Book Title: Shrutsagar 2016 05 Volume 02 12
Author(s): Hiren K Doshi
Publisher: Acharya Kailassagarsuri Gyanmandir Koba
Catalog link: https://jainqq.org/explore/525310/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra RNI:GUJMUL/2014/66126 ZAK www.kobatirth.org ISSN 2454-3705 zrutasAgara | zrutasAgara SHRUTSAGAR (MONTHLY) May-2016, Volume : 02, Issue : 12, Annual Subscription Rs. 150/- Price Per copy Rs. 15/ EDITOR: Hiren Kishorbhai Doshi Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir //// hAlaraDuM... 44 BOOK-POST / PRINTED MATTER For Private and Personal Use Only AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rASTrasaMta pa. pU. AcArya zrI padmasAgarasUrIzvarajI ma.sA. nI nizrAmAM giranAra thI zatrujaya cha'rI pAlita saMghayAtrA muhUrta pradAna mahotsava tA. 1-5-2016 For Private and Personal Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ISSN 2454-3705 (AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kA mukhapatra) zrRtasAgara zrutasAgara SHRUTSAGAR (Monthly) varSa-2, aMka-12, kala aMka-24, maI-2016 Year-2, Issue-12, Total Issue-24, May-2016 vArSika sadasyatA zulka-ru. 150/- * Yearly Subscription - Rs.150/aMka zulka - ru. 15/- * Issue per Copy Rs. 15/ AzIrvAda rASTrasaMta pa. pU. AcArya zrI padmasAgarasUrIzvarajI ma. sA. * saMpAdaka * * saha saMpAdaka * * saMpAdana nirdezaka : hirena kizorabhAI dozI DaoN. uttamasiMha zrI gajendrabhAI paDhiyAra evaM jJAnamaMdira parivAra 15 maI, 2016, vi. saM. 2072, vaizAkha sudi-9 bana ArAdha trA kara zrI mahAna kauvA amRtaM tu ki padhA prakAzaka AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira (jaina va prAcyavidyA zodha-saMsthAna evaM granthAlaya) zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra kobA, gAMdhInagara-382007 phona naM. (079) 23276204, 205, 252 phaiksa : (079) 23276249, vaoNTsa-epa 7575001081 Website : www.kobatirth.org Email : gyanmandir@kobatirth.org For Private and Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anukrama 1 saMpAdakIya DaoN. uttamasiMha 2 rupI A. zrI buddhisAgarasUrijI 3 Beyond Doubt Acharya Padmasagarsuri 4 zrI vIrajina hAlaraDuM A.vi. yogatilakasUri 5 nANA tIrthanA keTalAka prAcIna lekho munizrI suyazacaMdravijayajI 6 jJAnamandirapaJcakam maJjanAtha bhaTTa 7 bhAratIya citrakaLA para eka dRSTi lekhaka-zrIyuta ajita ghoSa anu.paM. premayaMTa 2.4 8 kumArapAlacariyaM meM ghaTita lakSaNA kA svarUpa jolI sAMDesarA (zodhachAtrA) 9 AcArya zrIkailAsasAgarasUri jJAnamandira meM graMthasUcanA zodhapaddhati : eka paricaya rAmaprakAza jhA 18 prAptisthAna : AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira tIna baMgalA, Tolakanagara, haoNTala herITez2a kI galI meM, pAlaDI, ahamadAbAda - 380007 phona naM. (079) 26582355 For Private and Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMpAdakIya DaoN. uttamasiMha zrutasAgara kA yaha aMka Apake karakamaloM meM sAdara samarpita karate hue hArdika Ananda kI anubhUti ho rahI hai| isa aMka meM guruvANI zIrSaka ke tahata AcAryadeva zrI buddhisAgarasUrIzvarajI ma.sA. kA lekha prakAzita kiyA jA rahA hai jisameM AtmA evaM paramAtmA kI abhedopAsanA rUpa zreSThatara jJAnayoga kA sundara varNana kiyA gayA hai| dvitIya lekha rASTrasaMta AcArya bhagavaMta zrI padmasAgarasUrIzvarajI ma.sA. ke pravacanAMzoM kI pustaka 'Beyond Doubt' se kramabaddha zreNI ke tahata saMkalita kiyA gayA hai| __ aprakAzita kRti prakAzana yojanA ke tahata isa aMka meM pa.pU. A.zrI vi.yogatilakasUrijI ma.sA. dvArA saMpAdita 'zrI vIrajina hAlaraDu' nAmaka prAcIna kRti prakAzita kI jA rahI hai| mArugurjara bhASA meM nibaddha yaha padyabaddha racanA prasiddha jainakavi zrI vIravijayajI ma.sA. kRta hai| isake sAtha hI paM. zrI maJjanAtha bhaTTa viracita 'jJAnamandirapaJcakam' nAmaka maulika racanA bhI prakAzita kI jA rahI hai jisameM AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kobAtIrtha kA sundara varNana prastuta kiyA gayA hai| ___ pa.pU.munizrI suyasacaMdravijayajI ma.sA. dvarA saMkalita va saMpAdita nANA tIrthanA keTalAka prAcIna lekho' nAmaka lekha ke tahata isa tIrtha se prApta prAcIna mUrtilekha prakAzita kiye jA rahe haiM pUjyazrI ne ina mahattvapUrNa lekhoM kA saMkalana evaM saMpAdana kara prAcIna aitihAsika dharohara ko prakAza meM lAne kA sundara prayAsa kiyA hai| punaH prakAzana yojanA ke tahata isa bAra bhAratIya citrakalA para eka dRSTi' nAmaka lekha prakAzita kiyA jA rahA hai| zrI aMbAlAla premacaMda zAha dvArA saMpAdita yaha lekha vizvavANI' nAmaka patrikA meM janavarI 1942 meM prakAzita huA thaa| isake sAtha hI jolI sAMDesarA (zodhachAtrA) dvArA likhita 'kumArapAlacariyaM meM ghaTita lakSaNA kA svarUpa' nAmaka zodhapUrNa lekha bhI prakAzita kiyA jA rahA hai| 'AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamandira meM granthasUcanA zodhapaddhati eka paricaya' lekha ke tahata isa granthAgAra meM vidyamAna zodhasAmagrI vAcakoM ke lie kama se kama samaya meM upalabdha karAne hetu prayukta saMgaNakIya prakriyA kA paricaya diyA gayA hai| ___ AzA hai isa aMka meM saMkalita sAmagrI dvArA hamAre vAcaka lAbhAnvita hoMge va apane mahattvapUrNa sujhAvoM se avagata karAne kI kRpA kreNge| For Private and Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir guruvANI AcArya zrI buddhisAgarasUrijI abhedopAsanArUpayoga zreSThatara che. samApattiriha vyaktamAtmanaH prmaatmni| metopAsanArUpastata: zreSThatara yam 59 paramAtmAmAM AtmAnI samApatti karavAthI AtmAne paramAtmatAno spaSTa anubhava Ave che. AtmA ane paramAtmAnI abhedopAsanA rUpa zreSThatara yoga che. prathama abhyAsa karatAM paramAtmAmAM AtmAnI sthiratA, lInatA karavI pazcA paramAtmAthI AtmA bhinna nathI ema bhAvavuM. mArA AtmAmAM paramAtmapaNuM che, ane te sattAgrAhaka saMgrahanayanI apekSAe spaSTa che ema bhAvavuM. AtmA ane paramAtmAnI abhedopAsanA karatAM karatAM AtmA te ja paramAtmA che ema anubhava khIlato jAya che. AtmA te ja paramAtmA che ema dhyAna karatAM abhedapaNe bhAvanA karavAthI paramAtmatva pragaTe che. jevo saMyama karavAmAM Ave tevo dhyAtA thAya che. paramAtmAno saMyama karatAM ane AtmAmAM paramAtmAnI upAsanA karavAthI AtmA ane paramAtmAno bheda TaLI jAya che. ema jJAnayogIone anubhava Ave che. AtmA ane paramAtmAnI abhedopAsanA karatAM pUrve saMgrahanA dRSTithI sarva prANIo ke je urdhvaloka, tIrthAloka ane adholokamAM rahelA che teomAM paramAtmatva dekhavuM, lAvavuM, je je prANIo dekhavAmAM Ave che teonA zarIrAdi tarapha na dekhatAM teomAM rahelI paramAtmatva sattA dekhavI ane manamAM paNa sarva jIvonI paramAtmatA vicAravI. sUkSmasattAgrAhaka saMgraha dRSTithI pazu, paMkhIo ane manuSyonI zarIrAdi ceSTAo tarapha alakSya karIne game tevA saMyogomAM paNa tenAmAM paramAtmatva dekhavuM ane bhAvavuM. potAnA AtmAmAM paramAtmatva dekhavuM ane bhAvavuM. sarva prANIomAM sattAe paramAtmAo che ema bhAvanA bhAvavI. bALako, yuvAno, vRddho, strIo ane puruSomAM sattAe paramAtmA deva che evuM dRDha nizcayathI mAnavuM ane teomAM rahelA paramAtmapaNA saMbaMdhI khyAla karavo. cauda rAjalokamAM sattAe sarva jIvomAM paramAtmatva che ema saMgrahanayA dRSTithI dekhavuM ane bhAvavuM. For Private and Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR 5 May-2016 mArAmAM jevuM paramAtmatva rahyuM che tevuM A AMkhe dekhAtA sarva jIvomAM paramAtmapaNuM rahyuM che tethI sattAnI apekSAe AkhuM jagat sit paramAtmarUpa dekhAya che. sattAe cit rUpa sarva jIvonI sevA bhakti ane dhyAnamAM