Arhanniti

Author(s): Manilal Nathubhai Dosi
Publisher: Jain Gyan Prasarak Mandal

Page 15

૧૫
વિધવા પુનર્લગ્નની વાત નથી એટલું જ નહિ પણ તેના વિરૂદ્ધ પુરાવા અનેક છે. જૈન ધર્મ જેની ઉચ્ચભાવના (ideal) યોગી રૂપે છે તે જેથી કામવિકારની વૃદ્ધિ થાય તેવો માર્ગ દર્શાવેજ નહિ. વળી આજ ગ્રંથમાં નિર્ભવ પુત્રને જનોએ ધનમાં ભાગલેનાર ગણ્યો નથી. કારણ કે પતિના મરણ પછી વિધવાના બીજા પુરૂષ સાથેના સંબંધથી તે ઉત્પન્ન થયેલો છે. માટે નિર્ભવને તિરસ્કાર કરી તેના કારણભૂત વિધવા પુનર્લનો પણ નિષેધ કર્યો એમ સ્પષ્ટ જણાય છે. આ ગ્રંથની સાથે હેમાચાર્યનું ટુંક જીવન વૃતાન્ત જે પ્રાપ્ત થયું તે આપ્યું છે. પણ જ્યારે વધારે પ્રો તત્સંબંધી જોવામાં આવશે ત્યારે બીજી આવૃત્તિમાં સંપૂર્ણ જીવનચરિત્ર આપવા પ્રયત્ન કરવામાં આવશે.
આ ગ્રન્થના સંબંધમાં હવે એક ઉપયોગી બાબત વિચારવાની છે. આ ગ્રન્થ ઉપર જણાવેલા તેમજ બીજા કેટલાક વિષય શિવાય અન્ય હિંદ ગ્રન્થ જેવા કે મનુસ્મૃતિ યાજ્ઞવલ્કય સ્મૃતિ અને વ્યવહાર મયુખને ઘણી બાબતમાં મળતા આવે છે. તેથી કોઈને એમ માનવાને કારણે મળે કે આ ગ્રંથ તે પુસ્તકોને આધારે પાછળથી રચા- . ચેલે હશે. તે દલીલની અસત્યતા બતાવવાને બે પુરાવા છે એક એ છે કે જોકે આ લઘુ અહીતિ નામને ગ્રન્થત કુમારપાળના સમયમાં લગભગ ૧૨૦૦ની સાલમાં રચાયો પણ તેના આધારભૂત માગધી બહરહંત્રીતિ પ્રાચીન સમયની છે અને જેના લોક આ લઘુ અહંન્નીતિમાં ટાંકવામાં આવેલા છે. વળી પાશ્ચાત્ય વિદ્વાન આર્ય ધર્મોના ગ્રન્થાને સતત અભ્યાસી છે. મેક્ષમ્યુલર જણાવે છે કે આર્યાવર્તના ધર્મ પુસ્તકોના સમ્બન્ધમાં અમુક ગ્રન્થકારે અમુક ગ્રન્થકારમાંથી ચેરી કરી એમ નિશ્ચયતાથી કહી શકાતું નથી. કારણકે તે દેશનું આખું