Book Title: Satthisay Payaranam
Author(s): Hargovinddas
Publisher: Atmaram Sharma
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022341/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munizrImohanalAlajI jaina granthamAlA (2) nAemAgArika zrInemicandra / viracitaM o lockch-khsIARE (Glore saMzodhaka:nyAyatIrtha-vyAkaraNatIrtha-paNDita hrgovinddaasH| Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Muni Shree Mohanlalji Jaina Granthamala No. 2. SATTHISAYA PAYARANA Nemichandra Bhandagarika with a Commentary in Sanskrit. EDITED BY Pandit FARGOVINDDAS T. SHETH, NYAYATIRTHA AND VYAKARANATIRTHA, Sanskrit Professor and Examiner, Calcutta University. 1917.) | 8 annas. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PRINTED BY PT. ATMARAM SHARMA, at the George Printing Works, Kalbhairo, Benares City, and Published by the MUNI SHREE MOHANLALJI JAIN GRANTHMALA OFFICE, Ramghat, Jain Mandir, Benares City. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munizrImohanalAlajI jaina granthamAlA naM0 2 jAemAgArika zrInemicandraviracitaM . saTIka shisypyr| rAjadhanyapuravAstavyazreSThitrikamacandratanujanuSA kalikAtA vizvavidyAlayasaMskRtAdhyApaka-parIkSakeNa . nyAyatIrtha-vyAkaraNatIrthapadavIdhAriNA paNDita-haragovindadAsena pariSkRtya saMzodhitam / vIrasaMvat 2443] [ mUlyamaSTANakAH Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prstaavnaa| mUlagrantho'yaM SaSTyadhikazataprAkRtagAthAtmaka iti paJcAzItyAdigranthasArtha iva gAthAparimANopalakSitena 'saTTisayapayaraNa'-( SaSTizata. prakaraNa-) ityabhidhAnenAbhidhIyata iti nAmamAtreNa sAmAnyakoTikatayA pratibhAsamAno'pi vastuto mahattvaparipUrNa evAstItyasaMdigdhaM vidagdhaistatparizIlanapravRttairvijJAyate / kAraNamatra, granthakAreNa gauNabhAvena samyaktvAdikaM sAdhAraNamapi viSayamasAdhAraNena vicArapATava-svAtantryAdinA nirUpayatA, pradhAnabhAvena svasamaye, yo'tiprAcIno'bhavannapi nArvAcInaH zakyate vaktum , vidyamAnAyA jainasamAjasaMsthitervihitA nirbhIkamAlocanA, yA kilaitihAsikadRSTyA yathA gauravamAvibharti, AdhunikajainasamAjAvasthAyAstulanAyAmapi tathaivopayuktatAmAvahati, ityAmUlacUla granthamenamavagAhiSyamANAnAM vartamAnArhatasaMghasthitiM ca samyag nirIkSamANAnAM vipazcitAM spaSTameva prkttiibhvissyti| vinirmAtA'sya bhANDAgArikopapadaH zrInemicandranAmA zrAddhapravaraH ! yadyapi nijasattAsamayasya ka; na kvApyullekho vihitastathApi kharataragacchapaTTAvalyAMsaptacatvAriMzattamapaTTanAyakatayA prasiddhasya zrIjinezvarasUrergranthakAraputratvena tatsattAkAla eva granthakArasyApi sattAkAlo nirvivAdaM zakyate vinirNetum / zrIjinezvarasUrezca sattAsamayaH paTTAvalyAdiSu vikramIyatrayodazazatAbdIrUpaH suprasiddha evaM / asya laghIyaso'pi granthasya mahattvasaMvAdakamiva TIkAdvayaM vartate / tatra prathamA na tAvadupalabdhA, kintu dvAdazyAH kArikAyA vyAkhyAne prastutaTIkAkAreNa "iti SaSTizatabRhavRttau" ityullekhena tasyA astitvaM pratipAditam / dvitIyA punariyamevopasthApyamAnA, pUrvApekSayA laghvI, anirdiSTakartRnAmA ca, iti 'kadA kena vA vinirmiteyam ?' iti na samyag nizcetuM zakyate / yadyapi TIkAyA asyA ante __ "svasmRtibIjakametat SaSTizataprakaraNasya sadvRtteH / / alikhallekhakavadayaM ziSyaH zrIdhavalacandraguroH // " . 1 antimAyA kartRnAmAdipratipAdanaparAyA gAthAyA gaNanAyAmavivakSayeti dhyeyam / 2 yadAha prastutagranthaTIkAkAra evehAntyagAthAvRttau;-"nemicandrazca sajjanasutaH zrojinezvarasUraH pitA ca tena racitAH" iti / 3 kharataragacchapaTTAvalyAM tatsaMvandhe'yamullekha upalabhyate;-"zrIjinapattisaripaTTa saptacatvAriMzattamaH shriijineshvrsuuriH| tasya ca 1245 mArgazIrSasudi ekAdazyAM............ janma......... tasya bhANDAgArikaH zrInemicandra; pitA, lakSmIrmAtA / aMbaDa iti mUlanamA / saMvat 1255 veDanagare dIkSAM dattvA gurubhirvIraprabha iti nAma dattam.........." Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iti kArikayA lekhakena nijagurunAmapuraskAreNa tacchiSyatayA nijaparicayaH kAritaH, paraM sa TIkAyAH svayaM nirmAtRtvena vA tatpratilipikArakatvena vA nijaM zApayatIti na nirNetuM zakyaM yAvadanyaM blvtprmaannoplmbhm| TIkAyAmasyAM kvacit paryAyabhaDgyA'nyAnyazabdopAdAnena, kutraciJca bhAvArthasyaivollekhena prAkRtagranthamakSarazo jijJAsUnAM mA bhUd nirAzA; iti tadarthaparyavasAyinI mUlAnimnabhAge saMskRtacchAyAmahamakArSam , TIkAyAmapi kvacanApatitAnAM prAkRtabhASollekhAnAmapyavabodhAya tacchAyAM viracayya tattatpRSThAnAmadhobhAgeSu samayojayam / prA. zAse, etena prAkRtabhASAmajAnatAmavazyaM kazcillAbho bhaviSyatIti / ___ granthasyAsyAdarzapustakatrayaM hastalikhitaM vArANaseyazrIkuzalacandragaNibRhatpustakAlayAda maNDalAcAryazrInemicandrasUridvArA prAptam, iti kRtajJo'smi teSAm / AdarzapustakeSu teSu 1 TIkayA vibhUSitam, prAyaH zuddham, trayodazapatrAtmakam , lekhanasamayAdyullekharahitamapyanumAnataH kiJcitprAcInaM ca / . 2 mUlamAtram , gUrjarabhASArthenAnvitam , nAtizuddham , aSTAdazapatrAtmakam , prAnte etadullekhavirAjitaM ca___ "saMvat 1668 varSe jeThavadi 6 dine zukravAre seragaDha sthAne // zrIkharataragacchAdhIzvara zrIjinahaMsasUrIzvaraziSya zrIpuNyasAgaramahopAdhyAya ziSya zrIpadamarAjopAdhyAya ziSya paM0 jJAnatilakagaNi ziSya paM0 pUrNasiMhamuninA lipIkRtaM // shriiH||" 3 mUlamAtram, zuddhaprAyam, anyairapi prasiddhaprAyairbahubhilaghugranyaiH sahitamekatra pustake saMyojitaM ceti / evaM tribhirAdazaiMH kRtasAhAyye'pyetatsaMzodhanakarmaNi yAH kAzcana dRSTidoSabhavA vA matimAndyanibandhanA vA azuddhayo bhaveyuH, prakRtikRpA, lavaH, kRpAlavamAdhAya mayi, saMzodhayantu tA iti prArthaye / ante, prAcInajainagranthoddhAraikalakSyAyA asyA granthamAlAyA utpAdakasyAnalpaguNagaNavibhUSitasya sAdhuzreSThasya zrIpratApamunergurubhyo'pratimapratibhAsaujanyAdiguNAkarebhyaH zrIjayamunibhyaH, ye'tra kArye nijopadezadvArA bahu bahu sAhAyyamanvatiSThana, sahasrazaH sAdhuvAdAn vitarAmi, vizapayAmi ca sAgrahaM tAn bhUyo bhUyastathaiva sAhAyyamanuSThAya nijapragurunAmAGkitAM granthamAlAmimAmunnatipathe pathikIkartum / kalikAtA vikramasaM.1973 bhAdrapadazuklA pratipat / hrgovindH| Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // aham // zrInemicandrabhANDAgArikaviracitaM saTIkaM saTThisaya-payaraNaM / // namaH sarvavighnacchide sarvavide zrIpArzvanAthAya / iha prAptasakalamAnuSyAdisAmagrIkena puMsA zAnacAritrAdhArabhUte zrIsamyaktva eva prAk pravartitavyamityAkalayya nemicandranAmA zrAvakastadupadeSTragItArthasaMvignaguruM parIkSan (? mANaH) cirasya paribhramya tatkAlavarttisaMvignagItArthamunijanAnaNyaM zrIjinapattisUrisuguruM labdhavAn / tatastebhyo zAtazuddhadevAditattvaH parA~zca devAditattveSu draDhayanida prakaraNaM cakre / tadAdyagAthA arahaM devo sugurU suddhaM dhamma ca pNcnvkaaro| dhannANa kayatthANaM niraMtaraM vasaha hiyayammi // 1 // [ arhan devaH suguruH zuddho dharmazca paJcanamaskAraH / dhanyAnAM kRtArthAnAM nirantaraM vasati hRdaye // ] // arahaM0 // indrAdidevakRtAM pUjAmahatItyarhana, avidyamAnaM raha ekAnto yasya vA sa arahAH, dIvyati zive iti devaH, dIvyati vijigISate'STa karmANIti