Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
તપોનિધિ આચાર્યશ્રી વિજય
ભકિતસૂરી વજી
જીવન પ્રત
હે શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથ ભવોભવ તમારૂં શાસન ભવોભવ તમારૂં શરણ ભવોભવ તમારા ચરણ કમળની સેવા અને ભવોભવ તમારા દર્શન મળજો.
વાકર
પ્રવીણ
229
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Roerorrororono nene nenoromeneranos
॥ श्री शंखेश्वर पार्श्वनाथाय नमः ॥
તનિધિ આચાર્યશ્રી વિજયભક્તિસુરીશ્વરજી
જીવન-પ્રભા
પ્રેરક :– પૂ. આચાર્ય શ્રી વિજયપ્રેમસૂરીશ્વરજી મહારાજ
cavannavaarawaddordecasacavaravaavalavaunavaunu
પ્રોજક :– કુલચંદ હરિચંદ દેશી મહુવાકર માનદ્ મંત્રી–શ્રી જૈન શ્વેતામ્બર કોન્ફરન્સ
મૂલ્ય : વાચન-મનન
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રકાશક :
મફતલાલ ન્યાલચંદ વારૈયા મુ॰ સમી શાંતિલાલ મણીલાલ શાહ મુ॰ સાલડી
વિ. સ. ૨૦૨૬ ]
પ્રથમ આવૃત્તિ : ૧૦ ૦ ૨
[ ઈ. સ. ૧૯૬૯
મુદ્રક ગિરધરલાલ ફુલચંદ શાહ
સાધના મુદ્રણાલય દાણાપીઠ-ભાવનગર
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રાત: સ્મરણિય પરમપૂજ્ય આચાર્ય મહારાજશ્રી
વિજયભક્તિસૂરીશ્વરજી મહારાજ
જન્મ સંવત :
દીક્ષા સંવત ઃ ૧૯૩૦ આસો શુદિ ૮ : સમી ૧૯૫૭ મહા વદિ ૧૦ : સમી. પન્યાસપદ : સંવત ૧૯૭૫ અશાહ શુદિ ૫: કપડવંજ. આચાર્યપદ : સંવત ૧૯૯૨ વૈશાખ શુદિ ૪: પાલીતાણા. સ્વર્ગવાસ : સંવત ૨૦૧૫ પોષ સુદિ ૩: શ્રી શંખેશ્વરજી તીર્થ.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
શાંતમૂતિ પૂજ્યપાદ આચાર્ય પ્રવર શ્રીમદ્ વિજયપ્રેમસૂરીશ્વરજી મહારાજ
જન્મ : સં. ૧૯૭૭ ફાગણ વદિ ૧ દીક્ષા : સં. ૧૯૮૭ અશાડ વદિ ૬ અમદાવાદ પંન્યાસ પદ : સં. ૨૦૧૦ માગશર શુદિ ૫ અમદાવાદ આચાર્ય પદ : સં. ૨૦૧૫ વૈશાખ શુદિ ૬ પાટણ
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
CocoCCC૦૦૦
0ggv=ove Josus&C )′૦૦૦૦
અર્પણ
y0°°
શાંતમૂર્તિ પમ પૂજ્ય આચાર્ય પ્રવર શ્રીમદ્ વિજયપ્રેમસૂરીશ્વરજી મહારાજ આપશ્રી
પૂજ્યપાદ પ્રાતઃસ્મરણીય તપેાનિધિ શાસન દ્વીપક આચાય ભગવંત
શ્રીમદ્ વિજયભક્તિસૂરીશ્વરજી મહારાજના પટ્ટધર છે. ગુરુદેવને પગલે પગલે
આપ ધર્મ પ્રભાવનાના અજવાળા પાથરી રહ્યા છે. ગુરુદેવના આપ પ્રાણપ્યારા સેવામૂર્તિ હતા. એ સચ્ચારિત્રશીલ આચાય દેવની
જીવન-પ્રભા
ના
તે જ કિ ૨ શેા
આપશ્રીના કરકમળમાં સમર્પણ કરતાં આનંદ થાય છે.
વિનીત, ફુલચંદ હિદ દાશી-મહુવાકર
OOOOOO૦૦
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
એ માલ
શાંતમૂર્તિ પૂજ્યપાદ આચાય પ્રવર શ્રી વિજયપ્રેમસૂરીશ્વરજી મહારાજશ્રી ગેારંગામમાં ધર્મ પ્રભાવનાના પૂર રેલાવી રહ્યા હતા. તેએશ્રીના ગુરુદેવ તપેનિધિ આચાય પ્રવર શ્રીમદ્ વિજયભક્તિસૂરીશ્વરજી મ૦ મહુવાના શાસ્ત્રવિશારદ આચા પ્રવર શ્રીમદ્ વિજયધમ સૂરીશ્વરજીના તપસ્વી શિષ્ય હતા.
તેઓશ્રીની જીવન-પ્રભાના પ્રકાશ કિરણાનું આલેખન કરવા મારા સ્નેહી ભાઈશ્રી અભેચંદભાઈ ગાંધીએ સૂચના કરી હતી.
મારે પાલીતાણાથી નિવૃત્તિ લઈ મુંબઈ આવવાનું થયું. ગેરગામ પૂ. આચાર્યશ્રીના દને ગયા. તેઓશ્રીની ઇચ્છા પૂ. ગુરુદેવનું જીવન ચરિત્ર પ્રગટ કરવાની હતી . પૂજ્ય ગુરુદેવના જીવન પ્રસગે ઉપસાવી મે' જીવન-પ્રભા લખવા હિંમત કરી. ભાવના જાગી અને જીવન-પ્રભાના તેજકિરણા આલેખ્યા. પૂ. આચાર્ય શ્રી વિજયપ્રેમસૂરીશ્વરજી, ૫. શ્રી સુખાધવિજયજી તથા મુનિશ્રી રૂચકવિજયજીએ પૂજ્ય ગુરુદેવના ચરિત્રને ભક્તિ ભાવથી સભર બનાવવા અનેક પ્રસંગે। આપ્યા અને આજે જૈન સમાજને ચરણે તપેાનિધિ શાસન દીપક આચાય પ્રવરની જીવન-પ્રભા આપતાં ગૌરવ અનુભવુ છુ.
આ જીવન-પ્રભા માટે મહાન ચિંતક તત્ત્વવેત્તા પ્રસિદ્ધ વક્તા મુનિશ્રી ચંદ્રપ્રભસાગરજી (ચિત્રભાનુ) મહારાજશ્રીએ ‘ભક્તિની સૌરભ'નું ઉધન લખી આપી મને ઋણી કર્યાં છે.
આ જીવન–પ્રભા હજારા વાચકાને તપ અને ત્યાગ, સેવા અને સદાચારના અમી આપી જશે એ જ અભ્યર્થના.
ફુલચંદ હરિચંદ દાશી-મહુવાકર
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભક્તિ સૌરભ દિવસના અજવાળામાં ખીલતાં અને સુવાસ આપતાં ફૂલ તે લોક નજરમાં સતત રમતાં હોય છે, પણ રાતરાણીનું ફૂલ કઈ જુદું જ કામ કરે છે. એ તે રાતના અંધારામાં કંઈ પણ જાતની પ્રશંસાની આકાંક્ષા રાખ્યા વિના સુવાસ આપે જ જાય છે અને રજનીના શાન્ત વાતાવરણને સુવાસથી ભરી દે છે. એવા હતા અમારા પૂ. આચાર્ય વિજયભક્તિસૂરીશ્વરજી.
તેઓશ્રીની સાધના મૂક હતી. એ જ્યાં જતા ત્યાં પોતાનાં તપ, સંયમ અને તીર્થભક્તિની મીઠી સુવાસ ફેલાવતા.
નાના મોટા ગામમાં એમણે લાવેલ આયંબિલશાળાઓ તેમના વર્ધમાન તપની ભક્તિના પ્રતીક સમી ઊભી છે. ઉપરિયાળાજી તીર્થને જીર્ણોદ્ધાર કરાવી એને આજે યાત્રાનું એક આકર્ષક સ્થાન બનાવ્યું છે એ તેમની તીર્થભક્તિનું પ્રતીક છે. અને એમની વૈરાગ્ય નીતરતી વાણીમાં વહેતી દેશના માણસના મનને કેવી ભીંજવી દેતી તેનું પ્રતીક એમને વિશાળ શિષ્ય સમુદાય છે.
| મારા વિકાસના મૂળમાં એમણે જ તે પ્રેરણાનાં જળ સિંચ્યાં હતાં. એમની એ પ્રેમાળ મૂતિ નયન સમક્ષ આવતાં મસ્તક અહંભાવથી નમી જાય છે.
કિયાધર્મના જીવંત મૂતિ સમા આચાર્યશ્રીની જીવન રેખા શ્રી કલચંદભાઈ દેશીની કલમે લખાઈને બહાર પડે છે એ જાણને મને અત્યંત આનંદ થાય છે.
ઈચ્છું કે આચાર્યની જીવન સુવાસે જેમ અમારા મનને ભર્યા છે તેમ વાચકના મનને પણ ભરે. –ચિત્રભાનુ
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
દાદા ગુરુદેવની યશગાથા
પૂજ્યપાદ તપેાનિધિ આચાર્યશ્રી વિજયભક્તિસૂરીશ્વરજી મહારાજ શાસ્ત્રવિશારદ જૈનાચાય શ્રીમદ્ વિજયધમ સૂરીશ્વરજી મહારાજના તપસ્વી શિષ્ય હતા.
ગુરુદેવ આચાય શ્રી વીરક્ષેત્ર મહુવાના રત્ન હતા. જુગારને પાટલેથી વ્યાખ્યાનની પાટને શૈાભાવી જૈન ધમ અને જૈત શાસનના જ્યેાતિર બન્યા. શાંતમૂર્તિ પૂ. શ્રી વૃદ્ધિચંદ્રજી મહારાજના મગળ આશીર્વાદ આપણા ગુરુદેવ પર ઉતર્યાં હતા.
વિદ્વાના તૈયાર કરવાની દીર્ઘદ્રષ્ટિથી ગુરુદેવ વિદ્યાધામ કાશી પધાર્યા. કાશીમાં પાઠશાળાની સ્થાપના કરી, કાશીના બ્રાહ્મણુ વિદ્વાનને પ્રેમ સંપાદન કર્યાં. કાશીના મહારાજા પણ ગુરુદેવના સુધાભર્યો પ્રવચનેાથી પ્રભાવિત થયા. સમેતશિખર– કલકત્તામાં પણ અહિં સાન સંદેશ પહોંચાડ્યો. વિદ્વાન શિષ્ય આવી મળ્યા. આશિષ્યાએ પણ ધમપ્રભાવના, સાહિત્યપ્રચાર, સમાજ-ઉત્થાન અને શિક્ષણપ્રચાર માટે અવિરત કાય કરી ગુરુદેવના નામને યશસ્વી બનાવ્યું.
ગુરુદેવને પરમ પૂજ્ય મહામહેાપાધ્યાય શ્રીમદ્ યશે વિજયજી મહારાજ પ્રત્યે ખૂબ જ ભક્તિભાવ હતા. શ્રીમદ્ યશેાવિજયજી મહારાજે વિદ્યાભ્યાસ માટે ઘણેા સમય કાશીમાં ગાળ્યેા હતેા. તેઓશ્રીએ ગગા તીરે સરસ્વતીદેવીને પ્રસન્ન કર્યા હતા. કાશીના વિદ્વાન પંડિતાએ તેઓશ્રીને ‘જ્ઞાનવિશારદ’ અને ‘ન્યાયાચાય’ એ એ પદવીએથી વિભૂષિત કર્યાં હતા.
પૂજ્યશ્રીએ ૧૧૦ અદ્વિતીય ગ્રંથાની રચના કરી હતી. ઉપાધ્યાયજી મહારાજના જ્ઞાનસાર ઉચ્ચ કોટિના અધ્યાત્મ
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
અ At le
શ્રી વિજયધર્મસૂરિ
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
ગ્રંથ ગણાય છે. તેએાશ્રીના આધ્યાત્મિક ચિંતનાત્મક ઘણાં પદ્યો આજે પણ પ્રાપ્ત થાય છે.
આપણા ગુરુદેવે પણ જગ્યાએ જગ્યાએ અને સ ંસ્થાએ સંસ્થાએ ઉપાધ્યાયજી યશેાવિજયજીનું નામ અમર કર્યુ છે.
..
પાશ્ચાત્ય વિદ્વાનેાને જૈન ધર્મોના પરિચય વીરભૂમિ મહુવાના પ્રસિદ્ધ વક્તા શ્રી વીરચંદ્ય રાઘવજી ગાંધીએ કરાન્ચે હતા પણ તે દિશામાં વિશેષ કા તે આપણા ગુરુદેવ શ્રી વિજયધમ સૂરીશ્વરજીએ જીવનભર ચાલુ રાખ્યુ અને તેના ફળ સ્વરૂપ આજે ઘણા વિદ્વાનેા જૈન ધર્મના અભ્યાસી થયા છે. કેટલાએ વિદ્વાનેા ગુરુદેવના દર્શને આવતા હતા અને કેટલાએ વિદ્યાના તેઓશ્રીનુ' માગ દશ ન મેળવતા હતા.
ગુરુદેવે જૈન સમાજને જે વિદ્વાના આપ્યા છે તે તેઓશ્રીના નામને યશસ્વી બનાવે તેવા અદ્વિતીય ગણાયા છે.
શિવપુરીમાં ચાલતી શ્રી વીર તત્ત્વ પ્રકાશક સસ્થા અને મહા વિદ્યાલય ગુરુદેવનુ અમર સ્મારક છે. તે સંસ્થાએ પણ વિદ્વાના આપ્યા છે પણ તેના વિકાસ-વન માટે જૈન સમાજે જોઇએ તેટલું ધ્યાન આપ્યું નથી. ગુરુદેવની જન્મ શતાબ્દિ આવી ગઈ પણ તેનુ' ચિરસ્મરણીય સ્મારક આપણે કરી શકયા નથી.
આજે તા જૈન સમાજ સમૃદ્ધિશાળી અને પ્રગતિશીલ ગણાય છે. ધમ પ્રભાવના અને શાસન પ્રભાવનાના અનેક કાર્યો થઈ રહ્યાં છે. દર વર્ષે લાખા ખરચાય છે પણ વિદ્વાના તૈયાર કરવાની ચેાજના અધૂરી જ રહી જાય છે.
જૈન ધર્મને અને તેના વિશ્વ શાંતિ પ્રેરક સિદ્ધાંત અહિંસા અને અપરિગ્રહને જગતના ચાકમાં મૂકવાના આજે અનુકૂળ સમય છે.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૂર્વ આફ્રિકા, અમેરિકા, જાપાન, જમની વગેરે દેશેમાં જૈન ધર્મના સિદ્ધાંતા માટે ભાવના જાગી છે ત્યારે આપણા પૂજ્ય આચાર્ય પ્રવરા, પદસ્થા, મુનિવર્યોં સાહિત્યપ્રચાર માટે પ્રેરણા આપે તે જૈન શાસનનેા જય જયકાર થાય.
પૂના યાતિ`રાનું સાચુ સ્મારક જૈન ધર્મ અને જૈન સિદ્ધાંતાના પ્રચાર હાઇ શકે.
રાષ્ટ્રીય ક્રાન્તિ આવી, ઔદ્યોગિક ક્રાન્તિ આવી, સામાજિક ક્રાન્તિ આવી અને ધાર્મિક ક્રાન્તિના પગરણ દેખાય છે ત્યારે ધર ધરી અને સમાજના ઘડવૈયાએ સાથે મળી વિચારવિનિમય કરે-પરિસંવાદો યેજે અને રચનાત્મક સક્રિય કાર્યો દ્વારા ક્રાન્તિને સમુન્નતિર્દેશક બનાવવા પ્રાણ પાથરે તા દાદા ગુરુદેવ શ્રી વિજયધમ સૂરીશ્વરજીની યશગાથા અમર બની રહે. —ફુલચંદ હિચંદ દાશી-મહુવાકર
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રકાશકાનું નિવેદન
તપેનિધિ શાસન દ્વીપક આચાય શ્રી વિજયભક્તિસૂરીશ્વરજીના પટ્ટષર શાંતમૂર્તિ આચાર્યશ્રી વિજયપ્રેમસૂરીશ્વરજી મહારાજ ૨૦૨૧માં મુંબઇમાં પધાર્યાં અને શ્રી ગેડીજીના ઉપાશ્રયમાં ચાતુર્માસમાં ભક્તિની લહેર લહેરાણી.
આચાય શ્રીની નિશ્રામાં ધમપ્રભાવનાનાં ઘણાં શુભ કાર્યો થયાં. તેઓશ્રીના ઉપદેશથી વિવિધ પ્રકારની તપશ્ચર્યામાં સેકડા ભાઈ-મહેના જોડાયા.
પ્રભુભક્તિ નિમિત્તે અ`ત્ પૂજન, સિદ્ધચક્ર પૂજન, ઋષિ મંડળ પૂજન, શાન્તિ સ્નાત્ર, અઠ્ઠાઇ મહેાત્સવ આદિ મહેાત્સવા ઉલ્લાસપૂર્વક થયા. આચાર્યશ્રીના સદુપદેશથી સાધર્મિક ભાઇએની ભક્તિમાં હજારો રૂપિયા અપાયા હતા.
પર્યુષણ પ માં પણ ખૂબ તપશ્ચર્યાએ થઇ. એશવાળ ભુવનમાં આચાર્ય શ્રી વિજયપ્રેમસૂરીશ્વરજીની નિશ્રામાં પરમ પૂજ્ય ગુરુદેવ આચાય શ્રી વિજયધમ સૂરીશ્વરજી મહારાજ તથા પરમ પૂજ્ય ગુરુદેવ આચાય શ્રી વિજયભક્તિસૂરીશ્વરજી મહા રાજના તૈલચિત્રાની અનાવરણ વિધિ કરવામાં આવી હતી.
૨૦૨૨નું ચાતુર્માસ માટુંગામાં થયું. અહીં પણ સકલ સંઘને ખૂબ ધમ' આરાધના કરાવી.
૨૦૨૩નું ચાતુર્માસ વાલકેશ્વર શ્રી આદિનાથ જૈન ઉપાશ્રયમાં થયું. અહીં અઠ્ઠાઈ મહેાત્સવ, શાન્તિસ્નાત્ર, ઉપષાન તથા સાધમિક ભક્તિના કામે થયાં હતાં.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૂજ્યપાદ ગુરુદેવ આચાર્યપ્રવર શ્રીમદ્ વિજયધર્મ સૂરીશ્વરજીની જન્મ શતાબ્દિના પ્રસંગે ભાદરવા સુદ ચતુર્દશીના દિવસે ૧૪૦૦ ભાઈ–બહેનેએ આયંબિલની તપશ્ચર્યા કરી હતી અને અઢાર લાખ નવકાર મહામંત્ર જાપ કર્યો હતો. એક લાખ પુછપની આંગીના દર્શન કરવા હજારો ભાઈ– બહેને ઉમટી આવ્યા હતા. - શતાબ્દિ સમારંભની સભામાં શ્રી કે. કે. શાહ, શ્રી ભાનુશંકર યાજ્ઞિક અને શ્રી પાંડેએ ગુરુદેવને શ્રદ્ધાંજલિ આપી. તેઓશ્રીના જૈન સાહિત્ય અને જૈન દર્શનને જગતના ચેકમાં મૂકવા અને પાશ્ચાત્ય વિદ્વાનને તેમાં રસ લેતા કરવાના કાર્યને બીરદાવ્યું હતું. " ૨૦૨૪નું ચાતુર્માસ ગોરેગામમાં થયું. કલ્પના નહોતી ગેરેગામમાં એક પછી એક ધમ પ્રભાવનાના પૂર રેલાશે. સંઘને અદમ્ય ઉત્સાહ હતો અને ઉપધાન તપ, અર્હત્ પૂજન અને ૫૧ છેડનું ઉજમણું એ ગોરેગામના સંઘની ભા બની ગઈ હતી. વરઘોડે ભવ્ય હતો અને તે જોવા ઉમટેલા માનવ મહેરામણના પંદર હજાર ભાઈ-બહેનોએ નવકારશીને લાભ લીધો હતો. માળારોપણના દિવસે તે ત્રીશ હજાર ભાઈબહેનોએ નવકારશીનો લાભ લીધો હતે. ગેરેગામ આ દિવસમાં ધર્મ-ભક્તિના રંગે રંગાઈ ગયું હતું અને પ્રેમને પ્રકાશ પથરાઈ રહ્યો હતો.
સંવત ૨૦૨૫નું ચાતુર્માસ શાન્તાક્રુઝમાં થયું. ઘણું ઘણી તપશ્ચર્યાઓ થઈ અને શાસન પ્રભાવનાનાં ઘણાં કાર્યો પણ થયાં. ' પૂ આચાર્યશ્રી પ્રેમસૂરીશ્વરજી મહારાજની ભાવના વધે. વૃદ્ધ અશક્ત પૂ. સાધુ-સાધ્વીની સેવા ભક્તિ માટે ગિરિરાજ
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
શત્રુંજયની શીતળ છાંયડીમાં પાલીતાણામાં એક ભક્તિ-સદન સ્થાપવાની છે. જૈન સમાજના દાનવીરો, ધર્મપ્રેમી ભાઈબહેને આ ભાવનાને મૂર્ત સ્વરૂપ આપવા દાનનાં ઝરણાં વહે ડાવશે એવી શ્રદ્ધા છે.
ગોરેગામમાં જ્યારે ધર્મ પ્રભાવનાનાં પૂર રેલાયાં ત્યારે પૂ. આચાર્યશ્રીના ગુરુદેવ તપિનિધિ આચાર્યપ્રવર શ્રીમદ્ વિજયભક્તિસૂરીશ્વરજીની જીવન-પ્રભાના પ્રકાશનની વિચારણા થઈ અને જેને સમાજના જાણીતા સેવાપ્રિય કાર્યકર ભાઈશ્રી કુલચંદ હરિચંદ દોશીને પૂ. ગુરુદેવની જીવન–પ્રભા લખવાની જવાબદારી સેંપવામાં આવી અને અમને જણાવતાં હર્ષ થાય છે કે થોડા સમયમાં અમે પૂજ્ય ગુરુદેવની જીવન-પ્રભા જૈન સમાજને આપવા ભાગ્યશાળી થયા છીએ.
મફતલાલ ન્યાલચંદ વારૈયા શાંતિલાલ મણીલાલ શાહ
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
જૈન ધર્મ જેનેના મહાન સંસ્કૃત સાહિત્યને અલગ પાડવામાં આવે તે સંસ્કૃત કવિતાની શી દશા થાય? આ વિષયમાં મને જેમ જેમ વધુ જાણવાનું મળે છે, તેમ તેમ મારા આનંદયુક્ત આશ્ચર્યમાં વધારો થતો જાય છે. –જર્મન . હર્ટલ
જૈન ધર્મ એ મૌલિક ધર્મ છે, સર્વ દર્શનેથી પ્રથફ છે અને સ્વતંત્ર છે, તેમ જ પ્રાચીન ભારતવર્ષના તત્વજ્ઞાન અને ધાર્મિક જીવનના અભ્યાસ માટે તે ઘણે અગત્યનું છે.
–જર્મન ડે, હર્મન યાકેબી જેના દર્શન બહુ જ ઊંચી પંક્તિનું છે તેના મુખ્ય ત વિજ્ઞાનશાસ્ત્રના આધાર પર રચાયેલાં છે. આ મારૂં અનુમાન જ નહિ પણ પૂર્ણ અનુભવ છે. જેમ જેમ પદાર્થવિજ્ઞાન આગળ વધતું જાય છે, તેમ તેમ જૈન ધર્મના સિદ્ધાંતે સિદ્ધ થતા જાય છે. –ઇટાલીયન વિદ્વાન ડૉ. એલ. પી. સીરી
જૈન ધર્મ પૂર્ણ વિજ્ઞાન ઉપર ખડે થયેલ પૂર્ણ ધર્મ છે. જૈન ધર્મના જ્યોતિર્ધરોએ કઈ પણ વિષય અણખેડાયેલે રાખે નથી.
–શ્રી વસંતલાલ કાતિલાલ અહિંસાનો સિદ્ધાંત તીર્થકરોની શિક્ષામાં જેટલે સ્પષ્ટતાથી દર્શાવેલ છે તેટલે વ્યવસ્થિત રીતે કોઈ પણ ધર્મમાં નથી. આજ પણ અહિંસાની શક્તિ પૂર્ણરૂપે જાગૃત છે. આ તે વિશ્વ પ્રતિ ભારતને ગગનભેદી સંદેશ છે. મને આશા છે અને મારે વિશ્વાસ છે કે પિતૃભૂમિ ભારતના ભાવી ભાગ્યમાં ગમે તે થાઓ પણ ભારતને આ અહિંસાને સિદ્ધાંત અખંડ રહેશે.
5 –ડૉ. સ્ટીન કોનો
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
જૈન દર્શન
ભગવાન મહાવીરના ક્રાન્તિકારી ઉપદેશને સંક્ષિપ્ત સાર એ છે કે –
લોકોમાં પ્રચલિત અંધવિશ્વાસ હટાવે, હિંસાનું વાતાવરણ મિટાવવું, અહિંસા-મૈત્રીભાવને પ્રચાર કરે, વિવેકબુદ્ધિના ઉદ્ઘાટન દ્વારા ધર્મો તથા દર્શને સંબંધી સમન્વય રેખા રજૂ કરવી અને સહુથી મોટી વાત એ કે માણસોને (જગતના) એ બતાવવું કે તમારું સુખ તમારી મુઠ્ઠીમાં છે. ધન વૈભવમાં–પરિગ્રહમાં અસલી સુખ જોવાની ચેષ્ટા કરશે તે અસફળ રહેશે. અસલી સુખ આપણે પોતાની અંદર છે. જનતામાં સત્યને પ્રચાર વધુ થાય એ માટે ભગવાન મહાવીરે વિદ્વદુ ભાષા ગણાતી “સંસ્કૃત”ને ત્યાગ કરી લેક (પ્રાકૃત) ભાષામાં પિતાને ઉપદેશ વહેવડાવ્યો. ભગવાન મહાવીરે ખૂબ બળપૂર્વક કહ્યું કે–માણસ પોતાનું ભલું, પિતાનું આત્મહિત, પિતાનું જીવન શોધન જેટલું વધુ સાધે છે, તે તેટલું વધુ બીજાનું ભલું–બીજાનું હિત કરી શકે છે. ભગવાનની વાણીના ઉમદા ઝરણાં આગમમાં જોવા મળે છે.
–મુનિશ્રી ન્યાયવિજયજી
• જેના દર્શન
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
વિષય
અ એ ખાલ
અનુક્રમણિક
ભક્તિ સૌરભ દાદા ગુરુની યશગાથ પ્રકાશકાનું નિવેદન જૈન ધર્માં
જૈન દર્શન
અનુક્રમ
૧ ધર્મ માંગલ્યે
જન્મ માંગલ્ય
ર
૩ પારસમણીને જાદુ ૪ વીરભૂમિના વીરે
૫ વાણીના જાદૂ અબ માહે તારા
૭ દીક્ષા મહે।ત્સવ
૮ યેાગવહન તથા શાસ્ત્રાભ્યાસ ૯.ગુરુદેવને ચરણે
૧૦ શિખરજીની યાત્રા તથા દીક્ષા મહાત્સવ
૧૧ જન્મભૂમિના સાદ ૧૨ જૈન સાહિત્ય સ ંમેલન
0.0
...
:
...
...
...
...
પુષ્ટ ન
3
૪
ર
ર
૧૨
૧૩
૧૪
e
૧૨
૧૫
૧૯
૨૩
૨૮
કર
૩૬
૪૧
૪૫
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૫
વિષય
૧૩ અંધુ વિરહ
૧૪ માતાનું પુત્રવાત્સલ્ય ૧૫ ગણિ પંન્યાસપદારે પણ ૧૬ ધર્મ પ્રભાવનાના કાર્યા
૧૭ પ્રતિષ્ઠા તથા દીક્ષા મહાત્સવા
૧૮ વમાન તપસ્થાના
૧૯ બંધવ ખેસડીને અનુપમ ત્યાગ ૨૦ સુરતનું યાદગાર ચાતુર્માંસ
૨૧ મુખઇનું ચાતુર્માસ અને ભાગવતી દીક્ષા ૨૨ મુનિ સ ંમેલન તથા શિષ્યાને પદવીદાન આચાર્ય પદ સમારેહ
૨૩
૨૪
૨૫
૨૬
૨૭
૨૮
૨૯
૩૦
૩૧ સપા સંદેશ
૩ર જીવદયા તથા દીક્ષામહાત્સવે
૩૩
૩૪
૩૫
૩}
३७
૩૮
શાસન પ્રભાવનાના કાર્યોં
પદ્મવીપ્રદાન તથા ઉજમણા મહાત્સવ ઉપધાન તપ મહેસવા
આરંભડામાં પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ દ્વારકા અને જુનાગઢમાં ધર્મપ્રભાવના પાલીતાણામાં શાસનપ્રભાવના ઉપરિયાળામાં ધ શાળા
વરસીતપના પારણા અને ઉપધાન તપ ચાર બહેનેાની ભાગવતી દીક્ષા અર્ધશતાબ્દી તથા પદપ્રદાન મહેાસવા કૃષ્ણનગરમાં પ્રતિષ્ઠા તથા દીક્ષા મહે।ત્સવ થરામાં ધર્મપ્રભાવના
વમાન તપ પારણા મહાત્સવ
:
...
: :
...
...
...
:
...
...
...
...
....
...
...
...
..
...
...
: :
પુષ્ટ ન
૪૮ પર
૫૫
પ૮
૪
}e
૭૩
૮૧
૮૫
re
૨૪
૯.
૧૦૩
૧૧૦
૧૧૫
૧૨૧
૧૨૫
૧૨૯
૧૩૩
૧૪૦
૧૪૭
૧૫૨
૧૫૬
૧૬૨
૧૬૭
૧૭૨
..
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
વિષય
૩૯ શ્રી શ ંખેશ્વર તી તા મહિમા
૪૦ આખરી સદેશ
૪૧
અંતિમ આરાધના ૪૨ તપેાનિધિતી કલ્યાણ યાત્રા શિષ્ય-પ્રશિષ્યાદિ પરિવાર પરિશિષ્ટ-૧ ( વિજયભક્તિસૂરીશ્વરજી મ કરેલા ચાતુર્માસની યાદી ) પરિશિષ્ટ-૨ ( આચાર્ય શ્રીની અધ્યક્ષતામાં
નીકળેલા સંધેા )
૩ ( આચાર્યશ્રીની નિશ્રામાં થયેલ તપ સમારંભો )
૪ ( ઉજમણા મહેાસવેા ) ૫ ( પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવે )
""
૧૬
,,
...
...
:
:
...
: : :
પુષ્ટ ન
૧૭૬
૧૮૪
૧૮૭
૧૯૪
૨૦૧
૨૦૯
૨૧૩
૨૧૪
૨૧૫
૨૧૬
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
ધર્મ માંગલ્ય
આજે જગતમાં વિજ્ઞાને પાર વિનાની શોધ કરી છે અને તેના પરિણામે અનેક સાધન ઉભા કરી દીધાં છે. જગલે, પર્વતે અને સમુદ્રો જેવા અંતરાય આજે કાંઈ વિસાતમાં નથી. રોજ અવનવી શોધો નીકળે છે અને આજે તે ચંદ્ર ઉપરના ઉડ્ડયન પણ જૂની પેઢીને ચકિત કરી નાખે છે. વિજ્ઞાને રાષ્ટ્રો અને પ્રજાઓમાં જમ્બર પરિવર્તન આણ્યાં છે અને વિજ્ઞાનવેત્તાઓને તે દાવો છે કે વિજ્ઞાનની શોધે વિશ્વના પ્રજાજનોના કલ્યાણ, સુવિધા અને સુખ-શાંતિ માટે છે. ભાવના તો ઘણું ઉચ્ચ છે અને આપણે જોઈએ છીએ કે રેડી, ટેલીવિઝન, ઈલેકટ્રીક ટ્રેઈને, વિદ્યુત શક્તિ, હવાઈ જહાજે આદિથી થોડી ઘણી સુવિધા મળે છે ખરી પણ એ જ વિજ્ઞાને યુદ્ધો આપ્યાં છે, લાખે-કરોડો નિર્દોષ માણસોનો નાશ અને અબજોને ધુમાડો થઈ રહ્યો છે. આપણને જાણીને આશ્ચર્ય થશે કે માણસને ચંદ્ર પર મોકલવાનો ખર્ચ સાડા સાત અબજ રૂપિયા અને છેલ્લા ૧૩ વર્ષથી જે ઉડ્ડયને થાય
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
છે તેને ખર્ચ ૨૪૦ અબજ રૂપિયા થયા છે છતાં ચંદ્ર વિષે વિશેષ જ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું નથી
વિજ્ઞાનના ગમે તેટલા લાભાલાભ હોય તે પણ વિશ્વની પ્રજાએ સુખી નથી, પ્રજાએ પ્રજામાં વેરભાવ વધતા જાય છે, રંગભેદની નીતિથી વિશ્વ પતનને માગે ઘસડાતું જાય છે, વિશ્વશાંતિનું નામ નિશાન દેખાતું નથી. વિશ્વની આ કટોકટીમાં ધર્મ માંગલ્ય એક જ વિશ્વને, રાષ્ટ્રને, પ્રજાઓને બચાવી શકશે.
જગતના તમામ ધર્મો ધર્મ માંગલ્યને સંદેશ આપે છે. જગતના સંતો, મહંત, તીર્થકરો, બુદ્ધ, પયગંબર, એલી. યાઓ અને તિર્ધરેએ પ્રજા પ્રજાના કલ્યાણ, શ્રેય અને સુખશાંતિ માટે ધર્મ ઘેષ સંભળાવી અહિંસા, સંયમ, તપ, ત્યાગ અને માનવ સેવાના અમર સંદેશ આપ્યા છે.
જૈન ધર્મે જગતને અહિંસાની મહાન ભેટ આપી છે અને આજે જગત ઝંઝાવાતે ને યુદ્ધોથી ત્રાસી ગયું છે ત્યારે અહિંસાની ચંદ્રિકા વિશ્વને ખૂણે ખૂણે પહોંચીને ચમત્કારે સર્જાવી રહેલ છે.
જૈન ધર્મ એક પૂર્ણ વિજ્ઞાન ઉપર ખડે થયેલ પૂર્ણ ધર્મ છે. જૈન ધર્મે કઈપણ વિષય અણખેડાયેલે રાખે નથી. માનવ હૃદયને સમારવાનું કામ અહિંસામૂર્તિ ભગવાન મહાવીરસ્વામીએ કર્યું છે. દેશ પરદેશના વિદ્વાને પણ જૈન ધર્મના સિદ્ધાંત અને જૈન ધર્મના તત્ત્વજ્ઞાન વિષે ઊંડો રસ ધરાવે છે.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
ડૅાકટર એલ. પી. ટેસીટારી કહે છેઃ—
“ જૈન દર્શીન ઘણી જ ઉંચી પ ́ક્તિનુ છે. એનાં મુખ્ય તત્ત્વા વિજ્ઞાનના આધાર ઉપર રચાયેલા છે. આ મારૂં અનુમાન જ નહિ પણ પૂર્ણ અનુભવ છે. જેમ જેમ પદાર્થ વિજ્ઞાન આગળ વધતુ જાય છે તેમ તેમ જૈન ધમના સિદ્ધાંતા સિદ્ધ થતા જાય છે. ''
ડૅા. સ્ટીનકાને પણ આ જૈન ધર્મના સિદ્ધાંતાને
ખીરદાવે છે:
“અહિંસાના સિદ્ધાંત અનેક ધર્મોમાં મળી આવે છે પરંતુ તીર્થંકરાની શિક્ષામાં જેટલી સ્પષ્ટતાથી તેનું પ્રતીપાદન કરેલું છે તેટલી વ્યવસ્થિત રીતે કેાઇ પણ ધર્મમાં નથી.
આજ પણ અહિંસાની શક્તિ પૂર્ણ રૂપે જાગ્રત છે. જ્યાં જ્યાં ભારતીય વિચાર। યા ભારતીય સભ્યતાએ પ્રવેશ કર્યાં છે ત્યાં સદૈવ ભારતના આ જ સદેશ રહ્યો છે. આ અહિંસા તે વિશ્વ પ્રતિ ભારતનેા ગગનભેઢી સંદેશ છે અને આશા છે તેમજ મારા વિશ્વાસ છે કે પિતૃભૂમિ ભારતના ભાવિ ભાગ્યમાં ગમે તે થાએ પણ ભારતવાસીએના આ સિદ્ધાંત અખંડ રહેશે. ”
કાશી વિશ્વ વિદ્યાલયના પ્રાફ્સર શ્રી બદરીનાથ શુકલ ન્યાયવેદાંતાચાય જૈન દશન વિષે મનનીય ચિ ંતન રજુ કરે છે :- જૈન દર્શીન ભારતીય દનના પરિવારનું એક વિશિષ્ટ
૩
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
અંગ છે જેને વિદ્વાન જૈનાચાર્યોએ ચિંતન-મનન-આચનપ્રત્યાચન આદિ અનુશીલ તથા વિવિધ પ્રકારને ખેરાક આપીને એવું પરિપુષ્ટ-બળવાન સમૃદ્ધ અને સંપન્ન બનાવ્યું છે કે જેથી તે અનંતકાળ સુધી જિજ્ઞાસુઓના મનને સંતોષ આપતું રહેશે.
જેના દર્શનની સહુથી મોટી વિશિષ્ટતા એ વાતમાં છે કે તે હમેશાં નિષ્પક્ષ દૃષ્ટિએ જ અનેકવાદની સુષ્મા અને સ્વાદવાદની સૌરભથી એને સુંદર અને સુવાસિત બનાવ્યું છે. ”
આધુનિક વિજ્ઞાનની કેટલીક સિદ્ધિઓ જૈિન સિદ્ધાંતનું સમર્થન કરી રહેલ છે. વિજ્ઞાનના અભ્યાસીઓ જેન ધર્મને તલસ્પર્શી અભ્યાસ કરે તે કહેશે કે જૈન ધર્મમાં પદાર્થનું નિરૂપણ અદ્વિતીય અને અદ્દભૂત છે.
જૈન ધર્મનું પ્રત્યેક સત્ય વિશ્વ શાંતિ, વિશ્વ પ્રેમ અને વિશ્વ કરૂણાનું પ્રેરક છે. જૈન ધર્મે જગતમાં ધર્મ માંગલ્યના દીપ પ્રગટાવવા યુગેયુગે અને સમયે સમયે ત્યાગી–તપસ્વીધર્મવીરે આપ્યાં છે. આજે આવા એક ત્યાગી તપસ્વી શાસનદીપક આચાર્ય પ્રવરની જીવનપ્રભાના દર્શન કરીએ.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
ર
જન્મ માંગલ્ય
શરદ ઋતુ ચાલી રહી છે. ભાદરવાના તાપ ઠંડા થયા છે. લીલમ લીલા ખેતરા ભર્યા ભર્યા કણસલાએથી લચી રહ્યાં છે. આસે। માસ બેઠા ને માતા હસ્તુખાઇ પેાતાના ગ ́નું રૂડી રીત પાલન કરી રહ્યા છે. માતાની ભાવના શાશ્વતી આસાની એનીમાં તપશ્ચર્યાં કરવાની જાગી છે. દેવ દર્શન અને વ્યાખ્યાન શ્રવણ માટે ધીમે ધીમે જતા રહે છે. પુત્રરત્નની પ્રાપ્તિ માટે નવનવી ભાવનાએ ભાવે છે. “ મારા લાલ તેા યશનામી બનશે, મેાટા મહારથી થશે, સગુણાનુરાગી, સેવાપ્રેમી, ધમવીર, ક્રમ વીર અને તપસ્વી થશે. ” આવા ઉચ્ચ મનારથ ભાવતાં ભાવતાં જૈન શાસનમાં મેટામાં માટી શાશ્વતી ઓળીતપશ્ચર્યાની આરાધનાના મગળ દ્વિવસે ૧૯૩૦ ના આસે શુક્ર આઠમના રાજ સુશીલ, ધનિષ્ઠ ખાતા હસ્તુખાઇએ પુત્ર રત્નને જન્મ આપ્યું.
'.
પિતા વસ્તાચંદભાઈ પ્રાગજીભાઈ તા ધમપ્રેમી અને
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
સુસંસ્કારી હતા. કુટુંબીજને પુત્રરત્નના સમાચારથી હર્ષિત થયા. માતાના આનંદને પાર નથી. શાશ્વતી ઓળી અને તપશ્ચર્યાની ભાવનામાં જન્મનાર આ બાળક ખરેખર તપસ્વી થશે, મહાપુરુષ થશે અને માતા-પિતાના, જન્મભૂમિના નામને ઉજાળશે.
૫ વર્ષ પહેલાં પ્રગટ પ્રભાવી શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથથી પ્રસિદ્ધિમાં આવેલા ગુજરાતના વઢીયાર પ્રદેશમાં શંખેશ્વર ગામથી સાત ગાઉ દૂર રાધનપુર રાજ્યના સમી ગામ આપણા ચરિત્ર નાયકની જન્મભૂમિ. સમી રૂ ના વેપારનું મોટું મથક ગણાય છે. અહીં ૭૦ જેનેના ઘર છે.
વિસાશ્રીમાળી જ્ઞાતિમાં શ્રી વસ્તાચંદ પ્રાગજીભાઈનું ઘર ધર્મિષ્ઠ ગણાય છે. આદર્શ ગૃહસ્થીનું જીવન જીવતાં જીવતાં ધર્મ ભાવના અને તપશ્ચર્યાની ભાવના પતિ-પત્નીમાં જીવંત હિતી. શ્રી વસ્તાચંદભાઈ જૈન જ્ઞાતિમાં જાણતા હતા. સાધુસાવીની સેવા સુશ્રુષામાં ભાવવાળા હતા.
નવજાત શિશુના જન્માક્ષર કરાવવામાં આવ્યા અને આ બાળક ભવિષ્યમાં મહાન ધર્મ પ્રચારક થશે એટલું જ નહિ, પણ શાશ્વતી અઠ્ઠાઈ અને આયંબિલ તપની વિભૂષાવાળે હોવાથી વર્ધમાન તપ પ્રવર્તક થશે અને જૈન શાસનમાં દીપક સમાન થશે. એ જન્માક્ષરે આપણું ચરિત્ર નાયકના જીવનમાં તે યથાર્થ થયા જણાશે.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
બાળગી બધાના મનને આનંદ આપનાર હોવાથી માતા પિતાએ મહત્સવપૂર્વક બાળકનું નામ “મેહનલાલ” પાડયું.
બધાને મેહ પમાડે છતાં મેહ નહિ, અને મન મોહન એ બાળ મેહન દિવસે નહિ તેમ રાત્રે ચંદ્રની કળાની જેમ વૃદ્ધિ પામવા લાગ્યા. પા પા પગલી પાડતા બાળ મેહન પાંચ વર્ષને થયે અને શાળાએ જવા લાગ્યો. અભ્યાસમાં કાળજવાળે, ધીમે ધીમે છ ગુજરાતી પૂરી કરી ચૂકયે. માતા પિતાના ધાર્મિક સંસ્કાર બાળક મેહનમાં ઉતરી આવ્યા હતા અને જ્ઞાન મેળવવાની ઉત્સુકતામાં બુદ્ધિપ્રભાના ચમકારા ધાર્મિક સૂત્રમાં પણ દેખાયા. થોડા વખતમાં પંચ પ્રતિક્રમણ તે કરી લીધા પણ સ્મરણ અને પ્રકરણો સુધી પહોંચી ગયા. ધાર્મિક અધ્યાપક, મિત્ર અને માતા પિતા ભાઈ મેહનની યાદશક્તિ અને ધાર્મિક ભાવનાની ભૂરિ ભૂરિ પ્રશંસા કરવા લાગ્યા.
હજી તે યુવાવસ્થામાં પ્રવેશ થયે ન થ ને તપશ્ચર્યાની લહેર લાગી અને તપસ્વી માતાજીને વારસે સંભાળવા આત્મશક્તિની પ્રેરણાથી તપશ્ચર્યા શરૂ કરી. વિધિ સહિત વિશ
સ્થાનક તપ, ચેસઠ પ્રહરી પૌષધ, છઠ્ઠ-અઠ્ઠમ છ ઉપવાસ તેમજ અઠ્ઠાઈ અને ચાર ચાર ઉપવાસને પારણે બેસણાથી ચાર વર્ષ સમોસરણ તપ અને પાંચ ઉપવાસને પારણે બેસણાથી સિંહાસન તપ ઈત્યાદિ દીર્ઘ અને ઉગ્ર તપશ્ચર્યા કરી અને દીર્ઘ તપસ્વી બની રહ્યા. ભવિષ્યના જીવનની તૈયારીરૂપે જ જાણે કે આ તપશ્ચર્યાઓ થઈ રહી હતી અને આપણું ચરિત્રનાયકને
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
આત્મા પરિશુદ્ધ થઈ રહ્યો હતે. સંસારની માયા અને મેહ તે આપણું મેહનભાઈએ ક્યારના છેડ્યા હતા. બીજા મિત્ર જ્યારે રંગરાગ અને મેહમાયામાં લપટાઈ પડ્યા હતા, વિવાહ અને લગ્નની વાતમાં રાચતા હતા ત્યારે આપણું ચરિત્રનાયક મોહનભાઈ તપશ્ચર્યા અને ત્યાગના રંગે રંગાઈ રહ્યા હતા. મિત્રોમાં એવી પ્રતિભાની છાપ હતી કે તે સૌના માનીતા નેતા હતા. નાના-મોટા બધાને પિતાના સગુણો અને સુવિચારથી પ્રભાવિત કરતા હતા અને ધર્મનેતા થવા સર્જાયા હોય તેમ તેમના આચારો-વિચારો અને વર્તન ઉચ્ચ પ્રકારના હતા.
આવા તેજસ્વી રત્નને જન્મ આપનાર માતાપિતાનું જીવન પણ ધન્ય બની ગયું. માતાપિતાના સુસંસ્કારો વારસામાં મળ્યા હોવાથી આપણું ચરિત્રનાયક અલૌકિક પુરુષ થવા સર્જાયા હતા. પુત્રરત્નની પ્રતિભાથી માતા-પિતાનું નામ પણ આ લોકમાં યશસ્વી બની ગયું અને આપણું ચરિત્રનાયકનું જન્મ માંગલ્ય મહા મંગલમય બની રહ્યું.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩
પારસમણીના જાદુ
પંજાબ દેશે।દ્ધારક આચાય શ્રી આત્મારામજી મહારાજશ્રી સમી પધાર્યાં. સમીના શ્રી સ`ઘે આચાર્ય શ્રીનું ભાવભીનું સ્વાગત કર્યુ. આમાલવૃદ્ધના આનંદના પાર નહાતા. નાના એવા ગામમાં જૈન શાસનના શિરામણ, શાસ્ત્રવિશારદ ગુરુદેવ પધાર્યા અને સધમાં આનંદ આનંદ છવાઇ રહ્યો.
આચાય શ્રીની સુધાભરી વાણી સાંભળવા સમીના સંઘના ભાઈ-બહેના ઉમટી આવ્યા હતા. આપણા ચરિત્રનાયક ભાઈ મેાહનભાઈ પણ વહેલા વહેલા આવીને ગુરુદેવની સામે શાંતિ પૂર્ણાંક એસી ગયા હતા. ગુરુદેવે મંગલાચરણ કર્યુ. પુણ્યપ્રતાપી પુણ્યરાશિ ગુરુદેવે ઉપદેશધારા વહાવી.
“ ભાગ્યશાળીએ ! મનુષ્ય જન્મ પામવેા દુર્લભ છે. આ સ'સારરૂપી અટવીમાં ફસાઈ ન પડાય તે સૌએ જોવાનું છે. રાગ, દ્વેષ, માહ, માયા, લાભ, આદિ એવા તે ચાંટે છે કે તેને જીતવા
૯
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભારે પુરુષાર્થ કરે પડે છે. ધર્મ એ જ મનુષ્યને એક માત્ર સાથી છે. સ્ત્રી-પુત્રાદિ બધાં તે સ્વાર્થના સગાં છે અને સંસાર રૂપી સમુદ્રમાં વહાણ સમાન ધમને વિષે સદા ઉદ્યમવંત રહેશો તે આ જન્મ અને આવતા જન્મનું ભાતું બાંધી જશે. સાધુસાધ્વીની વૈયાવચ્ચ, સ્વામીભાઈની ભક્તિ અને દીન દુઃખીને દિલાસો અને સહાય એ મનુષ્યને પરમ ધર્મ છે. ગૃહસ્થીની જંજાળ તે રહેશે પણ દિવસના અને રાત્રિના ૨૪ કલાકમાં એક ઘડી બે ઘડી ધર્મ ક્રિયા, દેવ-દર્શન, સામાયિક, વ્યાખ્યાન આદિ માટે કાઢીને જીવનને ઉન્નત બનાવવું જોઈએ. સાધુ ધર્મ તે મોક્ષની બારી છે. એક જ દિવસનું સાધુપણું–ત્યાગ ધર્મ કેટલાંએ કર્મોના છેદન માટે અને પુણ્યની પાળ માટે પૂરતું છે. આત્માના કલ્યાણ માટે, આત્મ શુદ્ધિ, આત્મ શાંતિ, આત્મ સુખ, અને આત્મ લબ્ધિ માટે સાધુપણું દિવ્ય જીવનનું પૂરક છે ”
સર્વે સુખી નઃ સન્તુ, સર્વે સન્તુ નિરામયા | સર્વે ભદ્રાણિ પશ્યન્તુ, મા કશ્ચિત્ દુઃખ ભાગ ભવેત્ ''
“જગતના બધા પ્રાણીઓ સુખી થાય, જગતના બધા નીરોગી બને; બધાનું ભદ્ર કલ્યાણ થાઓ, કઈ જીવને દુઃખ ન થાઓ.”
આચાર્યશ્રીને અમૃત વચનેએ ભદુ કર્યું. આબાલ વૃદ્ધના હૃદય હચમચી ગયાં. ગુરુદેવની સુધાભરી વાણુમાં બધા રસબળ બની ગયા. આપણું ચરિત્રનાયક તે ગુરુદેવના અમૃતના છાંટણથી મંત્રમુગ્ધ બની ગયા.
૧૦.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
વૈરાગ્યના રંગ તે તેમને સમીમાં પધારતા મુનિવરૈાના વૈરાગ્ય ભરેલા વ્યાખ્યાનાથી લાગ્યા હતા. ૫. ઉમેદ્રવિજયજી મહારાજ, પં. શ્રી માહનવિજયજી મહારાજ, ૫. શ્રી પ્રતાપવિજયજી મહારાજ અને પં. શ્રી ગંભીરવિજયજી મહારાજના સસથી દીક્ષાની ભાવના જાગી હતી. આપણા મેાહનભાઈ પૌષધ કરાવતા અને રંગમાં આવી જઈ રાસ ગાતા ત્યારે બધા મંત્રમુગ્ધ થઈ જતા—મિત્રા તા કહેતા ‘ભાઈ તું દીક્ષા લઈશ તે અમને પૌષધ કાણુ કરાવશે-સ્તવના અને રાસના આન ૢ કાણુ આપશે !' અને આપણા માહનભાઇ તા હસીને કહેતા કે ભાઈ મારાં એવાં ભાગ્યે કયાંથી કે તમારા જ મિત્ર દ્વીક્ષા લઇને કાયાનું કલ્યાણ કરે! પછી તા તમને ધમ સંભળાવવા આવીશને!” આવી ભાવનાઓ તા હૃદયમાં ઉઠ્યા કરતી અને એ સાનેરી દિવ્ય દિવસની રાહ જોવાતી હતી. તેમાં ન્યાયાંલે નિષિ આચાર્ય દેવ સમી પધાર્યા અને વૈરાગ્યના રંગ પાર્ક થઈ ગયા. મનેામન ગુરુદેવના ચરણ સ્પર્શતા દિક્ષા માટેના અભિગ્રહ થઈ ગયા. પારસમણીએ જાદુ કર્યુ..
૧૧
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪
વીરભૂમિના વીરા
મહુવા-પ્રાચીન મધુમતિ વીરભૂમિ ગણાય છે. આ ભૂમિમાં વીરા પાકથા છે, જેએએ જગતમાં ધમ પ્રભાવનાના દીપકે પ્રગટાવ્યા છે. જાવડશા માટા વહાણવટી હતા અને શાહુ સાદાગર ગણાતા તેવા જ ધમપ્રેમી અને ઉદાર ચરિત હતા. જાવડશાએ તીર્થાધિરાજ શત્રુંજય તીથ ના ઉદ્ધાર કર્યાં હતા. હુંસમત્રિના પુત્ર જગડુશા પણું આ વીરભૂમિના રત્ન હતા. મહારાજા કુમારપાળ અને શેઠ જગડુશા શત્રુંજયની યાત્રાએ આવેલા. તીથ માળની ખેાલીમાં જગડુશા મહારાજા કુમારપાળથી વધી ગયા. મહારાજા ચિકત થઈ ગયા. માળ માટે માતાજી પાસે ઢેડી ગયા અને ત્રણ રત્ના તીથ પતિને ચરણે ધર્યાં. મહારાજાએ ધન્ય ધન્ય કહી ભૂરિ ભૂરિ પ્રશંસા કરી.
આજથી ૧૦૩ વષ પહેલાં મહુવાના વીરરત્ન શ્રી વીરચંદ રાઘવજી ગાંધી ન્યાયાંભાનિધિ આચાય પ્રવર શ્રીમદ્ આત્મારામજી
૧૨
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________
મહારાજશ્રીને સંદેશ લઈને અમેરિકા-ચીકાગોમાં સર્વ ધર્મ પરિષદમાં ગયા હતા અને પિતાના પ્રભાવશાળી વક્તવ્યથી અમેરિકાના બુદ્ધિશાળી શ્રેતાઓને મંત્રમુગ્ધ કર્યા હતા, એટલું જ નહિ પણ અમેરિકા જેવા દેશમાં ફરીને ૫૦૦ જેટલાં વ્યાખ્યાન આપીને જેને દર્શનને જગત સમક્ષ મૂકી શાસન પ્રભાવનાનું મહામૂલું કાર્ય કર્યું હતું.
પૂજ્યપાદ સૂરિસમ્રાટ આચાર્યપ્રવર શ્રીમવિજયનેમિસૂરિશ્વરજી મહારાજ પણ આ ભૂમિના તિર્ધર થઈ ગયા. તેઓ મહાન પ્રભાવશાળી, તીર્થોદ્ધારક તથા શાસન દીપક હતા.
પૂજ્યપાદ આચાર્ય વિજયદર્શનસૂરીશ્વરજી મહારાજ ઘણું વિદ્વાન હતા. તેઓ પણ વિરભૂમિના રત્ન થઈ ગયા. પૂજ્યપાદ શાસ્ત્રવિશારદ આચાર્યપ્રવર શ્રીમદ્ વિજયધર્મસૂરીશ્વરજી પણ આ વીરભૂમિના તિર્ધર હતા. તેઓ સમયજ્ઞ સુપ્રસિદ્ધ વ્યાખ્યાતા, જૈન દર્શનના જ્ઞાતા અને મહાપ્રભાવશાળી દ્રષ્ટા હતા. પાશ્ચાત્ય વિદ્વાનેને જૈન દર્શનને પરિચય કરાવી જેન ધર્મના સિદ્ધાંત, જૈન સાહિત્ય, જેન ઈતિહાસ, જૈન કલા, જૈન સ્થાપત્ય અને જૈન શાસ્ત્રોના અભ્યાસ તરફ વાળવા માટે પ્રયાસો કર્યા હતા અને કેટલાક વિદ્વાને તે આપણું આચાર્ય. પ્રવરના ભક્તો જેવા બની ગયા હતા.
જૈન સમાજને શ્રી વીરતત્વ પ્રકાશક જેવા વિદ્વાનો તૈયાર કરવાની સંસ્થા આપીને નવીન પ્રસ્થાન કર્યું હતું. તેઓશ્રીએ
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________
વિદ્વાન શિષ્યાનું એક જૂથ આપ્યુ હતુ. જે વિદ્વાન શિષ્યાએ જગતને જૈન દુનની ઝાંખી કરાવી અને ઘણા વિદ્વાનાને જૈન ધમના અભ્યાસી બનવા પ્રેરણા આપી હતી. આપણા ચિરત્રનાયક .પણ આ શાસનદ્વીપક આચાય પ્રવરના દીર્ઘ તપસ્વી શિષ્ય હતા.
હવે પછીના પ્રકરણેામાં આપણે વધમાન તપેાનિધિ આચાય પ્રવરના જીવન સંસ્મરણાનું પાન કરીશું.
૧૪
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ
વાણીના જાદૂ
સમીના સંઘના આબાલવૃદ્ધો પૂજ્ય મુનિરાજશ્રી ધમ વિજયજી મહારાજનું સ્વાગત કરવા તલસી રહ્યા હતા. મહારાજશ્રી શિષ્ય મ`ડળ સાથે સમી પધાર્યા. શ્રી સ ંઘે ભાવભયુ સામૈયું કર્યુ. સંઘની આગ્રહભરી વિન ંતિથી મહારાજશ્રીએ ચાતુર્માસ કરવા સંમતિ આપી અને સંઘમાં આનંદ આનંદ છવાઈ રહ્યો.
