રીનો આ કોન્ફરન્સ અંતઃકરણપૂર્વક આભાર માને છે.
દરખાસ્ત મૂકનાર-રા, ચુનીલાલ છગનચંદ શરાફ ( સુરત ) ટેકે આપનાર-શ. ઉમેદચંદ દાલતચંદ બરેડિયા બી. એ. (મુંબઈ)
વિશેષ અનુમોદન–પંડિત હંસરાજજી ( અમૃતસર ) ઠરાવ પ મે-માગધી ભાષાનો ઉદ્ધાર (Rosuscitation of Madadni Language)
આપણું શાસ્ત્રોની ભાષા માગધી (પ્રાકૃત) હોવાથી તે યથાર્થ સમજી શકાય તે માટે તેને સજીવન રાખવાની અતિ આવશ્યક્તા છે માટે (૧) માગધી ભાષાનો સરલ અભ્યાસ થઈ શકે તેને માટે માગધી (પ્રાકૃત) ભાષાનો
કેષ તૈયાર કરાવવા તમામ જેનું લક્ષ આ કોન્ફરન્સ ખેંચે છે, તથા (૨) માગધી ભાષાનું સંપૂર્ણ વ્યાકરણ સરલ પદ્ધતિએ તૈયાર કરવાની અતિ જરૂર
આ કોન્ફરન્સ સ્વીકારે છે અને આ બાબતમાં જે પ્રયાસ અત્યાર સુધીમાં થયે
છે તેને માટે ધન્યવાદ આપી તે દિશામાં વધારે પ્રયાસ કરવા ભલામણ કરે છે. (૩) જેને હસ્તક ચાલતી સંસ્કૃત પાઠશાળાઓમાં તેમજ ઉંચી જૈન ધાર્મિક

Page #15

દશમી શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કેન્ફરન્સ.
૨૩૭ શાળાઓમાં માગધી ભાષાનું ખાસ શિક્ષણ આપવું જોઈએ, એ આ કોન્ફ
રન્સ આગ્રહ કરે છે. (૪) હિંદુસ્તાનની જુદિ જુદિ યુનીવસટીઓમાં માગધી ભાષા બીજી ભાષા તરીકે
જૈન વિદ્યાથીઓ લઈ શકે તેને માટે પ્રયાસ કરવા જેન સાક્ષરો તથા સંસ્થા
એને આ કોન્ફરન્સ આગ્રહપૂર્વક ભલામણ કરે છે. દરખાસ્ત મૂકનાર–પંડિત ભગવાનદાસ હરખચંદ ( વળા-કાઠિયાવાડ) ટેકે આપનાર–રા. ચુનીલાલ મુળચંદ કાપડીયા એમ. એ. બી. એસ. સી. એલ.
એલ. બી. (ખંભાત). વિશેષ અનુદન-પંડિત સુખલાલજી (લીંબલી-કાઠીયાવાડ) ઠરાવ ૬ઠો-નિવસીટી અને જૈન સાહિત્ય (The Universities and Saina
Literaturo ) (૧) મુંબઈ, કલકત્તા તથા મદ્રાસ યુનિવર્સીટીમાં જૈન સાહિત્ય દાખલ થયેલું છે તે
ઉપર સમસ્ત જેન કેમનું લક્ષ આ કેન્ફરન્સ ખેંચે છે અને તે તે યુનિવસીટીમાં અભ્યાસ કરનાર જૈન વિદ્યાર્થીઓ જેન સાહિત્ય લે તે માટે તે વિદ્યા
થીઓને તથા તેમના વાલીઓને ભાર મૂકી આગ્રહ કરવામાં આવે છે. (૨) ઉપલી યુનિવસીટીઓમાં જે જે જેન પુસ્તકે દાખલ કરવામાં આવ્યાં છે અને
આવે તે પુસ્તકો ટીકા તથા વિવેચન સહિત તૈયાર કરવા જેન વિદ્વાનું અને તેને છપાવી પ્રસિદ્ધ કરવા જેન સંસ્થાઓ તથા શ્રીમંતનું લક્ષ ખેંચવામાં
આવે છે. (૩) મુંબઈ યુનિવર્સીટીમાં જૈન સાહિત્ય માટે ખાસ ઓલરશીપ સ્વ. શેઠ અમર
ચંદ તલકચંદ તરફથી સ્થાપવામાં આવી છે તેવી રીતે બીજી યુનિવસીટીમાં
પણ સ્કોલરશીપો સ્થાપવી જૈન શ્રીમંતોને ભલામણ કરવામાં આવે છે. (૪) નવીન સ્થાપિત થયેલ હિંદુ યુનિવરીટીમાં જૈન સાહિત્ય દાખલ થાય, તે માટે
ફંડ વગેરેની સગવડ કરી આપવાની અને સ્ટ્રેલરશીપ સ્થાપવાની આપણી ફરજ છે એમ આ કોન્ફરન્સ માને છે અને તે પ્રમાણે ફંડ સ્કોલરશીપ વગેરેનો
પ્રબંધ કરવા જૈન શ્રીમંત તથા સંસ્થાઓને આગ્રહપૂર્વક વિનંતિ કરે છે. (૫) જૈન સાહિત્યના પુસ્તકો અનેક છે તેમાંથી સારામાં સારાં પુસ્તકોની યુનિવસી
ટીના અભ્યાસક્રમમાં ચુંટણી થાય તે માટે ઉત્તમ પુસ્તક જેન જાહેર સંસ્થાઓએ તેમજ શ્રીમંતોએ જૂદી જૂદી યુનિવસીટીને ભેટ આપવાં એવી, આ
કોન્ફરન્સ ભલામણ કરે છે. દરખાસ્ત કરનાર-વકીલ લખમશી હીરજી ઐશરી બી. એ. એલ. એલ. બી. (મુંબઈ) ટેકો આપનાર–વકીલ ન્યાલચંદ લક્ષ્મીચંદ સેની. બી. એ. એલ. એલ. બી. (સાદરા) ઠરાવ ૭ - સામાન્ય શિક્ષણ General Education)

Page #16

૨૩૮
શ્રી આત્માન પ્રકાશ.
જૈન સમાજમાં એક પણ જેન કેળવણીથી બેનસીબ રહે નહિ એવી સ્થિતિ લાવવાની ખાસ અગ ય છે તે તે માટે આ કોન્ફરન્સ ભલામણ કરે છે કે –
(૧) પ્રત્યેક જેને પોતાની પુત્રી અને પુત્રને વ્યવહારિક શિક્ષણ અવશ્ય આપવું. | (૨) દરેક સ્થળના આગેવાન જેનેએ પોતાના સ્થાનિક વિદ્યાર્થીઓને શિક્ષણ લેવા માટેનાં દરેક સાધનો જેવાં કે ફી, ચોપડીઓ વગેરે પૂરા પાડવા પ્રબંધ કર.
() હિંદનાં મુખ્ય મુખ્ય શહેર કે જ્યાં કેળવણી લેવાનાં સારાં સાધને હોય ત્યાં જૈન વિદ્યાર્થીઓને માટે જેન શ્રીમતિ તથા નેતાઓએ બોર્ડિંગ સ્થાપવી
(૪) ઉચ્ચ શિક્ષણ લેવા ઉત્સુક જેન વિદ્યાથીઓને અને ખાસ કરીને ગ્રેજ્યુએટ થયા પછી દેશપરદેશ અભ્યાસ આગળ વધારવા ઈચ્છનાર વિદ્યાર્થીને માટી સ્કોલરશિપ જૈન શ્રીમતિ તથા જાહેર સંસ્થાઓએ આપવી. દરખાસ્ત મુકનાર–વકીલ નંદલાલ લલુભાઈ (વડોદરા) ટેકે આપનાર-રા. ભેગીલાલ નગીનદાસ (ખંભાત) વિશેષ અનમેદન–૧. વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ ગાંધી (ભાવનગર) , -રા. વેલચંદ ઉમેદચંદ મહેતા (પાલણપુર)
-કા. શામજી લધા.
-રા. નગીનચંદ પુનમચંદ નાણાવટી (પેથાપુર) ઠરાવ ૮ મો-વ્યાપારી શિક્ષણ ( Commercial Education )
હાલના જબરી હરીફાઈના જમાનામાં જેન કામનો અસલી દર જાળવી રાખવા માટે નીચેના ઉપાયોની જરૂર છે, તે તે પર આ કોન્ફરન્સ સર્વ જેનું લક્ષ ખેંચે છે.
(૧) જેનોના હસ્તક હાલમાં જે જે રોજગાર છે તેને કાયમ રાખી આબાદ કરવા માટે તે તે ધંધાના અ ને પ્રયત્ન કરવા.
(૨) જૈન વેપારીઓએ પિતાના વેપારમાં સ્વધર્મ સુશિક્ષિત યુવાનને દાખલ કરી તેમાં કુશલ બનાવી સામેલ કરવા.
(૩) પશ્ચિમાત્ય વ્યાપારીઓ પોતાના વેપારને આબાદ અને વિસ્તારવાળે જે જે રીતે બનાવે છે તે તે રીતિએ જાણી તેનું અનુકરણ હિંદના વેપારના સજેગેને ધ્યાનમાં રાખી કરવું એ જેન વેપારીઓનું કર્તવ્ય છે એમ સમજવું.
(૪) ઉંચા વેપારી શિક્ષણ પ્રત્યે જેના વિદ્યાથીઓનું લક્ષ ખેંચવું અને વેપારી કેલેજમાં તેઓ અભ્યાસ કરે તે માટે ખાસ સ્કોલરશીપ સ્થાપવી.
(૫) ઉંચું શિક્ષણ ઘણું મેંઘું હોવાથી સામાન્ય સ્થિતિના જેને સામાન્ય શિક્ષણ લઈને પોતાની આજીવિકા આબરૂસર ચલાવી શકે તે માટે તેઓ સારૂ, દેશી