devaH / tathA, gRNAti dharmazAstrArthamiti guruH, suSTu zobhano guruH suguruH, sa ca savigno gItArthazca / tathA, zuddho hiMsAdimalarahito durgatipatajantudharaNAd dharmaH / iha prathamArthe dvitiiyaa| caH samuccaye / tathA, pazcAnAM parameSThinAM namaskAraH pnycnmskaarH| dhanyAnAM puNyavatAm, kRto granthibhedalakSaNo'rtho yaiste kRtArthAsteSAM, hRdaye'rhadAdayo nirantaraM nivasanti // 1 // jai na kuNasi tavacaraNaM na paDhasi na guNesi desi no dANaM / tA ittiyaM na sakasi jaM devo eka arahaMto ? // 2 // [ yadi na karoSi tapazcaraNaM na paThasi na guNayasi dadAsi no dAnam / - tadaitAvanna zaknoSi yad deva eko'In ? // ] Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTisayapayaraNaM / yadItyabhyupagame, na kuruSe tapaH pradhAnaM dvibhedam, caraNaM cAritraM tapazcaraNam, tapasazcaraNaM karaNaM vA, tasya duranuSTheyatvAt / tathA, na paThasi zrutaM prakaraNAdi, AlasyAdidoSAt / tathA, na guNayasi nidrAvikathAdinA pUrvAdhItam / na dadAsi dAnaM deyavastu / 'tA' tadA, 'ittiyaM' iti etAvad na zaknoSi kartum, yad deva ekodvitIyo'rhaneva mamArAdhya iti / upalakSaNAt suguruH sudharmazca, zreNikAderiva // 2 // re jIva ! bhavaduhAI ekaM ciya harai jiNamayaM dhamma / iyarANaM paNamaMto suhakajje mUDha ! musio si // 3 // [re jIva ! bhavaduHkhAnyeka eva harati jinamato dharmaH / itarAn praNaman zubhakArye mUDha ! mUSito'si // ] 're' iti saMbhASaNe'vyayam, jIva Atman ! bhavaduHkhAni eka eva harati jinamato'hatpraNIto dharmaH, upalakSaNatvAt praNetA devaH, tadupadeSTA ca guruH / iha dvitIyA prathamArthe / tatazca 'iyarANaM' iti dvitIyAsthAne SaSThInirdezAt, itarAn devavizeSAn kugurUMzca praNaman zubhakArye puNyArtha, mUDha mUrkha ! muSito'si nissArIkRto'si // 3 // devehiM dANavehi ya suo maraNAo rakkhio koi ? / daDhakayajiNasammattA bahuyavi ajarAmaraM pattA // 4 // [ devairdAnavaizca zruto maraNAd rakSito ko'pi / dRDhakRtajinasamyaktvA bahavo'pyajarAmaraM prAptAH // ] devaiH suraiH, dAnavaizvAsuraiH, zruta upalakSaNatvAd dRSTo vA maraNAd rakSitaH kazcidapi ? prasAditapretapatizaGkaravanna kazcit / kintu dRDhIkRtajinapraNItasamyagdarzanA bahavo'pi jIvA ajarAmaraM 'padam' iti zeSaH, prAptAH, upalakSaNatvAt prApnuvanti, prApsyanti ceti / bhAvapradhAnatvAnirdezasyAjarAmaratvaM vA // 4 // jaha kuvi vesAratto musijjamANovi mannae harisaM / taha micchavesamusiyA gayaMpi na muNaMti dhammanihiM // 5 // [ yathA ko'pi vezyArakto muSyamANo'pi manyate harSam / tathA mithyAtvavezyAmuSitA gatamapi na jAnanti dharmanidhim // ] yathA kazcid vezyArakto muSyamANo'pi manyate harSam, 'tathA' Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ shisypyrnnN| ityaupamye, mithyAtvavezyAmuSitA lokA gatamapi na jAnanti cAritradharmasya nidhiM samyaktvamityarthaH // 5 // atha lokapravAharUpakulakramaM nirasyannAhaloyapavAhe sakulakkamammi jai hoi mUDha ! dhammutti / tA micchANavi dhammo, thakA ya ahammaparivADI // 6 // [ lokapravAde svakulakrame yadi bhavati mUDha ! dharma iti / tadA mlecchAnAmapi dharmaH sthitA cAdharmaparipATiH // ] nirvivekalokasya pravAho'vicAritA pravRttistadrUpe svakulAcAre kriyamANe yadi bhavati re mUDha ! dhrmH| 'iti' vAkyasamAptau / tadA mlecchAnAmapi kirAtAdInAM dharmo bhAvI / prAyaste'pi svakulakamaratA eva / tataH kim ? / 'thakkA'. iti dezIyabhASAyAM sthitA, caH pavadhAraNe, pApapaddhatiH // 6 // loyammi rAyanII nAyaM na kulakkamammi kaiyAvi / kiM puNa tiloyapahuNo jiNiMdadhammAhirAyammi ? // 7 // [ loke rAjanItitiM na kulakame kadApi / kiM punastrilokIprabhojinendradharmAdhirAjye ? // ] loke hAtamasti / kiM tat ? / rAjanItirna kulakrameNa kulakramApekSayA pravartata iti, kasminnapi kAle, yato vaNigAdirapi rAjyaM prApya na vANijyAdisvakulakramamapekSate / yathA nApitabhUnandaH kulakrame na pravRtta iti| kiM punastrilokaprabhorarhato jinendradharmAdhirAjye ? / 'jiNiMdadhammAhiyArammi' iti pAThe jinendradharmasyAdhikAra iva rAjyavyApAra iva tasmin kulakrame hiMsAdirUpe pravRttirna yukteti // 7 // jiNavayaNaviyannUNavi jIvANaM jaM na hoi bhavaviraI / tA kaha aviyannUNaM micchattahayANa pAsammi ? // 8 // [jinavacanavijJAnAmapi jIvAnAM yanna bhavati bhavaviratiH / tadA kathamAvijJAnAM mithyAtvahatAnAM pArzve ? // ] jinavacanavijJAnAmapi keSAJcit kadAprahiNAM yad na jAyate bhavavirAgo goSThAmAhilAdInAmiva, tat kathamavijJAnAM mithyAtvahatAnAM pArzva bhavaviratirbhavatIti // 8 // Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDhisayapayaraNa / virayANaM avirae jIve dadrUNa hoi maNatAvo / hAhA ! kaha bhavakUve buDaMtA piccha nacaMti ? // 9 // [viratAnAmaviratAJjIvAn dRSTA bhavati manastApaH / hAhA ! kathaM bhavakUpe bruDantaH pazya nRtyanti ? // ] viratAnAM SaDjIvanikAyavadhAdiviratimatAmaviratAn jIvAn dRSTvA bhavati manastApa iva, teSAM bhAvyapAyacintayA karuNetyarthaH / kauzika dRSTvA zrIvIrasyeva / 'hAhA' iti khede / kathaM bhavakRpe Danto majantaH, pazya, 'he prAtman' iti zeSaH, nRtyantIva haNyantItyarthaH // 6 // AraMbhayammi pAve jIvA pAvaMti tikkhadukkhAI / jaM puNa micchattalavaM teNa na lahaMti jiNabohiM // 10 // [ Arambhane pApe jIvAH prApnuvanti tIkSNaduHkhAni / yatpunarmithyAtvalavaM tena na labhante jinabodhim // ] Arambho jIvopadravaNaM tasmAjAte pApe kRte jIvAH prApnuvanti, kaTuvipAkaduHkhAnyeva kRSNAdayaH / yat punarmithyAtvalavaM kurvanti tena na labhante jinabodhi pretya samyaktvam // 10 // atha yena bodhirna labhyate tamAhajiNavaraANAbhaMgaM ummaggaussuttalesadesaNayA / ANAbhaMge pAvaM tA jiNamaya dukaraM dhammaM // 11 // [jinavarAjJAbhaGga unmArgotsUtralezadezanAt / AjJAbhaGge pApaM tasmAjinamato duSkaro dharmaH // ] jinavarAzA'rhadAgamastadbhaGgaH khaNDanaM tam / kimityAha-unmArgotsUtrayorlezasya dezanAt kathanAt 'jAtaM vadanti tIrthaGkarAH' iti kriyAdhyAhAryA / tarhi ko doSaH? / prAkSAbhaGge pApaM syAt / 'tA' tasmAt pApAt jinamato dharmo dusskrH|| 11 // jiNavaraANArahiyaM vaddhAraMtAvi kevi jiNadavvaM / buDDuti bhavasamudde mUDhA moheNa annANI // 12 // [jinavarAjJArahitaM vardhayanto'pi ke'pi jinadravyam / bruDanti bhavasamudre mUDhA mohenAjJAnAH // ] - Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahisayapayaraNaM / arhadAzArahitaM yathA syAdevaM devadravyaM dhAnyasaMgraha-kSetrAdividhAna-kalpapAla-mAtsikAdipApalokakalAntaradAnAdyavidhinA vardhayanto'pi mUDhA bhavAbdhau bruDanti / kiMvidhAH / mohena mohanIyakarmaNA'jJAnino nirvivekAH / zubhasthAneSvavaJcakavaNigAdiSu kalAntaraprayogaM karoti jinadravyavRddhaye vivekavAniti / taduktam "veDDhei ya jiNavvaM visuddhabhAvo sayAkAlaM" iti| amuM copAyaM vinA jinadravyavRddhirna bhvti| tasmAdevaM vRddhiH kartavyA pUrvoktaprakAreNeti SaSTizatabRhavRttau // 12 // kuggahagahagahiyANaM muddho jo dei dhammauvaesaM / so cammAsIkukkuravayaNammi khibei kappUraM // 13 // [ kugrahagrahagRhItAnAM mugdho yo dadAti dharmopadezam / sa carmAzikurkuravadane kSipati karpUram // ] kugrahaH svamatikalpitasthApanaM sa eva graho bhUtAdistena gRhItAsteSAM mUDho yo dadAti dharmopadezaM zuddhadharmaprarUpaNAlakSaNam , sa carmAzikurkuravadane kSipati karpUramiva / taduktam upadezo hi mUrkhANAM prakopAya na zAntaye / payaHpAnaM bhujaGgAnAM kevalaM viSavardhanam // " rosovi khamAkoso suttaM bhAsaMtayassa dhannassa / ussutteNa khamAvi ya dosa mahAmohaAvAso // 14 // [ roSo'pi kSamAkoSaH sUtraM bhASamANasya dhanyasya / utsUtreNa kSamApi ca doSo mahAmohAvAsaH // ] roSo'pi, iha 'api' saMbhAvane, sa ca saMbhAvyate, prAyaH prAvacanikAnAM na tadudayaH, kvacidayogyadezanAniSedhaskhalitacodanAdau kRtrimaH sa ced bhavati, so'pi tamAkoza eva / kasya ? / sUtrasaMvAdi bhASamANasya dhanyasya / utsUtreNa kSamApi ca doSo dUSaNam / vibhaktilopo'tra / ki0 mahAmohasyAvAsa iva // 14 // ekkovi na saMdeho je jiNadhammeNa asthi mukkhasuhaM / taM puNa dunvinneyaM aiukkaDapunnarahiyANaM // 15 // 1 vardhayati ca ninadravyaM vizuddhabhAvaH sadAkAlam / Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . sahisayapavaraNaM / [ eko'pi na saMdeho yajinadharmeNAsti mokSasukham / sa punarvijJeyo'tyutkaTapuNyarahitAnAm // ] iha 'api' punararthe, ekaH punarna saMdeho yajjinadharme, tRtIyA'tra saptamyarthe, ArAdhyamAne'sti mokSasukham / taM punarjinadharmamatyutkaTapuNyena samyaktvalakSaNena rahitAnAmabhinivezinAM durvijJeyam, na tu sarveSAM laghukarmaNAm // 15 // savvapi viyANijjai labbhai taha caurimAi jaNamajhe / ekaMpi bhAya ! dulahaM jiNamayavihirayaNasuviyANaM // 16 // [ sarvamapi vijJAyate labhyate tathA caturimAdi janamadhye / ekamapi bhrAtaH ! durlabhaM jinamatavidhiratnavijJAnam // ] sarvamapi lokavyavahArajanaraJjanAdi vijJAyate, tathA, labhyate caturimA-ucitakAryeSu dakSatA tathAvidhajanamadhye / kiM tarhi ? / 'apiH' avadhAraNe / ekameva he bhrAtaH! durlabham / kiM tt?| arhanmatasya vidhireva ratnamiva ratnaM tasya suSTu vijJAnam, upalakSaNatvAt karaNaM ca // 16 // micchattabahulayAe visuddhasammattakahaNamavi dulahaM / jaha varanaravaicariyaM pAvanaridassa udayammi // 17 // [ mithyAtvabahulatAyAM vizuddhasamyaktvakathanamapi durlabham / yathA varanarapaticaritaM pApanarendrasyodaye // ] mithyAtvasya paJcabhedasya kAlAdidoSAd bahulatAyAM mithyAtvamithyAtvavatorabhedAd mithyAtvaprAcurye vizuddhasamyaktvakathanamapi,prAstAM pAlanam, durlabham; yathA varanaravarasya rAkSazcaritaM ziSTapAlanaduSTaninahAdi,tat pApanarendrasyAnyAyanRpaterudaye kathayitumapi durlabhAmiti // 17 // bahuguNavijjAnilao ussuttabhAsI tahAvi muttavyo / jaha varamaNijuttovi hu vigdhakaro visaharo loe // 18 // [ bahuguNavidyAnilaya utsUtrabhASI tathApi moktavyaH / yathA varamaNiyukto'pi hi vighnakaro viSadharo loke // ] 1 atra 'viduH' iti kriyA'dhyAhAryA, dvitIyAyA anyathAnupapatteH, dharmazabdasya saMskRte pulliGgatvAt / Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahisayapayaraNaM / bahavo guNA niSThurakriyAkaraNAdayaH, vidyAzca zrutAbhyAsarUpAH, tAsAM nilaya iva, IdRgapi, utsUtrabhASI moktavya eva / yathA viSApahAramaNiyukto'pi, 'huH' avadhAraNe, sa cAne yojayiSyate, viSadharo vighnakara eveti // 18 // sayaNANaM vAmohe loyA ghipati atthaloheNa / no dhippati sudhamme ramme hA ! mohamAhappaM // 19 // [ svajanAnAM vyAmohena lokA gRhyante'rthalobhena / no gRhyante sudharmeNa ramyeNa hA ! mohamAhAtmyam // ] svajanAnAM svajJAtInAM vyAmohena, tRtIyArthe saptamIyam,. lokA gRhyante svAyattIkriyante / vyAmoho'tra 'asmatsagIno'yam (?), matsvajAtervA eta evAhatAH' ityAdiH / anuktasya casyehAkSepAdarthalobhena ca gRhyante / artho'tra prayojanam / ete hyasmAkaM mantratantrAdinopakAraM kurvantIti / paraM no gRhyante sudharmeNa ramyena ramaNIyena / yaduktam;--"dharmAjanma kule zarIrapaTutA saubhAgyamAyurbalaM, dharmeNaiva bhavanti nirmalayazo-" iti vacanAt / 'hA' iti khede / mohamAhAtmyam // 16 // gihavAvAraparissamakhinnANa narANa vIsamaNaThANaM / egANa hoi ramaNI annesi jiNiMdavaradhammo // 20 // [gRhavyApAraparizramakhinnAnAM narANAM vizramaNasthAnam / ekeSAM bhavati ramaNyanyeSAM jinendravaradharmaH // ] gRhaM bhAryA, upalakSaNatvAt putrAdikuTumba tannimittaM vyApAraH kRSivANijya sevAdiko vittopArjanalakSaNastena yaH parizramaH khedastena khinAnAM narANAM vizrAmasthAnamekeSAM keSAJcid bhavati ramaNI "vaktraM pUrNazazI sudhA'dharalatA-" itivAdinAm ; tathA, anyeSAM "sallaM kAmA visaM kAmA" itivAdinAM jinendravaradharmaH // 20 // tullevi uyarabharaNe mUDhaamUDhANa picchasu vivAgaM / egANa narayadukkhaM annesi sAsayaM sokkha // 21 // [ tulye'pyudarabharaNe mUDhAmUDhAnAM pazya vipAkam / ekeSAM narakaduHkhamanyeSAM zAzvataM saukhyam // ] 1 zalyaM kAmA viSaM kaamaaH| Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ... saTThisayapayaraNaM / tulye'pi jaTharapUraNe gRhavyApArakArya mUDhAmUDhayoravivekivivekinoH 'prekSasva vipAkam / ekeSAM mUrkhANAM jaTharamAtrabharaNArtha nAnAvidhAkRtyakatAmuttarottaramahArambhAdiratAnAmAtapedradhyAyinAM narakaduHkhaM bhavati / anyeSAmamUDhAnAM kAmabhogAdiviraktacittAnAM durbhikSAdAvapi mahArambha pariharatAM sadayAnAM zAzvatamiva zAzvatamanekasAgaropamasthAyitvAd devalokasukhaM zAzvataM sukham // 21 // jiNamayakahApabaMdho saMvegakaro jiyANa savvovi / saMvego sammatte sammattaM suddhadesaNayA // 22 // tA jiNaANapareNa dhammo soavva sugurupAsammi / aha uciyaM saDDhAo tassuvaesassa kahagAo // 23 // [jinamatakathAprabandhaH saMvegakaro jIvAnAM sarvo'pi / saMvegaH samyaktve samyaktvaM zuddhadezanayA // tasmAjinAjJApareNa dharmaH zrotavyaH sugurupArthe / athocitaM zrAddhAt tasyopadezasya kathakAt // ] yasmAjjinamatasya kathAprabandhaH sarvo'pi saMvego mokSAbhilASastatkaro jIvAnAM bhavati / "cirasaMciyapAvapaNAsaNIe" itivacanAt / saMvegazca samyaktve satyeva bhavati nAnyathA / samyaktvaM ca zuddhayotsUtrarahitayA dezanayA bhavati / yadyapi tad nisargAdadhigamAd votpadyate, tathApi prAyo manuSyANAM zuddhadezanayaivotpadyata iti tadgrahaNam / 'tA' tasmAjjinAzApareNa puMsA dharmaH zrotavyaH / kvetyAha-saMvignagItArthasUtrAviruddhabhASigurusamIpe / atheti pakSAntare / yadi sAdhavo na bhavanti tadocitaM yathA syAttathA zrAddhAd dhAraNAdisametAt zrotanyo dharma iti / aucityaM cedaM zrAddhasya, ekasya dvitrANAM vAgre sabhAprabandhamakRtvA yathA suguruvadanAdavadhAritaM tathaiva vaktIti / kiMbhUtAt / tasya sugurorupadezaM kathayatItyupadezakathakastasmAditi gAthAdvayArthaH // 22 // 23 // sA kahA so uvaeso tannANaM jeNa jANae jIvo / sammattamicchabhAvaM guruagurudhammaloyaThiI // 24 // [ sA kathA sa upadezastajjJAnaM yena jAnAti jIvaH / samyaktvamithyAbhAvaM gurvagurudharmalokasthitIH // ] 1 cirsNcitpaapprnnaashinyaa| Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTThiyapayaraNaM / vikathAyA nehAdhikAraH, kintu sukathAyA eva / tatrApiNyAdikA saiva kathA pramANam, evaM sa eva dharmaprarUpaNAtmaka upadezaH, tadeva jJAnamavabodharUpam yena jAnAti jIvaH samyaktvamithyAtvabhAvam ; tathA, "mahAvratadharA dhIrAH" iti, " sarvAbhilASiNaH- " iti ca gurvagurvorbhAvam; tathA, 'rAIbhoyaNaviraI' ityAdi, "yasyAsti vittaM sa naraH kulInaH " ityAdi ca dharmasthitilokasthityorbhAvamupAdeyaheyabhAvena / tadanyA na kathA, nopadezaH, na jJAnam, aphalatvAditi // 24 // jiNaguNarayaNamahAnihiM laddhUNavi kiM na jAi