ekatva rUpa upAsanA karavAthI nAta, jAta, nAma, rUpAdi sthUla bhedanI bhrAntino nAza thAya che ane paramAtmatvaja sarvatra sattAthI avalokAya che. A pramANe khAtAM, pItAM, uThatAM, besatAM ane anya kArya karavA chatAM saMgrahanayadRSTithI sattAnI apekSAe sarvatra paramAtmAnI bhAvanA bhAvyAthI AtmAnI ane paramAtmAnI abhedopAsanAnI siddhi thAya che. sarva prANIomAM sattAe paramAtmAo rahyA che, Ama je juve che te potAnAmAM anyomAM prabhune joi zake che ane te prabhune prApta karI zake che. je manuSya abhedopAsanAthI AkhI duniyAmAM paramAtma devano saMyama karato nathI te prabhunI prApti icche to kyAMthI te tene maLI zake? je sarva jIvomAM abhedopAsanAthI paramAtmapaNuM sattAe dekhato nathI ane sarva jIvone chAto nathI te prabhunA nAma vaDe prabhunI sAthe abhedopAsanA kevI rIte karI zake? AkhI duniyAmAM udAra bhAvathI sattAe sarva jIvone paramAtmAo mAnIne teonA prati AtmadRSTi rAkhIne tathA AtmadRSTine AcAramAM mUkIne vartavAthI prabhunI bhakti sevArUpa abhedopAsanA kSaNekSaNe thayA kare che. AtmAmAM prabhutA pragaTAvavAnI abhedopAsanA sarvottamopAya che. duniyAmAM sarva jIvonI sAthe sattAe teo paramAtmAo che evo bhAva rAkhIne vartavuM joie. je asaMkhyAta pradezarUpa arUpI Atmatattva potAmAM vyApI rahyuM che tevA prakAre sarva prANIomAM bhinna bhinna Atmatattva eka sarakhA guNavALuM vyApI rahyuM che. te Atmatattvane ja kharI rIte dekhavAnuM che ane tene ja kharI rIte pUjavAnuM che ane tenA svabhAve kharI rIte vartavAnuM che. nAnA moTA traNa bhuvanamAM rahelA sarva dehadhArIomAM ekasarakhA sattAe paramAtmAone dekhavA. AvI rIte sattAe paramAtmatvane dekhavAthI sarva jIvonI sAthe vaira virodha raheto nathI ane temaja ahaM mamatvarUpa mohabhAva svayameva pANImAM lUNanI peThe vilaya pAmI zake che emAM kaMi Azcarya nathI. For Private and Personal Use Only (Countinue...) Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Beyond Doubt Acharya Padmasagarsuri Like the Sethji we want all these free of cost but we have to bear in mind that without working hard and putting some effort none, can achieve anything be it material or spiritual. Punya is earned only by good deeds and evil deeds lead to the accumulation demands-viz. of Papa or sin. When 'Punya' and 'Papa' bear fruit we are subjected to favourable and unfavourable situations in life respectively. Happiness and misery also are the resultant of previous deeds. Auspicious and unauspicious planets have nothing to do with our lives: "karmaNo hi pradhAnatvam, kiM kurvanti zubhA grahAH vasiSThadattalagno'pi, rAmaH pravrajito vane // " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Only Karma is the ruling factor of our life. However auspicious the stars may be they cannot change our fate. Vasishta Rishi had fixed the most auspicious time for the coronation of Sri Rama, but Sri Rama owing to his previous Karmas had to retire to the forest for fourteen years. Even Sri Rama had to experience the fruit of his Karmas, what to then say of ordinary people, Adi Sankara Charya too believed in the Karma theory and said: "svayaM karmakarotyAtmA, svayaM tatphalamazru svayaM bhramati saMsAre, svayaM tasmAdvimucyate / / " i.e. The soul binds itself with Karma and it is the soul itself which enjoys the fruit of it. The soul is the one which ensnares itself to the world and is caught in the meshes of births and deaths and and it is the every soul which liberates itself ultimately from the world. Four children of same parents possess different behaviours and thoughts and their conduct too are different. The cause for all these differences is the different deeds they performed in their previous births. There is no concord between what man thinks and what he does. Every individual desires to be completely independent and the For Private and Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR May-2016 monarch of all. But throughout his life he leads a dependent life. His innate desire is to be hale and hearty but in his whole life he is seen suffering from some disease or the other. Without a cause there cannot arise such problems. There has to be some cause for all these and that cause is the accumulated Karma (good or bad) of previous births. The Paramatmani is not responsible for all this since he is an omniscient and he knows all and sees all. He is neither the creator nor the orientator of any life or matter. The Karma is the cause of all effect in this world. As it is said: god vitat 2144CHT TIGE MICH 1974-4 ll" In this Loka' which is fourteen Rajju' in measure, all the souls owing to their previous deeds take birth and live accordingly. Goswami Tulsidas a great Indian Poet and saint wrote in his famous epic Ram Charit Manas. " Ten fan art rat, ut A Of A a r arat ll" The whole universe has Karma at its base and is dominated by it. As one sows, so does one reap. The foundation of the entire Universal management is Karma. It is not in your hands when to die and when to take birth again. You never came in this world as you desired and no one will consider your opinion as to when you desire to die. No one will also take your permission to bury your body or burn it. "jaba terI DolI nikAlI jAyegI, bina muhUrata ke uThA lI jaayegii|" We came in this world and shall leave this world for next, reagrdless of auspicious or unauspicious time. We will be respected only if we stay like guests in the hosts house; problems arise only when we try to become the masters and owners of that house. (Countinue...) 1. Loka - entire universe 2. Rajju - measure For Private and Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zrI vIrajina hAlaraDuM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A. vi. yogatilakasUri kRti paricayaH jaina zAsanane pAmelA AtmAone 'hAlaraDuM' A nAma to mukhe caDhI ja gayuM hoya temAM paNa parvAdhirAja paryuSaNamAM, janmavAMcananA divase, sAMjanA pratikramaNamAM samuhamAM hAlaraDuM gAvAno AnaMda kAMI alaga ja hoya che. A hAlaraDuM pa. pU. zubhavijayajI ma. sA. nA ziSya pU. vIravijayajI ma. sA. e racyuM che jenI 12 kaDI che. 'mAM' potAnA bALakane suvaDAvavA mATe kevA madhura zabdo vaDe hAlaraDuM gAya che teno sAkSAtkAra A kRtimAM jovA maLe che. kartA pote ja mAM trizalAnI jagyAe goThavAIne A manamohaka racanA karI hoya evuM lAge che. prati paricayaH A prati amArA nijI saMgrahamAMthI che. pratimAM akSaro spaSTa che paraMtu azuddhio ghaNI badhI che. kyAMka-kyAMka geya paddhati tuTe che paNa te bhUla lahiyAnI ja mAnavI rahI. eka pAnAmAM 12 lAIna ane bIjA pAnAmAM 13 lAIna ema be pAnAnI svataMtra prati che. A prati azuddha hovA chatAM pragaTa karI e pAchaLanuM mukhya kAraNa koka nA dhyAnamAM Ave to AnI bIjI prati dvArA zuddha karI zake. kartA paricayaH "mAM AgaLa mosALanA vakhANa" barAbara pU. zubhavIravijayajI ma. sA. no paricaya che. vartamAnamAM loka mukhe gavAtI vadhu kRtio A mahApuruSanI ja che. vartamAnamAM pa. pU. dIpavijayajI ma.sA. kRta tathA pa.pU. amIyavijayajI ma. sA. kRta be hAlaraDA maLe che. hAlaraDAnA bhAvamAM ja pU. AtmArAmajI ma. sA. kRta stavana maLe che. ahIM ApelA hAlaraDAM jevA ja zabdoMmAM pU. rUpavijayajI ma. sA. nA nAme paNa AvI kRti hastapratamAM maLe che. For Private and Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR May-2016 hAlo.2 zubhavIravijayajI kRta zrI vIrajina hAlaraDuM mAtA trizalA jhulAve putra