________________
૧૨૫
આત્માનુશાસન ભાવાર્થ – જે માયાચારરૂપ મોટો ખાડો મિથ્યાત્વરૂપ ગાઢા અંધકારથી પરિપૂર્ણ છે તથા જેની અંદર છુપાઈ રહેલા ક્રોધાદિક કષાયોરૂપ ભયંકર. સર્પો દેખવામાં આવે તેવા નથી, તે માયારૂપ ખાડાથી ભયભીત થવું દૂર રહેવું યોગ્ય છે.
શ્લોક-૨૨૨ प्रच्छन्नकर्म मम कोऽपि न वेत्ति धीमान् ध्वंसं गुणस्य महतोऽपि हि मेति मंस्थाः । कामं गिलन् धवलदीधितिधौतदाहं गूढोऽप्यबोधि न विधुं स विधुन्तुदः कैः ।। મુજ ગુપ્ત પાપ ન કોઈ બુદ્ધિમાન જાણે, માન ના, વળી હાનિ મુજ મહાગુણ તણી પણ કોણ જાણે? જાણ ના; નિજ શ્વેત કિરણોથી સદા સંતાપ જગનો જે ખુએ,
તે ચંદ્રને પણ ગુપ્ત રાહુ ગળી જતો કુણ ના જુએ? ભાવાર્થ – માયાવી મનુષ્ય એમ માને છે કે હું જે આ કપટપૂર્ણ કાર્ય કરી રહ્યો છું, તેને તથા તેનાથી થતી મહાન ગુણોની હાનિને કોઈ તીવ્ર બુદ્ધિમાન પુરુષ પણ જાણી શકતો નથી પરંતુ એમ સમજવું એ તેની ભૂલ છે, માત્ર કલ્પના છે. જુઓ, ચંદ્રગ્રહણ થાય છે ત્યારે ચંદ્રને રાહુ ગમે તેટલી ગુપ્ત રીતે ગળી જાય છે પણ તે લોકોની દૃષ્ટિમાં આવી જ જાય છે, છૂપો રહેતો નથી. તત્કાળ તે માયાચરણ પ્રગટ ન થાય પણ કાળાંતરે તે અવશ્ય પ્રગટ થઈ જાય છે જ એમ જાણી જીવે માયાચાર કદી ન જ કરવા જોઈએ.
શ્લોક-૨૨૩ वनचरभयाद्धावन् दैवाल्लताकुलबालधिः किल जडतया लोलो बालव्रजेऽविचलं स्थितः । बत स चमरस्तेन प्राणैरपि प्रवियोजितः