micchattaM ? | aha patte yavi nihANe kivaNANa puNovi dAridaM // 25 // [ jinaguNaratnamahAnidhiM labdhvApi kiM na yAti mithyAtvam ? | atha prApte cApi nidhAne kRpaNAnAM punarapi dAridryam // ] jinaguNA jJAnacAritrAdayasta eva ratnAni teSAM mahAnidhiriva, sa ca siddhAntaH, tasyaivAgame gaNipiTakatvAt, tatastaM labdhvApi zrutvetyarthaH / ' kim' iti prazne, na yAti mithyAtvamabhinivezavattA ? | athavA prApte'pi nidhAne kRpaNAnAM punarapi tatprAptyanantaramapi dAridryaM 'na yAti' iti saMbadhyate, dAnabhogayorasaMbhavena teSAm ||25|| so jaya jeNa vihiyA saMvacchara cAumpAsiyasupavvA / nirddhadhasANa jAya jesiM pabhAvAu dhammamaI // 26 // [ sa jayatu yena vihitAni sAMvatsaracAturmAsikasuparvANi / niSThurANAM jAyate yeSAM prabhAvAd dharmamatiH // ] sa prakramAjjino jayatu yena bhagavatA'nupakRtopakAriNA vihitAni sAMvatsarikacAturmAsikasuparvANi, prAkRtatvAt puMstvam upalakSaNatvAzcaturdazyaSTamIpUrNimAmAvAsIkalyANikadinAni / yeSAM suparvaNAM prabhAvAda 'nirddhadhasAnAM' nirdayAnAmapi jAyate dharmamatiH // 26 // nAmapi tassa asuhaM jeNa nidiTTAI micchapavvAI | jesiM aNusaMgAo dhammINavi hoi pAvamaI // 27 // [ nAmApi tasyAzubhaM yena nirdiSTAni mithyAparvANi / yeSAmanuSaGgAd dharmiNAmapi bhavati pApamatiH // ] 1 rAtribhojanaviratiH / ! Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahisayapayaraNaM / nAmApi, prAstAM vandana-saMsargAdiH tasya kutIthikAderazubhaM pApaM, yena nirdiSTAni mithyAtvaparvAdIni, yeSAM parvaNamanuSaGgAt prasaGgAda dharmihAmapi bhavati pApamatiH asatyabhASaNa-dhUlikSepa-kASThacauryAdirUpA // 27 // majjhaTTiI puNa esA aNusaMgeNaM havaMti guNadosA / ukkiTapunapAvA aNusaMgeNaM na ghippaMti // 28 // [ madhyasthitiH punareSA'nuSaGgeNa bhavanti guNadoSAH / utkRSTapuNyapApA anuSaGgeNa na gRhyante // ] madhyasthAnAM sthitimaryAdA punareSA / ketyAha-anuSaGgeNa saMsargeNa bhavanti guNadoSAH, bhAvukatvAtteSAm / utkarSaprAptasukRtaduSkRtA anuSaDreNa na gRhyante-saMsargAt teSAM guNadoSo na sta iti, kAcamadhyasthavai. iryamaNivat, ituvATasthanalastambhavaJca // 28 // aisayapAviyapAvA dhammiyapavvesu tovi pAvarayA / na calaMti suddhadhammA dhannA kivi pAvapavvesu // 29 // [atizayaprApitapApA dhArmikaparvasu tato'pi pAparatAH / na calanti zuddhadharmAddhanyAH ke'pi pApaparvasu // ] 'tovi' itizabdo'tra saMbadhyate, tena yasmAdutkRSTapuNyapApAH saMsargeNa na gRhyante, 'to' tasmAdatizayamAdhikyaM prApitaM pApaM yaiste dhArmikANAM parvasvapi pAparatA ArambhAdyAsaktA bhavanti / tathA, na calanti zuddhadharmAddhanyAH ke'pyatizayaprApitadharmANaH pApaparvasvapi' iti gamyam // 26 lacchIvi havai duvihA egA purisANa khavai gunnriddhii| egA ya ullasaMtI apunapunANubhAvAo // 30 // [ lakSmIrapi bhavati dvividhaikA puruSANAM kSapayati guNIH / ekA collasantI apuNyapuNyAnubhAvAt // ] parvavallakSmIrapi dvidhA bhavati, ekA'zAnakaSTalabdhA puruSANAM kSapayati jJAnAdiguNAnAmRddhiM samRddhim / tathA, ekA ca satpAtradAnAdijAtA lakSmIrullasantI vRddhiM gacchantI puMsAM guNarddhi dhanasArthavAhazAlibhadrAdInAmiva 'pugNAti' iti gamyam / kutaH ? / apuNya-puNyayoranubhAvaH prabhAvastasmAt // 30 // Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahisayapayaraNaM / guruNo bhaTTA jAyA saDDhe thuNiUNa liMti dANAI / dunivi amuNiyasArA dUsamasamayammi buDDeti // 31 // [guravo bhaTTA jAtAH zrAddhAn stutvA lAnti dAnAni / dvAvapyajJAtasArA duHSamAsamaye buDanti // ] guravo liGgopajIvinaH, bhaTTA bandina iva jAtAH, zrAddhAn zrAvakanAmnaH 'tvaM tyAgI, tvaM bhogI, tvatpUrvajA api dAnazauNDAH' ityAdinA stutvA lAnti gRhNanti dAnAni piNDazayyAvastrapAtrAdideyadnyANi / upalakSaNatvAd naimittikA iva nimittaM mantratantrAdi prayujya dAnAni lAnti / dadAnA api hyete 'aho! ete asmatkIrti kurvate, nimittAdinA copakurvate' iti vicArya yathepsitaM dadate, na mudhikayA / tato dvAvapi guruzrAvako "gihiNo veyAvaDiyaM na kujjA" iti, tathA "nakkhattaM sumiNaM joga" iti, tathA "pausatthAI vaMdamANassa" ityevaMvidhaM paramArthamajAnAnau duHSamAsamAyAM bruDanti 'bhavAmbudhau' iti zeSaH // 31 // micchapavAhe ratto loo paramatthajANo thovo / guruNo gAravarasiyA suddhaM dhammaM nigRhaMti // 32 // [mithyApravAhe rakto lokaH paramArthajJAyakaH stokH| guravo gAravarasikAH zuddha dharma nigRhanti // ] : mithyA alIkapravAhaH-avicArapUrvikA pravRttistasminnAsakto loko yataH, tataH paramArthasya devAdisadasadvicArasya zAyakaH stokaH / guravo nAmAcAryA gauravarasikA RddhirasasAtalampaTAH zuddha mArga tapa:saMyamalakSaNaM gopayanti, "paribhavai umgakArI suddhaM maga nigRhaI bAlo" iti vacanAt // 32 // savvovi araha devo suguru gurU bhaNai nAmamittaNa / tesiM sarUvaM suhayaM punavihUNA na yAti // 33 // [ sarvo'pyarhan devaH sugururgururbhaNati nAmamAtreNa / teSAM svarUpaM sukhadaM puNyavihInA na jAnanti / / ] sarvo'pi zrAddhakulotpannaH pRSTaH san 'arhana devaH, suguruzca guruH, 1 gRhiNo vaiyAvRttyaM na kuryAt / 2 nakSatraM svapnaM yogam / 3 pArzvasthAdIn vandamAnasya / 4 paribhavatyugrakAriNaH zuddhaM dharma nigUha ti bAlaH / Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahisayapayaraNaM / upalakSaNavAdaIdukto dharmazca mama' iti nAmamAtreNa bhaNati / paraM teSAM svarUpaM zubhadaM sukhadaM vA puNyavihInA na jAnanti // 33 // suddhA jiNaANarayA kesi pAvANa huMti siramUlaM / jesiM te sirasUlaM kesi mUDhANa te guravo // 34 // [ zuddhA jinAjJAratAH keSAM pApAnAM bhavanti ziraHzUlam / ___ yeSAM te ziraHzUlaM keSAM mUDhAnAM te guravaH // ] zuddhAzcittazuddhimanto yatayo jinAkAratAH keSAJcit pApAnAM bhavanti ziraHzUlamiva / yeSAM ca te zuddhAH ziraHzUlaM, keSAMcinmUDhAnAM te tAdRzA api guravaH santIti / tebhyazca zuddhasvarUpaveSibhyaH kathaM devAdisvarUpajJAnaM bhavatItyarthaH // 34 // hAhA ! guruaakajjaM sAmI nahu asthi kassa pukkarimo ? / kaha jiNavayaNaM kaha sugurusAvayA kaha iya akajja ? // 35 // [ hAhA ! gurvakArya svAmI naivAsti kasya pUtkarmaH ? / kathaM jinavacanaM kathaM suguruzrAvakAH kathamityakAryam ! // ] 'hAhA' iti khede gurukamakartavyaM yadevaMvidhA api gurutvenAGgIkriyante / svAmI rAjA 'nahu' naivAsti, tataH kasyAne pUtkurmahe kAryamakAryamiti ? / tadbhiyA hi te svayaM nivartante, sa vA haThAd nivartayati tAn / tadbhAve tadanarthakameva / kutaH ? / 'kaha' iti kutra jinavacanam, kutra suguruzrAvakAH, kutra cedamakArya kugurvaGgIkArarUpam ? // 35 // sappe diDhe nAsai loo nahu kiMpi koi akkhei / ....... jo cayai kugurusappaM hA ! mUDhA bhaNai taM duTuM // 36 // [ sarpa dRSTe nazyati loko naiva kimapi ko'pyAkhyAti / yastyajati gurusarpa hA ! mUDhA bhaNanti taM duSTam // ] sarpa dRSTe nazyati lokaH, naiva ko'pi durmukho'pi kimapi 'kAtaro'yam' ityAdi kiJcidapyAkhyAti tasya / yazca laghukarmA zAtatattvaH san pariharati kugurusarpam , hA! mUDhAH kugurumohitA bhaNanti taM tyAginaM doSavantam, 'kilAnena svavaMzAgatA guravo muktAH' iti nindntiityrthH||36|| sappo ikkaM maraNaM kugurU aNatAI dei maraNAI / to vara sappaM gahiu~ mA kugurusevaNaM bhadda ! // 37 // Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahisayapayaraNaM / [ sarpa ekaM maraNaM