pAraNuM re, bole hAlo hAlo hAlaravAnA gIta; sonA rUpAne valI ratane jaDIyuM pAraNuM re, rezama dorI ghugharI vAje chamachama rIta, hAlo hAlo hAlo vAlA naMdana vIrane re.... poDho poDho mArA putra panotA pAraNe re, mAtA trizalA bole vAlA rAjakumAra; mujane vAlA cho mArA vicAmAnuM ThAma, vIralA vhAlA cho mArA AtamanA AdhAra... sohe mukhaDuM jANe zarada pUnamano caMdramA re, mRgadIya nyaNAM dIse hejAlA huMziyAra; laMchana jamaNI jaMghe cinha siMha zobhato re. jeha meM pahele sapane dITho rAta majhAra. dIThA cauda supana te cakrI ke jinarAjane re, vItyA bAre cakrI ne adha cakrIrAya; gaNadhara vacane oLakhyA covIzamAM bhagavaMtane re, cho tame traNajJAnI prabhu bhava dariyAnI pAla. tanuM sahasa ATha lakha guNa gaNa tAraNa kAja, mArI kukhe AvyA traNa bhuvana sUrarAja; mArI kukha taNI te ghaNI vadhArI lAja, huM to puNya panotI IndrANI thaI Aja. garbhe vardhamAnajI tethI sau vAno vadhe re, ughaDyA bhAgyajIvana vukyA amarata meha; AMgaNe AMbo moryo, ujavAlyo kuLa bAraNe re, dIpe sonAvaraNI suMdara tAro deha. hAlo.3 hAlo. hAlo. 5 hAlo.6 For Private and Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10 maI-2016 hAlo.7 hAlo. 8 zrutasAgara vaizramaNa Indra hukumathI kaMcanagirithI ghara bharyuM, teNe meM mahimA dITho pragaTya aparaMpAra; jamyA meragiripara surapatie havarAvIyA re, eka koDI sATha lAkha kaLazA abhiSeka karAya. yaNAM amarI gumarI amRta chAMTI Ima kahe re, tanamana tujha para vAruM tArI dUra balAya; prabhu tuja guNa kara Agare bala che Indra anaMta ta re, nAnA nAnA re mahAvIra kahe surarAya. cho bahu rUDAM paNa eka kahevata che navi dhAratA re, dhAve aMguTho paNa che mAtAno lADa; je paNa tIrthakara ne dhAve te nija mAvaDI re, te huM samajI putra kahyAno pADa. pArasa prabhuthI varSe aDhIsuM aMtara Aja thyo re, mAnA nAnakaDA naTavara laTakALA lAla; hasatAM ramatAM gamatAM bhAbhI kerA lAlane re, hAla hAla huMzIlA hala halala hAla. mArA lAlane laTakALI kanyA lAvazya re. bhAvatA bhojana karajyo manamAM dharajyo mahera; uchale kroDa divAlI amara rahejyo jIvatA re, poDho kila-kila karatA harakhe AnaMda bhera. prabhu huMzIlA harakhe hAlaruM e hIMcatA re, eTalA sAMbharatA mohana mAtAnA veNa; prabhu dina-dina vadhe amRtathI ude sUre re, zubhavIra vijayane sadAye lIlA lahera. hAlo. 9 hAlo. 10 hAlo. 11 hAlo. 12 For Private and Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nANA tIrthanA keTalAka prAcIna lekho munizrI suyazacaMdravijayajI rAjasthAna eTale tIrthonI bhUmi. amAro A vakhatano vihAra rAjasthAnamAM hato. navI bhUminI sparzanAno AnaMda paNa hato. tethI ja te-te prAMtanA vibhinna tIrtha sthAnonA, tyAM rahelA jinAlayonA, upAzrayo temaja jJAnabhaMDAronA ItihAsane vAMcI tyAMnI prAcIna samRddhi aMgenI keTalIka aTakaLo vicArI rAkhI hatI. te saMbaMdhi sAhitya paNa bhegu rAkhyuM hatu. paraMtu rAjasthAnamAM pravezatA ja prAcInatA aMgeno amAro abhigama mULathI badalAI gayo. jyAM bhavya daravAjApharatA koTathI zobhatA nagaro hatA tyAM atyAre zaherIkaraNa thayeluM dekhAyuM. prAcIna iMTa-cUnAnA banAvelA jinAlayo jirNoddhAra pAmI navA ArasanA sthApatyamAM pheravAyelA joyA. upAzrayonI hAlata kyAMka marammatanA abhAve kAM to khaMDeramAM pheravAyalI hatI kAMto AmUlacUla parivartana pAmI bhavya chatAya vasavATanA abhAve bheMkAra rAjamahela jevI lAgI. ane jJAnamaMdiro to kyAre nAza pAmyA ke kyAM pheravAI gayA tenI to tyAMnA sthAnika lokone paNa khabara nathI to amane ya zuM khabara paDe? kALanA badalAtA pravAhamAM keTalu badhu badalAya jAya tenI kharI samajaNa A badhu jotA-anubhavatA paDI. ahIM ApaNe AvA badalAtA pravAhamAM paNa jemaNe potAnI prAcIna dharoharane sAcavI rAkhI che te nANA jinAlaya saMdarbhe thoDu jANIzuM. nANA-diyANA-nAMdiyA, jIvisvAmi vAMdiyA' A lokokti anusAra jIvitasvAmijInI pratimAthI zobhatuM nANAnuM mahAvIrasvAmI prabhunuM jinAlaya vidvAnonA mate 16mI sadI pUrvenuM sthApatya che. jinAlayanI vizALatAmAM ja tenI prAcInatAnI chApa dekhAya Ave che. zikhara ane ghummaTa banneno AkAra UMco hoi ghaNo bhavya lAge che. mULanAyaka tarIke saM. 1505nI mahAvIrasvAmInI prAyaH 51 IMcanI bhavya pratimA che. te sivAya paNa gokhalAmAM, gUDhamaMDapamAM, pradakSiNAmAM paNa keTalAka jinabiMbo pratiSThita che. prAcIna avazeSomAM varSo pUrve ahIM gAmanI bahAranI nadImAMthI maLI AvelA keTalAka pabAsaNo, parikaro tathA toraNAdi avazeSo che. jo ke vahivaTadAronI aNasamajane kAraNe te astavyasta paDyA hatA. aitihAsika dRSTie te sthApatya For Private and Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zrutasAgara maI -2016 paranA lekho mahatvanA hoi vAcakonA upayoga mATe te ahiM prakAzita karIe chIe ane lekhonuM avalokana karatA je keTalIka vizeSa mAhitI dhyAnamAM AvI che te aMge vAcakonuM dhyAna dorIe chIe. 1. nANAmAM nANakIyagacchanuM eka caitya hatuM je 14mI sadI sudhI vidyamAna hatuM. 12 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2. maninaviMvodvAra madAvIraviMvIrNodvAra' A padano 'jinAlayamAM nA prAcIna jinabiMbano uddhAra' evo artha thAya je kadAca navA pratimA sthApanA karavA saMbaMdhi hoya tema bane. 3. 'rohiLiviMva' padathI gAdI vAsupUjya svAmIjInI hoya tema lAge che. 4. beMhaDagacchanA lekhano saMvat vALo bhAga khaMDita che paNa gAdInI racanA uparathI teno anumAna dvArA samaya vicArI zakAya je prAyaH 13mI zatAbdi pachIno haze. 5. paMcalaragotra, dhAndhrootra, dharmiotra vigere gotra nAmo prAyaH gotra saMbaMdhi nAmomAM navA che te kayA vaMzanI, kaI jJAtinI zAkhA che te tapAsa karavI joIe. 6. 11 thI 13 mI sadI sudhI maLatA anya lekhonI tulanAmAM ahiMnA lekhomAM pratimA bharAvanAra zrAvakonA nAmonI saMkhyA vadhu jaNAya che temAMya yAdI jyAre eka ja parivAranA sadasyonI hoya tyAre te parivAranI vizALatA tarapha ApaNuM dhyAna dore che. 7. lekhastha 'siddhasenasUri' nAmanA AcArya 13 mI sadImAM thayA che jeo zAMtisUrijInI paraMparAmAM nANakIyagacchanA sAdhu che. e vAtathI siddhasena nAma vALA AcArya anya gacchamAM paNa thayA haze tevuM phalIta thAya. lekho 1. pArzvanAtha bhagavAnanI gAdIno lekhaH saMvat 1319 varSe vaizAkha vadi 5 gurudine zrInANakIyagacche Thakkuragotre ma. vIsala mAryA siriyAvevi suta mahicaMdra-vIjLa-naraheva-mULadeva-sAlhIsaajnnshiten zrIpArzvanAthabiMba kAritaM pratiSThitaM zrIdhanezvarasUribhiH / zrI naannkiiycaitye| For Private and Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra SHRUTSAGAR 2. torano tejaH .... www.kobatirth.org 13 sobhA suta sAcadeva....... 3. mahinAtha bhagavAnanI gAdhIno tejaH saMvat 1246 varSe mAgha sudi 10 budhe zrInANakIgacche Thakkuragotre jAkhaDa putra vavaligena bhrAtR dhaNadeva bhaginI sAjaNi bhAryA sahamati tatputra dharaNigasahitena zreyorthaM zrIRSabhajinabiboddhAraH kRtaH pratiSThitaH zrIzAMtisUribhiH 4. gAhI no teja : ..... Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ...sAhAraNa moDhA bhAryA vAlI...... sira vaccha suta kelha-sAlhaNa -. vilhAkena kAritaM pratiSThitaM zrI shaaNtisuuribhiH| pa. (vAsupUbhya bhagavAnanI ? ) gAdhIno teja : May-2016 sudi 5 gurau zrI nANakIyagacche..... kumAreNa mAtu mohiNi zreyorthaM rohiNibiMbaM kAritaM pratiSThitaM / 6. gAdhIno teja: .Asadeva suta jisadhara bholAkena behddgcche| 7. gAdhIno teja: ....... vadi 13 zukre zrInANa0gacche maheMdrAcAryasaMtAne paMcalaurigotre jiNabhadra putra dedA-UdharaNa-vIsala-rAlhaNa - vIlhaNa - jAlhaNa - sA...... zrAvikA dematisukhamati-paumasiri-rAyavai-pAlhI-gAlhI-rAlhI-AlhI- kei-mAU nAUsAU-lalI-pUmiNI-likhamI..... meliityAdi-sarvakuTuMbena kAritA-pratiSThitA upAdhyAyaiH zrIprakhyabhadrAkhyaiH pratiSThitA 8. torano teja: For Private and Personal Use Only ||rd0|| saMvat 1256 jyeSTha sudi 11 zrInANakIyagacche dhAcchokagotre zre0 nAnA suta brahmakA suta devaNe... suta kalacaMdra suta paumadeva......haDa.....marA-devaga putra devadhara putra sAvaMta-jiNacaMdra - jiNadeva rANA putra haricaMdra -... dhaNacaMdra kuTuMba sahitaiH toraNaM kAritaM / Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14 zrutasAgara maI-2016 6. saMbhavanAthanagavAnanI hIno veNa: 1 saM. 1240 phAgaNa sudi 2 budhe zrInANa gacche dharkaTavaMze jasadhavala-....... suha......cuya-jojA-degaDi tathA rAMdhaNa-dhAMdhala-pUnA-pAlhApohI lAMdhaNa-dogara-sAsaNa-vIlhA-gosala-vIsala-sohaNaprabhRtaya guNadA...... abhayA-dhiyA-jAkhaDa-khIvaDa-jadA-ju......-vIra-punacaMda-pAlaNa nAgadeva putra dharaNiga-rAsala-jagadeva-rahasa-kIkena rANiga-TAlhA raNasIha-jAsArAvasIha-delha-siradhara-poha-visAvata-devasiha-caMDA-mehAdi zrIsaMbhavanAthabiMba kAritaM pratiSThitaM zrI zAMtisUribhiH / 10. hIno leNa .....9 phAlguna zudi 3 gurau zrInANakIyagacche zrIzAMtisUrisaMtAne zrInANakIyacaitye dharkaTavaMze dhArmikagotrodbhava mANibhadra-yakSadevabhAgneya zrAva. dhAhaDha-vAmalau dhAhaDha putra dhavala-nAgaDau.....delhA-AlhA-poralaga bhAryA padmazrI putra pUnala bhagnI pUtIjasa-lUNAu delhA putra AmiNa-zrIkumAra-sAvadevaAsala-kuladhara-haricaMda-yazodeva-vINA-AlhA bhAryA rAjamati nAgaDa putra vaAhila-mUlA-gadA tathA dhavala putra hADA-jesA putra lolA-samudra-sAgara jesA putra Asadhara putra kaDuyA lolA suta zrIdhara-sAlhaNa-devAdayaH... | lakSmaNarAjUsaMyuktA jasalUzrAvikA vraa| jinAnAM kArayAmAsa, zatazaH pratisaMyutam // 1 // kuTaMbazreyase bhaktyA, prtisstthaa....sdguruH| sUriH zrIsiddhasenAhvA (hvaH), kArayamAsa nirmalAm // 2 // zubhamastu // 11. mahAvIrasvAmI bhagavAnanI gAdIno lekha saMvat 1234 Aso vadi 3 zrI nANakIyagacche .... lasagotre kuliga putra............aNudeva-jiNapAla-pArasa pautra salakhaNa-jhAlhaNa-sAjaNabhAvaDa putra jinanAga-jasavIra-jasadhavala putra.......deva putra mANibhadradhohIdha(?) putra pAsila-devacaMdra-Asiga suta AMba-khemA-delhaNa-pAlhaNa For Private and Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15 SHRUTSAGAR May-2016 selhaNa-rAlhaNa-........Asala-visala-jiNadeva-jasodhaNa-devala suta pAlhaNa nAgaDa suta sAdiga-jasabhadra tatputra Amala tatputra sumatigupta-nAnigAdibhaH devazrImahAvIrabiMba jIrNoddhAraH kaaritH| zrImahedrasUribhiH pratiSThitaM / 12. AdinAtha bhagavAnanI gAdIno lekhaH ___ saMvat 1269 varSe vaizAkha sudi 14 zanau zrInANakIyagacche Thakkaragotre zrIsAvaNA tatputra pArasa-AbhaDa tatputra AMbakumAra tathA maM.UaDa-zAntu putra zobhA-nehA-rohA putra mAyanehA putra vIradeva tathA dhAriga putra..... lakSmIdhara Asu putra AMbaDa jagadeva lakSmIdhara putra AlhaNa-arasiMha tathA polhiyA putra jIsadevamohaNa-sonahariya putra AMbaDa-vIraprabhRti kuTuMbasamudAyena tathA sAbaNA bhAryA mAlhaNikayA zrIRSabhadevabiMba kAritaM pratiSThitaM zrI siddhsensuuribhiH| Asiga bhAryA jemati AsU bhAryA rAjasiri lakSmIdhara bhAryA ratnasiri ||ch // maMgalamastu // kyA Apa apane jJAnabhaMDAra kosamaddha karanA cAhate haiM? AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira, kobA ke pAsa Agama, prakIrNaka, aupadezika, AdhyAtmika, pravacana, kathA, stavana-stuti saMgraha Adi aneka prakAra ke prAkRta, saMskRta, mArugurjara, gujarAtI, rAjasthAnI, purAnI hindI Adi bhASAoM meM likhita vibhinna prakAzakoM dvArA prakAzita bahota bar3A ekasTrA pustakoM kA saMgraha hai jo anya jJAnabhaMDAroM ko bheMTa meM denA hai. yadi Apa apane bhaMDAra ko samRddha karanA cAhate haiM to yathAzIghra saMparka kareM. pahale Ane vAle Avedana ko prAthamikatA dI jAegI. For Private and Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAnamandirapaJcakam maJjUnAtha bhaTTa zrIkailAsamahodadhiprakaTitaM, jJAnAzrayaM mndirm| sarveSAM manamohakaM sumadhuraM, vaanniivilaasaa'lym|| mandAnAM madanAzakaM jinayutaM, shriiviirtiirthaa'mRtm| vande sundaramandiraM suramukhaM, saMsAranirmuktaye // 1 // artha : AcArya zrI kailAsasAgarasUri mahArAja dvArA prerita jJAna ke Azraya svarUpa yaha mandira jo sumadhura hone se sabakA manamohaka hai| jo smitahAsyasvarUpa vANI (zubhavANI) kA nivAsa hai| ajJAnIoM ke ahaMkAra ko nAza karanevAlA, jo sabhI jinaprabhuoM (24 tIrthaMkaroM) se yukta hai tathA vizeSa rUpa se prabhu mahAvIra kA tIrthAmRta hai| devamukha jaisA kAntiyukta sundara maMdira jo saMsAra bhAvanA (prapaMca bhAvanAoM)se mukta karatA hai vaise maMdira ko praNAma ho| zrIprAcAryasuhemacaMndralasitaM, mdhysthkhNnnddaa'nvitm| samrATsampratisaMGgrahAlayayutaM, bhaktasya muktipradam // vANIkaMkaNaTaMkaNena sahitaM, mAGgalyadaM sNttm| vande sundaramandiraM suramukhaM, saMsAranirmuktaye // 2 // artha : jo hemacaMdrAcArya nAmaka madhya(mukhya) khaNDa se yukta hai| jisameM samrATa samprati nAmaka saMgrahAlaya hai jo apane nUtana jJAna se bhaktoM ko bhrama se mukta karatA hai| jahA~ vANI ke kaMkaNa se utpanna jhanakAra kI taraha TaMkaNa (Typing) hotA hai jo sabhI ko mAGgalya pradAna karatA hai| devamukha jaisA kAntiyukta sundara maMdira jo saMsAra bhAvanA (prapaMca bhAvanAoM) se mukta karatA hai vaise maMdira ko praNAma ho| haste pANDulipiM yathA jinagaNAnsvasmiMzca sNsthaapitm| dRSTiM vAcakapUruSeSu nihitaM, hRnmAnasaM sUrijam // bhaktyA sArcitabuddhisAgaratana, sUriM ca sNsevitm| vande sundaramandiraM suramukhaM, saMsAranirmuktaye // 3 // arthaH yaha zloka maMdira kI Atma-zArIrika kalpanA ko kalpita karatA hai ki yaha maMdira AtmasvarUpa se jinaguNoM ko apane meM sthApita karatA hai vaise hI usake karakamaloM meM pANDu Adi lipiyoM ko dhAraNa kiyA huA hai| jisakI dRSTi For Private and Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 17 SHRUTSAGAR May-2016 sadaiva vAcakoM meM hI nihita hai| jo hRdaya meM Ananda utpanna karatA hai, vidvajjanoM ke, paNDitoM ke jJAna se, maMthana se evaM satkarmapravRtti se isa bhavana kA janma huA hai| yaha bhavana buddhi ke sAgara samAna buddhisAgarasUrijI ke zarIrarUpa jJAnabhakti kI arcanA se sevita hai| devamukha jaisA kAntiyukta sundara maMdira jo saMsAra bhAvanA (prapaMca bhAvanAoM)se mukta karatA hai vaise maMdira ko praNAma ho| padmAbdhezcaraNena puSpitamidaM, haMsena padmaM ythaa| vidyAbuddhisukhapradaM hitakara, zvetAmbaraM nirmalam // sauristhA'jayasAgareNa vidhitaM, pradyotitaM jiivitm| vande sundaramandiraM suramukhaM, saMsAranirmuktaye // 4 // arthaH jaise sUrya se kamala vikasita hotA hai vaise hI padmasAgarajI ke caraNakamaloM ke prakAza se yaha maMdira vikasita ho rahA hai| jo vidyA, buddhi se utpanna sukha denevAlA hai| jo hitakara hai tathA jaina zvetAmbaroM kA nirmala maMdira hai| jisameM AcArya zrI ajayasAgarasUrijI kA vidhAna (mArgadarzana) kiyA hai| jisase kI yaha bhavana mUrta hote hue bhI eka amUrta kI taraha jIvita hai| devamukha jaisA kAntiyukta sundara maMdira jo saMsAra bhAvanA (prapaMca bhAvanAoM)se mukta karatA hai vaise maMdira ko praNAma ho| mAyAbandhajasAndhakAranivahasphoTasya visphottkm| jhaMjhAvAtadharaM sudaSkaramidaM, pApena paapaa'tmnaam|| bhadraM garbhagRhaM virAjitamidaM, lokaM ca satyaM ythaa| vande sundaramandiraM suramukhaM, saMsAranirmuktaye // 5 // artha : mAyA(ajJAna) ke bandhana se janme andhakAra vizeSa kA jo visphoTa karatA hai| pApAtmAoM ke lie yaha bhavana ativRSTi kA pravAha hai| arthAt pApAtmA unakI ayogyatA