Atmanand Prakash Pustak 011 Ank 10

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

આત્માનંદ પ્રકાશ,
૨૫૭
સત્તાની શકિતના અભાવથી તેઓ કાંઈ પણ કરી શકતું નથી. તે વર્ગને મોટે ભાગ ઉન્નતિમાંના સ્વરૂપને સમજનારે હોય છે, પરંતુ તે સાધન સંપન્ન ન હોવાથી ઉન્નતિને ક્રિયામાર્ગનું દર્શન કરાવી શકતા નથી. તે વર્ગને આર્થિક બલ નહોવાથી તેનાથી ઉન્નતિના કાર્યો થતા નથી, તેમજ આ વર્ગ કદાચ ઊન્નતિના વિચાર બતાવે કે કરવા જાય તે શ્રીમંત અને આગેવાન વર્ગ તેને દબાવી દે તેથી તેનાથી ઉન્નતિના કાર્યો થતા નથી. આ ત્રિવિધ વર્ગ જ્યારે મિશ્રીત થઈ વર્તમાનની સ્થિતિનો વિચાર કરી પ્રવર્તશે ત્યારે જ ઉન્નતિ સાધ્ય થઈ શકશે. ઉન્નતિની સાધનામાં સ્થૂલ અને સૂકમ દષ્ટીથી દેષ દર્શન કરવાનું છે. એટલે કે કેવા દે ઉન્નતિના બાધક છે, અને તે દેશે કેવી રીતે દૂર કરી શકાય તેમ છે. એ વિચાર હૃદયારૂઢ કરવાથીજ ઉન્નતિને ઉજ્વળ માર્ગ દેખાઈ આવશે.
પ્રથમ વિચાર કરવાનું એ છે કે, ઉન્નતિના બાધક કયા દે છે? ૧વર્તમાન સમયની સ્થિતિને અવિચાર,૨ તે સ્થિતિને પ્રતિકૂલ એવા વત્તનને આગ્રહ, ૩ સંઘ અથવા સમાજની આડબરી સત્તાને લેભ, પ્રપંચ બલથી કીર્તિ મેળવવાની ઇચ્છા પ લેભનું રક્ષણ કરી સ્પર્ધા કરવાની અભિલાષા અને ૬ કુસંપના કારણેને પિષણ મળે તેવા વર્તન-આ છ દે ઉન્નતિના બાધક છે, કેઈ દુર્ભાગ્યને આપણી જૈન કોમમાં એ છ દેષ સ્પષ્ટ અને અસ્પષ્ટપણે ઘણે સ્થળે દેખાયા કરે છે. જ્યાં સુધી તે દે દૂર કરવામાં આવશે નહીં, ત્યાં સુધી જૈન પ્રા ઉન્નતિનું દર્શન કરવાને ભાગ્યશાળી થશે નહીં, જેમ બત્મિક ઉન્નતિ મેળવવામાં કામ ક્રોધાદિ અંતરંગ છ શત્રુએને દૂર કરવાની જરૂર છે, તેમ કેમની ઉન્નતિ કરવામાં ઉપર્યુક્ત છ દે દૂર કરવાની જરૂર છે,
એ છ દેશમાં વત્તમાન સમયની સ્થિતિને અવિચાર–એ પહેલા દોષનું વિવેચન કરવું આવશ્યક છે. સાંપ્રતકાલે વિવિધ જ્ઞાતિઓમાં સમય પરત્વે અનેક જાતની સુધાર થવા લાગી છે, ત્યારે જોન કેમનું એ સુધારા તરફ દુર્લક્ષ છે. જ્ઞાતિમાં પરંપરાથી ચાલ્યા આવતા કુરીવાજે ઉપર દષ્ટિપાત કરતાં જણાય છે કે, જેન કોમ એ સુધારણ કરી શક્તી નથી. કદિ જો સત્તા વગરને આશ્રિત વર્ગ વિદ્વાન બની તેવા ઉપદેશે કરવા જાય છે, તે તેને હટાવી દે છે. કદિ ઘમિ વર્ગ એવી સુધા રણું કરવા આગળ પડે છે. તે વ્યાપારિ વર્ગ તેને પરાભવ કરવા મંડી જાય છે. જે કદિ આશ્રિત વર્ગના ઉપદેશથી સારાસાર વિચાર કરવાને અસમર્થ એવે વ્યાપારી વર્ગ સુધારણા કરવા ઇછે, તે ધમિ વર્ગ તેને નિરૂત્સાહ કરી દે છે-આ પ્રમાણે તે વર્ગની ત્રિપુટીની એકતા ન હોવાથી વર્તમાન સમયની સ્થિતિને વિચાર સિદ્ધિ તરફ આવી શકતું નથી. આથી કોમની ઉન્નતિના ઉત્તમ કાર્યો-જેવાં કે, જ્ઞાતિ સુધારણું, નવીન કેળવણી સંપાદાન કરનારાઓને પૂર્ણ સહાય, અનાથ નિરાશ્રિતને