Atmanand Prakash Pustak 004 Ank 04

Author(s): Motichand Oghavji Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

ભેદજ્ઞાનથી ભવપારતા.
હવે આ સમક્તિનું પાંચમું અને છેલ્લું લક્ષણ આસ્તિક્ય તે શું છે તે વિચારીએ.
प्रभुभिर्भावितं यत्तत्तत्वान्तर श्रुतेऽपिहि । निःशंकं मन्यते सत्यं तदास्तिक्यं सुलक्षणम् ।।
તત્વાન્તરે એટલે અન્ય ત–સાંભળ્યા છતાં પણ જિન - ગવાને પ્રરૂપેલાં તનેજ નિઃશંકપણે સત્ય માનવાં-એનું નામ આસ્તિ કતા કહેવાય છે. આ આસ્તિકતા એ મુક્તિનું પાંચમું લક્ષણ છે.
જિનેશ્વર ભગવાને કહેલા શુદ્ધ લક્ષણવાળા ગુરૂ એજ મારા ગુરૂ છે, અને એમણેજ કહેલો શુદ્ધ તવાળે ધર્મ એજ મારો ધર્મ છે. એ પ્રકારની જે દૃઢ આસ્થા તે આસ્તિય.
ભેદજ્ઞાનથી ભવપારતા. જ દે મિજ છે, મિત્ર જ ટાવદાર तज पर पुनगल जीव ले तो पामे भवपार.
ભાવાર્થ –જીવ અને દેહ એ પરસ્પર અત્યંત ભિન્ન છે, સમગ્ર વ્યવહારક્રિયા પણ જીવની સ્વાભાવિક ક્રિયાથી ભિન્ન છે, માટે ભિન્ન એવા પુલને જીવદ્રવ્યથી સંપૂર્ણ જુદે સમજી પલ દ્રવ્યને પરરૂપ જાણી તેનો ત્યાગ કરી જીવદ્રવ્યને નિજરૂપ ગ ડુણ કરવાથી જન્મ મરણવાળા આ ભવ સમુદ્રને પાર પમાય છે.
જીવ દેહ બે ભિન્ન છે ” પરમાર્થ-જેમ લાકડામાં અગ્નિ વ્યાપ્ત છે, જેમ દૂધમાં માખણ વ્યાપ્ત છે, જેમ તલમાં તેલ વ્યાપ્ત છે તેમ તનમાં જીવ વ્યાપ્ત છે. પરંતુ લાકડું જેમ અગ્નિ નથી તેમ તન એ કંઈ જીવ નથી. જેમ દૂધ એ માખણ નથી, પરંતુ તેમાં ગુપ્ત રહેલું-વ્યાસ તે માખણ છે; તેમ દેહ એ જીવ નથી, પરંતુ તેમાં વ્યાપ્ત એવું જે સારરૂપ છે તે જીવ છે. જેમ તલ એ તેલ નથી, પરંતુ