ke kAraNa isa jJAnamaMdira ke pavitra pravAha meM baha nahIM skte| maMdiro meM jaise devoM kA sthAna garbhagRha meM hotA hai| vaise hI yahA~ para sUriyoM kA nivAsa hone se yaha jJAnamaMdira bhI garbhagRha samAna pavitra hai| jaisA nivAsa mA~ sarasvatI kA satya loka meM hai, vaise hI yahA~ para bhI mA~ sarasvatI kA nivAsa hone se yaha maMdira satyaloka ke samAna hai| devamukha jaisA kAntiyukta sundara maMdira jo saMsAra bhAvanA (prapaMca bhAvanAoM)se mukta karatA hai vaise maMdira ko praNAma ho| For Private and Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAratIya citrakaLA para eka dRSTi lekhaka:- zrIyuta ajitaghoSa anuvAdaka-paM. aMbAlAla premacaMda zAha jaina graMthonI ladhu citronI (minIyecara) citrakaLAmAM aMga, pratyaMga UbharelAM ane aNIdAra dekhADavAmAM AvyAM che. jaina citrakAroe mukhane aMkita karavAmAM khAsa dilacaspI batAvI che. sittanavAsalanA phreskone choDIne ApaNane jaina citrakaLAnuM virATa rUpa jovA maLatuM nathI. sittenavAsala phresko jainonA ja banAvela che; emAM paNa pUrato saMdeha che. jaina citrakaLA laghu citronI citrakaLA che. A teramI zatAbdhithI zarU thAya che. sauthI jUno tADapatrano graMtha i.sa. 1237 no che, paraMtu je graMthamAM sauthI sudaMra minIyecara citrakaLA che, te paMdaramI zatAbdino che. A hastalipio AjakAla aprApya che. 1 bauddha kaLAkAronI kalAtmaka kalpanA adhiktara dhArmika vastuonA citraNamAM ja pragaTa thai che, chatAM ye te kalpanA vyApaka hatI ane tenI aMdara vividha rUpo citrita karavAmAM AvatAM hatAM. paraMtu jaina kaLAkAronAM citromAM kevaLa AdhyAtmika citro ja maLe che. jo agiyAramI sadInI nepAlanI bauddha hastalipio ane baMgALanI pAlayuganI hastalipio temaja jaina minIyecara hastalipionI tulanA karavAmAM Ave to A badhAnI citrakaLAnuM aMtara spaSTa thaI jAya che. bauddha citra lipionI citrakaLA A badhAthI ghaNe aMze adhika suMdara che te koI kaLA, rIti athavA paddhatithI baMdhAyelI nathI. te potAnA samayanI citrakaLAnuM adbhuta saMtulana ane samanvaya che. bhinna-bhanna raMgone ekI sAthe meLavI temAM nizcita prabhAva pedA karavo e bauddha citrakaLAnI vizeSatA che. bauddha citrakaLA bhAvanAtmaka kalpanA pedA kare che, paraMtu jaina citrakaLA tethI taddana viparIta che. zarUAtanA jaina laghu (minIyecara) citro jyAM sudhI enA TekanIkano saMbaMdha che, te behada manoraMjaka che. graMthonA pRSTha para laghu citro mATe jeTalI jagyA mUkavAmAM 1. chellA saMzodhana mujabaH- jUnAmAM jUnI tADapatranI sacitra prati pATaNanA saMghavInA pADAnA bhaMDAramAM che. te saM. 1157 (I.sa. 1100)mAM bharUcamAM lakhAyelI nizIthavRtti nI prati che. For Private and Personal Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 19 SHRUTSAGAR May-2016 AvatI, temAM pahelAM svarNarajano lepa karavAmAM Avato ane sonAnAM pAMdaDAM coMTADavAmAM AvatAM. e pachI gherA aruNa raMgathI citromAM raMga bharavAmAM Avato. e paNa saMbhavita jaNAya che ke jaina citrakAra pahelAM skeca banAvI letA haze. pahelAM svarNima DijhAInanI eka moTI rUparekhA kheMcI levAmAM AvatI hatI, pachI AMkha, pAMpaNa, kAna ane AMgaLio Adi banAvI levAmAM AvatI hatI pariNAma e AvatuM ke citromAM mukha, vastra, phUla ane sajAvaTanI cIjo evI mAlama paDatI ke jANe te suvarNanI banAvelI hoya. moTI moTI bahAra nIkaLelI AMkho ane UbharAyelAM aMga, pratyaMga prAraMbhika jaina laghu citronI kaLAnI vizeSatAo che ane A ja vizeSatAoe tene asvAbhAvika banAvI dIdhI che. prAraMbhika jaina kaLAmAM sauthI mUlyavAna vastu che. citronI cAre bAjunI sajAvaTa. jaina citrakaLAnA saMbaMdhamAM je masAlo prApta thaI zakyo che tethI ApaNe traNa prakAranI citrapaddhati joI zakIe chIe : (1) sauthI prAraMbhika paddhati 13mIthI laIne 16mI zatAbdi sudhI pracalita hatI, ane A jaina kaLAmAM sauthI prAcIna paddhati kahevAya che. (2) jaina citrakaLAnI bIjI paddhati 16mI sadInA madhyamAMthI 17mI sadI sudhInI che, jyAre jaina citrakaLA mogala citrakaLAnA saMbaMdhamAM AvI. (3) jaina citrakaLAnI trIjI paddhati te che ke jyAre 17mI zatAbdinA aMtamAM jaina citrakaLA rAjapUta citrakaLAthI prabhAvita thaI ane 18mI sadImAM rajapUta citrakaLAnA avanati kALamAM pUrepUrI rIte temAM bhaLI gaI. A traNe kALanI paddhatimAM je saumAM mukhya aMtara jovAya che, te mukhanA citraNamAM che. ApaNe mukhano kevala aDadho bhAga ja citarAyelo joI zakIe chIe. pachI mogalakALamAM ApaNe suDola aMga, pratyaMganuM citraNa joI zakIe chIe. jyAre rAjapUtakaLAno prabhAva zarU thayo tyAre strIono goLa cahero citrita karavAmAM Avato ane puruSone mUcho tathA dADhI banavA lAgI. 15mI zatAbdimAM nAnAM citromAM lAla ane sonerI raMgonA sthAne suMdara lIlo raMga ane sonerI raMga vAparavAmAM Avyo. pachI aMtamAM beDoLamAM beDoLa lAla pILA raMga vaparAvA lAgyA ane sonuM bIlakula kADhI nAMkhavAmAM AvyuM. jaina laghu citronI rekhAo lacakatI banAvavAmAM AvatI, tethI e rekhAo kharAba rIte aMkAtI, ane jotA mAlUma paDe ke koi akuzaLa hAthoe A rekhAo For Private and Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 20 zrutasAgara maI - 2016 kheMcI che. lagabhaga badhI hastalipiomAM A laghu citro jovA maLe che. kadI kadI A bilakula ekabIjAnI nakala mAlama paDe che. emAM sArA narasAnuM aMtara kalAkAranuM potAnuM vyaktigata kauzala che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15mI zatAbdinI hastalipionI jaina laghu citronI kaLA e samayanI bIjI citrakaLAthI ghaNI ghATIlI Thare che. hastalipionA laghu citronI tulanAmAM jaina pustakonA kavara para je citrakaLAo rahelI hatI temAM khAsa bahulatA maLe che. kadI kadI te DijhAInomAM thoDA ghaNA pheraphAra karIne A pustakonA kavara para jovA maLe che. A kavara citromAM maulikatAnI apekSA TekanIka ane sajAvaTane vadhu mahattva ApavAmAM Ave che. AmAM jIvananA vAstavika dRzyonuM citraNa karavAmAM AvatuM. A badhAye dRzyo samakAlIna jIvanathI levAmAM AvatAM. AnA pradarzanamAM eka pratibhA rahetI. surucinA kAraNe paNa A citro bahu ja suMdara Thare che. amane Aja sudhI je kaMI jJAna thaI zakyuM che tethI e kahevuM atyaMta kaThaNa che ke jaina citrakaLAno prAdurbhAva zAthI thayo. 15mI zatAbdi ane e pachI sudhI je jaina citrakaNo ApaNane dhArmika pustakomAM maLe che, te sAdhAraNa janatAnI ja unnata citrakaLAnuM rUpa che. janatAnI ja kaLAne vizeSa rUpa ApIne eka khAsa sAMcAmAM DhALavAmAM AvI che. e ja kAraNa che ke jaina citrakaLAmAM strIpuruSonA AkAra-prakAra rUDhithI jakaDAyelA che. jaina citrakaLAno svataMtra rUpe svayaM vikAsa na thaI zakyo, chatAM te potAnA samayanI vAstavikatAnA kAraNe ja ApaNe tene jaina citrakaLA kahIe chIe. ethI viparIta je citrakaLAne riyalisTika ane bhautika citrakaLA kahevAmAM Ave che te vAstavamAM jaina citrakaLA che ja nahi, ane dhArmika citrakaLAnI tulanAmAM tene bhautika citrakaLA kahIe athavA gujarAtI citrakaLA kahIe-game te nAme pokArIe-paNa vAstavamAM e janatAnI ja citrakaLA che. A gUjarAtanI grAmINa citrakaLA che ane e saMbaMdhamAM zrI ena. sI. mahetAe vistArathI suMdara DhaMga pUrvaka lakhyuM che. bauddha, jaina, ane hindu; A traNe citrakaLAoe dhArmika vizvAsomAM ja potAnuM maulika rUpa prApta karyuM che. - (vizvavANI; jAnyuArI 1942 nA aMkamAMthI saMkalita) For Private and Personal Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kumArapAlacariyaM meM ghaTita lakSaNA kA svarUpa jolI sAMDesarA (zodhachAtrA) jaise ki hama jAnate haiM, gujarAta ke rAjA siddharAja jayasiMha kA zAsanakAla bauddhika gatividhiyoM ke lie svarNakAla mAnA jAtA hai| siddharAja jayasiMha ne hemacandrAcArya prabhRti vidvAnoM