Page #17

દશમી શ્રી જેન વેતાંબર કેન્ફરન્સ.
૨૩૯ નામાના વર્ગો એટલે સ્વદેશી હિસાબ પદ્ધતિનું શિક્ષણ આપનાર કલાસ જેન શ્રીમતે અને જેન જાહેર સંસ્થાઓએ ખોલવા. દરખાસ્ત મુકનાર–રા. મણીલાલ બાલાભાઈ નાણાવટી એમ. એ. એલ. એલ.
બી. (વડોદરા) ટેકો આપનાર–રા. હીરાચંદ લીલાધર ઝવેરી (જામનગર) વિશેષ અનુમોદન-રા. હાથીભાઈ કલ્યાણજી ( કચ્છ-માંડવી)
, ૨. વીરજી રાજપાળ માસ્તર (મુંબઈ) તૃતીય દિવસ, વીરા ૨૪૪ર, ચૈત્ર વદિ૬, ૨૩મી એપ્રીલ, ૧૯૧૬, રવિવાર પ્રથમ મંગળાચરણ કર્યા બાદ નીચેના ઠરાવે ૨જુ થયા હતા.
dial (Resolutions. ) ઠરાવઃ જેને માટે કેળવણી સબંધી જુદાંકેલમ (Separate Columns for Jainas.)
મુંબઈ ઈલાકાના કેળવણી ખાતાના ઉપરી અધિકારીએ મુંબઈ ઈલાકાની કોલેજોમાં, હાઈકુલમાં, પ્રાથમિક શાળાઓમાં અને ખાસ (Special ) સ્કુલોમાં ભણતા જૈન વિદ્યાથીઓને લગતા અલગ આંકડા પોતાના રિપોર્ટમાં બહાર પાડવા કબુલ કર્યું છે તે માટે આ કોન્ફરન્સ પિતાનો સંતોષ જાહેર કરે છે અને તેવીજ રીતે જેને વિદ્યાથીઓને માટે અલગ આંકડા પિતાના રિપોર્ટમાં બહાર પાડવા બીજા ઇલાકાઓના કેળવણી ખાતાના ઉપરી અધિકારીઓને આ કૉન્ફરન્સ વિનંતિ કરે છે તેમજ જૈન વિદ્યાર્થીઓને માટે પોતાના ફેર્મોમાં ખાસ જુદું કલમ રાખવા હીંદી સરકારને આ કોન્ફરન્સ અરજ કરે છે.
(પ્રમુખ તરફથી) ઠરાવ ૧૦ મો-જૈન પ્રાચીન ધળ ખાતું. (Archaeology)
જેને પ્રાચીન મકાન અને શિલાલેખો, વિગેરે સારી રીતે મરામત પામી ચિરકાલ સુસ્થિતિમાં રહે અને તેને પ્રાચીન ઈતિહાસ જળવાઈ રહે તે માટેની જરૂર આ કેન્ફરન્સ સ્વીકારે છે અને એવા પ્રાચીન શિલાલેખો વિગેરે ઉતરાવીને તેનો સંગ્રહ કરવાને અને તે સાથે આપણે પ્રાચીન ઈતિહાસ શંખલાબદ્ધ મેળવી શકવા માટે તે સંગ્રહ છપાવીને પ્રગટ કરવાનું ઠરાવ કરે છે.
પ્રમુખ તરસ્થી. ઠરાવ ૧૧ મે-કૉન્ફરન્સનું બંધારણ (Constitution of the Conference.) ૧ ઉદ્દેશ:– આ કોન્ફરન્સ કે જેનું નામ શ્રી જેન વેતાંબર કોન્ફરન્સ રાખવામાં
આવ્યું છે, તેને ઉદેશ જેન કોમ અને જેનને લગતા કેળવણીના પ્રશ્રનો સંબંધમાં તેમજ ધાર્મિક, સામાજિક, આર્થિક અને બીજા જેન કેમ અને ધર્મ સંબંધી સવાલો ઉપર વિચાર ચલાવી ગ્ય ઠરાવો કરવાનો અને તે ઠરાને અમલમાં મુકવા માટે એગ્ય ઉપાયો જવાને છે.

Page #18

૨૪૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
૨ કાર્ય વિસ્તાર --સમસ્ત જૈન કેમને લાગુ પડતા સવાલેજ કોન્ફરન્સ
હાથ ધરશે. 3 અધિવેશન –કોન્ફરન્સની આગલી બેઠક વેળાએ ઠરાવવામાં આવેલ વખતે
અને સ્થળે આ કોન્ફરન્સ સાધારણ રીતે દર બે વરસે એક વખત ભેગી મળશે. જે એવો કોઈપણ ઠરાવ આગલી બેઠક વેળાએ કરવામાં આવેલ નહીં હશે, તો કૉન્ફરન્સની સ્ટેન્ડીંગ કમિટી એ બાબત નક્કી કરશે. તેમજ જ્યારે સ્ટેન્ડીંગ કમિટીને ફેરફાર કરવો જરૂરી અથવા ઈચ્છવા જોગ જણાશે ત્યારે કૉન્ફરન્સ
ભરવાનો વખત તથા જગ્યા તે બદલી શકશે. જ પ્રતિનિધિ – આ કોન્ફરન્સ પ્રતિનિધિઓથી બનશે. પ્રતિનિધિઓ નીચેના થઈ શકશે. (૧) કોઈપણ શહેર કે ગામનો સંઘ યા સભા કે મંડળ જે યોગ્ય ગૃહસ્થને પ્રતિનિધિ તરીકે નિમી એકલે તે, (૨) ગ્રેજ્યુએટે જેની અંદર કોઈપણ યુનિવસિટીના ગ્રેજ્યુએટે તેમજ બૅરીસ્ટર, હાઈકોર્ટ લીડર, ડિસ્ટ્રીકટ લીડર, એંજીનિયર, અને આસિસ્ટંટ સર્જનનો સમાવેશ થાય છે. (૩) જેન પિયર અને માસિકના અધિપતિઓ. નિટ –પ્રતિનિધિની ઉમ્મર ૧૮ વર્ષથી ઓછી હોવી ન જોઈએ તથા સભા કે
મંડળ ઓછામાં ઓછું એક વર્ષનું જુનું હોવું જોઈએ. ૫ પ્રતિનિધિ પ્રમાણુ –દરેક શહેર કે ગામના સંઘે યા સભા કે મંડળે પ્રતિનિધિઓની નિમણુક કરતી વખતે નીચેનું પ્રમાણ ધ્યાનમાં રાખવું. (૧) જે શહેર કે ગામમાં જેને ઘરની સંખ્યા સૌથી વધારે ન હોય. ત્યાંના સંઘે પાંચ પ્રતિનિધિથી વધારે ન ચુંટવા. (૨) જે શહેર કે ગામની અંદર જેનેના સોથી વધારે ઘર હોય ત્યાંના સંઘે દર સો ઘર દીઠ પાંચના પ્રમાણમાં પ્રતિનિધિ ચુંટવા. (૩) દરેક સ્થળની સભા કે મંડળ ઓછામાં ઓછો એક અને વધારેમાં વધારે
પાંચ પ્રતિનિધિઓ ચુંટી શકશે. ૬ પ્રતિનિધિની શિઃ–પ્રતિનિધિની ફી રૂ.૩) અને ભેજન સહિત રૂ. ૫) રાખવી. ૭ સજેકટસ કમિટી:–કૉરન્સના અધિવેશનમાં રજુ કરવાના ઠરાવો ઘડી કાઢવા, વતાઓની ચુંટણી કરવા, અને સ્ટેન્ડીંગ કમિટીના મેંબરનાં નામો નક્કી કરવા માટે કોન્ફરન્સની બેઠકના પહેલા દિવસે સર્જકટસ કમિટી નિમવામાં આવશે. સજેકટસ કમિટીની ચુંટણીમાં દરેક પ્રાંતનું પ્રતિનિધિત્વ આવી શકે તે માટે નીચેના નિયમે ધ્યાનમાં રાખવા, રિસેપ્શન (સ્વાગત) કમિટીમાંથી ર૫ મેરે. જે પ્રાંતમાં

Page #19

દશમી શ્રી જેન વેતાંબર કેન્ફરન્સ.
૨૪૧
કૉન્ફરન્સ ભરાય તે પ્રાંતમાંથી ૨૦ વધારે મેઅરે, ગ્રેજ્યુએટેમાંથી ૧૫, અધિપતિઓમાંથી ૪, કૉન્ફરન્સના અગાઉના પ્રમુખ અને ચાલુ જનરલ સેક્રેટરીઓ અને આસિસ્ટંટ જનરલ સેક્રેટરીએ. પ્રતિનિધિઓમાં વિભાગવાર નીચે પ્રમાણે મેમ્બરે લેવાં. ૧. બંગાળા ૫, ૨ બહાર એરીસા ૨, ૩ સંયુક્ત પ્રાંત ૫, ૪ પંજાબ (ઉત્તર પશ્ચિમ સરહદના પ્રાંતે સાથે) ૭, ૫ સિંધ ૨, ૬ કચ્છના ૧૨,૭ પૂર્વ કાઠીઆવાડ ૧૫, ૮ પશ્ચિમ કાઠીઆવાડ ૧૫, ૯. ઉત્તર ગુજરાત ૨૫, ૧૦ દક્ષિણ ગુજરાત ૨૦, ૧૧ મુંબઈ ર૦, ૧૨ મહારાષ્ટ્ર ૫, ૧૩ દક્ષિણ મહારાષ્ટ્ર ૫, ૧૪ મદ્રાસ ઇલાકે (મહીસૂર સાથે) ૩, ૧૫ નિઝામ રાજ્ય ૨, ૧૬ મધ્યપ્રાંત (બીરાર સાથે) ૭, ૧૭ મધ્યહિંદ-પૂર્વ વિભાગ ૩, ૧૮ મધ્ય હિંદ-માળવા ૭, ૧૯ મારવાડ ૭, ૨૦ મેવાડ ૫, ૨૧ પૂર્વ રાજપુતાનાનાં રાજ્ય ૫, ૨૨ અજમેર મેરવાડા ૪, ૨૩ અરમાં ૫, ૨૪
એડન ૧, અને ૨૫ આફ્રિકા ૨, ૨૬. દિલ્હી ૫. સજેક્ટસ કમિટિમાં પ્રમુખ તરીકે કૉન્ફરન્સના પ્રમુખ કાર્ય કરશે, અને તેની ગેરહાજરીમાં રિસેપ્શન કમિટીના પ્રમુખ કાર્ય કરશે.
રિસેપ્શન કમિટિએ, ગ્રેજ્યુએટેએ અને અધિપતિઓએ અને ઉપલા દરેક વિભાગના પ્રતિનિધિઓએ ર્કોન્ફરન્સના પહેલા દિવસે સજેકટસ કમિટીમાં પિતા તરફથી જે સભાસદ નિમવા માંગતા હોય, તેનાં નામે રિસેપ્શન કમિટીના સેક્રેટરીને લખી મેકલવાં.
સટસ કમિટી માટે જે તેવાં નામે નિમાઈને લિખિતવાર ન આવે તે હાજર રહેલા પ્રતિનિધિઓમાંથી જનરલ સેક્રેટરીઓ તેવી ચુંટણી કરશે.
જરૂર પડતાં પ્રમુખ સાહેબ પિતા તરફથી ૫ સુધી સભાસદ્ સજેકટસ કમીટીમાં નીમી શકશે. ૮ કયા ઠરાવ કૉન્ફરન્સમાં રજુ થઈ શકે?—ઉપર જણાવેલી રીતે બનેલી સજેકટસ કમિટીમાં હાજર થયેલ મેમ્બરને 3 ભાગ જેની તરફેણમાં હોય
તેજ ઠરાવ કૉન્ફરન્સમાં રજુ થશે. ૯ સ્ટેન્ડિંગ કમિટીનું કાર્ય –નીચે જણાવેલાં કાર્યો માટે કેન્ફરન્સની
બેઠક વેળાએ એક સ્ટેન્ડિંગ કમિટી નિમવામાં આવશે. (૧) કોન્ફરન્સે પોતાની બેઠકવેળાએ જેઠરાવ પસાર કર્યા હોય, તે અમલમાં મૂકવા. (૨) કેન્ફરન્સની આવતી બેઠક ભરવા માટે ગોઠવણ કરવા. (૩) કોન્ફરન્સમાં જોઈતાં નાણાં ભેગાં કરવા તથા ખર્ચ કરવા. (૪) કોન્ફરન્સને સેપેલાં નાણું તથા સખાવતને વહીવટ કરવા. (૫) અને સામાન્ય રીતે કોન્ફરન્સના ઉદ્દેશ અનુસાર દરેક કાર્ય કરવાં.

