Atmanand Prakash Pustak 011 Ank 10

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 4

૨૫૬
જેનેન્નતિ રાષ દર્શન જેનોન્નતિ દોષ દર્શન,
અને તે દૂર કરવાની શું જરૂર નથી? સાંપ્રતકાલે સર્વ પ્રજા ઉન્નતિના સાધને શોધે છે. ઉન્નતિ ક્યાં છે? ઉન્નતિના સાધને ક્યાં જડે છે? કેવે માર્ગે ચાલવાથી ઉન્નતિ મલી શકે છે? અને ઉન્નતિના તો કયા છે? ઈત્યાદિ તર્ક-વિતર્ક ભરેલા પ્રશ્નો સાંપ્રતકાલે ઉદ્દભવતા જાય છે. કેટલીએક પ્રજા એ પ્રશ્ન કરી બેસી રહેતી નથી, પણ તેની શોધ કરી યથાશક્તિ તેને માટે પ્રયત્નો આચરે છે. ત્યારે કેટલીક પ્રજા યા હોમ કરીને ઉન્નતિ સાધવા મંડી જાય છે અને કેટલીએક પ્રજા જેટલું બને તેટલું કરવાને મથન કરતાં તેમાંથી જેટલો લાભ મલ્ય તેટલે લઈ સંતોષ માને છે. હવે જ્યારે આપણી જૈનપ્રજા તરફ જોઈશું તે જણાશે કે, આપણે કેમ તદ્દન ઉન્નતિના અર્થને સમજતી જ નથી. જ્યારે ઉન્નત્તિના સ્વરૂપનું ભાન નથી તે પછી આપણાં હૃદયમાં ઉપર કહેલા પ્રશ્નને અવકાશ તે કયાંથી હોય? આપણે કેમમાં ત્રણ પ્રકારના ગૃહસ્થાના વર્ગ છે. ૧ વ્યાપારી વર્ગ, ૨ ધમિ વગર, ૩ આશ્રિત વગ તે ત્રિવિધ વર્ગમાં વ્યાપારી વર્ગને માટે ભાગ છે. તે વર્ગ પિતાના સ્વાર્થને આગળ કરી વ્યાપારના મહેદધિમાં મગ્ન થઈ રહ્યા છે. તેમના હૃદયમાં સ્વકેમની ઉન્નતિના વિચારો આવતા જ નથી. વ્યાપારના વ્યવસાયને લઈને તે વિચાર કરવાને તેમને અવકાશજ નથી. તેઓ વ્યાપારની વિવિધ વસ્તુઓના ભાવ પૂછયા કરે છે, પણ કેઈ કેમની ઊત્ત તિને ભાવ પુછતું નથી. તે ની મનોવૃત્તિ ઉપર વ્યાપારના જ વિચારે. આ વ્યા કરે છે. વ્યાપારને જ તેમણે સવસર માનેલું હોય છે તેથી ઉન્નતિના સ્વરૂપને તેઓ તદન જાણતા નથી તેમ જાણવાની ઇચ્છા રાખતા નથી.
બીજે ધાર્મિક વર્ગ છે. એ વર્ગની સંખ્યા ઘેડી છે. તે વર્ગમાં ધર્મના ખરા રહસ્યને સમજનારે છેડે ભાગ છે અને કેવળ ધોધ થઈ પ્રવતનારે મોટો ભાગ છે. નવીન ચે કરાવવા, મેટા મેટા આડંબરવાળા વરઘોડાએ કાઢી ધર્મને ઉદ્યત બતાવે નહિં જરૂરીયાત તેવા ખાતાઓ માટે એગ્યાયેગ્યનો વિચાર કર્યા વગર વિવિધ જાતની ટીપ ઉભી કરી નાણું એકઠા કરવા; મતલબ કે હાલના સમયે ધર્મ. ના પરિપૂર્ણ ખાતાઓમાં (ભરતામાં ભરતી) કર્યા જવું અને સીદાતા કે અપૂર્ણ કે અવનતિએ પહોચેલા ખાતાઓને માટે બે પરવાઈ રાખવી. આવી રીતે દેખાતા કાર્યોમાં ભાગ લેનારા ધમિ વર્ગ ઉન્નતિના એક શબ્દને વિચાર પણ કરતું નથી, તે પછી ઉન્નતિની ક્રિયામાં તો કયાંથી પ્રવર્તે? તેમને માથે ઉન્નતિની શી પડી હોય,
ત્રીજે આશ્રિત વર્ગ છે. તે હંમેશા સેવા વૃત્તિ કરનારે અને બીજાના ભાગ્ય ઉપર જીવનાર છે. તેમનામાં ઘણે ભાગે માનસિક અને શારીરિક શક્તિ હોય છે. પરંતુ