મહારાજશ્રીની સુધાભરી વાણી સાંભળવા સમીના સંઘના ભાઈ-બહેના ઉમટી આવતા. ઉપાશ્રય પણ નાના લાગતા; મહારાજશ્રી સુપ્રસિદ્ધ વ્યાખ્યાતા હતા. તેમની ધીર ગ ંભીર વાણી, અમૃતભર્યા વચના, વિદ્વત્તાભરી છટા અને મનારમ હૃદયંગમ દૃષ્ટાંતાથી સંઘના ચાબાલ વૃદ્ધો પ્રભાવિત થઈ જતા અને ગુરૂદેવના સુધા ભર્યાં વ્યાખ્યાના સાંભળવા ઉમટી આવતા. જૈનેતરા પણ આ વ્યાખ્યાના માટે આકષાર્યા હતા. આપણા ચરિત્રનાયક માહનભાઈ પણુ ગુરૂદેવની સુધાભરી વાણી સાંભળવા વહેલા વહેલા સેવા પૂજા કરીને ઉપાશ્રયે પહોંચી જતા,
૧૫
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________
મહારાજશ્રીએ ૧૯૫૬ની સાલનું ચાતુર્માંસ સમીમાં કર્યું. આ ચાતુર્માસમાં શ્રી સૂયગડાંગ સૂત્રની સુંદર ઉપદેશ શૈલીથી સમીના સંઘમાં ધર્માંપ્રભાવના વધવા લાગી. આપણા ચિત્ર નાયક તા આ સુધાભર્યો વ્યાખ્યાનાથી ખૂબ જ પ્રભાવિત થયા.
તેઓ ઘણા સમયથી વૈરાગ્ય રંગે રંગાયા હતા. તેમના કેટલાક મિત્રો તે આયુષ્ય પૂર્ણ કરી ચાલ્યા ગયા હતા. આ જડવાદના ઝેરી જમાનાથી તેએ ખૂબ કંટાળી ગયા હતા. તેમના તન, મન, વચન, કાયાના ત્રણે તારના એક જ સૂર ત્યાગ-ત્યાગ—ત્યાગ નીકળવા માંડયો હતેા.
જેમ જેમ ગુરુદેવના સમાગમમાં આવવા લાગ્યા તેમ મેાહનભાઈનુ દિલ વૈરાગ્ય ર'ગથી વિશેષ રંગાવા લાગ્યું.
ચતુર્દશીના દિવસ હતા. ઉપાશ્રય ખીચા ખીચ ભરાયે હતેા, આપણા મેાહનભાઈ તા વહેલા વહેલા આવી ગુરુદેવની સમક્ષ શાંતિથી એસી ગયા હતા. ગુરુદેવે માંગલાચરણ કર્યું. અને મંગલાચરણ પછી વ્યાખ્યાનની શરુઆત કરી.
'
श्वः कार्यमद्य कुर्वीत पूर्वान्हे चापरान्हिकम नहि प्रतीक्षते मृत्युः कुतमस्य नवा कृतम्
ભાગ્યશાળીએ !
“ પૂ પુણ્યનાં ચેાગે તમને જૈન ધમ જેવા મહાન ધમ મન્યા છે. વીતરાગ ભગવાન જેવા જગત વત્સલ અહિં સામૂતિ મહાવીરસ્વામી ભગવાનના વારસા મળ્યા છે. ત્યાગી, તપસ્વી
૧૬
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઉપકારક, જીવ માત્રના કલ્યાણ દાતા, એવા સાધુ મહાત્માઓને સત્સંગ મળે છે. જેને પણ દુર્લભ એ મનુષ્યભવ મળે છે. લાડી, વાડી, ગાડીના મોહમાં ક્યાં સુધી પડ્યા રહેશો? આ ભવમાં જે પામ્યા છે તે પૂર્વભવની કમાઈ છે. પણ આવતા ભવનું ભાતું ક્યારે બાંધશે? લક્ષમી ચંચળ છે. આયુષ્યને તે કેઈ ભરેસે નથી. ભલભલા ચક્રવર્તીઓ, મહારાજ, શ્રેષ્ઠીઓ, પણ ચાલ્યા ગયા છે. મૃત્યુદેવ તે મુખ ફાડીને બેઠો છે અને તે ક્યારે દેડી આવશે તેની ખબર નથી. ભરયુવાનવયે પુત્ર પિતા, માતા ને સ્વજને મૂકી ચાલ્યા જાય છે. અઢળક લક્ષ્મીને પતિ પણ ખાલી હાથે જવાનું છે.” ભવ્યજને !
આ ધર્મ એ તો પારસમણિ છે. સંસારના દુઃખે અગણિત છે. હવે તે જાગે-આત્માને ઓળખે. મન-વચન-કાયાના વ્યાપારોને સંયમિત કરે, ઉચ્ચ ભાવનાઓ ભાવે, અને આપણે પહેલા લેકમાં કહી ગયા તેમ “કાલે કરવા યોગ્ય શુભ કાર્ય આજે જ કરી લે. કારણ કે મૃત્યુ તે કેઈની રાહ નહિ જુવે કે આ જીવનું કાર્ય થઈ ગયું છે કે નહિ. કાર્યો કે ના પૂરા થયાં છે. બધું અહીં જ મૂકીને માત્ર પાપ-પુણ્યનું ભાતું લઈને જ જવાનું છે.”
શ્રી આનંદઘનજી તે આપણને ચેતાવે છે કે – “અવસર બેર બેર નહિ આવે, ક્યું જાણે હું કરલે ભલાઈ,
જનમ જનમ સુખ પાવે.”
૧૭
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________
“મનુષ્ય જન્મ વાર વાર નહિ મળે. આ અવસરને ઓળખે અને આ જીવથી જે કાંઈ ભલાઈ થાય તે કરી લે. પરિણામે જનમો જનમ સુખ શાંતિ મળશે.”
સર્વ મંગલ માંગલ્ય, સર્વ કલ્યાણ કારણ
પ્રધાન સર્વ ધર્માણાં, જેન જયતિ શાસન.” ગુરુદેવે વ્યાખ્યાન પૂર્ણ કર્યું અને ગુરુદેવના જયનાદેથી ઉપાશ્રય ગુંજી ઊઠ્યો. તેમજ આપણા ચરિત્ર નાયક મોહન ભાઈના હૃદયમાં અવસર બેર બેર નહિ આવે કોતરાઈ ગયું. હદયના તારેતાર ઝણઝણી ઉઠયા. વૈરાગ્યને રંગ વિશેષ પ્રબળ બની ગયે. દીક્ષાની ભાવના દ્રઢ થઈ અને પવિત્ર આત્મા જાગ્રત બની ગયે.
A
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________
ૐ
અબ માહે તારા
આપણા ચરિત્રનાયક મેાહનભાઈના હૃદયમાંતા ‘અવસર એર એર નહિ આવે' એવુ' તેા કાતરાઈ ગયું કે સુતાં—એસતાંખાતાં-પીતાં એજ રટણ થઇ ગયું.
રાત્રિની ઉંઘ વેરણુ બની ગઈ. સુતા સુતા વિચાર। ઉમટી આવ્યા. કયારે દીક્ષા લઉં! કયારે ગુરુદેવ મને પેાતાના શિષ્ય બનાવે! કુટુ બીજના અને સ્નેહીજના જરૂર જરૂર રા આપશે-મેહવશ રજા નહિ આપે તા હું છ વીગયના ત્યાગ કરીશ—પણ હવે આ સ'સારમાં રખડવુ નથી. આમ વિચારતાં વિચારતાં વૈરાગ્યની ભાવના દ્રઢ થવા લાગી. આત્મ પરિણતિ ઉન્નત થઈ તેની સાથે એક સુંદર સ્વપ્ન આવ્યું. જળહળતી ચૈાત સમી શાસનદેવીએ દર્શન દીધાં અને દ્વિવ્ય સદેશ આપ્યા. ‘કયાં સુધી ઉંઘીશ! આત્મકલ્યાણ કરવા સાથે અપ્રતિમ શક્તિના ઉપયાગ કરી શાસનહિતના કાર્યોમાં લાગી જા, લે આ આધે !” આ સ્વપ્ને વૈરાગ્યની ભાવના દ્રઢ ખની ગઈ.
૧૯
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________
હવે તે પ્રયા અંગિકાર કરવાની તાલાવેલી લાગી, પેાતાની ભાવનાને વધારે સુદ્રઢ બનાવવા અને આત્માને અત્યંત નિળ બનાવવાની તીર્થાધિરાજ શ્રી શત્રુ ંજય તીર્થાંની નવાણુ યાત્રાના નિશ્ચય કરી પાલીતાણા આવ્યા. પાલીતાણામાં નવાણું યાત્રા કરી અને યાત્રા કરતાં કરતાં તીથ પતિ આદીશ્વર દાદાની અલૌકિક ચમત્કારી મૂર્તિ પાસે પ્રાથના કરી પ્રભુ!! અમ મેાહે તારા’, સિદ્ધક્ષેત્ર-પાલીતાણામાં શત્રુંજય ગિરિરાજની શીતળ છાંયડીમાં પ્રભુની શાખે પ્રવજ્યા લેવાની પ્રતિજ્ઞા કરી. કુટુંબીજના અને સ્નેહીજનાની સમી આવીને સંમતિ મેળવવા ` પ્રાર્થના કરી. માહનભાઈની દ્રઢતા અને તીથ પતિ શ્રી ઋષભદેવ ભગવાનની અલૌકિક મૂર્તિ પાસે કરેલી પ્રતિજ્ઞા સાંભળીને દુઃખાતે મને કુટુંબીજના ઘેલચંદ વડેચા, ખૂબચંદ શેઠ વગેરેએ રજા આપી અને મગળ આશીર્વાદ આપ્યા. આપણા ચરિત્રનાયકનું હૃદય આનંદથી નાચી ઉઠયુ'. મિત્રામાં અને સંઘમાં ભાઈ માહનભાઈની દીક્ષાની ભાવનાની વાતા થવા લાગી અને સમીના આ તપસ્વી ધર્મપ્રેમી યુવાન નરરત્નની દીક્ષાના લાલ સમીના શ્રીસ'ઘને મળે તે માટે સંઘમાં વિચા રણા થવા લાગી. ગુરુદેવ શ્રી ધ'વિજયજી ચાતુર્માસ પૂર્ણ કરી ચાણસ્મા પધાર્યા હતા; સંઘના આગેવાના ચાણસ્મા ગુરૂદેવને વંદન કરવા ગયા.
મસ્થેણ વંદામિ ! ' સંઘના આગેવાનાએ વંદના કરી.
‘ધર્મ લાભ !' ગુરુદેવે ધ લાભ આપ્યા.
6
२०
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________
‘ગુરુદેવ! આપ તે જાણેા છે. જ્યારથી આપની સુધાભરી વાણી સાંભળી છે ત્યારથી અમારા સંઘના આગેવાન વસ્તાચăભાઈના સુપુત્ર ભાઈ માહનલાલની ભાવના પ્રવજ્યા લેવાની છે. તે માટે ભાઇ મેાહન શ્રી શત્રુ ંજય તીર્થાધિરાજની ખલ યાત્રાએ ગયેલ ત્યારે પ્રતિજ્ઞા પણ કરી છે. અમારા શ્રીસંઘની ભાવના છે કે આ અમૂલે અવસર અમારે આંગણે થાય અને અમારા એક ધમ પ્રેમી રત્નની પ્રવજ્યાના સમારાહના લાભ અમને મળે.” સઘના શેઠે સ્પષ્ટતા કરી.
મેાહનલાલ તૈા તપસ્વી પણ છે અને ખરેખર દીક્ષા માટે સુયેાગ્ય છે. તેના માતાની તે। સંમતિ છે ને ? ” ગુરુદેવે પ્રશ્ન કર્યો
,,
66
પ્રભુ! પહેલાં તા તેમના માતાજીને ખૂબ દુ:ખ થતું હતું પણ ભાઈ માહનલાલની દૃઢતા તથા પ્રતિજ્ઞાની વાત સાંભળીને માતા-પિતા અનેએસ'મતિ આપી છે.' બીજા આગેવાને સંમતિની વાત દર્શાવી.
“ જહા સુખમ ! મહા વદી દશમનુ મુહૂત આવે છે. તમે તૈયારી કરી. અમે ઘેાડા સમયમાં વિહાર કરીને આવી પહાંચીશુ. '' ગુરુદેવે મુહૂત આપ્યુ. સમીના સંઘના આગેવાનાને ખૂબ આનંદ થયા. ગુરુદેવને વદા કરી આગેવાના સમી આવી ગયા. સંઘને એકઠા કરી ભાઈ માહનલાલની દીક્ષાના સમારોહ પેાતાના ગામમાં ઉજવવાના નિ ય જણાન્યા.
૨૧
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ સમારેાહમાં આખાલ વૃદ્ધે આનદપૂર્વક ભાગ લેવા જણાવ્યુ અને ગુરુદેવ પૂજ્યપાદ્ ધર્મવિજયજી મહારાજશ્રી ચાણસ્માથી વિહાર કરતા કરતા સમી પધારવાના છે તેથી દીક્ષાના સમારેહની તૈયારી કરવા લાગી જવા સંઘના સ ંઘપતિએ અનુરોધ કર્યાં. આ આનંદજનક સમાચારથી સૌંઘમાં આનદ્યની ઉમિ એ ઉછળી રહી.
૨૧
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________
6
દીક્ષા મહાત્સવ
સમીના યુવાન નરરત્નના દીક્ષાના સમારોહ માટે તૈયારીઓ ચાલી રહી હતી. પૂજ્યપાદ ગુરુદેવ શ્રી ધર્મ વિજયજી શિષ્ય પિરવાર સાથે સમી પધાર્યાં. શ્રી સ થે ભાવભયુ' સામૈયુ કર્યું.
અઠ્ઠાઈ મહાત્સવ શરૂ થયેા. સમીના સંઘમાં આનંદ આનંદ છવાઇ રહ્યો, ભાઈ માહનભાઇના વાયણા શરૂ થયા. સંઘના ઘેરે ઘેર મેાહનભાઈ પુનિત પગલાં કરી આવ્યા. દીક્ષાને મગળ દિવસ આવી ગયેા. દીક્ષાના વરઘેાડા જોવા સમીના બધી કામેાના લેાકેા ઉમટી આવ્યા હતા. લાકે પેાતાના ગામના આ યુવાન રત્નની ત્યાગ ભાવનાની પ્રશંસા કરતા હતા.
ભાઈ માહનભાઇએ આજે રેશમી જામા-રેશમી ધેાતીયુ, રેશમી ખેસ અને રેશમી સાફ઼ા પહેર્યાં હતાં—àાકાએ પ્રેમથી પાતાના ઘરેણા કાઢી દીક્ષાર્થીને પહેરાવ્યા હતા. મુક્તિદેવીને વરવા નીકળનાર યુવાનનું મુખાવિંદ ખૂબ તેજથી પ્રકાશિત
૨૩
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________
બની ગયું હતું. હૃદયમાં આનંદ પામતું અને હસતુ' મ્હાં દેઢીપ્યમાન લાગતું હતુ. ભાઈ માહનભાઈ રથમાંથી ઉંતર્યો– ગુરુદેવને ચરણે મસ્તક ધરી પ્રણીપાત કર્યાં. ગુરુદેવે મગળ આશીર્વાદ આપ્યા-સાપ કાંચળી ઉતારે તેમ શરીર પરના ઘરેણાં ને રેશમી વાઘા ઉતારી નાખ્યા, નાણુને ફેરા ફર્યાં, ગુરુદેવે વિધિ કરાવી, સ્નાનવિધિ કરીને સાધુવેશ ચેાળપટ્ટો ધારણ કર્યાં. રજોહરણ ગુરુદેવે આપ્યું' અને મેહનભાઈ નાચી ઉઠ્યા. ૧૯૫૭ના મહા વદી દશમને દિવસે મુનિરાજશ્રી ધ`વિજયજી મહારાજે ભાઈ માહનલાલને સાંઘ સમક્ષ ઠાઠમાઠપૂર્વક દીક્ષા આપી.
સભાજનેાએ ચેાખાથી વધાવ્યા. ગુરુદેવે ભાઇ મેાહનલાલનું નામ મુનિ ભક્તિવિજય આપ્યું. અને પેાતાના શિષ્ય તરીકે સ્થાપ્યા. આ પ્રસંગે નૂતન મુનિએ સસારની અસારતા અને સાધુ ધની વિશિષ્ટતા વિષે પ્રથમ વ્યાખ્યાન આપ્યું. સંઘના આખાલ વૃદ્ધના હૃદય ગદ્દગદિત થઇ ગયાં અને સાથે સાથે જયનાદેના ઘાષથી ઉપાશ્રય ગુંજી ઉઠ્યો.
આ દીક્ષા સમારેાહ સમયે ભાવનગરના એક ભાઈ દ્વીક્ષા લેવા આવ્યા હતા, તેમને પણ આપણા ચરિત્ર નાયકની સાથે દીક્ષા આપી. તેમને મુનિ હેમવિજયના શિષ્ય મુનિ ભગવાનવિજય બનાવ્યા.
આપણા ચરિત્ર નાયકના ભાઈ સૌભાગ્યચંદ્મની વૈરાગ્યની ભાવના દિન-પ્રતિદિન વધવા લાગી. સમીના પનેતા પુત્ર અને
૨૪
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________
નૂતન મુનિશ્રી ભક્તિવિજયજીના પુણ્ય પ્રભાવથી દીક્ષાના આ મંગળમય દિવસે સમીમાં કાયમી પાખી પાળવાને નિર્ણય થે અને તે માટે સંઘને એ પડે લખાણ થયું જે આજે પણ અખલિતપણે ચાલી રહ્યું છે.
દીક્ષાની વિધી પૂરી થયા પછી ગુરુવર્ય શ્રી ધર્મવિજયજી મહારાજે જૈન સાધુની વિશિષ્ટતા ઉપર મનનીય વ્યાખ્યાન આયું.
મહાનુભાવો !
“તમારૂં ગામ ભાગ્યશાળી છે. સંઘના આબાલ વૃદ્ધ તમારા પુત્રરત્નની દીક્ષા માટે જે જહેમત ઉઠાવી છે અને તેમના પર જે મંગળ આશિર્વાદ વરસાવ્યા છે તે ગૌરવની વાત છે. નુતન મુનિ ભક્તિવિજયજી અમારા સંઘાડાના મહાન તપેનિધિ, શાસન પ્રભાવક અને ભવિષ્યમાં આચાર્ય થશે અને જન્મભૂમિ તથા માતા પિતાના નામને ઉજાળશે.”
ભાગ્યશાળીઓ !
જેન સાધુ એટલે અહિંસા, સંયમ અને તપની મૂતિ. સાધુના નિયમે ઘણા કઠણ છે–એ તે ખાંડાની ધાર છે. ભગ વાન મહાવીર સ્વામી પરમાત્માના શાસનમાં શાસનના નાયક ગણધર ભગવાન શ્રી સુધર્માસ્વામીની પરંપરાના પ્રવાહમાં આચાર્યની પરંપરા અખલિત ચાલુ રહે તેવી સાધુ સાધ્વીની ભેટ ભગવાન મહાવીરે આપી છે. જે સાધુતા દુષ્કર પણ છે.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________
કંચન કામિનીના ત્યાગ-જગતના જીવાના કલ્યાણ માટે પાદ વિહાર–સંયમી જીવન જીવવા માટે તપશ્ચર્યા, માધુકરી, એ ચાર ઘરેથી ગાચરી, કેશ લેાચન, સ્વાધ્યાય, પ્રતિક્રમણ અને પ્રાણી માત્ર તરફે મૈત્રી ભાવના. આ સાધુતા જગતના સર્વ સાધુ સન્યાસીમાં અનેક રીતે વિશિષ્ટ છે અને હજારા આત્મા એના જીવનને ઉજાળનાર તથા સ ંતપ્ત જીવાને ઠારનાર સાધુ મુનિરાજોના તપસ્વી-ત્યાગી જીવનને ધન્ય છે.
સાધુ જીવનના નિયમા એવા છે કે દીર્ઘ પર્યાય-જીવન પર્યંત પાળનાર પ્રત્યેક આત્મા આત્મ શુદ્ધિ, આત્મ કલ્યાણુ અને આત્મ શાંતિ મેળવી, પેાતાનું અને જગતના જીવાનુ` કલ્યાણ કરી જાય છે.
અહિંસા, સચમ, તપ, ઉપશમ-આચાર પાલન, આજીવન બ્રહ્મચર્ય અને ગુરુકુળવાસ. આ બધી સામગ્રી વર્ષોના વર્ષો અરે જીવનમાં રાજને રાજ બળપૂર્વક ટકાવવી અને દિવસે દિવસે આત્માના તેજમાં વધારા કરવા એ સાધુજીવનના મુખ્ય મંત્ર હાવાથી આનું પરિણામ ભવાંતરના ઉચ્ચ કક્ષાના સ્થાનમાં અને ઉચ્ચ સામગ્રીવાળા સોગેામાં આત્મા વિશેષ અને વિશેષ ઉત્ક્રાન્તિક્રમથી આગળ વધી પ્રકાશમય બને છે. સાધુસાધ્વી એ તેા જગતના જીવાના પરમ ઉપકારી અને કલ્યાણકારી છે. ’
૨૬
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભાગ્યશાળીઓ !
આ તમારા રત્ન ભવિષ્યના મહા તપસ્વી અને શાસન દીપક આચાર્ય બનશે એવા અમારા મંગળ આશીર્વાદ છે. અને તમે સમીને સંઘ-આબાલ વૃદ્ધ પણ આશીર્વાદ વરસાવે એમ ઈચ્છું છું.”
ગુરુદેવના સુધાભર્યા પ્રવચન સાંભળી શ્રી સંઘ પ્રભાવિત થયું હતું અને સૌના જયનાદેથી ઉપાશ્રય ગુંજી ઉઠ્યો હતે.
સમીના સંઘમાં આનંદ આનંદ છવાઈ રહ્યો હતે.
રે
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________
યોગવહન તથા શાસ્ત્રાભ્યાસ
આપણા ચરિત્રનાયક કડક સાધુ જીવનનું ચારિત્ર સ્વીકાર્યા બાદ જુદા જુદા મહાપુરુષો જેવા કે પિતાના ગુરુમહારાજ શ્રી ધર્મવિજયજી મહારાજ, પૂ. પં. શ્રી ઉમેદવિજયજી મ. તથા પં. શ્રી કમલવિજયજી મના પરિચયમાં પિતાની
પ્રતિજ્ઞામાં વિશેષ રૂચિકર અને જાગૃતિવાળા થયા. - વિહાર કરતા કરતા ઉંઝા પધાર્યા. શ્રી સંઘની વિનતિથી
આપણા ચરિત્રનાયક અને મુનિ ભગવાનવિજયજીની વડી દિક્ષાને સમારોહ ઊંઝામાં થયે. વડી દીક્ષા એ માણસના હૃદયનું તેમજ સ્થિરતાનું માપ ગણાય છે. શ્રી દશ વૈકાલિકના અધ્યયનથી આ રીતે ખૂબ સ્થિર થવાને અવસર મળે છે. આપણું ચરિત્રનાયક ખૂબ જ વિચારશીલ અને સ્થિર મનના તે હતાજ પણ આ જાતને મહાપુરુષોના પરિચયને જોગ મળે તેથી વિશેષ સ્થિરતા આવી.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૯૫૭નું પ્રથમ ચાતુર્માંસ ગુરુમહારાજ સાથે વીરમગામમાં કર્યુ. હવે શાસ્ત્રાભ્યાસ શરૂ કર્યો અને પ્રથમ સારસ્વત વ્યાકરણના અભ્યાસ કર્યાં. ચાતુર્માસ ખૂબ સુ ંદર રીતે થયું. વીરમગામના જૈન સંઘમાં સારી તપશ્ચર્યા થઇ, પર્યુષણ પ ખૂબ ધૂમધામથી થયા. મુનિ શ્રી ધર્મવિજયજી મહારાજશ્રીના સુધાભર્યો વ્યાખ્યાના સાંભળવા જૈન સંઘના આમાલ વૃદ્ધે ઉપરાંત જૈનેતર પણ આવતા હતા. અઠ્ઠાઇ મહેાત્સવ તથા સંઘના સ્વામીવાત્સલ્ય થયાં. સંઘમાં આનંદ આનંદ થઈ રહ્યો.
ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયે પૂ. ૫. મહારાજ શ્રી કમલવિજયજીને સુયેાગ સાંપડવાથી ગુરુમહારાજે મહાનિશિથના અને આપણા ચરિત્રનાયકે ઉત્તરાધ્યન અને આચારાંગના ચેાગાહન કર્યાં.
વીરમગામથી વિહાર કરી ગુરુદેવ સાથે શ્રી શ'ખેશ્વર તીની યાત્રા કરી પેાતાના સાંસારિક વતન સમી થઈ રાધનપુર પધાર્યા. રાધનપુરમાં શ્રી ભેાગીલાલભાઇનેા દીક્ષા મહાત્સવ થયા. તેમનું નામ શ્રી ભદ્રવિજયજી (શ્રી ભદ્રસૂરિજી) રાખવામાં આવ્યુ.
અહીં આપણા ચરિત્ર નાયકે પ્રકરણાદિના સુંદર અભ્યાસ કરી લીધેા. તેએ એવા તા જામત હતા કે એક ક્ષણુ પણ પ્રમાદમાં ગાળતા નહિ. પણ અવિચ્છિનપણે સમ્યગ્દર્શન, જ્ઞાન અને ચારિત્રની આરાધનામાં હમેશાં તન્મય રહેતા હતા. ગુરુવય ને પણ આપણા ચરિત્ર નાયકની બુદ્ધિપ્રભા, સાધુ ધમની આરાધનામાં તન્મયતા તથા તપશ્ચર્યામાં દિન-પ્રતિદિન વૃદ્ધિ કરવાની ભાવનાથી ખૂબ ખૂબ સતાષ હતા.
૨૯
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________
ગુરુદેવ સાથે માંડળ પધાર્યા. સં. ૧૯૫૮નું ચાતુર્માસ માંડળ કર્યું. અહીં સંસ્કૃતને અભ્યાસ કર્યો.
ગુરુવર્ય શ્રી ધર્મવિજયજી મહારાજશ્રી નવનવા પ્રસ્થાન માટે વિચારશીલ રહેતા. જેના દર્શનના ત અને સિદ્ધાંત બીજા દર્શને કરતાં વિશેષતાવાળાં છે. જેને સાહિત્ય વિશાળ છે. એ કોઈ વિષય નથી જે જૈન સાહિત્યમાં ચર્ચા ન હોય. જેન શાસનના તિર્ધએન્યાય, વ્યાકરણ. તિષ, વિદક, ઈતિહાસ, તત્ત્વજ્ઞાન, કલા, સ્થાપત્ય અને મૂર્તિ વિધાન વગેરેના મહામૂલા ગ્રંથરત્ન આપ્યા છે. આ સાહિત્યના અભ્યાસીઓ, વિદ્વાન, વક્તાઓ અને સંશોધકોની જરૂરીયાત આપણું ચરિત્ર નાયકના ગુરુદેવ શ્રી ધર્મવિજયજી મહારાજ શ્રીને લાગી અને માંડળમાં વિદ્યાથીનું જૂથ તૈયાર કર્યું. પણ આવા વિદ્વાન તૈયાર કરવા માટે વિદ્યાનું વાતાવરણ સૌરાષ્ટ્ર અને ગુજરાત કરતાં કાશી જેવા વિદ્યાધામમાં જવાથી ગુરુદેવે કાશી તરફ વિહાર કરવા વિચાર્યું. આપણું ચરિત્ર નાયકને પં. શ્રી કમલવિજયજી મહારાજ પાસે રાખ્યા. વિદાય વેળાનું દશ્ય હૃદયંગમ હતું. ગુરુ શિષ્ય ગળગળા થઈ ગયા. શિષ્ય ગુરુદેવના ચરણે મસ્તક નમાવ્યું. ગુરુદેવે પિતાના પ્રાણ પ્યારા શિષ્યને હિંમત આપી વિદ્વાન થવા પ્રેરણા આપીને મંગળ આશીર્વાદ આપ્યા.
પૂ. પં. શ્રી કમલવિજયજી મહારાજે આપણું ચરિત્રનાયકને અપનાવી લીધા. ગુરુદેવ તે કાશી તરફ સીધાવ્યા. પન્યાસશ્રી
૩૦.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________
વિહાર કરતા ખેડા પધાર્યા. અહીં થરાના શ્રાવક આલમચંદ ભાઈની દીક્ષાની ભાવના થવાથી સંઘે ઉત્સવ કર્યો. પન્યાસશ્રી કમલવિજયજી મહારાજશ્રીએ ભાઈ આલમચંદને દીક્ષા આપી અને આપણું ચરિત્રનાયકના પ્રથમ શિષ્ય બનાવ્યા. તેમનું નામ મુનિ અમૃતવિજયજી રાખવામાં આવ્યું. અહીંથી વિહાર કરી મહેસાણા પધાર્યા. સં. ૧૫નું ચાતુર્માસ મહેસાણા કર્યું. અહીં જ્ઞાન ધ્યાનાદિની પ્રાપ્તિ થઈ. ચાતુર્માસ પૂર્ણ કરી વિહાર કરી પાટણ પધાર્યા. અહીં પન્યાસશ્રી પાસે ક૯પસૂત્રના ગ કર્યા. શામાનુગ્રામ ભવ્યાત્માઓમાં સુધા ચિંતન કરતાં કરતાં વિહાર કરી દસાડા પધાર્યા. અહીં ટીકરના રહીશ ભાઈ સુંદ. રજીભાઈને દીક્ષા આપી મુનિ ચંદ્રવિજયજી બનાવ્યા. અહીંથી પાટણ આવી સં. ૧૯૬૦નું ચાતુર્માસ પાટણ કર્યું. અહીં પં. શ્રી કમલવિજયજી મહારાજ તથા પૂ. શ્રી વીરવિજયજી મહારાજના સાનિધ્યમાં “મહાનિશિથીના પેગ કર્યા ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયે વીરમગામના સંઘની વિનતિથી વીરમગામ પધાર્યા. શ્રી સંઘ ભાવ ભર્યું સ્વાગત કર્યું. સં. ૧૯૬૧નું ચાતુર્માસ વિરમગામ કર્યું, કાતિક વદમાં વિહાર કરી ચમત્કારી તીર્થ શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથના દર્શન કરી પરમ આહ્લાદ પામ્યા.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________
ગુરુદેવને ચરણે
કાશી એ તે તીર્થસ્થાન અને ધર્મસ્થાન ગણાય છે. મહામાન્ય વિદ્યાવારિધિ શ્રી મદનમોહન માલવીયાએ કાશીને હિંદુ યુનીવર્સિટી આપીને વિદ્યાધામ પણ બનાવ્યું છે. આમ તે બ્રાહ્મણબટુક માધુકરી લઈને હિંદુ શાને અભ્યાસ કરતા હતા અને કાશીનું વાતાવરણ વિદ્યા પ્રાપ્તિ માટે ખૂબ જ અનુકૂળ હોવાથી પૂજ્યપાદ ગુરુવર્ય શ્રી ધર્મવિજયજી મહારાજશ્રી ગ્રામાનુબ્રામ વિહાર કરતા કરતા કાશી પધાર્યા, પણું કાશી તે હિંદુ ધર્મનું પ્રસિદ્ધ ધામ હતું. જેન ધર્મને કઈ જાણતું નહિ. જૈન સાધુને પરિચય નહિ. માન્યતા તે એવી કે–હસ્તિના તાદ્યમાને પિ ન ગચ્છત જૈન મંદિરમ –હાથી આવતું હોય અને સુંઢ મારી બેસે તે પણ જૈન મંદિરમાં જવું નહિ. પણ આપણા ગુરુદેવ તે સમયજ્ઞ અને દ્રષ્ટા હતા. એક કઠીમાં નિવાસ રાખે, વિદ્યાર્થીઓને જાતે અભ્યાસ કરાવવા લાગ્યા. હિંદુ વિદ્વાનને
૩૨
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________
આકર્ષ્યા અને તેએ પણુ મહારાજશ્રીના સ`સગમાં આવ્યા. મહારાજશ્રીની વિદ્વતા, વિષય રજુ કરવાની નવી દ્રષ્ટિ, મધુર ભાષા, સવ ધમ સમભાવ તથા સૌજન્યશીલતાથી ધીમે ધીમે કાશીમાં તેમની વિદ્વતાની પ્રશસા થવા લાગી. મહારાજશ્રીની ભાવના કાશી જેવા ક્ષેત્રમાં જૈન ધર્માંના સિદ્ધાંત અહિં સા દયા ધર્મના પ્રચારની હતી. તેએ પ્રસંગે પ્રસંગે વિદ્યાથી એને લઇને પાસેના મેદાનમાં જતા અને બુલંદ અવાજે અહિઁ'સા ધર્મની મહત્તા વિષે વ્યાખ્યાના આપતા અને તેમની મધુર વાણીનુ` પાન કરવા મેદની ઉમટી પડતી. સૌરાષ્ટ્ર-ગુજરાતમાંથી વિદ્યાર્થીએ આવવા લાગ્યા અને સંસ્કૃત-પ્રાકૃત તથા જૈન ન્યાય વ્યાકરણના અભ્યાસની ધૂન જાગી.
મહારાજશ્રીએ મુંબઈ આદિ શહેરના ગૃહસ્થાને શ્રી યશોવિજયજી પાઠશાળાની સ્થાપના તથા ઉદ્દેશ અને પ્રગતિના સમાચાર જણાવ્યા અને સંસ્થાના ખર્ચ માટેના વચના
મળતા રહ્યા.
વિદ્વાના તૈયાર કરવાની મહારાજશ્રીની ભાવના મૂર્ત્તિમંત થતી લાગી અને વાતાવરણ પણ અનુકૂળ થઈ રહ્યું.
સ. ૧૯૫૯ના વૈશાખ શુદ્ધિ ૩ અક્ષય તૃતીયાના મગળ દિવસે કાશીમાં શ્રી યજ્ઞેાવિજયજી જૈન પાઠશાળાની સ્થાપના કરી હતી. આપણા ચરિત્ર નાયકને ગુરુદેવના પત્રા મળતા રહેતા. શ્રી યશેાવિજયજી પાઠશાળાની વિગતા જાણી આનંદૅ
૩૩
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________
થતે. પણ ગુરુદેવના દર્શનની ભાવના જાગી અને કાશી જેવા વિદ્યાધામમાં શાસ્ત્રાભ્યાસ કરવાની તકને લાભ લેવા તાલાવેલી લાગી. આ રીતે પૂજ્ય ગુરુદેવની સેવા કરવાની ઉત્કંઠા થવાથી લાંબે વિહાર આરંભે.
કપડવંજ, ગોધરા, રતલામ, ઉજજૈન, મક્ષીજી, ઝાંસી અને કાનપુર વગેરે સ્થળોની યાત્રા કરતાં સં. ૧૯૨ના વૈશાખ વદી ત્રાદશીના દિવસે બનારસ પધાર્યા. તેઓશ્રીનું કાશી નરેશે પણ દબદબા ભયું સન્માન કર્યું કારણ કે ગુરુ મહારાજશ્રી ધર્મવિજયજી મહારાજની વિદ્વતા તથા સર્વ ધર્મ સમભાવની ઉચ્ચ ભાવનાથી શ્રી કાશી નરેશ મહારાજશ્રી તરફ આકર્ષાયા હતા અને તેમની વસ્તૃત્વ શક્તિ માટે તેમને બહુમાન હતું. તેમના તપસ્વી શિષ્ય ગુજરાત જેટલા દૂરના પ્રદેશથી કાશી, જેવા તીર્થધામ-વિદ્યાધામમાં ગુરુદેવને ભેટવા આવવાના સમાચારથી કાશી નરેશને આનંદ થયે અને તેમનું સ્વાગત કરવામાં આવ્યું. વિદ્વાનેએ પણ આપણા ચરિત્ર નાયકના દર્શન કરી આનંદ અનુભવે.
ગુરુ શિષ્યનું મિલન તે હૃદયંગમ હતું. આપણું ચરિત્ર નાયકે ગુરુદેવને ચરણે મસ્તક નમાવ્યું. ગુરુદેવે પિતાના પ્રાણપ્યારા શિષ્યને જોઈને આનંદ અનુભવ્યો. મંગળ આશીર્વાદ આપ્યા; સાધુ મંડળ અને પાઠશાળાના વિદ્યાર્થી ભાઈઓ ચરિત્રનાયકને જોઈ હર્ષિત થયા.
૩૪
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________
વિદ્યાનું ઉત્તેજક વાતાવરણવાળું બનારસ જેવું પવિત્ર સ્થાન, પૂજ્યપાદ ગુરૂદેવની વરસી રહેલી અસી ષ્ટિ, અપૂર્વ બુદ્ધિપ્રભા, આળસના અભાવ, ખેડૂતને આઠ માસના અવિરત પરિશ્રમ પછી વરસાદની હૈલી જેમ પ્રિય થઈ પડે તેમ આપણા ચરિત્રનાયકને અભ્યાસ માટેના અનુકૂળ સર્ચગે। મળ્યા. જ્ઞાનની પિપાસા તીવ્ર હતી. તેમણે અલ્પકાળમાં સ ંસ્કૃત-પ્રાકૃત અને ધ શાસ્ત્રાદિના સંગીન અભ્યાસ કરી લીધેા. ગુરૂદેવની સેવાને પણ લાભ લીધેા અને સં. ૧૯૬૨નું ચાતુર્માસ બનારસમાં આનંદપૂર્વક પૂર્ણ કર્યુ.
૩૫
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________
શિખરજીની યાત્રા તથા દીક્ષા મહોત્સવ
પજ્યશ્રી! તમે જાણે છે મારી દીક્ષાની ભાવના છે. તમે આપણુ ગુરુદેવને કહો અને મને તમારા ચરણમાં લઈ
!” લઘુબંધુ સૌભાગ્યચંદે આપણા ચરિત્રનાયકને વિનતિ કરી.
ભાઈ! તારી ભાવના હું જાણું છું. અહીં અભ્યાસ પણ સારે થયે છે. ગુરુદેવને તમારા પ્રત્યે મમતા છે, હું સમય જોઈને વાત કરીશ અને તારી ભાવના પૂર્ણ થશે. આપણા ચરિત્રનાયકે પિતાના સંસારી લઘુબંધુને ધીરજ આપી.
સમય જોઈને આપણા ચરિત્રનાયકે ગુરુદેવને ભાઈ સૌભા ગ્યચંદની ભાવનાની વાત કરી, ગુરુદેવ તે જાણી રાજી થયા.
ભક્તિ! તમે તે સાર એ અભ્યાસ કર્યો. તમારી તપશ્ચર્યાથી તે અમે બધા ખૂબ પ્રભાવિત થયા છીએ. ભાઈ સૌભાગ્યચંદની ભાવના સારી છે. આપણે હમણાં શિખરજીની
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________
યાત્રાએ જવું છે. વળી બે ત્રણ ઉચ્ચ અભ્યાસી, તેજસ્વી અને દિક્ષાની ભાવનાવાળા આપણા વિદ્યાર્થીઓની પણ ઈચ્છા છે. યોગ્ય સમયે અવસર જોઈ લેવાશે.” ગુરુદેવે સ્પષ્ટતા કરી.
સમેતશિખરજી એ સિદ્ધક્ષેત્ર ગણાય છે. ૨૦ તીર્થકરના કલ્યાણકનું મહાપવિત્ર સ્થાન છે. તે તીર્થની તથા અહિંસા મૂર્તિ જગત વત્સલ ભગવાન મહાવીર સ્વામીના જન્મસ્થાન અને તપશ્ચર્યા અને પરિસની ભૂમિના દર્શન કરવાની ભાવનાથી ગુરુવર્યની સાથે બનારસથી વિહાર કર્યો. પાઠશાળાના વિદ્યાથીઓની ભાવના પણ સમેતશિખર આદિ તીર્થોની યાત્રા કરવાની થવાથી તેઓ પણ ગુરુદેવની સાથે વિહારમાં ચાલ્યા. રસ્તામાં ભગવાન મહાવીરસ્વામીના નિર્વાણ સ્થાન પાવાપુરી, કુંડલપુર, રાજગૃહી, ગુણશેલ, ગુણાયા અને ક્ષત્રિયકુંડ આદિ ધામની યાત્રા કરતાં કરતાં સં. ૧૯૬૩ના પિષ શુદિ ૧૧ના શિખરજી પધાર્યા. અહીં યાત્રાને ખૂબ સુંદર લાભ મળે.
પણ શિખરજીથી ઉતરતાં ગુરુદેવના પગે દર્દ થવાથી એક માસની સ્થિરતા કરવી પડી. આ તકને લાભ આપણું ચરિત્ર નાયકે વિશેષ પ્રકારે તીર્થયાત્રા તથા ગુરુદેવની સેવામાં લીધે અને ગુરુદેવને તપસ્વી વિદ્વાન શાંતમૂતિ મુનિ ભક્તિવિજયજીની સેવા ભાવનાથી ખૂબ સંતોષ થયે.
ગુરુદેવને પગે આરામ થયા પછી અહીંથી વિહાર કરી અજીમગંજ, બાહુચર થઈ કલકત્તા પધાર્યા. કલકત્તાએ ગુરુ
૩૭
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________
દેવનું ભાવભયુ સ્વાગત કર્યુ”. કલકત્તા જેવા દૂરદૂરના પ્રદેશમાં પૂજ્ય સાધુ મહારાજનું' પધારવું દુર્લભ તેમાં મુનિશ્રી ધમ વિજયજી તે વિદ્વાન પ્રસિદ્ધવક્તા, શાસ્ત્રવેત્તા તથા નવીન વિચારક હેવાથી કલકત્તાના શ્રી સંઘને વિશેષ આનંદ થયેા. કલકત્તામાં ચાતુર્માસ કરવા શ્રીધે વિનતિ કરી અને ચાતુ ર્માસના નિયથી સંઘમાં આનદ આનંદ ફેલાઈ ગયા.
‘ગુરુદેવ ! અમારી ભાવના ઘણા વખતથી દ્વીક્ષા માટેની છે તે આપશ્રી જાણેા છે. આ માટે અમે વારવાર આપને વિનતીએ કરી છે, હવે વિલંબ ન કરો અને આપને ચરણે બેસી જવાનુ મુહૂત આપેા; આ પાંચ ભાઇએાએ પ્રાથના કરી.
વત્સેા ! તમારી ભાવના અને દીક્ષા માટેની તમન્ના હું જાણું છું. કલકત્તા તે માટેનું ચેાગ્ય સ્થાન છે. હુવે વિલંબ નહિ થાય. સારું મુહૂત જોઇને દીક્ષાના સમારેાહ થશે. ગુરુદેવે 'સંમતિ આપી.
પાંચે પાંચ ભાઇએ ઘણા સમયથી દીક્ષા માટે ગુરુદેવને વિનંતી કરતા હતા પણ સમેતશિખર આદિ તીથ યાત્રામાં એ શકય નહેાતુ. હવે તે। મહારાજશ્રી કલકત્તા પધાર્યાં હતા અને કલકત્તાના શ્રીસંઘની વિનતિથી મહારાજશ્રીએ ચાતુર્માંસ માટેની વિન તી સ્વીકારી હતી. મહારાજશ્રીએ સઘના આગેવાનાને મેલાવ્યા અને પાંચ ભાઇઓની દીક્ષાની ભાવના જણાવી. સંઘના આગેવાનને આ સમાચારથી ખૂબ આનંદ
૩૮
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________
થયા અને આ દીક્ષા સમારોહના લાભ કલકત્તાના સંઘને મળે તેમાં શ્રીસ ંઘનું પણ ગૌરવ છે તેમ માની મહારાજશ્રીને મુહૂત' આપવા જણાવ્યું. ચૈત્ર વદ ૫નુ મુહૂત શુદ્ધ અને ઘણું જ ઉત્તમ આવતું હતું. મુહૂત નક્કી થયુ. પાંચે ભાઈ એના આનંદના પાર નથી. સંઘમાં આનă આનંદ ફેલાઈ ગયેા. દીક્ષાની તૈયારીઓ થવા લાગી વારણા શરૂ થયા. પાંચે ભાઈનું શ્રી સંઘના આખાલ વૃદ્ધની સભામાં ભવ્ય સન્માન કરવામાં આવ્યું.
ડ્રાઈ મહાત્સવ શરૂ થયે. દીક્ષાના વરઘેાડા જોવા હજારો લેાકેા ઉમટી આવ્યા. પાંચ યુવાન મિત્રા એક સાથે સંસારની માહ માયા છેોડીને દૂરદૂરના કલકત્તા જેવા પ્રદેશમાં દીક્ષાને માગે જવા સંચર્યો અને હજારા જૈન જૈનેતરે તેઓને હષઁથી વધાવ્યા. યુવાન મિત્રની દીક્ષાની ભાવનાની ભૂરિ ભૂરિ પ્રશંસા થવા લાગી.
પૂ. મહારાજશ્રી ધર્મવિજયજી મહારાજે પાંચે મિત્રાને કલકત્તાના સંઘ સમસ્તની હાજરીમાં દીક્ષાની ક્રિયા કરાવી. દીક્ષાની પ્રતિજ્ઞા લઈને જ્યારે મહારાજશ્રીએ પાંચે મિત્રાને એધા આપ્યા ત્યારે સંઘમાં જય જયકાર થઈ રહ્યો. પાંચે મિત્રાના આનંદના કાઈ પાર નહેાતા. સ’. ૧૯૬૩ના ચૈત્ર વદી પનારાજ આપણા ચરિત્રનાયક મુનિરત્ન શ્રી ભક્તિવિજયજીના સસારી ભાઈ સૌભાગ્યચ'દ, ભાઈ બેચરદાસ, ભાઈ મફતલાલ, ભાઈ ગુણચંદ અને ભાઈ નરશીદાસને ગુરુ મહારાજશ્રીએ દીક્ષા
૩૯
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________
આપી. અનુક્રમે મુનિ સિંહવિજયજી, વિદ્યાવિજયજી, મહેન્દ્રવિજયજી, ગુણવિજયજી અને ન્યાયવિજયજી બનાવ્યા.
આ સમારોહમાં કલકત્તાના શ્રીસંઘે રૂપીયા દસ હજાર ખચી શેભામાં અભિવૃદ્ધિ કરી હતી. આ રીતે એકજ પિતાના બને પુત્ર ને એકજ ગુરુદેવના બે સુવિહિત શિષ્ય બન્યા.
સં. ૧૯૬૩નું ચાતુર્માસ નૂતન મુનિઓ સાથે ગુરુદેવે કલકત્તામાં કર્યું. આ ચાતુર્માસ કલકત્તા માટે યાદગાર બની ગયું તપશ્ચર્યા ઘણી થઈ, પર્યુષણ પર્વ ખૂબ આનંદપૂર્વક થયાં. કલકત્તા શ્રીસંઘમાં ગુરુદેવના સુધા ભર્યા વ્યાખ્યાનેથી ધર્મ પ્રભાવના થઈ અને આનંદ આનંદ પ્રવર્તી રહ્યો.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૧
જન્મભૂમિના સાદ
લકત્તામાં ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયે ગુરુદેવે શિષ્યમ ડળી સાથે વિહાર કર્યાં.
નદીયા, અજીમગજ, ભાગલપુર, ચંપાપુરી વગેરે તી. ધામાની યાત્રા કરતાં કરતાં પાવાપુરી પધાર્યાં. અહીં આપણા ચરિત્ર નાયકે દરેકને માંડલીઓ જોગ કરાવ્યા અને પ'ડીત વીરવિજયજી ( આ-વીરસૂરીજી )એ વડી દીક્ષા આપી. અહીંથી વિહાર કરી બનારસ પધાર્યાં અને નૂતન મુનિ મ`ડળ અભ્યાસમાં તટ્વીન બની ગયા. સંવત ૧૯૬૪-૧૯૬૫ના ચાતુર્માસ અનારસમાં કર્યાં. નૂતન મુનિએ શાસ્ત્રાભ્યાસમાં ખૂબ પ્રગતિ કરી.
આપણા ચરિત્ર નાયકે ગુજરાત તરફ વિહાર કરવા ભાવના દર્શાવી. ગુરુદેવે મંગળ આશીર્વાદ સાથે વિદાય આપી. ખનારસથી આપણા ચરિત્રનાયક મુનિ સિદ્ધવિજયજી મુનિ અમૃતવિજયજીને સાથે લઈ સંવત ૧૯૬૬ ના પાષ વદી ચેાથે વિહાર કરી આગ્રા, જયપુર થઈ પાલી ( મારવાડ ) પધાર્યાં.
૪૧
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________
અહીં ભાલકના શ્રાવક અમૃતલાલને જેઠ માસમાં દીક્ષા આપી મુનિ સુરેન્દ્રવિજયજી બનાવ્યા. અહીં વૈરાગ્ય ભરપૂર દેશનાથી સારી જાગૃતિ આવી. સંવત ૧૯૬૬ નું ચાતુર્માસ સંઘની વિનતિથી પાલીમાં કર્યું.
ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયે આપણું ચરિત્ર નાયકે વિહાર કર્યો. રાણકપુર અને આબુના કલાત્મક મંદિરોની યાત્રા કરી પોષ માસમાં પાલણપુર પધાર્યા. બનારસમાં ગુરુ મહારાજે સ્થાપેલ પશુશાળા માટે ઉપદેશ આપી પાલણપુરમાંથી રૂ. ૧૮૦૦) મોકલાવ્યા. ગુરુદેવને તેથી આનંદ થયે. પાલણપુરથી વિહાર કરી અમદાવાદ થઈ સાણંદ પધાર્યા. શ્રી સંધના આગ્રહથી સં. ૧૯૬૭ નું ચાતુર્માસ સાણંદ કર્યું. સંઘની પુનિત ભાવનાથી પ્રેરાઈ વ્યાખ્યાનમાં સૂત્રનું વાચન કર્યુંજેથી જ્ઞાન ખાતાની સારી એવી ઉપજ થઈ ચાતુર્માસમાં અહીં પણ સારી તપશ્ચર્યા થઈ, સ્વામીવાત્સલ્ય થયા. ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયે વિહાર કરી પાનસર તીર્થની યાત્રા કરી તીર્થાધિરાજ શત્રુ જય તીર્થની યાત્રાની ભાવના જાગવાથી વિહાર કરતાં કરતાં અને માર્ગની ગ્રામ જનતાને ધર્મ ઉપદેશ આપતાં આપતાં સિદ્ધક્ષેત્ર પાલીતાણા પધાર્યા. અહીં તીર્થ યાત્રાને ખૂબ લાભ લીધો અને ત્રણ માસ સ્થિરતા કરીને શ્રી હંસરાજભાઈ પંડિત પાસે કર્મગ્રંથાદિનું જ્ઞાન મેળવ્યું. હંમેશાં વ્યાખ્યાને પણ આપતા હતા. આપણું ચરિત્ર નાયકની વૈરાગ્યમય દેશનાના સિંચનથી વિરમગામનિવાસી અમુલખ લલ્લુભાઈની
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________
દીક્ષાની ભાવના થઈ અને વીરમગામમાં આ દીક્ષા મહોત્સવ થાય તે દીક્ષાર્થીને આગ્રહ હોવાથી આપણા ચરિત્ર નાયક ચૈત્ર વદમાં પાલીતાણાથી વિહાર કરી વીરમગામ પધાર્યા. શ્રી સંઘે ગુરુદેવનું ભાવભર્યું સ્વાગત કર્યું. દીક્ષા મહોત્સવ મંડાય. સંઘે ખૂબ ઠાઠમાઠ અને ઉત્સાહપૂર્વક દિક્ષા મહોત્સવમાં ભાગ લીધે અને મહારાજશ્રીએ ભાઈ અમુલખને વિધિવિધાનપૂર્વક દીક્ષા આપી. સંઘના આબાલ વૃધે તેમને વધાવ્યા. તેમનું નામ મુનિ અકલંકવિજયજી રાખવામાં આવ્યું. અહીંથી વિહાર કરી શ્રી ભાયણજી તીર્થની યાત્રા કરી પાટણ પધાર્યા. અહીં પં શ્રી ચતુરવિજયજી મહારાજ પાસે મુનિ સુરેન્દ્રવિજયજી અને મુનિ અકલંકવિજયજીને વડી દીક્ષા અપાવી, અને પાટણથી વિહાર કરી સમીના શ્રી સંઘની આગ્રહભરી વિનતિથી જન્મભૂમિ સમી પધાર્યા. ઘણા વર્ષે પિતાના પનોતા પુત્ર તપસ્વી વિદ્વાન ગુરુવર્ય જન્મભૂમિને સાદ સાંભળી પધાર્યા તેથી સંઘના આબાલવૃદ્ધમાં આનંદ આનંદ થઈ રહ્યો.
સંઘની આગ્રહભરી વિનતિથી જન્મભૂમિ સમીમાં સંવત ૧૯૬૮ નું ચાતુર્માસ સમીમાં કર્યું. આ ચાતુર્માસમાં મહારાજશ્રીની સુધાભરી વાણી સાંભળવા જેન જૈનેતર ઉમટી આવતા હતા. મહારાજ શ્રી તે તપસ્વી હતા. નાના એવા સમી ગામમાં મહારાજશ્રીના તપશ્ચર્યાની મહત્તા વિષેના વ્યાખ્યાન સાંભળી સંઘના ભાઈ–બહેનમાં તપશ્ચર્યાની ભાવના જાગી અને નાના એવા સમાજમાં પણ સારી તપશ્ચર્યાઓ થઈ. તેમાં ૧૪ માસ
૪૩
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________
ક્ષમણ, તેવીસ ૧૬ ભત્તા, પચીસ અઠ્ઠાઈઓ થઈ અને તે નિમિત્તે અઠ્ઠાઈ મહત્સવ-નવ નવકારશી વગેરે સુંદર ધાર્મીક પ્રભાવ ના થઈ. ચાતુર્માસ યાદગાર બની ગયું. સંઘમાં સુખ, શાંતિ અને આનંદ થયે. ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયે શાહ ડેસાભાઈ ખેંગારના ધર્મપત્નીની ભાવના શ્રી શંખેશ્વરજી તીર્થના સંઘની હોવાથી મહારાજશ્રી શિષ્ય સમુદાય સાથે શંખેશ્વરજીના સંઘમાં પધાર્યા. અહીં યાત્રા કરી રાધનપુર પધાર્યા. અહીં મહારાજશ્રીની સુધા ભરી વાણી સાંભળવા સંઘના ભાઈ–બહેને વહેલા વહેલા આવી પહોંચતા. મહારાજશ્રીએ વિદ્યા દાનની મહત્તા વિષે મનનીય વ્યાખ્યાન આપ્યું અને ગુરુવર્યની પ્રેરણાથી સ્થપાયેલ શ્રી યશોવિજયજી જૈન ગુરુકુળ પાલીતાણા માટે રૂ. ૧૬૦૦)ની ટીપ થઈ અને તે રકમ ગુરુકુળને મોકલવામાં આવી. અહીંથી વિહાર કરી કાંકરેચી, પાલણપુર થઈ આબુજીની યાત્રા કરી
સાદડી પધાર્યા. સંઘના આગ્રહથી સંવત ૧૯૬નું ચાતુર્માસ - સાદડીમાં કર્યું. અહીં સંઘમાં સારી એવી તપશ્ચર્યા થઈ અને શાસન પ્રભાવનાનાં મહત્વભર્યા કાર્યો થયાં. આપાણા ચરિત્ર નાયક જ્યાં જ્યાં પધારતા ત્યાં તપશ્ચર્યા અને ધર્મ ભાવના જગાડવા મધુર મધુર ઉપદેશ આપતા અને ગામેગામના સંઘમાં જાગૃતિ લાવતા હતા.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨
જૈન સાહિત્ય સમેલન
મુનિમહારાજશ્રી ધર્મ'વિજયજી મહારાજ રાજસ્થાન
આવી રહ્યા હતા. તે જગ્યાએ જગ્યાએ પેાતાની અમૃતવાણીના આસ્વાદ આપી રહ્યા હતા. ગુરુદેવની ભાવના જોધપુરમાં જૈન સાહિત્ય સંમેલનની હતી. તે માટે ભારતના અને પશ્ચિમના વિદ્વાનાને આમંત્રણ માકલાઈ ગયાં હતાં. સાહિત્ય સ ંમેલનની તૈયારીઓ ચાલી રહી હતી. આપણા ચરિત્રનાયક ગુરુદેવને સેાજતમાં મળ્યા. એ વખતનું ગુરુશિષ્યનું મિલન હૃદયંગમ હતું. ગુરુદેવની સાથે જોધપુર પધાર્યાં. જોધપુરના શ્રીસ ંઘે ગુરુદેવનું ભાવભર્યુ સ્વાગત કર્યુ. જૈન સાહિત્ય સંમેલનને વિચાર નવીન હતા. આ પ્રસંગે ઘણા વિદ્વાનેા સ ંમેલનમાં હાજરી આપવા આવી પહેાંચ્યા હતા. જોધપુરના સંઘના આનંદના પર નહાતા. પાતાને આંગણે શાસ્ત્રવિશારદ પ્રસિદ્ધવક્તા મુનિરાજશ્રી ધર્મ વિજયજી પેાતાના શિષ્ય મડળ સહિત પધારે અને જૈન સાહિત્ય સમેલનના
૪૫
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________
લાભ મળે તે સંઘને માટે ગૌરવની વાત હતી. કાર્યકર્તાઓએ સાહિત્ય સંમેલનની સુંદર તૈયારી કરી હતી. વિદ્વાના સ્વાગત માટે બધી વ્યવસ્થા કરી હતી. સાહિત્ય સંમેલનમાં વિદ્વાનોના વ્યાખ્યાને થયા. જૈન જૈનેતર ભાઈઓ ઉમટી આવ્યા. આ સંમેલનમાં ભાગ લેવા ગુજરાત-સૌરાષ્ટ્ર આદિ પ્રદેશમાંથી ઘણા ભાઈઓ આવ્યા હતા.