Page #20

શ્રી આત્માનઃ પ્રકાશ.
૨૪૨
૧૦ સ્ટેન્ડિંગ કમિટીની નિમણુંકઃ—
દર કાન્ફરન્સની બેઠક વખતે સબ્જેકટ કમિટી જેઓનાં નામે સૂચવે તે ગૃહસ્થાની તેમની સંખ્યામાં વધારો કરવાની સત્તા સાથે, લગભગ સાની સંખ્યા સુધીની એક સ્ટેન્ડીંગ કમિટી બનશે, અને તે નામેા કાન્ફરન્સની બહાલી માટે રજી કરવામાં આવશે.
સ્ટેન્ડીંગ કમિટીમાં દરેક પ્રાંતનું પ્રતિનિધિત્વ આવી શકે તે માટે નીચેનુ પ્રમાણુ ધ્યાનમાં રાખવુ.
૧. બંગાળા ૪, ૨. ખીહાર એરીસા ૧, ૩. સંયુકત પ્રાંતા ૪, ૪. પંજામ ( ઉત્તર પશ્ચિમ સરહદના પ્રાંતા સાથે ) ૪, ૫. સિંધ ૧, ૬. કચ્છ ૭, ૭, પૂર્વ કાઠીઆવાડ ૭, ૮. પશ્ચિમ કાઠીઆવાડ ૭, ૯. ઉત્તર ગુજરાત ૧૨, ૧૦. દક્ષિણ ગુજરાત ૧૦, ૧૧. મુંબઈ ૨૫, ૧૨. મહારાષ્ટ્ર ૫, ૧૩. દક્ષિણ મહારાષ્ટ્ર ૨, ૧૪. મદ્રાસ ઇલાકા ( મહીસુર સાથે ) ૧, ૧૫. નિઝામ રાજ્ય ૧, ૧૬. મધ્ય પ્રાંત ( ખીરાર સાથે ) ૩, ૧૭. મધ્યહિ દ–પૂર્વ વિભાગ ૧, ૧૮. માળવા ૨, ૧૯. મારવાડ ૨, ૨૦. મેવાડ ૨, ૨૧. પૂર્વ રાજપુતાનાનાં રાજ્યા ૨, ૨૨. અજમેર મેરવાડા ૨, ૨૩. અરમા ૨, ૨૪. દિલ્હી ૧,
(
આ કમિટીનું મુખ્ય સ્થળ મુંબઈ રાખવું. જરૂરી પ્રસ ંગે તેની અંદરના મહારગામના સભ્યાને પત્રદ્વારા અભિપ્રાય પૂછવા અથવા આમ ત્રણ કરીને કાઇપણુ એક સ્થળે મેલાવવા, તથા આ કમિટીનું કામ સરળતાથી થાય, તે માટે પેટા નિયમેા કરવા તે કમિટીને સત્તા આપવી.
સ્ટેન્ડીંગ કમિટીની મીટીંગ વરસમાં એછામાં ઓછી એકવાર અનુકુળ સ્થળે મેલાવવી.
કોઈપણ અગત્યના પ્રશ્નના સંબંધે વિચાર કરવા એછામાં ઓછા આ કમિંટીના પંદર મેમ્બરની સહીવાળુ રેકઝિશન આવે તે રેસિડેંટ જનરલ સેક્રેટરી અનતી ત્વરાએ સ્ટેન્ડીંગ કમિટીની મીટીંગ ખેલાવશે.
૧૧ જનરલ સેક્રેટરીએ નિમાયેલ સ્ટેન્ડીંગ કમિટીમાંથી કોન્ફ્રન્સની બેઠક વખતે ચાર જનરલ સેક્રેટરીઓની નીમણૂક કરવામાં આવશે, જેમાંથી એક મુંબઈના રહેવાસી હાવા જોઇએ. મુખર્કમાં રહેતા જનરલ સેક્રેટરી રેસીડેંટ જનરલ સેક્રેટરીના નામથી આળખાશે.
૧૨ આસિ. જનરલ સેક્રેટરીએ:- નીમાયેલ સ્ટેન્ડીંગ કમિટીમાંથી કાન્ફરન્સની બેઠક વખતે ચાર આસિસ્ટંટ જનરલ સેક્રેટરીઓની નીમણુક કરવામાં આવશે. ૧૩ પ્રાંતિક કમિટીઓઃ-સ્ટેન્ડીંગ કમિટીના મેમ્બરે પોતપાતાના પ્રાંત માટે
અને તેવી કમિટી મારફત જનરલ સેક્રેટરીએએ કાન્ફરન્સને લગતાં કાર્યો કરવા

Page #21

દશમી શ્રી જૈન શ્વેતાંખર કાન્ફરન્સ.
૨૪૩
તથા ઠરાવેા અમલમાં મૂકવા પ્રયત્નો કરવા.જરૂર પડતાં આવી કમીટીએ મીજી પેટા કમીટીએ નીમી શકશે. પ્રાંતિક કમિટીએએ પાતાના પ્રાંતમાં કાન્ફરન્સનુ કામકાજ કરવા માટે એક સેક્રેટરી નીમવા. અને જો તેવી નીમણુક કાન્ફરન્સના અધિવેશન પછી એક મહિનામાં ન થાય, તેા રેસીડેંટ જનરલ સેક્રેટરી તેવી નિમણૂ ંક કરશે.
૧૪ કોન્ફરન્સના પ્રમુખની નિમણુંક:જ્યાં કાન્ફરન્સનું અધિવેશન થવાનુ હાય, ત્યાંની રિસેપ્શન કમિટી જનરલ સેક્રેટરીઓની સલાહ લઈ તે અધિવેશનના પ્રમુખ નીમી શકશે.
૧૫ કોન્ફરન્સ હેડ એપ્ટીસઃ-કાન્ફરન્સની હેડ એડ઼ીસ મુંબઈમાં રેસીડટ જનરલ સેક્રેટરીની દેખરેખ નીચે રહેશે અને સ્ટેન્ડીંગ કમિટીના મુંબઇના મે – રેાની સલાહ લઇ પેાતાનું કાર્ય કરશે, અને તેની મીટીંગમાં બહારગામના સ્ટેન્ડીંગ કમિટીનાં મેબર મુંબઇમાં હોય ત્યારે તેભાગ લઇ શકશે. ૧૬ સખાવતે કાન્ફરન્સના ઉદ્દેશ અને કાર્યને અંગે જે જે સખાવતા જાહેર કરવામાં આવશે તેનેા વહીવટ જનરલ સેક્રેટરીએ સ્ટેન્ડીંગ કમિટી દ્વારા કરશે. તે સિવાયની બીજી કાઇ પણ સખાવતા જાહેર કરવા દેવામાં આવશે નહીં. ૧૭ રિપોર્ટ તથા હિસાબઃ—રેસીડેંટ જનરલ સેક્રેટરી કાન્ફ્રન્સને લગતા દરેક કામકાજના રિપોર્ટ દરેક જનરલ સેક્રેટરી તથા પ્રાંતિક કમિટીઓના સેક્રેટરીએ પાસેથી વિગતા મગાવી તૈયાર કરશે અને તેના હિસાબ ફિટ કરાવશે. અને તે રિપોર્ટ તથા હિંસામ છપાવી બહાર પાડી કાન્સના અધિવેશન વખતે રમ્બુ કરશે.
કાન્ફરન્સની બેઠક વેલાએ કામકાજ ચલાવવાના કાનુના,
૧ કાન્ફરન્સની દરેક બેઠક સ્વાગત કમિટીએ જાહેર કરેલા વખતે અને જગ્યાએ મળશે.
૨ કાન્ફરન્સના પહેલા દિવસનું કામકાજ બનતાં સુધી નીચે મુજબ રહેશે. (૩) સ્વાગત કમિટીના પ્રમુખ તરફનુ પ્રતિનિધિઓને આવકાર આપનારૂ
ભાષણ.
(ખ) કાન્ફરન્સના નિમાયેલા પ્રમુખના યથાવિધિ સ્વીકાર અને તેમનુ ભાષણ. (ગ) કેન્ફરન્સનાં કામકાજના રિપેટ
(a) સબ્જેકટસ કમિટીની ચુટણી.
૩ કાન્ફરન્સની દરેક બેઠક શરૂ થાય તે આગમજ ખની શકે ત્યાં સુધી તે દિવસના કામકાજમાં કા ક્રમની છાપેલી નકલ સેક્રેટરીએ હેંચશે.

Page #22

૨૪૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
૪ કેન્ફરન્સ સન્મુખ જે ભાષણ્ણા થાય તે ઉપર અથવા તેમાં દર્શાવેલા વિચારો ઉપર કોઈ પણ પણ જાતના વાદવિવાદ ચલાવવા દેવામાં આવશે નહીં. ૫ કાનુનને લગતા અને કામકાજ ચલાવવાની રૂઢીને લગતા સઘળા સવાલાને પ્રમુખ પાતે વગર ઢીલે નિર્ણય કરશે અને તેમના નિર્ણય સઘળા દાખલાએમાં છેવટના અને ખધનકર્તા ગણાશે.
•
૬ કાંઇ ગંભીર ગડબડને લીધે અથવા ખીજા કોઇ ચાક્કસ કારણસર, ચાક્કસ વખત સુધી અથવા કાઇ પણ દિવસ નક્કી કર્યાં વિના કાન્સ મુલતવી રાખવાની સત્તા પ્રમુખને રહેશે.
૭ કાર્યક્રમમાં જે અનુક્રમ રાખ્યા હોય તે અનુક્રમમાં ફેરફાર કરવાની પ્રમુખને સત્તા છે.
૮ કાઈ પણ ઠરાવ રજુ કરવા માટે તેની દરખાસ્ત મુકનાર, તેને ટૂંકા આપનાર અને તેને તેના વધુ સમર્થન માટે અનુમેાદન આપનાર સબ્જેકટસ કમિટીએ ચુંટી કાઢેલા પ્રતિનિધિએ હાવા જોઇએ. તે સિવાય કોઇ બીજાને ખેલવા ફ્રેવાની રજા આપવી કે ન આપવી તે પ્રમુખની મુનસી ઉપર છે.
૯ સબ્જેકટસ કમિટીએ દરખાસ્ત મુકનાર અને ટેકો આપનારનાં નામ સાથે મુકરર કરેલા ઠરાવ પણ પ્રમુખને ચાગ્ય જણાય તેા તે પાતા તરફથી રજુ કરી શકશે અને તેમાં કાઇ પણ વાંધેા લઇ શકશે નહીં.
૧૦ સઘળા ખેલનારાઓને અમુક વખત સુધીજ ખેલવા દેવાની, તેમજ વળી કાઇ પણ ખેલનારને કાનુનસર વર્તાવા કહેવાની તથા જો કાઈ ખેલનાર પ્રમુખ તરફની ચેતવણી છતાં ચર્ચાના નિયમાનુ ચાલુ ઉલ્લંઘન કરે તે તે ઠરાવેલા વખતની હદ પુરી થાય તે અગાઉ પણ વધુ ખેલતા અટકાવવાની કાન્ફરન્સના પ્રમુખને સત્તા રહેશે.
૧૧ કેન્ફરન્સના કાર્યને વિશ્ર્વ કરનાર યા કાનુનના ભંગ કરનાર કોઈપણ પ્રતિનિધિ કે પ્રેક્ષકને કારણુ જણાવ્યા કે ી પાછી આપ્યા વગર મંડપ છેાડી જવાનુ ફરમાન પ્રમુખને કરવાની સત્તા છે.
૧૨ સ્વાગત કમિટી તરફથી નક્કી કરવામાં આવે તે કરારા અને સરતા મુજબ પ્રેક્ષકાને કાન્ફરન્સની બેઠકા વેળાએ તે માટે રાખવામાં આવેલા એલાયદા ભાગમાં હાજર રહેવા દેવામાં આવશે. તેઓને ફ઼ી આપ્યા સિવાય સભા છેડી જયાને કાન્ફરન્સના પ્રમુખ કોઈ પણ વખતે ફરમાવી શકશે. (પ્રમુખ તરફથી. ) ઠરાવ ૧૨ મા—સી શિક્ષણ ( Female Educatiou, )
જૈન સમાજમાં સ્ત્રી શિક્ષણના સત્ર પ્રચાર કરવા માટે આ કાર્ન્સ નીચેની જરૂરીઆતા સ્વીકારે છે:--

