________________
આર્વત જીવન જ્યોતિ કિરણ ૪૦ મું. સામાન્ય કેવલીઓના પ્રકારો એક દહાડો નિરંજના સામાન્ય કેવલી એટલે શું તે રમાને પૂછતી હતી. રમાએ જવાબ આપ્યો કે જેમને કેવલજ્ઞાન થયું હોય તે બધા “સામાન્ય કેવલી' કહેવાય છે. નિરંજના–ત્યારે તો તીર્થંકર પણ સામાન્ય કેવલી ખરાને? રમા–હા, પણ એમનામાં કેટલીક વિશેષતાઓ રહેલી છે. એથી એમને - સામાન્ય કેવલી ન કહેતાં એમને “તીર્થકર' કહેવામાં આવે છે. નિરંજના–એ વિશેષતાઓ શી છે વારુ? રમ–એક તો એ કે તીર્થંકર પ્રભુ પુણ્યમાં સૌથી ચઢિયાતા હોય છે. નિરંજનાહા, એ તો હું જાણું છું. રમા–બીજું, તીર્થકર પ્રભુનું ચ્યવન થતાં તેઓ માતાના ગર્ભમાં આવે છે ત્યારે
તેમની માતા ચૌદ મો જુએ છે, જયારે સામાન્ય કેવલીની બાબતમાં
એવો નિયમ નથી. આ ચૌદ સ્વમો તો તું શીખી ગઈ છે ને? નિરંજા–હા, થોડા જ દિવસ ઉપર એ શીખી ગઈ છું. આ બે વિશેષતા
સિવાય બીજી વિશેષતાઓ છે? રમા ઘણી. નિરંજના ત્યારે થોડીકે ગણાવો. રમા–સાંભળ.
(૧) તીર્થકરને ગર્ભાવસ્થામાં જ મતિજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન અને અવધિજ્ઞાન હોય છે. (૨) તેઓ સ્વયંબુદ્ધજ છે, કેમકે તેઓ પોતાની મેળે બોધ પામી દીક્ષા લે છે. (૩) તેઓ દીક્ષા લે છે તે જ વખતે તેમને મન પયયજ્ઞાન થાય છે. (૪) તીર્થકરનાં પાંચ કલ્યાણકો હોય છે અને ઇન્દ્રો એ બહુ ધામધૂમથી
ઉજવે છે. (૫) તીર્થકરને દેહ રૂપ રૂપનો ભંડાર હોય છે. (૬) એમની વાણીમાં અનેક ગુણો રહેલા હોય છે. પશુપંખીઓ પણ એમનો ઉપદેશ સમજી શકે છે. સર્વ જીવોના તમામ સંશય એકી સાથે જ ક્ષણમાં છેદી શકે એવું એમની વાણમાં પાણી હોય છે. એમની વાણી માંથી અમૃત ઝરે છે. એમના શબ્દેશબ્દમાં પરોપકારની ભાવના રહેલી હોય છે. એમના ઉપદેશમાં અનેક જીવોને તારવાની શક્તિ હોય છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
