________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ખાર વ્રતના અંતરંગ હેતુ.
૧
તથા ઉપભાગ્ય રૂપ વિવિધ વિષ વૃક્ષેાથી ભરપૂર એવી વિષય વાટિકામાં વિહાર કરનારા મનુષ્ય કદ્વિપણુ પાતાના સ્વરૂપના વિચાર કરી શકતા નથી; એમ એ મહાત્માએ પેાતાની જ્ઞાન દ્રષ્ટિથી શ્વેતા હતા. વળી તે જાણતા હતા કે, વૈભવના વિલાસમાં મગ્ન થયેલા મનુષ્યા પ્રમાદી અને સ્વચ્છંદી થઈ જાય છે, પરસ્પરમાં કલહુ વધારે છે, ધર્મની જે ઉચ્ચ ભાવના છે, તે તરક્ દ્રષ્ટિ ન રાખી અધર્મી બની જાય છે, વ્યવહારની વ્યવસ્થાના ભ'ગ કરે છે, અને અનુક્રમે સપ્ત વ્યસનાને સેવનારા થાય છે. આવા સૂક્ષ્મ વિચાર કરી તે મહાત્માઓએ ભાગે પભાગ વિરતિના વ્રતની આવશ્યકતા દર્શાવી છે; તે મહાત્માઓની તે યાજનાને ધન્યવાદ આપતાં એક જૈન વિદ્વાન્ આ પ્રમાણે લખે છે.-
" जोगोपभोग विरति व्रतं गृह निवासिनाम् । इहामुत्रष्टदं प्रोक्तं तीर्थद्भिर्महात्मनिः ॥ १ ॥
'દ્ર
મહાત્મા તીર્થંકરાએ ભાગ પણેાગ વિરતિ નામે વ્રત ગૃહસ્થાને આ લેાક તથા પરલેાકમાં ઇચ્છિતને આપનારૂ' કહેલુ' છે.” ૧ વિષયામાં અતિ આદર રાખવાથી મનેાવૃત્તિમાં અનેક જાતના અશુભ વિચારો પ્રગટ થાય છે અને તેથી તેવા મલિન મનની અંદર શુભ વિચારો કે શુભ ભાવનાઓ પ્રવિષ્ટ થતી નથી.ભાગવેલા વિષયાને વાર'વાર યાદ કરવાથી મન સદા દુર્ધ્યાન કર્યાં કરે છે અને તે વિષચે। મેલવવાને માટે અનેક જાતના કુવિચાર પ્રગટાવે છે; આથી તે ગૃહસ્થ આત્મિક ભાવથી ઘણુંાજ દૂર થઇ જાય છે.વિષય ભાગવવામાં અતિશય આસક્તિ રાખવાથી માણસ કાર્યકાર્યના વિચાર કરતા નથી,તે પેાતાના ધર્મ અને કત્તવ્યથી વિમુખ અની જાય છે. વિષયા શક્તિની ભાવના જયાં તીવ્ર રૂપે પ્રગટ થાય છે, ત્યાં ધમ, અધર્મ, ન્યાય, અન્યાય, ખરૂ, ખાટું અને જવાખદારી વગેરે કાંમ પણ એવામાં આવતું નથી. કદિ ગૃહસ્થ મનુષ્ય વિદ્વાન હૈાય અને વિવેકી રુખાતે હાય પણ જો તેના હૃદયમાં વિષયાસકિતએ સ્થાન કરેલુ' ઢાય તા તે માશુસની વિદ્વતા અને વિવેકિતા એ ઉભય ગુણ્ણા નકામા
For Private And Personal Use Only