Page #23

દામી શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કાન્સ.
૨૪૫
(૧) દરેક એને પોતાની પુત્રીને ઓછામાં ઓછુ લખતાં અને વાંચતાં આવડે તેટલુ તેમજ સામાન્ય ગણિતનું જ્ઞાન આપવા અવશ્ય પ્રબંધ કરવા.
(૨) જેનાથી બની શકે તે દરેક જૈને પોતાની પુત્રીને માધ્યમિક ( Secondray ) અને ઉચ્ચ ( lIigher ) શિક્ષણ આપવુ અને તેવુ શિક્ષણ પોતાની પુત્રી લઈ શકે તે માટે તેનાં લગ્ન તેની નાની ઉમરમાં નહિં કરવાં.
(૩) જે જે સ્થળે જૈનાની સારી સ ંખ્યા છે તે તે સ્થળે જો સાવજનિક કન્યાશાળા ન હાય તા ત્યાં પેાતાની તરફથી કન્યાશાળા સ્થાનિક અગ્રેસરોએ ખાલાવવા ગાઠવણ કરવી તેમજ,
(૪) મેાટી ઉમરની શ્રાવિકાઓને અપેારના ફુરસદના વખતમાં વ્યવહારાપયેાગી
સામાન્ય જ્ઞાન આપવા માટે સ્થલે સ્થલે ખાસ વર્ગ ખાલવાની જરૂર છે કે જે ખાસ વર્ગોમાં આરોગ્ય વિદ્યાનાં મૂળતત્ત્વા, દરદીની સારવાર અને અકસ્માત વખતે લેવા જોઈતા તાત્કાલિક ઈલાજ ભરત ગુંથણુ ઇત્યાદિનું શિક્ષણ મળે તેમ કરવુ.
(૫) જૈન કન્યાશાળા તેમજ શ્રાવિકાશાળા માટે સ્ત્રીશિક્ષકે મેળવવા અર્થે એ ખાસ જરૂરીનું છે કે શ્રાવિકાએ અને ખાસ કરીને વિધવાઓએ ફિમેલ ટ્રેઇનિંગ કાલેજમાં મેાટા પ્રમાણુમાં દાખલ થઈ અભ્યાસ કરવા અને તેવી અભ્યાસ - રતી સ્ત્રીઓને જે જે પ્રકારની સગવડા જોઇએ તે સ્કાલરશિપ વગેરેથી પુરી પાડવી. દરખાસ્ત મુકનાર--રા. સારાભાઇ મગનલાલ મેાદી મી. એ. ( અમદાવાદ ) ટેકા આપનાર––રા. મણીલાલ મેાહનલાલ પાદરાકર. વિશેષ અનુમેાદન~~રા. મુલચંદ આશારામ વૈરાટી. (અમદાવાદ) રા. લલ્લુભાઇ કરમચંદ દલાલ ( મુંબઈ ) ઠરાવ ૧૬ મા-સુકૃત ભડાર ફ્—( Sukrita Bhandar Fund)
37
આ કાન્ફરન્સ દઢતાથી આગ્રહ કરે છે કે દરેક વર્ષે દરેક શ્રાવક શ્રાવિકાઓએ ઓછામાં ઓછા ચાર આના શ્રી સુકૃત ભંડાર કુંડમાં દેવાજ જોઈએ કે જે ક્રૂડની આવક કેળવણી અને કાન્ફરન્સના નિભાવમાં વપરાય છે અને જે ક્રૂડની ઉપર કેરન્સની હયાતી તથા કાન્ફરન્સે ઉપાડેલા કાર્યના આધાર રહેલા છે.
(૧) આ કુંડમાં અત્યાર સુધી જે જે મહાશયાએ પૈસા ભરી પોતાની સહાનુભૂતિ દર્શાવી છે, તેને આ કાન્ફરન્સ ધન્યવાદ આપે છે.
(૨) જે જે સ્થળના સઘાએ આ ફંડ એકઠું કરી કાન્ફરન્સ એન્ડ્રીસપર મેાકલવાના પરિશ્રમ ઉઠાવ્યેા છે, તે સર્વેના આ કાન્ફરન્સ આભાર માને છે.
(૩) પાત પેાતાના ગામમાંથી સવત્ ૧૯૭૨ નું સુધ્રુતભાર ફંડ એકઠું ક

Page #24

શ્રી આત્માનઢ પ્રકાશ
૨૪૬
રીને જેમ અને તેમ જલદી કોન્ફરન્સ એડ઼ીસપર માકલાવી આપે એવી પ્રત્યેક ગામ અને શહેરના સંઘને આ કોન્ફરન્સ આગ્રહપૂર્વક વિનંતિ કરે છે.
દરખાસ્ત મુકનાર:––રા. દામેાદર બાપુશા. એવલાકર. ટેકા આપનાર:—શેઠ લાલભાઈ કલ્યાણભાઈ
વિશેષ અનુમેાદન:---રા. મણીલાલ મેાકમચંદ, મુંબઇ,
ઠરાવ ૧૪–જૈન અને હિંદુ યુનિવર્સીટી (Juinas und the finlu University)
આપણા ત્રેવીસમા તીર્થંકર શ્રી પાર્શ્વનાથની જન્મભૂમિ તરીકે પવિત્ર ગણાતી કાશી નગરીમાં હિંદુ યુનિવસીટી સ્થાપિત થવાથી આ કોન્ફરન્સ પાતાના આનદ પ્રદર્શિત કરે છે અને તેના કાર્ય વાઢુકાને તે માટે ધન્યવાદ આપે છે.
આપણા જૈન વિદ્યાથી આ ઉકત યુનિવર્સિટીમાં સારી સંખ્યામાં જોડાય, તેવી આ કૈાન્સ આશા રાખે છે અને હિંદુ યુનિવર્સિટીના કાર્ય વાહુંકા તે વિશ્વવિદ્યાલયમાં હિંદુ ધર્મના અભ્યાસના પ્રબંધ કરવામાં આવે ત્યારે જૈન ધાર્મિક અભ્યાસ આપવાના પ્રશ્નધ કરે એવા આગ્રહ આ કેન્સ કરે છે. ( આ ઠરાવની નકલ પ્રમુખ સાહેબની સહી સાથે હિંદુ યુનિવર્સિટીના અધિકારીને મેાકલી આપવી. )
દરખાસ્ત મૂકનાર—ખાણુ યાલચંદજી જોહરી. ( આગ્રા. ) ટેકા આપનાર—વકીલ છેાટાલાલ ત્રિકમદાસ પારેખ ( વિરમગામ ) ઠરાવ ૬૫ મે-જૈનાની સખ્યામાં વૃદ્ધિ કરવાનાં સાધન ( Means to increase
and enlarge Jain Community)
જૈનેામાં બીજી કામા કરતાં વધુ મૃત્યુ પ્રમાણ રહે છે તે તેને ઓછું કરવા માટે અને રૈનાની સંખ્યામાં વૃદ્ધિ કરવા માટે આ કાન્સ એવુ ઇચ્છે છે કે:(૧) જે લેાકાએ પોતાના અસલી ધર્મ છેડી અન્ય ધર્મ સ્વીકાર્યો હાય તેને પુન: જૈન ધર્મમાં લાવવાના પ્રયત્ન કરવા.
(૨) જૈન ધર્માંમાં રૂચિ રાખનારા ઉચ્ચ વર્ણના આર્યાને આપણા પૂજ્ય મુનિમહારાજોની સંમતિ લઈને જૈન ધર્મમાં દાખલ કરવા માટે પ્રયાસ કરવા. (૩) આરેાગ્ય વિદ્યાના નિયમાનુ જ્ઞાન જૈન સમાજમાં સત્ર ફેલાવવું. (૪) ગીચ વસ્તીવાળાં મેાટાં શહેરમાં ગરીબ અને મધ્યમ વર્ગના જૈનાને માટે ખાસ સસ્તા ભાડાની ચાલીએ યા મકાનો બંધાવવાની જૈન શ્રીમાને પ્રેરણા કરવામાં આવે છે.
(૫) જૈનાનું મૃત્યુ પ્રમાણ વધારે હાવાથી તે અટકાવવા માટે ઉપાય સૂચવવા સુજાનગઢ ખાતે ભરાયેલી કોન્ફરન્સ વખતે જે કમીટી નીમાણી હતી. તેના રીપોર્ટ

Page #25

દશમી શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કોન્ફરન્સ.
૨૪૭ આ કોન્ફરન્સ બહાલ રાખે છે, અને તે રિપોર્ટમાં દર્શાવેલી સૂચનાઓ ઉપર જેન કેમનું લક્ષ ખેંચે છે દરખાસ્ત મુકનાર –ડો. નાનચંદ કસ્તુરચંદ મોદી L. M. હ. S. (મુંબઈ) ટેકે આપનાર:-રા. માઠુમલ ભણશાલી. (દીલ્હી)
વિશેષ અનુમોદન – રા. મણીલાલ વાડીલાલ (મુંબઈ) ઠરાવ ૧૬ મે-જીવદયા (Humanitarianism)
" આપણને જીવદયાના કાર્યની પદ્ધતિમાં કેટલાક અગત્યના સુધારા વધારા કરવાની આવશ્યકતા રહેતી હોવાથી, આ કોન્ફરન્સ તે તરફ જોન કેમનું લક્ષ ખેંચે છે, અને એવું ઈચ્છે છે કે – (૧) સર્વ જીવોની રક્ષા કરવા તેમજ તેમની હિંસા થતી હોય તે અટકાવવા માટે
એગ્ય પ્રયાસ કરવા તથા (૨) પાંજરાપોળમાં જાતિ દેખરેખની ખામીથી તેમાં રાખવામાં આવતાં કમન
સીબ મુંગા પ્રાણીઓને જે દુ:ખ સહન કરવું પડે છે, તે ઓછું કરવાને બં
બસ્ત કરવા તથા (૩) મનુષ્યના ખોરાક, તેમજ ધર્મ, શિકાર, ફેશન વિગેરે માટે જુદી જુદી રીતે
જાનવર ઉપર ત્રાસદાયક ઘાતકીપણું ગુજરે છે, તેમાંથી તેને બચાવી લેવા પ્રયત્ન ત્ન કરવા તથા, જાનવરેના શરીરના અવયવોમાંથી બનતી વસ્તુઓ જેવી કે હાથીદાંત, કચકડું વગેરેને બહિષ્કાર કરી તેને બદલે નિર્દોષ વસ્તુઓ ઉપગમાં લેવા, માટેનું જાહેર પ્રજામાં જ્ઞાન આપવા સારૂ પ્રયાસ કરવાની જરૂર છે અને તેવા પ્રયાસ અત્યાર સુધી જેની જેની તરફથી થયા છે, તેનો આભાર માનવામાં આવે છે અને તેમને તે દિશા તરફ નિરંતર વધુ પ્રયત્ન ચાલુ રાખવા આગ્રહપૂર્વક ભલામણ કરે છે.
( પ્રમુખ તરફથી.) કરાવ ૧૭ મા-ધાર્મિક ખાતાનાહિસાબેની ચોખવટ (Accounts of Religions
Institutions ) દરેક ધાર્મિક ખાતાના હિસાબે ચાખા રહે અને તેમાં વહીવટ સંબંધી ગેરસમજુતી થવાનો સંભવ દૂર થઈ વિશ્વાસ બેસે અને તેથી આવક પણ વૃદ્ધિ
* આ ઠરાવની દરખાસ્ત મુકનાર પંડિત ફત્તેચંદ કપૂરચંદ લાલન અને અનુમોદન આપનાર ઝવેરી લલુભાઈ ગુલાબચંદ મુંબઈવાળાના નામો કાર્યક્રમમાં હતા, પરંતુ મી. લાલને કેટલાક કારણેથી એક ચિઠ્ઠી લખી હાજરી નહીં આપવાથી તે ઠરાવ પ્રમુખ તરફથી મુકવામાં આવ્યો હતો.

