________________
૪૧૦]
[આત્મસિદ્ધિ અનુશીલન
♦ પૂ. ગુરુદેવશ્રી કાનજી સ્વામીએ કરેલ પ્રસ્તુત ગાથા સંબંધી ભાવોદ્ઘાટનના અંશો આ પ્રમાણે છે.
“આ પદમાં પ્રથમ દર્શનમોહના ક્ષયની વાત બતાવી, એથી એના શ્રીમદ્નું એકાવતારીપણું, અપ્રતિહત જેવો બળવાન પુરુષાર્થ અને સ્વરૂપની જાગૃતિની ઝલક દેખાય છે. મોહભાવનો જ્યાં ક્ષય હોય અથવા મોહદશા બહુ ક્ષીણ હોય ત્યાં જ્ઞાનીદશા કહેવાય. બાકી તો જેણે પોતામાં જ્ઞાન માની લીધું છે તેને ભ્રાંતિ કહીએ. પ્રથમ મુમુક્ષુદશાનું વર્ણન કર્યું અને અહીં જ્ઞાનીની દશાનું વર્ણન કર્યું.'
સકળ જગત તે એંઠવત્, અથવા સ્વપ્નસમાન; તે કહીએ જ્ઞાનીદશા, બાકી વાચાજ્ઞાન. ૧૪૦
અહીં વર્ણવેલા જગતના સત્ય સ્વરૂપથી વધુ સ્પષ્ટ સ્વરૂપ બીજું શું હોય શકે ? જગતના દરેક પદાર્થને આત્માએ ભોગવ્યો છે, એટલું જ નહિ પણ જે પરપદાર્થને આત્માએ ભોગવ્યા છે, તે પરપદાર્થ ભૂતકાળમાં અનંત આત્મા દ્વારા ભોગવાઈ ચૂક્યા છે. અનંત જ્ઞાનીઓએ તે પ૨પદાર્થોને તુચ્છ જાણીને છોડ્યા છે. જે પુદ્ગલ પરમાણુંમાં આત્મા આનંદ માને છે, તે પુદ્ગલ પરમાણુંને જ્ઞાની મહાપુરુષોએ યથાર્થરૂપે જાણ્યાં છે, એટલું જ નહિ પણ, એંઠવત્ જાણ્યા છે.
આ જગતમાં લૌકિક દૃષ્ટિએ પણ દરેક વ્યક્તિ, એવી વસ્તુ ખરીદવા અને વાપરવા માંગે છે, જે વસ્તુ કોઈના દ્વારા ભોગવાઈ