મહારાજશ્રીએ જૈન સાહિત્યની વિશિષ્ટતા બતાવતાં જણાવ્યું કે જૈન આગમ શાએ એ જગતના બધા પ્રશ્નોને ઉકેલ આપે છે. જૈન સાહિત્ય એટલું સમૃદ્ધ છે કે તેમાં તિષ, ખગોળ, વૈદક, કળા સ્થાપત્ય, ઈતિહાસ, ભૂગોળ, મૂર્તિવિધાન, કથાનકે, ચરિત્ર, આદિ બધા વિષયે પર પ્રકાશ પાડ્યો છે. વિદ્વાન આચાર્ય પ્રવર-તિએ કઈ પણ વિષય એ નથી રાખે કે જેના ઉપર કલમ ચલાવી ન હોય. પૂર્વના વિદ્વાને અને પશ્ચિમાત્ય વિદ્વાને એ જૈન ધર્મના સિદ્ધાંતે અને જૈન સાહિત્યને અભ્યાસ કરવો જોઈએ અને જેના દર્શનને જગતના ચોકમાં મૂકવા જેન સમાજના દાનવીરે, ઘડવૈયાઓ અને સાહિત્યપ્રેમી ભાઈઓએ પ્રયાસો કરવા જોઈએ. મહારાજશ્રીના વ્યાખ્યાનથી સમાજને ખૂબ પ્રભાવિત થયા અને તાજનેને જૈન સાહિત્યની વિશાળતા અને જેને સાહિ. ત્યની ગૌરવ ગાથાને ખ્યાલ આવ્યું.
મુનિરાજશ્રી ધર્મવિજયજી દીર્ઘદ્રષ્ટા હતા. તેમણે તેમના જમાનામાં જે સાહિત્ય પ્રચાર, વિદ્વાને તૈયાર કરવાની વિદ્યા
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________
પીઠ, પાશ્ચાત્ય વિદ્વાનેને આકર્ષવાની કળા અને પિતાના શિષ્યને વિદ્વાન બનાવવાની ભાવના તેમજ ગામેગામ શિક્ષણ પ્રચાર માટે ઉપદેશધારા આદિ જમ્બર આંદેલન કર્યા હતાં તે આજે ફલદાયી બન્યા છે. પણ એ ધર્મવીર અને કર્મવીર આચાર્યશ્રીએ જે વારસે જેને સમાજને આપે છે તેને સંભાળવાની અને સમાજના ઉત્કર્ષ માટે વિશેષ અને વિશેષ કાર્યો કરવાની ભારે જરૂર છે.
અહીં માસ કલ્પની સ્થિરતામાં આપણું ચરિત્ર નાયકે વિશેષ આવશ્યક ભાષ્ય કરી લીધું. ગુરુદેવની વિદાય લઈને વિહાર કર્યો. મારવાડના તીર્થોની યાત્રા કરી પાલી પધાર્યા. સંઘના અતિ આગ્રહથી સંવત ૧૭૦ નું ચાતુર્માસ પાલીમાં કર્યું. ચાતુર્માસ પૂર્ણ કરી વિહાર કરી સાદડી, રાણકપુર અને આબુજીની યાત્રા કરી કેશરીયાજી પધાર્યા. અહિં કેશરીયાજી દાદાની ચમત્કારી મૂર્તિના દર્શનથી પરમ ઉલ્લાસ પ્રાપ્ત કરી વિહાર કરી ઉદેપુર પધાર્યા.
૪૭
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૩
બંધુ વિરહ
આપણું ચરિત્રનાયકના સંસારી બંધુ અને મુનિ સિંહ વિજયજીની તબીયત નરમ રહેવા લાગી. ગુરૂમહારાજની આજ્ઞા મેળવી આપણા ચરિત્રનાયક ઈડર, પ્રાંતીજ વગેરે સ્થળે થઈ અમદાવાદ પધાર્યા અને ચાતુર્માસ માટે શાહપુરના સંઘને આગ્રહ થવાથી સં. ૧૯૭૧નું ચાતુર્માસ અમદાવાદ શાહપુરમાં કર્યું. તેઓશ્રીની સુધાભરી વાણીનું પાન કરવા શહેરમાંથી સંખ્યાબંધ ભાઈ-બહેને શાહપુર આવતા હતા. શ્રીસંઘે ઉપાશ્રય વિશાળ બનાવ્યું અને લેકે ધર્મક્રિયામાં ખૂબ જોડાયા. ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયું. શાહપુરમાં તપશ્ચર્યા બહુ સારી થઈ, અઠ્ઠાઈ મહોત્સવ થે. મુનિ સિંહવિજયજીની દવા ચાલતી હતી પણ તબીયત ચિંતાજનક રહેતી હતી.
સં. ૧૯૭૨ ના પોષ માસમાં ગુરૂદેવ અમદાવાદ સંઘના આમંત્રણથી અમદાવાદ પધારે છે તે સાંભળી મહારાજશ્રીને
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________
ખૂબ આનંદ થયો. આપણું ચરિત્ર નાયક પ્રાંતીજ સુધી સામે ગયા. ત્યાં પહેલેથી આવેલ મુનિ જયંતવિજયજી તથા મુનિ વિશાળવિજયજીને માંડલીયા જોગ કરાવ્યા અને માસ પૂરે થતાં ગુરૂમહારાજ સાથે વિહાર કરી મહા સુદ તેરસના રોજ અમદાવાદ પધાર્યા. શ્રીસંઘે ભાવભર્યું દબદબાભરી રીતે સામૈયું કર્યું. બજારો શણગારવામાં આવી હતી. અમદાવાદ જિમ ફઈની ધર્મશાળામાં પધાર્યા. અહીં ગુરુ મહારાજશ્રીની સુધા ભરી વાણી સાંભળવા માનવમેદની ઉમટી આવી. જુદી જુદી પિળેની વિનંતિથી ગુરુદેવે અમૃતભરી વાણીમાં જાહેર વ્યા
ખ્યાને આપ્યા અને લેકમાં ધર્મ જાગૃતિ આવી. શાસન પ્રભાવના સુંદર થઈ.
અહીં મુનિ સિંહવિજયજીની તબીયત ખુબ નરમ થઈ ગઈ અનેક ઉપચારો કર્યા. સંઘના ભાઈઓએ સેવા સુશ્રુષા ઘણી કરી પણ કર્મગતિ આગળ કેઈનું ચાલતું નથી. તબીયતમાં સુધારો થયે નહિ. આપણા ચરિત્રનાયક મુનિશ્રીને લઈને ગોધાવી આવ્યા. અહીં તબીયત વિશેષ બગડી. છેવટે સમ્યગુ આરાધના પૂર્વક સં. ૧૯૭૨ના ચિત્ર શુદ એકમના દિવસે મુનિ કાળધર્મ પામ્યા. પિતાના જ સંસારી બંધુ પિતાની ત્યાગ ભાવનાથી પ્રેરાઈ વડીલબંધુની જેમ જ દીક્ષા લીધી અને તે બહુ સુંદર રીતે પાળી પણ આયુષ્ય નહિ તેથી આપણા ચરિત્રનાયક તથા શ્રીસંઘની સેવા સુશ્રુષા છતાં વિદાય થયા. તેનું દુઃખ આપણું ચરિત્રનાયકને પણ ઘણું થયું. પણ જ્ઞાન
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________
દષ્ટિએ જોઈને સાંત્વન મેળવ્યું. સંઘે અઠ્ઠાઈ મહેવ કર્યો. અહીંથી વિહાર કરી પાલીતાણા પધાર્યા.
પાલીતાણામાં ગુરુ મહારાજ સાથે સં. ૧૯૭૨ નું ચાતુર્માસ કર્યું. અહીં સૂયડાંગ વગેરેના વેગે કર્યા અને આગ્રા નિવાસી ધર્મનિષ્ઠ ગુરુભક્ત શ્રી લક્ષ્મીચંદજી વૈદ તરફથી ઉપધાન તપની આરાધનામાં આપણું ચરિત્ર નાયકે ક્રિયા કરાવી અને માલા
પણ વગેરેમાં સુંદર ભાગ લીધે. પાલીતાણુથી ગુરુ મહારાજ સાથે વિહાર કરી ભાવનગર પધાર્યા. ભાવનગરના શ્રી સંઘે ભાવભર્યું સ્વાગત કર્યું. અહીં ગુરુદેવે વ્યાખ્યાન આપ્યા. ગુરુદેવના સુધાભર્યા વ્યાખ્યાને સાંભળવા જેન સંઘના આગેવાનો ભાઈ-બહેને ઉપરાંત અધિકારી વર્ગ અને જેનેતો પણ આવતા હતા. અહીથી ઘોઘા નવખંડા પાર્શ્વનાથના દર્શન કરી ગુરુદેવની જન્મભૂમિ મહુવા પધાર્યા. અહીં જીવતસ્વામી શ્રી મહાવીર સ્વામીના દર્શન કરી થેડી સ્થિરતા કરી પૂજ્ય ચરિત્ર નાયક ગુરુદેવની આજ્ઞા લઈ પાલીતાણા પધાર્યા. અહીં દાદાને ભેટી વિહાર કરી વિરમગામ પધાર્યા. શ્રી સંઘની આગ્રહભરી વિનતિ થતાં સં. ૧૯૭૩નું ચાતુર્માસ વિરમગામમાં કર્યું. અહીંથી વિહાર કરી ગામેગામ ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓ કરાવતાં સાણંદ પધાર્યા. અહીં શ્રી વિજયવીરસૂરિજી પાસે ઉપાંગનું
ગોદુવહન કર્યું અને સાણંદથી વિહાર કરી વિરમગામ પધાર્યા. સં. ૧૯૭૪ નું ચાતુર્માસ વીરમગામ કર્યું. ચાતુર્માસ
૫૦
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________
બાદ વિહાર કરી ગામેગામ ભવ્ય જીને ઉપદેશ આપતા આપતા જોટાણા પધાર્યા. અહીં મેંદરડાના શાહ હરગોવિંદ ઉમેદચંદના ધર્મપત્ની પરસનબહેનને કુટુંબીઓના ઉત્સાહપૂર્વક સં. ૧૯૭૫ના માગશર શુદિ દશમે દીક્ષા આપી સાધ્વી દશનશ્રીજી નામ આપ્યું.
ના.'
'
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪
માતાનું પુત્રવાત્સલ્ય
• મથ્યેણ વંદ્યામિ !' મેાંધીબહેને વંદણા કર્યાં.
‘ધર્મ લાભ ! હરજીવનદાસના માતુશ્રી કે!' મહારાજશ્રીએ ધ લાભ આપી પૂછ્યું.
*
જી હા. ગુરુદેવ ! મારા પુત્રની ભાવના ઘણા સમયથી દીક્ષાની છે. તેને સંસાર તરફ માઠું નથી, ભવિરહની ભવ્ય ભાવના તેના મનમાં જાગી છે. માતા તરીકે મને પુત્રપ્રેમની દૃષ્ટિએ માહ થાય પણ ભાઈ હરજીવન મક્કમ છે.' માતાએ સ્પષ્ટતા કરી.
તમે તે ધન્ય ધન્ય બની ગયા. આવા વૈરાગ્યને રંગે રંગાયેલ પુત્રને તમારે તા મંગળ આશીર્વાદ આપવા જોઇએ. ભાઈ હરજીવનની ભાવના ઉચ્ચ છે. તેનુ આજ સુધીનુ જીવન પણ કેવુ સરળ અને વૈરાગ્યભાવવાળુ' છે. તમે રાજીખુશીથી તેને રજા આપે છે તે જાણી મને ખૂબ આનંદ થયા છે. ' મહારાજશ્રીએ આનંદ પ્રગટ કર્યાં.
પર
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________
ગુરુદેવ! મારી સંમતિ છે. મારા લાલને હું આનંદથી રજા આપું છું, આપને ચરણે સેંપું છું. એ મારા પ્રાણપ્યારા પુત્રનું સાધુજીવન ઉજજવળ બને એ જ મારી મંગળ આશીશ છે.” માતા મેંઘીબહેને આશીર્વાદ આપ્યા. જોટાણાના સંઘના આબાલવૃદ્ધમાં આનંદ આનંદ થઈ રહ્યો ભાઈ હરજીવનદાસની દીક્ષાને ઉત્સવ મંડાયો-ભાઈ હરજીવનદાસ રૂગનાથ ભાવનગરના રહીશ હતા અને ભાવસાર જ્ઞાતિના હતા. દીક્ષાર્થીના વારણું શરૂ થયા. દીક્ષાને વડ જેવા ટાણાના ભાઈ–બહેને ઉમટી આવ્યા. પુત્રવત્સલ માતાએ સારાએ સંઘ વચ્ચે પુત્રને સ્વહસ્તે ચાંદલે કર્યો. લકે જયઘોષ ગજાવી રહ્યા. આપણું ચરિત્રનાયકે વિધિવિધાનપૂર્વક સં. ૧૯૭૫ ના માગશર સુદ દશમે દીક્ષા આપી. તેમનું નામ સુનિ કંચનવિજયજી રાખ્યું અને પિતાના શિષ્ય બનાવ્યા. સંઘમાં આનંદ આનંદ ફેલાઈ ગયે લેકે કહેવા લાગ્યા કે માતા તે જ જે પુત્રની દુર્ગતીને ડર રાખે અને પિતાને સ્વાર્થ ન જોતા પુત્રની કલ્યાણ યાત્રા ઈ છે અને વૈરાગ્ય ભાવનાને ઉત્તેજન આપે. ખરેખર હરજીવનભાઈના માતુશ્રી મોંઘીબહેન પણ એવા જ વીર માતા હતા. આ પ્રસંગે તેમના ધર્મપત્ની અખંડ સૌભાગ્યવંતા બહેન રતનબહેને બ્રહ્મચર્યવ્રત અંગીકાર કર્યું અને પિતાના પતિની વૈરાગ્ય ભાવનાને ઉત્તેજન આપવા સાદાઈ અને તપશ્ચર્યાથી પિતાનું જીવન વીતાવવા નિર્ણય કર્યો. ધન્ય છે એ પતિવ્રતા નારીને.
આ દીક્ષાની લેકે ઉપર ઊંડી છાપ પડી. આ પ્રસંગે ભાવનગર તેમજ બીજા ગામના ભાઈ-બહેનની સારી હાજરી
૫૩
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________
હતી. આ ચિરસ્મરણીય પ્રસંગની યાદિ નિમિત્તે જોટાણુના સંઘે આ પુણ્ય દિવસે પાખી રાખવા નિર્ણય કર્યો અને તે આજદિન સુધી પળાય છે.
જોટાણાથી વિહાર કરી આપણું ચરિત્રનાયક કટોસણ પધાર્યા. અહીંના એક ગૃહસ્થ શ્રી શંખેશ્વરજીને સંઘ કાઢ્યો, તે સંઘ સાથે ગુરુદેવ પધાર્યા. યાત્રા કરી સમી પધાર્યા પૂ. વીરસૂરિજી મહારાજને સમાગમ થતાં પૂ. ચરિત્રનાયકે મહા શુદિ છઠના દિવસે ભગવતીસૂત્રના યુગમાં પ્રવેશ કર્યો. અહીં શા. હઠીસીંગ પીતામ્બરદાસ તરફથી ઉજમણું થયું. આ પ્રસંગે જન્મભૂમિ સમીમાં શાન્તિસ્નાત્ર અને શ્રી લલ્લુભાઈ સાંકળચંદ તરફથી અષ્ટોત્તરી સ્નાત્ર ઉત્સવ થશે. શ્રી કંચનવિજયજીને વડી દીક્ષા અપાઈ. અને આ રીતે અનેક શુભ કાર્યો થયા. સંઘમાં અનેરો આનંદ ફેલા. મહારાજશ્રીના સુધાભર્યા વ્યાખ્યાને સાંભળવા શ્રીસંઘના આબાલવૃદ્ધ તથા જૈનેતરો પણ આવતા હતા. પ્રસંગે પ્રસંગે શ્રીફળ આદિની પ્રભાવના થતી હતી. સમીને સંઘમાં પૂજ્યપાદ ચરિત્રનાયકના પગલાંથી ખૂબ ધર્મ પ્રભાવના થઈ થડે સમય સ્થિરતા કરી વિહાર કર્યો. વિહાર સમયે સંઘે ભવ્ય વિદાય આપી. ગુરુદેવે ધર્મ કાર્યમાં ઉત્સાહિત રહેવા પ્રેરણા આપી. સંઘે ગુદેવના જયઘોષથી વાતાવરણ ગજાવી મૂક્યું.
ધન્ય માતા ! ધન્ય ત્યાગ !
૫૪
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૫
ગણિ પંન્યાસ પદારે પણ ભાગ્યશાળીઓ ! કપડવંજ ધર્મભૂમિ છે. કપડવંજે ઘણા ત્યાગી આત્માઓ આપ્યા છે. તમારે આંગણે પ્રસિદ્ધ વક્તા શાસ્ત્ર વિશારદ આચાર્યશ્રી વિજયધર્મસૂરિજીના તપસ્વી વિદ્વાન અને સુયોગ્ય મુનિરાજ શ્રી ભક્તિવિજયજી શિષ્ય મંડળ સાથે પધાર્યા છે. તેમણે ગદ્વહન કરેલ છે, તીર્થયાત્રાઓ કરી છે અને સારે એ શિષ્ય સમુદાય પણ મેળવ્યું છે. તેઓ ખૂબ પ્રતિભાશાળી છે. મારી ભાવના છે કે તેમને ગણિ પદ અને પંન્યાસ પદવીથી વિભૂષિત કરવા અને આ સમારંભને લાભ તમે શ્રી સંઘ લેશે તેમ ઈચ્છું છું.
આપણું ચરિત્ર નાયક જોટાણાથી વિહાર કરી અમદાવાદ માસ ક૯૫ કરી શિષ્ય સમુદાય સાથે કપડવંજ પધાર્યા હતા. અહીં પૂજ્યપાદ આચાર્ય શ્રી વિજયવીરસૂરીશ્વરજી બિરાજમાન હતા તેમની ભાવના મુનિશ્રી ભક્તિવિજયજીને ગણિ પદ તથા પંન્યાસપદ આપવાની હતી. તેમણે શ્રી સંઘને પ્રેરણા કરી અને કપડવંજના શ્રી સંઘે તે વાત ઉપાડી લીધી.
૫૫
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ પ્રસંગે શ્રી સંઘે અડ્ડાઈ મહે।સવ તથા શાન્તિ સ્નાત્ર વગેરે મહાત્સવપૂર્ણાંક શ્રી ચરિત્ર નાયકને આચાય શ્રી વિજય વીરસૂરીશ્વરજીએ સ. ૧૯૭૫ના અષાડ શુદિ ૨ ના રાજ ગણપદથી અને અષાડ શુદ્ઘિ ૫ ના રોજ પંન્યાસ પદ્મથી વિભૂષિત કર્યાં. ચેાગ્ય મહાત્માને ચેાગ્ય સન્માન મળવાથી સંઘમાં આનંદ આનદ ફેલાઈ ગયું.
આ મંગલકારી પ્રસંગે બહારગામથી ઘણા સામિક ભાઈ-બહેના આવ્યા હતા. તેએાની શ્રી કડવ ́જના સંઘે સારી સેવા-ભક્તિ કરી હતી. શ્રીસ’ઘના આગ્રહથી સ. ૧૯૭૫નું ચાતુર્માસ પન્યાસશ્રીએ કપડવજમાં કર્યું. પર્યુષણમાં ઘણી ઘણી તપશ્ચર્યા થઈ. ઉપજ પણ સારી થઈ. પન્યાસજી મહારાજે પેાતાની સુધાભરી વાણીમાં વ્યાખ્યાન આપી સૌને ધ ભાવના તરફ આકર્ષ્યા અને ચાતુર્માસ યાદગાર ખની ગયું.
ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયે વિહાર કરી ખેડા થોડા સમય સ્થિરતા કરી માતર તીર્થની યાત્રા કરી અમદાવાદ થઈ પાલીતાણા પધાર્યાં.
પાલીતાણામાં આ સમયે પૂજ્યપાદ આગમેદ્ધારક આચાય શ્રી સાગરાન દસૂરીશ્વરજીએ આગમ વાચના વદી ૬થી શરૂ કરેલ. તેમાં એઘનિયુÖક્તિ, પિંડનિયુક્તિ, ભગવતીજી, પન્ન વણાજી વગેરે સૂત્રાની વાચના થઈ. તેમાં આપણા ચરિત્ર નાયક પૂજ્ય પંન્યાસજી મહારાજશ્રીએ સારા એવા લાભ લીધેા.
૫૬
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________
સં. ૧૯૭૬નું ચાતુર્માસ પાલીતાણા શ્રી કટાવાળાની ધમશાળામાં કર્યું.
ચાતુર્માસ બાદ વિહાર કરી સાવરકુંડલા પધાર્યા. અહીં મહારાજશ્રીના ઉપદેશથી એક ભાગ્યશાળીને ઉના-દીવ અને અજારાને છ“રી પાળતે સંઘ કાઢવાની ભાવના થઈ. મહારાજ શ્રી સંઘમાં પધાર્યા. ઉના-દીવ અને અજારાની યાત્રા કરી પંન્યાસશ્રી માંગરોળ પધાર્યા.
માંગરોળના શ્રી સંઘે ભાવભર્યું સ્વાગત કર્યું. અહીં વ્યાખ્યાનની અનેરી અસર થવાથી શ્રી મકનજીભાઈ કાનજીની ભાવના ગિરનારના છરી” પાળતા સંઘની થઈ. પન્યાસશ્રી સંઘમાં પધાર્યા. શ્રી મકનજીભાઈએ છરી’ પાળતા સંઘમાં સુંદર વ્યવસ્થા રાખી. મહારાજશ્રી સાથે સંઘે ગિરનાર શ્રી નેમનાથ ભગવાન આદિ મંદિરોની યાત્રા કરી આનંદ અનુભવે. પિોરબંદરના શ્રી રણછોડદાસ દેવકરણની ભાવના ઉજમણાની હોવાથી તે વિનંતિ કરવા આવ્યા. પન્યાસશ્રી પોરબંદર પધાર્યા. અહીં ઉજમણાનું ઉદ્યાપન સુંદર રીતે થયું. પંન્યાસશ્રીએ સુધાભર્યા વ્યાખ્યાનથી સંઘમાં ધર્મભાવના પ્રગટી. ચાતુર્માસ માટે સંઘે વિનતિ કરી પણ માંગરોળના શ્રીસંઘની વિનતિ હોવાથી માંગરોળ પધાર્યા.
પs
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________
ધર્મ પ્રભાવનાના કાર્યો
માંગરોળના શ્રીસંઘે મહારાજશ્રીનું ભાવભર્યું સ્વાગત કર્યું. સં૧૯૭૭નું ચાતુર્માસ માંગરોળ કર્યું. અહીં સંઘવી શેઠ તરફથી ઉપધાન કરાવ્યા. ઉપધાનની વ્યવસ્થા સુંદર હતી. માળાપણ ઉત્સવ સુંદર થયે. ઉપજ પણ સારી થઈ. અહીંથી વિહાર કરી ગામે ગામ દેશને આપતા આપતા અને યાત્રા કરતા કરતા જામનગર પધાર્યા. જામનગર પણ ધર્મભૂમિ છે. અહીં મનેહર મંદિર છે. પંન્યાસશ્રીએ વ્રતથી આત્માની નિર્મળતા થાય છે તે વિષે સુધાભર્યા વ્યાખ્યાન આપ્યા અને અહીં ચોસઠ ભાઈ-બહેને વ્રત ઉચ્ચર્યા. ચૈત્રી પુનમના રોજ શત્રુંજય તીર્થના પટ્ટના શ્રીસંઘે દર્શન કર્યા અને ધર્મપ્રેમી ઉદાર ચરિત શેઠ શાંતિલાલ ખેતશીભાઈ તરફથી દેવવંદનની ક્રિયા થતાં આનંદ આનંદ થઈ રહ્યો.
રાણપુરના શેઠ નાગરદાસ પુરૂષોત્તમની ભાવના ઉજમણાની
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________
હાવાથી તે વિનતિ કરવા આવ્યા અને પન્યાસશ્રીએ રાણપુર તરફ વિહાર કર્યાં. ઉજમણાના મહેાત્સવ મ’ડાયેા. હજારા ભાઈ-બહેનાએ તેના દેશનના લાભ લીધેા. અહીં લાઠીદડનિવાસી સંઘવી એતમચંદ ભૂદરભાઇની દીક્ષાની ભાવના થતાં મહા શુદ્ઘ ૫ ના રાજ શ્રીસંઘ સમક્ષ દ્વીક્ષા આપવામાં આવી, તેમને મુનિ ઉદ્યોતવિજય નામ આપ્યું. જામવાળીના ભીખાભાઈને દીક્ષાના ભાવ થતાં મહેાસવપૂર્ણાંક વૈશાખ શુદ ૧૦ના રાજ તેમની દીક્ષા થઇ અને તેમનું નામ મુનિ ભુવનવિજયજી રાખ્યું. અહીંથી વિહાર કરી વઢવાણુ પધાર્યા. વઢવાણમાં ઝીંઝુવાડાના શા માનચંદે માવજીના પુત્રી મણીમહેનને જેઠ શુદ ૧૩ના રાજ દીક્ષા આપી સાધ્વી દશનશ્રીજીના શિષ્યા સાધ્વી મેઘશ્રીજી મનાવ્યા. તે જ દિવસે બન્ને નૂતન મુનિશ્રી ઉદ્યોતવિજયજી અને શ્રી ભુવનવિજયજીને વડી દીક્ષા આપી. સ. ૧૯૭૮નું ચાતુર્માંસ સ ંઘની આગ્રહભરી વિનંતિથી વઢવાણમાં કર્યુ. ચાતુર્માસમાં મુનિયાને યેાગાહન કરાવવામાં આવ્યા. તપશ્ચર્યાં ઘણી થઇ. પર્યુષણ પર્વ શાંતિપૂર્વક થયા, સંઘમાં આનંદ આનă થઈ રહ્યો.
કાક વદી ૬ ના રાજ સાધ્વીજી મેઘશ્રીની વડી દીક્ષા થઈ.
પાલીતાણા નવાણુ યાત્રા કરવા-કરાવવાની ભાવના શેઠ જીવણભાઈ અમજીભાઇની થઇ. પચીસ-ત્રીસની ટુકડી સાથે વિહાર કરી લીંબડી થઇ પાલીતાણા પધાર્યા. અહીં ક્રિયા સહિત નવાણું યાત્રાના આનદ લીધે, બધા યાત્રિકાને યાત્રાના
૫૯
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________
ખૂબ લાભ થયેા. મહારાજશ્રીની વ્યાખ્યાન વાણીનેા પણ સારા લાભ મળ્યેા.
સમીના સઘની ગ્રહભરી વિનંતિથી વિહાર કરી સમી પધાર્યાં. સં. ૧૯૭૯નું ચાતુર્માસ સમીમાં કર્યું. પન્યાસજીના ઉપદેશની સુંદર છાપ પડી અને તપશ્ચર્યાં ઘણા સારા પ્રમાણમાં થઈ. અહીં વડેચા ઘેલચંદ મગનચઢ તથા લહેરચંદ મેાહનલાલની ઉપધાન કરાવવાની ભાવનાથી ૫ ન્યાસશ્રીએ ઉપધાન તપ કરાવ્યા. માળારોપણના સુંદર સમારભ થયા. સ ંઘમાં આન આન થઇ રહ્યો. અહીં શાસન પ્રભાવનાના ઘણા કામા થયાં. અહીંથી વિહાર કરી સ’. ૧૯૮૦ના પેષ વક્રિપ ના દિને રાધનપુર પધાર્યાં. શ્રી સ ંઘે ભવ્ય સ્વાગત કર્યું. આપણા ચરિત્ર નાયક તા તપસ્વી હતા. વમાન તપ આય મિલ ખાતાને માટે પન્યાસશ્રીએ ઉપદેશ આપ્યા. પન્યાસજીની ત્યાગ ભાવ નાથી પ્રેરાઈ તેમના વચનની સંઘ ઉપર બહુ સારી અસર થઈ. વળી શેઠ વેણીચંદ સુરચંદ જેવા ધર્મપ્રેમી-શાસનપ્રેમીની પ્રેરણાથી વધમાન તપ ખાતાની સંસ્થા સ્થાપવાના નિય થયા. શરૂઆતમાં શેઠ મેાતીલાલ મુળજીભાઇએ હાર્દિક અનુ મેદન સાથે રૂા. ૧૦૦૧) ભર્યાં. પછી તા તિથિએ નોંધાવા લાગી અને પન્યાસજીના ઉપદેશથી સારી રકમ નોંધાઈ ગઈ. આજે તા એ સસ્થા ખૂબ પગ ભર છે. બહારગામના ખાતાને મદદ માકલાવે છે. આય’બિલશાળામાં આય બિલ સારી સખ્યામાં થતા રહે છે અને આસા તથા ચૈત્રની માટી એળીમાં
૬૦
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________
તા ઘરે ઘરે બહેના ભાઈએ એનીની તપશ્ચર્યા કરી સારી લાભ લઈ રહ્યા છે. આયંબિલ ખાતાના મકાનની જરૂરીઆત પન્યાસ શ્રીના ધ્યાનમાં હતી; તે માટે રાધનપુરના ધર્માંનિષ્ઠ શ્રેષ્ઠી શેઠ જીવતલાલભાઈ મહારાજશ્રી કુવાળા–થરા આદિ થઈ શખેશ્વરજી પધાર્યા હતા ત્યાં વક્રનાથે આવ્યા હતા તે પ્રસંગે આપણા ચરિત્ર નાયકે શેઠ જીવતલાલ પ્રતાપશીને આયંબિલ ખાતાના મકાન માટે પ્રેરણા આપી અને ઉદારદિલ શેઠ જીવતલાલભાઇએ રૂા. ૪૦,૦૦૦)ના ખર્ચે મકાન બંધાવી માપવા વચન આપ્યું. આજે રાધનપુરમાં તપસ્વીએ સારા લાભ લઈ રહ્યા છે.
અહીંથી શ'ખલપુર પધાર્યાં. અહીં પાઠશાળાની સ્થાપના કરીને માંડળ થઈ વીરમગામ પધાર્યાં. સંઘના અતીવ આગ્રહને વશ થઇ સંવત ૧૯૮૦ નું ચાતુર્માસ વીરમગામ કર્યું. અહીં મુનિ હરખવિજયજીના શિષ્ય મુનિ પુષ્પવિજયજી મહારાજને ભગવતીના ચેાગે વહન કરાવી પંન્યાસ પદવી આપી. આ વખતે મુનિ કંચનવિજયજીના સંસારી સંબંધી ભાવસાર હરજીવનદાસ વનમાળીદાસને ધામધૂમપૂર્વક કાક વદ ૩ ના રોજ દીક્ષા આપી. મુનિ ક'ચનવિજયજીના શિષ્ય મુનિ કલ્યાણવિજયજી અનાવ્યા. અહીંથી વિહાર કરી પંન્યાસજી વિઠ્ઠલપુર પધાર્યાં. અહીંના શેઠ ત્રીકમચંદ્ઘ કરશનદાસને શ્રી શ ંખેશ્વરજીને સંધ કાઢવાની ભાવનાથી પંન્યાસશ્રી શિષ્ય મંડળ સાથે છરી’ પાળતા સંઘમાં પધાર્યા. ગામે ગામ મહારાજશ્રીએ ઉપદેશધારા દ્વારા ધમ ભાવના જગાવી. ચમત્કારી તીથની યાત્રા કરી આત્મ
૬૧
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________
શાંતિ મેળવી. સંઘવીએ અહીં દહેરાસર તથા સાધારણ ખાતામાં સારી રકમ ભરી અને સંઘભક્તિ પણ ખૂબ પ્રેમપૂર્વક કરી. પંન્યાસજી મહારાજશ્રીએ સંઘવીને મંગળ આશીર્વાદ આપ્યા. અહીંથી વિહાર કરી પંન્યાસશ્રી ધ્રાંગધ્રા પધાર્યા. ઢવાણાના ભાઈ સુંદરજી જીવણજીની દીક્ષાની ભાવના હોવાથી ૧૯૮૧ ના મહા શુદિ ૬ ના રોજ ધામધૂમપૂર્વક ભાઈ સુંદરજીને દીક્ષા આપી. પિતાના શિષ્ય મુનિ સુમતિવિજય બનાવ્યા. રાણપુરના શ્રી નાગરદાસ પુરૂષોત્તમ મહારાજશ્રીને પ્રિય ભક્ત હતા. તેમની ભાવના થી સિદ્ધાચળને સંઘ કાઢવાની હોવાથી પંન્યાસશ્રી રાણપુર પધાર્યા. શ્રી નાગરદાસભાઈએ સંઘમાં પૂ. સાધુ-સાધ્વી તથા યાત્રિક ભાઈ-બહેને માટે સુંદર વ્યવસ્થા રાખી. ગામે ગામ દાન વર્ષા કરી. પંન્યાસજી મહારાજે ઉપદેશદ્વારા ધર્મભાવના પ્રગટાવી. પાલીતાણામાં સંઘનું ભાવભર્યું સ્વાગત થયું. શેઠ નાગરદાસભાઈએ સંઘ સાથે તીર્થયાત્રા કરી પંન્યાસશ્રી મહારાજે સંઘવીને તીર્થમાળ પહેરાવી. એ જ નદીમાં મુનિ કલ્યાણવિજયજી તથા મુનિ સુમતિવિજયજીને વડી દીક્ષા આપી. આ પ્રસંગે શ્રી નાગરદાસ શેઠે સારી એવી સખાવત પાલીતાણાની સંસ્થાઓ માટે કરી હતી. પંન્યાસ પાલીતાણાથી વિહાર કરી ભાવનગર પધાર્યા.
ભાવનગરમાં પંન્યાસશ્રીએ વર્ધમાન તપને મહિમા અને આયંબિલની તપશ્ચર્યાને ચમકારા વિષે એવી અસરકારક દેશના આપી કે ભાવનગરમાં અક્ષય તૃતીયાના શુભ દિવસે
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________
વધમાન તપ ખાતાની સ્થાપના કરવામાં આવી. હાલ આ સંસ્થા પગભર છે અને બહારગામ મદદ પણ માકલે છે. સંઘના અતિ આગ્રડુથી સં. ૧૯૮૧ નું ચાતુર્માસ ભાવનગર કયું ચાતુર્માંસમાં પર્યુષણ પર્વો બહુ આનદથી થયા. તપશ્ચર્યાએ ઘણી ઘણી થઇ. ચાતુર્માસ બાદ શ્રી ત્રીભાવનદાસ હરખચંદ્રની ભાવના શત્રુંજયના સ`ઘની થવાથી શત્રુજય પધાર્યાં, સંઘવીને માળ પહેરાવી. પ્રતિષ્ઠા નિમિત્તે દેવગાણા પધાર્યા.
૩
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૭
دالله
પ્રતિષ્ઠા તથા દીક્ષામહાત્મા
દેવગાણામાં શ્રી વિમળનાથસ્વામીનું મંદિર આપણા ચરિત્રનાયકની પ્રેરણાથી થયું. તેની પ્રતિષ્ઠા કરવા સંઘની આગ્રહભરી વિનતિથી પંન્યાસશ્રી દેવગાણા પધાર્યાં. દેવગાણાના સઘે અને ગ્રામજનાએ ગુરુદેવનું ભવ્ય સ્વાગત કર્યું. પ્રતિષ્ઠાની તૈયારી થવા લાગી. અડ્ડાઈમહાત્સવ મંડાયા, વિધિવિધાન શરૂ થયા. સઘના આગેવાના ઉત્સાહપૂર્વક કાર્ય કરવા લાગ્યા. પ્રતિષ્ઠા વિધિ જોવા આસપાસના ગામાના ભાઈ-બહેનેા ઉમટી આવ્યા. ફાગણુ શુદ ૩ ના રાજ આનંદ ઉત્સવપૂર્ણાંક શ્રી વિમળનાથ પ્રભુ તથા બીજા બિંાની પ્રતિષ્ઠા કરવામાં આવી. સંઘમાં આનંદ આનંદ ફેલાઈ રહ્યો, સ્વામીવાત્સલ્ય થયુ. આ પ્રસગે સમીના રહીશ શા સાંકળચંદ્રુ લલ્લુભાઈ તથા ભાવનગરના ભાવસાર શ્રી એઘડભાઈ રામજી બને ભાઈએ ઘણા વખતથી દ્વીક્ષા લેવાની ઉત્કટ ભાવનાવાળા હાવાથી બન્નેની દીક્ષાના મહાત્સવ શરૂ થયા. વિશાળ માનવમેદની
૬૪
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________
વચ્ચે પંન્યાસજી મહારાજે દીક્ષા આપી. અનુક્રમે મુનિ લલિતવિજયજી બનાવી પંન્યાસજીના શિષ્ય અને આણંદ વિજયજી બનાવી મુનિ કંચનવિજયજીના શિષ્ય બનાવ્યા. આ મહોત્સવમાં શા હરિચંદ મીઠાભાઈએ લક્ષમીથી અને શેઠશ્રી ગીરધરભાઈ આણંદજીએ મંદિર તથા પ્રતિષ્ઠાના કાર્યોની સુંદર સેવા બજાવી હતી. આ પ્રસંગની યાદી નિમિત્તે દેવગાણામાં કાયમી પાખી પળાય છે.
દેવગાણાથી વિહાર કરી ભાવનગર પધાર્યા, અહીં દેઢ માસની સ્થિરતા કરી મૈત્રી ઓળી કરાવી. અહીંથી વિહાર કરી વઢવાણ પધાર્યા, અહીં નૂતન મુનિ લલિતવિજયજી તથા મુનિ આણંદવિજયજીને વડી દીક્ષા આપી. અહીંથી વિહાર કરી પાટડી પધાર્યા, અહીંના સંઘની આગ્રહભરી વિનતિને માન આપીને સં. ૧૯૮૨નું ચાતુર્માસ કર્યું.
પાટડીમાં પન્યાસજીની વૈરાગ્યમય દેશનાનું શ્રવણ કરતાં પ્રેમચંદભાઈ છગનલાલની ભાવના દીક્ષા લેવાની થઈ. પ્રેમચંદ ભાઈ કેવા સંયમની ઉત્કટ ભાવનાવાળા કે પિતાના લઘુ પુત્ર અને પુત્રીને છેડીને અષાડ સુદ ૧૧ના શ્રી સંઘે કરેલા મહત્સવ પૂર્વક દીક્ષા લીધી. અને પન્યાસજીના શિષ્ય મુનિ પ્રતાપવિજયજી બનાવ્યા. ચાતુર્માસમાં બે સદગૃહસ્થા તરફથી ઉપધાન કરાવ્યા. આ ઉપધાન તપમાં શ્રી મહેસાણા પાઠશાળાના વિદ્યાર્થીઓ પણ આવ્યા હતા. માગશર સુદ ૬ના દિવસે
૬પ
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________
માળારોપણને સમારંભ થયો અને ત્યાં જ મુનિ પ્રતાપવિજયને વડી દીક્ષા આપી વિહાર કરી શંખેશ્વરની યાત્રા કરી સમી પધાર્યા.
આ અરસામાં પાટણના ધર્મનિષ્ઠ શ્રેષ્ઠીવર્ય શ્રી નગીનદાસ કરમચંદ તરફથી નીકળેલ કચ્છ ગિરનારના સંઘમાં પધારવા વિનતિ થતાં તેઓશ્રી શંખેશ્વરમાં સંઘ સાથે થઈ ગયા. ચતુ ર્વિધ સંઘના વિશાળ સમૂહ સાથે વિહાર કરતા પંચાસર, દસાડા, માંડળ, ઝીંઝુવાડા થઈ ધ્રાંગધ્રા પધાર્યા, અહીં શ્રી સંઘનું સુંદર સ્વાગત થયું. અહીંથી કચ્છના મોટા મોટા શહેરની યાત્રા કરતા કરતા ભદ્રેશ્વર તીર્થ પધાર્યા, અહીં તીર્થયાત્રા કરતાં ચતુર્વિધ સંઘને અનહદ આનંદ થયે. અહીંથી સંઘ સાથે રાજકોટ, મોરબી, વાંકાનેર થઈ ગિરનારજીની યાત્રા કરી. સઘની વ્યવસ્થા સુંદર હતી. ગામેગામના સ ઘોએ સંઘ અને સંઘવીનું ભાવભર્યું સ્વાગત કર્યું, સંઘવીએ ગામેગામ ઉદારભાવે દાન કર્યું અને સંઘમાં આનંદ આનંદ થઈ રહ્યો અહીંથી વિહાર કરી વઢવાણ કેમ્પ પધાર્યા. વૈશાખ સુદ પના દિને ભાઈ નારણદાસને દીક્ષા આપી પન્યાસજીના શિષ્ય મુનિ નિપુણવિજયજી બનાવ્યા. સંઘના અતિ આગ્રહથી સં. ૧૯૮૩નું ચાતુર્માસ વઢવાણ કેમ્પ કર્યું. મુનિ નિપુણવિજયજીને વડી દીક્ષા આપી. સંઘની ભાવનાથી પન્યાસજીએ ભગવતીજી સૂત્રનું વાચન શરૂ કર્યું. અપૂર્વ રસપ્રદ ચિંતનથી શ્રોતાઓ ઉભરાતા હતા. ચાતુર્માસ પછી વિહાર કરી વીરમગામ-શંખેશ્વરની યાત્રા કરી રાધનપુર ઘેડા દિવસ સ્થિરતા કરી વિહાર કરી ઝીંઝુવાડા
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________
પધાર્યા. અહીં મહા વદી પના દિને સમરથબહેનને દીક્ષા આપી સાધ્વી દર્શનશ્રીજીના શિષ્યા સંયમશ્રી બનાવ્યા. અહીંથી વિહાર કરી વિરમગામ આવી જખવાડીયા મણલાલના ધર્મ પત્ની ચંચળબહેનને દીક્ષા આપી સાધ્વી ચરણ શ્રી બનાવ્યા. અહીંથી ભેંયણીજી પધાર્યા. ત્યાં શ્રી દેશવિરતી ધર્મારાધન સભાનું અધિવેશન મળ્યું. તેમાં આગોદ્ધારક આચાર્યશ્રી સાગરાનંદસૂરીશ્વરજી તથા શ્રી મેઘસૂરીશ્વરજી પધાર્યા હતા. અહીં શાહ માનચંદ માવજીની પુત્રી મંછીબાઈને દીક્ષા આપી સાધ્વી રતનશ્રીજી નામ પાડી સાધ્વી મેઘશ્રીજીની શિષ્યા બનાવ્યા. અહીંથી વિહાર કરી તેમને પ્રિય શ્રી શંખેશ્વરજીની યાત્રા કરી જન્મભૂમિ સમી પધારી રામપુરા નિવાસી શ્રાવિકા ગંગાબાઈ તથા ચંચળબાઈને દીક્ષા આપી, અનુક્રમે સાથ્વી દર્શનશ્રીજી તથા સાધ્વી મનેહરશ્રીજીના શિષ્યા કર્યા, તથા બીજા ત્રણ સાધ્વીજીઓને વડી દીક્ષા આપી ત્યાર બાદ રાધનપર પધાર્યા અને સંઘની વિનતિને માન આપી સં. ૧૯૮૪નું ચાતુર્માસ રાધનપુર કયું. અહીં સં૧૯૮૦માં પોતાના ઉપદેશથી સ્થાપન કરેલ શ્રી વર્ધમાન તપ ખાતા માટે ઉપદેશ કર્યો અને તે ખાતાના ફંડમાં સારો એ વધારે કરાવ્યું. સંસ્થા આજે ખૂબ સુંદર રીતે ચાલી રહેલ છે અને તપસ્વી ભાઈ બહેને તેને લાભ લઈ રહ્યા છે.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૮
વર્ધમાન તપસ્થાના
આપણા ચરિત્રનાયક પન્યાસજી મહારાજ શ્રી ભક્તિ વિજયજી મહારાજ તપેાનિધિ અને દીર્ઘ તપસ્વી હતા. તેએ જ્યાં જ્યાં વિચરતા ત્યાં ત્યાં વમાન તપની ઉપદેશ ધારા વહાવી વધમાન તપની સસ્થા સ્થાપન કરાવતા. તેના મકાન માટે દાનવીરાને ઉપદેશ આપતા અને ગામેગામ આયખિલ તપની આરાધના માટે વ્યવસ્થા કરાવતા.
રાધનપુરનું ચાતુર્માસ પૂર્ણ કરી સમી પધાર્યાં અહીં વમાન તપ સસ્થાને સમીના અને રાધનપુરના ગૃહસ્થાને ઉપદેશ આપી મજબૂત બનાવરાવી શેઠ જીવતલાલ પ્રતાપસીના સિદ્ધાચળજીના છરી પાળતા સંઘમાં તેઓશ્રીની વિનતિને માન આપીને પધાર્યાં, તીર્થાધિરાજ શત્રુ ંજયની યાત્રા કરી પાવન થયા અહીં ભાવસાર જેઠાલાલને માતાપિતાની અનુ મતિથી શેઠ જીવતલાલભાઇએ કરેલા મહેાત્સવપૂર્ણાંક મહા વદી ૧૧ ના દિવસે દીક્ષા આપી મુનિ કંચનવિજયજીના શિષ્ય
૬૮
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________
મુનિ જગતવિજયજી બનાવ્યા અને વિહાર કરી ચૈત્રી એળી ભાવનગર કરાવી વિહાર કરતા અમદાવાદ શાહપુર પધાર્યા.
અહીં જોટાણાના રહીશ ઈચ્છાબહેનને શેઠ હઠીભાઈની વાડીમાં મહત્સવપૂર્વક દીક્ષા આપી, ઈન્દ્રશ્રીજી નામ રાખી સાધ્વી મેઘશ્રીજીના શિષ્યા કર્યા. શાહપુરના સંઘની વિનંતિથી સં. ૧૯૮૫ નું ચાતુર્માસ શાહપુર કર્યું. અહીં પણ વર્ધમાન તપ માટે અસરકારક ઉપદેશ આપતાં શાહપુર સંઘે વર્ધમાન તપ સંસ્થાની સ્થાપના કરી. તિથિઓ નેંધાવા લાગી અને ફંડ પણ સારું થયું. આજે પણ આ સંસ્થા સારી રીતે ચાલી રહી છે. વ્યવસ્થાપક કમિટિ સારું કામ કરે છે, હમેશાં આયંબિલની તપશ્ચર્યાને સારો લાભ લેવાય છે.
શાહપુરનું ચાતુર્માસ યાદગાર બની ગયું. આ વર્ષે પર્યુષણમાં ઘણી તપશ્ચર્યાઓ થઈ. સ્વામીવાત્સલ્ય થયાં, પંન્યાસશ્રીને વ્યાખ્યાને લાભ લેવા અમદાવાદ શહેરથી ઘણા બહેન-ભાઈએ આવતા હતા. આવક પણ સારી થઈ. ચાતુર્માસ બાદ શ્રી ડાહ્યાભાઈએ શહેર યાત્રા કરાવી લાભ લીધે. અહીંથી વિહાર કરી વિરમગામ-માણસાલેદરા. વિજાપુર વગેરે ગામોમાં ધર્મ દેશના આપતાં પ્રાંતિજ પધાર્યા, અહીં પણ ઉપદેશ આપીને વર્ધમાન તપ સંસ્થા છેલાવીમાણસાના સંઘની વિનતિથી માણસા પધાર્યા અને સંવત ૧૯૮૬ નું ચાતુર્માસ માણસા કર્યું. મહારાજશ્રીને તે વર્ધમાન
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________
તપની ભાવના એવી તે ઉત્કટ હતી કે અહીં પણ એ માટે ઉપદેશ આપ્યો અને તપસ્વીઓની સેવાનો લાભ લેવા ભાઈઓની ભાવના થઈ અને અહીં પણ વર્ધમાન તપની સંસ્થાની સ્થાપના કરવામાં આવી. ચાતુર્માસ બાદ સલડી શાહ જેસીંગલાલ મગનલાલના ઉજમણ પ્રસંગે પધાર્યા. માણસાની વર્ધમાન તપ સંસ્થાને રૂપીઆ ૮૦૦)ની મદદ માટે પ્રેરણા કરી.
અહીંથી વિહાર કરી મહેસાણું થઈ બેરૂ પધાર્યા. અહીં મહારાજશ્રીના ઉપદેશથી શ્રી જેતાભાઈ જીવરામને શ્રી પાનસરને સંઘ કાઢવાની ભાવના થઈ અને પન્યાસજી મહારાજ સંઘમાં પધાર્યા. સંઘ સાથે યાત્રા કરી સંઘવીને તીર્થમાળ પહેરાવી. આ વખતે, અમદાવાદમાં સાહિત્ય પ્રદર્શન થવાનું હેવાથી પંન્યાસજી મહારાજ અમદાવાદ પધાર્યા. અહીં વિદ્યાશાળા તરફથી પંન્યાસજીનું સુંદર સ્વાગત થયું. જેના સાહિત્યની વિશિષ્ટતા ઉપર મનનીય વ્યાખ્યાન આપ્યું. જેને સાહિત્ય કેવું સમૃદ્ધ છે અને આપણું તિધરે એ ન્યાય, વ્યાકરણ, તત્ત્વજ્ઞાન, ઈતિહાસ, ભૂગોળ, ખગોળ, તિષ અને કલાવિધાન આદિ વિષય પર અનુપમ ગ્રંથરત્ન આપ્યા છે. જૈન સાહિત્યને અભ્યાસ પાશ્ચાત્ય વિદ્વાને પણ કરી રહ્યા છે વગેરે દર્શાવી શ્રોતાઓને મુગ્ધ કર્યા હતા. અમદાવાદથી વિહાર કરી ખેડા પધાર્યા. અહીં ચિત્રી એળી કરાવી ખંભાત પધાર્યા. વૈશાખ શુદ ૧૦ ના રોજ મુનિ ચંદનવિજયજીને વડી દીક્ષા આપી પિતાના શિષ્ય બનાવ્યા. એજ દિવસે મગુના (મહેસાણા) પૂ.
૭૦.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચરિત્ર નાયકના શિષ્ય મુનિ ભુવનવિજયજીએ લક્ષ્મીચંદભાઇને દીક્ષા આપી મુનિ ઉદયવિજયજી બનાવ્યા. મ્હેસાણાના સંધ પન્યાસજી મહારાજશ્રીની તપશ્ચર્યાં અને તેમના સુધાભર્યો વ્યાખ્યાનાની સુવાસને લઇને ચાતુર્માસની વિનતિ કરવા ખંભાત આવ્યે .
· મન્થેણ વદામિ !’ આગેવાનાએ વધ્રુણા કરી.
‘ ધર્મ લાભ !' ગુરુદેવે ધમ લાભ આપ્યા.
કૃપાસિંધુ ! અમે આપશ્રીને મ્હેસાણા પધારવા વિનતિ કરવા આવ્યા છીએ. સંઘની ભાવના છે કે આપ ગુરુદેવ જરૂર આ વહેસાણા પધારી ધર્મ પ્રભાવના કરો. ” આગેવાન એ વિનતિ કરી.
""
66
“ ભાગ્યશાળીએ ! મ્હેસાણા તેા ધમ ક્ષેત્ર બની ગયું છે. શ્રી વેણીચંદભાઈ જેવા ધનિષ્ઠ પુરુષે તા ધમ શિક્ષણની પરબ માંડી છે, પણ તમારા સંઘમાં જે કુસપ પેઠા છે તેમાં સંઘની શાભા નથી. સંઘના કેટલાએ કામે અટકયાં છે, તમે આગેવાનેા અહીં હાજર છે. હું તેા સંપ ત્યાં સંપત્તિ અને સંપ ત્યાં ધમ માનું છું. સંઘના કલ્યાણ માટે સંપ એ મુખ્ય છે, નાના મેાટા મતભેદે ભૂલી જવા જોઇએ અને સમાજના કલ્યાણના કામા હાથ ધરવાં જોઇએ.” ગુરુદેવે સ્પષ્ટતા કરી.
કેટલાએ વખતથી ચાલ્યા આવતા કુસ`પના અંત લાવવાની ગુરુદેવની ભાવના ફળી. આગેવાને એ ગુરુદેવ બધાને સાંભળી
૭૧
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________
જે ફેંસલે આપે તે માન્ય રાખવા વચન આપ્યું, અને ગુરુદેવ ખંભાતથી વિહાર કરી મહેસાણુ પધાર્યા. સંઘે ગુરુદેવનું સુંદર સ્વાગત કર્યું. પર્યુષણ પર્વ આનંદપૂર્વક થયાં, તપશ્ચર્યાઓ પણ સારી થઈ હીરવિજયસૂરિની જયંતિ પ્રસંગે એ તે ફેંસલે આપ્યું કે સંઘમાં આનંદ આનંદ ફેલાઈ ગયે. ગુરુદેવના જય જયકારથી ઉપાશ્રય ગુંજી ઉઠ્યો.
છે
હર
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________
બંધ બેલડીને અનુપમ ત્યાગ
ભાઈ પન્નાલાલ અને ભાઈ શેષમલ મૂળ મારવાડના પણ પિતાજી ઘણા સમયથી મહેસાણા આવ્યા હતા. માતા પિતા બને ધર્મપ્રેમી હતા. બન્ને ભાઈઓને માતા પિતા તરફથી ધર્મના સંસ્કાર મળેલા. પૂજા કર્યા સિવાય રહેવાનું નહિ, ધાર્મિક અભ્યાસ પણ હમેશાં કરવાને, સમય મળે સામાયિક પણ કરવાની, કઈ મુનિરાજ મહેસાણામાં પધારે તે વ્યાખ્યાન સાંભળવા જવાનું અને તેમની સેવા કરવાની. માતાજી તે ધર્મક્રિયા માટે વારંવાર પ્રેરણા આપતા. રાત્રિ ભેજનને સર્વથા ત્યાગ, કંદમૂળને પણ સર્વથા ત્યાગ, પિતાજી તે અષ્ટ પ્રકારી પૂજા રાજ કરે અને એવા તો મગ્ન બની જાય કે પ્રભુ પ્રતિમા સામે નાચવા લાગે.
માતાજી તે વારંવાર એવી પ્રેરણા આપતા કે સંસાર અસાર છે.
s૩
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________
નેશ્વર ભગવાનને મહામૂલે ધર્મ મળે છે. ત્યાગમૂતિ જેવા મુનિરાજોના વ્યાખ્યાને સાંભળવા મળે છે અને આ મનુષ્યભવનું સાર્થક કરી લેવા સંયમ અને ત્યાગને માર્ગ અતિ ઉત્તમ છે. એવાં ભાગ્ય ક્યારે જાગે કે તમે બને ત્યાગ માર્ગને ગ્રહણ કરો અને અમારું જીવન પણ ધન્ય બની જાય.
આવા માતાજીના મનોરથ બને ભાઈઓના હૃદયમાં ગુંજતા અને દીક્ષા માટે ભાવનાઓ ઉમટી આવતી.
કઈ તપિનિધિ ગુરુદેવ મળી જાય અને બન્ને ભાઈઓ તેને ચરણે બેસી જાય એમ રાત-દિવસ વિચાર આવતા અને તે માટે સમય પણ આવી ગયે.
પૂજ્યપાદ પં. મહારાજ શ્રી ભક્તિવિજયજી મહારાજ મહેસાણા પધાર્યા અને તેમની વિરાગ્યરસ ઝરતી વાણીએ આપણા ભાઈ પન્નાલાલની દીક્ષાની ભાવના જગાડી.
મથેણ વંદામિ!” ભાઈ પન્નાલાલે વંદણા કરી. “ધર્મ લાભ! ' ગુરુદેવે ધર્મ લાભ આપ્યો.
ગુરુદેવ! આપના સુધાભર્યા વૈરાગ્યમય પ્રવચનેથી હું પ્રભાવિત થયે છું. ઘણા સમયથી મારી ભાવના દીક્ષાની છે અબ મેહે તારે!” પન્નાલાલે પ્રાર્થના કરી.
ભાગ્યશાળી ! તમારી ભાવના ઉત્તમ છે–પણ સાધુના આચાર ઘણા આકરા છે. સાધુ વૃત્ત ખાંડાની ધાર છે–તમે જાણે છે ને
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________
સાધુએ કચન-કામિનીના સર્વથા ત્યાગ કરવા, ગામેગામ પાદ વિહાર, લખું, સુ', જે મળે તે ગેાચરી લેવાની, કેશ લુચન અને સાત ધ્યાનમાં રહીને સમાજના હુજારા હૈયાને ઠારવાના, અને ધના ઉપદેશ આપીને ધમ પ્રભાવના કરવાની, પન્યાસજીએ સાધુ ધમ દર્શાવ્યેા.
‘કૃપાસાગર ! હું તે જાણું છું. ઘણા સમયથી નાની માટી તપશ્ચર્યા કરૂ છું, ગરમ પાણી પીઉં છું અને પ્રતિક્રમણ આદિ પણ કરૂ છું. હું આપને પ્રાણ પ્યારા શિષ્ય થઈશ. આપના નામને ઉજ્જવળ કરીશ.' દીક્ષાર્થી ભાઈ પન્નાલાલે પેાતાની ઉત્કટ ભાવના દર્શાવી.
‘ ભાઈ ! તારા માતા-પિતાની આજ્ઞા છે કે! ગુરુદેવે પ્રશ્ન કર્યાં.
‘કૃપાસિંધુ ! મારા માતા-પિતા બન્ને ધર્માત્મા છે. તેએએ મને ધના સુસ`સ્કાર આપ્યા છે. મારા પૂજ્ય માતાજી તે ત્યાગ માટે મને પ્રેરણા આપે છે. ’ ભાઈ પન્નાલાલે ખુલાસા કર્યાં.
વત્સ ! મ્હેસાણામાં એક મુશ્કેલી છે, પણ જ્યારે તારી ભાવના ઉત્કટ છે તેા તુ અમદાવાદ જા. હું' પૂ. આગમાદ્ધારક આચાર્ય શ્રી સાગરાન ંદસૂરિશ્વરને સ ંદેશા માકલીશ, તું અમદા વાદમાં દીક્ષા લઈ શકીશ અને તારી મનેાકામના પૂર્ણ થશે.’ ગુરુદેવે માગ દર્શાવ્યેા.