Page #26

૨૪૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. પામે તે માટે હિસાબ તૈયાર રાખવાની, સરવૈયા કાઢવાની, તે જોવા માગે ત્યારે બતાવવાની અને દર વર્ષે છપાવી પ્રગટ કરવાની આ કેન્ફરન્સ જરૂર ધારે છે, તેમજ આ ખાતા તરફથી નિમાયેલા હિસાબ તપાસવા આવનારાઓને તે બતાવવાને આ કોન્ફરન્સ ખાસ આગ્રહ કરે છે અને તે કામમાં બનતી મદદ આપવા માટે દરેક બંધુનું ધ્યાન ખેંચે છે. તેમજ આ ઠરાવને સર્વત્ર ત્વરિત અમલ થઈ ધર્માદા દ્રવ્યને પૂર્ણ રક્ષણ મળે અને ધારેલા ઉદેશ પાર પડે તે માટે સૌથી પહેલો દાખલો બેસાડવા શ્રી સંઘને નામે વહીવટ કરતી આપણી ધાર્મિક જાહેર સંસ્થાઓના હિસાબ જેમ બને તેમ છપાવી પ્રગટ કરવા આ કેન્ફરન્સ તેવી સંસ્થાઓના વહીવટ કર્તાઓ પ્રત્યે આગ્રહપૂર્વક ભલામણ કરે છે.
જે જે ખાતાઓએ રાજીખુશીથી તરત પિતાના હિસાબે તપાસાવ્યા છે કે પ્રગટ કર્યા છે તેઓને આ કેન્ફરન્સ ધન્યવાદ આપે છે.
(પ્રમુખ તરWી. ) ઠરાવ ૧૮ મો-અગાઉના ઠરાની પુષ્ટિ (Confirmation of the previous
. resolutions )
હાનિકારક રિવાજો દૂર કરવા, નિરાશ્રિતોને આશ્રય આપ, સંપવૃદ્ધિ ઈત્યાદિ આગલી કોન્ફરન્સમાં પસાર કરેલા ઠરાવને પુષ્ટિ આપવા સાથે આ કેન્ફરન્સ તે ઠરાને અમલ કરવાની સર્વ જેનોને ભલામણ કરે છે.
(પ્રમુખ તરફથી.) ત્યારબાદ શેઠ ભેગીલાલ હાલાભાઇ પાટણવાળાની પ્રેરણાથી ઠરાવ પસાર કરવામાં આવ્યે કે- એજ્યુકેશન બોર્ડના દરેક મેમ્બરે પાસેથી વાર્ષિક ફી તરીકે રૂ. ૫) લેવામાં આવશે. જેઓ એક સાથે રૂા. ૧૦૦) આપશે, તેઓ લાઈફ મેમ્બર ગણશે અને તેમને વાર્ષિક ફી આપવી પડશે નહીં. (આ પ્રમાણે ઠરાવ પસાર થયા બાદ લાઈફમેમ્બરે ને વાર્ષિક મેમ્બરોના કેટલાક નવા નામો બેંધાયા હતા.) - ત્યારબાદ રા. રા. ગુલાબચંદજી દ્વાએ પ્રમુખ સાહેબ વિગેરેની તરફથી કોન્ફરન્સ નીભાવ ફંડમાં, કેળવણુ સહાય ફંડમાં અને સુકૃત ભંડાર ફંડમાં મળેલી મદદ જાહેર કરી હતી. તે પ્રસંગે અન્ય ગૃહસ્થોએ પણ ઉત્સાહ સાથે કેટલીક રકમો જાહેર કરી હતી. આ સહાયનું એકંદર લીસ્ટ દશમા અધિવેશનના રીપેટની અંદર નામવાર પ્રગટ થવાનું હોવાથી તેમજ સ્થળસંકોચના કારણથી અહીં પ્રકટ કર્યું નથી.

Page #27

દશમી શ્રી જૈન શ્વેતાંબર કેન્ફરન્સ.
ર૪૯
ર
-
-
*
*
ત્યારબાદ પધારેલા ડેલીગેટેનો આવકાર દેનારી કમીટી તરફથી ઝવેરી મેહનલાલ હેમચંદે અને તેના પ્રત્યુત્તરમાં બહાર ગામના ડેલીગેટે તરફથી બાબુ કીતિપ્રસાદજીએ આવકાર દેનારી કમીટીનો આભાર માન્યો હતો. બાદ પ્રમુખ સાહેબને આભાર માનવાની દરખાસ્ત શેઠ દલસુખભાઈ વાડીલાલ વીરચંદે મૂકી હતી, જેને ઝવેરી જીવણચંદ ધરમચંદ તથા ચુનીલાલ છગનચંદ શરાફે ટેકે આએ હતું, જેને જવાબ પ્રમુખ સાહેબે આપે હતો.
બાદ મી. ગુલાબચંદજી ઠઠ્ઠાએ લટીયર કમીટીને આભાર માન્યો હતો, જેને લટીયર કમીટી તરફથી શેઠ નરોત્તમદાસ ભાણજીએ એચ શબ્દોમાંપ્રત્યુત્તર આપ્યા હતા.
ત્યારબાદ મી. મોતીચંદ ગીરધરલાલ કાપડીયાએ માધવબાગના માલેક જેમણે આ મંડપ નાંખવા માટે રજા આપી ઉદારતા બવાવી હતી તેમનો તેમજ કેટલાક ઉતારા માટે પોતાના બંગલા વગેરે મકાન આપનાર ગ્રહસ્થાનો અને ન્યુસપિપરના માલીનો આભાર માન્યો હતો. ત્યારબાદ શ્રી મહાવીર સ્વામીની જય બોલાવી કેન્ફરન્સને મેળાવડે વિસર્જન થયે હતે. દશમી જેન વેતાંબર કેન્ફરન્સના વોલન્ટીયર મંડળના સુખી. શેઠ
નત્તમદાસ ભાણજીના માનમાં મળેલો મેળાવડો.
શ્રી દશમી જેન વે) કોન્ફરન્સના અધિવેશન પ્રસંગે વોલન્ટીયર મંડળે સંતેષકારક કામ બજાવ્યું તે નિયમિતતા તે મંડળના પ્રમુખ રા. રા. શેઠ નરોત્તમદાસ ભાણજીના શ્રમને આભારી હોવાથી તેઓના માનમાં તેજ પ્રસંગે તા. ૨૪મીના રોજ માધવબાગના કેન્ફરન્સના મંડપમાં એક સંમેલન મેળવવામાં આવ્યું હતું. આ સંમેલનમાં કેન્ફરન્સના ઘણાખરા કાર્યવાહકોએ સારા પ્રમાણમાં હાજરી આપી હતી. સવે વેલન્ટીયરે પિતાના યુનીફેમ ડ્રેસમાં હાજર હતા. શરૂઆતમાં આમંત્રણ પત્રિકા વાંચી સંભળાવવામાં આવી હતી અને આ સંમેલનનું કારણ વદિત કરવામાં આવ્યું હતું. પછી પ્રમુખસ્થાનની દરખાસ્ત મૂકાવાથી પ્રમુખસ્થાન કોન્ફરન્સના પ્રમુખ માનવંતા શ્રીયુત્ બાલાભાઈ મગનલાલને આપવામાં આવ્યું હતું. શેઠ નરોત્તમદાસને આપવાનું માનપત્ર રા. મણલાલ હકમચંદે વાંચી સંભળાવ્યું હતું. અને તે ચાંદીના એક મેટા કાશ્કેટમાં મુકીને પ્રમુખના હસ્તે તેએને એનાયત કરવામાં આવ્યું હતું. ત્યારબાદ રા. રા. મોતીચંદ ગીરધરલાલ કાપડીઆએ તેઓના જીવનવૃત માટે ટુંક વિવેચન કર્યું હતું. તેમાં તેઓએ વોલન્ટીયર્સની પ્રશંસા કરીને શ્રીયુત ઢઢ્ઢાની શિખામણ બાબત કંઈ ઈસાર કર્યો હતો. પછી બીજા બે વિદ્વાન બોલનારાઓએ શેઠ નરોત્તણુદાસભાઈના જીવનવૃત્ત વિષે વિ

Page #28

૨૫૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
શેષ બેલીને તેના જીવનવૃત્તને પ્રશંસનીય બનાવ્યું હતું. લન્ટીયર્સના વતી જવાબ આપતાં મી. શિવલાલ વર્ધમાન શાહે માનભરી ભાષામાં ટુંક વિવેચન કર્યું હતું અને એક સ્વતંત્ર સેવકમંડળ જેન જેવી વિશાળ કેમ માટે કાયમનું જોઈએ તેવી આવશ્યક્તા જણાવી હતી. પ્રમુખના ઉપદેશક ભાષણ પછી પુષ્પહાર તોરા અપાયા બાદ સંમેલન વિસર્જન થયું હતું.
ધાર્મિક શિક્ષણ.
(લેખક–જગજીવન માવજી કપાસી. ચુડા) આપણું પવિત્ર જેનધર્મનું સંપૂર્ણ જ્ઞાન તે મને નહિ હોય, પણ જેટલું તત્સંબંધી મારા વાંચવામાં આવ્યું છે તે ઉપરથી હું એમ કહું છું કે જેન ધર્મમાં જેવું ઉંચા પ્રકારનું તત્ત્વજ્ઞાન અને સાહિત્ય છે, તેવું અન્ય ધર્મમાં નહિ જ હોય. વર્તમાન વૈજ્ઞાનિક શોધખોળના પ્રતાપથી પણ જેને તત્ત્વજ્ઞાન સત્ય છે, એવા ઘણું દાખલા મળી આવ્યાં છે અને મળતાં જાય છે. કેટલાક યુરોપીય વિદ્વાનોએ જેનધર્મના પુસ્તકનું અધ્યયન કર્યું છે અને તેઓ તેમની સત્યતા સમજવા લાગ્યા છે, આપણું ધર્મશાસ્ત્રોમાં જે સર્વોત્તમ અને સર્વમાન્ય જ્ઞાન રહેલું છે, તે સર્વદેશીય હોવાનું ઘટે છે, પરંતુ શાકની વાર્તા માત્ર એટલીજ છે કે એવાં ઉત્તમ જ્ઞાનને માનનારા કહેવરાવનારાઓની સંખ્યા માત્ર તેર લાખનીજ છે. સમસ્ત ભારતવર્ષમાં જૈનધર્માનુયાયીઓની સંખ્યા માત્ર તેરજ લાખની છે અને તેમાં જૈનધર્મનું જ્ઞાન ધરાવનારાની સંખ્યા ઘણજ જુજ છે. આપણા માટેના કેટલાક મનુષે તે જીન એટલે શું, ધર્મ એટલે શું, આચાર્ય એટલે શું, નવકારમંત્ર એટલે શું અને તીર્થકર ભગવાન એ શું એ વિષે ઘણું થોડું જ જાણતા હોય છે. પોતે જે ધર્મમાં જન્મ પામ્યા છે અને પિતાના બાપદાદાઓ જે ધર્મને પરાપૂર્વથી માન્ય રાખતાં આવ્યાં છે, તેનું જ્ઞાન પણ તેને નહોય તો મનુષ્ય જેવાં ઉત્તમ પ્રાણની કેટલી અજ્ઞાનતા કહેવાય! અજ્ઞાન મનુષ્યની વાત આપણે ક્ષણભર એક તરફ મૂકીએ અને કેળવાએલાં કહેવાતાં જેને તરફ દ્રષ્ટિ કરીએ તો પણ કહેવાને દીલગીરી ઉપજે છે કે કેળવાએલા કહેવાતાં જેમાં પણ ઘણાં થોડાં પિતાના ધર્મના સ્વરૂપને સમજતાં હશે. જૈનોને માટે આ ઓછી દીલગીરીની વાત નથી. ભૂતકાલમાં આપણું સર્વમાન્ય ધર્મની જે સર્વોત્કૃષ્ટ સ્થિતિ હતી, તેની સાથે આધુનિક સમયના આપણું ધર્મ ની સ્થિતિની તુલના કરીએ છીએ ત્યારે ખરેખર અમારી આંખમાંથી અશ્રુ બિન્દુ