kA eka baDA samUha apane yahA~ rakhA thA, jinakA kAma kevala vidyA adhyayana aura adhyApana hI thaa| ___ hemacandrAcArya unameM vidvat ziromaNi the| unhoMne vidyA ke vividha kSetroM meM aneka mahattvapUrNa graMtha likhe| alaMkArazAstra, chaMdaHzAstra, vyAkaraNa, nyAya, darzana, mahAkAvya, koSa ityAdi sabhI kSetroM meM apanA yogadAna diyaa| ___kumArapAlacarita unakA eka aisA mahAkAvya hai, jo prAkRta meM likhA gayA hai aura vyAkaNa ke niyamoM kA pAlana karate hue mahAkAvya kI kathAvastu kA praNayana kiyA gayA hai| isalie kumArapAlacarita ko vyAzrayamahAkAvya kahA gyaa| vyAzrayamahAkAvya kA artha hotA hai jisake do AdhAra haiN| bhaTTi kavi kRta bhaTTikAvya ke tarja para isakI racanA huI hai| eka tarapha prAkRta bhASA ke lakSaNa die gaye haiM, dUsarI tarapha kumArapAla rAjA kA carita varNita hai| vaise to vyAzrayamahAkAvya meM kAvyatva kama hI dikhAI par3atA hai, kyoMki kAvya meM rasa dhvani kI pradhAnatA hotI hai| vyAkaraNa ke kAraNa usa rasa dhvani kA hrAsa ho jAtA hai, isalie vyAkaraNa saMbaMdhI lakSaNoM kA prayoga kAvya meM varjita mAnA jAtA hai| choTe se vighna se bhI rasabhaMga ho jAtA hai, isalie use kAvya doSa mAnA jAtA hai| isake bAvajUda kavi hemacandra ne kumArapAlacarita meM kucha aise prayoga kie haiM, jo lAkSaNika haiN| lakSaNA meM vyaJjanA kI anivArya upasthiti hotI hai| vyaJjanA ke mAdhyama se hI prayojana pragaTa hotA hai| usI prayojanavatI lakSaNA ke udAharaNa ko prastuta karane kA yahA~ eka prayAsa kiyA gayA hai| 1. prAkRta pAlI vibhAga, bhASA bhavana, gujarAta yunivarsiTI, ahamadAbAda For Private and Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara maI-2016 lakSaNA kI paribhASAmukhyArthabAdhe tadyoge rUDhitetha prayojanAt / anyortho lakSyate yat sA lakSaNAropitA kriyaa||9|| - kAvyaprakAza mukhyArtha kA bAdha hone para aura usa mukhyArtha ke sAtha anya artha kA sambandha hone se jisa zabdazakti se anya artha lakSita hotA hai, vaha lakSaNA kahalAtI hai| jo Aropita vyApAra hotA hai, vaha lakSaNA hai| lakSaNA ke bheda rUDhA lakSaNA prayojanavatI lakSaNA zuddhA prayojanavatI gauNI prayojanavatI upAdana zuddhA lakSaNa zuddhA sAropA gauNI sAdhyavasAnagauNI sAropAM zuddhA sAdhyavasAna zuddhA aba hama uparyukta lakSaNA prakAroM kA dvayAzraya mahAkAvya meM kahA~ va kaise prayoga kiyA gayA hai vaha dekhate haiMzuddhA lakSaNA - 1. kauhA-muha-maNDaNammi candaMmi // 1.11 // mukhyArtha- dizAoM ke mukha ko candra suzobhita karatA thaa| ___ mukhyArtha bAdha- dizA sajIva nahIM haiM, jaDa haiN| isalie use mukha nahIM hotA aura candra use suzobhita nahIM kara sktaa| lakSyArtha- candra kA suMdara prakAza pRthvI para par3a rahA hai| isa se rAtri ke samaya pRthvI para sabhI dizAoM kI zobhA bar3ha rahI hai| For Private and Personal Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR May-2016 prayojana- rAtri ko ujjvala aura AnandadAyaka prakAzayukta batAnA prayojana hai| isa meM kArya-kAraNa bhAva sambandha hai, isalie zuddhA lakSaNa lakSaNA hai| zuddhA lakSaNA - 2. udaMDa-bAhu-daNDA jassiM kuMDhAsahA sayamakuNDhA / kaMtaMgA kanta-guNA naya-paMthe panthiA purisA // 1.19 // mukhyArtha- jahA~ pracaMDa bAhudaNDavAle, AlasiyoM ko sahana na karanevAle, svayaM AlasI na hoM, aise manohara aMgavAle aura manohara guNavAle puruSa nyAya mArga ke yAtrI haiN| mukhyArtha bAdha- nyAya koI mArga nahIM hai ki usa para calA jA ske| lakSyArtha- nyAya mArga para calanevAle yAtrI pracaMDa bAhudaNDavAle aura svayaM pravRttizIla hote haiN| nyAya ke anusAra kArya karanevAle utsAhI aura vikAsazIla kArya karanevAle haiM, ve saba ko acche lagate haiN| prayojana- nyAya kI mahattA batAnA prayojana hai| isameM zuddhA lakSaNa lakSaNA hai| upAdAna lakSaNA - 3. mAINa amosAsIsayANa rAyA amuus-privaaro| amusA-vAI vuTTo dhaNa-buTThI-rayaNa-viTThIhi // 1.85 / / mukhyArtha- satyabhASI parivAravAlA svayaM satyavAdI rAjAne, satya AzIrvAdavAlI mAtAoM para dhana aura ratnoM kI vaSTi kii| mukhyArtha bAdha- rAjA sajIva hai, vaha varSA nahIM kara sktaa| lakSyArtha- satya AzIrvAda denevAlI mAtAoM ko rAjA ne dhana aura ratna diye| prayojana- rAjA ne dhana aura ratna adhika mAtrA meM diyaa| yahA~ upAdAna zuddha lakSaNA ghaTita hotI hai| For Private and Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24 zrutasAgara maI-2016 zuddhA lakSaNA - 4. raMjia-nara-siMgheNaM vaMsia-sIheNa vAio vNso| dAghatta-dAha-haraNo chuha-dhavale jiNa-guNe gAuM // 2.70 // mukhyArtha- amRta jaise ujjvala jina guNoM ko gAne ke lie narasiMha kumArapAla ko khuza karanevAle zreSTha bA~surIvAdaka puruSa ne dAha se pIDita logoM kA dAha dUra karanevAlI bAMsurI bjaaii| mukhyArtha bAdha- bA~surI bajane se logoM ke dAha dUra nahIM ho skte| lakSyArtha- bA~surIvAdaka ne aisI madhura bA~surI bajAI ki bA~surI sunakara loga apane sabhI duHkha bhUla gaye aura Ananda kI anubhUti karane lge| prayojana- bA~surIvAdaka kI caturAI batAnA hai| yahA~ zuddhA lakSaNA hai| zuddhA lakSaNA - 5. dAhI athoa-kusumehi seharaM diTThieha bimboTThi // 3.63 // mukhyArtha- vaha lavalI bahuta phUloM dvArA prema se tujhe phUloM kA mukuTa degii| mukhyArtha bAdha- lavalI vanaspati hai, jau phUloM kA mukuTa nahIM de sktii| lakSyArtha- lavalI latA para phUloM kA mukuTa bana sake itane jyAdA phUla khileNge| prayojana- vasaMta Rtu kA prAraMbha ho cukA hai| jisa meM phUloM kI adhikatA to isameM zuddhA lakSaNa lakSaNA hai| zuddhA lakSaNA - 6. gAai kila tassa misA Navari vasantassa gimh-sirii||4.7|| mukhyArtha- usake bahAne vasaMta ke bAda saca meM grISmazrI gA rahI hai| mukhyArtha bAdha- grISmazrI vyakti nahIM hai| For Private and Personal Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR 25 May-2016 lakSyArtha- tamaroM kI AvAja adhika sunAI par3a rahI hai| __ prayojana- grISma Rtu turaMta AnevAlI hai| isameM zuddhA lakSaNa lakSaNA ghaTita hotI hai| zuddhA lakSaNA - 7. kundehi karAvijjai taha kArijjai navehi lvlehi| jaM tANa parimala vaho gandhavaho mArai uptthe|||5.77|| mukhyArtha- mucukuMda aura tAje lavala ke phUloM se ye kArya karAyA jA rahA hai ki jisase unakI sugaMdha kA vahana karanevAlA pavana yAtriyoM ko mAra DAlatA hai| mukhyArtha bAdha- mucukuMda aura tAje lavala ke phUloM kI sugaMdhavAle pavana yAtriyoM ko mAra nahIM skte| ____ lakSyArtha- mucukuMda aura tAje lavala ke phUloM kI sugaMdha itanI jyAdA hai ki yAtriyoM ko apanI priyA kI yAda A jAtI hai aura priyajana kA milana na ho sakane para ve mare se ho jAte haiN| duHkhI ho jAte haiN| prayojana- hemaMta-zizira Rtu kA Agamana ho cukA hai, yaha bAtanA hai| isameM zuddhA lakSaNA ghaTita hotI hai| zuddhA lakSaNA - 8. paTTIa candima-rasaM candima-rasa-DalliraM cor-kulN| mukhyArtha- cA~danI ke rasa ko pInevAlA cakora pakSiyoM kA vRnda cA~danI kA rasa pIne lgaa| mukhyArtha bAdha- cA~danI candra kI AbhA hai| isameM se koI rasa nahIM nikalatA, isalie yahA~ para cakora pakSI kA vRnda cA~danI kA rasa nahIM pI sktaa| lakSyArtha- rAta meM cakora pakSiyoM kA vRnda masta banakara ghUma rahA hai| prayojana- pUrNa candramA kI cA~danI pRthvI para phaila rahI hai| rAta ho cukI hai| cA~danI kI adhikatA batAnA prayojana hai| isameM zuddhA lakSaNA ghaTita hotI hai| For Private and Personal Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 26 zrutasAgara maI-2016 zuddhA lakSaNA - 9. hodu jayassottaMso tuha kittIe apuravAe // 7.96 // mukhyArtha- (rAjan) apakI apUrva kIrti jagata kA mukuTa bne| mukhyArtha bAdha- kIrti koI mUrta cIja yA