________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૬
આત્માનઃ પ્રકાશ.
શીલ થવાય ત્યારેજ ધર્મકથાનુંયેાગ દ્વારવડે જૈનદર્શનની મર્યાદામાં પ્રવેશ કરી શકાય છે.
ધર્મકથા સિવાયની કથા—વિકથાએ અનેક પ્રકારે રાજકથા ભક્તકથા, કામકથા, અર્થકથા, વિગેરે હાય છે, કથાનાયકે જેમના જેમના સબંધમાં આવેલા હાય તે સબધી વર્ગ અનેક ર'ગી હેાય છે, કેટલાક પ્રસ’ગામાં સજ્જના દુર્જનાની કસોટીમાં આવે છે અને તે વખતે અનેક રીતે હેરાન થવું પડે છે. કેટલાક મહાનુભાવ નાયકાના પ્રસંગમાં આવેલા વર્ગ વિષયી અને કષાયથી અભિભૂત હોય છે, કેટલાક નાયકા વ્રતાદિ ગ્રહેણુ કરી સ'કટમાં આવી પડતાં શિથિલ થઈ જાય છે, અમુક નાયકા સંસારમાં રકત રહી અંતરંગ કુટુંબના સબંધથી દૂર રહી બહિરંગ કુટુંબનું હિંસા, અપ્રમાણિકપણુ, ચારી વિગેરેથી પેાષણ કરવામાં સાર્થકતા સમજતા હાય છે, કોઈ પરી લ'પટ થઈ લજ્જાને દૂર મૂકી અકાર્ય માં તત્પર થાય છે, આ અને આવાજ પ્રકારોથી ભરપૂર ચિત્રા કથા શરીરમાં આલેખન કરાયલા ાય છે. આવા વિચિત્ર રંગી ચિત્રામાંથી હેયાદિવસ્તુને જાણી લેવી એ ધર્મકયાનુયોગના શ્રવણુ અને વાંચનનું અંતિમ રહસ્ય છે. આ ખામતનું સમર્થન શ્રીમદ્ન સિદ્ધર્ષિ ગણીના નીચેના શ્લેાકેાથી દ્રષ્ટિ ગોચર થાય છે.
अर्थ कामं च धर्मं च तथासंकीर्णरूपताम् । आश्रित्य वर्तते लोके कथातावच्चतुर्विधा ।। १ ।। साक्लिष्ट चित्तहेतुत्वात् पापसंबंध कारिका । तेन दुर्गतिवर्त्तन्याः प्रापणे प्रवणामता ॥ २ ॥ सामलीमस कामेषु रागोत्कर्ष विधायिका । विपर्यासकरी तेन हतुभूतैव दुर्गतेः ॥ ३ ॥ साशुरू चित्तहेतुत्वात्पुण्यकर्म विनिर्जरे । विधत्तेतेन विज्ञेया कारणं नाक मोक्षयोः ॥ ४ ॥
For Private And Personal Use Only