Page #29

ધમિક શિક્ષણ.
૨૫૧
ના
*-
-
*
*
એ વા સિવાય રહેતાં નથી. પૂર્વના સમયમાં આપણાં જેનધર્મની જે જાહોજલાલી હતી, પ્રાતઃસ્મરણીય તીર્થકરે હતાં, પૂજ્ય આચાર્યો હતાં, મહાન રાજાઓ હતા અને જૈનધર્મની વિજયપતાકા તરફ પ્રસરેલી હતી, તે માંહેનુ આજે આ પણે જોઈએ છીએ ત્યારે કાંઈજ નથી. અલબત કેટલાંક પૂજ્ય આચાર્યો અને ઉત્તમ પુરૂષે આજે પણ વિરાજમાન છે, પણ તે માત્ર ગણ્યા ગાંઠ્યાજ છે. આજે જૈન ધર્મની અંદર કુસંપના બીજ બહુ મજબુત રીતે પાય ગયાં છે અને કઈ કઈ સ્થળે તો વૃક્ષો પણ થવા લાગ્યાં છે. જ્યાં જુઓ ત્યાં કલેષ, કંકાસ, કુસંપ, કજીઆ, દ્વેષ આદિ ઉન્નતિના બાધક તાએ જેને સમાજને છીન્ન ભીન્ન કરી નાંખે છે. અજ્ઞાનાવસ્થામાં પોતાનું જીવન અનેક કુકર્મ કરવામાં વિતાવે છે, શ્રીમાન મનુબે લમીના અહંભાવમાં ઉંચું માથું કરતાં નથી અને કેળવાએલાં કહેવાતાં જેને પિતાના મમત્ત્વમાં મચી પડેલાં છે. અરે? જૈન સમાજની આ છેડી શોચનીય સ્થિતિ છે? જૈન સમાજની આવી દુઃખદ અવસ્થા અગાઉ કદી પણ આવી નહિજ હોય એમ મારું માનવું છે. કેટલાંક અપવાદ સિવાય સાચાનું જુઠું કરવું, જુઠાનું સાચું કરવું, અધર્મ અને અનીતીએ ચાલવું, વ્યાપાર અનેક કપટપ્રયોગ કરી બીજાનું અહિત કરવું, જરા જેટલાં ભયના પ્રસંગમાં બાયલાપણું બતાવવું, એકાદ વખત દેરાસર અગર ઉપાશ્રયમાં જઈ ધર્મઢેગી થઈ આવવું અને વ્યવહારમાં ગમે તેવું વતન ચલાવવું આદિ અનેક દુણેના ધારક આપણું બધુઓ કહેવાતાં જેનવાણિઆજ છે, એમ કહીશું તે ખોટું નથી. જેના હાથમાં દેશના ઉદયનું પરમ સાધન વ્યાપાર જેવી વસ્તુ છે, તેવા વાણુઆઓ આજે એક તિરસ્કાર પાત્ર વસ્તુ થઈ પડેલી જોવામાં ઘણે સ્થળે આવી છે. વ્યાપાર એ દેશના ઉદયનું એક બીજ છે, એમ દેશભકતોનું કહેવું છે અને વ્યાપારની ઉન્નતિ વિના આપણુ ભારતવર્ષની સ્થિતિ સુધરી શકે તેમ નથી. એવી વસ્તુસ્થિતિ હોવા છતાં વ્યાપાર કરનારાઓની આવી દુર્દશા હોય એ કેટલું શેકજનક છે? - ઉદય અને અસ્ત અથવા સાદી ભાષામાં કહીએ તો ચડતી અને પડતી એ અનુક્રમે આવ્યા કરે છે, એ પ્રકૃત્તિને સિદ્ધ નિયમ છે. એ દષ્ટિથી જોતાં શેક કરે એ નકામે અને નિરૂપગી છે. પરંતુ ગમે તેવી દુઃખદ સ્થિતિમાં સડ્યા કરવું અને તેમાંથી દૂર થવાને કાંઈપણ પ્રયાસ ન કરે, એ કેવલ મૂર્ખાઈજ છે. તેથી પડતી દશા થવામાં શું શું કારણે રહેલાં છે, અને તેમને કેવા પ્રકારના પ્રયત્નોથી દૂર કરી શકાય તેમ છે, એનો વિચાર કરી તદનુસાર વર્તન કરવું એ મનુષ્ય માત્રની અનિવાર્ય ફરજ છે. આપણું અવનતિ થઈ છે, આપણી સંખ્યા દિનપ્રતિદિન ઘટતી જાય છે, સ્ત્રીઓમાં અને બાલકમાં મરણ પ્રમાણુ બહુ વધી

Page #30

૨૫૨
શ્રી આત્માન પ્રકાશ.
પડયું છે, આપણી જ્ઞાતિઓમાં અને સંઘમાં કુસંપ પ્રસરી રહ્યા છે અને આપણાં ઘણું બધુઓ અજ્ઞાનાવસ્થામાં અને ગરીબાઈમાં જીવન ગુજારે છે. આટલી હદે આપણે અવનતિના ઉંડા ખાડામાં પડતા જઈએ છીએ, છતાં આપણે મુંગા મોઢે બેસી રહી સર્વ સહન કરીએ એ શું ઈચ્છવાયેગ્ય છે? મનુષ્ય માત્ર ઉન્નતિને, સુખને અને ચડતી દશાને ચાહે છે, પરંતુ એગ્ય શિક્ષણના અભાવે જોઈએ તેવા સુપ્રયત્ન કરવામાં નહિ આવતા હોવાથી ઈષ્ટ વસ્તુને પ્રાપ્ત કરી શકાતી નથી. પ્રથમ અમે આપણા સમાજના દે દર્શાવ્યા તેથી એમ નથી સમજવાનું કે સર્વ કેાઈ દેષવાન છે. અને સદગુણ કેઈ નથી જ. આપણા સમાજમાં સુભાગ્યે પૂજ્ય આચાર્યો છે. અને કેટલાક ઉત્તમ પુરૂષે પણ છે અને તેઓ સમાજનું હિત પણ કરે છે; પરંતુ જેનેમાનો માટે ભાગ અમે અગાઉ વર્ણવ્યા તેજ છે. શરીરના એક નાનામાં નાના અવયવને કાંઈક દર્દ થયું હોય તો પણ આખા શરીરને દુ:ખ છે, એમ જણાઈ આવે છે, તેવી રીતે સમાજમાં જ્યાંસુધી નજીવા દુર્ગણે હોય, ત્યાં સુધી સર્વોત્તમ ઉન્નતિને પ્રાપ્ત કરી શકાતી નથી.
જૈન સમાજની આવી સ્થિતિ દૂર કરવા માટે તથા તેની ઉન્નત દશા થાય તે માટે ધાર્મિક શિક્ષણની અનિવાર્ય અગત્ય છે. ધર્મ એ એક એવા ઉચ્ચ પ્રકારનું સાધન છે કે મનુષ્ય માત્ર તેના સેવનથી પિતાની સર્વોત્તમ ઉન્નતિ કરી શકે છે. સમાજની કે દેશની ચડતી દશા ધર્મ સિવાય થઈ શકતી નથી. ધાર્મિક શિક્ષણની જરૂર છે, અને તેના અભાવે માનવસમાજની અવનતિ થઈ છે, એમ ઘણું દેશ અને સમાજસેવકેનું માનવું છે. ધર્મના અભાવથી ઘણાં મનુષ્ય આલોક અને પરલોક શું છે એ કાંઈ સમજતાં નથી, આત્મા શું વસ્તુ છે તે પણ સમજતાં નથી અને કેવળ ઐહિક સુખસામગ્રી એકત્ર કરવામાં પિતાના બહુમૂય જીવનનો વ્યય કરે છે. ધર્મશિક્ષણના અભાવથી આપણું માંહેના ઘણાં અધર્મમાં વટલાઈ જાય છે, અને કેટલાક નથી વટલાતાં તે અધર્મ અને અનીતિમાં જીવન ગાળતાં હોય છે. એટલે કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે ધર્મજ્ઞાનના અભાવે જેને સમાજની જ નહિ પણ દેશની અવનતિ થઈ છે. કેટલાક ઉજળું એટલું દુધ જેનારા મનુષ્યનું એમ કહેવું પણ છે કે હવે આપણને ધર્મજ્ઞાનની બીલકુલ જરૂર નથી. આપણે તે આપણી એહિક ઉન્નતિ ગમે તે ભેગે કરવાની જરૂર છે. આ કથન કેવળ અજ્ઞાનતા ભરેલું છે. કારણ કે ધર્મના યથાર્થ જ્ઞાન વિના યુરોપીય પ્રજાની અત્યારે શું સ્થિતિ થઈ પડી છે, એને વિચાર જે તેઓ કરે તે અવશ્ય તેમને સ્વીકારવું પડે કે મનુષ્ય માત્રને માટે ધર્મનું જ્ઞાન અત્યંત આવશ્યક છે.