padArtha nahIM hai, ki vaha mukuTa bana ske| lakSyArtha- (rAjan) ApakI kIrti jagat meM phaile| prayojana- rAjA Arya deza meM itanA prabhAvazAlI hai, ki vaha samagra pRthvI, svargaloka kA rakSaNa karane kI kSamatA rakhatA hai| isa se usakI yaza, kIrti bddh'egii| usakI zreSThatA batAnA prayojana hai| isameM zuddhA lakSaNa lakSaNA hai| isa prakAra hama dekhate haiM ki hemacandAcArya ne lakSaNA kA prayoga bar3e mArmika DhaMga se kiyA hai| ina prayogoM ko dekhakara kaI bAra lagatA hai ki yaha prayoga sAmAnya hai, lekina sUkSmatA se ina para dhyAna deM to inakI lAkSaNikatA spaSTa se dikhAI detI hai| yahI kavi kI saphalatA hai| saMdarbha graMtha 1. kAvya prakAza, vyAkhyAkAra- AcArya vizvezvara, prakAzaka- jJAna maNDala limiTeDa, vArANasI 1960 2. prAkRta vyAzrayamahAkAvyam - anuvAda- AcAryavijayamukticandrasUri, AcAryavijayamunicandrasUri, prakAzaka- zrIzAnti-jina-ArAdhaka-maNDalam (manapharA, kaccha-vAgaDa) For Private and Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AcArya zrIkailAsasAgarasUri jJAnamandira meM graMthasUcanA zodhapaddhati : eka paricaya ___ rAmaprakAza jhA (gatAMka meM varNita granthamAlA evaM mAsika patrikA AdhArita zodhapaddhati se Age) spezala kverI- kucha vizeSa paristhitiyoM meM, jaba prApta apUrNa sUcanAoM ke AdhAra para kisI bhI zodha-prapatra meM kRti, prakAzana, hastaprata athavA maigejina aMka ko zodha karanA sambhava na ho, taba isa spezala kverI ke dvArA sUcanAoM kI zodha kI jAtI hai. isa paddhati ke andara lAyabrerI-progrAma ke niSNAta progAmaroM ke dvArA vizeSa rUpa se eka viziSTa prakAra kI kverI banAI jAtI hai. isa paddhati se zodha karane para vaha kRti, prakAzana athavA hastaprata yadi jJAnamandira meM kisI bhI rUpa meM upalabdha hai to usakI sUcanA avazya prApta hogI. isa zodhapaddhati kA upayoga kisI vizeSa paristhiti meM hI kiyA jAtA hai. vizeSa rUpa se zodhakArya meM saMlagna vidvAnoM ke lie athavA jJAnamandira ke kisI khAsa projekTa ke lie yaha zodha-paddhati upayogI siddha hotI hai. udAharaNa ke lie yadi jainetara vidvAnoM ke dvArA racita jaina kRtiyA~ cAhie~, to isakI zodha kisI bhI zodhaprapatra meM sambhava nahIM hai. ataH isake lie spezala kverI kA sahArA lenA par3atA hai. ___ eDavAnsa sarca- yaha paddhati AcArya zrIkailAsasAgarasUri jJAnamandira kI zodhapaddhati kA brahmAstra hai. isa paddhati se zodha karane para apekSita vivaraNa kahIM bhI, kisI bhI rUpa meM ho, avazya milatA hai. yaha paddhati prakAzana, kRti, hastaprata, vidvAna tathA maigejina ke aMkoM kI zodha ke lie apanAI jAtI hai. __uparyukta kisI bhI brAuja meM eDavAnsa sarca karane para usa brAuz2a ke pratyakSa, parokSa tathA saMlagna sAre philDoM kI sUcI vividha vargoM meM vargIkRta karake darzAI jAtI hai. usa philDa ke Upara mAusa se klika karanA par3atA hai, jisa-jisa philDa para klika karate haiM, usake khAne meM usa philDa ke lie ucita zabda TAIpa karake DhU~DhA jAtA hai. udAharaNa ke lie eDavAnsa sarca ke phArma meM pustaka nAma For Private and Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maI-2016 28 zrutasAgara vAle khAne meM yadi "uttarAdhya" TAIpa karate haiM, prakAzakavAle khAne meM "bhadraMkara", sampAdaka vAle khAne meM "caMdanabAlA" tathA pUrNatA vAle khAne meM "Age se jArI yahA~ samApta" vAlA vikalpa pasanda karate haiM to bhadraMkara prakAzana se prakAzita, hIrAlAla haMsarAja dvArA sampAdita va sAdhvI caMdanabAlA dvArA punaH sampAdita uttarAdhyayanasUtra kA dUsarA bhAga turanta hI kampyUTara skrIna para A jAtA hai, jisameM mUla uttarAdhyayanasUtra tathA usake Upara AcArya jayakIrtisUrijI dvArA racita dIpikA TIkA prakAzita huI hai aura jo "uttarAdhyAyA" ke nAma se I. san 2009 meM prakAzita huA hai. isI prakAra eDavAnsa sarca ke phArma meM kRti nAma vAle khAne meM yadi "guNAkara" TAIpa karate haiM tathA kRtisvarUpa vAle khAne meM "TIkA" vAlA vikalpa pasanda karate haiM to "bhaktAmarastotra" para AcArya zrIguNAkarasUri dvArA racita "guNAkarIya vRtti" kI sUcanA turanta hI kampyUTara skrIna para A jAtI hai, usake nIcevAle belTa meM usa kRti ke sAtha saMlagna 30 hastaprata aura 8 prakAzana dikhAI dete haiM. vidvAna nAma vAle khAne meM yadi " ramyareNu" TAIpa karate haiM tathA vidvAnasvarUpa vAle khAne meM "sAdhvI" vAlA vikalpa pasanda karate haiM to sAdhvI ramyaguNAzrIjI kI ziSyA sAdhvI harSaguNAzrIjI kA nAma kampyuTara skrIna para dikhAI detA hai, jinakA pracalita nAma "ramyareNu" hai. usake nIcevAle belTa meM harSaguNAzrIjI dvArA racita 21 kRtiyoM kI sUcI tathA unake dvArA sampAdita 10 prakAzanoM kI sUcI bhI dikhAI detI hai. eDavAnsa sarca ke isa zodhaprapatra meM yadi hama apekSita vidvAnoM ke 50 se adhika yA 50 se kama prakAzanoM kI sUcI dekhanA cAheM to vidvAna nAma meM vidvAna kA nAma TAIpa karake vidvAna se jur3e hue prakAzanoM kI saMkhyA meM 50 se kama yA adhikavAlA vikalpa cayana karate haiM to usa vidvAna kI 50 se adhika yA 50 se kama prakAzanoM kI sUcI dekhI jA sakatI hai. udAharaNa ke lie yadi vidvAna nAma meM yazovijaya TAIpa karate haiM tathA apekSita prakAzanoM kI saMkhyA meM 50 se adhikavAlA vikalpa cayana karate haiM to yazovijayajI ke dvArA sampAdita 50 se adhika prakAzanoM kI sUcI dekhane ko milatI hai. isa prakAra kisI bhI For Private and Personal Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org SHRUTSAGAR 29 May-2016 prakAzana, hastaprata, kRti, vidvAna athavA maigejina ke aMkoM kI zodha ke lie kiyA jAnevAlA eDavAnsa sarca kAphI asarakAraka siddha hotA hai. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eDavAnsa paoNvara sarca- isa zodhapaddhati ke antargata apekSita vivaraNa kahIM bhI, kisI bhI rUpa meM lAyabrerI progrAma meM praviSTa kiyA gayA ho, to avazya milatA hai. isa paddhati se zodha karane hetu eDavAnsa paoNvara sarca vAlA vikalpa cayana karane para eka baoNksa khulatA hai, jisameM Upara kI tarapha TAIpa karane ke lie eka choTA sA baoNksa hotA hai, usa baoNksa meM jo bhI zabda TAIpa kiyA jAtA hai, vaha zabda pUre lAyabrerI progrAma meM kahIM bhI kisI bhI rUpa meM praviSTa kiyA gayA ho, nAma meM, AdivAkya meM, antimavAkya meM athavA rimArka meM, use turanta hI DhU~Dhakara lA detA hai. udAharaNa ke lie yadi kRti ke eDavAnsa sarca meM jIvanacaritra likhA jAe aura usake nIce kRti ko Tik kara diyA jAe to kula 977 kRtiyoM kI sUcI kampyuTara skrIna para A jAtI hai, jina kRtiyoM ke kRti nAma meM, AdivAkya meM, antimavAkya meM, athavA rimArka meM jIvanacaritra zabda AtA ho. yaha paddhati Google kI taraha kAma karatI hai. zodhapaddhati kI vizeSatAe~ - zodhapaddhati meM kucha aisI sUkSmatAoM kA upayoga kiyA gayA hai, jisake kAraNa kisI bhI sUcanA kI zodha asarakAraka siddha hotI hai. una sUkSmatAoM kI eka choTI sI jhalaka - * yadi cAheM to zodha prapatra meM likhe gae zabdoM ke bIca ke spesa (khAlI jagaha) kampyUTara meM nahIM ginatA hai. arthAt koI bhI nAma spesa ke sAtha likhA gayA ho athavA binA spesa ke, use progrAma avazya DhUMDhakara lAtA hai. ko * yadi cAheM to zodha prapatra meM hrasva-dIrgha ko bhI kampyUTara eka jaisA ginakara rijalTa detA hai. * zodha prapatra meM kisI bhI anunAsika varNa ko progrAma svayaM hI anusvAra meM badalakara zodha karatA hai. * zodha prapatra meM likhe gae zabda nAma ke prArambha meM, bIca meM yA anta meM kahIM bhI Ae~, unheM saralatA se va alpa samaya meM DhUMDhA jA sakatA hai. For Private and Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 30 zrutasAgara maI-2016 * yadi kisI