kugururanantAni dadAti maraNAni / tato varaM sarpa grahItuM mA kugurusevanaM bhadra ! // ] sarpaH spRSTo virAddho vA ekamityekavAraM maraNaM dadAti, tathA kugururArAdhito'nantAni dadAti maraNAni / 'to' tasmAd varaM sarpa grahItumu. dymH| 'mA' niSedhe, kugurusevanaM kAriti he bhadra ! // 37 // jiNaANAvi cayaMtA guruNo bhaNiUNa jaM namijjaMti / tA kiM kIrai loo chalio gaDDarisavAheNa // 38 // [ jinAjJAmapi tyajanto guravo bhaNitvA yannamyante / / tat kiM kriyate lokazchalita UrNAyupravAheNa // ] jinAjhA "semiIkasAyagAravaiMdiyamayabaMbhaceraguttIsu" ityAdirUpAM tyajanto'pi tadbhaGgadvArA, te'pi guravo bhaNitvA 'ete'smadIyAH' ityuktvA yannamyante lokaiH, 'tA' tat kiM kriyate, lokazcalito vaJcito gaDDurya UrNAyavastAsAM pravAho nAma yatra kvApi gartAdAvekA patati tatra sakalamapi yUthaM patatIti / tena kutrApi kArye kazcit kenApi kadAzayena pravRttastatpratyayAt tatrAnyeSAmapi pravRttiH // 38 // nidakkhinno loo jai kuvi maggei ruTTiyAkhaMDa / kugurUNa saMgacayaNe dakkhinnaM hI ! mahAmoho // 39 // [nirdAkSiNyo loko yadi ko'pi mArgayati roTTikAkhaNDam / kugurUNAM saGgatyajane dAkSiNyaM hI ! mahAmohaH // ] dAkSiNyaM janacittAnuvRttiH, nirgataM dAkSiNyaM yasya sa nirdAkSiNyo lokaH 'asti' iti gamyam / katham? / yadi ko'pi rakAdirmArgayati cAdUktibhI roTTikA pUpalikA tasyAH khaNDaM 'tathApi na dadAti' iti zeSaH / atha ca kugurUNAMsaGgatyajane dAkSiNyam ete'smadvaMzyairAhatAH, vayaM tadgacche stambhabhUtA prAcAryapadasthApanAdyutsavakAriNazca, tadamUn kathaM tyajAmaH?' iti hI khede mahAmoho mahadajJAnam // 36 // kiM bhaNimo kiM karimo tANa hayAsANa dhiTThaduTThANa / je daMsiUNa liMga khivaMti narayammi muddhajaNaM? // 40 // 1 samitikaSAyagonendriyamadabrahmacaryaguptiSu / Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahisayapayaraNaM / - [ kiM bhaNAmaH kiM kurmasteSAM hatAzAnAM dhRSTaduSTAnAm / ye darzayitvA liGgaM kSipanti narake mugdhajanam ? // ] kiM bhaNAmaH, upadezAnahatvAt 'ko dAhI uvaesaM' ityukteH; tathA, kiM kurmaH, upakArApakArayormadhyAt / teSAM hatA AzA zubhecchA yeSAM yairvA teSAM hatAzAnAm, tathA, dhRSTAH pragalbhAH, duSTA doSavantasteSAm; ye pradarzya liGgaM, 'liGgaM pUjyameva' ityuktvA kSipanti narake mugdhajanaM svavandApanAdijanitadoSeNa // 40 // kugurUvi saMsimo haiM jesiM mohAicaMDimA dttuN| sugurUNa uvari bhattI ainiviDA hoi bhavvANaM // 41 // [ kugurUnapi zaMsAmyahaM yeSAM mohAdicaNDimAnaM dRSTvA / sugurUNAmupari bhaktiratinibiDA bhavati bhavyAnAm // ] kugurUnapi prazaMsAmi, prAkRtatvAdekatve'pi bahutvam, aham; yeSAM moho'jJAnaM sa prAdiryeSAM rAga-dveSAdInAM taizcaNDimA raudratvaM bhayahetutvaM dRSTvA sugurUNAmupari suvihitaviSaye bhaktirgauravavizeSo'tinibiDA bhavati bhavyAnAm / zrAddhAdikRte kalahAyamAnAn dRSTvA bhavyAnAM teSvanAdaraH, suvihiteSvAdaro jAyata ityarthaH // 41 // jaha jaha tuTTai dhammo jaha jaha duTThANa hoi iha udo| sammadiDijiyANa taha taha ullasai sammattaM // 42 // [ yathA yathA truTyati dharmo yathA yathA duSTAnAM bhavatIhodayaH / samyagdRSTijIvAnAM tathA tathollasati samyaktvam // ] yathA yathA truTyatyalpIbhavati durlabhaH syAdityarthaH, dharmaH zrutacAritrarUpaH, kAlAdidoSAt "saiSA huNDAvasarpiNyanusamayahasadvyabhAvAnubhAvA" ityAdirUpAt; yathA yathA ca duSTAnAM dharmadveSiNAM bhavati iha kAle udaya unnatiH, samyagdRSTijIvAnAM tathA tathA ullasati samyaktvam, . "kalahakarA DamarakarA asamAhikarA anivvuikarA ya / hohiMti ittha samaNA dasasuvi khittesu sayarAhaM // 1 // " iti bhagavadukteravisaMvAdadarzanena bhagavatyAsthAtirekAt // 42 // 1 ko dAsyatyupadezam / 2 kalahakarA DamarakarA asamAdhikarA anivRttikarAzca / bhaviSyantyatra zramaNA dazasvapi kSetreSu zIghram // 1 // Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahisayapayaraNaM / jayajaMtujaNaNitulle aiudao jaM na jiNamae hoi / taM kiTakAlasaMbhavajiyANa aipAvamAhappaM // 43 // [ jagajjantujananItulyasyAtyudayo yanna jinamatasya bhavati / tat kliSTakAlasaMbhavajIvAnAmatipApamAhAtmyam // ] jagajjantujananItulyasya, SaSThIsaptamyorapribhedAt, atyudayo yad na jinamatasya bhavati, tat klezahetutvAt kAlo'pi kliSTaH sa cAsau kAlazca tatsaMbhavajIvAnAmatipApasya mAhAtmyam // 43 // dhammammi jassa mAyA micchattagaho usutti no sNkaa| kugurUvi karai sugurU viusovi sa pAvapunnutti // 44 // [dharme yasya mAyA mithyAtvagraha utsUtre no zaGkA / kugurUnapi karoti sugurUn vidvAnapi sa pApapUrNa iti // ] yasya dharme mAyA lAbhapUjAkhyAtyartha dharmakaraNaM na muktaye, tathA, mithyAtvasyAtattvasya grahaH 'asmadgurubhiridamitthamevopadiSTam' iti kadAgrahaH, tathA, utsUtrasyAgamaviruddhasya na bhayam-ucchRGkhalatayotsUtrajalpanamiti, tathA, kugurUnapi tatpakSapAtatayA karoti sugurUn 'yaH' iti gamyam; sa zAstrajJatAmAtreNa vidvAnapi paramArthataH pApapUrNaH 'bhavati' iti zeSaH // 44 // kicaMpi dhammakiccaM pUyApamuhaM jiNiMdaANAe / bhUyamaNuggaharahiyaM ANAbhaMgAra duhadAiM // 45 // [ kRtyamapi dharmakRtyaM pUjApramukhaM jinendrAjJayA / bhUtAnugraharahitamAjJAbhaGgAd duHkhadAyi // ] kRtyaM karaNIyamapyagre yojayiSyate / kiM tat / dharmakRtyaM pUjApramukha, zrAdinA devavandana-pratikramaNa-jinabhavanavidhApanAdigrahaH / kayA / jinendrAzayaiva / 'yathA sukhadaM syAt' iti zeSaH / tadviSayAzA ca yathA;__"kAle suibhUeNaM visuddhapuSphAiehiM vihiNA u| - sArathuithuttaguruI jiNapUyA hoi kAyavvA // " 1 kAle zucibhUtena vizuddhapuSpAdikavidhinA tu| mArastutistotraguvI jinapUjA bhavati kartavyA // 1 // Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 saTThiyapayaraNaM / tadeva pUjApramukhaM bhUtAnugraharahitaM, mo'lAkSaNikaH, jIvAnukampojjhitamAzAbhaGgAd duHkhadA yi / prayaM bhAvaH - yatInAM hi dravyapUjAyA nAdhikAraH, ye ca dravyapUjAdhikAriNaste svata eva kAyavadhapravRttAH santi / tatastadarthaM sApekSAH sAnukampAH "bhUmIpehaNajalakANaNAijayagAo hoi nhANAI" ityAdiyatanayA pratimAGgalagnakundhvAdi nirIkSya tadapasAraNAdirUpayA ca dravyataH kamapi kAyavadhaM kurvanto'pi bhAvato rAgadveSarahitatvAd bhUtAnugrahavanta eva // 45 // kaTThe karaMti appaM damaMti davvaM cayaMti dhammatthI | ikka na cayai ussuttavilasavaM jeNa buDuMti // 46 // [ kaSTaM kurvantyAtmAnaM damayanti dravyaM tyajanti dharmArthinaH / ekaM na tyajantyutsUtraviSalavaM yena buDanti // ] kaSTaM locabhUzayanAnupAnatkatvatapaH pramukhaM kurvanti, AtmAnaM damayanti, dravyaM tyajanti dharmArthinaH / paramekaM na tyajantyajJAnAdutsUtraviSalavaM yena bruDanti bhavAbdhau // 46 // suddhavihidhammarAgo vaDDhai suddhANa saMgame suyaNA ! | soviya asuddhasaMge niuNANavi galai aNudiyahaM // 47 // [ zuddhavidhidharmarAgo vardhate zuddhAnAM saMgame sujanAH ! | so'pi cAzuddhasaGge nipuNAnAmapi galatyanudivasam // ] zuddho vidhiH karaNaprakAraH sa cAsau dharmazca tatra rAgo vardha zuddhAnAM nirmalAcAravatAM saMgame bhoH sujanAH ! / sa eva ca dharmarAgozuddhAnAM pArzvasthAdInAM saGge vidhijJAnAmapi galatyanudinam // 47 // jo sevara suddhagurU asuddhaloyANa so mahAsattU / tamhA tANa sayAse balarahio mA vasijjAsu // 48 // [ yaH sevate zuddhagurUnazuddha lokAnAM sa mahAzatruH / tasmAtteSAM sakAze balarahito mA vAtsIH // ] yo bhavyaH sevate zuddhagurUna, zuddhalokAnAM mithyAtvinAmarthAlli - GginAM sa mahAzatruriva / tasmAt teSAM sakAze svajanabalAdirahito mA vaseH / te hyabalaM taM paribhaveyuriti // 48 // / 1 bhUmIprekSaNajalagAlanAdiyatanAto bhavati snAnAdi / Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahisayapayaraNaM / samayaviU asamatthA susamatthA jattha jiNamae aviU / tattha na vaDDhai dhammo parAbhavaM lahai guNarAgI // 49 // [ samayavido'samarthAH susamarthA yatra jinamate'vidaH / tatra na vardhate dharmaH parAbhavaM labhate guNarAgI // ] samayavido'samarthAH kvacit kSetrakAlAdimahimnA, susamA yatra jinmtsyaavido'jnyaaH| tatra kSetrAdau na vardhate dharmaH, kintu parAbhavaM labhate guNarAgI ' tiSThana' iti shessH||46|| jaM na karai aibhAvaM amaggasevI samatthao dhamme / tA laTuM, aha kujjA tA pIDai suddhadhammatthI // 50 // [ yanna karotyatibhAvamamArgasevI samarthako dharme / talaSTaM, atha kuryAttadA pIDayati zuddhadharmArthinaH // ] yad na karotyatibhAvamatizraddhAmunmArgaprarUpakaH / kiM0 / samarthako dharme / tallaSTam, ayogyatvAttasya / atha kuryAt, tarhi pIDayati zuddhadharmArthinaH // 50 // jai savvasAvayANaM egaccaM jaM tu micchavAyammi / dhammatthiyANa suMdara ! tA kaha Nu parAbhavaM kujjA ? // 51 // [ yadi sarvazrAvakANAmekatvaM yattu mithyAvAde / dharmArthinAM sundara ! tadA kathaM nu parAbhavaM kuryAt ! // ] 'yadi' agre yojayiSyate, sarvazrAddhAnAmekatvamekIbhAvo yattu yatpunamithyAvAdaH 'atra caitye vayameva stotrAratrikAdyadhikAriNaH, asmAsu satsu kathamabhUtapUrvaH suvihitapravezotsavaH' ityAdirUpo vartate, tadekatvaM yadi dhArthinAM dharmavivAde bhavati, bhoH sundara ! 'tA' tarhi kathaM kena prakAreNa 'nu' vitarke parAbhavaM dhArthinAM mithyAtvalokaH kuryAt ? // 51 // taM jayai purisarayaNaM suguNaDDhaM hemagirivaramahagcha / jassAsayammi sevai suvihirao suddhajiNadhammaM // 52 // [ tanjayati puruSaratnaM suguNADhyaM hemagirivaramahAgham / yasyAzraye sevate suvidhirataH zuddhajinadharmam // ] jayati puruSaratnamaudAryadhairyAdisuguNADhyam , ata eva meruvanmahA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahisayapayaraNaM / mUlyam / yasyAdhAre sevate suvidhirato vidhinA dharmakaraNaniSTho janaH zuddhajinadharmam // 52 // surataruciMtAmaNiNo agdhaM na lahaMti tassa purisassa / jo suvihirayajaNANaM dhammAdhAraM sadA dei // 53 // [suratarucintAmaNayo'dha na labhante tasya puruSasya / yaH suvidhiratajanebhyo dharmAdhAraM sadA dadAti // ] suratarucintAmaNayorgha mUlyaM sAmyamityarthaH, na prApnuvanti tasya puruSasya, yaH suvidhiratajanAnAmiSTasaMpAdanopadravavAraNAdinA dharmAdhAra sadA dadAti // 53 // lajjaMti jANimo haM sappurisA niyayanAmagahaNeNa / puNa tesiM kittaNAo amhANaM galaMti kamAI // 54 / / [ lajante jAnAmyahaM satpuruSA nijanAmagrahaNena / punasteSAM kIrtanAdasmAkaM galanti karmANi // ] lajjante, jAnAmyaham, satpuruSAH svanAmagrahaNe, punarane yojayaSyite, teSAM guNakIrtanAt punarasmAkaM galanti karmANi // 54 // .. ANArahiyaM kohAisaMjuyaM appasaMsaNatthaM ca / dhamma sevaMtANaM naya kittI neya dhammaM ca // 55 // [ AjJArahitaM krodhAdisaMyutamAtmazaMsanArthaM ca / dharma sevamAnAnAM naca kIrti va dharmazca // ] AjJArahitaM svabuddhikalpitaM krodhAdisaMyutamAtmaprazaMsAthai ca dharma sevamAnAnAM na kIrtiH zlAghA, na.ca dharmo bhavati // 55 // iyarajaNasaMsaNAe hiTThA ussuttabhAsaNe na bhayaM / hI hI ! tANa narANaM duhAI jai muNai jiNanAho // 56 // [ itarajanazaMsanayA hRSTA utsUtrabhASaNe na bhayam / hI hI ! teSAM narANAM duHkhAni yadi jAnAti ninanAthaH // ] dharmabAhyajanazaMsanayA hRSTA ye, utsUtrabhASite ca na bhayaM yeSAm , hI hI teSAM narANAM duHkhAni yadi jAnAti tarhi jinanAtha eva // 56 // usmuttamAsagANaM bohInAso aNaMtasaMsAro / pANacaevi dhIrA ussuttaM tA Na bhAsaMti // 57 // Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTThiyapayaraNaM / [ utsUtrabhASakANAM bodhinAzo'nantasaMsAraH / prANAtyaye'pi dhIrA utsUtra tasmAnna bhASante // ] utsUtrabhASakAnAM (? NAM) bodhinAzaH pretya jinadharmAprAptiH, anantasaMsArazca / tasmAt prANAtyaye'pi dhIrA utsUtraM na bhASante, kAlikAcAryavat // 57 // muddhANa raMjaNatthaM avihipasaMsaM kayAvi na karijjA / kiM kulavahuNo katthavithuNaMti vesANa cariyAI ? // 58 // [ mugdhAnAM raJjanArthamavidhiprazaMsAM kadApi na kuryAt / kiM kulavadhvaH kvApi stuvanti vezyAnAM caritAni // ] mugdhAnAM raJjanArtha prItaye'vidhiprazaMsAM kadApi na kuryAt / kiM kulavadhvaH kutrApi dezakAlAdau stuvanti vezyAcaritAni ?, api tu na, tatstutau tAsAM sakalaGkatvaprasaGgAt // 58 // jiNa ANAbhaMgabhayaM bhavasayabhIyANa hoi jIvANaM / bhavasayaabhIruyANaM jiNaANAbhaMjaNaM kIDA // 59 // [ jinAjJAbhaGgabhayaM bhavazatabhItAnAM bhavati jIvAnAm / bhavazatAbhIrukANAM jinAjJAbhaJjanaM krIDA // ] 16. adAzAbhaGgabhayaM bhavazatabhItAnAM jAyate jIvAnAm / bhavazatAbhIrUNAM jinAzAbhaJjanaM krIDeva, yathA mallAdInAM muSTiprahArarUpaM duHkhamapi krIDA bhavati // 56 // ko asuyANaM doso jaM suyasahiyANa ceyaNA naTThA / dhiddhI ! kammANa jao jiNovi laddho aladghatti // 60 // [ ko'zrutAnAM doSo yat zrutasahitAnAM cetanA naSTA / vig dhik ! karmANi yato jino'pi labdho'labdha iti // ] ko'zrutAnAM doSo dUSaNam ? yat suzrutAnAmapi cetanA buddhirnaSTA / dhig dhik 'karmaNAm' iti dvitIyArthe SaSThI, tena karmANi / yataH karmamAhAtmyAjjamAlyAdInAmivotsUtrokterjino'hallabdho'pyalabdha iva // 60 // irANavi uvahasaM tamajuttaM bhAya ! kulapasUyANaM / esa puNa kAvi aggI jaM hAsaM suddhadhammammi // 61 // Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 saTThiyapayaraM / [ itareSAmapyupahAsastadayuktaM bhrAtaH ! kulaprasUtAnAm / eSa punaH ko'pyagnirya hAsyaM zuddhadharme // ] . itareSAmapi hAsyArhANAmupahAsaM ( ? saH ) kriyate, tadayuktaM bhrAtaH ! kulajAnAm / eSa punaH ko'pyagniriva, strItvaM prAkRtatvAt, yad hAsyaM zuddhadharme'pyullaNThoktibhaNanam // 61 // doso jiNidavayaNe saMtoso jANa micchapAvammi / tANapi suddhahiyayA paramahiyaM dAumicchaMti // 62 // dveSo jinendravacane saMtoSo yeSAM mithyAtvapApe / teSAmapi zuddhahRdayAH paramahitaM dAtumicchanti // ] dveSo'rhadukte vacane, saMtoSastuSTiryeSAM mithyAtvapApe, tatkAriSu prItikaraNAt teSAmapi zuddhahRdayAH paramahitaM jJAnAdirUpaM muktimArga darzayituM dAtuM vecchanti // 62 // ahavA saralasahAvA suyaNA savvattha huMti aviyappA | chatavisabharANavi kuNati karuNaM dujIhANaM || 63 // [ athavA saralasvabhAvAH sujanAH sarvatra bhavantyavikalpAH / muJcadviSabhareSvapi kurvanti karuNAM dvijihveSu // ] athavA, saralasvabhAvAH santaH sarvatra bhavantyavikalpAstulyamatayaH zatrau mitre ca hitakaraNe / ata eva cchardadviSabharANAmudgiragaralabhArANAmapi kurvanti karuNAM dvijihvAnAM sarpANAmasatAM copari // 63 // gihavAvAravimukke bahumuNiloevi natthi sammattaM / AlaMbaNanilayANaM saDDhANaM bhAya ! kiM bhaNimo ? || 64 // [ gRhavyApAravimukte bahumuniloke'pi nAsti samyaktvam / AlambananilayAnAM zrAddhAnAM bhrAtaH ! kiM bhaNAmaH ? // ] " gRhavyApAreNa kRSivANijyAdinA vimukte