૭૫
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________
''
“ કરૂણાનિધિ ! આપની આજ્ઞા મારે શિરોધાય છે, પણ હું દીક્ષા ગમે ત્યાં ગમે તેની પાસે લઉં પણ શિષ્ય તા આપના જ થઈશ. મેં તા આપને ચરણે મારૂ જીવન સમર્પણ કર્યુ. છે. ” ભાઈ પન્નાલાલે પેાતાની અંતરની ભાવના દર્શાવી.
જહાસુખમ્ ! ભલે એમજ થશે. તું સુખેથી અમદાવાદ જા અને દીક્ષા અંગીકાર કર. મારા તને અંતરના આશીર્વાદ છે.” ગુરુદેવે આશીર્વાદ આપ્યા.
66
ભાઈ પન્નાલાલે ગુરુદેવના ચરણે પ્રણિપાત કર્યાં, એ અશ્રુ બિંદુ સાથે વિદાય લીધી, ગુરુદેવે વાસક્ષેપ નાખી મંગળ વિદાય આપી.
ભાઈ પન્નાલાલ અમદાવાદ ગયા ત્યાં આગમાદ્ધારક આચાર્ય શ્રી સાગરાન દરિસૂજીને વંદણા કરી ગુરુદેવના સંદેશા આપ્યા. આચાર્યશ્રીએ ભાઈ પન્નાલાલની દીક્ષા માટેની ઉત્કટ ભાવના જોઇને તેને દ્વીક્ષા આપવાની સંમતિ આપી. ભાઈ પન્નાલાલના આનંદના પાર નથી. પેાતે કેવા બડભાગી કે ગુરુદેવે મગળ આશીર્વાદ આપી અમદાવાદ મેાકલ્યા અને આચાર્ય શ્રી સાગરાનંદસૂરિજી મહારાજે પશુ સંમતિ આપી. દીક્ષાના દિવસ નક્કી થઈ ગયા.
મ્હેસાણામાં લાંઘણજ નિવાસી ખેરવા જૈન પાઠશાળાના ધાર્મિક શિક્ષક ભાઇ પુનમચંદને દીક્ષા આપવાની હતી. તેના
?
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________
સંબંધીઓએ મહોત્સવ કર્યો અને સં. ૧૯૮૭ના પ્રથમ અશાડ શુદિ ૬ના મંગળ મુહૂર્ત ભાઈ પુનમચંદને ઠાઠમાઠપૂર્વક પં. શ્રી ભક્તિવિજયજી ગણીએ દીક્ષા આપી. ભાઈ પુનમચંદને મુનિ પ્રબંધવિજયજી બનાવ્યા અને આપણું ચરિત્ર નાયકના શિષ્ય બન્યા.
આ પ્રથમ અશાડ શુદિ ૬ના રોજ અમદાવાદમાં જૈન વિદ્યાશાળાના ઉપાશ્રયે આગમ દ્ધારક આચાર્ય શ્રી સાગરાનંદસૂરીશ્વરજીએ ભાઈ પન્નાલાલને દીક્ષા આપી, મુનિ પ્રેમવિજયજી નામ આપ્યું અને પં. શ્રી ભક્તિવિજયજીના શિષ્ય જાહેર કર્યા. નૂતન મુનિના આનંદનો પાર નહોતે. પિતાની વર્ષોની ભાવના ફળી. અહીં આચાર્યશ્રી સાગરાનંદસૂરિજીની નિશ્રામાં મુનિ પ્રેમવિજયજીએ ૧૯૮૭નું ચાતુર્માસ પૂર્ણ કર્યું. ચાતુર્માસમાં શાસ્ત્રને અભ્યાસ કર્યો. મુનિના બધા આચારો જાણું લીધા. મહેસાણામાં આ માસમાં ઉપધાન શરૂ થયા અને આપણું નૂતન મુનિ શ્રી પ્રેમવિજયજીના સંસારી ભાઈ શેષમલજી તથા સાલડી નિવાસી ભાઈ કંકુચંદે પણ ઉપધાન તપ માટે પ્રવેશ કર્યો. ઉપધાન તપની ક્રિયા કરતાં કરતાં સૂપડાંગ સૂત્રના વિવેચનનું અમૃતપાન કર્યું અને ભાઈ શેષમલજીની વિરાગ્ય ભાવના ઉત્કટ બની ગઈ અને તેમણે આપણું ચરિત્ર નાયકને દીક્ષા આપવા વિનંતિ પણ કરી. વૈરાગ્ય રંગે રંગાચેલા ભાઈ શેષમલજીને દીક્ષા માટે ગુરુદેવે અનુમતિ આપી અને ભાઈ શેષમલજીને આત્મા આનંદથી નાચી ઉઠ્યો.
૭૭
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________
પિતાના જ સહેદર બંધુ મુનિ પ્રેમવિજયજીની સાથે જ્ઞાન ધ્યાન કરવાને આ સોનેરી અવસર મળી રહેશે તે જાણીને તેમને વિશેષ હર્ષ થશે.
મુનિ પ્રેમવિજય ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયે અમદાવાદથી વિહાર કરી મહેસાણું આવી ગયા. પિતાના પરમ ઉપકારી પૂજ્ય ગુરુદેવના દર્શનથી હૃદય નાચી ઉઠયું. ગુરુદેવે પિતાના પ્રાણ પ્યારા શિષ્યને મંગળ આશીર્વાદ આપ્યા.
માળારોપણને ભવ્ય મહોત્સવ થશે. સેંકડે ભાઈ બહેનોએ તપસ્વીઓને વધાવ્યા. સંઘ સમસ્તમાં આનંદ આનંદ છવાઈ રહ્યો.
માળારોપણના માગશર સુદ ૨ના મંગળમય દિવસે જ માગશર શુદિ ૫ ના રોજ મુનિ ઉદયવિજયજી, મુનિ પ્રબોધવિજયજી અને મુનિ પ્રેમવિજયજીની વડી દીક્ષા થઈ, તેમાં મુનિ ઉદયવિજયજી અને મુનિ પ્રેમવિજયજી આપણું ચરિત્ર નાયકના શિષ્ય બન્યા અને મુનિ પ્રવિજયજી મુનિ ભુવનવિજયજીના શિષ્ય બન્યા. સં. ૧૯૮૭ નું ચાતુર્માસ મહેસાણા કર્યું. આ ચાતુર્માસમાં ઘણા કલ્યાકારી કાર્યો થયાં.
મહેસાણાથી વિહાર કરી પંન્યાસ શ્રી મહારાજ વિરમગામ પધાર્યા. ત્યાં ભાઈ શેષમલજીની દીક્ષાની વાત સાંભળી સંઘને ખૂબ આનંદ થયે.
વાયણું ચાલ્યાં, ભાઈ શેષમલજીને દીક્ષાના વરઘોડામાં તેમના ધર્મપ્રેમી માતા રતનબહેને પિતાના હાથે ચાંદલે કર્યો
૭૮
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________
અને મંગળ આશીર્વાદ આપ્યા. સ. ૧૯૮૮ના પાષ વઢી ૧૦ના દિવસે મંગળ પ્રભાતે શ્રી સંઘના આખાલવૃદ્ધે માનવ મેદનીની હાજરીમાં આપણા ચરિત્ર નાયક પંન્યાસજીએ વિધિ વિધાનપૂર્વક દીક્ષા આપી. સ ંઘે નૂતન મુનિને વધાવ્યા. જય ઘાષથી વાતાવરણ ગુંજી ઉઠયું. નૂતન મુનિનું નામ સુમેાધવિજયજી રાખ્યું અને પેાતાના શિષ્ય બનાવ્યા. આજે તેા એ મધવ એલડી એક આચાય શ્રી વિજય પ્રેમસૂરિશ્વરજી મહારાજ અને પં. શ્રી સુઐાધવિજયજી ગણીજી ગામે ગામ ધમ પ્રભાવના કરી શાસનનેા જય જયકાર કરી રહ્યા છે. આચાય શ્રીની મીઠી મધુરી વાણીમાં ચમત્કાર છે. જ્યાં જ્યાં તેએશ્રી પધારે છે ત્યાંના સંઘમાં ઉલ્લાસ પ્રગટે છે અને ઉપધાન આદિ ધમ પ્રભાવનાના કાર્યાં થાય છે. હુજારા ભાઇ-બહેનેાના હૃદયને જીતી લેવાની કળા તેમને વરી છે. બન્ને મુનિએએ ગુરુ મહારાજની નિશ્રામાં શાસ્ત્રાના સુંદર અભ્યાસ કર્યાં અને ગુરુદેવની જીવનભર એવી તેા સેવા સુશ્રુષા કરી કે ગુરુદેવે તેએને શાસન દીપક બનવાના મગળ આશીર્વાદ આપ્યા. બીજા ભાઇ કંકુચંદુની ભાવના ઉપધાન તપ કરતાં કરતાં દીક્ષાની હતી જ. તેમણે પણ ગુરુદેવને પ્રાર્થના કરી અને તેમની ઉત્કટ ઇચ્છા જાણીને સાલડી સઘની વિનંતિથી ગુરુદેવ સાલડી પધાર્યાં. સંઘે ભાવભર્યું સ્વાગત કર્યું, અઠ્ઠાઈ મહાત્સવ મંડાયા, વરઘેાડો જોવા આબાલવૃદ્ધ ઉમટી આવ્યા. પૂ. પંન્યાસજીએ વિધિ વિધાનપૂર્ણાંક સ. ૧૯૮૮ ના મહા શુક્ર ૬ ના દિને શુભ મુહૂતે ચઢતે પહેરે દીક્ષા આપી તેમનું
૭૯
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________
નામ મુનિ કનકવિજયજી રાખી પેાતાના શિષ્ય અનાવ્યા. આ પવિત્ર દિવસની યાદગિરિ નિમિત્તે સાલડીમાં પાખી પળાય છે. ગુરુદેવે જ્ઞાનના મહિમા વિષે મનનીય વ્યાખ્યાન આપ્યું. જૈન સાહિત્ય, જૈન કથાનક, જૈન તત્ત્વજ્ઞાન, જૈન ઇતિહાસ
જ્યાતિષ રાના જીવન-કવન એવાં તે રહસ્યમય છે કે આપણા બાળકા માળાએ-બહેનેાને સુસસ્કાર આપવા સુંદર પુસ્તકા આપવાં જોઇએ અને તે માટે લાઇબ્રેરીની જરૂરીયાત વિષે પ્રેરણા કરી, સંઘે આ વાત ઉપાડી લીધી અને સાલડીને આંગણે. સુંદર પુસ્તકાથી સમૃદ્ધ પુસ્તકાલય બની ગયું. અહીંથી વિહાર કરી અમદાવાદ શાહપુર પધાર્યાં. અહીં વિશાળ માનવ મેદની વચ્ચે મુનિ સુખેાધવિજયજી તથા મુનિ કનકવિજયજીને મહા વદ ૬ ના દિને વડી દીક્ષા આપી, વિહાર કરી કપડવંજ પધાર્યા અહીં પણ વમાન તપની મહત્તા વિષે ઉપદેશ આપીને વધમાન તપ સસ્થા સ્થાપન કરાવી ચૈત્ર માસ સુધી સ્થિરતા કરી.
અધવમેલડી મુનિવર્યાં અને નૂતન મુનિ ક્રુનવિજયજી ગુરુદેવની નિશ્રામાં શાસ્ત્રાભ્યાસમાં મગ્ન બની ગયા.
ગુરુદેવને તેઓની બુદ્ધિપ્રભા અને સેવાભાવનાથી ખૂબ સતાષ થયા.
૮૦
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________
२०
સુરતનું. યાદગાર ચાતુર્માસ
મન્થેણ વંદામિ’ સુરતનાં આગેવાને શ્રી નવલચંદ ખીમચંદ, શ્રી ગુલાબચંદ મેાતીચંદ તથા શ્રી નેમચંઢ નાથાભાઈ વગેરે ગૃહસ્થાએ વઢણા કરી.
4
"
ધ લાભ !' પન્યાસજીએ ધમ લાભ આપ્યા.
• ગુરુદેવ ! સુરતમાં ધમ પ્રભાવનાના કાર્યાં થવાની શકયતા છે. આપની સુધાભરી વાણી સાંભળવા બધા તલસી રહ્યા છે, ચાતુર્માસ માટે પણ અમારી વિન ંતિ છે; તેા હવે સુરત પધારવાની કૃપા કરા,' શ્રી નવલચ’દભાઈએ વિનતિ કરી.
‘ ભાગ્યશાળીએ ! સુરત તા ધમ ભૂમિ છે. સુરતના ઇતિહાસ ભવ્ય છે. સુરતના દાનવીરાએ દાનના ઝરણાં વહેવડાવી મદિરા-ઉપાશ્રય જ્ઞાનમંદિર બંધાવ્યા છે. '
૮૧
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________
મારાથી ધર્મપ્રભાવના થતી હોય તે હું જરૂર સુરત તરફ વિહાર કરીશ.” પંન્યાસજીએ વચન આપ્યું.
ગુરુદેવ કપડવંજથી વિહાર કરી સુરત પધાર્યા. સંઘે ભાવ ભર્યું ભવ્ય સ્વાગત કર્યું. સં. ૧૯૮૮નું ચાતુર્માસ સુરત કર્યું. આ ચાતુર્માસમાં પંન્યાસજી મહારાજના સુધાભર્યા વ્યાખ્યાને સાંભળવા સ્ત્રી પુરુષ ઉમટી આવતા હતા.
મહારાજશ્રીના તપના મહિમા વિષેના વ્યાખ્યાનથી ૩૫૦ જેટલા ભાઈ બહેને વર્ધમાનતપ કરનારા થયા. ચૌદ પૂર્વ તથા મહાસિદ્ધિ તપ થયા. વ્યાખ્યાન સાંભળવા જેન જૈનેતરે આવતા હતા. હમેશાં શ્રીફળ પુસ્તક આદિની પ્રભાવનાઓ થતી હતી. પંન્યાસજી મહારાજે ઉપધાન તપના મહિમા વિષે મનનીય વ્યાખ્યાન આપ્યું અને ચાર ગૃહસ્થાએ ઉપધાન તપ કરાવવા જવાબદારી લીધી. આ ઉપધાન તપમાં ધર્મપ્રેમી માજી જજ શ્રીમાન સુરચંદભાઈ બદામી, શ્રી નવલચંદભાઈ, શેઠ ઝવેરચંદ પન્નાજી, શેઠ નેમચંદભાઈ આદિ આગેવાન ગૃહસ્થ, બાલવયના બાળક મળી ૮૮ પુરુષે તથા ૩૩૭ બહેન થયા.
ઉપધાન તપની ક્રિયા વિધિ પંન્યાસજી મ. તથા તેમના શિષ્ય ખૂબ સુંદર રીતે કરાવતા હતા. ઉપધાન કરાવનાર ગૃહસ્થાએ પણ નવિમાં જુદી જુદી વસ્તુઓ બનાવીને તપસ્વીઓની સારી સેવા કરી.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________
માળારાપણુના મહાત્સવ શાનદાર રીતે ઉજવાયા. ૨૫૦ માળ પહેરનાર હતા. પહેલી માળનું ઘી ૫૦૦૦ મણુ થયુ. રૂપીયા ૧૫૦૦૦)ની ઉપજ થઈ તેમજ ખૂબ શાસન પ્રભાવના થઇ. દીવાળીમાં કસાઇએ ગાયાની કતલ કરતા હતા તે ખાખતમાં અભયદાન માટે પન્યાસજીએ દયાધમ ઉપર હૃદયદ્રાવક પ્રવચનના ધોધ વહેવડાવ્યે અને વાણીનેા જાદુ થયા. અનેક હૃદયા હચમચી ઊઠ્યા અને પીગળી ગયા. ટુંક સમયમાં રૂ. ૧૬૦૦) એકઠા થઇ ગયા અને ગાયાને અભયદાન મળ્યુ.
મહારગામના જીર્ણોદ્ધાર માટે સુરતના સઘ મારફત પન્યાસજી મહારાજશ્રીને વિનતિએ આવી હતી. પન્યાસજીએ જીર્ણોદ્ધાર માટે ઉપદેશ આપ્યા અને રૂા. ૨૦૦૦) થયા. વડા ચૌટાથી ચંદુરના દેરાસર માટે રૂા. ૬૦૦) મદદ કરાવી.
સ. ૧૯૮૯ ના માગશર શુદ્ઘિ ૧૩ ના રાજ ઝગડીમજીને છ‘રી’ પાળતા સંઘ નીકળ્યેા, જેમાં શેઠ નવલચઢ ખીમચંદની અગ્રતા સાથે ૧૫ જણ હતા. મામાં કઠેર વગેરે ગામાના સંઘમાં ઝગડા હતા. આપણા પન્યાસજી મહારાજે જ્યાં જ્યાં આવા ઝગડા હતા ત્યાં સંઘના આગેવાનાને મેલાવી ઉપદેશ આપ્યા અને સંઘનાં કલ્યાણ માટે તથા શાસનની શૈાભા વધારવાની ભાવનાની દ્રષ્ટિએ નજીવી બાબતમાં મનદુઃખ ભૂલી જવા સમજાવ્યા અને સંઘમાં એકતાની ભાવના જાગી અને સંઘમાં બધાને આનă આનંદ થઈ રહ્યો.
૮૩
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________
રસ્તામાં જગ્યાએ જગ્યાએ ગુરુદેવના સામૈયા થયા. પન્યાસશ્રીએ સુધાભરી વાણીમાં ગ્રામજનાને તપ-ત્યાગ-સદાચાર અને જીવનનું કલ્યાણ સાધવાના ઉપદેશ આપ્યા. વદી ૭મે સંઘ ઝગડીયા પહોંચ્યા અને સ ઘવીને તીથ માળ પહેરાવી સાધમિ વાત્સલ્યાદિ કાર્યો થયાં. ત્યાંથી પાછા ફરતાં સુરત પધાર્યા. એકંદરે રૂ. ૭૫૦૦૦) જેટલી રકમ સુરતના શ્રીસંઘે ખરચી. કંઠારથી કતારગામના સ ંઘ નીકળ્યેા. ત્યારબાદ સ ંઘે સામૈયાપૂર્વક સુરત હરિપુરામાં પ્રવેશ કર્યાં, અહીં પાઠશાળા માટે સારૂં ફંડ થયું, સુરતના શ્રીંસ ધમાં આનંદ આનંદ છવાઈ રહ્યો.
८४
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________
મુંબઈનું ચાતુર્માસ અને ભાગવતી દીક્ષાઓ
શઠ જીવતલાલ પરતાપસી તથા શેઠ નગીનદાસભાઈ આદિ આગેવાની મુંબઈના ચાતુર્માસ માટેની વિનતિને માન આપી સુરતથી વિહાર કર્યો. ગામેગામ સુધાભરી દેશનાથી ધર્મજાગૃતિ થઈ, મુંબઈમાં પધાર્યા. પંન્યાસજી મહારાજનું ભવ્ય સ્વાગત કરવામાં આવ્યું. સં. ૧૯૮૯ નું ચાતુર્માસ લાલ બાગમાં થયું. અહીં ચૌદપૂર્વની તપશ્ચર્યા નિમિત્તે અઠ્ઠાઈ મહોત્સવ તથા શારિતસ્નાત્ર થયું. પૂ. ચરિત્રનાયકના ઉપદેશથી સમીના ઉપાશ્રય માટે રૂ. ૩૦૦૦)ની ટીપ થઈ.
તેમના વિદ્વાન શિષ્ય મુનિ શ્રી કંચનવિજયજીને ગેડીજી ઉપાશ્રયે ચાતુર્માસ માટે આજ્ઞા આપી. અહીં પણ અઠ્ઠાઈ મહોત્સવ, શાન્તિનાત્રાદિ શાસન પ્રભાવનાના કાર્યો થયાં. તપશ્ચર્યા પણ ઘણું સારી થઈ, પર્યુષણ પર્વ રૂડી રીતે થયા. ગોડીજીના શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના મંદિરમાં પ્રતિભાસંપન્ન
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________
શાન્ત મૂર્તિ આચાર્ય શ્રી વિજયધર્મસૂરીશ્વરજી તથા આચાર્યશ્રી વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી આદિ મુનિવર્યોના ગુરુવર્ય મુનિરાજશ્રી વૃદ્ધિચંદ્રજી મહારાજશ્રીની મૂર્તિની ભવ્ય પ્રતિષ્ઠા પૂ ચરિત્ર નાયક પંન્યાસજી મહારાજશ્રીની પ્રેરણાથી થઈ હતી.
ભાવનગરમાં અને મુંબઈમાં પ્રતિષ્ઠિત કરવા માટે પિતાના ગુરુદેવ પૂ શ્રી વૃદ્ધિચંદ્રજી મહારાજની મૂર્તિ આચાર્ય પ્રવર ગુરુદેવશ્રી વિજયધર્મસૂરિજીના ઉપદેશથી થઈ હતી
આપણું ચરિત્ર નાયકે પિતાના શિષ્યોને જુદા જુદા ઉપા. શ્રયના સંઘની વિનતિથી મેકલવા ઉદારતા દર્શાવી હતી. આ બધા ઉપાશ્રયમાં પણ પર્યુષણ પર્વ આન દથી ઉજવાયાં, તપશ્ચર્યાએ સારી થઈ. ઉપજ પણ સારી થઈ અને સુંદર શાસન પ્રભાવના થઇ હતી.
શ્રી અનંતનાથજી દહેરાસરના ટ્રસ્ટી ભાઈઓ શાન્તિસ્નાત્ર મહોત્સવ માટે વિનતિ કરવા આવ્યા. અહીં સો વર્ષમાં પહેલું જ શાન્તિસ્નાત્ર થવાનું હતું. મહારાજશ્રી પધાર્યા અને શાન્તિ સ્નાત્ર મહોત્સવ ભવ્ય રીતે ઉજવાય અને સુંદર ક્રિયાવિધિથી કચ્છી સમાજના આબાલવૃદ્ધને અનહદ આનંદ થયે શાસનને જયજયકાર થઈ રહ્યો.
આપણું ચરિત્ર નાયક પંન્યાસજી મહારાજની વાણીમાં જાદુ હતું. વૈરાગ્યરસ ભરપૂર સુધાભરી વાણીથી હૈયા હચમચી
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઊઠતાં, વૈરાગ્યભાવથી રંગાઈ જતા કેટલાક મુમુક્ષુ ભાઇએ આ અસાર સંસારની મેાહ માયા છેાડી ત્યાગ માગે જવા ઉત્સુક અન્યા હતા. આપણા ચરિત્રનાયકે આ ભાઇઓને સાધુ જીવનની ઝાંખી કરાવી ચેતવ્યા અને તેમની કસોટી પણ વારવાર કરી; પણ તે ભાઈએ મક્કમ હતા તેથી ૧૯૯૦ના કાર્તિક વદી ૬ના રાજ ભાઈ મેઘજી કેશવજીને તેમના કુટુંબીઓ તરફથી ધામધૂમપૂર્વક દીક્ષા આપી, મુનિ મહિમાવિજય નામ રાખી પેાતાના શિષ્ય બનાવ્યા. માગશરશુદ્ધિ ૧૦ના રાજ અમદાવાદના શા. ચંદુલાલને દીક્ષા આપી મુનિ ચરણવિજય નામ રાખી મુનિ શ્રી સૌભાગ્યવિજયજીના શિષ્ય કર્યાં.
ઘાટકાપરની વિનતિ થતાં ઘાટકોપર પધાર્યાં. અહીં મહા શુદ્ઘ પના રાજ શા. દેસર રાણાએ કરેલ અપૂર્વ ધામધૂમપૂર્ણાંક ભાઈ પુનશી રાણાભાઈ અને પેથાપુર નિવાસી ભાઈ સેામચંદને દીક્ષા આપી, અનુક્રમે મુનિ પ્રભાવવિજયજી તથા સ`પતવિજયજી નામ રાખી પેાતાના શિષ્યા બનાવ્યા.
આ અવસરે મુનિ મહિમાવિજયજીને વડી દીક્ષા આપવામાં આવી. વળી ચરિત્રનાયક પાસે રહી અભ્યાસ કરતા કચ્છ ખીઢડાના રહીશ રવજીભાઈ શીવજીને પણુ દીક્ષાના ભાવ થતાં તેમને સુરત જવા આજ્ઞા આપી. સુરતમાં મુનિશ્રી કંચનવિજયજીએ તેમને દીક્ષા આપી મુનિ રજનવિજય નામ રાખી શ્રી ચરિત્રનાયકના શિષ્ય બનાવ્યા. આ રીતે મુંબઈના ચાતુર્માસ
૮૭
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________
માદ પાંચ ભાગ્યશાળી આત્માઓએ ભાગવતી દીક્ષા લીધી. પન્યાસજી મહારાજશ્રી તપસ્વી અને શાંતમૂર્તિ હતા. તેમની વૈરાગ્ય રસ ઝરતી મધુર વાણી વૈરાગ્યની ભાવના જગાવી જતી અને કેટલાય આત્માઓએ દીક્ષાર્થી બની જીવન ઉજાળ્યુ.
te
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________
8112 elbėjh 12916) !
Boldi$H COCB TA D&Jto 16. lliclle Rech
કિજ
દિકરી જ છે.
હોટ
જ
છે
. આ
છે. કે
ટલાક
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________
ર
મુનિ સંમેલન તથા શિષ્યાને પદવીદાન
અમદાવાદમાં મુનિ સમેલનનુ' આયેાજન થયુ હતુ. નગરશેઠ શ્રી કસ્તુરભાઈ મણીલાલની વિનતિરૂપ તારા આવતાં આપણા ચરિત્રનાયક પન્યાસજી મહારાજ અમદાવાદ પધાર્યા. આ સંમેલન યાદગાર બની ગયું. પૂજ્યપાદ સૂરિસમ્રાટ આચાર્ય શ્રી વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજ સ ંમેલનની સફળતા માટે ભારે પ્રયાસ કરી રહ્યા હતા. જુદા જુદા ગચ્છના આચાય પ્રવરા તથા પદસ્થા પધાર્યા હતા. દિવસેાના દિવસેા સંમેલનની કાર્યવાહી ચાલી, વિચાર વિનિમય થયા, ઠરાવે। આવ્યા અને તેના ઉપરના સુધારા પણ સૂચવાયા. સંમેલનના ઠરાવેાના અમલ માટે ૩ આચાય પ્રવા અને મુનિવની સમિતિ નક્કી થઇ. નગરશેઠ કસ્તુરભાઈ મણીભાઇએ ખૂબ સુંદર વ્યવસ્થા કરી બધા મુનિમહારાજોનું સન્માન જળવાય તથા બધા સાથે એસી શાસનના કલ્યાણ માટે વિચાર વિનિમય કરે અને બધા સર્વાનુમતે નિણુ ં કરે તે માટે ખૂબ કુનેહપૂર્ણાંક કા કર
૮૯
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________
આચાય પ્રવર સૂરિ સમ્રાટને સુંદર યશ મળ્યા અને સમેલન આનંદપૂર્વક પૂર્ણ થયું. આપણા ચરિત્રનાયકે પણ રસપૂર્ણાંક ભાગ લીધા અને પેાતાના ગુરુદેવ શાસ્ત્રવિશારદ આચાય પ્રવર શ્રીમદ્ વિજયધમ સૂરીશ્વરજીનું નામ દીપાવ્યું. આ સમયે આરંભડાના ગાંધી મણીલાલ કાળીદાસના ધર્મ પત્ની જડાવને દીક્ષા પેાતાના જ વતનમાં લેવાની ઈચ્છાથી મુનિશ્રી સુમતિવિજયને ભાણવડ માકલ્યા. ત્યાં ભારે ઉત્સવપૂર્વક વૈશાખ શુદિ ૧૦ ના રોજ જડાવબહેનને દીક્ષા આપવામાં આવી. સાધ્વીશ્રી જયશ્રીજી નામ રાખી શ્રી સચમશ્રીજીના શિષ્યા મનાવ્યા. અહીં પૂ મહારાજશ્રીના ઉપદેશથી કાયમી આય મિલશાળા માટે એક ગૃહસ્થ તરફથી રૂપિયા મૂકાયા.
આપણા ચરિત્રનાયક અમદાવાદથી વિહાર કરી વીરમગામ થઇ સમી પધાર્યો. જ્ઞાનમંદિરની આવશ્યકતા જણાતાં ઉપદેશ દ્વારા રૂ. ૨૦૦૦) કરાવ્યા અને ધમ ભક્તિ જૈન જ્ઞાન મંદિરની સ્થાપના કરવામાં આવી. અહીંથી વિહાર કરી આર ભડાવાળા આશારામભાઈની વિનતિ થતાં ત્યાં પધાર્યાં.
અહીં ઉજમણુ, શાન્તિનાત્ર વગેરે સુંદર શુભ કાર્યો કરાવ્યાં અને ત્યાંથી પાનસર પધાર્યાં.
· મન્થેણ વંદ્યામિ 'ખંભાતના શેઠ કસ્તુરભાઈ વગેરે આગેવાનેાએ વઢણા કરી.
* ધર્મ લાભ !' પન્યાસશ્રીએ ધમ લાભ આપ્યા.
૯૦
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________
કૃપાનિધાન! ખંભાતના સંઘની વિનતિ છે અને અમે તે માટે આપને પ્રાર્થના કરવા આવ્યા છીએ. ખંભાતમાં ચાતુર્માસ માટે પધારે અને ધર્મપ્રભાવના કરે,” શેઠ કસ્તુરભાઇએ વિનતિ કરી.
ગુરુદેવ! એક ભાઈની ઉપધાન કરાવવાની ભાવના પણ છે” બીજા ગૃહસ્થ જણાવ્યું.
“દયાસિંધુ! ખંભાતની ત્રણ કુમારીકા બહેનને દીક્ષાની પણ ભાવના છે તે જરૂર એ તરફ પગલાં કરે,” શેઠ કસ્તુરભાઈએ ફરી વિનતિ કરી.
જહા સુખમ્ ! પાનસરની યાત્રા કરી વિહાર થશે અને જેઠ સુદમાં ખંભાત આવી જવા ધારણું છે,” પંન્યાસજીએ વચન આપ્યું.
ખંભાતના આગેવાને મહારાજશ્રીની સંમતિથી ખૂબ રાજી થયા અને ખંભાત જઈ સંઘને આ ખુશ સમાચાર આપ્યા તે સંઘમાં આનંદ આનંદ થઈ રહ્યો.
પાનસરથી વિહાર કરી ૫ પંન્યાસજી મહારાજ ગામેગામ ધર્મ દેશના આપતા જેઠ શુદિ ૧૧ ના રોજ ખંભાત પધાર્યા.
ખંભાતના શ્રી સંઘે ભવ્ય સ્વાગત કર્યું. સં. ૧૯૯૦નું ચાતુર્માસ ખંભાતમાં કર્યું. આ ચાતુર્માસમાં ચૌદ પૂર્વ–અષ્ટ મહાસિદ્ધિ તથા અક્ષયનિધિ આદિ સુંદર ધર્મક્રિયાઓ થઈ.
૧
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________
પર્યુષણમાં મુનિ લલિતવિજયજીએ મા ખમણ કર્યું અને બીજી ઘણી તપશ્ચર્યાએ થઈ. પૂ. પંન્યાસજી મહારાજે કલ્પસૂત્ર વાંચન કરી આબાલવૃદ્ધને જૈનધર્મનું રહસ્ય સમજાવ્યું. માસખમણ નિમિત્તે જૈન શાળામાં અષ્ટાપદજીની રચના કરી પ્રભુ પધરાવ્યા. હજારો લેકે એ દર્શનને લાભ લીધે. પયુંષણમાં ઉપજ પણ સારી થઈ. ભાદરવા શુદિ ૧૩ને દિવસે મુનિ કંચનવિજયજી તથા મુનિ ભુવનવિજયજીને ભગવતીના યુગમાં પ્રવેશ કરાવ્યું. આસે શુદિ ૧૦ ને ઉપધાન શરૂ થતાં ૩૫ પુરુષ અને ૭૫ બહેનોએ પ્રવેશ કર્યો. માળારોપણ મહત્સવ આનંદપૂર્વક થયે. ખંભાતના ત્રણ નાના કુમારિકા બહેનને દીક્ષા મહત્સવ ખૂબ ધામધૂમપૂર્વક કરવામાં આવ્યા. ત્રણ કુમારિકા બહેનની સંસારમાંથી વિરક્ત થઈ ત્યાગમાર્ગ ગ્રહણ કરવાની ભાવનાથી બધા ખૂબ પ્રભાવિત થયા ત્રણે બહેનના ત્યાગની ભૂરિ ભૂરિ પ્રશંસા કરવા લાગ્યા.
ખંભાતથી વિહાર કરી પૂ. પંન્યાસજી મહારાજ શિષ્ય સમુદાય સાથે પાલીતાણા પધાર્યા. વિદ્વત કેવિદ્ ચારિત્રશીલ મુનિશ્રી કંચનવિજયજી તથા મુનિશ્રી ભુવનવિજયજીને પદારહણ કરવાને સમય નજીક આવેલ શ્રી સંઘને જણાવતાં અત્યંત હર્ષ થશે. તે નિમિત્ત અઠ્ઠાઈ મહેત્સવ શરૂ થા. સં. ૧૯૧ના મહા શુદિ ના ચડતે પહોરે મુનિશ્રી કંચનવિજયજીને તથા મુનિશ્રી ભુવનવિજયજીને ગણિ તથા પંન્યાસપદથી
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________
વિભૂષિત કરવામાં આવ્યા. આ પ્રસંગે ઘણી બહેનેએ જુદા જુદા વ્રત ઉચ્ચર્યા, સંઘમાં આનંદ આનંદ થઈ રહ્યો.
અહીંથી તળાજા પધાર્યા. સાચા દેવ શ્રી સુમતિનાથના દર્શન કરી આત્મિક વિકાસ અનુભવ્યું. અહીં ફાગણ વદી ૧૧ના કાયમી સંસ્થા માટે ઉપદેશ આપતાં વર્ધમાન તપ સંસ્થા સ્થાપન કરવામાં આવી. તે માટે સારું એવું ફંડ પણ થઈ ગયું. અહીંથી વિહાર કરી ભાવનગર પધાર્યા. ભાવનગરમાં તળાજાની વર્ધમાન તપની સંસ્થા માટે ઉપદેશ આપતાં રૂા. ૨૨૦૦) થયા. અહીંથી વિહાર કરી સિહેર થઈ દેવગાણું પધાર્યા. અહીં કચ્છ બાપટવાળા શાહ ચાંપશી પુનશીને દીક્ષા આપી મુનિ ચંપકવિજયજી નામ રાખી મુનિ પ્રભાવવિજયજીના શિષ્ય બનાવ્યા. અહીંથી વિહાર કરી ભાવનગર સંઘની વિનતિથી ભાવનગર પધાર્યા. સં. ૧૯૧નું ચાતુર્માસ ભાવનગરમાં કર્યું. ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયે મહારાજશ્રીના ઉપદેશથી બાઈ સાંકળીબહેને શત્રુંજયને પિસાતીને છરી પાળતો સંઘ કાઢ્યો. અહીં યાત્રા કરી લીંબડી પધાર્યા. અહીં કામદાર સંઘવી શેવિંદજી વિરચંદભાઈના ઉજમણુ પ્રસંગે સ્થિરતા કરી. અહીં સંઘના આગ્રહથી ફાગણ માસી કરી પાટડી પધાર્યા.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૩
રાજા,
આચાર્યપદ સમારોહ
* કૃપાસિંધુ! આજે એક જરૂરી કામ માટે આવ્યા છું. આશા છે કે આપ મને નિરાશ નહિ કરશે.” પાટડીમાં શેઠ પોપટલાલ ધારશીભાઈએ વંદન કરી વાત મૂકી.
“ભાગ્યશાળી! શાસનના કેઈ પણ કલ્યાણકારી કાર્ય માટે તે અમારૂં સાધુઓનું કર્તવ્ય છે. શું કામ છે તે દર્શાવે તે વિચાર કરી શકાય.” પન્યાસજી મહારાજે જવાબ આપે.
ગુરુદેવ! આ૫ વધમાન તપેનિધિ છે. આપે ગામેગામ વર્ધમાન તપની સંસ્થાઓ સ્થાપવા પ્રેરણા આપી છે. શાસ્ત્રવિશારદ આચાર્ય શ્રી વિજયધર્મસૂરીશ્વરજીના આપ પ્રાણપ્યારા શિષ્યરત્ન છે. આપે ઉપધાને કરાવ્યા છે. ઊજમણાના ઉત્સવ કર્યા છે. તીર્થોની યાત્રા સાથે સંઘ કઢાવ્યા છે. અમારી આપશ્રીના ભક્તો અને આગેવાની ભાવના છે
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________
કે આપશ્રી આચાય પદ્મવી સ્વીકારા અને અમને બધાને તે માટેના લાભ આપેા.’ શેઠ પેાપટલાલભાઇએ સ્પષ્ટતા કરી.
'
‘ પુણ્યશાળી ! હું હજી આચાય પદને ચગ્ય નથી. પન્યાસપદ તે તમારા બધાના આગ્રહથી સ્વીકાર્યું પણ હું તે સાધુપદમાં જ આનંદ માનુ છું. અને અમારૂં સાધુનું કન્ય તેા શાસનની પ્રભાવનાનું કાર્ય કરવું જ રહ્યું અને તપશ્ચર્યા તે મને ગળથૂથીમાં મળી છે. ’ આપણા ચરિત્રનાયકે પેાતાની લઘુતા દર્શાવી.
સાહેબ ! આપશ્રીના પ્રખર વક્તૃત્વ, ચારિત્રશીલતા, શાસનની ધગશ વગેરે ગુણેાથી આકર્ષાઈ પૂજ્યપાદ આગમાદ્વારક આચાય પ્રવર શ્રીમદ્ન સાગરાન દસૂરીશ્વરજીએ સદેશ પાઠવ્યે છે કૃપા કરી સ'મતિ આપેા. ’ પાપટભાઇએ વિશેષ આગ્રહ કર્યાં.
૮ ભાગ્યશાળી ! તમારા આગ્રહ હૃદયપૂર્વકનેા છે. પણ હું એ મહાન પદના અધિકારી નથી. ' પન્યાસજીએ પેાતાની અનિચ્છા દર્શાવી. પાપટભાઈ ઘેાડા નિરાશ થયા પણ ફરી પ્રયત્ન કરવા નિર્ણય કરી રજા લીધી.
આપણા ચરિત્રનાયક વીરમગામ પધાર્યા. અહીં પણ શેઠ પેાપટલાલભાઈ ફરી આચા`પદવી માટે વિશેષ આગ્રહ કરવા આવ્યા. વીરમગામના સઘના આગેવાનાએ પણ પન્યાસજી મહારાજને આગ્રહભરી વિનંતિ કરી. આગમાદ્ધારક આચાય
૯૫
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રવર શ્રીમદ્ સાગરાનંદસૂરીશ્વરજીને ફરી સંદેશ આવ્યો અને આપણું ચરિત્રનાયકને સંમતિ આપવા ફરજ પડી અને સંઘમાં આનંદ આનંદ થઈ રહ્યો. શ્રી પિોપટભાઈ વગેરે ગુરૂભક્તોની ભાવના સિદ્ધક્ષેત્ર પાલીતાણામાં આચાર્યપદ સમારોહ ભવ્ય રીતે ઉજવવાને હેવાથી પંન્યાસજી મહારાજ પાલીતાણા પધાર્યા.
ધર્મનિષ્ઠ ઉદારચરિત્ર શેઠશ્રી પિટલાલ ધારશીભાઈએ આચાર્યપદવી મહામહોત્સવ માટે અનેકવિધ તીર્થોની રચના કરાવી, અઠ્ઠાઈ મહોત્સવ શરૂ થયે. આપણા ચરિત્રનાયકનું ભવ્ય સ્વાગત કરવામાં આવ્યું. આગમ દ્ધારક આચાર્યશ્રી સાગરાનંદસૂરીશ્વરજી અહીં બિરાજમાન હતા. આ પ્રસંગે આપણું ચરિત્ર નાયક સાથે ત્રણ મહાત્મા ઉપા. શ્રી માણેકસાગરજી ઉપાટ કુમુદવિજયજી, પં. શ્રી પદ્યવિજયજીને પણ આચાર્ય પદથી વિભૂષિત કરવાના હતા. તીર્થોની રચનાના દર્શન કરવા માનવમેદની ઉમટતી હતી, જનતામાં આનંદની લહેર લહેરાણ હતી.
આ વખતે અક્ષયતૃતીયા ઉપર વરસીતપના પારણા નિમિત્તે તપસ્વીઓ તથા હજારે ભાઈ-બહેને માટે મેળે જામ્યો હતો. સં. ૧૯૯૨ ના વૈશાખ શુદિ ૪ ને શનિવારના પ્રાતઃસમયે વિશાળ માનવમેદનીની હાજરીમાં પૂજ્યપાદ આગમદ્ધિારક આચાર્યપ્રવર શ્રીમદ્ સાગરાનંદસૂરીશ્વરજીએ ચાર મહાત્માઓને આચાર્ય પદવીથી વિભૂષિત કર્યા. સભાજનોએ જયનાદેથી મંડપ ગજાવી મૂકે. તેઓના નામ શ્રી માણેક
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________
સાગરસૂરિજી, શ્રી વિજયકુમુદસૂરિજી, શ્રી વિજયભક્તિસૂરિજી, શ્રી વિજયપ્રભસૂરિજી રાખવામાં આવ્યા.
આ પ્રસંગે આચાર્ય પદવી સમારાહુની સફળતા માટે તથા ચારે મહાત્માએને અભિનંદન પાઠવતા દેશ દેશાવરના સંઘા તથા ગુરુભક્તોના કેટલાએ તારા આવ્યા હતા. અનેકવિધ શ્રીફળ આદિની પ્રભાવનાએ થઈ હતી. આ મહા મહાત્સવ પ્રસંગે તીર્થોની રચના વગેરે માટે ઉદારરિત ધનિષ્ઠ ગુરુભક્ત શેઠ શ્રી પેાપટલાલ ધારશીભાઇએ હુજારા રૂપીયા વાપરી અપૂર્વ લહાવા લીધેા હતેા. આજથી આપણા ચરિત્રનાયક આચાર્ય વિજયભક્તિસૂરીશ્વરજીના નામથી પ્રસિદ્ધ થયા.
રાજકે નિવાસી શ્રી મણીબહેને તળાજા સંઘમાં પધારવા વિનંતી કરી અને આચાર્ય શ્રી તળાજા સંધમાં પધાર્યાં. યાત્રા કરી તી માળ પહેરાવી પાછા પાલીતાણા પધાર્યાં.
લીંબડીના સ ંઘની આગ્રહભરી વિનતિથી ચાતુર્માસ માટે લીંબડી પધાર્યાં. શ્રી સથે આચાર્યશ્રીનું ભાવભયુ` સ્વાગત કયુ". જેઠ વદી ખીજે પ્રવેશ કર્યાં તે જ દિવસે મીયાગામના શા. દલસુખભાઈ રતનચ ંદ્નને દીક્ષા આપી, મુનિ ઢાલતવિજય નામ રાખી પેાતાના શિષ્ય બનાવ્યા. અષાડ શુદિ ૬ મુનિ દોલતવિજયને વડી દીક્ષા આપી. આ પ્રસંગે જે ઉત્સવ કર્યો તેનેા બધા ખર્ચે તેમના પુત્ર ભાઇ અમીચંદ તરફથી થયેા. સ. ૧૯૯૨ નુ ચાતુર્માસ આચાય'શ્રીએ લીંબડી કર્યું. વ્યાખ્યાનમાં
૯૭
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી ભગવતી સૂત્ર શરૂ કર્યુ. ભાગ્યશાળી અહેને મેાતીને સાથીએ કરાયે. પવિત્ર સૂત્રગ્રંથને હમેશાં જુદે જુદે ઘેર લઈ જતાં જ્ઞાનપૂજનની ઉપજ સારી થઇ વ્યાખ્યાનમાં જનતા સારી સંખ્યામાં આવવા લાગી, ઉપાશ્રય પણ નાનેા પડી ગયા. આચાર્ય શ્રીના સુધાભર્યાં વ્યાખ્યાનાની વાત સાંભળી લીંબડીના ધમપ્રેમી ઢાકાર સાહેબ પણ અપૂર્વ ભક્તિભાવપૂર્વક લાભ લેતા હતા. આ ચાતુર્માસમાં તપસ્યાએ ઘણી થઈ, ઉપજ પણ સારી થઇ. સંઘમાં આનă આનંદ છવાઈ રહ્યો. આબાલવૃદ્ધને પૂજય આચાર્ય પ્રવરના મધુર મધુર પ્રેરક રસપ્રદ વ્યાખ્યાનાથી પ્રેરણા મળી.
ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયે વિહાર કરી પેાષ દશમે શ્રી શખેશ્વરજી તીથ પધાર્યાં. અમદાવાદનીવાસી ધમપ્રેમી શેઠશ્રી ડાહ્યાભાઇ સાંકળચંદ્રે ઉજમણા પ્રસંગે પધારવા આગ્રહભરી વિનંતિ કરી અને આચાર્ય શ્રી અમદાવાદ પધાર્યા.
પોષ વદી ૬ ના રોજ ઉજમણાના મહાત્સવ શરૂ થયા, ઉજમણા નિમિત્તે અઠ્ઠાઈ મહેાત્સવ-પૂજા-પ્રભાવના-પ્રભુજીને અગરચના-ભાવના આદિ થયા. ઉજમણાના દર્શને ભાવિક ભાઇ-બહેનેા આવતા હતા. આચાય પ્રવરે પણ જ્ઞાનના મહિમા અને તપશ્ચર્યા વિષે વ્યાખ્યાન આપ્યા અને ધર્મપ્રભાવના સારી થઈ.
૯૮
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૪
જો 24
શાસન પ્રભાવનાના કાર્યો
ભગવંત અમારી ભાવના ઈડરમાં નવપદ આરાધન વિધિવિધાનપૂર્વક કરાવવાની છે. આપશ્રીને પધારવા અમારી આગ્રહભરી વિનતિ છે. આગલોરવાળા શેઠ પોપટભાઈ તથા શ્રી નગીનભાઈએ વંદણું કરી વિનતિ કરી.
“ભાગ્યશાળીઓ ! તમારી ભાવના ઉત્તમ છે. તમે જાણે છે મને તે તપશ્ચર્યા માટે ખૂબ પ્રેમ છે. હું તે ગામે ગામ વર્ધમાનતપના સ્થાનો સ્થાપવા પ્રેરણા કરું છું. આ ઉજમણને મહત્સવ પૂર્ણ થયે ઉપરીયાળ તીર્થની યાત્રા કરી ઈડર તરફ વિહાર કરવા ભાવના છે.” પૂ. આચાર્યપ્રવરે સંમતિ આપી.
કૃપાળુ! અમે તૈયારી કરીએ છીએ ઈડરગઢના જીર્ણોદ્ધાર માટે પણ આપશ્રીએ પ્રેરણા આપવાની છે.” શેઠ પોપટભાઈએ સૂચના કરી.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________
‘ ભાઈ ! મને તેના ખ્યાલ છે. તમે તે બડભાગી છે. ઈડરના તમારા જેવા ધમપ્રેમી ગુરુભક્તો પાસેથી મારે તે ધ પ્રભાવના માટે ઘણું કામ લેવાનું છે.' પૂ. ગુરુદેવે પેાતાની ભાવના પ્રવ્રુશિત કરી.
અમદાવાદથી વિહાર કરી પૂ. આચાર્ય પ્રવર ઉપરીયાળાની યાત્રાએ પધારતાં રસ્તામાં ગામેગામ ઉપરીયાળા તીના સંચાલન તથા વિકાસ માટે અસરકારક ઉપદેશ આપતાં ફાગણ શુદ્ઘ ૮ના ઉપરીયાળા પધાર્યા. આજે તી યાત્રા માટે ઘણા ભાઈ બહેના ઉમટી આવ્યા. અહીં એક દિવસને બદલે ત્રણ દિવસના કાયમી મેળેા કરવા પ્રેરણા આપી. આથી દરેક ખાતામાં સારી ઉપજ થઈ. અહીંથી વિહાર કરી લીંચ, મ્હેસાણા, વીસનગર, વડનગર પધાર્યા. લીંચની વધમાન તપ સ ંસ્થાને મદદની જરૂર જણાતાં ઉપદેશથી રૂા. ૧૦૦૦)ની તથા બીજા ગામેાની પણ સારી મદદ કરાવી જેથી સસ્થા સદ્ધર થઇ અને અવિ ચ્છિન્નપણે ચાલવા લાગી.
ચૈત્ર શુદ્ઘ પના રાજ ઈડરમાં પ્રવેશ કર્યાં. સંઘે ભાવભીનું સ્વાગત કર્યું. નવપદ આરાધન વિધિપૂર્વક ખૂબ આનંદ ઉત્સાહ અને એચ્છવપૂર્વક ઉજવાયું.. પૂ. આચાર્ય પ્રવરની સુધાભરી પ્રેરક દેશનાથી બહારગામની ઘણી ટીપા થઈ. ઈડરગઢના જીર્ણોદ્ધાર માટે પૂ. આચાય શ્રીએ પ્રેરણા આપી અને તે માટે સારૂ કુંડ થઈ ગયું. નવપદ આરાધન સમાજને હજારો
૧૦૦
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________
રૂપીઆની મદદ થઈ ઈડરમાં આચાર્યશ્રીની વાણીએ જાદુ કર્યા. નાના એવા ગામના ધર્મપ્રેમી ગુરુભક્તોએ દાનના ઝરણાં વહેવડાવ્યા, શાસન દંભાવનાના કાર્યો થયાં, સંઘમાં આનંદ આનંદ છવાઈ રહ્યો.
ઈડરથી વિહાર કરી આચાર્યશ્રી ઉડણી પધાર્યા. શાહ મગનલાલ મુળચંદ તરફથી તારંગાજીના સંઘમાં ચતુર્વિધ સંઘ સાથે પધારી, યાત્રા કરી શ્રી અજીતનાથ સ્વામીની ચમત્કારી તેજોમય મૂર્તિના દર્શન કરી, સંઘવીને તીર્થમાળા પહેરાવી. આ અરસામાં મહેસાણાનિવાસી શેઠ પુનમચંદ હરજીવનદાસને ઉજમણાની ભાવના થવાથી તેમની આગ્રહભરી વિનતિને માન આપી આચાર્યશ્રી મહેસાણા પધાર્યા. આચાર્યશ્રી અને તેના બહોળા શિષ્ય સમુદાયનું શ્રીસંઘે ભવ્ય સ્વાગત કર્યું.
આરંભડાના રહીશ ગાંધી વિઠ્ઠલદાસ કાલીદાસ આચાર્યશ્રીની વૈરાગ્યવાહિની દેશનાથી પ્રભાવિત થઈને દીક્ષાની ભાવનાવાળા હતા તેમણે આચાર્યશ્રીને પિતાને દીક્ષા આપવા પ્રાર્થના કરતાં જણાવ્યું કે–ભગવંત ! મારી ભાવના ઘણુ સમયથી દીક્ષા માટેની છે. મેં છ વિગય ત્યાગ કર્યો છે. મારા કુટુંબીજને તે માટે રાજીખુશીથી દીક્ષા આપવા ઈચ્છે છે, તે હવે મને તારો.
દીક્ષાથી વિઠ્ઠલદાસભાઈની તીવ્ર ભાવના જોઈને આચાર્ય ભગવંતે મહેસાણામાં દીક્ષા આપવા સંમતિ આપી. મહેસાણાના સંઘે દીક્ષાથી વિઠ્ઠલદાસભાઈને અભિનંદન આપ્યું. સં. ૧૯૯ના
૧૦૧
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________
વૈશાખ વદી ૬ના રોજ મહા મહોત્સવ પૂર્વક દીક્ષા આપી તેમનું નામ મુનિ વિનયવિજયજી રાખ્યું અને પૂ આચાર્યશ્રીના શિષ્ય બનાવ્યા.
અહીંથી વિહાર કરી આચાર્યશ્રી ભોયણી પધાર્યા. અહીં મુનિ વિનયવિજયજીના સંસારી ભાઈ મણીલાલ કાલીદાસની કુમારિકા પુત્રી લમીબહેનને વૈશાખ વદી ૧૧ના રોજ ઘણું ઠાઠમાઠથી દીક્ષા આપવામાં આવી. સાધ્વી શ્રી લાવણ્યશ્રીજી નામ રાખી તેમના સંસારી માતુશ્રી સાધ્વી શ્રી જયાશ્રીજીના શિષ્યા બનાવ્યા. અહીંથી વિહાર કરી જોટાણા પધારી જેઠ શુદિ ૧૧ના રોજ નૂતન મુનિ વિનયવિજયજી તથા સાધ્વી લાવણ્યશ્રીજીને વડી દીક્ષા આપી. સમીને સંઘની ચાતુર્માસ માટે આગ્રહભરી વિનતિથી આચાર્ય શ્રી વિશાળ શિષ્ય પરિવાર સાથે જોટાણાથી વિહાર કરી સમી પધાર્યા. સંઘે આચાર્યશ્રીનું ભવ્ય સ્વાગત કર્યું. સં. ૧૯૯૩નું ચાતુર્માસ સમીમાં કર્યું. અહીં પૂ. શ્રી સુમતિવિજયજીને ભગવતીજીના વેગમાં પ્રવેશ કરાવ્યું અને બીજા શાસનોન્નતિના ઉપધાન આદિ ઘણા સુંદર કાર્યો થયાં. અહીંથી આદરિયાણું પધાર્યા. અહીં સઘન ઉત્સાહપૂર્વક ભાઈ મફતલાલને પિષ શુદિ ૧૪ ના રોજ દીક્ષા આપી મુનિ માણેકવિજયજી નામ રાખી પૂ સુમતિવિજયજીના શિષ્ય બનાવ્યા. અહીંથી શાહ હઠીસંગ રાયચંદ તરફથી વડગામને છરી પાળ સંઘ નીકળે, તેને લાભ લઈ ઉપરીયાળા તીર્થની યાત્રા કરી વિરમગામ પધાર્યા.
૧૨
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૫
પદવી પ્રદાન તથા ઉજમણ મહોત્સવ
વીરમગામના સંઘે આચાર્યશ્રીનું ભવ્ય સ્વાગત કર્યું. મુનિરાજ શ્રી સુમતિવિજયજીને ગણિપદારોપણનું મુહૂર્ત કાઢી સંઘે કરેલા મહાન ઉત્સવ પૂર્વક બહારગામની ઘણી માનવમેદની વચ્ચે મહા વદી ૭ ના દિને ગણિપદથી અલંકૃત કરવામાં આવ્યા આ વખતે સુંદર શાસન પ્રભાવનાના કાર્યો થયા. અહીંથી વિહાર કરી રસ્તામાં અનેક ભવ્ય જીવોની ઉપર ઉપકાર કરતાં કરતાં વડાવલી પધાર્યા. અહીં પં. શ્રી કંચનવિજયજી પહેલેથી પધારેલા હતા. ફાગણ શુદિ ૫ ના રોજ નાણ મંડાવતાં ૨૧ શ્રાવક-શ્રાવિકાઓએ બ્રહ્મચર્યાદિ વ્રતે ઉચ્ચર્યા અને સુંદર પૂજાએ ભણાવવામાં આવી.
વડાવલીથી શુદિ ૬ ચાણસ્મા પધાર્યા. શ્રી સંઘે સુંદર સ્વાગત કર્યું, અહીં આચાર્ય મહારાજ પાસે ત્રણ માસથી રહેલ બેરૂના શા. સોમચંદ મનસુખરામને અત્યંત વૈરાગ્ય થયેલ અને વિગયને ત્યાગ આદિ અભિગ્રહ રાખેલ, તેમની વારંવારની
૧૦૩
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________
વિનતિથી તેમને ચાણસ્મા સંઘે કરેલ મહોત્સવ પૂર્વક ફાગણ શુદ ૧૦ના રોજ દિક્ષા આપી. તેમનું નામ મુનિ સુભદ્રવિજયજી રાખી મુનિ સુમતિવિજયજી ગણિના શિષ્ય બનાવ્યા. સંઘે ભાઈ સેમચંદને દીક્ષા લીધા પહેલાં અભિનંદનને મેળાવડે કરી ધન્યવાદ આપ્યા હતા, તેમ જ તેમને દબદબાભર્યો વરઘોડો કાઢો હતે જે જેવા શહેરના લેકે ઉમટયા હતા. સંઘમાં આનંદ આનંદ થઈ રહ્યો હતો.
