________________
૧૭૨
આત્માનુશાસન
તેવા ગુરુ, નહિ મુજ ગુરુ, પણ દુષ્ટ પણ તે સદ્ગુરુ, જે અલ્પ પણ મુજ દોષ દેખી, સતત કહેતા કરી ગુરુ. ૧૪૧
ગુરુવચન હોય કઠોર તો પણ, ભવ્ય મન વિકસાવતાં; જ્યમ કિરણ રવિનાં ચંડ તોયે કમળવન
વિકસાવતાં. ૧૪૨
પૂર્વે સુલભ હિતવાણી વક્તા તેમ શ્રોતા જન ઘણા; પણ વર્તને દુર્લભ, હવે વક્તા તથા શ્રોતા ય ના. ૧૪૩
ગુણદોષ-જાણ વિવેકીઓ કંઈ દોષ પણ અતિશય કરે, મતિમાન તો ઉપદેશવત્ અતિ પ્રીતિ કારણ તે લહે; શ્રુતજ્ઞાન વિણ અવિવેકીઓ સ્તુતિ ધૃષ્ટતાથી પણ કરે, મન પ્રાશનાં નહિ તુષ્ટ થાતાં, અન્નતા કષ્ટ જ ખરે! ૧૪૪
નહિ અન્ય હેતુ ઇચ્છતાં, ગુણ દોષ સત્ય પિછાણતા; તે જ્ઞાનીવર ગુણ ગ્રહણ કરતા, દોષ દૂરે ત્યાગતા. ૧૪૫
હિત ત્યાગી વર્તે અહિતમાં, દુર્ગતિ બહુ તું દુ:ખ સહે, વિપરીત થઈ તજ અહિત, હિતમાં વર્ત, સન્મતિ સુખ લહે. ૧૪૬
આ દોષ, ઉદ્ભવ તેહનો છે નિયમથી આ હેતુથી, સદ્ગુણો આ, તે ઉદ્ભવે છે, નિયમથી આ હેતુથી; એ જાણીને ઝટ ત્યાજ્ય ત્યાગે, શ્રેયહેતુ અનુસરે, વિદ્વાન તે, વ્રતવાન તે, સુખયનિધિ પણ તે ખરે. ૧૪૭
પૂર્વે કરેલાં શુભ અશુભ કર્મોથી જે સંપ્રાપ્ત છે, તે વૃદ્ધિનાશ બધાયને સામાન્યરૂપે પ્રાપ્ત છે: તે વૃદ્ધિનાશ સુગતિ-સાધન કરે કરે બુદ્ધિમાન તે, વિપરીત તેથી દુર્ગતિ જે સાધતા
મતિહીન તે. ૧૪૮
કળિકાળમાં છે દંડ નીતિ, ભૂપતિ તે આચરે, ધનકાજ તે, પણ ધન નહીં સાધુ કને, નૃપ શું કરે? આચાર્ય દંડી સાધુને જો દોષ દૂર કરાવતા,
