________________
૪૧૪].
[આત્મસિદ્ધિ અનુશીલન
દેહાદિ પદ્રવ્ય, સર્વ યુગલ તે એઠવતુ છે, અશુચિમય છેતેનો સંગ કરવાથી પરાધીનતા છે, ઉપાધિ છે, દુઃખ છે. પુણ્ય હો કે પાપ હો-બેઉ બંધન છે.
જ્ઞાની ધર્માત્મા આત્મજ્ઞાન વડે સંસારથી એટલે કે પુણ્ય-પાપથી વેરાગ્ય પામીને સંબોધ-ચંદ્રોદયનું પાન કરે છે, અને સમસ્ત શુભઅશુભ ભાવ ટાળીને તેનાથી મુક્ત થાય છે, નિરાકુળ શાંતિ-અનહદ આનંદને ભોગવે છે. જ્ઞાની પુણ્યને હેય સમજે છે, ત્યારે અજ્ઞાની તેને આદરણીય માને છે. માટે તે અશુચિય વસ્તુ, પુદ્ગલનો વિકાર જાણીને, સંસારની મોહદશાને હે ભવ્ય જીવો ! છોડો, અનંતા જ્ઞાનીઓ પણ એ જ કહે છે. તેનો ઉપાય આત્માની સાચી સમજણ છે, કોઈ બીજો ઉપાય નથી.”
સ્થાનક પાંચ વિચારીને, છઠું વર્તે છે; પામે સ્થાનક પાંચમું, એમાં નહિ સંદેહ. ૧૪૧
જે આત્મા, આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્રમાં વર્ણિત પ્રથમ પાંચ પદોને યથાર્થરૂપે જાણીને અંતિમ પદ પર પ્રવર્તે છે, તે આત્મા પાંચમાં ક્રમના પદને પામે છે. આશય એમ સમજવો કે જો કોઈ આત્મા અહીં બતાવેલા કુલ છ પદમાંથી પ્રથમ પાંચ પદને સમજે નહિ તો તે આત્મા છઠ્ઠા સ્થાનક એટલે મોક્ષના ઉપાયને પામતો નથી. મોક્ષમાર્ગની પ્રાપ્તિ પ્રથમ પાંચ પદની સમજણથી થાય છે. તથા સમ્યગ્દર્શન, સમ્યજ્ઞાન તથા સમ્યફચારિત્રની એકતારૂપ મોક્ષમાર્ગના આધારે મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે અર્થાત્ છઠ્ઠા સ્થાનકના આધારે
