________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્મા અથવા “ હું ને સાક્ષાત્કાર,
૩૨૫
ગમે તેવું અત્યારે કઠીન અને ગ્રહો વાંકા જણુતા હશેઃમે ગમે તેવા અભણ, અકલ વિનાના કે અનાડી હશે–તે પણ તમે તમારા “હું” ને ગમે તેવા નસીબવાન, અકલવાન, ધનવાન, કે એશ્વર્યવાન મનુષ્યના “હું” સાથે બદલવા કદી પણ ઈ
ચ્છા કરવાના નહીં. તમને આ વાતમાં જરા શંકા જેવું જતું હશે પણ જરા વિ. ચાર કરવાથી ખરી હકીક્ત તમે જાણું શકશે. તમે જ્યારે કેઈ વખત એવું ઈચ્છે છે કે “હું ફલાણે ગૃહસ્થ હેઉ તે કેવું સારું?” ત્યારે તમે ખરી રીતે એમજ ઈચ્છતા હો છે કે એ ગૃહસ્થના જેવી અક્ત, સંપત્તિ વિદ્યા આદિ તમારા સ્વાધીનમાં હોય તે સારું. એ માણસને જે કાંઈ છે તે તમને હોય એમ તમે ઈચછે છે. તમે તમારા સ્વત્વને–પેત પણને તે મનુષ્યના સ્વત્વ કે પિતાપણામાં લેપ થાય અને તમારું “ હું તેના “હું” સાથે અભેદ ભાવને પામી જાય એવું તમે કદી ઈચ્છતા નથી. અથવા તે માણસનું “હું” તમારામાં આવે અને તમારૂં “હું” એ સામા માણસનું “ હું બની જાય એમ પણ ઇરછતા નથી. ગમે તે કમનસીબ માણસ ગમે તેવા નસીબવાળ માણસ સાથે પોતાની જાતને- “ હે ” ને બદલે કરવા ઈચ્છતું નથી. આ વિષય ઉપર જરા વિચાર કરો અને તેને મર્મ તમને સ્પષ્ટ થશે. તમે બીજા માણસ થઈ જાઓ એને અથ તમારા અસ્તિત્વમાંથી લોપ થ એ છે, અને તેમ થાય તે પછી તમે એ તમે રહેવાને બદલે તે બની જવાના.
આ મર્મ જે તમે ગ્રહી શકે તે તમને જણાશે કે આ પ્રકાર ની પેતાપણાની ફેરબદલી (exchange) કરવા તમને કદી પણ મન થતું નથી. સહુ કઈ જાણે છે કે એમ કદી બની શકતું પણ નથી કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે તમારે “હું” ને લોપ કદી પણ થતું નથી. તે અમર છે. એ “હું” કાળના અંત સુધી કાયાજ રહેવાનું છે. અને નિરંતર ચઢતા ક્રમે તેની વિગતિ હોવા છતાં “ હું તે તેના તેજ રહેવાનું. એનું સ્થાન બીજું કઈ લઈ શકે તેમ નથી. સવ સ્થિર્તિ-સુખમાં દુઃખમાં, પ્રમાદમાં–ાનીમાં તમારૂં “હું” સ્થિર રહેવા નિમએલું છે. બાળકને પણાની અવસ્થામાં જે તત્વ “હું” રૂપે હતું તે જ તત્વ અત્યારે પણ તમારામાં “ હે ” રૂપે વિરાજે છે. અને ભાવિમાં તમે વિપુલ ધનવાન, જ્ઞાનવાન, શકિતમાન અને ઈશત્વ સંપન્ન થશે તે પણ એજ “હું” ત્યાંનું ત્યાં રહેશે. તે દિવ્ય કુલને પ્રકાશ કદીજ હલાવાને નથી.
આ જમાનાની મોટી જનસંખ્યામાં “હું” પણની વાસ્તવિકતાને ખ્યાલ બહુજ મંદ વતે છે. અલબત તેઓ પે તે છે એમ તેઓ કબુલ કરે છે, અને તેઓ ખાય છે, ઊંઘે છે, જીવે છે, વ્યવહાર ચલાવે છે, એ આદિ રૂપે તેમને પિતાપણાનું ભાન પણ અનુભવાય છે, પરંતુ એ ભાન એક પશુ કોટીના જીવાતમાઓના ભાન કરતા બહુ ઉંચી કેટીનું ગણાય નહીં. આત્મા સામર્થ્ય અને પ્રભાવનું એક મહાન કેન્દ્ર છે એ સાક્ષાત્કાર પ્રત્યે હજી સમાજ જાગૃત થયે નથી. એ ભાન ઉદય થતાની
For Private And Personal Use Only