આપણું ચરિત્રનાયક ચાણસ્મામાં હતા ત્યારે પાટણના આગેવાને ગુરુદેવને પાટણ પધારવાનું નિમંત્રણ આપવા આવ્યા. ગુરુદેવ તે સમયના જાણકાર હતા. પાટણમાં આ વખતે સંઘ-સોસાયટીના ઝગડા-મતભેદો ચાલતા હતા. ગુરુદેવે કહ્યું કે ભાગ્યશાળીએ! પાટણ તે ધર્મભૂમિ છે. કલિકાલ સર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય અને કુમારપાળ મહારાજાની આ ભૂમિમાં જૈન સમાજમાં મતભેદે હેય તે સમજાય પણ મનભેદ ન હેવા જોઈએ. તમે જાણે છે શાસનપ્રભાવનાના અને ધર્મા પ્રભાવનાના અરે તમારા સમાજ કલ્યાણના કામ અટક્યાં છે તેને તો વિચાર કરો. આ કુસંપને અંત આવો જોઈએ. પાટણનાં સંઘની પ્રતિષ્ઠા તે એકતામાં છે અને આ વચનોએ જાદુ કર્યું. શાંતમૂતિ એવા ગુરુદેવની સમજાવટથી બન્ને પક્ષોમાં સંપનું વાતાવરણ જાગ્યું અને પાટણના આબાલવૃદ્ધમાં આનંદ આનંદ થઈ રહ્યો. ગુરુદેવ પાટણ પધાર્યા અને પાટણે ગુરુદેવનું ભવ્ય સામૈયું કર્યું. શ્રી ચંપાબહેન જેશીંગભાઈ ઝવેરચંદ તરફથી
૧૦૪
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીફળની પ્રભાવના થઈ. પાટણમાં ગુરુદેવે શ્રીસંઘને ઐક્ય સાધવા માટે અભિનંદન આપ્યા અને ધર્મ પ્રભાવનાના અને સમાજ કલ્યાણના કાર્ય કરવા પ્રેરણા આપી રાધનપુરનિવાસી ધર્મનિષ્ઠ શ્રી મણીયાર હરગોવિંદદાસ જીવરાજભાઈની શ્રી શંખેશ્વરજી તીર્થમાં ઉજમણું કરવાની ભાવના હોવાથી તેમની આગ્રહભરી વિનતિને માન આપી આચાર્યશ્રી શંખેશ્વરજી પધાર્યા. અહીં તેમનું ભવ્ય સ્વાગત કરવામાં આવ્યું. ઉજમણું પ્રસંગે અઠ્ઠાઇ મહેત્સવ મંડાયે-પૂજા આદિ થયા. આચાર્ય શ્રીની વૈરાગ્ય ભરપૂર દેશનાથી અનેક ભવ્ય આત્માઓએ જુદી જુદી જાતના વ્રતે ઉચ્ચર્યા તેમ જ છ થી સાત હજાર માનવમેદની ભરાઈ ધર્મનિષ્ઠ શ્રી હરગોવિંદભાઈએ ઉદાર દિલથી ખૂબ લાભ લીધો. પૂ. આચાર્યશ્રીની સુધાભરી વાણીથી પ્રભાવિત થઈને શ્રી શંખેશ્વરજી તીર્થમાં અનેક ખાતાઓમાં સારી મદદ થઈ. ત્યારબાદ વિહાર કરી સાલડી પધાર્યા, સંઘે સ્વાગત કર્યું. અહીં મુનિ પ્રતાપવિજયજી તથા મુનિ પ્રબંધવિજયજીના વરસીતપના પારણા નિમિત્તે અનેરો મહત્સવ ઉજવાયે. લીંચના સંઘે પણ પારણું કરાવી લાભ લેવા માટે વિનતિ કરતાં મુનિશ્રી પ્રતાપવિજયજી આદિને ત્યાં એકલી લાભ આપે.
સાલડીથી વિહાર કરી બેરૂ સંઘના આગ્રહથી બેરૂ પધાર્યા. વૈશાખ શુદિ ૬ના રોજ નાણ મંડાવી મુનિ માણેકવિજયજી તથા મુનિ સુભદ્રવિજયજીને વડી દીક્ષા આપી. આ પ્રસંગે
૧૦૫
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૂજા, પ્રભાવના, નવકારશી આદિ બધું જ મુનિ સુભદ્રવિજયજીના સંસારી પિતાશ્રી તરફથી થયું હતું.
ચવેલીમાં પ્રતિષ્ઠા થવાની હોવાથી સંઘની આગ્રહભરી વિનતિથી પૂજ્ય આચાર્ય ભગવંતે શિષ્ય પરિવાર સાથે ધામધૂમપૂર્વક પ્રવેશ કર્યો. પં. કંચનવિજયજી આદિ ઠાણ પાંચ પણ પ્રથમથી જ આવી પહોંચ્યા હતા. તે નિમિત્તે કુમકુમ પત્રિકાઓ તૈયાર કરાવી ગામેગામ મોકલવામાં આવી. આચાર્યપ્રવરે વૈશાખ વદી ૬ ના શુભ મુહૂર્ત શ્રી વિમલનાથ સ્વામીની ભવ્ય પ્રતિમાને તખ્તનશીન કર્યા. આ પ્રસંગે બહારગામથી આવેલ મહેમાનોની સુંદર ભક્તિ કરવામાં આવી. વૈશાખ વદી ૮ ના રોજ નાણ મંડાવતાં ઘણાં સ્ત્રી પુરુષોએ બ્રહ્મચર્યાદિ વ્રત ઉચ્ચર્યા.
અહીંથી લણવા પધારી પાઠશાળા માટે ઉપદેશ આપ્યો અને પાઠશાળા સ્થાપના કરવામાં આવી, તેમજ વ્રત ઉચ્ચરાવ્યાં. અહીંથી કંથરાવી, ધાણાજ વગેરે ઠેકાણે વૈરાગ્યરસપૂર્ણ દેશનાથી શાસન પ્રભાવનાના અપૂર્વ કાર્યો કરાવતા ચાણસ્મા પધાર્યા. સંઘના અતિ આગ્રહથી મુનિ સુમતિવિજયજી ગણિ આદિ ઠાણું ૪ ને ત્યાં ચાતુર્માસ રાખ્યા.
શેઠ નગીનદાસ કરમચંદ આદિ સંગ્રહસ્થા તરફથી પાટણના ચાતુર્માસ માટે વિનતિ થતાં તેને સ્વીકાર કરી વિહાર કરી રૂપેપરની યાત્રા કરી જેઠ વદી ૬ના પૂ આચાર્યશ્રીઓ તથા
૧૦૬
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________
પં. શ્રી કંચનવિજયજી આદિ ઠાણા ૧૭ સહિત ધામધૂમપૂર્વક પ્રવેશ કર્યો. સાધ્વીશ્રી રમણીકશ્રીજી તથા સાધ્વી સુદર્શનાશ્રીને વડી દીક્ષા આપી. વાંકાનેરના શાહ અભેચંદ લાડકચંદે પૂ. આચાર્યશ્રીને વાસક્ષેપ લઈ ચાણસ્મામાં અષાડ શુદિ ૧૦મે સમારોહપૂર્વક દીક્ષા લીધી. નામ મુનિ અભયવિજયજી રાખી મુનિ સુમતિવિજયજી ગણિવરના શિષ્ય બનાવ્યા. જે પ્રસંગે ચાણસ્માના સંઘે સુંદર મહોત્સવ કર્યો હતે. વ્યાખ્યાનમાં આચાર્યશ્રીએ સૂયગડાંગ સૂત્ર તથા સમરાદિત્ય કેવળી ચરિત્ર વાંચ્યું. અપૂર્વ વાણી પ્રકાશનથી ચૌદપૂર્વ અને વર્ધમાન તપ આદિ થયા તેમ જ એ નિમિત્તે અઠ્ઠાઈ મહોત્સવ થ. મુનિ જગતવિજયજીની તબીયત વિશેષ બગડી, પાટણના સંઘે તેમની સેવા સુશ્રુષા ઘણુ કરી પણ તૂટીની બૂટી નહિ તેમ અષાડ વદ ૧૧ના રોજ મુનિ જગતવિજયજી કાળધર્મ પામ્યા. સંઘે તે નિમિત્તે અઠ્ઠાઈ મહેત્સવ આદિ કર્યા.
સં. ૧૯૯૪નું ચાતુર્માસ આચાર્યશ્રીએ પાટણ કર્યું. આ ચાતુર્માસમાં શેઠ નગીનદાસ કરમચંદ આદિ ગૃહસ્થા તરફથી ઉપધાન તપ-માળારોપણ ઉત્સવ થયા, દેવદ્રવ્યાદિકની વૃદ્ધિ થઈ તપશ્ચર્યા પણ ઘણું થઈ શ્રી મણીલાલ ઝવેરીના પુત્રી બહેન શારદાને દીક્ષા આપી તેનું નામ સૂર્યોદયાશ્રી રાખવામાં આવ્યું અને તેમના જ માતા ચંદ્રોદયાશ્રીના શિષ્યા બનાવ્યા. સંઘમાં આનંદ આનંદ થઈ રહ્યો. ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયે પાટણથી વિહાર કરી આચાર્યશ્રી ચાણસ્મા થઈ સમી પધાર્યા. અહીં
૧૦૭
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________
વડેચા ઘેલચંદ મગનચંદે મૂળનાયકજીને હીરાજડિત મુગટ ચડાવવા નિમિત્તે મહત્સવ શરૂ કર્યો. તેમાં ભાગ લઈ હારીજ, કંઈ થઈ ચાણસ્મા પધાર્યા. અહીં મહા સુદ ૧૩ ના રોજ મુનિશ્રી સુમતિવિજયજીને ગણિ અને પંન્યાસ પદવીથી વિભૂષિત કર્યા અને ઝીંઝુવાડાના શાહ ભવાનભાઈને દીક્ષા આપવામાં આવી. તેમનું નામ મુનિ ભાનુવિજયજી રાખવામાં આવ્યું અને પં. સુમતિવિજયજીના શિષ્ય બનાવ્યા. ચાણસ્માના સંઘે આ નિમિત્તે સુંદર મહોત્સવ કર્યો હતે. અહીંથી વિહાર કરી ખેરવા, સાલડી, બોરૂ, પાનસર થઈ કલેલ પધાર્યા. આ વખતે આરંભડાના રહીશ બહેન હરકેર પ્રથમથી સાધ્વીશ્રી જયશ્રીજીના પરિચયમાં આવેલ. પૂઆચાર્ય મહારાજશ્રીના ઉપદેશથી વૈરાગ્ય ભાવના જાગેલી, તેમની ભાવના દીક્ષા લેવાની થવાથી કલેલના સઘ અઠ્ઠાઈ મહેત્સવ શરૂ કર્યો. બહેન હરકોરના શ્વસુરપક્ષના ભાઈ ગુલાબચંદ કાનજીભાઈ જેઓ ઘણું વખતથી પૂર્વ આફ્રિકા રહે છે તેઓ હરકોર બહેનને દીક્ષા અપાવવા આફ્રિકાથી આવી પહોંચ્યા. તેમણે પણ મહોત્સવમાં સારો ભાગ લીધે. કલના સંઘમાં સારે રંગ જાયે. ફાગણ વદી ૬ ના દિવસે સમારેહપૂર્વક બહેન હરકેરને દીક્ષા આપી તેમનું નામ સાધ્વીજી હેમશ્રીજી રાખી આચાર્ય મહારાજની આજ્ઞાવતી સાધ્વીશ્રી દર્શનશ્રીજીના શિષ્યા સંજમશ્રીના શિષ્યા જયશ્રીજીના શિષ્યા કર્યા. તે જ દિવસે મુનિ ભાનુ વિજયજીને વડી દીક્ષા આપવામાં આવી. તેમને પં. શ્રી સુમતિ વિજયજીના શિષ્ય જાહેર કર્યા. આ પ્રસંગે સંઘને ઉત્સાહ
૧૦૮
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઘણે સારે હતે. આસપાસથી ઘણા ભાઈ બહેન આવ્યા હતા. અહીંથી સેરીસા યાત્રા કરવા માટે પધાર્યા. અહીં પણ પૂજા, પ્રભાવના, સ્વામીવાત્સલ્ય થયું. અહીંથી અમદાવાદ થઈ ઓગણજ પધાર્યા. ચિત્રીની શાશ્વતી ઓળી કરાવી. આસપાસના
કોએ સારો લાભ લીધો. ઓગણેજના શાહ સેમચંદભાઈ અમથાલાલ તરફથી ચૈત્રી પુનમના દેવવંદન કરવામાં આવ્યા. આ નાનું ગામ હોવા છતાં સંઘે એક મંડપ ઉભે કરાવ્યું, આજુબાજુના ગૃહસ્થ પણ દેવવંદનમાં જોડાયા. આવી ક્રિયા કેઈવાર થઈ નહિ હેવાથી જેનેતર લેકે પણ આનંદિત થયા. અમદાવાદના ધર્મનિષ્ઠ શેઠશ્રી મોહનલાલ છોટાલાલની ઉજમણાની ભાવનાથી તેમણે આચાર્યશ્રીને વિનતિ કરી અને આચાર્યશ્રી અમદાવાદ પધાર્યા. અહીં સુંદર સ્વાગત થયું. ઉજમણુની શોભા રમણીય હતી. હજારે ભાઈ-બહેને દર્શને આવતા હતા. આ પ્રસંગે આગમેદ્ધારક આચાર્યશ્રી સાગરાનંદસૂરિજીની પધરામણ હોવાથી શાસનપ્રભાવના સારી થઈ. વિહારની તૈયારી થતી હતી તેવામાં વઢવાણના સંઘ તરફથી ડેપ્યુટેશન ચાતુર્માસ માટે વિનતિ કરવા આવ્યું. તે માટે અત્યંત આગ્રહ થવાથી આચાર્યશ્રીએ વઢવાણ તરફ વિહાર કરવા નિર્ણય કર્યો. ડેપ્યુટેશનને ખૂબ આનંદ થયે. અમદાવાદ આચાર્યશ્રીને ભવ્ય વિદાય આપી, આચાર્યશ્રી વઢવાણ પધાર્યા.
૧૦૦
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________
ર૬
ઉપધાન તપ મહાત્સવા
વઢવાણના શ્રીસ ંઘે આચાય પ્રવરશ્રીનું ભવ્ય સ્વાગત કર્યું. સઘની ભાવના ભગવતી સૂત્ર સાંભળવાની થઈ. સાચા મેાતીના સાથીએ થયા. દિવસે દિવસે વ્યાખ્યાનમાં માનવમેદુની વધવા લાગી. સ્થાનકવાસી ભાઇએ પણ વ્યાખ્યાનના લાભ લેવા આવવા લાગ્યા. ઉપાશ્રય ટુ કે પડ્યો. સ ંઘે વિશાળ ઉપાશ્રય કર્યાં. પૂ આચાય ભગવંતની વ્યાખ્યાનની શૈલી એવી તેા પ્રભાવશાળી, સરળ અને રસપ્રદ હતી કે 'મેશાં લેકે રસપૂર્વક શાંતિથી સાંભળતા અને સૂત્રને મહિમા-સૂત્રનુ રહસ્ય તથા ભગવાનની વાણીની વાનગી સાંભળી લેાકેા ખૂબ પ્રભાવિત થતા હતા. શાસનને જય જયકાર થઈ રહ્યો હતા. ચાતુર્માસમાં આચાર્ય શ્રીની પ્રેરણાથી ઘણી ઘણી તપશ્ચર્યાએ થઈ. કલ્પસૂત્રનું વાંચન સાંભળવા સઘના આબાલવૃદ્ધ ઉમટી આવતા હતા. ક્ષમાપના અને સંવત્સરીનું રહસ્ય સાંભળી બધા ખૂબ પ્રભાવિત થયા હતા, આચાયશ્રીની વાણીમાં જાદુ હતા.
૧૧૦
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ માસમાં ઉપધાન તપ શરૂ થયા. લગભગ ૨૫૦ ભાઈ બહેને ઉપધાન તપમાં જોડાયા. વઢવાણના શ્રી સંઘે ઉપધાન કરવાવાળા તપસ્વીઓની ભક્તિમાં કશી ખામી રાખી ન હતી. ઉપધાન કરનાર બધાને ખૂબ સંતોષ અને શાંતિ થઈ. માળારોપણનો મહત્સવ ભવ્ય થયે. આસપાસના ગામથી સેંકડો ભાઈ બહેનો આ પ્રસંગે આવી લાગ્યા. વઢવાણ શહેર ઉત્સવથી ગાજી ઉઠયું. આ પ્રસંગે અઠ્ઠઈ મહોત્સવ-શાંતિસ્નાત્ર વગેરે થયા. દેવદ્રવ્યાદિની ઉપજ પણ સારી થઈ ૧૯૯૫ નું ચાતુર્માસ વઢવાણમાં ઘણુ આનંદપૂર્વક સમાપ્ત થયું. શહેરના આગેવાની વિનતિથી આપણા ચરિત્રનાયકે એક જાહેર વ્યાખ્યાન આપ્યું. આ વ્યાખ્યાનમાં જૈન સંઘના આબાલવૃદ્ધ ઉપરાંત શહેરના આગેવાનો, અધિકારી વર્ગ, શિક્ષક વગેરે મોટી સંખ્યામાં આવ્યા હતા. આ પ્રસંગે આચાર્યશ્રીએ પિતાની સુધાભરી વાણીમાં જ્ઞાનની મહત્તા, તપશ્ચર્યા અને ત્યાગ દ્વારા જીવન સાર્થક કરવાની ભાવના અને સમાજના મધ્યમ વર્ગને ઊંચે લાવવા માટેની ફરજ તથા બાળકો અને બાળાએ જે આવતી કાલના નાગરિકો છે તેઓને સુસંસ્કાર અને સદાચાર આપવા માતા પિતાએ કેવી કાળજી રાખવી જોઈએ વગેરે ઉપદેશ આપી સભાજનોને પ્રભાવિત કર્યા હતા. સભાજનોએ આચાર્યશ્રીને જય જયકાર કર્યો હતો.
માગશર વદી ૭ના રોજ વિહાર કરી ચુડાના શ્રી મનસુખ ભાઈ સુખલાલ તારવાળાની વિનતિથી તેઓના ઉજમણા પ્રસંગે
૧૧૧
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચુડા પધાર્યા. વિહારમાં મૂળી આવતાં શ્રાવકેના આગ્રહથી જાહેર વ્યાખ્યાન થયાં. વ્યાખ્યાનમાં મૂળીના દરબારે સારે ભાગ લીધો હતે. ત્યાંથી ચુડા પધાર્યા. સંઘે સ્વાગત કર્યું. શ્રી મનસુખભાઈ તથા તેના કુટુંબીજનેએ ઉત્સાહપૂર્વક ઉજમણની શોભા ખૂબ સુંદર બનાવી. સં. ૧૯૯૬ના પોષ વદીમાં ઉજમણું થયું. વ્યાખ્યાનમાં ઘણા ભાઈ બહેનોએ લાભ લીધે. જુદા જુદા અભિગ્રહ થયા. અહીંથી વિહાર કરી રાણપુર થઈ અલાઉ પધાર્યા. અલાઉમાં સં. ૧૯૯૬ના મહા શુદિ ૬ના રોજ શ્રી શંખેશ્વરજી પાસે ગામ સુરેલના રહીશ શાહ કાતિલાલ છોટાલાલને તેમના કુટુંબીજનેની સંમતિથી દીક્ષા આપી તેમનું નામ મુનિ કાન્તિવિજયજી રાખ્યું. અહીંથી વિહાર કરી વળા-સિહોર થઈ ભાવનગર પધાર્યા અહીં ચૈત્રી પુનમના દેવવંદન વિશાળ મેદની વચ્ચે સંઘના અપૂર્વ ઉત્સાહ સાથે કરાવવામાં આવ્યા. ભાવનગરને સંઘ ચિત્રી પુનમના દેવવંદન કરાવવામાં ઘણું જ ઉત્સાહ દર્શાવે છે. આ પ્રસંગે લગભગ એક હજાર જેટલા ભાઈ બહેનની વચ્ચે દેવવંદન થયું. દેવદ્રવ્યની ઉપજ સારી થઈ. અહીંઘી વિહાર કરી સિહોર થઈ તીર્થાધિરાજ શ્રી શત્રુંજયની યાત્રાએ પાલીતાણા પધાર્યા.
તીર્થાધિરાજ શત્રુંજયની યાત્રા કરી પાવન થયા. પાલીતાણામાં વૈશાખ સુદ ૩ ના દિવસે સિહેરના રહીશ ભાઈ હિંમતલાલ ભાઈચંદને દીક્ષા આપી તેમનું નામ મુનિ હરખવિજયજી રાખવામાં આવ્યું તેને મુનિશ્રી ભુવનવિજયજી ગણિના શિષ્ય
૧૧૨
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________
કર્યાં. આ પ્રસંગે સુરતના રહીશ ભાઈ રમણલાલ વનેચંદ્રની ભાવના દીક્ષાની થવાથી તેમને પણ દીક્ષા આપી મુનિ રસિકવિજય નામ રાખ્યું. તેમને મુનિશ્રી દોલતવિજયજીના શિષ્ય કર્યાં. તે જ નાણુમાં મુનિ કાન્તિવિજયજીને વડી દ્વીક્ષા આપી અને આચાર્ય મહારાજશ્રીના શિષ્ય કર્યો. પાલીતાણામાં ઘણા શુભ કાર્યો થયા. અહીં જામનગરના શાહ કસ્તુરભાઇ વગેરે ચાતુર્માસની વિનતિ માટે આવ્યા. તેમણે જામનગરના શ્રી સંઘ વતી આગ્રહભરી વિનંતિ કરી. તે વિનતિ સ્વીકારી જામનગર માટે વિહાર કર્યાં. વિહારમાં ગારીયાધારમાં ૧૯૯૬ના વૈશાખ શુદ્ધિ ૧૦ના માટે મહેાત્સવ હતા તે પ્રસ`ગે ગારીયાધાર શ્રી સંઘની વિનતિથી ઘેાડા દિવસ સ્થિરતા કરી, વ્યાખ્યાન વાણીના લાભ આપી વિહાર કરતાં કરતાં જુદા જુદા ગામેામાં ધર્મપ્રભાવના કરતાં કરતાં રાજકાટ પધાર્યા. રાજકેટમાં આચાય શ્રી નરમ થઇ ગયા. શ્રી સ ંઘે ખૂબ સેવા સુશ્રૂષા કરી. એક મહિના રાજકેટમાં સ્થિરતા કરી વિહાર કરી જામનગર પધાર્યા. જામનગરથી બે ગાઉ દૂર આચાર્ય શ્રીને લેવા ઘણા ભાઇએ વાવમાં આવ્યા. અહીં પૂજા સ્વામીવાત્સલ્ય થયું. જામનગર પધારતાં શ્રીસંઘે આચાર્યશ્રીનું ભવ્ય સ્વાગત કર્યું.
જામનગરના ચાતુર્માસમાં મુનિ રસિકવિજયજીની વડી દીક્ષા થઈ. મુંબઈથી ધર્મનિષ્ઠ ઉદારચરિત શેઠ શાંતિભાઇ ખેતશી ભાઈ આવ્યા. આચાય શ્રીની સુધાભરી વાણીના પ્રભાવથી શેઠશ્રી શાંતિભાઇએ ઉપધાન તપ કરાવવા ઘણી સારી રકમ આપી.
૧૧૩
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________
તેમના તથા શ્રી જેઠાલાલ કસળચંદ તરફથી ઉપધાન તપ થયા. ઉપધાનમાં ભાઇ-બહેનેાની સારી સંખ્યા હતી તપસ્વીઓની રૂડી રીતે સેવા કરવામાં આવી. માળારોપણના ઉત્સવ ભવ્ય બન્યા. અહારગામથી ઘણા ભાઈ-બહેના આ ઉત્સવ પ્રસંગે આવ્યા હતા. દેવદ્રવ્યાક્રિકની ઉપજ સારી થઇ હતી. ચાતુર્માસમાં તપશ્ચર્યા ઘણી થઇ. સંઘમાં આનંદ આનંદ છવાઇ રહ્યો. આચાર્યશ્રીની સુધાભરી વાણી સાંભળવા જૈન-જૈનેતરા આવતા હતા. ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયા પછી નવલબહેનને અઠ્ઠાઇ મહેસ્રવપૂર્વક ઘણા ઠાઠમાઠથી માગશર શુદ પના રાજ દીક્ષા આપવામાં આવી. આ પ્રસંગે જામનગરના અગ્રગણ્ય આગેવાન શ્રી ફુલચંદભાઇ પુરૂષાત્તમ તખેળીએ સારા લાભ લીધે। અને અમુક ચીજને અભિગ્રહ કર્યો હતા. નવલખહેનનું નામ નિપુણશ્રીજી રાખી સાધ્વી જયશ્રીજીના શિષ્યા તરીકે જાહેર કર્યાં.
૧૧૪
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૭
આરંભડામાં પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ
કપાસિંધુ! આરંભડા ગામ તે નાનું છે પણ અમે સુંદર મંદિર બંધાવ્યું છે, તેની પ્રતિષ્ઠા આપશ્રીના શુભ હસ્તે કરાવવા વિનતિ કરવા આવ્યા છીએ. આરંભડાવાળા શ્રી જાદવજીભાઈ મુળજી વગેરે આગેવાનોએ વંદણ કરી પ્રાર્થના કરી.
ભાગ્યશાળીઓ! તમારી ભાવના હું જાણું છું. તમે દહેરાસર માટે સારો એવો પ્રયાસ કર્યો છે. પ્રતિષ્ઠા માટેની તમારી વિનતિ યેગ્ય છે પણ ગેડી મુશ્કેલી જણાય છે!' આચાર્યશ્રીએ શંકા રજુ કરી.
ભગવંત! શું મુશ્કેલી છે તે આપશ્રી જણાવે. અમે તેને ઉકેલ જરૂર કરી શકીશું.” જાદવજીભાઈએ ખુલાસે પૂછયો.
જાદવજીભાઈ! આરંભડાને રસ્તે ઘણે વિકટ છે. રસ્તામાં શ્રાવકેના ઘર પણ નથી. મારી સાથે શિષ્ય સમુદાય પણ છે, તેથી જરા વિચાર થાય છે.” આચાર્યશ્રીએ સ્પષ્ટતા કરી.
૧૧૫
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________
ગુરૂદેવ ! એ માટે અમે પહેલેથી વિચાર કરી જ રાખ્યા છે. અમારા ઉત્સાહી સેવાભાવી ભાઇએ વિહારમાં સાથે જ રહેશે અને આપને વિહારમાં કેઈ પણ જાતની મુશ્કેલી નહિ આવે. કૃપા કરી આપ પ્રતિષ્ઠા પર પધારવાની અમારી વિનતિને સ્વીકાર કરી. અમને તથા શ્રી સઘને આપના પધારવાથી ખૂબ આનંદ થશે. ’ જાદવજીભાઈએ ફરી આગ્રહભરી વિનંતિ કરી.
'
· જહા સુખમ્ ! પ્રતિષ્ઠાનુ` કા` ઘણું ઉત્તમ છે. આરભડા જેવા નાના ગામમાં પ્રતિષ્ઠા ઉત્સવ થાય તે આનન્દ્વની વાત છે. આપણે પ્રતિષ્ઠાને થાડા દિવસની વાર છે. હું જામનગરની આજુબાજુની પંચતીર્થીની યાત્રા કરી પેષ માસમાં તે તરફ વિહાર કરીશ. ’ આચાર્ય શ્રીએ સ ંમતિ આપી.
‘કૃપાસાગર! આપની સ ંમતિથી અમને ખૂબ ખૂબ આનંદ થયા છે, વિહારના સમયે આપશ્રી અમને જરૂર જણાવશે, રસ્તાની તમામ વ્યવસ્થા અમે કરી રાખીશુ.’ જાદવજીભાઇએ આનંદ વ્યક્ત કર્યાં.
આપણા ચરિત્રનાયક પૂ. આચાય શ્રી જામનગરની પંચ તીર્થીની યાત્રા પૂરી કરી પાછા જામનગર આવી ગયા. જામ નગર આવી પાષ માસમાં આરંભડા તરફ પ્રયાણ કર્યું. જામનગરથી વિહાર કરી અનુક્રમે ખંભાળીયા આવ્યા. સ`ઘે સુંદર સ્વાગત કર્યું. અહીં મહેસવપૂર્વક સાધ્વીજી નિપુણ શ્રીજીની વડી દીક્ષા થઈ. ખભાળીયાથી આરંભડા તરફ વિહાર
૧૧૬
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________
લખાન્ચે. માગ માં શ્રાવકેાના ઘર ન હાવાથી આર’ભડા વગેરે ગામાના શ્રાવકા સાથે રહ્યા. રસ્તામાં જૈનેાના ઘર નહાવા છતાં જૈનેતરાએ આચાર્યશ્રીની સામા આવી ખૂબ ઉત્સાહથી સામૈયા કર્યાં. ગામ વળતરા, રાણુ, ગુરગર, ચરકલા, ખુરવા સર, હમુસર, નાગેશ્વર વગેરે ગામેામાં જૈનેતર ભાઈઓએ પેાતાના ઘર ખાલી કરી ઉતરવા સ્થાન આપતા હતા. આચાર્ય શ્રી પણ જૈનેતર ભાઇઓને સાદી રસભરી ભાષામાં કથાનકા દ્વારા ધમ ભાવના જગાડવા ઉપદેશધારા વહેવડાવી રહ્યા હતા. ગામેગામના લોકો પણ ગુરુદેવની સુધાભરી વાણી સાંભળી મહુ આનંદિત થતા હતા અને આ બધા નાનકડા ગામેામાં સદ્ભાગ્યે વિદ્વાન પ્રસિદ્ધવક્તા આચાર્ય ભગવાનના પુનિત પગલાં થયાં અને ગ્રામજનેને જે સદાચાર અને સેવાના ઉપદેશ મળ્યે તે એક ધન્ય પ્રસોંગ હતા.
ઉપદેશની અસર થતાં આચાર્ય શ્રી જગ્યાએ જગ્યાએ ભાદરવા શુદ્ધિ ૪ સંવત્સરી અને અષાડી ચતુર્દશીની પાખી પડાવવાના દસ્તાવેજ કરાવતા અને આ પવિત્ર દિવસેામાં ધર્મ ધ્યાન-પરાપકાર કરવા પ્રેરણા આપતા હતા. મહા શુદ્િ ૧૩ના દિવસે આરંભડામાં પ્રવેશ થયેા. આરંભડા શહેર તપસ્વી પ્રસિદ્ધવક્તા શાંતમૂતિ આચાર્ય ભગવંત તથા વિશાળ શિષ્ય પરિવારના આગમનની ઘણા સમયથી રાહ જોતું હતું. આચાશ્રીનું ભવ્ય સ્વાગત કરવા જૈન-જૈનેતર બધા તલસી રહ્યા હતા. ગામના આખાલ વૃદ્ધના આનંદથી આરંભડા ગાજી
૧૧૭
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઊઠયું. આજુબાજુના જૈન-જૈનેતર ભાઈ-બહેનેના આગમનથી આરંભડા નાનકડું ગામ મટી શહેર બની ગયું. શહેરે આચાર્ય ભગવંતનું ભવ્ય સ્વાગત કર્યું. બજારે શણગારવામાં આવી, જગ્યાએ જગ્યાએ કમાને ઊભી કરવામાં આવી. ગુરુદેવના દર્શન માટે ગ્રામજને ઉમટી આવ્યા, આનંદની લહેર લહેરાણું, એક સુંદર મંડપ બાંધવામાં આવ્યું. આચાર્યશ્રીને સુધાભર્યા વ્યાખ્યાને સાંભળવા જૈન-જૈનેતરે ઉમટી આવતા હતા. આચાર્યશ્રીના વ્યાખ્યાનોની ઘણી સારી અસર થઈ ઘણું અભિગ્રહો થયા. કેટલાએ વ્યસનની બાધા લીધી. પ્રતિજ્ઞાપત્રો લખાયા અને ગામના લોકોને એવી પ્રેરણા થઈ કે આચાર્યશ્રી આપણા નાનકડા ગામમાં પધાર્યા છે તે તેને લાભ લઈને ગામના બાળકે, બાળાઓ, વિદ્યાર્થીઓ, યુવાનો, બહેને અને વૃદ્ધો બધાના જીવન સુસંસ્કારી, ધર્મભાવનાવાળા, સદાચારી અને સેવાભાવી બને તે આરંભડાને ઉદ્ધાર થઈ જાય. આ પ્રતિષ્ઠા હંમેશને માટે યાદગાર બની રહે.
પ્રતિષ્ઠાના વિધિ વિધાન માટે છાણીથી શ્રી નગીનદાસભાઈ પધાર્યા. અઠ્ઠાઈ મહોત્સવ મંડાયે. ઝીંઝુવાડાથી પ્રજ્ઞાચક્ષુ માસ્તર સુખલાલભાઈ આરંભડા શ્રી સંઘનું આમંત્રણ સ્વીકારી આવી પહોંચ્યા. તેઓ સારા સંગીતકાર હતા. તેમણે મહત્સવમાં ખૂબ રંગ જમાવ્યું. તેમના વિવિધ પ્રેરક પ્રભુભક્તિના ગાયનેથી આરંભડાના જૈનેને તે આનંદ થાય પણ જેનેતર ભાઈ-બહેને ખૂબ ખૂબ આનંદિત થયા અને ભાવનામાં રાત્રિના
૧૧૮
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________
બાર બાર વાગ્યા સુધી ગીતની રમઝટ ચાલતી હતી ત્યારે બધા સંગીતની ધૂનમાં ડાલી રહ્યા હતા.
મહા વદી ના મંગળમય દિવસે ભગવાન શ્રી વાસુપૂજ્યસ્વામીને શ્રી કાળીદાસભાઈ કસ્તુરચંદે સારા મુહૂતે ગાદીએ બેસાડ્યા. આ પ્રતિષ્ઠાને દિવસે આરંભડામાં મોટો મેળો જામે હતા. વિશાળ સમુદાય પ્રતિષ્ઠાની ક્રિયા જેવા તથા ભગવાનના દર્શન કરવા ઉમટી આવ્યો હતો.
પૂ. આચાર્ય મહારાજશ્રીના શિષ્ય મુનિશ્રી વિનયવિજયજી તથા તેઓશ્રીની આજ્ઞાવર્તાિ સાથ્વી દર્શનશ્રીજીના શિષ્યા સંજમશ્રીજીના શિષ્યા સાધ્વીજી જયશ્રી તથા તેમના શિષ્યા સાધ્વી લાવણ્યશ્રીજી બાલબ્રહ્મચારીણી આરંભડાના સુપુત્ર અને સુપુત્રી હોવાથી સમસ્ત પ્રજાના આનંદને પાર નહતે. શાન્તિનાત્ર પણ ઘણા ઉત્સાહપૂર્વક ઉજવવામાં આવ્યું. પ્રતિષ્ઠાને દિવસ કાયમ પાળવા સંઘે કબુલ કર્યું. પ્રતિષ્ઠાને મહા મહત્સવ ખૂબ ઠાઠમાઠ અને આનંદપૂર્વક થયે.
સાધર્મિક ભાઈઓની ભક્તિ વગેરેને લાભ આરંભડાના સંઘે લીધે. તેમાં મુનિ વિનયવિજયજીના સંસારી પિતાશ્રી કાળીદાસ કસ્તુરચંદ પણ હતા. તે તથા શ્રી જીવરાજ લાલજી તથા ધર્મનિષ્ઠ જાદવજીભાઈએ જુદા જુદા ગામના સંઘની ભક્તિ કરવામાં અગ્રભાગ ઉઠા. મહા વદ ૬ પ્રતિષ્ઠાની કાયમી તિથિની આંગી-પૂજા તથા સ્વામીવાત્સલ્યને લાભ શ્રી
૧૧૯
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________
કાળીદાસભાઈએ લેવા માટે તેમણે સારી રકમ શ્રી સંઘને અર્પણ કરીને લીધે.
મહોત્સવ સમાપ્ત થતાં દ્વારકા જે વૈશ્નવ સંપ્રદાયનું મહાન પ્રસિદ્ધ તીર્થ ગણાય છે, ત્યાંના કેટલાક વૈશ્નવ ભાઈઓની વિનતિથી દ્વારકા જવા નિર્ણય થયે.
આચાર્યશ્રીના ઉપદેશથી એક ઉપાશ્રય થયેલ હતું. તેમાં અમદાવાદના શાહપુરવાળા શ્રી ઉમેદભાઈ ભૂરાભાઈએ રૂપીઆ ૭૦૧) અર્પણ કર્યા હતા.
આરંભડા શહેરના પ્રજાજનેએ આચાર્યશ્રીને ભવ્ય વિદાય આપી. આરંભડાની પ્રતિષ્ઠા યાદગાર બની ગઈ.
R
૧૨૦
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૮
111111/
દ્વારકા અને જુનાગઢમાં ધ પ્રભાવના
આરભડાથી વિહાર કરી મીઠાપુર વગેરે થઈ દ્વારકામાં સમારાહ સાથે પ્રવેશ કર્યાં. આરંભડાના જૈન ગૃહસ્થા ગુરુદેવ સાથે હતા. એક વિશાળ મુકામમાં ઉતારા કર્યાં. દ્વારકા કૃષ્ણ ભગવાનની સંસ્કારભૂમિ. અહીં દ્વારકાધીશનુ મહાયામ છે. શ્રી શંકરાચાય ના મઢ અહીં છે. વૈશ્નવ સમાજનું આ પવિત્ર તી ધામ છે. મથુરા-વૃંદાવનથી ભગવાન શ્રી કૃષ્ણે સૌરાષ્ટ્રમાં દ્વારકા પધાર્યા હતા અને અહીં શેષજીવન વ્યતીત કર્યુ હતુ. શ્રી કૃષ્ણ પ્રજાજીવનના પ્રાણ હતા. ગીતાના ધગ્રંથ શ્રી કૃષ્ણે આપીને જગતને કર્મેયાગ-જ્ઞાનયેાગની ભેટ આપી છે.
મહા વદી ૧૧ના રાજ આચાય શ્રીનુ જાહેર વ્યાખ્યાન રાખવામાં આવ્યુ. મનુષ્ય કષ્ય પર આચાર્યશ્રીએ એવુ તે મનનીય વ્યાખ્યાન આપ્યુ કે વૈશ્નવ ભાઈએને પણ ખૂબ આનદ થયા. અનેક જન્મેાના પુણ્યથી દુલ ભ એવા મનુષ્ય જન્મ મળ્યેા છે તે પુણ્યકમ કરવા માટે છે. સંસારમાં જીવ
૧૨૧
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________
એકલા આવ્યા છે, એકલેા જવાના છે, પુણ્ય અને પાપ જ સાથે આવે છે. પવિત્ર જીવન-દુઃખી દર્દીની સેવા, તપશ્ચર્યા, સદાચાર અને પ્રભુભક્તિ એ મનુષ્યનુ કન્ય છે. દેવાને પણ દુર્લભ એવા મનુષ્યભવમાં જીવનનુ કલ્યાણ સાધી જઇએ તે ભવાભવ સુધરી જાય. તમે તા જાણે છે। કૃષ્ણ ભગવાને ગીતા જેવા ધર્મગ્રંથ આપી જગતને કમ યાગની ભેટ આપી છે. તેમના જ ભાઈ તેમકુમાર પશુ હિંસા થતી જોઈને લગ્નના મંડપમાંથી ચાલી નીકળ્યા અને આ સૌરાષ્ટ્રની ભૂમિના પવિત્ર ધામ ગિરનાર આવીને સાધના કરી. સવ ધમ માં અહિંસા, સત્ય, અચૌય, બ્રહ્મચય ના મહિમા છે. જીવનનુ રહસ્ય સમજીને આ કલ્યાણુ યાત્રા સફળ કરા એ જ આ પવિત્ર ભૂમિનેા સદેશ છે. આચાય શ્રીના સુધાભર્યાં વ્યાખ્યાનથી બધા પ્રભાવિત થયા. વૈશ્નવ ભાઇઓને પણ મમતા જાગી પૂજ્યભાવ થયા અને આન ંદ વ્યક્ત કર્યાં. દ્વારકામાં આઠેક દ્વિવસની સ્થિરતા કરી વ્યાખ્યાના આપવા વૈશ્નવ ભાઇઓએ વિનતી કરી પણ શીવા ગામના ત્રીભાવનદાસ હીરજીને ઉજમણા કરવાની ભાવના હતી અને આચાય શ્રીએ એ પ્રસંગે હાજર રહેવા સંમતિ આપી હાવાથી આચાય શ્રીએ વૈશ્નવ ભાઈઓની પ્રેમભરી વિદાય લઈને શિવા માટે વિહાર કર્યાં. કેટલાક વૈશ્નવ ભાઇઓએ આચાય શ્રીના પગલાં પેાતાને ત્યાં કરાવ્યા અને આચાર્યશ્રી તા ક્રંચનના ત્યાગી. માત્ર પ્રાસુક આહાર ગેાચરીરૂપે લેતા હૈાવાથી તેમની આ તપસ્વી જીવન સાધનાથી વિશેષ પ્રભાવિત થયા. આવા
૧૨૧
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________
શહેરમાં મુનિએનું આગમન થતું રહે તા તા જૈનેતર ભાઈ-બહેને ઘણું પામી જાય તેવા ગુરુદેવને સાક્ષાત્ અનુભવ થયે.
દ્વારકાથી વિહાર કરતાં એક એ વૈશ્નવ ગૃહસ્થા તે આઠ નવ માઈલ સુધી સાથે રહ્યા. જૈનધર્મનું સ્વરૂપ ખરાખર સમજાવવામાં આવે તે કેટલાયે જીવેાના હૃદયપલટા થઈ જાય છે. વિહારમાં ગુરગટ થઇ નવાગામ, ખાખેડા, ગઢડા, ભારથલ થઈ મેાટા ગુંદા આવ્યા. અહીં સાધ્વીજી જયશ્રીજીના સ`સારી પિતાશ્રી પોપટલાલ જયરામભાઈને નાણુ મંડાવી સજોડે બ્રહ્મચર્ય વ્રત ઉચ્ચરાવ્યું. તે પ્રસંગે ખીજા ભાઇ-બહેનેાએ પણ જુદા જુદા વ્રત લીધાં. અહીંથી શિવા પધાર્યાં. સ`ઘે સુંદર સ્વાગત કર્યું. શ્રી ત્રીભાવનદાસ હીરજીભાઈ તરફથી ઉજમણુ મંડાયું. આજુબાજુના કેટલાક ગામના શ્રાવકે આવી પહેાંચ્યા. જામનગરથી શ્રી મેાહનલાલભાઈની ટાળી આવી પહોંચી. પૂજામાં ખૂબ ઠાઠ જામ્યા. સ્વામીવાત્સલ્ય કરી ત્રીભાવનભાઈએ સઘની ભક્તિને સારા લાભ લીધે. અહીંથી વિહાર કરી ભાણુવડમાં આઠેક દિવસ સ્થિરતા કરી. જૈન-જૈનેતરમાં વ્યાખ્યાનની સારી અસર થઈ. અહીંથી જૂનાગઢ શ્રી ગિરનારની યાત્રા માટે શ્રાવક-શ્રાવિકાની ટુકડી તૈયાર થઈ. જુદા જુદા ગામેમાં વિહાર કરતા, ધર્મોપદેશ આપતા ધોરાજી પધાર્યાં. અહીં ત્રણ ચાર દિવસ સ્થિરતા કરી વ્યાખ્યાનાના લાભ આપી જૂનાગઢ તરફ પ્રયાણ કર્યું. ભાણવડના ગૃહસ્થા સાથે જૂનાગઢમાં સ.
૧૧૩
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૭ના ચૈત્ર શુદિ ૩ના રોજ પ્રવેશ થશે. સંઘ તરફથી સુંદર સત્કાર થયે. નવપદજીની ઓળીના દિવસે નજીક આવતા હતા. ઉપદેશ આપતાં ઓળી કરાવવા નિર્ણયથે. આસપાસના ગામના શ્રાવક-શ્રાવિકાઓ આચાર્યશ્રીને વંદન કરવા અને ઓળીને લાભ લેવા આવી પહોંચ્યા. છત્રાસાથી કેટલાક આગેવાને આવી પહોંચવાથી સારો રંગ જામ્યા. પૂજ્યપાદ આચાર્યપ્રવર શ્રી માણેકસાગરસૂરિજી આદિ પણ અત્રે આવેલ હતા. અઠ્ઠાઈ મોત્સવ ઘણે સુંદર થયે. ચૈત્રી પુનમના દેવ ઘણા સમારોહ સાથે ચતુર્વિધ સંઘ સહિત વાંદવામાં આવ્યા. તમામ શુભ કામમાં જુનાગઢના સંઘે સારો લાભ લીધે. ગિરનારની યાત્રા કરી પાવન થયા. ગુરુદેવના વ્યાખ્યાનેને જૈન જૈનેતરોએ ખૂબ લાભ લીધે.
૧૨૪
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૯
po
પાલીતાણામાં શાસનપ્રભાવના
એની બાદ આચાર્ય શ્રીએ અમરેલી થઈ ગિરિરાજમાં પ્રવેશ કર્યાં. સ'. ૧૯૯૭નું ચાતુર્માંસ પાલીતાણામાં કર્યુ.. અમદાવાદથી ગુરુભક્ત શ્રી ડાહ્યાભાઈ સાંકળચક્ર વગેરે ગૃહસ્થા ચાતુર્માસ કરવા આવી પહેાંચ્યા. ચાતુર્માસમાં અષાડ વદી ૮થી નવકારમંત્રના તપ કરાખ્યું. તેમાં ૬૦૦ લગભગ ભાઈ મહેને જોડાયા. હમેશાં સ્વામીવાસલ્ય થયાં. તપ પૂરા થયેથી આચાય. શ્રીના ઉપદેશથી તપસ્વીએ તરફથી અડ્ડાઈ મહેાસવ, શાન્તિસ્નાત્ર તથા પાવાપુરી સમાવસરણની રચના વગેરે શુભ કા શ્રી માતી સુખીયાની ધર્મશાળામાં પ્રભુજીને પધરાવી થયા. બીજા પણ તા ઘણા થયા.
સિદ્ધક્ષેત્ર અને ગિરિરાજ શત્રુજય પછી તા તપશ્ચર્યાનુ શું પૂછવું ? આચાય શ્રીની તપશ્ચર્યાના પ્રભાવની મધુરી દેશ નાથી પ્રભાવિત થઈ પાલીતાણામાં નાના મેાટા બહેન ભાઇએ
૧૨૫
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________
અને સંસ્થાના વિદ્યાથીઓએ ઘણી તપશ્ચર્યા કરી. ૧૬ માસક્ષમણ થયા. અઠ્ઠાઈઓ તે સવાસે લગભગ થઈ. પયું. ષણમાં ઉપજ પણ ઘણી સારી થઈ. આ શુદ ૧૦ના રોજ અમદાવાદના શ્રી ડાહ્યાભાઈ સાંકળચંદ તરફથી ઉપધાન શરૂ થયા. ઉપધાનમાં કલકત્તાથી મણીલાલ ઝીણાભાઈ તથા જગુભાઈ ઉપધાન માટે આવેલ હતા. બહેન ભાઈઓની સારી સંખ્યા હતી. માળ પ્રસંગે દેવદ્રવ્યાદિકની ઉપજ સારી થઈ. આ પ્રસંગે અઠ્ઠાઈ મહત્સવ, શાન્તિ સ્નાત્ર વગેરે શુભ કાર્યોથી શાસન પ્રભાવના સારી થઈ પાલીતાણાથી વિહાર કરી ૧૯૯૮ના પિષ માસમાં આચાર્યશ્રીના ગુરુવર્ય શાસ્ત્રવિશારદ આચાર્યશ્રી વિજયધર્મસૂરિજીની જન્મભૂમિ મહુવા પધાર્યા. અહીંના સંઘને વર્ધમાન તપની ઓળીનું સ્વરૂપ સમજાવવામાં આવ્યું. સંઘને આચાર્યશ્રીના પ્રવચનની ઘણી સારી અસર થઈ, તે જ વખતે રૂા. સાત-આઠ હજારનું લગભગ ફંડ થઈ ગયું અને તિથિઓ નેધાણી. વર્ધમાન તપ કરનારની સંખ્યા પણ સારી થઈ. આજે પણ એ સંસ્થા સારી રીતે ચાલી રહી છે. મહુવાથી વિહાર કરી પાલીતાણા થઈ શિહેર પધાર્યા. અહીં મુનિશ્રી ભુવનવિજયજી ગણિ પિષ શુદિ ૧૧ના રોજ કાળધર્મ પામ્યા. તેમના શુભ નિમિત્તે અઠ્ઠાઈ મહત્સવ, શાન્તિ સ્નાત્ર વગેરે શુભ કાર્યો થયાં.
શિહેરથી વિહાર કરી બેટાદ થઈ લીંબડીમાં પ્રતિષ્ઠા હોવાથી લીંબડી પધાર્યા. સંઘે ભવ્ય સ્વાગત કર્યું. આ સમયે
૧૨૬
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________
લીંબડીના શાહ કેશવલાલ ખુશાલદાસની દીક્ષા મહોત્સવ શરૂ થયે. પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ ઘણે ઠાઠમાઠથી થયો. ફાગણ શુદિ ૩ના રોજ શ્રી શાન્તિનાથ ભગવાનને ગાદીનશન કર્યા. તે સમયે અષ્ટોત્તરી સ્નાત્ર વગેરે થયા. સં. ૧૯૯૮ના ફાગણ શુદિ ૪ના રોજ ભાઈ કેશવલાલને દીક્ષાને વરઘોડે જેવા જૈનેતર ભાઈ-બહેનો ઉમટી આવ્યા. આજુબાજુના લોકો પણ આવ્યા હતા. ફાગણ શુદિ ૫ ના રોજ ભાઈ કેશવલાલને વિશાળ હાજરીમાં વિધિ વિધાન પૂર્વક દીક્ષા આપી, તેનું નામ કુસુમવિજયજી રાખ્યું. તથા શિહેરના ભાઈ મોહનલાલ ભાઈની ભાવના ઘણા વખતથી દીક્ષાની હતી, તેને પણ તે જ સમયે દીક્ષા આપી નામ મુનિ માનવિજય રાખ્યું. પિતાના શિષ્ય મુનિ રંજનવિજયજીના શિષ્ય બનાવ્યા. ભાઈ કેશવલાલના કુટુંબીજને તરફથી પૂજા, પ્રભાવના, સ્વામીવાત્સલ્ય વગેરે શુભ કાર્યો થયા. આ વખતે વડવાના ભાવનગરના એક ગૃહસ્થને ગિરિરાજ શત્રુંજયને સંઘ કાઢવાની ભાવના થવાથી તેમના અતિ આગ્રહને વશ થઈ આચાર્યશ્રી ભાવનગર પધાર્યા. વડવામાં તેમનું સુંદર સ્વાગત થયું. સંઘ ખૂબ ઠાઠમાઠથી છરી પાળતે વડવાથી નીકળે. ઠેર ઠેર રસ્તામાં સ્વામીવાત્સલ્ય જુદા જુદા ગૃહસ્થ તરફથી થયા. સંઘનું પાલીતાણામાં સામૈયું થયું. અહીં ગિરિરાજની યાત્રા ભાવપૂર્વક થઈ. આચાર્યશ્રીએ સંઘવીને માળ પહેરાવી. ચિત્રી ઓળી વિધિવિધાનપૂર્વક પાલીતાણામાં કરી, વૈશાખ સુદ ૩ ના રોજ મતી સુખીયાની ધર્મશાળામાં
૧૨૭
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________
નાણ માંડવામાં આવી ત્યાં મુનિ શુભવિજયજી તથા મુનિ કુસુમ વિજયજી તથા મુનિ માનવિજયજી તથા સાધ્વી સુનંદાશ્રીને વડી દીક્ષા આપવામાં આવી. આ પ્રસંગે મહત્સવ સારો થ. અહીંથી વિહાર કરી બેટાદ, લીંબડી થઈ વિરમગામના શ્રી સંઘની આગ્રહભરી વિનતિથી આચાર્ય શ્રી વિરમગામ પધાર્યા. સંઘે સુંદર સ્વાગત કર્યું. સં. ૧૯૯૮નું ચાતુર્માસ વિરમગામ થયું. અહીં આચાર્યશ્રીએ જુદા જુદા તપે કરાવ્યા. વર્ધમાન તપની સંસ્થામાં રકમ ઘણી જુજ લેવાથી આચાર્યશ્રીએ સંઘને ઉપદેશ આપી સાત-આઠ હજાર રૂપિયાનું ફંડ કરાવ્યું. વર્ધમાન તપ કરનારની સંખ્યા વધવા લાગી. ચાતુર્માસ પૂર્ણ કરી જુદા જુદા સ્થળે વિહાર કરી ભોયણ, પાનસર, મહેસાણા, સેરીસા, અમદાવાદ થઈ વીરમગામ થઈ ફાગણ સુદ ૮ના રોજ ઉપરિયાળ તીર્થ પધાર્યા.
૧૨૮
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઉપરિયાળામાં ધર્મશાળા
ઉપરિયાળ તીર્થને મહિમા વધી રહ્યો હતે. સાધુ મુનિરાજે, સાધ્વીજી મહારાજે તથા ઘણુ યાત્રિક બહેનભાઈઓ રોજ જ અવારનવાર આવતા હતા અને આનંદપૂર્વક આ તીર્થમાં શાંતિ અનુભવતા હતા. ઉપરિયાળાને હવા પાણું પણ ઘણું જ સુંદર હોવાથી આવનારને ખૂબ આનંદ થત હતે.
આચાર્ય શ્રી પધાર્યા છે એમ જાણ થતાં ઘણુ ગુરુભક્તો પણ આવ્યા હતા. વ્યાખ્યાનમાં આચાર્યશ્રીની સુધાભરી વાણી સાંભળવા જેન જેનેતર આવતા હતા અને અહીં ત્રણ દિવસને મેળે હોવાથી હજારે ભાઈ બહેને ઉમટી આવ્યા હતા. આ પ્રસંગે બજાણાથી દરબારશ્રી તથા દિવાનશ્રી પણ આચાર્યશ્રીની વાણને લાભ લેવા પધાર્યા હતા. ઉપરિયાળ તીર્થના મહિમાની વાત વ્યાખ્યાનમાં કરતાં આચાર્યશ્રીએ ઉપરિયાળા જેવા તીર્થમાં
૧૨૯
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________
એક સુંદર ધમ શાળાની જરૂરીઆત માટે પ્રેરણા આપી અને ખાસ કરીને બજાણાના દરખારશ્રીને સૂચના કરી કે આ તીના મહિમા દિવસે દિવસે વધતા જાય છે. પૂ. સાધુ-સાધ્વી તથા હજાર યાત્રિકા હરહમેશ યાત્રાર્થે આવે છે પણ તેને રહેવા કરવાની જોઈએ તેવી વ્યવસ્થા નથી તેા ઉદારચરિત એવા રાજવીએ આ તીથ' માટે પહેલાં વચન આપેલુ' તે હવે પાળવાના સમય આવ્યે છે, તેમાં તમારી શે।ભા છે, તમે ભાગ્યશાળી છે. અમારા જૈન સ`ઘની તા ભાવના છે કે આપશ્રી જમીન આપે તેા તે ઉપર સુદર ધર્મશાળા બંધાવી શકાય અને આવનાર યાત્રિકેાને ખૂમ રાહત મળે
આચાર્ય શ્રીના પ્રેરણાત્મક પ્રવચનની જાદુઈ અસર થઈ અને બજાણાના દરખારશ્રીએ પહેલા આપેલી ને પછી કેઈ કારણસર પાછી લીધેલી જમીનના પ્લોટ આપવા જણાવ્યું અને સ ંધમાં આનંદ આનă થઈ રહ્યો. લેાકેાએ આચાય શ્રી અને રાજવીને જય જયકાર કર્યાં. દરખારશ્રીએ ધર્માંશાળા તાકીદે કરવા ભલામણ કરી. આચાર્યશ્રીના ઉપદેશથી એરડીએ નાંધાઈ અને કુંડ શરૂ થયું અને થાડા વખતમાં આચાય શ્રીની પ્રેરણાથી કામ શરૂ થયું. શાહ સેામચંદભાઈ નથુભાઇ આ કા'માં ખૂબ રસપૂર્ણાંક કામ કરવા લાગ્યા. શ્રી ચીમનલાલ કેશવલાલ કડીયાને માકલી કાલ્હાપુર વગેરે સ્થળેથી મદદ લાવ્યા. આ ઉપરાંત આચાર્યશ્રીએ જુદા જુદા ગામેામાં ઉપરિયાળા તીની ધમ શાળા માટે ઉપદેશ આપી રૂા. વીસ હજારની મદદ મેાકલી
૧૩૦
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________
આપી. આજે તેા ઉપરીયાળા તીર્થમાં ભવ્ય આલીશાન ધર્મશાળા થઈ છે અને યાત્રિકાનેં ખૂબ સગવડ રહે છે. આ સંસ્થાના વહીવટ વીરમગામના ભાઈઓ તથા સામચદભાઇ નથુભાઈ કરી રહ્યા છે.
ઉપરીયાળાથી વિહાર કરી શ્રી શંખેશ્વરની યાત્રા કરી સમી પધા. સમીમાં સાધ્વીજી જીતેન્દ્રશ્રીજી જે આચાર્ય શ્રીના શિષ્ય મુનિરાજ પ્રભાવવિજયજીની સંસારી ભત્રીજી થાય છે, તેમની તથા ચંદ્રકાન્તાશ્રી જે મુનિરાજ વિનયવિજયજીની સંસારી પુત્રી બંનેની પ્રથમ દીક્ષાએ થયેલી તેની વડી દીક્ષા થઇ. વડી દીક્ષા સમયે શ્રી જીતેન્દ્રશ્રીજીના સ`સારી પિતા શ્રી દેસર રાણાએ પૂજા પ્રભાવના વગેરેના સારા લાભ લીધે। સમીથી વિહાર કરી રાધનપુર થઈ સમીના સંઘની વિનંતિથી ચાતુર્માસ માટે સમી પધાર્યા. સં. ૧૯૯૯નું ચાતુર્માસ સમીમાં થયુ. આ ચાતુર્માસમાં તપશ્ચર્યાએ વગેરે શુભ કાર્યો ઘણા થયા. રાધનપુરની વિનતિ થવાથી ૫. સુમતિવિજયજી આદિ ઠાણા ૮ને ચાતુર્માસ માટે રાધનપુર મેાકલ્યા. સુમતિવિજયજીના વ્યાખ્યા નથી રાધનપુરના સંઘમાં સારા આનદ ફેલાયા. પરંતુ કાળની ગતિ વિચિત્ર હેાવાથી આ ચાતુર્માસમાં ૫. સુમતિવિજયજી બિમાર પડી ગયા. સંઘે ખૂબ સેવા સુશ્રુષા કરી દવા ઔષધ વગેરેમાં જરા પણ કસર ન રાખી પણ તૂટીની છૂટી નહિ તેમ શ્રાવણ વદ ૧૨ અઠ્ઠાઇધરના દિવસે કાળધમ પામ્યા. રાધનપુરના સ ંઘે પન્યાસજીને એકલા સુખડથી અગ્નિસ ંસ્કાર કર્યો. સમી સમાચાર
૧૩૧
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________
આવતાં દેવવંદન કર્યું. તે જ અરસામાં તપસ્વી મુનિ લલિતવિજયજી જેએએ પેાતાની જીંદગીમાં ૧૨-૧૩ માસક્ષમણ કરેલ તેમજ ૪૫ ઉપવાસની દીર્ઘ તપશ્ચર્યા કરેલ તેમજ બીજી નાની મેાટી ઘણી તપશ્ચર્યા કરેલ તે ભાદરવા શુદ ૧ના રાજ કાળધમ પામ્યા. સમીના સ ંઘે શુભ ક્રિયા સારી કરી. આચાય શ્રીના ઉપદેશથી અઠ્ઠાઈ મહેાત્સવ, અષ્ટોત્તરી સ્નાત્ર વગેરે શુભ કાર્યાં આ બન્ને મુનિરાજોના શુભ નિમિત્તે ઘણાં જ સુંદર થયાં. સમી ચાતુર્માસ પૂર્ણ કરી ચાણસ્મા, લણવા થઈ કંથરાવી પધાર્યાં. અહીં ઘણા વર્ષોંથી સઘમાં કુસંપ ચાલતા હતા તે આચાર્ય શ્રોની પ્રેરણાથી દૂર થયા. સંધમાં આનન્દ્વ આનă થયા. ધાર્મિક કાર્યો જે અટકી પડચાં હતાં તે શરૂ થયા.
