________________
- સમજ્યા છે, ને તે પ્રથમ ભૂલે આપણે જ કરી છે, જેનું
અનુકરણ હાલના કેટલાક અન્ય વિદ્યાનેએ કર્યું છે. સિંધુને અર્થ સ્પષ્ટ રીતે નદી જ થાય છે તેની સાબીતી તેમાં જ છે. જે સાધન વડે “ સિંધુને મીઠા પાણીથી વહેવડાવી ” તે સાધનાને લઈને આવવાનું આમંત્રણ અશ્વિનેને અપાય છે (ામઃ કિશું પુનરાકરણ્ય . અન્ય સ્થળે સિંધુને મળતી ને તેની જ ઉપનદી પરાને જે સાધને વડે તેએાએ પાણીથી છલકાવી દીધી હતી તે સાધનો વડે આવવાનું કહ્યું છે. આ પ્રમાણે અશ્વિનને સિંધુ તેમ જ રસ નદીઓ સાથે સંબંધ બતાવ્યું છે. વિશેષમાં અશ્વિનને નિતિ કહ્યા પછી એવા શબ્દ આવે છે કે “ તમારો દિવ્ય રથ સિંધુના કિનારા ઉપર ઊભો છે ” (ત વિંછનાં). સમુદ્ર માટે એ શબ્દ વપરાયો હોય તે મીઠા પાણીથી વહેવડાવવાની વાત તદ્દન અસ્થાને છે. વળી રસા નામની સિંધુ નદીની ઉપનદી પણ જાણીતી છે. તે પછી સરળ અર્થ નદીને બેસે છે તેને મરડી નાખીને સમુદ્રને અર્થ લાગુ કરવા એ કેવળ દુરાગ્રહ જ ગણાય.
સાયણની નજચૂક થઈ જાય છે. વિધુમાતા નો અર્થ તે “ સમુદ્રના પુત્ર ” એમ કરે છે અને પાછા બીજે ઠેકાણે સિંધુને હાની ન “વહેતી નદી” કહે છે અને ખુબ શબ્દને પણ સિંધુ સાથે જે છે-“ મધ જેવા મીઠા પાણીથી પૂર્ણ છે. સમુદ્રને બીજાં
ગમે તે વિશેષણ અપાય, પણ તેને “મા” તે કઈ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, louwatumaragyanbhandar.com
