________________
બીકાનેરમાં શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથનું એક મંદિર છે.
સૌરાષ્ટ્રના સિહોરમાં (વિ. સં. ૧૭૪ર) શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથનું દહેરાસર હોવાનો ઉલ્લેખ મળે છે.
શ્રદ્ધાવાળા ભક્તો માને છે કે શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વપ્રભુ હમેશાં ત્રણ રૂપ ધારણ કરે છે. પ્રભાતે કુમાર અવસ્થા, મધ્યાહે યુવાવસ્થા અને સાયંકાળે વૃદ્ધાવસ્થાનું રૂપ દેખાય છે.
આ તીર્થના ઘણા ચમત્કાર સુપ્રસિદ્ધ છે.
ઝાલા વંશના રાણી નીતાદેવીએ પાટડીમાં શ્રી પાર્શ્વપ્રભુનું ચૈત્ય તથા પૌષધશાળા કરાવી હતી, તે નીતાદેવી ઝાલા વિજય પાલની રાણી હતી. તેમના પુત્ર રાણા પવસિંહની પુત્રી રૂપલાદેવી ઝાલા રાણા દુજનશલ્યની પત્ની હતી. આ દુર્જનશલ્ય ઝીંઝુવાડાના રાજા હતા. તેને ભયંકર કોઢ થયું હતું અને શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વ પ્રભુની ભક્તિ-નવણથી કેઢ ગયે અને તેણે આ મંદિરને ઉદ્ધાર કરાવ્યું હતું.
નાગપુરના ધનાઢ્ય વ્રતધારી શ્રાવક સુભટ શાહ શ્રી શંખેશ્વર તીર્થની યાત્રાએ નીકળે. રસ્તામાં ચેરિએ પૂજાની સામગ્રી વગેરે લૂંટી લીધું. સુભટ શાહે શંખેશ્વર આવીને પ્રાર્થના કરી કે પ્રત્યે ! તમે તે જાગતી જોત છે, આધિ-વ્યાધિ-ઉપાધિને નાશ કરનાર, પ્રભુ! તમારા ભક્તોને તમે શું નહિ બચાવી શકે ! પ્રાર્થના ફળી. ચેરે બધે માલ મૂકી ગયા. પછી ધામધૂમપૂર્વક પૂજા-યાત્રા કરી પાવન થયે.
૧૮૧