nAma kA vikalpa ho, jaise- kalpa yA kappa, to use isa prakAra DhU~DhA jA sakatA hai-kalpa/kappa. isaprakAra DhU~Dhane se kalpasUtra nAma ho athavA kappasutta, use turanta hI DhU~Dhakara lA detA hai. * isI prakAra yadi kampyUTara ko yaha Adeza diyA jAtA hai ki kalpa aura sUtra jisa nAma meM hoM, vaisA nAma DhU~Dhakara lAo, to kalpa+sUtra aisA TAIpa kara zodha karane se turanta kalpasUtra DhU~Dhakara lA detA hai. * apekSita sAmagrI kI jitanI sUcanAe~, nAma, nAma kA aMza, bhASA Adi sUcanAe~ upalabdha hoM, utanI hI sUcanAoM kI praviSTi kara zodha ko sImita kiyA jA sakatA hai. * nirdiSTa khAne meM TAIpa kiyA huA zabda cAhie athavA usa zabda ke atirikta anya sAre zabda cAhie~, to isa prakAra kA zodha bhI kiyA jA sakatA hai. udAharaNa ke lie yadi vAcaka kalyANamaMdira kI TIkAoM para abhyAsa kara rahA ho aura use samayasuMdara gaNi ke dvArA racita TIkA cAhie to kRti ke sarca phArma meM kati nAma meM kalyANamaMdira+TIkA tathA vidvAna ke nAma meM samayasuMdara TAIpa kara DhU~Dhane se samayasuMdara kI TIkAvAle kalyANamaMdira stotra kI sampUrNa sUcanAe~ dRSTigata hotI haiM parantu yadi usake pAsa samayasuMdara kI TIkA ho aura usake atirikta anya TIkAe~ cAhie~ to kRtinAma vAle khAne meM kalyANamandira tathA vidvAna nAma meM !(samayasuMdara) isaprakAra TAIpa karake zodha karane se samayasuMdara ke sivAya anya sAre vidvAnoM kI TIkAoM kI sUcI dekhane ko milegI. * kRti prakAzita hai athavA aprakAzita? yaha jAnane ke lie kRti ke zodha prapatra meM kRtinAma vAle khAne meM kRti kA nAma TAIpa karake sabase nIce dAhinI ora bane baoNksa meM Related to HP aura Only para Tik karane se mAtra vaisI kRtiyoM kI sUcI kamyUTara skrIna para AegI jo na to prakAzana se jur3I huI haiM, na hI maigejina ke aMkoM se jur3I huI haiM, balki mAtra hastaprata se jur3I huI haiM. isa prakAra apane lAyabrerI progrAma kI sUcanAoM ke AdhAra para yaha kahA jA sakatA hai ki vaha kRti aprakAzita hai. For Private and Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 31 SHRUTSAGAR May-2016 * yadi kisI vidvAn ko aisI kRtiyoM kI sUcI cAhie, jisakI bhASA saMskRta athavA dezI ho, jisakA svarUpa mUla ho, jisakA prakAra padya ho, jisake kartA yazovijaya athavA jJAnavimala hoM tathA jo vi.1800 se 2000 ke bIca likhI gaI ho to isa prakAra kI zodha ke lie kRtizodha vAle prapatra meM vidvAn nAma vAle khAne meM yazovija/jJAnavimala, bhASA ke khAne meM saMskRta aura prAkRta kA cayana kareMge, kRti svarUpa meM mUla kA cayana kareMge aura saMvat meM vikrama kA cayana karake 1800 se 2000 kA reMja deMge to yazovijayajI gaNi tathA jJAnavimalasUri ke dvArA vi. 1800 se 2000 ke bIca racita sajjhAya, stavana Adi 21 kRtiyoM kI sUcI kampyUTara skrIna para A jAegI. AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamandira ke adhikAMza granthoM ko skaina kara tathA usake viSayasUcI ko bhI skaina kara usakA TOC banAkara usa grantha ke sAtha liMka kara diyA gayA hai. ataH prakAzana ke zodha prapatra meM bAIM ora sabase nIce Praksn PDF TOC vAle khAne meM "vIra jina" TAIpa kara zodha karane se hajAroM prakAzanoM kI sUcI unake peTAMkoM ke sAtha kampyUTara skrIna para A jAegI. isa sUcI meM vaise sabhI prakAzanoM ke nAma Ae~ge, jisake kisI na kisI peTAMka meM vIrajina zabda AtA ho. isa sUcI meM laghustotraratnAkara nAmaka grantha hai, jisakA TOC dekhane se 46 naMbara ke pRSTha para vIrajina stuti nAmaka kRti mila jAtI hai, isake atirikta usa pustaka ke Bookmark bhI banAe jAte haiM, jisake AdhAra para yaha jAnA jA sakatA hai ki usa pustaka ke kauna se pRSTha para kauna sI kRti prakAzita hai? * AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamandira meM muni zrI dIparatnasAgarajI dvArA sampAdita sabhI Agama DijITala phaoNrmeTa meM upalabdha haiM. una AgamoM meM AnevAle kisI bhI zabda se yaha zodha kiyA jA sakatA hai ki yaha zabda kauna-kauna se Agama meM haiM, usa zabda ke Age-pIche ke pAThAMza bhI dekhane ko milate haiM. isake lie Aagam text nAmaka phAIla meM sabase Upara dAhinI ora vAle khAne meM "sUriyAbhadeva" TAIpa karane se rAjapraznIyasUtra kA vaha bhAga, jisameM yaha zabda hai, usake Age-pIche ke kucha hisse ke sAtha kampyUTara skrIna para dikhAI detA hai. For Private and Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 32 zrutasAgara maI-2016 * isake atirikta noTapaiDa plasa-plasa progrAma ke antargata cayanita pholDara meM upalabdha saMskRta-prAkRta ke TeksTa DaoNkyUmenTsa meM koI bhI zabda yA vAkya DhU~DhanA ho, to use AsAnI se DhU~DhA jA sakatA hai. isa progrAma meM apekSita zabda yA vAkyAMza likhakara jisa jagaha sAre DaoNkyUmenTsa rakhe gae hoM, usakA Path dikhAne para kampyUTara sabhI phAIloM meM jAkara DhU~DhatA hai aura vaha zabda yA vAkyAMza jahA~ bhI hoM, ve sArI phAIleM aura usakI lAIneM liMka ke rUpa meM dikhA detA hai. jisa liMka para klika kiyA jAegA, karsara usa lAIna para calA jAegA. isase TeksTa repharensa DhU~Dhane meM bahuta AsAnI hotI hai. hastaprata sampAdana kArya meM yadi hastaprata apUrNa ho aura usake bIca ke patra hoM to jahA~ se bhI pATha milatA ho, vahA~ ke vAkyAMza DhU~Dhane para vaha vAkyAMza kauna sI kRti kA hai, yaha turanta mila jAtA hai. isaprakAra AcArya zrIkailAsasAgarasUri jJAnamandira kI zodhapaddhati eka viziSTa aura advitIya zodhapaddhati hai, jo granthAlaya vijJAna ke kSetra meM eka vizeSa upalabdhi mAnI jAtI hai aura jisakA prayoga mAtra isa jJAnamandira meM hI hotA hai. anya granthAlayoM meM kisI bhI grantha ko usake nAma se hI jAnA jAtA hai, parantu AcArya zrIkailAsasAgarasUri jJAnamandira meM kisI bhI grantha se sambandhita sUcanAoM ko prakAzana, kRti, hastaprata, vidvAna, prakAzaka, granthamAlA Adi bhAgoM meM vibhakta kara diyA jAtA hai, aura yahA~ kI viziSTa zodha paddhati meM kisI bhI sUcanA kI zodha karate samaya una AThoM bhAgoM tathA unake antargata samAhita anya choTI-choTI sUcanAoM ke vizAla sAgara meM se apekSita sUcanAoM kA saMkalana kiyA jAtA hai. prApta alpatama sUcanAoM ke AdhAra para jo vivaraNa prApta hote haiM, ve bahuta hI alpa samaya meM prApta honevAle prAmANika va saTIka vivaraNa hote haiM. isase vAcaka tathA saMzodhaka ke samaya kI bacata hotI hai, jisa samaya kA upayoga ve apane anya mahattvapUrNa kAryoM meM kara sakate haiM. For Private and Personal Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ka RAV rASTrasaMta pa.pU. AcAryazrI padmasAgarasUrIzvarajI .sA. nI nizrAmAM | varSItapa pAraNA prasaMga tA. 9-5-2016 charI pAlita yAtrA saMgha For Private and Personal Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir RNI : GUJMUL/2014/66126 SHRUTSAGAR (MONTHLY).POSTAL AT. GANDHINAGAR. ON 15TH OF EVERY MONTH. PRICE : RS. 15/- DATE OF PUBLICATION MAY-2016 nANAtIrtha / prakAzaka zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra, kobA AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira gAMdhInagara 382007 phona naM. (079) 23276204, 205, 252, pheksa (079) 23276249 Website : www.kobatirth.org email : gyanmandir@kobatirth.org Printed and Published by : HIREN KISHORBHAI DOSHI, on behalf of SHRI MAHAVIR JAIN ARADHANA KENDRA, New Koba, Ta.&Dist. Gandhinagar. Pin-382007. Gujarat. And Printed at : NAVPRABHAT PRINTING PRESS, 9, Punaji Industrial Estate, Dhobighat, Dudheshwar, Ahmedabad-380004 and Published at : SHRI MAHAVIR JAIN ARADHANA KENDRA, New Koba, Ta.&Dist. Gandhinagar, Pin-382007, Gujarat. Editor : HIREN KISHORBHAI DOSHI For Private and Personal Use Only