અહીંથી વિહાર કરી ઊંઝા વગેરે થઈ મ્હેસાણા પધાર્યાં. મ્હેસાણામાં ચૈત્રી એળી કરી ચૈત્રી પુનમના દેવ વંદાવ્યા. મ્હેસાણાના સંઘના આગ્રહથી ૨૦૦૦નું ચાતુર્માસ મ્હેસાણામાં થયુ. મ્હેસાણામાં ઉપધાન તપ અષ્ટાદ્દિકા મહાત્સવ, શાંતિસ્નાત્ર વગેરે શુભ કાર્યો ઘણાં સુદર થયાં.
૧૩૨
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૧.
સંપનો સંદેશ
દયાસિંધુ! મથેણ વંદામિ થરાના ધર્મનિષ્ઠ શ્રી છોટાલાલભાઈએ વંદણા કરી. “ધર્મલાભ!” ગુરુદેવે ધર્મલાભ આપે.
ગુરુદેવ! મારી ભાવના ઘણા વર્ષથી ઉજમણાની છે. વળી ચમત્કારી તીર્થ શ્રી શંખેશ્વરજીના સંધની પણ મારી ભાવના છે. આપ કૃપાળુ થરા પધારો અને મારી ભાવના પૂર્ણ કરો.” છોટાભાઈએ વિનંતિ કરી.
ભાગ્યશાળી ! તમારી ભાવના સુંદર છે પણ થરાના સંઘમાં ઘણા સમયથી કુસંપ પિઠે છે તેનું શું છે!” આચાર્યશ્રીએ ટકેર કરી.
ભગવંત! નજીવી બાબતેમાં મમત બંધાઈ ગયે છે. પણ આપ દીર્ધ તપસ્વી અને શાસન દીપકના પુનિત પગલાથી મને
૧૩૩
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________
વિશ્વાસ છે કે સંઘમાં સમાધાન થઈ જશે ” છોટાભાઈએ આશા દર્શાવી.
છોટાભાઈ જહા સુખમ! હું તે તરફ આવવા વિચારું છું. પણ સમી અને ટાણામાં થોડા શાસન પ્રભાવનાના કાર્યો પૂરાં કરી તે તરફ વિહાર કરીશ ” આચાર્યશ્રીએ સંમતિ આપી.
કૃપાસિંધુ ! ઉજમણા માટે તે હમણાં જ પધારો. પછી આપ સમી-જોટાણું જરૂર પધારશો. ૨૦૦૧ નું ચાતુર્માસ પણ થરામાં જ કરવા સંઘની વિનતિ છે તેને પણ ખ્યાલ રાખશે. છોટાભાઈએ ફરી વિનતિ કરી.
આચાર્યશ્રી થરા પધાર્યા. સંઘે ભવ્ય સ્વાગત કર્યું. છોટાલાલભાઈ સંપ્રીતચંદન ઉજમણામાં ખૂબ ઠાઠ જા. પાટણથી સારા સારા ગવૈયાએ બેલાવવામાં આવ્યા પૂજા તથા ભાવનામાં જૈન જૈનેતર ભાઈ–બહેને ઉમટી આવતા હતા. આચાર્યશ્રીના સુધાભર્યા વ્યાખ્યાને સાંભળવા પણ આબાલવૃદ્ધ આવતા હતા. ઉજમણા નિમિત્ત અઠ્ઠાઈ મહોત્સવ, શાંતિસ્નાત્ર, વરઘોડો, સ્વામી ભક્તિ વગેરેથી શાસનની શોભા સારી થઈ હતી. સંઘે આચાર્યશ્રીને ચાતુર્માસ માટે પણ વિનતિ કરી. પણ સમય બાકી હતા તેથી ક્ષેત્ર ફરસને કરી વિહાર કરી સમી પધાર્યા. સમીમાં રાધનપુરના રહીશ ચંચળ બહેનને ભગવાન પધરાવવાના હોવાથી રાધનપુરના ક્રિયા કરાવનાર ગૃહસ્થ આવી ગયા અને આચાર્ય ભગવંતે ભગવાનને ગાદી નશીન કરવાની ક્રિયા કરી સંઘમાં આનંદ આનંદ થઈ રહ્યો.
૧૩૪
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________
અહીંથી વિહાર કરી શ્રી શખેશ્વર તીથની યાત્રા કરી એળી પ્રસંગે જોટાણા પધાર્યા.
જોટાણામાં આચાર્યશ્રીના ઉપદેશથી શાહ મણીલાલ ભીખાભાઇને એળી કરાવવાની ભાવના જાગ્રત થઇ. સિદ્ધચક્ર સમાજના કાર્ય કરનાર ગૃહસ્થાએ કાય વધાવી લીધુ. શ્રી મણીભાઇએ એળીમાં ખૂબ સારી રકમ આશરે પંદર વીસ હજાર જેટલી ખરચી સુંદર યશ મેળવ્યેા. સિદ્ધચક્ર સમાજે પણ સારી રકમ ખરચી. આ એળીના ઉત્સવ નિમિત્તે ગામ અહાર વિશાળ મ`ડપ બાંધવામાં આવ્યા હતા. શહેરે શહેર અને ગામે ગામ નિમ ત્રણે। મેકલવામાં આવ્યા હતા. સમૂહ એટલે બધે એકત્ર થયા કે ઉતરવાની જગ્યા ઘટી પડી. એળી કરનારની સંખ્યા જોટાણા જેવા નાના ગામમાં ૮૦૦ જેટલી થઈ, છૂટા આયંબીલ કરનાર જુદા. આ નિમિત્તે પાવાપુરી તથા મેરૂ પર્વતની રચના કરવામાં આવી હતી. આ રચનાના દર્શોન માટે જૈન જૈનેતર હમેશાં માટી સંખ્યામાં આવતા હતા. શુભ કાર્યાંથી શાસન પ્રભાવના ઘણી સારી થઈ. આચાય પ્રવરના વ્યાખ્યાને સાંભળવા માનવમેદની ઉમટતી હતી. તપશ્ચર્યાં અને ત્યાગ વિષેના આચાર્યશ્રીના વ્યાખ્યાનાથી ખૂબ ધ પ્રભાવના થઈ. આ એળીના પ્રસ ંગે આચાય શ્રી કુમુદસૂરિજી પધાર્યાં હતા. આ વખતે પણ આચાર્યશ્રીના ઉપદેશથી ઉપરી યાળા તીથની ધમશાળા માટે ઘણી માટી રકમની મદદ મળી હતી.
૧૩૫
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________
જોટાણામાં શ્રી સંઘમાં આનંદ આનંદ થઈ રહ્યો. જોટાણાથી વિહાર કરી મહેસાણા પધાર્યા. અહીં વરસીતપના પારણા હોવાથી શ્રી સંઘની વિનંતિથી આચાર્યશ્રી વૈશાખ સુદ ૩ સુધી રોકાયા. પારણુ આનંદપૂર્વક કરાવી થરાની વિનતિથી ચાણસ્મા વગેરે સ્થળે થઈ થરા પધાર્યા. થરામાં જેઠ શુદ્ધ ૧૦ના મંગલ દિવસે પ્રવેશ થયે, સંઘે ભાવભીનું સ્વાગત કર્યું, જગ્યાએ જગ્યાએ ગહેલીઓ થઈ થરાના સંઘના આબાલ વૃદ્ધને આનંદ થયે. સં. ૨૦૦૧નું ચાતુર્માસ થરામાં થયું.
પર્યુષણના દિવસે આવી રહ્યા હતા ચતુર્દશીને દિવસ હતે. આજે તો સંઘના આબાલ વૃદ્ધ હાજર હતા. આચાર્યશ્રી તે સમયના જાણકાર હતા. મંગળાચરણ કરી વ્યાખ્યાનની શરૂઆતમાં સંઘના આગેવાનોને સંબોધીને એકતાની વાત કરી. ભાગ્યશાળીઓ! સંઘની વિનતિથી ચાતુર્માસ કરવા તે આ. તમારી બધાની ભાવના ઘણી ઉત્તમ છે પણ મને જાણીને દુઃખ થયું કે ૪૦ વર્ષથી તમારા સંઘમાં કુસંપ પેસી ગયા છે. તમારા શ્રી સંઘના ઉપગી કામે પણ અટકી ગયા છે, તમારા ગામને ઉદ્ધાર પણ અટકી ગયું છે તે તમે જાણો છે. જે મુનિરાજે આવે છે તે બધાને તમારા કુસંપથી દુઃખ થાય છે. જૈન સમાજ તે સમજુ અને ડાહ્યો ગણાય છે, કદી કઈ મતભેદ હોય તે તેને શાંતિથી ઉકેલ કરે જઈએ. થરા ગામમાં તે ઘણા ભાગ્યશાળી પડ્યા છે. તેઓ સંઘમાં ધમ. પ્રભાવના કરવા ઈચ્છે છે પણ કુસંપથી કઈ સારા કામ થઈ
૧૩૬
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________
શકે નહિ. એક ભાગ્યશાળીએ ભગવતી સૂત્ર વાંચવા મને જણાવ્યું છે. અરે, એક પુણ્યશાળી ભાઈ તે ઉપધાન તપ કરાવવા ઈચ્છે છે. વળી તમે જાણે છે સંપ ત્યાં સુખ, સંપ ત્યાં શાંતિ, સંપ ત્યાં સંપત્તિ અને સંપ ત્યાં સંઘની ચડતી કળા. ભાગ્યશાળીએ! તમે બધા તમારા નાના નાના મતભેદો ભૂલી જાઓ. શાસનના હિત માટે કુસંપને ત્યાગીને બધા એકતા કરો અને જુઓ તો ખરા નાના એવા ગામમાં લીલા લહેર થશે. નવા નવા શાસનના કામે થશે, સૌનું કલ્યાણ થશે.” આ અસરકારક પ્રેરણાત્મક પ્રવચનની જાદુઈ અસર થઈ. સંઘમાં એકતા સ્થપાઈ અને આબાલ વૃદ્ધમાં આનંદની લહેર લહેરાણી. આચાર્યશ્રીના જયનાદેથી મંડપ ગુંજી ઊઠ્યો.
પછી તે એક ગૃહસ્થ તરફથી શ્રી ભગવતી સૂત્રનું વાંચન શરૂ થયું. મેતીને સાથીઓ પૂરવામાં આવે. વ્યાખ્યાનમાં ખૂબ ભીડ થવા લાગી. તપશ્ચર્યા પણ ખૂબ થઈ. એક દિવસ આચાર્યશ્રીની વ્યાખ્યાન વાની પ્રશંસા સાંભળી થરાના દરબાર વ્યાખ્યાનમાં પધાર્યા. આ પણ આચાર્ય ભગવંત પણ સમયજ્ઞ હતા. તપશ્ચર્યાનું તેજ હતું.
જીવદયા ઉપર પ્રવચન શરૂ કર્યું.
ભાગ્યવાને! શ્રાવણ માસ તે હિંદુ અને જૈન બધાને માટે પવિત્ર માસ છે. પ્રાણી માત્ર પર દયા રાખવી એ આપણા સૌને ધર્મ છે. અરે, કુરાનેશરીફમાં પણ હિંસાની મના છે જ.
૧૩૭
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________
દરબારશ્રી તે ખુદાના બંદા છે, ઉદાર દિલ છે, પ્રજાના પિતાને તુલ્ય છે, તેઓ ગુણાનુરાગી અને સૌજન્યશીલ છે. મારી ભાવના છે કે પર્યુષણના આઠ દિવસ, મહોરમના દિવસ અને ગેકુળ અષ્ટમીના દિવસોમાં કાયમ માટે પિતાનાં ૨૪ ગામમાં જીવ હિંસા થાય નહિ તેવું જાહેરનામુ બહાર પાડે તે તેમનું પિતાનું તે કલ્યાણ થાય પણ હજારો પશુના પાલક અને રક્ષક બને. અને દરબારશ્રીએ ઉદારભાવે તે વાત કબૂલ કરી અને ઉપર પ્રમાણે જાહેરનામા પણ બહાર પાડ્યાં. થરાની પ્રજા દરબારશ્રીના આ જીવદયાના મહાન કાર્યની ભૂરિ ભૂરિ પ્રશંસા કરવા લાગ્યા તેમજ સૌ ધન્યવાદ આપવા લાગ્યા.
થરામાં કદી ઉપધાન થયેલા નહિ. એક ભાગ્યશાળીની ભાવના જાગી, ઉપધાન થયા. ઘણા ભાઈ બહેને તેમાં જોડાયા. બહારગામથી ઘણું માણસ માળને મહત્સવ જેવા આવ્યા. ઉપજ પણ સારી થઈ. આચાર્યશ્રીના ઉપદેશથી બહારગામના જીર્ણોદ્ધાર માટે રૂા. ૨૦૦૦)ની રકમ થઈ
ચાતુર્માસ રૂડી રીતે પૂર્ણ થયું. તપશ્ચર્યાઓ ઘણી થઈ, સંઘ જમણ થયા, ઉપજ પણ સારી થઈ.
માગશર શુદિ ૧૦ના રોજ કેશરબહેનના કુટુંબીઓની ઈચ્છાથી દીક્ષા આપવા નિર્ણય થયે. વરઘા સાથે ગામ બહાર બગીચામાં વિશાળ માનવમેદની વચ્ચે દીક્ષા આપવામાં આવી. તેમનું નામ સાધ્વી કંચનશ્રીજી રાખી સાધ્વી ચંપક
૧૩૮
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીજીના શિષ્યા કર્યા. મહા શુદિ ૫ ના રોજ નૂતન સાધ્વી કંચનશ્રીજીને દીક્ષા આપવામાં આવી. આચાર્યશ્રી તે પ્રભાવશાળી હતા. તેમની વાણીમાં મધુરતા હતી વ્યાખ્યાનની જાદુઈ અસર થતી અને ઘણાં ધર્મ પ્રભાવનાના કાર્યો એ રીતે થતા હતાં. થરામાં ભાગ્યશાળી ઉદાર ગૃહસ્થાએ પાઠશાળા, વર્ધમાન તપ સંસ્થા, ઉપાશ્રય તથા બહારગામની ટીપોમાં સારી રકમ ખરચી લક્ષ્મીને લહાવો લીધે. ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયે ભીલડીયાજી જાત્રા કરી કુવાળા, ભાલેર, રાજપુર વગેરે ગામમાં ધાર્મિક ઉપદેશ આપતા શ્રી શંખેશ્વરના સંઘ માટે થરા પધાર્યા.
૧૩૯
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૨
જીવદયા તથા દીક્ષા મહાત્મા
થરાથી મહા શુદ્ધિ છના રાજ છેટાલાલભાઇના સંઘનુ પ્રયાણ થયું. આચાયશ્રી અને શિષ્ય સમુદાય ઠા. ૧૨ તથા સાધ્વીજી દયાશ્રીજી આદિ ઠા. ૧૩ વગેરે સાથે ગામે ગામે ઉપદેશ આપતા આપતા ઉણુ, સમી, મુજપુર વગેરે ગામામાં સંઘનુ સ્વાગત થયું હતુ. સ ંઘવીએ મારગમાં ઠીક રકમે। આપી હતી. શ ંખેશ્વરજીમાં સંઘનું સુંદર સ્વાગત થયું. મહા વદી રની માળ પહેરી, માળ વખતે બહારથી ઘણા બહેન ભાઈઓ આવ્યા હતા. સંઘવી તરફથી નવકારસીએ થઇ, સંઘમાં આવનારને સંઘવીએ જતાંનુ` ભાડું વગેરે તમામ ખર્ચ પેાતાના તરફથી ઉદારતાથી આપ્યું હતું. સધવી છેટાલાલભાઇએ ૨૫ ગાઉના ગાળામાં રૂા. પચીસ હજાર જેટલી રકમ ખરચી સારા લહાવા લીધે। હતા.
આચાર્ય મહારાજશ્રી શખેશ્વરથી મુજપુર સમી થઈ ફાગણ શુદ ૮ના ઉપરીયાળા આવ્યા. ત્યાં ત્રણ દિવસ સ્થિરતા
૧૪૦
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________
કરી. અહીં ઘણા બહેન ભાઈએ પણ આવ્યા હતા. ધમ શાળા માટે ઉપદેશ આપી મદદ કરાવી. અહીંથી વીરમગામ થઈ, ભૈયણી ચૈત્રી એળીની સુંદર આરાધના કરાવી પાનસર થઈ શેરીસા પધાર્યાં. શેરીસામાં પ્રતિષ્ઠા મહેાત્સવ હતા. શાસનસમ્રાટ પૂ આચાર્ય પ્રવર શ્રીમદ વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજ, પૂ. વિજયાદયસૂરિજી આદિ પ્રતિષ્ઠા માટે પધાર્યાં હતા. આપણા ચરિત્રનાયકે અહીં આઠે દ્વિવસ સ્થિરતા કરી. અહીં શેઠે મુળચ દ બુલાખીદાસ આદિ ખંભાતમાં ચાતુર્માંસ માટે વિનતિ કરવા આવ્યા. ખંભાતના ચાતુર્માસની સ ંમતિ આપતાં બધાને આનંદ્ગ થયે. શેરીસાથી વિહાર કરી અમદાવાદ પધાર્યા. અમદાવાદમાં ગેડીયાના રહીશ શાહ ગાંડાલાલ દેવશીની દીક્ષાની ભાવના થતાં તેમને મહેસવપૂર્વક વૈશાખ વદી ૬ના રાજ ઘણા ઠાઠમાઠથી શ્રી હઠીભાઈની વાડીએ દીક્ષા આપવામાં આવી. તેમનું નામ મુનિ ગુણવિજયજી રાખી મુનિ વિનયવિજયજીના શિષ્ય કર્યો. મુનિ ગુણુવિજયજીના સંસારી પુત્ર વગેરે કુટુબીજનાએ દીક્ષામાં ઘણું। સારા સારા લાભ લીધેા હતેા. ખંભાતમાં ૨૦૦૨ના જેઠ વદી ૬ના રાજ પ્રવેશ કર્યાં, સંઘે સુ ંદર સ્વાગત કર્યું. અષાડ શુદિ ૧૧ના રાજ મુનિ ગુણવિજયજીની વડી દીક્ષા થઈ તથા શહેરયાત્રા કરવામાં આવી. ખંભાતના જુદા જુદા મહેાલ્લાના નિમંત્રણ આવ્યા. આચાર્યશ્રી તે માટે મહેાલ્લે પધાર્યાં, મ`ડપેા બાંધવામાં આવ્યા, વ્યાખ્યાનમાં ખૂબ ભીડ જામતી હતી. પૂજા, પ્રભાવના વગેરેના સંઘે સારા લાભ લીધેા; શાસનપ્રભાવના સારી થઇ. ધમનિષ્ઠ જૈનરત્ન શેઠશ્રી
૧૪૧
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________
રમણભાઇ દલસુખભાઇએ પેાતાના બગલા પાસે વિશાળ જગ્યામાં મંડપ બંધાવી વ્યાખ્યાન વહેંચાવી સારા લાભ લીધેા.
ઉપરીયાળાની ધમશાળા માટે ઉપદેશ આપતાં શેઠ શ્રી રમણભાઇએ રૂા. ૧૦૦૦) તથા શેઠ મુળચંદભાઇએ રૂા. ૧૦૦૦) અર્પણ કરી સારો લાભ લીધેા. ખંભાતમાં તપશ્ચર્યાં ઘણી થઇ, ઉપજ પણ સારી થઈ. પર્યુષણ પર્વ ખૂબ આનંદથી થયા. શેઠ મૂળચંદભાઈ વગેરેએ ધમ પ્રભાવનાના કાર્યમાં સારા લાભ લીધે.
ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયે ખંભાતથી ૨૦૦૩ના કારતક વદ ૫ ના રાજ વિહાર કરી માતર પધાર્યાં. અહીં પણ શેડ મુળચંદ લાઇ મેાટર લઈ આવ્યા અને ત્રીજા ભાઇ-બહેનેા પણ આવી પહેાંચ્યા. અહીં પૂજા, સ્વામીવાત્સલ્ય વગેરે કાર્યો થયા. અહીંથી વિહાર કરી આચાર્ય શ્રી સાલડીના શ્રી સેામચ દભાઇની દીક્ષાની ભાવના હાવાથી તેમના સંબંધીએના અતિ આગ્રહ સાલડી પધારવાના હેાવાથી પાનસર થઈ માગશર શુદિ ૧૪ ના રાજ સાલડી પ્રવેશ કર્યાં. સ ંઘે સુંદર સ્વાગત કર્યું. અહીં દીક્ષા નિમિત્તે અઠ્ઠાઇ મહે।ત્સવ શાંતિસ્નાત્ર સ્વામી ભક્તિ વગેરે શુભ કાર્યો સામગ્રદભાઈના પિતાશ્રી નથુભાઇએ ઘણા ઉત્સાહથી કર્યા. માગશર વદી ૬ ના રોજ ઠાઠમાઠપૂર્વક દીક્ષા આપી તેમનું નામ સુજસવિજય રાખવામાં આવ્યુ. મુનિશ્રી કનકવિજયજીના શિષ્ય તરીકે જાહેર કર્યાં.
૧૪૨
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________
સાલડીના સંઘે આ દીક્ષાની યાદમાં માગશર વદી ૬ ની કાયમી પાખી પાળવા ઠરાવ કર્યો. શાહ ચંદુલાલ હેમચંદ તરફથી ડાભલાનો સંઘ નીકળે. આચાર્યશ્રી તેમાં પધાર્યા. સંઘમાં માણસે ઘણા હતા. ડાભલાથી યાત્રા કરી આચાર્યશ્રી મહેસાણા થઈ ભોંયણ પધાર્યા.
અહીં મુનિ સુજશવિજયને મહા શુદિ ૭ ના રોજ વડી દીક્ષા આપી. તેમના કુટુંબીજને પણ આ વડી દીક્ષા પ્રસંગે હાજર હતા. ભેંચણીથી વિહાર કરી છની પાટથી પ્રતિષ્ઠામાં મુનિશ્રી જયંતવિજયજી પધારેલા અને સંઘના આગ્રહથી આચાર્યશ્રી પણ છની પાટ પધાર્યા. છનીપાટની પ્રતિષ્ઠા ખૂબ ધામધૂમપૂર્વક કરાવી બહારના ઘણા ભાઈ-બહેને આવ્યા હતા. નાના ગામના લોકોને ખૂબ આનંદ થશે. અહીંથી વિઠલાપર શંખેશ્વર તીર્થની યાત્રા કરી સમી પધાર્યા. સમીમાં ઉપદેશ દ્વારા કેટલાક ધાર્મિક કાર્યો કરાવી શંખેશ્વર થઈ ઉપરીયાળામાં ફાગણ સુદ ૧૩ ના રોજ પધાર્યા. આ દિવસે અમદાવાદ, વિરમગામ, માંડલ, શંખલપુર, બજાણું વગેરે ગામેથી ઘણા ભાઈ બહેને આવી પહોંચ્યા. પૂજા, પ્રભાવનાઓ, વ્યાખ્યાને થયા.
મુનિ ગુણવિજયજી સંસારી પણાના ગેડીયાના રહીશ હોવાથી ગેડીયાના સંઘના આગેવાને, ગેડીયાના પાટીદારો તથા મસલમાન મલેક ભાઈઓ ગેડીયામાં પધારવા માટે વિનતિ કરવા આવ્યા. મુસલમાન ભાઈઓની ગુરુદેવ પરની શ્રદ્ધાથી
૧૪૩
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________
સૌને ભારે આશ્ચર્ય થયું. આપણું ચરિત્ર નાયક તે તમામ લેકને પિત પિતાના ઈષ્ટ પછી ગમે તે હોય તેની ભક્તિ કરવાને અને જીવદયાને ઉપદેશ આપતા હતા તેથી બધા ખૂબ ચાહતા હતા. આ બધાને હૃદયપૂર્વકને આગ્રહ જોઈ આચાર્યશ્રીએ ૨૦૦૩ના ફાગણ વદી પના જ ગેડીયામાં પ્રવેશ કર્યો. નાનું ગામ છતાં મુસલમાન ભાઈઓએ તથા સમસ્ત જનતાએ ગુરુદેવનું ભાવભર્યું સ્વાગત કર્યું. ઠેકાણે ઠેકાણે ગહેલીઓ થઈ. જનતાની આગ્રહભરી વિનતિથી બે જાહેર વ્યાખ્યાન થયાં. આચાર્યશ્રીએ જીવદયા પર મનનીય પ્રેરણાત્મક વ્યાખ્યાન આપ્યું અને તે મુસલમાન ભાઈઓના હૃદયમાં ઉતરી ગયું. બધાના મન ગદ્ગદિત થઈ ગયા. સમસ્ત જનતાએ પર્યુષણના આઠ દિવસે તથા પિતાના પનોતા પુત્ર મુનિ ગુણ વિજયજીની દીક્ષા તિથિ વૈશાખ વદી ૬ કુલ નવ દિવસોમાં
કેઈ પણ જીવ હિંસા ન કરવા ઠરાવ થયે. એટલું જ નહિ - વ્યાપારી, કારીગર, ખેડૂતે પોતાનું કામ બંધ કરી ધર્મ ધ્યાન કરે આ દસ્તાવેજ સંઘના ચેપડે થયે. આ સંબંધી જાહેર નામા પણ બહાર પડ્યા, ગામના આગેવાનોએ સહીઓ કરી. આ કાર્ય એટલું સુંદર થયું કે નાના ગામની સમસ્ત જનતામાં આનંદ આનંદ છવાઈ રહ્યો. આચાર્યશ્રીને જયજયકાર થઈ રહ્યો. ગુરુદેવે તે મુસલમાન ભાઈઓને અભિનંદન આપ્યા, એ ભાઈઓએ પણ ગુરૂદેવનું સન્માન કર્યું.
ગેડીયાથી વિહાર કરી બજાણા તાબેના નાના ગામ રામપરી
૧૪૪
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________
ગામે ફાગણ વદી ના દિવસે આવ્યા. અહીં પણ જાહેર વ્યાખ્યાનથી દરેક કેમ જૈનેતર હોવા છતાં ગેડીયાની જેમ સમસ્ત પ્રજાએ પર્યુષણના ૮ દિવસ અને મુનિ ગુણવિજયજીની દીક્ષા તિથિ વૈશાખ વદી ૬ એ નવ દિવસ જીવહિંસા ન કરવા અને વૈશાખ વદી ૬ ની પાખી પાળવાને અને ભાદરવા શુદિ પ ની કાયમી પાખી પાળવાનો દસ્તાવેજ કરી આપ્યું. આ કાર્યમાં મુનિ ગુણવિજયજીએ પણ બધાને સમજાવવા સારો પરિશ્રમ લીધું હતું. આવી કોમેમાં જીવહિંસા બંધ થાય તે ઘણું જ ખુશી થવા જેવું કાર્ય કહેવાય. બીજા ગામે તેને દાખ લે તે જીવદયાનું ઉત્તમ કામ થયું લેખાય. સાલડીના ભાઈ બાબુભાઈની દીક્ષાની ભાવના ઘણા વખતથી હતી. તેના પિતાશ્રી મણીલાલભાઈ વગેરે સમીમાં વિનતિ કરવા આવ્યા હતા તે વખતે મુહૂર્ત જોવરાવવામાં આવ્યું હતું અને વૈશાખ શુદિ ૧૦નું મુહૂર્ત આવ્યું હતું તેથી આપણા ચરિત્રનાયક આચાર્યશ્રી અહીંથી વિહાર કરી ભોંયણ પધાર્યા. અહીં ચૈત્રી એળીમાં ઘણું ભાઈ-બહેનોએ ભાગ લીધે. શ્રી જેસીંગભાઈ ઉગરચંદ અમદાવાદનિવાસી તથા ઘેલડાવાળા શ્રી મણીલાલ બાપુલાલ તથા દેકાવાડાના સંઘે એવી કરનારની સારી ભક્તિ કરી. ર્ભોયણથી વિહાર કરી આચાર્યશ્રીએ સાલડીમાં વૈશાખ શુદ ૧ના રોજ પ્રવેશ કર્યો. સંઘે ભાવભર્યું સ્વાગત કર્યું. દીક્ષાથી બાબુભાઈના પિતાશ્રી મણીભાઇએ અઠ્ઠાઈ મહોત્સવ કર્યો. સ્વામીભાઈઓની ભક્તિને લાભ લીધે. ભાઈ બાબુભાઈને
૧૪૫
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________
દીક્ષાને વરઘોડે જેવા લોકો ઉમટી આવ્યા. વૈશાખ શુદિ ૧૦ના રાજ ભાઈ બાબુભાઈ ઉર્ફે રમણીકલાલને ધામધૂમપૂર્વક દીક્ષા આપી એમનું નામ મુનિ રૂચકવિજયજી રાખવામાં આવ્યું. અને તેમને મુનિ કનકવિજયજીના શિષ્ય તરીકે જાહેર કર્યા. આ સમયે આચાર્યશ્રીની તબીયત નરમ થવાથી થોડા દિવસ સાલડીમાં રોકાવાનું થયું. નૂતન મુનિ રૂચકવિજયજીને માંડલીયા જેગ કરાવ્યા અને જેઠ શુદિ ૩ના રોજ વડી દીક્ષા આપી. જેઠ સુદ ૪ના વિહાર કરી પાનસર થઈ અમદાવાદ પધાર્યા. કપડવંજના સંઘની આગ્રહભરી વિનતિથી આચાર્યશ્રી શિષ્ય પરિવાર સાથે કપડવંજ પધાર્યા. આ બે ચાતુર્માસમાં જીવદયા અને દીક્ષા મહેન્સના ઘણા ઉપયોગી કાર્યો થયા.
૧૪૬
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૩
વરસીતપના પારણા અને ઉપધાનતપ
આચાય શ્રી તે। દ્વીધ તપસ્વી હતા. તેમના શિષ્યા પણુ તપસ્વી હતા. મુનિશ્રી પ્રોાધવિજયજીએ તે। અમે અમે વરસીતપ લીધેલેા. મુનિશ્રી રજનવિજયજીએ છઠે છઠે વરસીતપ લીધેલે।. મુનિશ્રી મહિમાવિજયજી, મુનિશ્રી માણેકવિજયજી અને મુનિશ્રી ગુણવિજયજીએ ઉપવાસે ઉપવાસે વરસીતપ લીધેલા. આ બધા તપસ્વીએની ભાવના સિદ્ધક્ષેત્ર પાલીતાણામાં આદીશ્વર દાદાની શીતળ છાંયડીમાં પારણા કરવાની હાવાથી આચાય શ્રી કપડવંજના સંઘની વિનતિથી કપડવજમાં શાસન પ્રભાવનાના કાર્યાં કરવા કપડવ ́જ પધાર્યાં. સંવત ૨૦૦૩ નું ચાતુર્માસ કપડવંજ કયુ. સઘે આચાર્ય શ્રીનું ભવ્ય સ્વાગત કર્યું. આ ચાતુર્માસમાં શ્રી નમસ્કાર મહામંત્રનેા તપ, ક સુદનના તપ, અક્ષયનિધિ તપ, શ્રી વધુ માન તપ તથા નવપદ્મની એળી વગેરે તપેા ઘણા ભાઈ-બહેનાએ કર્યાં. પર્યુષણ પણુ
૧૪૭
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________
ખૂબ આન ંદપૂર્વક થયા. તેમાં પણ ઘણી તપશ્ચર્યાંએ થઈ, ઉપજ પણ સારી થઈ. આચાર્યશ્રીના વ્યાખ્યાનમાં સારી ભીડ જામતી. આસેા વદી ૭ ના રાજ નાણુ મંડાવતાં ઘણા ભાગ્યશાળી મ્હેન-ભાઈઓએ બ્રહ્મચર્ય' આદિ વ્રતા ઉચર્યાં. અષાડ શુદ્ધિ ૧૪ થી કારતક શુદ્ધિ ૧૪ સુધી ૨૩ પુરુષાની પૌષધ કરનારની મ`ડળી થઈ, તે તથા બીજા સંબંધીઓને શાહ મગળદાસ ભાઈચંદ્ર તરફથી શ્રી સિદ્ધાચળજીના સંઘ કાઢી પાલીતાણા લઈ જવામાં આવ્યા. સંવત ૨૦૦૪ ના કારતક વદ્વી ૧૪ થી ૨૦૦૫ ના કારતક શુદિ ૧૪ સુધી બંને ચૌદશના પૌષધના અભિગ્રહ ૨૩ ગૃહસ્થાએ લીધા. આ બધાં શુભ કાર્યો કરાવી કારતક વદી ૧૦ ના વિહાર કરી પાંચ તપસ્વી મુનિએના વરસીતપના પારણા નિમિત્તે ૧૩ મુનિએ સહિત આચાય શ્રીએ ગિરિરાજ સિદ્ધાચળ તરફ વિહાર કર્યાં. પણ પારણાના સમય પહેલાં ગુરુદેવ અમદાવાદ શાહપુર સંઘની વિનતિને માન આપી અમદાવાદ પધાર્યાં. અહીં થાડા દિવસ સ્થિરતા કરી વીરમગામ પધાર્યા. અહીંઉપરીયાળાની તીથ કમિટી આચાય શ્રીને ઉપરીયાળામાં ધમ શાળાના ઉદ્ઘાટન પ્રસંગે તથા આદ્રીશ્વર ભગવાનના પગલાંની પ્રતિષ્ઠા નિમિત્તે થનાર મહાત્સવમાં પધારવા વિનતિ કરવા આવ્યા. ઉપરીયાળાની ધમ શાળાની પ્રેરણા આચાય શ્રીએ આપી હતી અને તે માટે જગ્યાએ જગ્યાએથી સારી મદદ મેાકલાવી હતી, તેથી આ ઉદ્ઘાટનના માંગળ પ્રસંગે આચાય પ્રવરની હાજરી જરૂરી હતી. આચાય શ્રીએ તે માટે સંમતિ આપી અને પૂજ્યશ્રી સપરિવાર શ્રી ઉપરીયાળા તી માં
૧૪૮
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________
પધાર્યાં. તીથ કમિટી તથા ભાઈબહેનાએ આચાય શ્રીનુ સુંદર સ્વાગત કર્યુ. આચાર્યશ્રીએ શુભ દિવસે શ્રી આદીશ્વર ભગવાનના પગલાંની પ્રતિષ્ઠા આજુબાજુના એકત્રિત થયેલા સઘ સમુદાયની હાજરીમાં આન પૂર્વક કરાવી, આચાય શ્રીની નિશ્રામાં ધમ શાળાનું ઉદ્ભઘાટન થયું. ઉપરીયાળા તીથની આ ધમ શાળા સુદર થઈ. હજારા ભાઈ-બહેના તેના લાભ લઈ રહ્યા છે. મેળાને પ્રસંગે તેા આ ધર્મશાળા ઘણી ઉપયેગી થઈ પડે છે.
આ પ્રસંગે એકત્રિત થયેલા ભાઈ-બહેનેાએ ષિત હૃદયે તન, મન, ધનથી સુદર લાભ લીધા. અહીંથી વિહાર કરી ગુરુદેવ વલભીપુર પધાર્યાં. ચૈત્ર માસની શાશ્વતી ઓળીમાં નવપદની સુ ંદર આરાધના કરાવી. ચૈત્ર શુદ પુનમના દિવસે શ્રી ચતુર્વિČધ સ ંઘને ઉચ્છ્વાસપૂર્વક ‘ દેવવંદન 'ની આરાધના કરાવી. અહીંથી પૂજ્યશ્રીએ શ્રી સિદ્ધાચળજી પાલીતાણા તરફ વિહાર લમાગ્યે.
ચૈત્ર વદ સાતમના શુભ દિવસે પાલીતાણામાં પ્રવેશ કર્યાં. પૂજ્યશ્રીનુ ́ સુ ંદર સ્વાગત કરવામાં આવ્યું. વરસીતપના પારણાના મ`ગળ દિવસ આવી ગયા. વૈશાખ શુદ અક્ષય તૃતીયાના દિવસે પારણા નિમિત્તે યાત્રાળુ ભાઈ-બહેનાએ અઠ્ઠાઈ મહાત્સવ તથા શાંતિસ્નાત્રને લાભ લીધા. તપસ્વી પાંચ મુનિરાજોને ભાવપૂર્વક ઈન્નુરસથી પારણું કરાવવામાં આવ્યું. અમે અઠ્ઠમે વરસીતપ લેનાર મુનિશ્રી પ્રમેાધવિજયજી, છઠ્ઠું છઠ્ઠું વરસીતપ લેનાર
૧૪૯
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________
મુનિશ્રી રંજનવિજયજી તથા મુનિશ્રી મહિમાવિજયજી, મુનિશ્રી માણેકવિજયજી તથા મુનિશ્રી ગુણવિજયજીએ ઉપવાસથી વરસીતપ લીધેલ, આ બધા પૂજ્યશ્રીના તપસ્વી મુનિરાજેએ હજારોની સંખ્યામાં પારણા નિમિત્તે પધારેલ ભાઈ-બહેનની હાજરીમાં પારણું કરી જીવન ધન્ય બનાવ્યું.
૫. શ્રી કંચનવિજયજી ગણી આદિ પચ્ચીસ ઠાણાની સાથે સં. ૨૦૦૪નું ચાતુર્માસ પાલીતાણામાં થયું. જેઠ વદી ૧૩ની સાંજે આયંબીલ તપથી નવાણુ યાત્રા કરતા મુનિશ્રી કનકવિજયજીના શિષ્ય તપસ્વી મુનિશ્રી સુજતવિજયજી મહારાજ ૬૪ મા આયંબિલે ૯૩ યાત્રા કરી સમાધિપૂર્વક કાળધર્મ પામ્યા. બધા ગુરુબંધુઓને તેમના કાળધર્મ પામવાથી અત્યંત દુઃખ થયું પણ જ્ઞાનદ્રષ્ટિએ વિચારી તેમના આત્માની શાંતિ નિમિત્તે બધાએ તપશ્ચર્યાના વ્રત લીધાં. - પૂજ્યશ્રીની નિશ્રામાં ચાતુર્માસ દરમ્યાન અનેકવિધ શાસનપ્રભાવનાના કાર્યો થયા. પ. કંચનવિજયજી ગણીએ ૩૧ ઉપવાસ કર્યા. બીજી પણ ઘણી તપશ્ચર્યાઓ થઈ. આચાર્યશ્રીને વ્યાખ્યા નેમાં ભારે ભીડ જામતી હતી. આચાર્યશ્રીના વૈરાગ્યરસ ભરપૂર દેશનાથી પ્રભાવિત થઈ શ્રી ચુનિલાલ લક્ષ્મીચંદના ધર્મપત્ની ચંચળબહેન, અછારીવાળા શ્રી રાઈચંદભાઈ વાપીવાળા શ્રી ધનરાજભાઈ, થરાવાળા શ્રી છોટાલાલભાઈ તથા કુતીયાણુંવાળા શ્રી છગનલાલભાઈ બધાય તરફથી આચાર્યશ્રીની નિશ્રામાં ઉપધાનતપ શરૂ થયા. આ તપની આરાધના કરનાર ભાઈ
૧૫૦
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________
બહેનેની સંખ્યા ૬૨૫ની હતી. દેવદ્રવ્યની આવક આશરે ચાલીશથી પચાસ હજારની થઈ. માળારોપણ મહત્સવ પ્રસંગે અઠ્ઠાઈ મહેત્સવ–શાન્તિસ્નાત્ર આદિ કાર્યો સુંદર રીતે થયા.
આચાર્યશ્રીના સુધાભર્યા વ્યાખ્યાનોથી પ્રભાવિત થઈ ઘણા ભાગ્યશાળીઓએ વ્રત લીધાં. પાલીતાણામાં આચાર્યશ્રીની નિશ્રામાં પાંચ તપસ્વી મુનિરાજોના વરસીતપના પારણા આનંદપૂર્વક થયા અને ભાગ્યશાળીઓએ ઉપધાન તપ કરાવ્યાને સારો લાભ લીધે, સંઘમાં આનંદ આનંદ થઈ રહ્યો. અહીંથી પૂજ્યશ્રી સપરિવાર માગશર વદમાં ભાવનગર પધાર્યા.
૧૫૧
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૪
ચાર મહેનાની ભાગવતી દીક્ષા
ભાવનગરના શ્રી સંઘે પૂજ્યશ્રીનુ ઉલ્લાસપૂર્વક ભવ્ય સ્વાગત કર્યું. અહીંના મેાટા દહેરાસરમાં બાજુમાં શ્રી શાંતિનાથ ભગવાન શ્રી અભિનદનસ્વામીના દહેરાસરની પ્રતિષ્ઠા કરાવવાની હાવાથી શ્રી સ ંઘે પૂજ્યશ્રીની શુભ નિશ્રામાં પ્રતિષ્ઠા મહે।ત્સવ ઉજવવા ભાવના દર્શાવી અને સંધની વિનતિને માન આપી પૂજ્યશ્રીએ સ્થિરતા કરી. પ્રતિષ્ઠા મહેાત્સવ નિમિત્ત અઠ્ઠાઈ મહાત્સવ થયેા. હમેશાં પૂજા ભણાવવામાં આવતી હતી. ૨૦૦૫ ના મહા શુદ ૬ ના દિવસે મોંગલ મુહૂતે પૂજ્યશ્રીએ પ્રતિષ્ઠા વિધિ કરાવી. મૂળનાયક શ્રી શાંતિનાથ ભગવાનની પ્રતિષ્ઠા શાહ વ્રજલાલ ભગવાનદાસે કરી અને મૂળનાયક શ્રી અભિનઢનસ્વામીની પ્રતિષ્ઠા શાહ જાદવજી નરશીદાસે કરી. આ પ્રસંગે અઠ્ઠાઈ મહાત્સવ તથા શાંતિસ્નાત્ર, ગિરિરાજની રચના અને સ્વામીવાત્સલ્ય વગેરે ખૂબ આનંદ ઉલ્લાસપૂર્વક થયા. શ્રી સ`ઘે સુંદર લાભ લીધેા. આ પ્રસંગે પ્રતિમાજીમાંથી અમી ઝર્યાં. પ્રતિષ્ઠાના દર્શીને માનવ મહેરામણ ઉમટી આવ્યા.
૧૫૨
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________
અમીઝરણની વાતથી શ્રી સંઘમાં આનંદની લહેર લહેરા. અહીંથી પૂજ્યશ્રીએ શિષ્ય પરિવાર સાથે શંખેશ્વર તરફ વિહાર કર્યો.
શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથ પ્રભુજીની છત્ર છાયામાં મહત્સવપૂર્વક શ્રી શાશ્વતી ચૈત્રી એળીમાં નવપદની આરાધના ચતુર્વિધ સંઘને કરાવી
મથેણ વંદામિ અમદાવાદ શાહપુર સંઘના આગેવાનેએ વંદણા કરી.
ધર્મલાભ!” ગુરુદેવે ધર્મલાભ આપે.
કૃપાસિંધુ ! અમારી શાહપુરના સંઘની ભાવના છે કે આપશ્રી ૨૦૦૫ નું ચાતુર્માસ અમદાવાદ કરે તે સારી ધર્મ પ્રભાવના થશે” એક આગેવાને વિનંતિ કરી.
ગુરુદેવ! શ્રી ઉમેદભાઈની સુપુત્રી સવિતાની ભાગવતી દીક્ષાની ભાવના છે અને તે આપશ્રીની નિશ્રામાં લેવા ઈચ્છે છે? બીજા આગેવાને દીક્ષા માટેની વાત કરી.
ભાગ્યશાળીઓ ! રાધનપુરના બે બહેનેની પણ દીક્ષાની ભાવના છે અને રાધનપુર શ્રી સંઘની પણ વિનતિ છે” ગુરુદેવે સ્પષ્ટતા કરી.
ભગવંત! શાહપુર ચાતુર્માસ કરી સવિતા બહેનને દીક્ષા આપી આપ સુખે રાધનપુર પધારશે. અમારી વિનતિ સ્વીકારે” એક આગેવાનો આગ્રહ કર્યો.
૧૫૩
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________
શાહપુરના શ્રી સંઘના આગ્રહથી ગુરુદેવ અમદાવાદ પધાર્યા. શાહપુરના શ્રી સંઘે દબદબાપૂર્વક સુંદર સામૈયું કર્યું. ૨૦૦૫ નું ચાતુર્માસ શાહપુર કર્યું.
આ ચાતુર્માસમાં સુંદર શાસન પ્રભાવનાના કાર્યો થયાં. તપશ્ચર્યા પણ ઘણું થઈ, ઉપજ પણ સારી થઈ. ૨૦૦૬ ના માગશર વદ ૬ ના શુભ દિવસે મહોત્સવ પૂર્વક શ્રી ઉમેદભાઈ ભૂરાભાઈના સુપુત્રી બહેન સવિતાને ભાગવતી દીક્ષા આપવામાં આવી. તેમનું નામ સાધ્વી લાવણ્યશ્રીના શિષ્યા તરીકે સાધ્વી સૂર્યપ્રભાશ્રી રાખવામાં આવ્યું. રાધનપુરમાં બે બહેનેની દીક્ષાની વિનતિથી આચાર્યશ્રી રાધનપુર તરફ પધાર્યા.
અમદાવાદથી પાનસર સાલડી સમી થઈ પૂજ્યશ્રી રાધનપુર પધાર્યા. રાધનપુરના શ્રી સંઘે ભવ્ય સ્વાગત કર્યું. ફાગણ વદ ૭ના શુભ દિવસે લુદ્રાવાળા શ્રી ચીમનલાલભાઈએ પુત્રીઓને મહોત્સવપૂર્વક દીક્ષા આપી, સાધ્વી સૂર્યાયશાશ્રી તથા સુવિનિતાશ્રી નામ રાખી સાધ્વી લાવણ્યશ્રીને શિષ્યા તરીકે જાહેર કર્યા. આ સાથે સૌરાષ્ટ્રના ભાણવડના એક કુમારિકા બહેનને પણ ભાગવતી દીક્ષા આપી તેનું નામ સાધ્વી સુરેન્દ્રશ્રી નામ રાખી સાવી હેમશ્રીજીના શિષ્યા જાહેર કર્યા. દીક્ષા પ્રસંગે દીક્ષાર્થી બહેનેના કુટુંબીજનેએ અઠ્ઠાઈ મહેત્સવશાન્તિસ્નાત્ર તથા સવામીવાત્સલ્ય વગેરે શુભ કાર્યોને સુંદર લાભ લીધે. ચાર ચાર બહેને સંસારના ભૌતિક સુખેને ત્યાગ કરી દીક્ષાના મંગળ માર્ગે પ્રયાણ કરતા જોઈને લેકે ત્યાગ
૧૫૪
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________
*
*
*
માગની તથા ચારે બહેનના વૈરાગ્યની પ્રશંસા કરવા લાગ્યા. ગુરુદેવની વાણીમાં વૈરાગ્ય ભાવના અને તપશ્ચર્યાની એવી તે ઝલક રહેતી કે સૌ શ્રોતાજને પ્રભાવિત થઈ જતા અને ઘણાએ હૈયાના દુઃખદર્દો શાંત થઈ જતા. અહીંથી વિહાર કરી પૂજ્યશ્રી શંખેશ્વરજી તીર્થમાં પધાર્યા. અહીં ચિત્ર માસની શાશ્વતી ઓળીની વિધિવિધાનપૂર્વક સુંદર આરાધના કરાવી.
શ્રી સમીના સંઘને ૨૦૦૬ ના ચાતુર્માસ માટે ઘણો આગ્રહ હોવાથી પૂજ્યશ્રીએ વિનતિને સ્વીકાર કર્યો. સંવત ૨૦૦૬ ના અષાડ સુદમાં શુભ દિવસે ગુરુદેવ સપરિવાર સમી પધાર્યા, સંઘે ભવ્ય સ્વાગત કર્યું. ૨૦૦૬ નું ચાતુર્માસ આનંદપૂર્વક સમીમાં કર્યું, તપશ્ચર્યા ઘણુ થઈ ઉપજ પણ સારી થઈ, શાસન પ્રભાવનાના કાર્યો પણ સારાં થયાં. ગુરુદેવે ઉપદેશ આપી પાઠશાળા માટે સારું ફંડ કરાવ્યું. સમીથી ૨૦૦૭ ના પિષ શુદમાં વિહાર કરી પૂજ્યશ્રીના પ્રાણપ્યારા તીર્થ શ્રી શંખેશ્વરજી પધાર્યા. યાત્રા કરી વિહાર કરી પ્રતિષ્ઠા નિમિત્તે બજાણા પધાર્યા. મહા સુદિ ૧૦ ના રોજ પૂજ્યશ્રીએ પ્રતિષ્ઠા કરાવી. પ્રતિષ્ઠા નિમિત્તે અઠ્ઠાઈ મહત્સવ, શાન્તિનાત્ર તથા સ્વામીવાત્સલ્ય વગેરે શુભ કાર્યો થયાં. અહીંથી વિહાર કરી ગુરુદેવ ઉપરિયાળા તીર્થ પધાર્યા.
૧૫૫
.
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________
/// રામ
૩૫
અર્ધશતાબ્દિ તથા પદપ્રદાન મહોત્સવે
કૃપાનિધાન! આપશ્રી પુણ્યરાશિ તપસ્વી અને શાસનદીપક છે. આપશ્રીના દીક્ષા પર્યાયના ૫૦ વર્ષ મહા વદી ૧૦ ના રોજ પૂર્ણ થાય છે. અમારી શ્રી ઉ૫રીયાળ તીર્થ કમિટી તથા ઘણા ગામના આગેવાનોની આ અર્ધશતાબ્દિ મહોત્સવ
ઉપરીયાળા તીર્થમાં જવાની ભાવના છે. આપશ્રી તે માટે * સંમતિ આપે તે અમારું કામ સરળ બને. ઉપરીયાળા તીર્થ કમિટીના ભાઈઓએ વિનતિ કરી.
ભાગ્યશાળીઓ! તમે તે જાણે છે એવા મહત્સવે મને પસંદ નથી. હું તે વર્ધમાન તપથી રંગાયેલ છું. જ્યાં જ્યાં અનુકૂળતા હોય ત્યાં વર્ધમાન તપના સ્થાને માટે ઉપદેશ આપું છું અને ચમત્કારી એવા શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથ પ્રભુના દર્શનની મને તાલાવેલી લાગે છે ત્યારે શંખેશ્વરજી દેડી જાઉં છું.” ગુરુદેવે પિતાની વિનમ્રભાવે લઘુતા દર્શાવી.
૧૫૬
છળ
ચમક
આ
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________
પુણ્યરાશિ ! અમે નિર્ણય કરી લીધું છે. આપશ્રીના સુધાભર્યા પ્રવચનને લાભ એ નિમિત્તે જનતાને મળશે. અમે આપશ્રીના ધર્મ પ્રભાવના અને શાસનપ્રભાવનાના કાર્યોના ગુણગાન કરી કૃતકૃત્ય બનીશું. આપના જેવા પુણ્ય પુરુષની ભક્તિને લાભ લેવાને આ અવસર મળે છે, તે તે માટે આપશ્રી અમારી વિનતિ સ્વીકારી અમને આભારી કરશે.” હૃદયપૂર્વકના ભાવથી આગ્રહભરી વિનતિ કરી.
જહાસુખમ ! તમારા મનને અને તમારી ભાવનાને હું સમો છું. મારી તે શું પણ શાસનની પ્રભાવના થતી હોય તે મારે તમારી વિનતિ સ્વીકારવી પડે” ગુરુદેવે વિનતિ સ્વીકારી.
શાસન દીપક પૂજ્યપાદ દીર્ઘતપસ્વી આચાર્ય ભગવંતને અર્ધશતાબ્દિ મહોત્સવ ત્રણ દિવસને જવામાં આવ્યા. આ પ્રસંગે બહારગામથી ઘણા ભાઈ–બહેને આવ્યા હતા. અઠ્ઠાઈ મહેત્સવ સ્વામીવાત્સલ્ય વગેરે થયા. આચાર્યશ્રીને અહીં મળેલા જુદા જુદા ગામના આગેવાને તથા ભાઈબહેનોએ સુંદર સન્માન કર્યું. તેઓશ્રીની તપશ્ચર્યા, વર્ધમાનતપ માટેની તાલાવેલી, વૈરાગ્ય ભરપૂર ઉપદેશધારા તથા સૌજન્યશીલ શાંત સ્વભાવ અને શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથ ભગવાન માટેની અતૂટ શ્રદ્ધા-ભક્તિ વગેરે ગુરુદેવના ગુણાનુરાગની અનુમોદના કરી અને ગુરુદેવના નામને જય જયકાર ગુંજી રહ્યો. ઉપરિયાળા તીર્થ પણ યાદગાર બની ગયું. થોડા
૧૫૭
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________
દિવસ સ્થિરતા થઈ પણ ગુરુદેવની તબીયત એકાએક નરમ પડી ગઈ તેમને વીરમગામ લાવવામાં આવ્યા. વીરમગામના શ્રીસંઘે ગુરુદેવની ખૂબ સેવા-ભક્તિ કરી, ઔષધ ઉપચાર કર્યા અને ગુરુદેવને આરામ લેવા બધાએ અનુરોધ કર્યો અને ગુરુદેવને ધીમે ધીમે આરામ આવવા લાગે. આ માંદગી ઘણી ખરાબ હતી પણ શાસનદેવની કૃપાથી તથા તેઓશ્રીને તપ અને સંયમના બળથી તબીયત સુધરી ગઈ. પાટણના સાગરના ઉપાશ્રયના સંઘના આગેવાનો પૂજ્યશ્રીને ચાતુર્માસ માટે વિનતિ કરવા આવ્યા અને પૂજ્યશ્રી પાટણ પધાર્યા.
સંવત ૨૦૦૭ ના જેઠ સુદ ૧૧ ના શુભ દિવસે પં. કંચનવિજયજી આદિ પચ્ચીસ મુનિવરોની સાથે આચાર્યશ્રીએ પાટણમાં પ્રવેશ કર્યો. સંઘે ખૂબ ભવ્ય સ્વાગત કર્યું. ચાતુર્માસ દરમ્યાન અનેકવિધ તપશ્ચર્યાઓ થઈ. પર્યુષણ પર્વ ખૂબ આનંદથી થયા, છ રથને ભવ્ય વરઘડે કાઢી શાસનની શોભા વધારી ગુરુદેવના મનનીય પ્રવચને સાંભળવા સારી મેદની જામતી હતી. આચાર્યશ્રીએ તેઓશ્રીના શિષ્ય મુનિશ્રી પ્રેમવિજયજી, મુનિશ્રી સુબોધવિજયજી તથા મુનિશ્રી કનકવિજયજી આદિ શિષ્યોને શ્રી ભગવતીજી સૂત્રના અને વિવિધ જુદા જુદા સૂત્રેના યોગમાં પ્રવેશ કરાવ્યું. ખેતરવસીના સંઘના આગેવાની વિનતિથી આચાર્યશ્રીએ પિતાના શિષ્ય પં. શ્રી કંચનવિજયજી ગણુ આદિ ઠાણને ખેતરવસી ચાતુર્માસ માટે મોકલ્યા.
૧૫૮
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________
કારતક શુદ એકમે પં. કંચનવિજયજીની તબીયત વધારે નરમ થઈ. સંઘે ખૂબ સેવાભક્તિ સુશ્રુષા કરી પણ તૂટીની બૂટી નહિ તેમ પં. શ્રી કંચનવિજયજી ગણી કારતક સુદ ત્રીજની સાંજે સમાધિપૂર્વક કાળધર્મ પામ્યા. શહેરમાં સમાચાર ફેલાતા અનેક ભાઈ-બહેને દર્શનાર્થે આવ્યા. સંઘે ભવ્ય મશાનયાત્રા કાઢી તેઓશ્રીના નિમિત્ત સંઘે અઠ્ઠાઈ મહોત્સવ કર્યો
સં. ૨૦૦૭ નું ચાતુર્માસ પાટણમાં કર્યું. સં. ૨૦૦૮ ના માગશર સુદ ૩ ના રોજ પંચમાંગ શ્રી ભગવતીજી સૂત્રની અનુજ્ઞારૂપ મુનિ કનકવિજયજીને ચતુર્વિધ સંઘની હાજરીમાં ગણપદવી આપી.
