________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બાર વ્રતના અંતરંગ હેતુઓ,
इहामुत्रचजंतूनां सर्वेषाममृतापमाम् । शुफांधर्मकांधन्याः कुर्वतिहितकाम्यया ॥
અપૂર્ણ બાર વ્રતના અંતરંગ હેતુઓ.
(ગત અંકના પૃષ્ઠ પરથી શરૂ). પાંચ અણુવ્રત પછી ત્રણ ગુણવતે આવે છે, જેનાથી આત્માને ગુણની પ્રાપ્તિ થાય છે, તેથી તે ગુણવ્રત કહેવાય છે. તેમાં પહેલું દિગવ્રત નામે ગુણ વ્રત છે. પૂર્વ પશ્ચિમ વગેરે દશ દિશાઓમાં આ ટલા કોશથી અગાડી ન જવાની-દશે દિશાઓમાં ગમન-જવાનું પરિમાણુ કરવું તેવી તેમાં પ્રતિજ્ઞા કરવામાં આવે છે. આ વ્રતથી પ્રાણી સંતેષના ઉચ્ચ સુખને આનંદ અનુભવી શકે છે. પ્રાચીન મહાત્માએાએ એ હેતુને ગર્ભિત રાખી અને હિંસાની પ્રવૃત્તિ અટકાવવાની ઈચ્છા ધારણ કરી આવ્રતની યેજના કરેલી છે.
આ પહેલાં ગુણ વ્રતના પણ પાંચ અતિચાર છે કરેલી મર્યાદાથી વિશેષ ઉંચું ચઢવું, નીચે ઉતરવું: તિછાં જવું, ક્ષેત્રની મર્યાદા વધારી લેવી અને મર્યાદાઓને ભૂલી જવી આપાંચ અતિચાર એ વ્રતને ભંગ કરનારા છે. એ અતિચારથી રહિત એ ગુણવ્રત પાળવાથી માણસ સંતેષના પૂર્ણ અંશેને મેલવી અનાસકત પણે સ્વધર્મ અને સ્વકર્તવ્ય સાધી શકે છે. ( દિશાઓની મર્યાદામાં પ્રતિબદ્ધ થયેલે મનુષ્ય કવ્ય પરાયણ થઈ અનુક્રમે આત્મભાવ ઉપર આસકત થઇ શકે છે. જે આત્મબાયના બલથી પિતે નિર્લેપ, અબાધ,આનંદમય અને સર્વ સમાન આત્મ ભાવ ધારણ કરનાર હાઈ ઉરચ દશાને અધિકારી થાય છે અને કાવતરા, કપટ, દુબુધ્ધિ એ બધાથી છુટી કેવલ પરમાર્થના માર્ગને પથિક બને છે. વિપકારી મહાત્માઓ એ આવા હામહેતુઓને લઈને આ પહેલા ગુણવ્રતની ચેજના કરેલી છે.
For Private And Personal Use Only