bahusuniloke, prAstAmanyatra nAsti samyaktvaM tattvazraddhAnam, svasvamatasthApakeSu guNigaNadUSakeSu sUtrottIrNa ( ? ) bhASakeSu samyaktvAbhAvAt / tarhi AlambananilayAnAM zrAddhAnAM bhrAtaH ! samyaktvanAstitve kiM bhaNAmaH, putrakalatrAdirakSAyai bhUtapretacchalAdau mithyAtvakaraNAt teSAM keSAJcit // 64 // Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTThisayapayaraNaM / na sayaM na paraM ko vA, jai jiya ! ussuttabhAsaNaM vihiyaM / tA buDDasi nimaMtaM niratyayaM tavaphaDADovaM // 65 // [na svayaM na paraM ko vA, yadi jIva ! utsUtrabhASaNaM vihitam / tadA buDasi nirdhAntaM nirarthakastapaHphaTATopaH // ] na svayamiti svabuddhayA prakalpyotsUtraM vAcyam / tathA; paraM gurvAdi. kamapekSya 'madguruNedamitthamevopadiSTam ' iti kRtvotsUtraM na vAcyam / tathA, ko vakti ko jAnAti gahanamidam, ke'pyanyathA vadanti, tadanye cAnyathA, tato'saMbaddhaM jinavacanamityAdi votsUtraM na vAcyam, nasyAtrApi saMbandhAt / yadi jIva ! utsUtrabhASaNaM vihita 'tA' tarhi bruDasi nintim / nirarthakaM ca tapa eva sphaTATopamiva phaNAmaNDalamiva taM karoSi // 6 // jaha jaha jiNiMdavayaNaM samma pariNamai suddhahiyayANaM / taha taha loyapavAhe dhamma paDihAi naDacariyaM // 66 // ( yathA yathA jinendravacanaM samyak pariNamati zuddhahRdayAnAm / tathA tathA lokapravAhe dharmaH pratibhAti naTacaritam // ) yathA yathA'rhadvacaH samyak pariNamati citte'vatiSThati?te) zuddhahRdayAnAm , tathA tathA lokapravAhe yaM dharmamavidhirUpa kurvanti sa dharmasteSAM naTacaritamiva pratibhAti, teSAM samyagdRSTInAM jJAtatattvAnAm / katham / yadetat sarva dharmADambaraM lokaraJjanamAtraM na punaH karmanirjarAkaramiti bhAvArthaH ? // 66 // jANa jiNiMdo nivasai sammaM hiyayammi suddhanANeNa / tANa tiNaMva virAyai sa micchadhammo jaNo sayalo // 6 // [ yeSAM jinendro nivasati samyagdhRdaye zuddhajJAnena / teSAM tRNamiva virAjati sa mithyAdharmo janaH sakalaH // ] yeSAM hRdaye jinendraH satyatayA jJAtadharmarahasyatvena nivasati samyak svAnte zuddhajJAnAt, teSAM tRNamiva virAjate pratibhAti sa mithyAdharmo janaH sakalaH // 67 // loyapavAhasamIraNauiMDapayaMDacaMDalaharIe / daDhasammattamahAbalarahiyA garuyAvi hallaMti // 68 // Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 saTThiyapayaraNaM / ( lokapravAhasamIraNoddaNDapracaNDacaNDalaharyA / dRDhasamyaktva mahAbalarahitA guravo'pi calanti ] lokapravAhavAyoruddaNDA pracaNDA prauDhA nibiDA caNDA raudrA yA laharI vegavizeSastayA preritAzcAlitAH santo dRDhasamyaktvameva mahad balaM sAmarthya tena rahitA guravo'pi RddhikulAdyapekSayA mahAnto'pi hallanti calanti vRkSA iva // 68 // jiNamayalavahIlAe jaM dukkhaM pAuNati annANI / nANINa taM saritA bhaeNa hiyayaM tharattharai ||69|| [ jinamatalava helayA yad duHkhaM prApnuvantyajJAnAH / jJAninAM tat smRtvA bhayena hRdayaM kampate // ] jinamatalava hIlayArhacchAsanAvahelayA yad duHkhaM kaSTaM prApnuvantyajJAninaH, jJAninAM tad duHkhaM smRtvA bhayena hRdayaM tharatharAyate kampata ityarthaH // 66 // re jIva ! annANINa micchaddiTThINa niyasi kiM dose ? / appAvi kiM na yANasi najjai kaTTeNa sammattaM ? // 70 // [ re jIva ! ajJAnAnAM mithyAdRSTInAM pazyasi kiM doSAn ? | AtmAnamapi kiM na jAnAsi jJAyate kaSTena samyaktvam ? // ] re jIva ! ajJAninAM mithyAdRSTInAM 'niyasi' iti pazyasi kiM doAtmAnameva kiM na jAnAsi ? tvayApi jJAyate kaSTenopadezasahasradAnarUpeNa samyaktvaM yAthAtathyenArhacchAsanam // 70 // micchattamAyaraMtavi je iha baMchaMti suddhaNidhammaM / te ghatthAvi jareNa bhuttuM icchaMti khIrAiM // 71 // [ mithyAtvamAcaranto'pi ya iha vAnchanti zuddhajinadharmam / testA api jvareNa bhoktumicchanti kSIrAdi // ] mithyAtvaM kudevapUjanakugurUpAstyavidhidharmakaraNarUpamAcaranto'pi ye iha vAJchanti zuddha jinadharmam, te grastA api jvareNa, bhoktumicchanti kSIrAdi // 71 // jaha kevi sukulavahuNo sIlaM mailaMti laMti kulanAmaM / micchattamAyaraMsavi vahati taha sugurukerataM // 72 // Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahisayapayaraNaM / 23 [ yathA kA api sukulavadhvaH zIlaM malinayanti lAnti kulanAma / mithyAtvamAcaranto'pi vahanti tathA sugurusaMbandhitvam // ] yathA kAzcit, puMstvaM prAkRtatvAt, kulavadhvaHzIlaM guptAGgadarzanaparapuruSAsaMbhASaNAdikaM malinayanti khaNDayanti, lAnti ca kulanAma; evaM mithyAtvamAcaranto'pi vahanti tathA tena dRSTAntena sugurusatkatvaM 'vayamamukasya suguroH ziSyAH' iti // 72 // ussuttamAyaraMtavi ThavaMti appaM susAvagattammi / te ruddaroraghatthavi tulaMti sarisa dhaNaDDhehiM // 73 // [ utsUtramAcaranto'pi sthApayantyAtmAnaM suzrAvakatve / le raudrarauragrastA api tolayanti sadRzaM dhanADhyaiH // ] pravidhinA dharma kurvanto'pi sthApayantyAtmAnaM suzrAvakatve ye, te raudradAridrayapIDitA api tolayanti gaNayanti sahazamAtmAnaM dhanADhyaiH // . kivi kulakamammi rattA kivi rattA suddhajiNavaramayammi / iya aMtarammi picchaha mUDhA nAyaM na yAti // 74 // [ ke'pi kulakrame raktAH ke'pi raktAH zuddhajinavaramate / ityantare pazyata mUDhA nyAyaM na jAnanti // ] ke'pi nirvivekAH kulakrame raktAH, ke'pi ca laghukarmANo raktAH zuddhajinavaramate, ityantare vizeSe vivekyavivekinoH satyapi pazyata kautukaM mUDhA nyAyaM paricchedyavastuni nizcayaM na jAnanti // 7 // saMgovi jANa ahio tesiM dhammAI je pakuvvaMti / mottUNa corasaMga kariti te coriyaM pAvA // 7 // [ saGgo'pi yeSAmahitasteSAM dharmAn ye prakurvanti / muktvA caurasaGgaM kurvanti te caurikAM pApAH // ] saGgo'pi yeSAmahitazcaurapallIvAsivaNigvat , teSAM dharmAn cAmuNDArcAdIn ye prakurvanti te muktvA caurasaGgaM kurvanti caurikAM caurya pApinaH / jattha pasumahisalakkhA pavve hammaMti paavnvmiie| pUyaMti taMpi saDDhA hA! hIlA vIyarAyassa // 76 // [ yatra cchAgamahiSalakSAH parvaNi hanyante pApanavamyAm / pUjayanti tadapi zrAddhA hA ! helA vItarAgasya // ]., Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTThisayapayaraNaM / yasmin parvaNi pApanavamyAM chAgamahiSalattA hanyante, tadapi parva zrAddhAH pUjayanti parvopacArAt tat parva pUjyaM devavizeSamityarthaH, hA ! hIlA vItarAgasyeyam // 76 // 24 jogikuTuMbasAmI saMto micchattarovaNaM kuNai ) teNa sayalovi vaMso pakkhitto bhavasamuddammi || 77 // [ yo gRhakuTumbasvAmI san mithyAtvaropaNaM karoti / tena sakalo'pi vaMzaH prakSipto bhavasamudre // ] yo gRhakuTumbasvAmI san mithyAtvasthApanam 'atredaM naivedyama, atra vivAhAdAvayaM vidhiH' ityAdi karoti / tena sakalo'pi vaMzaH svAtmA ca prakSipto bhavAndhau // 77 // kuDacautthInavamIibArasIipiMDadANapamuhAI / micchattabhAvagAI kuNaMti tersi na sammattaM // 78 // [ kuTacaturthI navamIdvAdazIpiNDadAnapramukhANi / mithyAtvabhAvakAni kurvanti teSAM na samyaktvam // ] kuDacaturthI laukikaparvavizeSaH 'karavA cauthi' iti prasiddhiH, navamI pUrvoktA, dvAdazI vatsadvAdazyAdikA, piNDadAnaM pitRRNAm, pramukhazabdena laukikalokottarasarvamithyAtvagrahaH, tAni mithyAtvabhAvakAni mithyAtvabhAvasUcakAni kurvanti ye, teSAM na samyaktvam // 78 // jaha aikalammi khuttaM sagaDaM kaMti kei buridhavalA / taha micchAu kuTuMbaM iha viralA ker3a kaTTheti // 79 // [ yathA'tipaGke