આ પદવી પ્રદાન નિમિત્ત સંઘે અઠ્ઠા મહોત્સવ તથા સ્વામીવાત્સલ્ય વગેરે શુભ કાર્યો કર્યા. પિષ શુદમાં કનાસાના પાડે અમથી બહેનને ભાગવતી દીક્ષા આપી તેનું નામ સાધ્વી અરૂણાશ્રી રાખવામાં આવ્યું તથા તેમને સાથ્વી ચંપકશ્રીજીના શિષ્યા જાહેર કર્યા. દીક્ષાર્થી બહેનના પુત્ર દીક્ષા નિમિત્તે અઠ્ઠઈ મહત્સવ, શાન્તિસ્નાત્ર, સુંદર રચનાઓ તથા સ્વામી વાત્સલ્ય વગેરે શુભ કાર્યો કર્યા.
અહીંથી પોષ વદ અગ્યારસના વિહાર કરી ચાણસ્મા, મહેસાણુ થઈ ચેત્ર માસની ઓળી ઉપર શ્રી ભોંયણીજી તીર્થ પધાર્યા. નવપદની વિધિપૂર્વક સુંદર આરાધના કરાવી અહીંથી વિહાર કરી અમદાવાદ પધાર્યા.
૧૫૯
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________
અહીં પાટણના કમળા બહેનને ભાગવતી દીક્ષા આપી સાધ્વી કમળપ્રભાશ્રી નામ આપ્યુ. અને સાધ્વી હેમશ્રીના શિષ્યા જાહેર કર્યાં, તેમજ અન્ય ત્રણ સાધ્વીઓને વડી દીક્ષા આપી. અહીંથી આચાર્ય શ્રી મહેસાણા પધાર્યાં.
મહેસાણા સ ંઘના અતિ આગ્રહથી જેઠ વદમાં શુભદિને શ્રી કનકવિજયજી ગણીવર આદિ ૨૫ ઠાણા સાથે મહેસાણામાં પ્રવેશ કર્યાં. સંઘે ભાવભર્યુ સ્વાગત કર્યું. ૨૦૦૮ નું ચાતુર્માસ મહેસાણામાં કર્યુ. ચાતુર્માસમાં મુનિશ્રી પ્રતાપવિજયજી તથા મુનિશ્રી પ્રેમવિજયજી આદિ મુનિવરને યોગાહન કરાવ્યા.
ચાતુર્માસ દરમ્યાન અનેકવિધ તપશ્ચર્યાએ થઇ. અઠ્ઠાઇ મહેાત્સવ, સ્વામીવાત્સલ્ય આદિ શુભ કાર્યો થયાં. સંઘના આબાલવૃધ્ધે ખૂબ લાભ લીધા. ચાતુર્માંસ પૂર્ણ કરી વિહાર કરી સંવત ૨૦૦૯ ના માગશર વદમાં પેાષ દશમીની આરાધનાથે શ્રી શ ંખેશ્વરજી તીર્થમાં પધાર્યા. શ ંખેશ્વરથી વિહાર કરી પૂજ્યશ્રી સાંગણપુરની પ્રતિષ્ઠા પ્રસંગે સાંગણપુર પધાર્યા. ફાગણુ શુદ ૫ ના દિને નૂતન જિનાલયમાં શ્રી કુંથુનાથ ભગવાનને ચતુર્વિધ સંઘના હર્ષોંનાદો વચ્ચે ગાદીનસીન કર્યાં. શ્રી મણીલાલ ડાહ્યાભાઈ તથા શ્રીસંઘે ઉજમણુ' કર્યું. આ પ્રસંગે અટ્ઠાઈ મહાત્સવ, બૃહત્ શાન્તિસ્નાત્ર, સ્વામીવાત્સલ્ય વગેરે શુભ કારી થયા, સંઘના આખાલવૃદ્ધે ખૂમ લાભ લીધા. નાના ગામમાં આ સમાર ંભાથી આનંદ આનă છવાઈ રહ્યો.
૧૬૦
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________
ભાઇ-બહેનેાના ઉત્સાહ અનુમેાદનીય હતા. અહીંથી પૂજ્યશ્રીએ અમદાવાદ તરફ વિહાર કર્યાં.
૨૦૦૯ નુ થાતુર્માસ શાહપુર કર્યું. પૂજ્યશ્રીના ઉપદેશથી અંધાયેલ જ્ઞાનમંદિરનું ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું. ચાતુર્માસ દરમ્યાન અનેકવિધ શાસન પ્રભાવનાના કાર્યો થયાં.
સ. ૨૦૦૯ના ચાતુર્માસમાં મુનિશ્રી પ્રતાપવિજયજી, મુનિશ્રી પ્રેમવિજયજી (હાલ આચાર્ય શ્રી વિજયપ્રેમસૂરીશ્વરજી મ॰), મુનિશ્રી સુમેાધવિજયજી, મુનિશ્રી મહિમાવિજયજી, મુનિશ્રી રજનવિજયજી, મુનિશ્રી પ્રભાવિજયજી તથા મુનિશ્રી વિનયવિજયજી, એ સાત મુનિવર્યાંને શ્રી ભગવતીજી સૂત્રના ચેાગમાં પ્રવેશ કરાજ્યેા અને સ ંવત ૨૦૧૦ ના કાક વદ ૬ ના શુભ દિવસે ચતુર્વિધ સંઘ સમક્ષ સાતે મુનિવરશને ગણીપદ આપી માગશર શુદ ૫ ના શુભ દિને મુનિશ્રી કનકવિજયજી ગણી સહિત આઠે ગણિવરાને પન્યાસ પદ્મવીથી વિભૂષિત કર્યાં. સંઘે પઢવી પ્રદાન પ્રસ ંગે અઠ્ઠાઇ મહેાત્સવ, શાન્તિનાત્ર, સ્વામીવાત્સલ્ય આદિ શુભ કાર્યોં કરી સુદર લાભ લીધા. પેાષ વદ ૩ ના શુભ દિવસે મુનિશ્રી સુભદ્રવિજયજીના શિષ્ય મુનિશ્રી સાનવિજયજીને વડી દીક્ષા આપવામાં આવી. અહીંથી વિહાર કરી પૂજ્યશ્રી સપરિવાર શ્રી સિદ્ધાચળજી તરફ પધાર્યા.
૧૬૧
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________
કૃષ્ણનગરમાં પ્રતિષ્ઠા તથા દીક્ષા મહોત્સવ
મધ્યે વંદામિ ભાવનગરના કૃષ્ણનગરના આગે વાનેએ વંદણુ કરી.
ધર્મલાભ!” પૂજ્યશ્રીએ ધર્મલાભ આપે.
કૃપાસિંધુ ! કૃષ્ણનગરમાં મનેરમ જિનાલય તૈયાર થઈ ગયું છે, તેની પ્રતિષ્ઠા આપના મંગળ હસ્તે કરાવવાની અમારી ભાવના છે તે અમારી વિનતિ સ્વીકારી પધારે” મણીભાઈએ પ્રતિષ્ઠા માટે વિનતિ કરી.
ભાગ્યશાળી ! ભાવનગર તે સૌરાષ્ટ્રનું સુપ્રસિદ્ધ નગર છે. દાદાસાહેબનું મદિર ભવ્ય છે. મોટા દહેરાસરમાં પણ શ્રી શાતિનાથ ભગવાનની પ્રતિષ્ઠા અમેજ કરાવી હતી. ભાવનગરના સુપ્રસિદ્ધ આગેવાન શ્રી કુંવરજીભાઈ શાસ્ત્રના જાણકાર અને વિદ્વાન છે. પ્રતિષ્ઠાનું મુહૂર્ત ક્યારનું આવે છે” પૂજ્યશ્રીએ ભાવનગરની યશગાથા સંભળાવી.
૧૬૨
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________
ગુરુદેવ! વૈશાખ સુદ ૬ નું મુહૂર્ત આવે છે.”
“ભાઈ ! આ ક્ષણિક દેહને શે વિશ્વાસ! મારી ભાવના ગિરિરાજની સ્પર્શના કરવાની છે. પછી ભાવનગર માટે વિચાર કરી શકાયગુરુદેવે પિતાની હૃદયની ઈચ્છા દર્શાવી.
ગુરુદેવ! આપને શ્વાસનું દરદ છે, સારણગાંઠની તકલીફ છે, ઉમર પણ થઈ. આપની ભાવના તે ઉત્તમ છે, તબીયત સંભાળીને યાત્રા કરશે” આગેવાને તબીયત સંભાળવા વિનતિ કરી.
ભાગ્યશાળી ! દાદાની યાત્રા કરીને તે તરફ વિહાર કરીશ. તમે કૃષ્ણનગરમાં પણ ભવ્ય મંદિર નિર્માણ કરાવ્યું તે જાણી આનંદ થયે. ભાવનગરના સંઘની દિનપ્રતિદિન ચઢતી છે.” પૂજ્યશ્રીએ વિનતિ સ્વીકારી.
કૃષ્ણનગરમાં સુંદર મંદિર તૈયાર થઈ ગયું હતું. આચાર્યશ્રી પાલીતાણા પધાર્યા છે તે જાણું ભાવનગર કૃષ્ણનગરના આગેવાને વિનતિ કરવા આવ્યા અને આચાર્યશ્રીએ વિનતિ સ્વીકારી.
અમદાવાદથી મહા શુદમાં વિહાર કરી ગ્રામાનુગામ સુંદર લાભ આપતા આપતા ફાગણ સુદમાં આચાર્યશ્રી શિષ્ય પરિવાર સાથે પાલીતાણા પધાર્યા. સંઘે સુંદર સ્વાગત કર્યું. ૮૨ વર્ષની વૃદ્ધ ઉમરે ગિરિરાજની સ્પર્શનાની ભાવના જવલંત
૧૬૩
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________
હતી. શિષ્યાએ તે આ ઉમરે ડાળીમાં યાત્રા માટે જવા વિનતિ કરી પણ આચાય શ્રીએ તે ચાકખું જણાવ્યુ કે તમે મારી એટલી ખધી શુ ચિંતા કરી છે! દેહ તા નાશવંત છે અને હવે તે જીવનના અંત નજદિક દેખાય છે. હવે માણસની ખાંધે ચડીને યાત્રા કરવાના શે! અ.
“ પ્રભુ ! આપને શ્વાસનુ દર્દ છે. વળી સારણગાંઠ પણુ છે. વૃદ્ધાવસ્થા રહી તેથી અમને ચિંતા થાય છે” પ”. શ્રી કનકવિજયજી ગણીએ ચિંતા વ્યક્ત કરી.
· વત્સ ! મારી ચિંતા ન કર. હજી તે આત્મબળ ધણુ' છે. શરીરની શક્તિ પણ સારી છે. આ શરીરે છેલ્લે છેલ્લે હવે દાદાને ભેટી લઉં અને જીવનનું સાČક કરી લઉં ' પૂજ્યશ્રીએ પેાતાની ભાવના દર્શાવી.
પૂજ્યશ્રીનું મનેાખળ અજખ હતુ. વૃદ્ધાવસ્થા હાવા છતાં આત્મમળપણ ઘણું. શિષ્યા સાથે ચાલીને ત્રણ યાત્રા કરી, મનના ઉચ્છ્વાસ વધી ગયા. દાદાને ભેટીને આનક્રમગ્ન અની ગયા.
પ્રતિષ્ઠા માટે ભાવનગર તરફ વિહાર કર્યો. ચૈત્ર વદ ૧૦ ના શુભ દિવસે ભાવનગરના સંઘે ભવ્ય સ્વાગત કર્યું. પ્રતિષ્ઠા માટે અઠ્ઠાઈ મહેાત્સવ મ`ડાયા. વૈશાખ શુદ ૩ ના દિવસે મુનિશ્રી ક્રાંતિવિજયજીના શિષ્ય મુનિશ્રી ચન્દ્રપ્રભવિજયજીને ભાવનગરમાં વડી દીક્ષા આપી અને મેાહનલાલ માસ્તરની
૧૬૪
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________
દીક્ષાની ભાવના થતાં તેમને પણ તે જ દિવસે દીક્ષા આપી મુનિ મેાતિવિજયજી નામ રાખી મુનિશ્રી મણીવિજયજીના શિષ્ય કર્યાં.
મ
કૃષ્ણનગરમાં પ્રતિષ્ઠા નિમિત્તે ભવ્ય મંડપ ઊભેા કરવામાં આન્યા. આ મદિર શ્રી મણીલાલ નારણભાઇએ બંધાવ્યું હતું, તેમણે જ પ્રતિષ્ઠા નિમિત્તે અઠ્ઠાઈ મહેાત્સવ, શાન્તિ સ્નાત્ર તથા સ્વામીવાત્સલ્યના સુંદર લાભ લીધા.
આચાય શ્રીએ વૈશાખ શુદ ૬ ના મંગળ મુહૂર્ત નૂતન જિનાલયની પ્રતિષ્ઠા કરાવી. ભાવનગરના સઘ સમસ્તની હાજરી દનીય હતી. કૃષ્ણનગરમાં આનંદ આનંă થઈ રહ્યો. વૈશાખ વદમાં નૂતન મુનિશ્રી મેતીવિજયજીને મારવાડીના વડે વડી દીક્ષા આપી.
ચાતુર્માંસ માટે ભાવનગરના સંઘની વિનતિ હતી પણુ તબીયતના કારણે વિનતિના સ્વીકાર કરી શકયા નહિ.
અહીંથી પાલીતાણા તરફ વિહાર કર્યાં. જેઠ શુદ ૪ ના શુભ દિવસે પાલીતાણામાં પ્રવેશ કર્યાં. ચાતુર્માસ દરમ્યાન અનેકવિધ તપ કરાવ્યાં. અઠ્ઠાઈ મહેાત્સવ, સ્વામીવાત્સલ્ય આદિ શાસન પ્રભાવનાના કાર્યો થયાં. સંવત ૨૦૧૦ નું ચાતુર્માસ સિદ્ધાચળ પાલીતાણામાં કર્યું.
કેટલાક ગૃહસ્થાએ સાથે મળી પૂજ્યશ્રીની નિશ્રામાં ઉપધાન તપ કરાવ્યું. માળની ઉપજ ઘણી સારી થઈ, ઉપધાન નિમિત્તે
૧૬૫
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________
તેજ ભાઈઓએ અઠ્ઠાઈ મહત્સવ, શાન્તિનાત્ર તથા સ્વામી વાત્સલ્ય વગેરે શુભ કાર્યો કર્યા.
સં. ૨૦૧૧ ના માગશર સુદમાં સાદડી (રાજસ્થાન) નિવાસી શ્રી કુલચંદજીભાઈએ પૂજ્યશ્રીની નિશ્રામાં શ્રી સિદ્ધગિરિને બાર ગાઉને સંઘ કાઢ્યો. એક ગામમાં સંઘવીને તીર્થમાળા પહેરાવી. પાછા પાલીતાણ થઈ તળાજા પધાર્યા, યાત્રા કરી પાલીતાણા થઈ ચૈત્ર માસની શાશ્વતી ઓળી પ્રસંગે શંખેશ્વરજી પધાર્યા. વિધિપૂર્વક નવપદની સુંદર આરાધના કરાવી અહીંથી સમી તરફ વિહાર કર્યો.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૭.
થરામાં ધર્મ પ્રભાવના
૨૦૧૧ ના ચાતુર્માસ માટે સમીના સંઘને આગ્રહ હોવાથી ચિત્ર વદમાં પૂજ્યશ્રી વિશાળ શિષ્ય પરિવાર સાથે સમી પધાર્યા. સમીના સંઘે પૂજ્યશ્રીનું ઉમળકાભેર સુંદર સ્વાગત કર્યું. ચાતુર્માસમાં તપશ્ચર્યા ઘણી થઈ. અઠ્ઠાઈ મહોત્સવ, શાન્તિ સ્નાત્ર વગેરે શુભ કાર્યો આનંદ ઉલ્લાસથી થયાં. પાઠશાળા માટે ઉપદેશ આપતાં સારૂં ફંડ થયું.
સં. ૧૦૧૨ ના મહા વદમાં સમીથી વિહાર કરી પૂજ્યશ્રી શંખેશ્વરજી પધાર્યા.
ગુરુદેવ! થરામાં જ્યારથી આપે સંઘમાં એકતા કરાવી ત્યારથી અમારૂં થરા ગામ દિનપ્રતિદિન ઉન્નતિ પામી રહ્યું છે. ૨૦૧૨ નું ચાતુર્માસ કરવા વિનતિ કરવા આવ્યા છીએ.” થરાના આગેવાનોએ વિનતિ કરી.
ભાગ્યશાળી! સંપ ત્યાં સપત્તિ તે તમે જાણે છે. સંઘના
૧૬૭
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________
આબાલ વૃદ્ધની ધર્મ' ભાવના જાગે તા જરૂર સૌનું કલ્યાણ થાય’ આચાય શ્રીએ સપની મહત્તા દર્શાવી.
કૃપાસિંધુ ! ધ્વજા ઈંડ ચડાવવાના છે, એક ભાઈની ઉપ
ધાન કરાવવાની ભાવના છે. સંઘની ભાવના શ્રી ભીલડીયાજીના સંઘ કાઢવાની પણ છે, તે કૃપા કરી થરા આપશ્રીના પુનિત પગલાં કરા’ એક આગેવાને વિનતિ કરી.
"
"
ગુરુદેવ ! સંપ તે થયા પણ ધર્માદા ખાતાના હિસાબે ઘણાં વર્ષોથી થયા નથી તે। આપશ્રી પધારશેા તા એ કાય પણ થઈ જશે' એક આગેવાને મુદ્દાની વાત કરી.
"
જહા સુખમ્ ! અહીં શંખેશ્વરજી એ દિવસ સ્થિરતા કરી તે તરફ વિહાર કરીશું' પૂજ્યશ્રીએ સમતિ આપી,
થરામાં વર્ષોના કુસંપ ચાલતા હતા. આપણા ચરિત્રનાયકે સઘને પ્રેરણા આપી અને એકતા કરાવી હતી, તેથી થરાના આગેવાના ફ્રી એક વખત પધારવા વિનતિ કરવા શંખેશ્વરજી આવ્યા અને પૂજ્યશ્રીએ તેએાની વિનતિ સ્વીકારી. આચાય શ્રી શખેશ્વરજીથી વિહાર કરી થરા પધાર્યા. થરાના સ ંઘે પૂજ્યશ્રીનું ભવ્ય સ્વાગત કર્યું, ધ્વજા પતાકાએથી આખું ગામ શણગારવામાં આવ્યું. જગ્યાએ જગ્યાએ ગહુલી થઇ, થરાના સંઘના આબાલ વૃદ્ધ ભાઈ-બહેનેામાં ખૂબ આનંદ ઉલ્લાસ હતા.
૧૬૮
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચૈત્ર માસની શાશ્વતી એળી કરાવી. નવપદની વિધિપૂર્વક સુંદર આરાધના કરાવી ચિત્રી પુનમના દેવવંદન ચતુર્વિધ સંઘને વિધિપૂર્વક કરાવ્યા. દેવવંદન કરાવવાને લાભ શ્રી ચીમનલાલ મુળચંદે લીધે હતે.
વૈશાખ સુદ ૧૦ ના શુભ દિવસે જિનાલય ઉપર ન વિજા દંડ પૂજ્યશ્રીની શુભ નિશ્રામાં ઘણુ ઉત્સાહ સાથે સંઘે ચડાવ્યું. આ પ્રસંગે અઠ્ઠાઈ મહેત્સવ-શાન્તિસ્નાત્ર-સ્વામી વાત્સલ્ય વગેરે શુભ કાર્યો થયા હતા.
આજે ચતુર્દશીને દિવસ હતે. વ્યાખ્યાનમાં આગેવાને અને લગભગ બધા ભાઈ-બહેનની સારી હાજરી હતી. આચાર્યશ્રીએ તક જોઈને હિસાબોને ઉલ્લેખ કરતાં જણાવ્યું.
ભાગ્યશાળીએ ! થરામાં જ્યારથી સંઘમાં સંપ અને એકતા થઈ ત્યારથી તમે જાણે છે કે બધાની સારી ઉન્નતિ થઈ રહી છે. શાસનદેવની કૃપાથી કેટલાએ કુટુંબે શ્રીમંત બન્યા છે, નાના–મેટા બધાની ધર્મભાવના પણ વધી રહી છે. હવે એક વાત બાકી છે, ધર્માદા ખાતાના હિસાબે ઘણું વર્ષોથી ચકખા થયા નથી. સંઘના ઉપર તેને ભાર છે. આ વાત તે તદ્દન સરળ છે. જે જે ભાઈઓ પાસે સંઘનું લેણું હોય તેને હિસાબ થઈ જવું જોઈએકદાચ સંજોગ અનુસાર કોઈ વહેલા મેડા આપી શકે તે તેઓને પયુંષણ સુધીની મુદત આપે. દેવદ્રવ્યનું દેવું કોઈનું બાકી રહે તે ઈષ્ટ નથી અને જેને કુળમાં જન્મ લેનાર બધાનું કર્તવ્ય છે કે કેઈનું
૧૬૯
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________
પણ દેવું માથું રાખવું નહિ. કારણ કે નહિ તે પેટે અવતાર લઈને પણ આપવું પડે છે. તમે તે બધા સમજુ છે, ધર્મપ્રેમી છે અને પરમાત્માની કૃપાથી પૈસે ટકે સુખી છે. મારી શ્રીસંઘના નાના-મોટા બધાને એક ચેતવણી છે કે ધર્માદા ખાતાના હિસાબે હું ચાતુર્માસ છું ત્યાં સુધીમાં ચકખા થઈ જવા જોઈએ, તેમાં તમારૂં તથા શ્રી સંઘનું કલ્યાણ છે.
આચાર્યશ્રીએ સમય જોઈને એવી સુંદર ટકોર કરી કે બધાના મનમાં ધર્માદા ખાતાના હિસાબે ચકખા કરવાની વાત ગળે ઉતરી ગઈ, અને આચાર્યશ્રીની વાણુએ જાદુ કર્યું. ચાતુર્માસમાં વર્ષોથી નહિ થયેલ હિસાબે ચકખા થઈ ગયા અને આચાર્યશ્રીએ તે માટે પિતાને આનંદ વ્યક્ત કર્યો અને થરાના શ્રી સંઘની ઉન્નતિ-આબાદી માટે મંગલ આશીર્વાદ આપ્યા, સંઘના અતિ આગ્રહથી ચાતુર્માસ કર્યું. ચાતુર્માસ દરમ્યાન સેળ ઉપવાસ, અઠ્ઠાઈઓ વગેરે સારી તપશ્ચર્યાએ થઈ એ નિમિત્તે અઠ્ઠાઈ મહોત્સવ સ્વામીવાત્સલ્ય વગેરે થયા.
૨૦૧૨ નું ચાતુર્માસ થરામાં આનંદપૂર્વક થયું. થરાના શ્રીસ ઘે આચાર્યશ્રીની પ્રેરણાથી ઉપધાન તપ કરાવ્યા, ઉપજ ઘણી સારી થઈ, માળારોપણ પ્રસંગે કાંકરેચીના ઘણાજ ભાવિકે આવેલ, ઉપધાન નિમિત્તે અઠ્ઠાઈ મહત્સવ સ્વામી વાત્સલ્ય પૂજા પ્રભાવના વગેરે થયા. આચાર્યશ્રીની શુભ નિશ્રામાં થરાના શ્રીસંઘે શુભ દિવસે શ્રી ભીલડીયાજી તીર્થને સંઘ કાઢ્યો, તીર્થયાત્રા કરી થરામાં પધાર્યા. માગશર સુદ
૧૭૦
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૧ ના શુભ દિવસે સુરેલના રહીશ ભાઈ રસીકલાલને ભાગવતી દીક્ષા આપી મુનિશ્રી રત્નાકરવિજયજી નામ રાખી મુનિશ્રી ક્રાંતિવિજયજીના શિષ્ય કર્યો. પેાષ શુદ ૬ ના શુભ દિને મુનિશ્રી સુભદ્રવિજયના શિષ્ય મુનિશ્રી નિર ંજનવિજયજી તથા મુનિશ્રી રત્નાકરવિજયજીને વડી દીક્ષા આપી, પૂજા-પ્રભાવના આફ્રિ થયા. ૨૦૧૩ ના પાષ વદ ૭ ના રાજ વિહાર કરી, ઉણુ થઈ રાધનપુર પધાર્યા, અહીં શ્રી મેાતીલાલ મણીલાલ (લુદ્રાવાળા)ની સુપુત્રી સુશીલાને શુભ દિવસે ભાગવતી દીક્ષા આપી સાધ્વી લક્ષ્મીપ્રજ્ઞા લાવણ્યશ્રીના શિષ્યા તથા ભાણવડની એક બહેનને દીક્ષા આપી, સાધ્વીશ્રી લાવણ્યશ્રીજીના શિષ્યા કર્યો.
શ્રી માતીલાલભાઇએ દીક્ષા નિમિત્તે અઠ્ઠાઇ મહેાત્સવશાન્તિસ્નાત્ર, સ્વામીવાત્સલ્ય વગેરેના સુંદર લાભ લીધેા. મુનિશ્રી પ્રીતિવિજયજીને વડી દીક્ષા આપી. અહીંથી વિહાર કરી સમી થઈ શ્રી શખેશ્વરજી તીથ પધાર્યાં. અહીં ચૈત્ર માસની શાશ્વતી એળીની સુંદર આરાધના કરાવી.
સમીના સંઘના અતિ આગ્રહથી સ. ૨૦૧૩ના ચાતુર્માસ માટે સપરિવાર સમી પધાર્યાં. સ`ઘે પૂજ્યશ્રીનું સુંદર સ્વાગત કર્યું. ચાતુર્માંસમાં સારી તપશ્ચર્યા થઈ. તે નિમિત્તે અઠ્ઠાઇ મહાત્સવ, પૂજા, પ્રભાવના, સ્વામીવાત્સલ્ય આદિ શાસનપ્રભાવનાના ઘણાં કાર્યાં થયાં.
૧૯૧
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૮
વર્ધમાન તપ પારણું મહોત્સવ
મથેણ વંદામિ' વઢીઆર સંઘના આગેવાનોએ વંદણા કરી.
“ધર્મલાભ” ગુરુદેવે ધર્મલાભ આપે.
“કૃપાસાગર! મુનિશ્રી પ્રવિજયજી અને મુનિશ્રી દર્શનવિજયજી બન્નેએ શ્રી વર્ધમાન તપની ૧૦૦ એની પૂર્ણ . કરી છે તે જાણી અમને ઘણો આનંદ થયે છે” વઢીયાર સંઘના આગેવાનોએ એ તપશ્ચર્યાને આનંદ વ્યક્ત કર્યો.
ભાગ્યશાળીઓ ! બને દીર્ઘ તપસ્વી છે, પુણ્યશાળી હેય એજ ૧૦૦ ઓળી પૂર્ણ કરી શકે. આ બને તે સાધુ, વિહારમાં કોઈ વસ્તુ મળે ન મળે પણ બન્નેએ તપશ્ચર્યા ચાલુ રાખી અને પુણ્યોદયે બન્નેએ પૂર્ણ કરી. હવે તેનું પારણું આવે છે” ગુરુદેવે સ્પષ્ટતા કરી. ભગવંત! આ બને તપસ્વીઓના પારણાને લાભ અમારે
૧૭૨
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી વઢીયારના પ્રદેશના આગેવાનોને લેવાની ભાવના છે તે આપશ્રી તે માટેની અમારી પ્રાર્થના સ્વીકારે” ટ્રસ્ટીઓએ પ્રાર્થના કરી.
ભાગ્યશાળીઓ ! મારી અને બને મુનિરાજોની ભાવના શ્રી શંખેશ્વરજી મહાતીર્થમાં જ પારણું કરવાની હતી, તેમાં તમારી વિનતિ આવી તે જરૂર તમને લાભ મળશે” ગુરુદેવે સંમતિ આપી.
પૂજ્યશ્રીના શિષ્યરત્ન મુનિશ્રી ભુવનવિજયજી ગણિવરના તપસ્વી શિષ્ય મુનિશ્રી પ્રવિજયજી તથા પંન્યાસ શ્રી સુમતિવિજયજી ગણિવરના તપસ્વી શિષ્ય મુનિશ્રી દર્શનવિજયજી બન્નેએ શ્રી વર્ધમાનતપની ૧૦૦ મી ઓળી નિર્વિદને પૂર્ણ કરી અને તેને પારણાને તથા મહોત્સવને લાભ શ્રી વઢીયાર પ્રદેશના આગેવાનોને લેવાની ભાવના થઈ અને તેઓની વિનતિને સ્વીકાર થયે તે જાણી સૌને આનંદ થયે. પિષ વદીમાં સમીથી વિહાર કરી પં. શ્રી કનકવિજયજી ગણીવર આદિ શિષ્ય પરિવાર સાથે પૂજ્યશ્રી શંખેશ્વર પધાર્યા. પૂ. આચાર્ય દેવનો લગભગ સર્વ શિષ્ય પરિવાર આ પ્રસંગે હાજર હતે.
૨૦૧૪ ના મહા વદી ૧ ના રોજ બને તપસ્વી મુનિ રત્નોને શ્રી વર્ધમાનતપની ૧૦૦ મી એળીનું પારણું ખૂબ આનંદ-ઉલ્લાસપૂર્વક કરાવ્યું. આ પ્રસંગે બહારગામથી ઘણું ભાઈ–બહેને આવ્યા હતા. આ યાત્રાળુ ભાઈ–બહેનેએ બને તપસ્વીઓના અને પૂજ્ય આચાર્યદેવના જય નાદોથી વાતાવરણ ગજાવી મૂક્યું-આનંદની વર્ષા થઈ રહી.
૧૭૩
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________
યાત્રિક ભાઈ-બહેનેએ અઠ્ઠાઈ મહોત્સવ, અષ્ટોત્તરી શાન્તિ સ્નાત્ર, સ્વામીવાત્સલ્યને સુંદર લાભ લીધે.
આ બને તપસ્વી મુનિ રત્નેએ એક, બે કે ત્રણ ઉપવાસથી વરસીતપ તેમજ બીજી અનેક નાની મોટી તપશ્ચર્યા કરી હતી.
શ્રી શંખેશ્વરજીથી વિહાર કરી ફાગણ શુદમાં સમી પધાર્યા. વૃદ્ધાવસ્થા તથા શારીરિક વાચ્ય બરાબર ન હોવાથી સમીના સંઘે સમીમાં સ્થિરતા કરવા પ્રાર્થના કરી અને આચાર્યશ્રીએ પણ ૨૦૧૪ નું ચાતુર્માસ સમીમાં કર્યું. આ ચાતુર્માસમાં પં. શ્રી પ્રેમવિજયજી (હાલ આચાર્યશ્રી વિજયપ્રેમસૂરીશ્વરજી) તથા પં. શ્રી સુબેધવિજયજી આદિ નવ ઠાણું ગુરુદેવની સાથે હતા.
ચાતુર્માસમાં તપશ્ચર્યા વગેરે આરાધના ઘણી સારી થઈ
આચાર્યશ્રી વયેવૃદ્ધ હતા. ૮૬ વર્ષની ઉમર થવા આવી. તબીયત નાદુરસ્ત રહેતી હતી. સમીના સંઘની આગ્રહભરી વિનતિથી છેલ્લા બે ચાતુર્માસ સમીમાં કર્યા. જન્મભૂમિના શ્રી સંઘના આબાલવૃધ્ધ પૂજ્યશ્રીની અનન્ય સેવા સુશ્રુષા ભક્તિ કરીને ખૂબ લાભ લીધે. તેમના શિષ્ય પં. શ્રી પ્રેમવિજયજી (હાલ આચાર્યશ્રી) ગણીવર તથા પન્યાસ શ્રી સુબોધવિજયજી ગણવર ગુરુદેવની વૈયાવચ્ચ માટે મુંબઈ જેટલે દૂરથી ઉગ્ર વિહાર કરીને પિતાના શિષ્ય પરિવાર સાથે સમી આવી પહોંચ્યા.
બને પંન્યાસ અને પૂજ્યપાદુ ગુરુદેવનું મિલન હૃદયંગમ હતું. બને પંન્યાસોએ ગુરુદેવના ચરણે મસ્તક નમાવ્યું. ગુરુદેવે બનેને મંગળ આશીર્વાદ આપ્યા શિષ્ય-પ્રશિષ્યોએ
૧૭૪
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________
ગુરુદેવને પ્રણિપાત કર્યા. ગુરુદેવની નરમ તબીયતથી બધા ચિંતાતુર બની ગયા. ગુરુદેવ પણ બધાને પિતાની જીવન સંધ્યાએ દેડી આવેલા જોઈને ગદગદિત થઈ ગયા શાસનની સેવા કરવા અને જીવન ધન્ય બનાવવા પ્રેરણા આપી. સંઘ સમસ્ત આ મધુર મિલન જોઈને હર્ષિત થયે.
કલ્પના નહોતી કે પ્રાણ પ્યારા શાસનદીપક આચાર્યપ્રવરનું આ છેલ્લું ચાતુર્માસ હશે. ગુરુદેવને આત્મા તો ખૂબ જ્વલંત હતા.
તપના તેજથી એ એવે તે પુણ્યરાશિ બન્યું હતું કે નરમ તબીયતની પરવા કર્યા વિના તેઓ તે ક્રિયાઓમાં એટલી જ અપ્રમતતા રાખતા હતા.
ચાતુર્માસ તો જન્મભૂમિમાં સુંદર રીતે પસાર થયું. ગુરુદેવની સેવા સુશ્રષા વૈયાવચ્ચે તેમના પ્રિય શિષ્ય પ્રશિષ્યોએ કરી તેવી જ શ્રીસંઘે પણ કરી અને ગુરુદેવે બધાને મંગળ આશીર્વાદ આપ્યા.
ગુરુદેવને શ્રી શંખેશ્વરજી તીર્થ અને પાશ્વનાથ ભગવાનની અલૌકિક ચમત્કારી પ્રતિમાજી માટે ખૂબ ખૂબ ભાવ હતે. અંતરમાં ભગવાન પાર્શ્વનાથનું રટણ હતું. તેમની ભાવના થઈ કે પિષ દશમીની યાત્રા પ્રસંગે શ્રી શંખેશ્વરજી મહાતીર્થમાં જવું. પિતાના પ્રિય શિષ્ય પંન્યાસજી પ્રેમવિજયજી (હાલ આચાર્ય) આદિ વિશાળ પરિવાર સાથે શ્રી શંખેશ્વરજીમાં માગશર વદ બીજે પધાર્યા, પૂજ્યશ્રીને ખૂબ ખૂબ શાંતિ થઈ.
૧૭૫
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૯
શ્રી શ ંખેશ્વર તીના મહિમા
તારે તે તી. જેનાથી તરીને સામે કિનારે પહોંચાય તેનું નામ તી. નદી સમુદ્ર કે સરેાવરને પાર કરી શકાય તેમ ભવ્ય પ્રાણીએ જેનાથી સંસારરૂપી સમુદ્રને તરીને માક્ષમાં પહોંચી શકે તેનું નામ તી. તીથ"કર ભગવતાએ સ્થાપન કરેલ ગણધર ભગવત્તા અને ચતુર્વિધ સંઘ એ જગમ તી, જ્યારે તીથકર ભગવંતાના ચરણકમળથી પવિત્ર થયેલ ભૂમિ તીર્થાં-મદિરા એ સ્થાવર તી.
શ્રી શખેશ્વર મહાતીથ પ્રાચીન અને ચમત્કારી તીથ છે.
ઉત્તર ગુજરાતના વઢિયાર પ્રદેશનુ મુખ્ય શહેર રાધનપુર, રાધનપુર સ્ટેટમાં શ'ખેશ્વર નામનું પ્રાચીન, સુંદર, રળિયામણું ગામ આવેલુ છે. આ ગામનું પ્રાચીન નામ શ'ખપુર હતું.
મહામ`ત્રી સજ્જનશાહે સવત ૧૧૫૫ માં શખેશ્વરમાં મદિર ખંધાવ્યાના ઉલ્લેખ છે. સ. ૧૦૨૦ માં પૂજ્યપાદ શ્રી
૧૭
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________
સ દેવસૂરિજી સપરિવાર શંખેશ્વરમાં ચાતુર્માસ રહ્યા હતા. આ આચાય ભગવતે લેાહિયાણપુર ( મારવાડ)ના ત્યાં આવેલા રાજાને ચમત્કાર દેખાડી, પ્રતિષેધ કરી, શ્રાવક બનાવી ખાર વ્રત ઉચ્ચરાવ્યાં હતાં.
શ્રીમાન મેરુતુ ગસૂરિજી મહારાજે સપરિવાર વિક્રમ સનત ૧૪૬૭ નું ચાતુર્માસ અહીં કયુ હતું, તે વખતે શ્રાવકાની વસ્તી સારા પ્રમાણમાં હશે એમ જણાય છે.
આ તીથ'ની પ્રાચીનતા વિષે શ્રીકૃષ્ણ અને જરાસંઘ વચ્ચેની યુદ્ધભૂમિના ઉલ્લેખ મળે છે.
દ્વારિકા નગરીથી ઈશાન ખૂણામાં આવેલા વઢિયાર દેશમાં સરસ્વતી નદીની નજીકમાં આવેલ સેનપલ્લી ( સમી ) ગામની પાસે મહા ભયંકર યુદ્ધ થયું હતું.
જરાસંઘે વિદ્યાના મળે કૃષ્ણુના લશ્કરને રાગી બનાવી દીધું. કૃષ્ણને ચિંતા થઈ પણ તેમના ભાઈ અરિષ્ટનેમિએ ધરણેન્દ્રની અટ્ઠમ તપથી આરાધના કરવા સૂચના કરી અને લશ્કરનું રક્ષણ કરવાની જવાબદારી અરિષ્ટનેમિએ લીધી. શ્રીકૃષ્ણે ધરણેન્દ્રની આરાધના કરી. અઠ્ઠમ તપમાં ત્રીજા દિવસની રાત્રિએ ધરણેન્દ્ર પ્રસન્ન થયા અને તેમની આજ્ઞાથી પદ્માવતી દેવીએ શ્રીકૃષ્ણની ચાચના મુજબ શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનની પ્રાચીન પ્રતિમા તેમને આપી. આ મૂર્તિ અલૌકિક ચમત્કારી હતી. આ મૂર્તિના પક્ષાલનનું જળ સૈન્ય ઉપર છંટાવ્યુ તેથી જરા વિદ્યાને નાશ
૧૭૭
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________
થયે અને લશ્કર શક્તિશાળી બની ગયું અને યુદ્ધમાં શ્રીકૃષ્ણને વિજય થયે. મહાપ્રભાવિક શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂર્તિના મહાઓથી જરા વિદ્યા નષ્ટ થઈ હોવાથી શ્રી અરિષ્ટનેમિ (શ્રી નેમિનાથ) ની સૂચનાથી પિતાને જય થયું હતું તે જગ્યાએ શંખ વગાડ્યો અને શંખપુર નામનું નગર વસાવ્યું અને અતિ મનહર જિનાલય બંધાવીને શ્રી પાર્શ્વપ્રભુની ચમત્કારી મૂર્તિ બિરાજમાન કરી. આ પાર્શ્વપ્રભુની મૂર્તિ સાત ફણાવાળી હતી અને આજે પણ સાત ફણાવાળી મૂર્તિ છે.
આ શંખપુર એક વખત સમૃદ્ધિશાળી નગર હતું. અને આ શ્રી શંખેશ્વર તીર્થ અતિ પ્રાચીન શ્રી કૃષ્ણના સમયનું હેવાનું મહાભારત અને પુરાણો આદિથી સિદ્ધ થાય છે.
આષાઢી નામના શ્રાવકે શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુના ત્રણ બિંબ ભરાવ્યા જેમાંથી એક શંખેશ્વર તીર્થમાં, એક ચારૂપ (પાટણ પાસે) તીર્થમાં અને ત્રીજું સ્થંભન તીર્થમાં મોજુદ છે.
ચૌદમી શતાબ્દિમાં થયેલ શ્રી જિનપ્રભસૂરિજીએ રચેલ શ્રી શંખપુર કલ્પ અને શ્રી શત્રુંજય મહામ્ય ઉપરથી સ્પષ્ટ જાણી શકાય છે કે આ મૂર્તિ ઘણી પ્રાચીન અને પ્રભાવશાળી હેવા સાથે ઘણી જગ્યાએ પૂજાણી છે. તેના પ્રભાવથી ઘણા ઘણાનાં કષ્ટો દૂર થયાં છે અને ઘણાના મનોરથ પૂર્ણ થયા છે.
સંવત ૧૧૫૫ માં મહામંત્રી સજજન શેઠે શ્રી શંખેશ્વરમાં નવીન જિનપ્રાસાદ બંધાવીને શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથની
૧૭૮
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચમત્કારી મૂર્તિને તેમાં પધરાવી, જે અત્યાર સુધી ભવ્ય પ્રાણીઓથી પૂજાય છે.
આ પ્રાચીન મૂર્તિ એવી તે ચમત્કારી છે કે શાંત પળોમાં મૂળનાયકજી ભગવાનની સમીપે બેસી ધ્યાનમાં તલ્લીન થવાથી આત્મકલ્યાણની પ્રાપ્તિ સહજમાં થઈ શકે તેમ છે. આ રીતે ઘણા મુમુક્ષુઓનું આત્મકલ્યાણ થયું પણ છે. આ તીર્થની સેવા ભક્તિથી ઘણુ મુનિએ મોક્ષે ગયા છે.
જેમ આ તીર્થની સેવાથી મુમુક્ષુજનેને આત્મકલ્યાણની પ્રાપ્તિ થઈ છે તેમ પૌદ્ગલિક વસ્તુ સાંસારિક સુખ અને અભીષ્ટ પદાર્થોની પણ પ્રાપ્તિ થઈ છે.
આ તીર્થના પ્રભાવ માટે અનેક ગ્રંથો અને કમાં ઉલલેખ મળે છે. પાવાપુરી, અષ્ટાપદ, રૈવતગિરિ, સમેત શિખર, વિમલાચલ, રાજગૃહી વિગેરે પ્રમુખ તીર્થોની યાત્રા પૂજાથી મનુષ્ય જેટલું ફળ પામી શકે છે તેટલું ફળ પાર્શ્વનાથ પ્રભુની આ મૂર્તિનાં દર્શન-પૂજનથી પામી શકે છે. આ મૂર્તિના દર્શનપૂજા-પુષ્પ પૂજા-અષ્ટપ્રકારી પૂજા વગેરેથી અગણિત પુણ્ય ફળ છે.
મુસલમાન રાજાઓ પણ આ તીર્થને મહિમા કરે છે. આ તીર્થ અતિ પ્રાચીન છે. આ મૂર્તિ શાશ્વત પ્રાયઃ કહેવાય છે. આ તીર્થની છ માસ સુધી નિરંતર એકાગ્ર મનથી સેવાસાધના કરવાથી અભીષ્ટ ફળ મળે છે. આ મૂર્તિના પ્રભાવથી શ્રી અભયદેવસૂરિજી મહારાજના કોઢ રોગને નાશ થયે હતે.
૧૭૦
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ તીર્થ અને આ ચમત્કારી પાર્શ્વપ્રભુની મૂર્તિ જગતની આશા પૂરવામાં ચિંતામણિ રત્ન સમાન છે.
મહા સમર્થ વિદ્વાન શ્રીમાન યશોવિજયજી મહારાજે ભક્તિરસથી ભરપૂર સ્તુતિથી ભરેલું સંસ્કૃતમાં ૧૧૩ કલેકેનું મોટું તેત્ર રચ્યું છે. આ સ્તંત્રમાં તેમણે શંખેશ્વર તીર્થની મુક્તકંઠે સ્તુતિ કરી છે.
શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથને મહિમા એ છે કે જગ્યાએ જગ્યાએ તેમની મૂર્તિ પધરાવેલ છે. જગqશાહે ભદ્રાવતી નગરી કચ્છ ભદ્રેશ્વરમાં શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથનું ગૃહત્ય વિ. સં. ૧૩૦૦ આસપાસમાં કરાવ્યું હતું.
ભરૂચમાં દશા ઓસવાલ શાહ પ્રેમચંદના પુત્ર ખુશાલચંદ્ર અને તેના પુત્ર શાહ સવાઈચંદ્ર શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂતિ કરાવીને વિ. સં. ૧૮૪૯માં મહત્સવપૂર્વક બીજી મૂતિઓ સાથે પ્રતિષ્ઠા કરાવી હતી.
સુરતમાં શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથ પ્રભુનું દહેરાસર છે. ઉદયપુરથી ત્રણ માઈલ દૂર આઘાટ (આહડ) નામનું ગામ છે, જ્યાં શ્રીમાન જગતચંદ્રસૂરિજીને “તપ” બિરુદ મળ્યું હતું, તે આઘાટમાં શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથ પ્રભુનું મંદિર (૧૮૦૫) બનેલું મોજુદ છે.
રાજપૂતાના સિરોહીમાં પણ શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વપ્રભુનું એક મંદિર છે.
૧૮૦.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________
બીકાનેરમાં શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથનું એક મંદિર છે.
સૌરાષ્ટ્રના સિહોરમાં (વિ. સં. ૧૭૪ર) શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથનું દહેરાસર હોવાનો ઉલ્લેખ મળે છે.
શ્રદ્ધાવાળા ભક્તો માને છે કે શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વપ્રભુ હમેશાં ત્રણ રૂપ ધારણ કરે છે. પ્રભાતે કુમાર અવસ્થા, મધ્યાહે યુવાવસ્થા અને સાયંકાળે વૃદ્ધાવસ્થાનું રૂપ દેખાય છે.
આ તીર્થના ઘણા ચમત્કાર સુપ્રસિદ્ધ છે.
ઝાલા વંશના રાણી નીતાદેવીએ પાટડીમાં શ્રી પાર્શ્વપ્રભુનું ચૈત્ય તથા પૌષધશાળા કરાવી હતી, તે નીતાદેવી ઝાલા વિજય પાલની રાણી હતી. તેમના પુત્ર રાણા પવસિંહની પુત્રી રૂપલાદેવી ઝાલા રાણા દુજનશલ્યની પત્ની હતી. આ દુર્જનશલ્ય ઝીંઝુવાડાના રાજા હતા. તેને ભયંકર કોઢ થયું હતું અને શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વ પ્રભુની ભક્તિ-નવણથી કેઢ ગયે અને તેણે આ મંદિરને ઉદ્ધાર કરાવ્યું હતું.
નાગપુરના ધનાઢ્ય વ્રતધારી શ્રાવક સુભટ શાહ શ્રી શંખેશ્વર તીર્થની યાત્રાએ નીકળે. રસ્તામાં ચેરિએ પૂજાની સામગ્રી વગેરે લૂંટી લીધું. સુભટ શાહે શંખેશ્વર આવીને પ્રાર્થના કરી કે પ્રત્યે ! તમે તે જાગતી જોત છે, આધિ-વ્યાધિ-ઉપાધિને નાશ કરનાર, પ્રભુ! તમારા ભક્તોને તમે શું નહિ બચાવી શકે ! પ્રાર્થના ફળી. ચેરે બધે માલ મૂકી ગયા. પછી ધામધૂમપૂર્વક પૂજા-યાત્રા કરી પાવન થયે.
૧૮૧
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________
વિ. સં. ૧૭૫૦માં ખેડાના એક ગૃહસ્થે સઘ કાઢચો. તેમાં કવિવર ઉપાધ્યાય શ્રી ઉયરત્નજી સંઘ સાથે હતા. આ વખતે મૂતિ ઠાકારના કબજામાં હતી. એક સેાનામહેાર લઇને દન કરવા દેતા. સંઘને મેડું થયું અને ઠાકારે દરવાજા ઉઘાડી આપ્યા નહિ. કવિવર ઉપાધ્યાયજીએ ‘ પાસ શખેશ્વરા, સાર કર સેવકા; દેવ કાં એવડી વાર લાગે. ’એકાગ્ર ચિત્તથી ભક્તિમાં તલ્લીન થઈને છંદની રચના કરીને સ્તુતિ કરી અને મદીરના કમાડ ઉઘડી ગયાં. સૌ સઘે આનંદપૂર્વક દશ ન, યાત્રા, સેવા-પૂજા કરી. ઠાકાર પણુ આ ચમત્કારથી શ્રદ્ધાવાળા થયા.
સ’. ૧૧૭૨ની સાલમાં માનાજી ગધારીઆ નામના વાણીય પેાતાનાં વહાણા ભરી સમુદ્રમાર્ગે જતા હતા. સમુદ્રમાં તાફાન થયુ, ખચવાની આશા નહેાતી. તેણે શ્રી શખેશ્વર પાર્શ્વ નાથનુ ભક્તિપૂર્ણાંક સ્મરણ કર્યું, મિલકતના ચેાથે ભાગ તીમાં ખર્ચવાની પ્રતિજ્ઞા કરી. શ્રી શંખેશ્વરજીના પ્રભાવથી વહાણે। મચ્યા. નવ લાખ રૂપિયા ખર્ચીને દેવાલય બંધાવ્યું– એમ કહેવાય કે જીર્ણોદ્ધાર કર્યાં.
પંચાસરની એક શ્રાવિકાના પુત્રની રક્ષા માટે શ'ખેશ્વરની ચાત્રા કરી પુત્રની ભારાભાર રૂપિયા તેાળીને અપણુ કરવા પ્રતિજ્ઞા લીધી છેક રા વર્ષના થયા એટલે શ ંખેશ્વર જવા નીકળી. ચારાએ તેને લૂટી. ખાઈએ પ્રાથના કરી કે પ્રભુ! મારી પ્રતિજ્ઞા કેમ પૂરી થશે. ચમત્કાર થયા. એક ઘેાડેસ્વાર આન્યા. ચારા નાસી ગયા. બાઈને ઘેાડેસ્વાર શ ંખેશ્વર સુધી મૂકી ગયા. માઇએ પ્રતિજ્ઞા પૂરી કરી.
૧૮૨
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________
થોડા વખત પહેલાની વાત છે. ચોકીદારની દાનત બગડી. રાત્રે પ્રભુના ઘરેણાની ગાંસડી વાળી તીર્થના ઘોડા ઉપર નાસી છૂટ્યો. માંડળ પાસેથી ઘડાને જવા દીધે, પણ પિતાને આગળ રસ્તો દેખાય નહિ, ઝાડીમાં બેસી રહ્યો. વારંવાર માથું ઉંચું નીચું કરવાથી જતા આવતા લોકોને શંકા થઈ ને પોટકા સહિત પકડાઈ ગયે. રાત્રે જંગલમાંથી જતાં રસ્તો ભૂલેલાને રસ્તો બતાવવા કઈ ભેમીયે આવી પહોંચતો અને યાત્રાળુઓ તીર્થધામે પહોંચી જતા.
આવા ઘણું ચમત્કારે બન્યું જાય છે. આપણું ચરિત્રનાયક તનિધિ આચાર્ય ભગવંતને તે શ્રી શંખેશ્વર તીર્થ પ્રત્યે ખૂબ અખૂટ શ્રદ્ધા હતી. વારંવાર તેઓ તીર્થની યાત્રાએ આવતા હતા અને પિતાની જન્મભૂમિ સમીના સંઘના આબાલવૃદ્ધની ભાવના તેઓની ગંભીર માંદગીમાં સમીમાં રાખવાની ને સેવા ભક્તિને લાભ લેવાની હોવા છતાં તેઓશ્રીની હૃદયની ભાવના અંતિમ સાધના શ્રી શંખેશ્વર તીર્થમાં જ કરવાની પ્રબળ હતી અને તેઓશ્રી શંખેશ્વરમાં પધાર્યા હતા.
આ તીર્થના અધિષ્ઠાયક પણ જાગતી ત છે. શ્રી વ માનસૂરિજીએ નિરંતર આચાસ્લ વર્ધમાન તપ શરૂ કર્યું. તેમની ભાવના તપ પૂર્ણ થયે શંખેશ્રવર તીર્થમાં પારણું કરવાની હતી. વૃદ્ધાવસ્થા તથા મોટી તપશ્ચર્યાથી શરીર દુર્બળ થઈ ગયેલું. શીષ્મના તાપમાં એક ઝાડ નીચે વિશ્રાંતિ લેવા બેઠા અને અહીં જ શ્રી શંખેશ્રવર પ્રભુના ધ્યાનમાં કાળધર્મ પામ્યા અને શ્રી શંખેશ્વર તીર્થના અધિષ્ઠાયક દેવ થયા.
૧૮૩
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૦
આખરી સદેશ
આપણા ચરિત્ર નાયક આચાય ભગવત શ’ખેશ્વર પધાર્યા અને તેમને ખૂબ શાંતિ થઈ. તખિયત તા ખૂબ નરમ હતી પણ તેઓશ્રીનું આત્મબળ ખૂબ પ્રખળ હતુ. ટેક રાખ્યા વિના મેસીને નવકારવાળી ગણુતા અને રાત દિવસ જ્યારે પણ જરા શાતા હૈાય ત્યારે જાપમાં જ હાય. તેમના શિષ્યાપ્રશિષ્યા તેઓશ્રીની ખૂબ સેવા ભક્તિ કરતા.
ચતુર્દશીના દિવસ હતો. નાના મેાટા બધા શિષ્યાપ્રશિષ્યાને પાસે ખેલાવ્યા અને ધીમે ધીમે ભવિષ્યને ઉજવળ કરવા આખરી સંદેશ આપ્યા.
“ આપણા સમુદાય માટે છે અને હજી પણ વિશેષ મેાટા થશે. આ કાયાના હવે ભરાસેા નથી અને આ પ્રાચીન ચમત્કારી તીમાં મારી કાયા પડે તેા તે। હું બડભાગી બની જાઉં – મારી છેલ્લી ભાવના પણ એ જ છે. તમે બધા મારી ખૂબ ખૂબ સેવા સુશ્રુષા–વૈયાવચ્ચ કરેા છે અને રાત દિવસ તે માટે પ્રાણ
૧૮૪
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________
પાથરે છે તેથી તમારું કલ્યાણ થશે. બધા ખૂબ શાંતિથી જ્ઞાન ધ્યાન કરશે, તપ અને સંયમમાં ઉઘુક્ત રહેશે, તપ એ મહામૂલું આત્મધન છે અને એ તપના પ્રતાપે તમે સૌ સુખી થશો. મેં તે હવે બધું છોડી દીધું છે અને મારા અને તમારા પ્રાણપ્રિય પં. પ્રેમવિજયજી ગણિને એક માત્ર માળા સિવાય આસન અને ઠવણ બધું મેંપી દીધું છે. હવે તે મૃત્યુ આવી રહ્યું છે, પણ તેનું મને જરા પણ દુઃખ નથી. મેં તો જપ-તપ દ્વારા સાધના કરી છે, શાસન સેવાના શક્ય કાર્યો કર્યા છે અને મારા પરમ પૂજ્ય શાસ્ત્રવિશારદ જગપૂજ્ય આચાર્ય ભગવંત શ્રી વિજયધર્મસૂરિજીના મને એવા તે મંગળ આશીર્વાદ મળેલા છે કે મારું જીવન ધન્ય બની ગયું. તમે પ્રમાદ સેવશે નહિ, વિહારમાં પણ ગ્રામજનેને ધર્મબંધ કરશે, જે જે વર્ધમાન તપ ખાતાંઓ છે તેને પુષ્ટિ આપજે, જ્ઞાનની સદાય વૃદ્ધિ કરતા રહેશે. આ ચમત્કારી તીર્થની યાત્રા કરતા રહેશે. કેશરીયાજી પણ એવું જ ચમત્કારી તીર્થ છે. સિદ્ધક્ષેત્ર પાલીતાણા ગિરિરાજ શત્રુંજયને પણ ઘણે મહિમા છે.
ઘણા સમયથી મારી ભાવના પં. પ્રેમવિજયજી જે બધી રીતે સુગ્ય અને સેવા પ્રિય છે, તેમને આચાર્ય પદવીથી વિભૂષિત કરવાની છે. તે તમે જરૂર એગ્ય સમયે પૂરી કરશે. બધા સંપીને રહેશે. બિમાર સાધુઓની સેવા કરશે. સાથ્વી સમાજમાં પણ જ્ઞાનની વૃદ્ધિ થાય તેમ કરશે. હવે કાળ એ આવશે કે લોકે પિતાના વ્યાપાર અને કુટુંબની ચિંતામાં
૧૮૫
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________
અટવાઈ જશે ત્યારે આપણા સાધુઓના પરમ ધર્મ છે કે ધર્મ પ્રભાવના કરતા રહેવું, અને લેાકેામાં તપ, ત્યાગ, સંયમ, સેવા અને દાનની ભાવનાએ જ્વલંત રહે તેવા સતત ઉપદેશ આપી તેઓના જીવનનું સાર્થક કરવા પ્રેરણા આપ્યા કરવી. ગામે ગામના વિદ્વારામાં ગ્રામવાસીને પણ ધમ ખાધ સભળાવો અને તમારૂં ચારિત્ર ઉત્તમ રીતે પાળીને કલ્યાણયાત્રા પૂરી કરો.
૧૮૬
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૧
અંતિમ આરાધના
આપણું ચરિત્ર નાયક છ મહિના પહેલેથી કદી કદી એક વાગે દી ઓલવાઈ જશે તેમ કહ્યા કરતા પણ તેનું રહસ્ય તે તેમના અવસાન વખતે સમજાયું. છેલ્લા પંદર દિવસથી તે વિજય મુહૂર્ત સાધવું છે તેમ પણ કહેતા હતા.
માગશર વદ દશમના શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના જન્મકલ્યાણકની આરાધના ચાર એકાસણું કરવા દ્વારા પૂજ્યશ્રીએ કરી. માગશર વદ ચૌદશને ઉપવાસ પણ કર્યો. તેઓશ્રીના પૂજ્ય ગુરુદેવ અનંત ચતુર્દશીના દિવસે વર્ગવાસી થયેલ હોવાથી તેઓ ગમે તેવી માંદગીમાં ચતુર્દશીનો ઉપવાસ મૂકતા નહિ. પિતાને જાવજીવ દશ દ્રવ્ય લેવાનો નિયમ હતો.
