________________
૧૮૬
આત્માનુશાસન
દુર્લક્ષ્ય જે આશા અને આત્મા વિષે અંતર અતિ, જેની મતિ વચમાં પડી એ ભેદ પામી થોભતી; શમરૂપ ધનથી અંતરંગે બાહ્ય વૃત્તિ સ્થિર કરી,
તે જ્ઞાનીની પદરજ થજો અમને સદા પાવનકરી. ૨૬૧
જે કર્મ શુભ-અશુભ સંચિત પ્રાણીએ ગતભવ મહીં, તે ધ્રુવ, તેના ઉદયથી સુખ દુઃખ અનુભવતાં તહીં; શુભ આચરે તે ઇષ્ટ, પણ જે ઉભય છેદન કારણે, આરંભ પરિગ્રહ સર્વ ત્યાગે, વન્થ તે સજ્જન ગણે. ૨૬૨
સુખ દુઃખ જે આવે અહીં તે સર્વ કૃતકર્મોદયે, ત્યાં પ્રીતિ કે સંતાપ શો? એ ભાવના ઉરમાં ધર્મે; જે ઉદાસીન તેને ખરે છે પૂર્વ કર્મો, નૂતન ના, એ કર્મબંધ ગયે સુશોભે, મણિ અતિ ઉજ્વલ યથા. ૨૬૩ જ્યમ અગ્નિ બાળી કાષ્ઠને પછી પણ રહે જ પ્રકાશતી, ત્યમ તનગૃહે પ્રગટેલ નિર્મળ જ્યોતિ કેવલ જ્ઞાનની; કરી નષ્ટ તન સંપૂર્ણ પછી પણ જ્યોતિ ઉજ્વલ ઝળકતી, એ સર્વથા આશ્ચર્યકારી જ્ઞાનીની ચર્ચા અતિ. ૨૬૪
છે ગુણી ગુણમય, નાશ ગુણનો, ત્યાં જ નાશ ગુણી તણો; તો અન્યમતી નિર્વાણને કહે શૂન્ય, કલ્પિત એ ગણો. ૨૬૫ અજ, એ અવિનાશી, અરૂપી, સુખી, બુધ, કર્તા, પ્રભુ; તનુમાત્ર, ભોક્તા, મુક્ત મલથી, ઊર્ધ્વ જઈ સ્થિર ત્યાં વિભુ. ૨૬૬ સ્વાધીનતાથી દુ:ખ પણ સુખ જો તપસ્વીઓ જુએ; સ્વાધીન સુખસંપન્ન સિદ્ધો, કેમ સુખી તે ના હુએ? ૨૬૭ અહીં અલ્પવાણી વિષય કરીને ગ્રન્થ રચના લભ્ય જે, આ યોગ્ય કાર્ય ઉદાર મનના સંતને અતિ રમ્ય તે; પરિપૂર્ણતા આ પામતું, તે સતત ચિંતન જો કરો, ઝટ દૂર થાય વિપત્તિ સઘળી, મોક્ષ લક્ષ્મી તો વો. ૨૬૮
