Agam 04 Samvayang Gujarati Translation

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar

Page 73

આગમસૂત્ર 4, અંગસૂત્ર 4, “સમવાય' અજીવરાશિ. અરૂપી અજીવરાશિ દશ પ્રકારે છે - ધર્માસ્તિકાય યાવત્ અદ્ધાસમય. રૂપી અજીવરાશિ અનેક પ્રકારે છે યાવત્ તે અનુત્તરોપપાતિક કેટલા છે ? અનુત્તરોપપાતિક પાંચ પ્રકારે છે - વિજય, વૈજયંત, જયંત, અપરાજિત, સર્વાર્થસિદ્ધિક. તે આ અનુત્તરોપપાતિક કહ્યા. તે આ સંસારી પંચેન્દ્રિય જીવરાશિ કહી. નૈરયિક બે ભેદે છે - પર્યાપ્તા, અપર્યાપ્તા. એ જ પ્રમાણે દંડક કહેવો યાવત્ વૈમાનિક સુધી કહેવું. આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં કેટલા ક્ષેત્રને ઓળંગીને કેટલા નરકાવાસ કહ્યા છે ? હે ગૌતમ ! આ રત્નપ્રભા પૃથ્વી 1,80,000 યોજન છે. તેમાં ઉપરના 1000 યોજન ઓળંગીને અને નીચેના 1000 યોજન વર્જીને મધ્યમાં 1,78,000 યોજનમાં, આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં નારકીના 30 લાખ નરકાવાસો હોય છે, એમ મેં કહ્યું છે. તે નરકાવાસો અંદરના ભાગે વૃત્ત, બાહ્ય ચોરસ યાવત્ તે નરકો શુભ છે અને તેમાં અશુભ વેદનાઓ છે. એ પ્રમાણે સાતે નરકોમાં જેમ ઘટે તેમ કહેવું. 235. સાતે નરક પૃથ્વીનું બાહલ્ય એક લાખ ઉપરાંત અનુક્રમે - પહેલીનું 80, બીજીનું. 32, ત્રીજીનું 28, ચોથીનું 20, પાંચમીનું 18, છઠ્ઠીનું. 16, સાતમીનું 8 હજાર યોજન છે. 236. નરકાવાસો સાતે નરકમાં અનુક્રમે આ પ્રમાણે - 1. 30, 2. 25, 3. 15, 4. 10, 5. ૩-લાખ, 6. 1 લાખમાં 5 જૂન, 7. 5 છે. 237. બીજી પૃથ્વીમાં, ત્રીજી પૃથ્વીમાં, ચોથી પૃથ્વીમાં, પાંચમી પૃથ્વીમાં, છઠ્ઠી પૃથ્વીમાં, સાતમી પૃથ્વીમાં ઉક્ત નરકાવાસો કહેવા. સાતમી પૃથ્વીમાં પૃચ્છા. હે ગૌતમ ! સાતમી પૃથ્વી 1,08,000 યોજન બાહલ્યથી છે, તેમાં ઉપરથી પ૨,૫૦૦ યોજન અવગાહીને તથા નીચેના પ૨,૫૦૦ યોજન વર્જીને મધ્યના 3000 યોજનમાં સાતમી પૃથ્વીના નારકીના અનુત્તર અને મહામોટા પાંચ નરકાવાસો કહ્યા છે. તે આ - કાળ, મહાકાળ, રોટક, મહારોરુક, અપ્રતિષ્ઠાન. તે નરકો વૃત્ત અને ચસ છે. નીચે સુરમના સંસ્થાને રહેલા છે. યાવત્ તે નરકો અશુભ છે, તેમાં અશુભ વેદનાઓ છે. 238. હે ભગવન ! અસુરકુમારના કેટલા આવાસો કહ્યા છે ? હે ગૌતમ ! આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં 1,80,000 યોજન બાહલ્યવાળી છે, તેના ઉપરના ભાગના 1000 યોજન અવગાહીને અને નીચે 1000 યોજના વર્જીને મધ્યે 1,78,000 યોજન છે. તેમાં રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં ૬૪-લાખ અસુરકુમારના આવાસો છે. તે ભવનો બહારથી વૃત્ત છે, અંદર ચતુરસ છે, નીચે પુષ્કરકર્ણિકા સંસ્થાને છે. જેનો અંતરાલ ખોદ્યો છે એવા, વિસ્તીર્ણ અને ગંભીર ખાત અને પરિખા જેને છે એવા, તથા અટ્ટાલક, ચરિકા, ગોપુરદ્વાર, કમાડ, તોરણ, પ્રતિદ્વાર જેના દેશભાગમાં છે એવા, તથા યંત્ર, મુશલ, મુકુંઢી અને શતક્ની સહિત એવા, બીજાઓ વડે યુદ્ધ ન કરી શકાય એવા તથા 48 કોઠા વડે રચેલ, 48 ઉત્તમ વનમાળાવાળા, છાણથી લીંપેલા ભૂમિભાગવાળા, ભીંતો ઉપર ખડી ચોપડેલા, એવી પૃથ્વી અને ભીંતો વડે શોભતા, ઘણા ગોશીષ ચંદન અને રક્તચંદન વડે ભીંતો ઉપર પાંચે આંગળી સહિત થાપા મારેલા, તથા કાલાગુરુ, શ્રેષ્ઠ કુંકુરુક્ક, તુરુષ્ક, બળતી ધૂપના મધમધતા ગંધથી અત્યંત મનોહર, સુંદર શ્રેષ્ઠ ગંધવાળા, ગંધવાટિકા રૂપ થયેલા, વળી તે આવાસો સ્વચ્છ, કોમળ, સુંવાળા, ઘસેલા, મસળેલા તથા. રજરહિત, નિર્મળ, અંધકારરહિત, વિશુદ્ધ, કાંતિવાળા, કિરણોવાળા, ઉદ્યોતવાળા, પ્રાસાદીય, દર્શનીય, અભિરૂપ, પ્રતિરૂપ આદિ વર્ણવવા. 239. અસુરના 64 લાખ, નાગના 84 લાખ, સુવર્ણના 72 લાખ, વાયુના 96 લાખ. 240. દ્વીપ-દિશા-ઉદધિ-વિધુત્-સ્તુનિત-અગ્નિકુમાર એ છ એ નિકાયમાં 72-72 લાખ ભવનો છે. 241. હે ભગવન્! પૃથ્વીકાયના આવાસ કેટલા છે ? હે ગૌતમ ! પૃથ્વીકાયના આવાસો અસંખ્ય છે. એ જ પ્રમાણે યાવત્ મનુષ્ય સુધી કહેવું. મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(સમવાય)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 73