Page #31

માનવસમાજ પ્રતિ દ્રષ્ટિ કરવામાં આવે તે પુરૂષ અને સ્ત્રીઓ સર્વ કઈ સુખને પ્રાપ્ત કરવા માટે અનેક પ્રયત્નો કરી રહેલાં છે, એમ જણાય છે. વાસ્તવિક સુખ શું છે, એ સમજ્યા સિવાય સહુ કેઈ પિતાના ઇષ્ટ પદાર્થને મેળવવા માટે રાત્રીદિવસ અથાગ પરિશ્રમ કરે છે. તેમ છતાં ઘણું છે તેમાં સફળ થઈ શકતાં નથી. આનું કારણ એ છે કે સુખને મેળવવાને મનુષ્યએ જે માર્ગ ગ્રહણ કરેલ હોય છે, તે ઘણે ભાગે સત્યમાર્ગ હેત નથી. અને તેથી જ તેમને વિજય મળતો નથી. આ લેક અથવા પરલોકનું સુખ પ્રાપ્ત કરવા માટે ધર્મયુક્ત વર્તન અને સદાચાર એજ ઉત્તમ માર્ગ છે. પરંતુ મનુષ્ય યથાર્થ માર્ગને બાજુ ઉપર મૂકી દઈ અધર્મના માર્ગે ચાલી સફલતા મેળવવા ચાહે તે તેમાં તેઓ નિરાશ થાય એ સ્વાભાવિક જ છે. તમારે અમદાવાદ જવું હોય અને તમે ભાવનગર જતી ગાડીમાં બેસે તો તમે અમદાવાદ જવામાં નિરાશા પ્રાપ્ત કરે, એ જેમ સિદ્ધ છે, તેમ વિપરિત માર્ગે પ્રયત્ન કરી સુખની આશા નિરાશામાં જ પ્રાપ્ત થાય છે. આ વિવેચન ઉપરથી ધર્મશિક્ષણની આપણે સમાજને કેટલી અગત્ય છે. એ વાંચક સહજ સમજી શકશે. ધર્મશિક્ષણના પ્રચાર અર્થે કેટલેક સ્થળે પાઠશાળાઓ સ્થાપવામાં આવી છે અને કેટલીક જૈન સંસ્થાઓ પણ તે માટે પ્રયત્ન કરે છે, એમ અમારા જાણવામાં છે. પરંતુ અમને લાગે છે કે તે દિશામાં જેવો અને એટલે જોઈએ તે પ્રયત્ન થતો નથી. પાડશાળાઓમાં કેવળ સૂત્રો ગેખાવી જવાથી જોઈએ તે લાભ થવા સંભવ નથી. જો કે આ પ્રણાલિકા નિરૂપયોગી છે, એમ કહેવાને અમારે આશય નથી, પણ તે કરતાં આપણે વર્તમાનમાં એવા પ્રકારની ઘાર્મિકશિક્ષણ આપે તેવી પાઠશાળાઓ સ્થાપવાની જરૂર છે કે જેમાં જૈન ધર્મનું યથાર્થ જ્ઞાન બહુજ સરલતાથી વિદ્યાથીઓ પ્રાપ્ત કરી શકે. તેમજ પાઠશાળામાં અભ્યાસ માટે અને સમાજ માં વાંચનની ખોટ પૂરી પાડવા માટે જૈન ધર્મના સુંદર અને સરલ શૈલીમાં લખાએલા પુસ્તક પ્રગટ થવાની પણ બહુ અગત્ય છે. કેટલીક જૈન સભાએ પુસ્તકે પ્રગટ કરે છે, પણ તે મોટા ભાગે જૂના સુત્રોના જ હોય છે. જેના સાહિત્યને સાચવી રાખવાને એ સભાઓને પ્રયત્ન અવશ્ય પ્રશંસાપાત્ર છે, પરંતુ એવા ગહન પુસ્તકને લાભ સર્વ કઈ લઈ શકતું નથી. માટે જેન વાંચનમાળા અથવા જેન ગ્રંથમાળા કેઈપણ સંસ્થા પ્રગટ કરી આપણા સમાજ ઉપર ઉપકાર કરશે, એમ અમારી નમ્ર સૂચના છે. પુનઃ પુન: કહીએ છીએ કે આપણા સમાજને ધાર્મિક શિક્ષણની બહુ જરૂરીઆત છે અને જ્યાં સુધી એ માટે સંગીન ઉપાય
જવામાં નહિ આવે, ત્યાંસુધી જૈન સમાજ કદિપણુ ઉન્નત થઈ શકશે નહિ. આ સંબંધમાં હાલ તો એટલુંજ લખવું ઉચિત ધારીએ છીએ અને પરમાત્માની કૃપા હશે તો આત્માનંદ પ્રકાશની શાંતિદાયક જ્યોતિમાં વાંચક બધુઓ, આપણે પુનઃ મળીશું. અસ્તુ.

Page #32

-
-
--
--
- --
---
-
-
-*
-
-*,
*
ર૫૪
શ્રી આત્માન પ્રકારા, દિગંબર જૈન-શ્રી વીર નિર્વાણ ખાસ અંક. ઉપરના માસિકનો ખાસ અંક અને અભિપ્રાયાથે ભેટ મળેલ છે. લગભગ ૩૨ ચિત્રને પરિચય કરાવનાર અનેક વિદ્વાનોના લેખેથી ભરપુર આ દળદાર અંક જૈન સાહિત્યક્ષેત્રમાં નવીન જાગૃતિ અર્પે છે. જુદી જુદી ભાષાની લેખિની દ્વારા આ અંકમાં વિવિધતા જળવાઈ રહી છે. સંસારવૃક્ષ અથવા ફ્લેશ્યાસ્વરૂપ જેવા ચિત્રોને આવી રીતે વ્યાપક બનાવી મનુષ્ય જીવનને સરળ બોધ આપ એ ચેજકનું રસક્ષેત્રમાં પ્રધાન સ્થાન સૂચવે છે. પશ્ચિમાત્ય આંગ્લ લેખે અને ગ્રેજ્યુએટેના લેખ તેજસ્વી હોવા સાથે તત્વજ્ઞાનને સિહાર્દભાવે વ્યક્ત કરે છે. દિગં બર બંધુઓએ માસિકને ઉન્નત સ્થિતિએ મૂકવા જેટલો પ્રયાસ સેવ્યું છે તેટલે આપણે હજુ સેવવામાં પછાત છીએ એમ કહેવું અસ્થાને નથી. જુદા જુદા દષ્ટિબિંદુએથી જ્યાંસુધી જેના જીવનનું પૃથક્કરણ થશે નહિ, ત્યાંસુધી સંકુચિત વૃત્તિ
એ દૂર થશે નહિ. સાહિત્યક્ષેત્રમાં અમે આ અંકને સાદર કરતાં આનંદિત થઈએ છીએ.
જાહેરખબર,
શેઠ રતનજી વીરજી દવાખાનું.
પાલીતાણું. સર્વે સાધુ, સાધ્વી તથા જેન યાત્રાળુ ભાઈઓને આ ઉપરથી જાહેર કરવામાં આવે છે કે નીચે સહી કરનાર તરફથી દાક્તર સાહેબ ગુલાબરાય મેહનલાલ ઉપાધ્યાય કે જેઓ એલ. એમ. એન્ડ એસ. છે અને ઘણા હોંશીયાર તથા લોકપ્રિય દાકતર છે, તેમને સાધુ, સાધ્વી તથા જેન યાત્રાળુ ભાઈઓની સગવડતા ખાતર સારા માસિક પગારથી રાખવામાં આવેલ છે.
સાધુ સાધ્વીઓને દવામાં સુકી દવા (પાઉડર) મફત આપવા તથા મફત વિઝીટ કરવા ગોઠવણ રાખી છે. અને જેનયાત્રાળુ ભાઈઓને મફત દવા આપવામાં આવશે. પણ જે તેમને ઉતારે વીઝીટ કરવા બોલાવશે તો, અરધી ફી લેવામાં આવશે તે આશા છે કે તમામ સાધુ સાધ્વીઓ અને જૈન યાત્રાળુ ભાઈઓ આ દવાખાનાને પૂર્ણ લાભ લેશે. તા. ૧૫ માહે એપ્રીલ સને ૧૯૧૬.
શેઠ પ્રેમચંદ રતનજી.
ભાવનગરવાળા,

Page #33

વર્તમાન સમાચાર
२५५
AdvernmArchivsennnnnnnnn
વર્તમાન સમાચાર.
श्री मालवादेस बडनगरमें मुनिराजका प्रवेस तथा याहां
पंदरा दिनका महोच्छव. उज्जयनसें महाराज साहब श्री १००८ श्री हंसविजयजी तथा प. न्यासजी श्री संपतविजयजी आदिका बडनगर पहोचना हुवा जब यहांके श्रीसंघने इंग्रेजी वाजे आदिके ठाठसे सामने जाके शहरमें प्रवेश कराया तथा जिनवाणी श्रवण करके १५ दिनका महोच्छव करवाया. चैत्र सुदि १ से श्रीसंघके आगेवान जुदे जुदे सद्गृहस्थोने पुजाए पढाई सुदी ७ तथा आठमसें उजमणावाले उदेचंदजीकी तरफसें पुजाये पढाई गई थी.
रतलामसें गायन मंडली बुलाई गई थी तथा चैत्री पुनमके रोज ठाठमाठसें वरघोडा निकला, वदि १ के रोज इनकी तरफसें स्वधर्मीवात्सल्य हुवा. उस रोज लाकडावाला ताराचंदजी कस्तुरचंद तरफसे अंदाज रुपया ३० लगाके २१ प्रकारकी पूजा पढाई इस महोत्सवमें रतलामसें अंदाज १०० श्रावक श्राविकाओने लाभ लिया तथा पंजाबके लाला पन्नालालजी अमृतसरवाले जोहरी, सहकुटुम्ब हाजीर थे, और भी नीचे लिखे गामोके निवासी सद्गृहस्थ हाजीर हुवे थे
१ मेदपुर, २ जावरा, ३ मानपुरगुजरी, ४ कीसनगढ, ५ पटलावद, ६ खवासो ७ मऊ, ८ सेमलावदो, ९ रावटी १० धार, ११ इन्दौर.
देवद्रव्यके घृतकी बोलीमें इन्दौरवाले हीरालालजी आदि लोगोंने लाभ उठाया.
चैत्र शुद १३ के रोज महावीरस्वामीका जन्मकल्याण होमेसे श्री महावीरपभुके देवलमें पंचकल्याणककी पूजा पढाई गई थी, और इहांके विद्यार्थीयोंकी महाराजश्री हंसविजयजी साहेबने परिक्षा लीथी, इसलीये विद्यार्थीओ और अध्यापककुं इनाम देनेमें आया था.
(मळेलु).