બધા સાધુઓ માટે પણ પિરશીને નિયમ ઘણા વર્ષો સુધી રહ્યો. પછી નવા નાના સાધુઓ આવવા લાગ્યા એટલે તેમાં નવકારશી માટે રજા આપતા. બધા શિષ્ય પિતાની પાસે જ
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________
આસપાસ માટા હાલમાં રહે તેવી વ્યવસ્થા રાખતા. જુદા રૂમમાં માત્ર અભ્યાસ માટે જ બેસવાનું રહેતુ.
પૂજ્યશ્રીએ ચાર દિવસ પહેલાં સૂરિમંત્રનું પાનું, સ્થાપનાથાય, વાસક્ષેપના વાટવા બધું પેાતાના મુખ્ય શિષ્ય મુનિરત્ન પં. શ્રી પ્રેમવિજયજીને આપી પાતે અલિપ્ત બની ગયા હતા. કાઈ પચ્ચખાણ લેવા કે વાસક્ષેપ માટે આવે તે ૫. પ્રેમવિજયજી તરફ માકલતા. પેાતે તેા જાપમાં મગ્ન રહેતા, પેાતાનું આસન પણ શ્રી શંખેશ્વરજી ભગવાનના મ ંદિરના શિખરનું દશ ન થાય તે રીતે રાખ્યું હતું. પણ હમેશાં ત્રણ વખત દન કર્યાં સિવાય રહેતા નહિ. અત્યંત અશક્તિ આવી ગઈ ત્યારે એ શિષ્યા તેમને તેડીને લઈ જતા ને દર્શન કરી પાવન થતા. કલાકે સુધી ભાવપૂજામાં નિમગ્ન રહેતા હતા. શંખેશ્વરજી પાર્શ્વ પ્રભુના સ્તવના પણ કરતા રહેતા.
૫. શ્રી પ્રેમવિજયજી અને ખીજા શિષ્યાએ પ્રેમપૂર્વક ચતુર્દશીના ઉપવાસ ન કરવા વિનતિ કરી પણ પૂજ્યશ્રીએ તા કહ્યું પ્રાણાંતે પણ ચૌદશ તા ચૂકીશ નહિ. પુનમના દિવસે ડાકટર આવ્યા, દવા લેવા ખૂબ આગ્રહ કર્યો હવે દવાથી નહિ ટકે' કહી ઢવાની ના પાડી.
આ શરીર
પણ
6
“ પ્રભા ! ભવેાભવ દર્શન દેજો, ” ” દર્શનમાં એવા તા તલ્લીન બની ગયા જાણે પ્રભુની સાથે મૌન વાતા કરતા હાય, નીકળતા નીકળતા તા કહેવા લાગ્યા ભાઈ હવે છેલ્લા છેલ્લા
૧૮૮
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________
દર્શન કરી લેવા દ્યો અને પાછા ગળગળા થઈ ગયા “પ્રભે ! જગત્ વત્સલ, દેવાધિદેવ, ભવભવ તમારૂં શાસન મળજે ભવભવ તમારું શરણું હો”
સં. ૨૦૧૫ ના પિષ સુદ ત્રીજના સવારના ચાર વાગે ઊઠી ગયા અને જ્યારે પં. શ્રી પ્રેમવિજયજી જે પાસે જ હતા તેમણે કહ્યું કે ગુરુદેવ હજી તે ચાર જ થયા છે તો કહે મારે અંતિમ આરાધના કરી લેવી છે અને જાપમાં લાગી ગયા. પ્રતિક્રમણ પણ શાંતિથી સાંભળ્યું, સવારે દર્શન કરવા લઈ ગયા ત્યારે ગળગળા થઈ ગયા. આ છેલલા દર્શન હશે તેની કલ્પના નહોતી, પછી તે ધ્યાનાવસ્થામાં રહ્યા. બધાના આગ્રહથી પિરસતી વખતે બે ચમચી ચા વાપર્યો, પછી તે નિયમ મુજબ બપોરે બાર વાગ્યે નમસ્કાર મહામંત્રના જાપ અથે બાધા પારાની નવકારવાળી ગણવાની શરૂ કરી. સવારના સમી અને પાટણના ભાઈએ પૂજ્યશ્રીના દર્શને આવ્યા, મુખ ઉપર શાંતિની આભા પથરાયેલી હતી, બધાને લાગ્યું ગુરુદેવને શાતા સારી છે. દર્શન પૂજન કરીને મેટરને બસમાં જવા લાગ્યા અને પાછળ નવકારવાળી ગણતાં ગણતાં છેલ્લા પાંચ મણકા બાકી રહેતાં એકાએક સ્થિતિ ગંભીર દેખાણું, તુર્ત જ પાસે બેઠેલા પં. શ્રી પ્રેમવિજયજી આદિએ નમસ્કાર મહામંત્ર સંભળાવવાપૂર્વક અંતિમ આરાધના કરવાની શરૂઆત કરી અને સાધુ-સાધ્વી શ્રાવક-શ્રાવિકા ચતુર્વિધ સંઘ એકઠા થયે. નમસ્કાર મહામંત્ર સાંભળતાં સાંભળતાં પૂજ્યશ્રીએ કહ્યું હતું
૧૮૯
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________
તેમ વિજય મુહૂત સાધી લીધું અને બરાબર ૧૨-૪૦ સમયે સમાધિપૂર્વક બેઠા બેઠા કાળધર્મ પામ્યા. તપોનિધિ શાસનદીપક આચાર્ય ભગવંતના કાળધર્મના સમાચાર વાયુવેગે ગામેગામ પહોંચી ગયા. બધાને હૃદયભેદક આઘાત થયે, તુરત જ સમી, પાટણ, અમદાવાદ, માંડલ, વીરમગામ, મહેસાણા, દસાડા, પાટડી, આદરીયાણા, થરા, મુંજપુર, હારીજ, પંચાસર, બજાણા, રણદ, બોલેરા, ચંદુર, કુડરાણ, આદિ ગામના સંઘના આગેવાને ગુરુભકતે એકઠા થઈ ગયા. સમી અને આદરીયાણાથી બેન્ડ પણ આવી ગયા. પોષ સુદ એથને મંગળવારે ૧૧ કલાકે જરીથી મઢેલ પાલખીમાં પૂજ્યશ્રીને દેહ પધરાવી “જય જય નંદા, જય જય ભટ્ટા”ના ઘેષપૂર્વક હજારની માનવમેદની સહ ભવ્ય સ્મશાનયાત્રાની શરૂઆત થઈ આશ્ચર્યની વાત તો એ કે સમીથી નીકળતાં પૂજ્યશ્રીએ પિતાના અંતિમ કાળધર્મની ઘડી પાસે આવેલી જાણીને કઈ પણ શિષ્યોને ખ્યાલ પણ નહિ આપેલ તેમ એક પિટકામાં અંતિમ ક્રિયા માટેની નાની મોટી બધી વસ્તુઓ લઈ લીધેલી અને બધાં પિટક જોતાં જોતાં બે દિવસ પહેલાં આ બધી સામગ્રી જેઈને ગુરુદેવની અગમ્ય દૂરદર્શીતાથી સૌ શિષ્ય પ્રશિષ્ય ચકિત થઈ ગયા હતા. શંખેશ્વરછ ગામ બહાર પેઢીના બગીચામાં ચંદન કાષ્ટની રચેલી ચિતામાં પૂજ્યશ્રીને અગ્નિસંસ્કાર કરવામાં આવ્યું. અંતિમ સ્મશાન યાત્રામાં જૈન જૈનેતર વગે હજારોની સંખ્યામાં ઉમટી આવ્યું હતું. અગ્નિ સંસ્કારને લાભ ઉછામણ બેલી સમીના શ્રી મફતલાલ
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________
ન્યાલચંદ વારૈયાએ લીધું હતું. અંતિમ દર્શન માટે આવેલ દરેકે અશ્રુધારાથી ગુરુદેવને શ્રદ્ધાંજલિ આપી હતી. ગુરુદેવ અમર રહે-ગુરુદેવ અમર રહાની જયઘોષણાથી વાતાવરણ ગાજી ઊઠયું હતું. ગુરુદેવની ભસ્મ લેવા પડાપડી થઈ હતી. બધાએ ઉપાશ્રયે જઇને પં. શ્રી પ્રેમવિજયજી પાસેથી શાંતિ પાઠ સાંભળે.
ગુરૂદેવની દીર્ઘતપશ્ચર્યા, શંખેશ્વર પાર્શ્વપ્રભુ માટે અનન્ય ભક્તિભાવ, ગામેગામ શાસન પ્રભાવના, શાંત અને સૌમ્ય સ્વભાવ, વિશાળ શિષ્ય-પ્રશિષ્ય તરફ પ્રેમવર્ષા, નમસ્કાર મહામંત્ર માટે તમન્ના તથા ગુરુદેવનું પુણ્યશાળી ચારિત્રસંપન્ન ગીજીવન આદિ સદ્ગુણેને યાદ કરતા કરતા શેકમગ્ન બધા વીખરાયા.
પૂજ્યશ્રીની કાયમી સ્મૃતિ માટે શ્રી શંખેશ્વર તીર્થમાં સમાધિ દેરી કરવાની વિચારણા પણ થઈ અને ગુરુદેવના પટ્ટધર પં. શ્રી પ્રેમવિજયજીને સાંત્વન આપી વંદન કરી આગેવાનો પિતપતાના સ્થાને ગયા.
પૂજ્યશ્રીના પ્રાણપ્યારા પટ્ટધર પંન્યાસ શ્રી પ્રેમવિજયજી ગણિવર આદિ શિષ્ય પ્રશિષ્ય, પૂ. આચાર્યપ્રવર શ્રી વિજય સુરેન્દ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજના શિષ્ય મુનિશ્રી જયંતવિજયજી આદિ, પૂ મોહનલાલજી મહારાજના સમુદાયના મુનિશ્રી દયામુનિજી આદિ તથા પૂજ્યશ્રીના વરદહસ્તે દીક્ષિત થયેલા વયે
૧૯૧
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________
વૃદ્ધ સાધ્વીશ્રી મેઘશ્રીજી, સાધ્વીશ્રી ગુણશ્રીજી આદિ, પૂ. આ. શ્રી બુદ્ધિસાગરસૂરીશ્વરજી મહારાજના સમુદાયના સાધ્વીશ્રી પ્રવીણશ્રીજી આદિ, પૂ. આ. શ્રી આનંદસાગરસૂરીશ્વરજી મ.ના સમુદાયના સાધ્વીશ્રી સુમલયાશ્રીજી આદિ તથા પૂ. આ. શ્રી વિજયકનકસૂરીશ્વરજી મના સમુદાયના સાધ્વીજી આદિ પચાસ સાધુ-સાધ્વીની હાજરીમાં ચતુર્વિધ સંઘ સાથે દેવવંદન કર્યું.
પૂજ્યશ્રીના સ્વર્ગવાસ નિમિત્ત એકત્ર થયેલ શ્રી સંઘે તરફથી શ્રી શંખેશ્વરજીમાં અષ્ટાદ્વિક મહોત્સવ તથા શાંતિસ્નાત્ર ભણાવવાનું તથા સમીના સંઘ તરફથી સમીમાં અષ્ટાદ્વિકા મહત્સવ તથા શાંતિનાત્ર ભણાવવાનું નક્કી થયું હતું. તે વખતે ભવિતવ્યતાના યેગે જીવનભર ગુરુદેવની સાથેને સાથે રહી સેવા સુશ્રુષા કરનાર તેઓશ્રીના પરમ વિનય શિષ્યરત્ન પં. શ્રી કનકવિજયજી ગણિવર તથા મુનિશ્રી રૂચકવિજયજી સાલડી ગામે ઓચ્છવ હોવાથી ત્યાં રોકાઈ ગયા હતા. પૂજ્યશ્રીના કાળધર્મના સમાચાર મળતાં અપાર દુ ખ અનુભવ્યું અને ગુરુદેવના અંતિમ દર્શનથી વંચિત રહ્યા તથા તેઓશ્રીને વિગ થયે તેથી બન્ને મુનિવરોને અપાર વેદના થઈ અને ગુરુદેવના અનેક ઉપકારોને યાદ કરતા જ્ઞાનદષ્ટિથી જોઈને આશ્વાસન મેળવ્યું.
પૂજ્યશ્રીના કાળધર્મના સમાચાર જેન જગતને, નાના મોટા શહેરના સંઘને, વર્ધમાન તપની સંસ્થાઓને, પૂજ્યશ્રીના
૧૯૨
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________
સમાગમમાં આવેલ આચાય પ્રત્રી, પદ્મસ્થા, મુનિવર, સાધ્વીજીએ બધાને તેઓશ્રીની ન પૂરાય તેવી શાસનમાં ખાટ સમજાઈ.
પૂજ્યશ્રીના અંતિમ સમયે ૫ ન્યાસશ્રી પ્રેમવિજયજી ગણિવર, પન્યાસશ્રી સુઐશ્વવિજયજી ગણિવર, ૫. શ્રી પ્રભાવવિજયજી ગણિવર, મુનિશ્રી સુધમવિજયજી મ॰, મુનિશ્રી કમળવિજયજી મ, મુનિશ્રી લબ્ધિવિજયજી મ॰, મુનિશ્રી પદ્મવિજયજી મ॰, મુનિશ્રી પુન્યવિજયજી મ॰ વગેરે હાજર હતા. પૂજ્યશ્રીની સેવા તેમના શિષ્ય પ્રશિષ્યાએ રાત દ્વિવસ ખડે પગે કરી હતી. પૂજ્યશ્રીના સ્વર્ગવાસ નિમિત્તે આજુબાજુના દરેક ગામેામાં હડતાળ પાડવામાં આવી હતી. ૫૮ વષૅના દીઘ ચારિત્ર પર્યાય અખડપણે પાળી, પંડિત મરણને પ્રાપ્ત કરી, ૮૫ વર્ષની વૃદ્ધ ઉંમરે કાળધમ પામ્યા અને જીવન ધન્ય ધન્ય બનાવી ગયા.
ધન્ય તપશ્ચર્યા,
ધન્ય જી વન,
ધન્ય
તી થ,
ધન્ય ચારિત્ર.
૧૯૩
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૨
તપેાનિધિની કલ્યાણ યાત્રા
આપણા ચરિત્રનાયક શાસનદીપક આચાર્ય શ્રી વિજય ભક્તિસૂરીશ્વરજી મહારાજ તપેાનિધિ હતા. તેએ હમેશાં પારસી કરતા. તેમાં પણ એકાસણા પાંચ તિથિ અને ચૌદશે તા ગમે તેવી શરીરની સ્થિતિ હૈાવા છતાં ઉપવાસ. દસ ચીજો વાપરવાના નિયમ. આય બિલે તા જીવનમાં ઘણાં કર્યાં. શાશ્વતી એની તા કરવાની, તીથ યાત્રામાં પણ તપશ્ચર્યાં. ઉપવાસ, છઠ્ઠું, અઠ્ઠમ પણ વારંવાર કરતા. પેાતાના શિષ્યાને પણ તપશ્ચર્યા માટે વારંવાર ઉપદેશ આપતા. હુજારા શ્રદ્ધાળુ બહેન-ભાઇઓને પૂજ્યશ્રીએ તપશ્ચર્યામાં જોડ્યા હતા અને તેએશ્રીના ઉપદેશ પણ તપ દ્વારા નિર્જરા કરવાના રહેતા હતા. તેએ દીર્ઘ તપસ્વી તપેાનિધિ હતા.
ચૈાતિ રના પુણ્યરત્ન
શત્રુંજય ઉદ્ધારક જાવડશાહ અને હું સમંત્રીના પુત્ર જગડુશા વીરભૂમિ મધુમતી-મહુવાના નરરત્ના થઈ ગયા. અમેરિકામાં
૧૯૪
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________
જેન ધમને ઝંડો લહેરાવનાર પ્રસિદ્ધવક્તા શ્રી વીરચંદ રાઘવજી ગાંધી પણ આ ભૂમિના રત્ન હતા. સૂરિસમ્રાટ આચાર્ય વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી પણ આ વીરક્ષેત્રના પુણ્યરાશિ હતા. જગતપૂજ્ય-શાસવિશારદ જૈનાચાર્ય શ્રીમદ્ વિજયધર્મસૂરીશ્વરજી પણ આ વીરભૂમિના મહામાનવ હતા. અને શાંતમૂર્તિ વિદ્વવર્ય આચાર્યપ્રવર શ્રી વિજયદર્શનસૂરીશ્વરજી પણ આ ભૂમિના રત્ન થઈ ગયા.
આપણા ચરિત્રનાયક પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્ વિજયભક્તિસૂરીશ્વરજીએ દેશ વિદેશમાં જૈન દર્શનને પ્રચાર કરનાર આચાર્યશ્રી વિજયધર્મસૂરીશ્વરજી મહારાજના પુણ્યરત્ન થઈ ગયા.
શંખેશ્વરજી તીર્થના પરમ ઉપાસક શંખેશ્વરજી તીર્થ એ મહા ચમત્કારી તીર્થ છે. કૃષ્ણ ભગવાને આ મહા પ્રભાવિક પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂર્તિની સાધના કરી હતી. કેટલાએ લેકેના રોગ પાર્શ્વનાથ પ્રભુની સેવાભક્તિથી નાશ પામ્યા હતા. પાર્શ્વનાથ પ્રભુની મૂર્તિ ઘણી પ્રાચીન છે. કેટલાએ ચમત્કારે આ તીર્થમાં બની રહ્યા છે. આપણા ચરિત્રનાયકની જન્મભૂમિ સમી, જેનું પ્રાચીન નામ સેનાપલી હતું. શંખેશ્વર તીર્થ સમી પાસે હોવાથી સંસારીપણમાં આ મહાપ્રભાવિક તીર્થના દર્શન કરેલા અને દીક્ષા લીધા પછી પણ વારંવાર એ તીર્થના દર્શનની ઝંખના રહેતી. વારંવાર તેઓ શંખેશ્વર આવી પહોંચતા અને અહીં તેમને
૧૯૫
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________
ખૂબ આત્મશાંતિ મળતી. અંતિમ સાધના માટે પણ બીજા સંઘની આગ્રહભરી વિનતિ હોવા છતાં શંખેશ્વર પધાર્યા અને પાર્થપ્રભુના ધ્યાનમાં લીન થઈને તીર્થની શીતળ છાંયડીમાં સદાને માટે પોઢી ગયા. ગુરુદેવે ભવિષ્ય ભાખ્યું હતું કે શ્રી શંખેશ્વર અને શ્રી કેશરીયાજી આ જમાનામાં પણ મહા પ્રભાવશાળી અને અલૌકિક ચમત્કારી તીર્થ છે.
- વર્ધમાન તપના પ્રાણપ્રેરક આપણા ચરિત્રનાયકને વર્ધમાનતપ તરફ ખૂબજ શ્રદ્ધા હતી. તેઓ જ્યાં જ્યાં વિચરતા ત્યાં વર્ધમાન તપની મહત્તા માટે ઉપદેશ આપતા. બહેન-ભાઈઓને વર્ધમાનતપ માટે પ્રેરણા આપતા, આયંબિલ તપ કેવું મહાતપ છે અને કોઢ જેવા મહારોગો પણ આ તપના પ્રભાવે નાશ પામે છે તે દર્શાવતા. ગામે ગામ અને શહેર શહેરમાં વર્ધમાન તપના ખાતાઓ માટે ઉપદેશ આપતા અને ઘણી ખરી આયંબિલ શાળાઓના ઉપદેષ્ટા, પ્રેરક અને સંસ્થાપક ગુરુદેવ હતા.
ધર્મપ્રભાવનાના ઘાતક આપણા ચારિત્રનાયક આચાર્યશ્રીને સુધાભર્યા પ્રવચનોથી પ્રેરાઈને ઘણા ભાગ્યશાળી બહેન-ભાઈઓએ જગ્યાએ જગ્યાએ ઉપધાનતપ કરાવ્યા. કેઈ કઈ જગ્યાએ ઉજમણા કરાવ્યા. મંદિરની પ્રતિષ્ઠા કરાવી અને વર્ધમાન તપની શાશ્વતી એળીને લાભ હજારો ભાઈ–બહેનેએ લીધો હતે. પૂજ્યશ્રીની વાણીમાં ધર્મ પ્રભાવના માટે એવી તે પ્રેરણા
૧૯૬
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________
રહેતી કે શ્રોતાજને મંત્રમુગ્ધ થઈ જતા અને ગુરુદેવના શાસનપ્રભાવનાના કાર્યોમાં પિતાને ફાળો આપવા તત્પર રહેતા. કેટલાએ ભાગ્યશાળીઓએ ગુરુદેવની પ્રેરણાથી તીર્થોના સંઘે કાઢ્યા હતા અને ગુરુદેવ પાસે તીર્થમાળ પહેરી કૃતકૃત્ય થયા હતા.
ઐક્યતાના રાગી ગુરુદેવ જ્યાં જ્યાં વિચરતા ત્યાંના સંઘમાં ઐક્યતા માટે પ્રેરણા આપતા. બે પક્ષે વચ્ચે મનદુઃખ હોય તે બન્ને પક્ષેનું સમાધાન કરવા તત્પર રહેતા અને સમાધાન કરાવીને જપતા. કઈ કઈ જગ્યાએ દેવદ્રવ્યના હિસાબે વર્ષોથી ચેકખા નહોતા તે ગુરુદેવે સંઘના આગેવાનેને સમજાવી ચેપડા ચોકખા કરાવ્યા હતા. પ્રતિષ્ઠા, ઉપધાન કે બીજા કોઈ સમારંભમાં જરા પણ કોઈનું મનદુઃખ હોય તે પિતે એક સંપ કરાવ્યા પછી જ ઉત્સા કરાવતા. તેઓ હંમેશાં સમાધાનપ્રિય હતા અને ગુરુદેવના ઉપદેશામૃતથી સંઘમાં સાચી ઐક્યતા પ્રસરતી અને પછી તે સંઘની ભારે ઉન્નતિ થતી.
ઉપરિયાળી તીર્થના ઉદ્ધારક ઉપરિયાળ તીર્થના પ્રેરક આચાર્યશ્રીના ગુરુદેવ શ્રી વિજયધર્મસૂરીશ્વરજી હતા. તે તીર્થના ઉદ્ધાર માટે આપણા ચરિત્રનાયક આચાર્ય ભગવંતે ભારે પ્રયાસ કર્યા હતા. તેઓ વારંવાર ઉપરિયાળા પધારતા અને ઉપદેશધારાથી ઉપરિયાળ તીર્થની ઉન્નતિ કરતા રહેતા હતા. આ તીર્થમાં ધર્મશાળાની
૧૯૭
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________
જરૂર જણાતા આચાર્યશ્રીએ ભારે જહેમત ઉઠાવીને તેને માટે જુદા જુદા સંઘે અને તીર્થ પ્રેમી ગૃહસ્થો પાસેથી ફંડ કરાવ્યું હતું અને આજે જે સુંદર વ્યવસ્થા, તીર્થને મહિમા અને સુંદર ધર્મશાળા જેવાય છે, તે બધાને શ્રેય આપણું આચાર્ય ભગવંતને ફાળે જાય છે.
રાજપુરુષના પૂજ્ય આપણું ચરિત્રનાયક જ્યાં જ્યાં પધારતા ત્યાંના દરબારશ્રી તથા ઠાકરશ્રી ગુરુદેવનું સુધાભયું વ્યાખ્યાન સાંભળવા આવતા. ગુરુદેવ તેઓને માંસ મદિરાના ત્યાગને સચેટ ભાષામાં ઉપદેશ આપતા અને તેઓ માંસ મદિરાના ત્યાગની ગુરુદેવ પાસે પ્રતિજ્ઞા લેતા. ગુરુદેવ જીવદયા માટે ઉપદેશ આપતા અને શિકારમાં મૂંગા પશુઓને સંહાર થતાં કેટલું મોટું પાપ બંધાય છે તે સમજાવતા અને શિકાર માટે પણ પ્રતિજ્ઞા લેતા. પિતાના પ્રદેશમાં પર્વ દિવસમાં હિંસા ન થાય તે માટે પણ ગુરુદેવ ઉપદેશ આપતા અને ઘણું ઘણી જગ્યાએ પર્વ દિવસોમાં હિંસા બંધ થયેલી.
જામનગરના જામસાહેબ, તથા દિવાનસાહેબ, વઢવાણ નરેશ, લીંબડીના દરબાર, રાધનપુરના નવાબ, પાટડી, બજાણા અને થરાના ઠાકર વગેરેને મહારાજશ્રીએ ઉપદેશ આપી ધર્મ માર્ગે દોર્યા હતા. પ્રજાપાલનને ધર્મ પણ ગુરુદેવ સમજાવતા અને કેટલાએ દરબાર ગુરુદેવને પૂજ્ય માનતા હતા..
૧૯૮
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________
વિશાળ શિષ્ય સમુદાય
આચાય શ્રીની વાણીમાં જાદુ હતા. જગ્યાએ જગ્યાએ પેાતાના સુધાભર્યા પ્રવચનામાં વૈરાગ્યરસ ઝરતી ઉપદેશધારા કેટલાએ ભવભીરૂ ભદ્રીક સરળ આત્માઓને સ્પર્શી જતી. દીક્ષા માટેના ભાવ જગાડી જતી અને કેટલાએ ભવી આત્માએ ગુરુદેવને ચરણે પેાતાની જાતને સમર્પણ કરી દેતા. કેઈપણુ દીક્ષાર્થી ગુરુદેવ પાસે આવે ત્યારે તેઓ તેમની શ્રદ્ધા અને વૈરાગ્યભાવની કસેાટી કરતા, માતા-પિતાની રજા મંગાવતા અને પેાતાને પૂર્ણ પ્રતીતી થયા પછી જ દીક્ષા માટે સ ંમતિ આપતા. આ રીતે શિષ્ય પ્રશિષ્યાના એક વિશાળ સમુદાય ગુરુદેવને સાંપડ્યો છે. પેાતાના શિષ્ય-પ્રશિષ્યા તરફ તેઓ ખૂબ મમતા રાખતા પણ બધાને તેઓશ્રીની આજ્ઞામાં રહેવું પડતું અને ગુરુદેવ બધાની કપરી કસેાટી પણ કરી લેતા.
બધાએ જ્ઞાન-ધ્યાનમાં મગ્ન રહેવું, તપશ્ચર્યા કરવી, ખનતા સુધી પેરિસી કરવી અને જીહ્વાના સ્વાદ ત્યજવે; તેમજ ચારિત્રમાં ખૂબ ખૂબ વૃદ્ધિ કરવા સતત પ્રેરણા આપતા રહેતા. બીજા સંઘાડાના મુનિરાજો આવે તે તેમનું સન્માન કરતા. પેાતાની બાજુમાં તેઓને સ્થાન આપતા. ગેાચરી પાણીમાં તેઓનું મુખ્યત્વે ધ્યાન રાખતા અને બધા પ્રત્યે ખૂબ પ્રેમભાવ દર્શાવતા. કામળી કે Àાની જરૂરિયાત પેાતાને લાગે તે પહેલાં તેઓશ્રીને આપીને પછી બીજાને અપાવતા. તેએ એવા તા પુણ્યરાશિ ખડભાગી હતા કે તેમના સમુદાયમાં ૨૧ શિષ્યા,
૧૯૯ .
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૨ પ્રશિષ્ય અને ઘણા સાધ્વીજીને વિશાળ સમુદાય છે. સાધ્વીજીઓના જ્ઞાન, ધ્યાન વગેરે માટે પણ તેઓ ખૂબ કાળજી રાખતા. આ વિશાળ સમુદાયના તેઓ તિર્ધર હતા.
પુણ્ય પ્રભાવક આચાર્યપ્રવર શાસનદીપક હતા, સલ્કિયાભિરૂચીવાળા હતા, તેમનું ઉચ્ચ ચારિત્ર, તેમની તીર્થભક્તિ, દીર્ઘ તપશ્ચર્યા, શ્રદ્ધાનુષ્ઠાનેમાં પ્રબળ પ્રેરણા, ધમપ્રભાવનાની સતત ઝંખના, મહાજ્ઞાની, વિનમ્ર, સરળ, સૌમ્ય, શાંતમૂતિ, વચનસિદ્ધ, પુણ્યરાશિ, પિતાની જીવનયાત્રા તપમય કલ્યાણકારી પૂર્ણ કરી જેન જગતને ધર્મરત્નના અજવાળા આપી જીવન ધન્ય બનાવી ગયા અને જૈન શાસનને જય જયકાર કરી ગયા.
A
v-... માલિની
-
-
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૂ. આચાર્ય શ્રી વિજયભક્તિસૂરીશ્વરજી મહારાજનો
શિષ્ય-પ્રશિષ્યાદિ પરિવાર
s
શિષ્યોની યાદી ૧. સંવત ૧૫૯ના મહા સુદિ ૫, થરાના આલમચંદ દેવચંદ, દીક્ષા ગામ ખેડા, ઉંમર વર્ષ ૨૫, નામ
મુનિશ્રી અમૃતવિજયજી. ૨. સંવત ૧૯૬૮ના વૈશાખ શુદિ ૧૦, વિરમગામના અમુલખ વલ્લુભાઈ, દીક્ષા ગામ વીરમગામ, ઉંમર વર્ષ ૩૮, નામ
મુનિ અકલંકવિજયજી. ૩. સંવત ૧૯૭૫ના માગશર શુદિ ૧૦, ભાવનગરના
ભાવસાર હરજીવનદાસ રૂગનાથભાઈ, દીક્ષા ગામ જોટાણા, નામ મુનિ કંચનવિજયજી, (પંન્યાસ કંચનવિજયજી). ૪. સંવત ૧૯૭૬ના મહા શુદિ ૫, દીક્ષા ગામ પાટડી,
નામ મુનિ ઉદ્યોતવિજયજી, લાઠીદડના. ૫. સંવત ૧૭૮ના વૈશાખ શુદિ ૧૦, પાલીતાણા પાસે
ગામ જાંબવાળીના શ્રાવક ભીખાભાઈ, દીક્ષા ગામ રાણપુર, નામ મુનિ ભુવનવિજયજી ગણી. ૬. સંવત ૧૯૮૧ના મહા સુદિ ૬, વઢવાણના શ્રાવક સુંદરજી,
દીક્ષા ગામ ધ્રાંગધ્રા, નામ મુનિ સુમતિવિજયજી (પંન્યાસ). ૭. સંવત ૧૯૮૨ના ફાગણ શુદિ ૩, સમીના શા. લલ્લુભાઈ
સાકળચંદ, દીક્ષા ગામ દેવગાણા,નામ મુનિ લલિતવિજયજી.
ધ, તેમ
સમીના
જવાબ
૨૧
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________
૮. સંવત ૧૯૮૨ના અષાડ શુદિ ૧૧, પાટડીના શાહુ પ્રેમચંદ છગનલાલ, દીક્ષા ગામ પાટડી, નામ મુનિ પ્રતાપવિજયજી ( પન્યાસ ).
૯. સંવત ૧૯૮૩ના વૈશાખ શુદ્ધિ પ, મહુવાના ભાઇ નારણદાસ, દીક્ષા ગામ મૂળી પાસેના ગામમાં, નામ મુનિ નિપુણવિજયજી.
૧૦. સંવત ૧૯૮૭ના વૈશાખ શુદિ ૧૦, દીક્ષા ગામ ખંભાત, નામ મુનિ ચ ંદ્નનવિજયજી.
૧૧. સંવત ૧૯૮૭ના પ્રથમ અષાડ વિદ ૬, મહેસાણાના શાહે પનાલાલ પ્રતાપચંદ્ન, દીક્ષા ગામ અમદાવાદ, દીક્ષા આચાર્ય શ્રી સાગરાન'ક્રસૂરિજી પાસે પન્યાસજી શ્રી ભક્તિવિજયજીના નામથી લીધી, નામ મુનિશ્રી પ્રેમવિજયજી, ( હાલ આચાર્ય શ્રી વિજયપ્રેમસૂરિજી ). ૧૨. સંવત ૧૯૮૮ના પાષ વિ ૧૦, મહેસાણાના શાહુ શેષમલ પ્રતાપચ, દીક્ષા ગામ વીરમગામ, નામ મુનિ સુખાધવિજયજી ( પંન્યાસ ).
૧૩. સંવત ૧૯૮૮ના મહા શુદ્ધિ ૬, સાલડીના શ્રાવક 'કુચંદ ડાહ્યાલાલ, દીક્ષા ગામ સાલડી, નામ મુનિ કનકવિજયજી ( ૫ ન્યાસ ).
૧૪. સવત ૧૯૯૦ના કારતક વિદે ૬, કચ્છ-રામાણીયાના શાહુ મેઘજી કેશવજી, દીક્ષા ગામ મુંબઈ, નામ મુનિ મહિમાવિજયજી ( પન્યાસ ).
૧પ. સંવત ૧૯૯૦ના મહા શુદ્ધિ પ, કચ્છ-બીદડાના શાહુ રવજી શીવજી, દીક્ષા ગામ સુરત, નામ મુનિ રંજનવિજયજી ( પન્યાસ ).
૨૦૧
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૬. સંવત ૧૯૦ના મહા સુદિ ૫, પેથાપુરના શાહ
સોમચંદ ગગલચંદ, દીક્ષા ગામ ઘાટકોપર, નામ મુનિ
સંપતવિજયજી. ૧૭. સંવત ૧૯૯૦ના મહા શુદિ ૫, કચ્છ-ભચાઉના શાહ
પુનશી રાણ, દીક્ષા ગામ ઘાટકોપર, નામ મુનિ
પ્રભાવવિજયજી (પંન્યાસ). ૧૮. સંવત ૧૯૯૨ના જેઠ વદિ ૨, મીયાગામના શાહ દલસુખ
રતનચંદ, દીક્ષા ગામ લીંબડી, નામ મુનિ દોલતવજિયજી. ૧૯. સંવત ૧૯૩ના વૈશાખ શુદિ ૬, આરંભડાના ગાંધી
વિઠ્ઠલદાસ કાળીદાસ, દીક્ષા ગામ મહેસાણા, નામ મુનિ
વિનયવિજયજી (પંન્યાસ). ૨૦. સંવત ૧૯૬ના મહા શુદિ ૬, સુરેલના કાંતીલાલ
છોટાલાલ, દીક્ષા ગામ અલાઉ, નામ મુનિ કાંતિવિજયજી. ૨૧. સંવત ૧૯૯૮ના ફાગણ શુદિ ૫, લીંબડીના કેશવલાલ મનસુખલાલ,દીક્ષા ગામ લીંબડી, નામ મુનિ કુસુમવિજયજી.
પ્રશિષ્યોની યાદી આચાર્ય શ્રી વિજયમસૂરીશ્વરજીના શિષ્ય ૧. સંવત ૨૦૦૪ના જેઠ શુદિ ૩, આંતરોલીના કાંતીલાલ
દલસુખભાઈ, દીક્ષા ગામ આંતરોલી, નામ મુનિ કમલવિજયજી. સંવત ૨૦૧૩, ઉદેપુરવાળા ડાલચંદના પુત્ર, નામ મુનિ પદ્યવિજયજીના શિષ્ય, (૧) મુનિ મહાનંદવિજયજી,
(૨) મુનિ જગતચંદ્રવિજયજી. ૩. સંવત ૨૦૧૭ના વૈશાખ શુદિ, ઉણવાળા મનસુખલાલ,
દીક્ષા ગામ ઉણ, નામ મુનિ મુક્તિવિજયજી.
૨૦૩
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪. સંવત ૨૦૨૨ના માગશર વદિ ૧૧, ધાનેરાના ઉજમશી, દીક્ષા ગામ મુંબઈ નામ મુનિ ઉત્તમવિજયજી.
પંન્યાસ કંચનવિજયજી ગણીવરના શિષ્ય ૧. સંવત ૧૯૮૧ના કારતક વદિ ૩, ભાવનગરના હરજીવનદાસ
વનમાળી, દીક્ષા ગામ વીરમગામ, નામ મુનિ કલ્યાણવિજયજી. ૨. સંવત ૧૯૮૨ના ફાગણ શુદિ ૩, ભાવનગરના ઓઘડભાઈ
હરજી, દીક્ષા ગામ દેવગાણુ, નામ મુનિ આણંદવિજયજી. ૩. સંવત ૧૯૮૫ના મહા વદિ ૧૧, શંખલપુરના જેઠાલાલ
ભગવાનદાસ, દીક્ષા ગામ પાલીતાણા, નામ મુનિ
જગતવિજયજી. ૪. સંવત ૧૯૨ના માગશર વદ ૬, રાણપુરના ડુંગરશી
કસ્તુરચંદ, દક્ષા ગામ થોરડી, નામ મુનિ મહદયવિજયજી. ૫. સંવત ૧૯૨ના અષાડ શુદિ ૧૪, શંખલપુરના નાનુ
ભવાન, દીક્ષા ગામ પાલીતાણા, નામ મુનિ ભદ્રકરવિજયજી,
મુનિ જગતવિજયજીના શિષ્ય. ૬. સંવત ૧૯૭ના કારતક વદિ ૨, સુરતના શાહ ચુનીલાલ
ત્રીજોવનદાસ, દીક્ષા ગામ પાલીતાણા, નામ મુનિ કૈલાસવિજયજી. ૭. સંવત ૨૦૦૪, દીક્ષા ગામ પાલીતાણા, નામ મુનિ
સંજમવિજયજી. ૮. સંવત ૨૦૦૭, વરલના ભવાનચંદ, દીક્ષા ગામ પાલીતાણું, નામ મુનિ ભાસ્કરવિજયજી.
પૂ. મુનિ ભુવનવિજયજી ગણીવર્યના શિષ્યો ૧. સંવત ૧૯૮૭ના પ્રથમ અષાડ વદિ ૬, લાંઘણજના શાહ
૨૦૪
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________
પુનમચંદ દેવચંદ, દીક્ષા ગામ મહેસાણા, નામ મુનિ પ્રવિજયજી. ૨. સંવત ૧૯૬ના વૈશાખ શુદિ ૬, શિહેરના હીંમતલાલ
ભાયચંદ, દીક્ષા ગામ પાલીતાણા, નામ મુનિ હરખવિજયજી. ૩. સંવત ૧૯૯૭ના જેઠ શુદિ ૫, રાજસીતાપુરના લખમીચંદ, દીક્ષા ગામ મગુના, નામ મુનિ ઉદયવિજયજી.
પંન્યાસ શ્રી સુમતિવિજયજી ગણુવર્યના શિષ્ય ૧. સંવત ૧૯૮૯ના માગશર શુદિ ૧૨, મેવાડ-ભાણપુરાના
શાહ ધનરાજ પુનમચંદ, દીક્ષા ગામ તળાજા, નામ મુનિ દર્શનવિજયજીના શિષ્ય મુનિ નંદનપ્રવિજયજી. સંવત ૧૯૪ના પિષ શુદિ ૧૪, આદરીયાણાના શાહ મફતલાલ હરખચંદ, દીક્ષા ગામ આદરીયાણુ, નામ મુનિ
માણેકવિજયજી. ૩. સંવત ૧૯૪ના ફાગણ શુદિ ૧૦, બારૂના શાહ સોમચંદ
મનસુખરામ, દજ્ઞા ગામ ચાણસ્મા,નામ મુનિ સુભદ્રવિજયજી. ૪. સંવત ૧૯૯૪ના અષાડ શુદિ ૧૦, કેડીના શાહ અભેચંદ
લાડકચંદ, દીક્ષા ગામ ચાણસ્મા, નામ મુનિ અભયવિજયજી. ૫. સંવત ૧૯૮૯ના મહા શુદિ પ, ઝીંઝુવાડાના શાહ દેવશી
રૂપશી, દીક્ષા ગામ દેવગાણા, નામ મુનિ દીપવિજયજી. ૬. સંવત ૧૫, ઝીંઝુવાડાના શાહ ભવાનભાઈ, દીક્ષા ગામ
ચાણસ્મા, નામ મુનિ ભાનુવિજયજી.
પૂ. પંન્યાસ શ્રી સુબોધવિજયજી ગણુવર્યના શિ ૧. સંવત ૨૦૦૬ના મહા શુદિ ૩, લવાણાના લહેરચંદ
રાયચંદ, દીક્ષા ગામ અમદાવાદ, નામ મુનિ લવિશ્વવિજયજી.
૨૦૫
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨. સવત ૨૦૧૪ના મહા વિશ્વમાં, આધેાઇના શાહ પેાચાભાઇ, દીક્ષા ગામ પાલધર, નામ મુનિ પુણ્યવિજયજી.
૩. સવત ૨૦૨૪ના જેઠ વિદ ૬, ખીજાપુર ( રાજસ્થાન )ના ઝવેરી ચંદુલાલ ખુશાલચંદજીવાળા શ્રી ગુલામચંદ્રજી ઝવેરચંદજીના સુપુત્ર શ્રી અરુણકુમાર, દીક્ષા ગોરેગામ, નામ મુનિ અરુણવિજયજી,
ગામ
૪. સ. ૨૦૨૬ના કાક વદ ૬ કચ્છના રહેવાશી હાલ મુબઈ ભાઈ શાંતિલાલ........દીક્ષા કુલ્ય મુનિ શાંતિ ચંદ્રવિજયજી. મુનિ શ્રી લબ્ધિવિજયજીના શિષ્ય
૧. થરાના ભાઇ ચ'પકલાલ જેચંદ્રભાઈ, નામ મુનિ ચંદ્રશેખરવિજયજી.
પૂ. પંન્યાસ શ્રી કનકવિજયજી ગણીવર્યાંના શિષ્યા ૧. સંવત ૨૦૦૩ના માગશર વદ ૬, સાલડીના શાહ સેામચંદ્ન નથ્થુભાઇ, દીક્ષા ગામ સાલડી, નામ મુનિ સુજશવિજયજી. ૨. સંવત ૨૦૦૩ના વૈશાખ શુદિ ૧૦, સાલડીના શાહ રમણુલાલ મણીલાલ, દીક્ષા ગામ સાલડી, નામ મુનિ રૂચક વિજયજી.
તેમના શિષ્ય મુનિ ભદ્રવિજયજી, તખતગઢ (રાજસ્થાન)ના, દીક્ષા ગામ વાલકેશ્વર-મુબઈ.
પૂ. પંન્યાસ મહિમાવિજયજી ગણીવર્યંના શિષ્ય ૧. સંવત ૨૦૦૬ના, ચાણસ્માના સેવંતીલાલ ચ'પકલાલ, દીક્ષા ગામ અમદાવાદ, નામ મુનિ શુભંકરવિજયજી. પૂ. પંન્યાસ શ્રી રંજનવિજયજી ગણીવર્યાંના શિષ્ય ૧. સંવત ૧૯૯૮ના ફાગણ શુદ્ધિ ૫, શહેારના માહનલાલભાઈ, દીક્ષા ગામ લીંબડી, નામ મુનિ માનવિજયજી.
૨૦૬
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૂ. પંન્યાસ શ્રી પ્રભાવવિજ્યજી ગણીવર્યના શિષ્ય ૧. સંવત ૨૦૦૬ના, જાવાલ (રાજસ્થાન)ના, દીક્ષા ગામ
કપડવંજ, નામ મુનિ સુમિત્રવિજયજી. ૨. સંવત ૨૦૧૩ના માગશર શુદિ ૬, પાલીતાણાના શાહ
પ્રતાપચંદ મણીલાલ, દીક્ષા ગામ ખંભાત, નામ મુનિ
પ્રીતિવિજયજી. ૩. સંવત ૨૦૨૩ના માગશર શુદિમાં, કચ્છ–ભચાઉના શાહ
ધરમશી દેશર, દીક્ષા ગામ ઉણ, નામ મુનિ ધર્મોદયવિજયજી. ૪. મુનિ ચંપકવિજયજી. ૫. મુનિ જયધ્વજવિજયજી.
પૂ. પંન્યાસ શ્રી વિનયવિજયજી ગણિવર્યના શિષ્ય ૧. સંવત ૨૦૦૨ના વૈશાખ વદ ૬, ગેડીયાના શાહ ગાંડાલાલ
દેવશી, દીક્ષા ગામ અમદાવાદ, નામ મુનિ ગુણવિજયજી. ૨. સંવત ૨૦૦૫ના વૈશાખ વદિ ૬, ધોરાજીના શાહ પ્રેમચંદ
કદેઈ, દીક્ષા ગામ કંબઈ, નામ મુનિ પ્રધાનવિજયજી. ૩. સંવત ૨૦૦૯ના, દુનાવાડાના શાહ કાંતીલાલ, દીક્ષા ગામ
મહેસાણા, નામ મુનિ કીર્તિપ્રભ વિજયજી. ૪. સંવત ૨૦૧૮ના વૈશાખ વદિ ૬, જામનગરના શાહ કીરણ - ભાઈ, દીક્ષા ગામ જામનગર, નામ મુનિ ક૯પજયવિજયજી. ૫. સુનિ ધુવસેનવિજયજી.
પૂ. મુનિ શ્રી ચંદનવિજયજીના શિ ૧. મુનિ હીરવિજયજી. ૨. મુનિ અનંતવિજયજી.
૨૦૭
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૂ. મુનિ શ્રી દોલતવિજયજીના શિષ્ય ૧. સંવત ૧૯ વૈશાખ શુદિ ૩, સુરતના રમણલાલ વનેચંદ, દિક્ષા ગામ પાલીતાણા, નામ મુનિ રસિકવિજયજી.
પૂ. મુનિ શ્રી કાંતિવિજ્યના શિષ્યો ૧. સંવત ૨૦૧૦ના કારતક વદ ૪, ધાનેરાના શ્રાવક, દીક્ષા
ગામ ગોતા નામ મુનિ ચંદ્રપ્રભવિજયજી. ૨. સંવત ૨૦૧૩ના માગશર શુદિ ૧૧, સુરેલના રસીકલાલ
છોટાલાલ, દીક્ષા ગામ થરા, નામ મુનિ રત્નાકરવિજયજી. - પૂ. મુનિ શ્રી સુભદ્રવિજયજીના શિષ્ય ૧. સંવત ૨૦૧૦ના કારતક વદિમાં, ખેરજના શાહ
સોમચંદભાઈ, દીક્ષા ગામ પાનસર, નામ મુનિ
સેહનવિજયજી. ૨. સંવત ૨૦૧૩ના કારતક વદિમાં, ઉમતાના શાહ નગીનદાસ,
દીક્ષા ગામ થરા, નામ મુનિ નિરંજનવિજયજી, મુનિ શ્રી હરખવિજયના શિષ્ય, શિહારના મુનિ સેમવિજયજી, સંવત ૨૦૨૧ના જેઠ શુદિ ૩, દીક્ષા ગામ પાલીતાણા.
કુલ શિષ્ય ર૧
પ્રશિઓ પર સાધ્વીજી ૭૫
૨૦૮
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________
પરિશિષ્ટ ૧
પાટણ
બનારસ
પૂ. આચાર્ય શ્રી વિજયભક્તિસૂરીશ્વરજી મહારાજે
કરેલ ચાતુર્માસની યાદી સંવત ૧૫૭ વીરમગામ પૂ. ગુરુ મહારાજ સાથે ૧૯૫૮
માંડલ * ૧૯૫૯ મહેસાણું મુનિશ્રી કપુરવિજયજી સાથે ૧૯૬૦
પં. શ્રી ઉમેદવિજયજી તથા
મુનિશ્રી વીરવિજયજી સાથે ક ૧૯૬૧
વિરમગામ ૧૯૬૨
પૂ. ગુરુ મહારાજ સાથે ૧૯૬૩
કલકત્તા ૧૯૬૪
બનારસ ૧૯૬૫ ૧૯૬૬ પાલી–મારવાડ ૧૯૬૭ સાણંદ ૧૯૬૮ સમી
૧૯૬૯ સાદડી-મારવાડ છ ૧૯૭૦
પાલી–મારવાડ ૧૯૭૧ અમદાવાદ-શાહપુર ૧૯૭૨ પાલીતાણ પૂ. ગુરુ મહારાજ સાથે ૧૯૭૩ વીરમગામ ૧૯૭૪
૨૦૯
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________
સંવત ૧૯૭૫
કપડવંજ આચાર્ય શ્રી વિજયવીરસૂરિજી
મહારાજ સાથે પાલીતાણુ આગમ વાચના વખતે માંગરોળ વઢવાણ શહેર
સમી
ક ૧૯૭૬
૧૯૭૭ ૧૯૭૮ ૧૯૭૯ ૧૯૮૦ ૧૯૮૧ ૧૯૮૨ ૧૯૮૩ ૧૯૮૪ ૧૯૮૫ ૧૯૮૬ ૧૯૮૭ ૧૯૮૮ ૧૯૮૯
વિરમગામ ભાવનગર પાટડી વઢવાણ કેમ્પ રાધનપુર અમદાવાદ-શાહપુર માણસા મહેસાણા સુરત-પીપુરા મુંબઈ ખંભાત ભાવનગર લીંબડી સમી પાટણ વઢવાણ જામનગર પાલીતાણું વિરમગામ સમી
૧૯૯૦
૧૯૯૧ ૧૯૨ ૧૯૯૩ ૧૯૯૪ ૧૯૯૫ ૧૯૯૬ ૧૯૯૭ ૧૯૮ ૧૯૯
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________
સંવત ૨૦૦૦
૨૦૦૧
૨૦૦૨ ૭ ૨૦૦૩ છે ૨૦૦૪
૨૦૦૫ ૨૦૦૬ २००७ ૨૦૦૮ ૨૦૦૯ ૨૦૧૦
મહેસાણા થરા ખંભાત કપડવંજ પાલીતાણા : અમદાવાદ
સમી
પાટણ મહેસાણા અમદાવાદ પાલીતાણા સમી થરા સમી
૨૦૧૧
૦
૨૦૧૨ ૨૦૧૩ ૨૦૧૪
૦
સમી
૦.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________
પદવીદાન સમારંભે
ગણિપદ–સંવત ૧૯૭૫ના અષાડ શુદિ ૨ પૂ. આચાર્ય શ્રી વિજયવીરસૂરિજી મહારાજ પાસે-કપડવંજ
પંન્યાસ પદ–સંવત ૧૯૭પના અષાડ સુદિ પ, પૂજ્ય આચાર્ય શ્રી વિજયવીરસૂરિજી મહારાજ પાસે-કપડવંજ. - આચાર્યપદ-સંવત ૧૯રના વૈશાખ શુદિ ૪ને શનિવાર, પૂજ્ય આગમેદ્ધારક આચાર્યપ્રવર શ્રી સાગરાનંદસૂરીશ્વરજી મહારાજ પાસે-પાલીતાણા
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________
પરિશિષ્ટ ર
પૂ. આચાર્યશ્રીની અધ્યક્ષતામાં નીકળેલા સધા
શ'ખેશ્વરજી :
શાહુ ડાસાભાઈ ખેંગારના ધર્મ પત્ની મેનામહેન
સમી ૧૯૬૯
ઉના-દીવ-અજારા : સાવરકુંડલાના એક ગૃહસ્થ ૧૯૭૭ શેઠ મકનજી કાનજીભાઇ માંગરાળ ૧૯૭૭ શ્રી ત્રીકમચંદ કરશનદાસ વિઠ્ઠલપુર ૧૯૮૦ શેઠ નાગરદાસ પુરુશાત્તમ રાણપુર ૧૯૮૧ શેઠ ત્રીભેાવનદાસ હરખચંદ ૧૯૮૨ શેઠ નગીનદાસ કરમચંદ પાટણ ૧૯૮૩ શેઠ જીવતલાલ પ્રતાપશી રાધનપુર ૧૯૮૫ શ્રી જેતાભાઇ જીવરામ મેરૂ ૧૯૮૭ શેઠ નવલચક્ર ખીમચંદ તથા બીજા ભાઈએ મહેન સાંકળીબહેન શ્રી મણીબહેન
ગિરનારજી : શ'ખેશ્વરજી :
સિદ્ધાચળ :
""
કચ્છ-ગિરનાર :
સિદ્ધાચળ :
પાનસર :
ઝગડીયાજી :
સિદ્ધાચળ :
તળાજા :
તારંગાજી :
વડગામ :
સિદ્ધાચળ :
શ'ખેશ્વરજી :
ડાભલા : સિદ્ધાચળ : ભીલડીયાજી :
૧૯૮૯
ભાવનગર ૧૯૯૨ રાજકાટ ૧૯૯૨
ઉડણી ૧૯૯૩
શા મગનલાલ મુળચંદ શાહુ હઠીસંગ રાયચંદ ૧૯૯૪ ભાવનગર-વડવાના એક ગૃહસ્થ ૧૯૯૮
શા ોટાલાલ સંપ્રીતચ'ઢ
શા ચંદુલાલ હેમચંદ શા મંગળદાસ ભાઈચ
થરા શ્રીસંધ
5
૨૧૩
થરા ૨૦૦૨ સાલડી ૨૦૦૩
૨૦૦૪
૨૦૧૨
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________
પરિશિષ્ટ ૩
5
પૂજ્ય આચાર્યશ્રીની નિશ્રામાં થયેલ ઉપધાન તપ સમારંભા
શ્રી સંધવી શેઠ
માંગરાળ
વડેચા વેલચક્ર તથા માહનલાલ
સમી
શ્રી સધ
મહેસાણા
ચાર ગૃહસ્થા
સુરત
સંઘવી નગીનદાસ કરમચ'દ વગેરે ગૃહસ્થા પાટણ
વઢવાણ
જામનગર
એક ગૃહસ્થ પાંચ ગૃહસ્થા ગૃહસ્થા
શ્રી વઢવાણુ શ્રી સંધ
શ્રી જેઠાલાલ કસળચંદ
શ્રી ડાહ્યાભાઇ સાંકળચંદ (અમદાવાદનિવાસી) પાલીતાણા
શ્રી સોંધ
卐
૨૧૪
૧૯૭૭
૧૯૭૯
૧૯૮૬
૧૯૮૮
૧૯૯૪
૧૯૯૫
મહેસાણા
થરા
પાલીતાણા
પાલીતાણા
૨૦૦૦
૨૦૦૧
૨૦૦૫
૨૦૧૦
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________
પરિશિષ્ટ ૪
卐
પૂ. આચાર્ય શ્રી નિશ્રામાં થયેલ ઉજમણા મહાત્મા
શ્રી હઠીસીંગ પીતાંખરદાસ તરફથી
શાહ રણછેાડદાસ દેવકરણ
શેઠશ્રી નાગરદાસ પુરૂષાત્તમ શેઠ સીંગલાલ મગનલાલ શ્રી આશારામભાઈ સંધવી ગેાવિંદજી વીરચંદ શ્રીયુત ડાહ્યાભાઈ સાંકળચંદ
શેઠ પુનમચંદ હરજીવનદાસ મણીયાર હરગેાવીંદદાસ જીવરાજ શેઠ માહનલાલ ટાલાલ
શ્રી મનસુખલાલ સુખલાલ તારવાળા શાહુ છેોટાલાલ સંપ્રીતચં
૧૫
સમી
પરમ દર
રાણપુર
સાલડી
આરા
લીંબડી
અમદાવાદ
મહેસાણા
શખેશ્વર
અમદાવાદ
ચુડા
થરા
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________
પરિશિષ્ટ ૫
પૂ. આચાર્યશ્રીની નિશ્રામાં થયેલ પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવ
દેવગાણું ચપેલી આરંભડા લીંબડી છનીપાર ઉપરીયાળા ભાવનગર
૧૯૮૨ ૧૯૯૪ ૧૯૯૭ ૧૯૮ ૨૦૦૩ ૨૦૦૩ શ્રી આદીશ્વર ભગવાનની પાદુકા ૨૦૦૫ મેટા દહેરાસરમાં શ્રી શાંતિનાથ
તથા અભિનંદન સ્વામી ૨૦૦૯ ૨૦૧૦ શ્રી કૃષ્ણનગર જૈન દહેરાસર
સાંગણપુર ભાવનગર
૨૧૬
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ ભક્તિ સૌરભ દિવસના અજવાળામાં ખીલતાં અને સુવાસ આપતાં ફૂલ તો લેક નજરમાં સતત રમતાં હોય છે, પણ ર તરાણીનું ફૂલ કઈ જુદું જ કામ કરે છે. એ તો રાતના અંધારામાં કઈ પણ જાતની પ્રશંસાની આકાંક્ષા રાખ્યા વિના સુવાસ આપે જ જાય છે અને રજનીના શાંન્ત વાતાવરણને સુવાસથી ભરી દે છે. એવા હતા અમારા પૂ. આચાર્ય વિજય ભક્તિસૂરીશ્વરજી. -ચિત્રભાનુ આજે તે જૈન સમાજ સમૃદ્ધિશાળી અને પ્રગતિશીલ ગણાય છે. ધર્મ પ્રભાવના અને શાસનપ્રભાવનાના અનેક કાર્યો થઈ રહ્યાં છે. દર વર્ષે લાખો | ખરચાય છે, પણ વિદ્વાનો | તૈયાર કરવાની યોજના અધૂરી જ રહી જાય છે.' જૈન ધર્મને અને તેના વિશ્વશાંતિ પ્રેરક સિદ્ધાંતો અહિંસા અને અપરિગ્રહને જગતના ચોકમાં મૂકવાનો આજે અનુકૂળ સમય છે. - પૂર્વ આફ્રિકા, અમેરિકા, જાપાન, જર્મની વગેરે દેશોમાં જૈન ધર્મના સિદ્ધાંત માટે ભાવના જાગી છે, ત્યારે આપણા પૂજ્ય આચાર્ય પ્રવરે, પદ, મુનિવર્યો સાહિત્ય પ્રચાર માટે પ્રેરણા આપે તો જૈન શાસનનો જયજયકાર થાય. -મહુવાકર