Page #34

શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ.
હતા,
,
,
અમદાવાદમાં શેઠ ચીમનભાઈ બેડીંગહાઉસને મેળાવડે.
શ્રી અમદાવાદમાં ચાર વર્ષથી સ્થપાએલ શેઠ ચીમનલાલ નગીનદાસ બેગ હાઉસને વાર્ષિક મેળાવડો તા-૩૦-૪-૧૯૧૬ના રોજ રાવબહાદુર જમીયતરાય ગૈરીશંકર શાસ્ત્રી બી. એના પ્રમુખપણ નીચે શેઠ શેઠ અંબાલાલ સારાભાઈ આનંદ ભુવન નાટકશાળામાં કરવામાં આવ્યો હતો. પ્રથમ સેક્રેટરી રા. હીરાલાલ મૂલચંદ મહેતા બી. એ. એ ચાર વર્ષને રીપોર્ટ વાંચી સંભળાવ્યો હતો. ત્યારબાદ વિદ્યાર્થીઓએ અંગકસરતના ખેલે કરી બતાવ્યા હતા અને ગુજરાતી અંગ્રેજીમાં કેટલાક લોક અને બોધદાયક ફકરા બોલી બતાવ્યા હતા. ત્યાર બાદ શેઠ ગોવીંદરામ રામશંકર તથા ગીરધરલાલ ઉત્તમરામ વકીલ, કેશવલાલ જમનાદાસ પાલખીવાળા, મી વાડીલાલ મોતીલાલ શાહે ઉક્ત બોર્ડીગની ઉત્તમતા, કાર્ય વ્યવસ્થા માટે સતેષ જાહેર કરતાં, તેમને મકાનની જરૂરીયાત છે તેમ જણાવી ઉકત સંસ્થાને જન્મ આપનાર રોડ અંબાલાલ સારાભાઈને ધન્યવાદ આપ્યા હતે. છેવટે પ્રમુખે બેડ કેવી હોવી જોઈએ તે વિષે બોલી બોર્ડીંગના કાર્યને માટે પિતાને આનંદ પ્રદર્શિત કરી મેળાવડો બરખાસ્ત કરવામાં આવ્યો હતો.
(મળેલું) શ્રી જુનાગઢ વિસા શ્રીમાળી જૈન બેડીંગહાઉસને મેળાવડો.
શ્રી જુનાગઢ શહેરમાં તા૦૨૭–૪–૧૯૧૬ના રોજ શ્રીમાન મુનિરાજ શ્રી વલ્લભવિજયજી મહારાજના પ્રમુખપણા નીચે શ્રી વિશાશ્રીમાલી જેન બોડીંગ હાઉસને ઈનામને મેળાવડો શેઠ નથુભાઈ કરપારામ બીલ્ડીંગમાં કરવામાં આવ્યો હતો. જેનો તથા જેનેરેએ મળી મોટી હાજરી આપેલી હતી. પ્રથમ બોર્ડગના સેક્રેટરી મનજી ધરમશી, મહેતાએ મહાત્મા શ્રી વલ્લભવિજયજી મહારાજના અસરકારક વ્યાખ્યાનની ઉજજવલ છાપ મજકુર સંસ્થાના બરડાના હૃદય ઉપર પાડવા, મજકુર સંસ્થાને તન-મન ધનથી સહાય આપનાર મુરબ્બી શેડ દેવકરણભાઈ મુલજી કે જેઓ હાલમાં સખ્ત બીમારી ભોગવી તનદુરસ્ત થયા તે બાબતનો હવે પ્રદર્શિત કરવા અને ૩ આ વર્ષે પરિક્ષામાં પસાર થએલા આ સંસ્થાના બેરડરને ઉક્ત મહાત્માના પવિત્ર હાથે ઈનામ અપાવવા આ મેળાવડો કરવાનો હેતુ બતાવ્યો હતો. ત્યારબાદ ઉડત સંસ્થાને ટુંક રીપોર્ટ સેક્રેટરીએ વાંચી સંભળાવ્યો હતો, જેમાં વિદ્યાર્થીઓના પ્રયાસથી, સ્થાનિક જ્ઞાતિના સમત્તિથી અને સૈરાષ્ટ વીશા શ્રીમાળી મિત્રમંડળના ખાસ આલંબનથી તા. ૧૮-૮-૧૯૧૩ ના રેજ યુક્ત સંસ્થાને જન્મ થયો હતો, ત્યારથી અત્યાર સુધીને હેવાલ ટુંકમાં જણાવ્યા હતો. ત્યારબાદ ઉક્ત મહાત્માના હાથથી બોરડરોને ઈનામ આપવામાં આવ્યા બાદ અધીકારી વર્ગ તરફથી રા. રા. બુલાખીદાસે કંઈક વિવેચન કર્યું હતું. ત્યારબાદ મુનિરાજ શ્રી વિમલવિજયજી મહારાજ તથા મુનિરાજ શ્રી વિનયવિજયજી મહારાજે પ્રસંગને અનુસરતું વિવેચન કર્યું હતું. ત્યારબાદ પ્રમુખ સાહેબ શ્રી વિર્ય શ્રીમાન વલ્લભવિજયજી મહારાજે પિતાની મધુર વાણુથી વિદ્વતાપૂર્ણ અસરકારક ભાષણ કર્યું હતું તે પૂર્ણ થયા બાદ મેળાવડો વિસજન થયો હતો.

Page #35

આ સભાનું જ્ઞાનોદ્ધાર ખાતું અને હાલમાં છપાત્રા
ઉપયોગી ગ્રંથો. તેમાં થતા જતા સંખ્યાબંધ વધારા.
માગધી સંત મૂળ અવસૂરિ ટીકાના ગ્રંથા. ૧ ૮ સત્તરીય ઠાણ સટીક ” શો. ચુનીલાલ ખુબચંદ પાટણવાળા તરફથી. ૨ & સિદ્ધ પ્રાભૃત સટીક ” પ્રાંતિજવાળા શેઠ કરમચંદની બીજી સ્ત્રીના સ્મરણાર્થે,
હા. શેઠ મગનલાલ કરમચંદ તરફથી. ૩ ૮૪ રત્નશેખરી કથા ” શા, હીરાચંદ ગહેલચંદની દીકરી એન પશીબાઈ પાટણવાળા ત, જ “ દાનપ્રદીપ'
શા. મુળજી ધરમશી તથા દુલભ ધરમશી પોરબંદરવાળા ત. ૫ ૮ શ્રી મહાવીર ચરિત્ર – શા. જીવરાજ મતીચંદ તથા પ્રેમજી ધરમશી પારબંદરવાળા | શ્રીનેમિચંદ્રસૂરિ કૃત. - તરફથી શા. મુળજી ધરમશીના સ્મરણાર્થે". ૬ સંબધ સિત્તરી સ્ટીક ” શા. કલ્યાણજી ખુશાલ વેરાવળાવળા તરફથી. ૭ ષટસ્થાનક પ્ર-સટીક ” શા. પ્રેમજી નાગરદાસની માતુશ્રી બાઈ રળીયાત ખાઈ
* માંગરોળવાળા તરફથી.. ૮ ૯ ચૈત્યવંદન મહાભાષ્ય ” શા. ફુલચંદ વેલજી માંગરેાળવાળા તરફથી.
૮ ૯૯ સુમુખાદિમિત્ર ચતુષ્ક કથા ? શા. ઉત્તમચંદ હીરજી પ્રભાસપાટણવાળા તરફથી. ૧ «f ષડાવશ્યક વૃત્તિ નમિસા. કૃત ” શો. હરખચંદ મકનજી પ્રભાસપાટણવાળા તરફથી. ૧૧ ૯૪ પ્રતિક્રમણ ગર્ભ હતુ ? શા. મનસુખભાઈ લેલુભાઈ પેથાપરવાળા તરફથી. ૧૨ સસ્તાર પ્રકીર્ણ સટીક ' શા. ધરમશી ગોવીંદજી માંગરોળવાળા તરફથી. ૧૩ ૮ શ્રાવકધર્મ વિધિ પ્રકરણ સટીક ”શા. જમનાદાસ મારારજી માંગરોળવાળા તરફથી. ૧૪ (પ્રાચીન ચાર કર્મગ્રંથ ટીકાસાથે”શેઠ પ્રેમચંદ ઝવેરચંદ પાટણવાળા તરફથી. ૧૫ (ધમ પરિક્ષા શ્રીજિનમંડનગણી કૃત” એ શ્રાવિકાઓ તરફથી. - ૧૬ સમાચારી સ્ટીક શ્રીમદ્ યશા- શા. લલુભાઈ ખુબચંદની વિધવા બાઈ મેનાબાઈ પાટણ| વિજયજી ઉપાધ્યાયજી કૃત ” વાળા તરફથી. ૧૭ ૯ પંચનિગ્રંથી સાવચૂરિ ” ૧૮ ૮૮ પર્યત આરાધના સાવચૂરિ ?' ૧૯ “ પ્રજ્ઞાપના તૃતીયપદ સંગ્રહણી સાવચૂરિ !” ૨૦ બુધેાદયસત્તા પ્રકરણ સાવચરિ » ૨૧ 6 પંચસંગ્રહ ”
શેઠ રતનજી વીરજી ભાવનગરવાળા તરફથી. ૨૨ ( શ્રદ્ધવિધિ ”.
શેઠ જીવણભાઈ જેચંદ ગાવાવાળા. 2 ૨૩ 6 શ્વદર્શન સમુચ્ચય ” ૨૪ જઈ શ્રી ઉત્તરા ષ્યયન સૂત્ર
| બાણું સાહેબ ચુનીલાલજી પન્નાલાલજી મુજબઈવાળા "શ્રીમદ્ ભાવવિજયૂછ ગણીત દીઠો.
તરફથી. ૧ ૨૫ % અહત સંધયણી શ્રી જિનભકગણી. ક્ષમા શ્રમણ્ય કૃત ”
એક સભા તરફથી.. ૨૬ ( કમારપાળ મહાશાસ્ત્ર ) શા. મગનચંદ ઉમેદચંદની વિધવા બાઈ ચંન પાટણ -
વાળા તરફથી. ૨૭ “ ક્ષેત્ર સમાસનકા ' શ્રી અમૃતલાલ છગનલાલ ભાવનગરવાળા તરફથી..

Page #36
* ભાષાંતરના પ્રથા ". 28 4 શ્રાદ્ધગુણ વિવરણ " વેરા હઠીસંગ ઝવેરચંદ તરફથી ( આઈડીંગ થાય છે. ) - 16 નવા ગ્રંથોની થયેલી યોજના. 15 - (મૂળ ગાથા.) 29 કુવલય માળા” (સંસ્કૃત) સભા તરફથી. 30 શ્રી વિજયચંદ કેવળી ચરિત્ર” પાટણ નિવાસી બેન રૂક્ષમણી તરી. 31 9 વિજ્ઞપ્તિ ત્રિવેણી " ( અપૂર્વ ઇતિહાસિક ગ્રંથ ) . - ભાષાંતરના ગ્રંથા, ૩ર 8 શ્રી ચંપકમાળા ચરિત્ર " 33 9 શ્રી સમ્યકત્વ સ્વરૂપ સ્તવ " [ સમ્યકત્વનું સરલ સ્વરૂપ ] 34 4 શ્રી સમ્યકત્વ કૌમુદિ " વિવિધ સ્થાઓ સહિત અતિ રસિક અને સુબાધક ગ્રંથ, શ્રીપાં છીયાપરવાળા શાહ રણછોડદાસ ભાઇચદ તરફથી. જાહેર મુP, શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય. આ વિદ્યાલયમાં દાખલ થવા ઈચ્છનાર જૈન શ્વેતાંબર વિદ્યાર્થીઓ જેએાએ મેટીક્યુલેશન ની પરીક્ષા પસાર કરી હોય અને જેઓ પ્રીવીયસ ક્લાસમાં અને થવા તેથી આગળ મુંબઈમાં લઈ પણ કેલેજમાં અભ્યાસ કરવા ઈચ્છતા હોય, તેમણે પરીક્ષાના છેલ્લા ૫રીણામ સાથેની અરજી છાપેલા ફ્રામે તા. ૧પ મી જાન સુધીમાં મોકલી આપવી. સારી સંખ્યામાં નવા લાયક વિવાથી અને આ વરસે કેવાને હરાવ મેનેજીગ કમીટીએ કર્યો છે. ફોર્મ માટે લખે મદદ કરવાની ઈચ્છાવાળાએ નીચે સહી કરનાર પર લખવાથી ધારા-ધારણ વિગેરેની નકલ મેકલી આપવામાં આવશે. પ્રીન્સેસ સ્ટ્રીટ, મનહર મોતીચદ ગીરધરલાલ કાપડીઆ. બીલ્ડીંગ-મુંબઈ. . - એ. સેક્રેટરી. મુનિરાજ શ્રી સિંહવિજયજીનો સ્વર્ગવાસ. ના ગયા ચૈત્ર શુદ 1 ના રાજ ગોધાવી ગામમાં બે વર્ષ સુધી ક્ષયની બીમારી લાગવી ઉક્ત મહાત્માએ દેહ ત્યાગ કર્યો છે. વીશ વર્ષની ઉમરે ચતુર્થ વ્રત અને છવીશમે વર્ષે ચારિત્ર અંગીકાર કર્યું હતું. તેઓ શાંત અને ચારિત્રપાત્ર સુનિ હતા. અને વૈરાગ્ય પણ ઉત્તમ હતા. જૈન સુત્રા-પ્રકરણે વગેરના સારા અભ્યાસી હતો. તેમાશ્રીના સ્વર્ગવાસથી એક ઉત્તમ સુનિની ખાટ પડી છે. તેઓના પવિત્ર આત્માને પરમ શાંતિ મળા, એમ ઈચ્છીએ છીએ For Private And Personal Use Only