magnaM zakaTaM karSanti kecid dhuryadhavalAH / tathA mithyAtvAtkuTumbamiha viralAH kecitkarSanti // ] yathA'tipaGkilapradeze magnaM zakaTaM karSanti kecid dhaureyadhavalAH pradhAnavRSabhAH, tathA mithyAtvAt kuTumbamiha jagati viralAH kecit karSantyuddharanti // 76 // jaha vadaleNa sUraM mahiyalapayaDaMpi neya picchaMti / micchattassa ya udae taheva na niyaMti jiNadevaM // 80 // [ yathA vAdalena sUraM mahItalaprakaTamapi naiva pazyanti / mithyAtvasya codaye tathaiva na pazyanti jinadevam // ] Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadviyapayaraM / 25 yathA vArAM dalaM vArdalaM tena prabhreNa sUraM mahItalaprakaTamapi naiva prekSante lokAH, tathaiva mithyAtvasyodaye na pazyanti bhAvaddazA jinadevaM gurvAdyapi vA // 80 // kiM sovi jaNaNi jAo jAo jaNaNIi kiM gao viddhiM / jaI miccharao jAo guNesu taha maccharaM vahai ? // 81 // [ kiM so'pi jananyA jAto jAto jananyA kiM gato vRddhim / yadi mithyAtvarato jAto guNeSu tathA matsaraM vahati ? // ] kimiti kimarthaM so'pi mAnavo luptavibhaktikatvAjjanamyA jAta eva prasUta eva, " jananI yAni cihnAni karoti madavihvalA / prakaTAni tu jAyante tAni cihnAni jAtake // " ityAdijanoktermAturdoSApatteH athaca jAto mAtrA tathApi kiM gato vRddhiM puSTim, yadi mithyAtvarataH, 'guNeSu' ityabhedopacArAd guNiSu tathA matsaramasahiSNutvaM vahati karoti, pIThamahApIThaRSivat ? // 81 // dure baMdiyANa ya mAhaNaDuMbANa jakkhasikkhANaM / bhattA bhakkhaTTANaM virayANaM jati dUre NaM // 82 // ( vezyAnAM bandikAnAM ca brAhmaNacANDAlAnAM yakSazekhAnAm / bhaktA bhakSyasthAnaM viratebhyo yAnti dUre // ) vezyAnAM bandikAnAM bhaTTAnAM, bAhmaNA dvijAH, DumbAzcANDAlA: santo ye gIta gAyanti tato dvandve teSAm, yajJAH kSetrapAlanArasiMhAdyAH, zekhAsturuSkaguravaH, tato dvandve teSAM bhaktA bhojyasamAH, SaSThyAH paJcamyarthena viratebhyo yAnti dUre 'ga' ityalaGkAre // 82 // sune magge jAyA suheNa gacchati suddhamaggammi / jaM puNa amaggajAyA magge gacchaMti taM cujjaM // 83 // [ zuddhe mArge jAtAH sukhena gacchanti zuddhamArge / yatpunaramArgajAtA mArge gacchanti taccitram // ] zuddhe mArge suvihitapathi jAtAH zrAddhAH sAdhavo vA te sukhenAnAyAsena gacchanti zuddhamArge, nAzcaryamatra / ye punarunmArge jAtAH pArzva 3 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahisayapayaraNaM / sthAdigacche sAdhutvena zrAddhatvena vA niSpannA mArge vidhirUpe gacchanti tat 'cujjaM' citram // 3 // - micchattasevagANaM vigyasayAiMpi viti no paavaa| vigghalavammivi paDie daDhadhammANaM paNacaMti // 8 // [mithyAtvasevakAnAM vighnazatAnyapi bruvanti no pApAH / vighnalave'pi patite dRDhadharmaNAM pranRtyanti // ] mithyAtvasevakAnAM vighnazatAnyapi jAyamAnAni dRSTvA 'biti' iti bruvate naiva kizcid dhanahAnyAdivighnaM paapaatmaanH| kiJcid vighnalave'pi patite jAte dRDhadharmaNAM pranRtyanti atidRSTacittAH santa iva // 4 // sammattasaMjuyANaM vigyapi hu hoi ucchavasaricchaM / paramucchavaMpi micchattasaMjuyaM aimahAvigdhaM // 85 // [samyaktvasaMyutAnAM vighno'pi bhvtyutsvsdRshH| paramotsavo'pi mithyAtvasaMyuto'timahAvighnaH // ] ---- samyaktvasaMyutAnI vighnaH, napuMsakatvaM prAkRtatvAt, prAyo na bhavati, sa ca vighno'pi 'huH' avadhAraNe, bhavatyutsavasadRkSaH, "tavaniyamasuTTiyANaM" ityukteH / paramotsavo'pi mithyAtvayukto'timahAvighna eva, viSasaMpRktaparamAnavat // 8 // iMdovi tANa paNamai hIlaMto niyayariddhivitthAraM / maraNaMtevi hu patte sammattaM je na chaDDeti // 86 // [ indro'pi tAn praNamati helayan nijarddhivistAram / maraNAnte'pi hi prApte samyaktvaM ye na muJcanti // ] indro'pi tAn praNamati hIlayan nijarddhivistAram / maraNAnte'pi, prAstAmanyavighne, 'huH' nizcaye, prAptaM samyaktvaM ye na tyajanti, arahannakavat // 6 // chaDDaMti niyayajIyaM tiNaMva mukkhatthiNo na uNa samma / lanbhai puNovi jIyaM sammattaM hAriyaM katto ? // 87 // 1 taponiyamamusthitAnAm / Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahisayapayaraNaM / [ muncanti nijajIvitaM tRNamivaM mokSArthino na punaH samyaktvam / labhyate punarapi jIvitaM samyaktvaM hAritaM kutaH ? // ] tyajati nijakajIvaM jIva-jIvitayorabhedAt jIvitam, tRNamiva mokSArthinaH, na punaH samyaktvam / yato labhyate punarapi jIvitamuttarabhave, samyaktvaM tu hAritaM sat kutaH kasmAllabhyate, nirgamitasya tasya punaH prAptirutkarSato'nantakAlAt // 87 // gayavihavAvi savihavA sahiyA smmttrynnraaenn| sammattarayaNarahiyA saMtevi dhaNe dariddatti // 88 // [ gatavibhavA api savibhavAH sahitAH samyaktvaratnarAjena / samyaktvaratnarahitAH satyapi dhane daridrA iti // ] gatavibhavA api sadvyA eva te / ke ? / sahitAH samyaktvaratnarAjyena, tadyuktAnamAyatAvavazyaM vibhavalAbhAt / tadrahitAH punaH satyapi dhane daridA eva / 'iti' vaakysmaaptyrthH||8|| jiNapUyaNapatthAve jai kuvi saDDhANa dei dhaNakoDiM / mottUNa taM asAraM sAraM virayaMti jiNapUyaM // 89 // [ jinapUjanaprastAve yadi ko'pi zrAddhebhyo dadAti dhanakoTim / muktvA tAmasArAM sArAM viracayanti jinapUjAm // ] jinasya dravyArcanAvasare yadi ko'pi devAdiH 'pUjAM tyaja' ityuktvA zrAddhAnAM dadAti dhanakoTima, muktvA tAmasArAM caurAgnibhUpAdihAryA, sArAM samyaktvazuddhikI viracayanti jinapUjAm // 86 // titthayarANaM pUyA sammattaguNANa kAraNaM bhaNiyaM / sAvi ya micchattayarI jiNasamae desiya apUyA // 10 // [ tIrthakarANAM pUjA samyaktvaguNAnAM kAraNaM bhaNitam / sApi ca mithyAtvakarI jinasamaye dezitA'pUjA // ] tIrthakRtAM pUjA samyaktvaguNAnAM samyaktvaM pratItaM guNA zAnAdayasteSAM kAraNaM heturbhaNitA''game / yaduktaM zrIAvazyake- "aMkasiNapavattagANaM" iti / sApi ca mithyAtvakarI jinasamaye deshitokaa| 'yadi' ityadhyAhArAt, yadyapUjA kutsitA pUjA'vidhipUjeti // 60 // 1 akRtsnapravartakAnAm / Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAkSa saDhisayapayaraNaM / jaM jaM jiNaANAe taM ciya mannai na mannai sesaM / jANai loyapavAhe nahu tattaM so ya tattaviU // 91 // [ yadyajjinAjJAyAM tadeva manyate na manyate zeSam / jAnAti lokapravAhe naiva tattvaM sa ca tattvavit // ] yadevAcAryAvandana-vandanakAdi kRtyaM jinAjJAyAM vartate tadeva manyate, na manyate zeSam / ataeva jAnAti lokapravAhe 'nahu' naiva tattvam / sa eva tAdRzastattvavit, nAparaH // 61 // jiNaANAe dhammo ANArahiyANa phuDamadhammotti / iya muNiUNa ya tattaM jiNaANAe kuNaha dhamma // 92 // [ jinAjJayA dharma AjJArahitAnAM sphuTamadharma iti / iti jJAtvA ca tattvaM jinAjJayA kuruta dharmam // ] jinAzayA dharmaH, prAjJArahitAtAM sphuTamadharma iti, ___ "AzArAddhA virAddhA ca zivAya ca bhavAya ca / " --- iti vacanAt / iti pUrvoktaM muNitvA jhAtvA tattvaM jinAzayaiva dharma kuruteti // 2 // sAhINe gurujoge je nahu nisuNaMti suddhadhammatthaM / te duTThadhicittA aha suhaDA bhavabhayavihUNA // 93 // [svAdhIne guruyoge ye naiva zRNvanti zuddhadharmArtham / te duSTadhRSTacittA atha subhaTA bhavabhayavihInAH // ] svAdhInaguruyoge ke'pyAlasyAditrayodazapramAdapadapramattAH santo 'nahu' naiva nizRNvanti zuddhadharmArtham, te dhRSTaduSTacittA niHzavaM duSTaM krUraM cittaM yeSAM te tathA; athavA te subhaTAH zUrAH, yato bhvbhyvihiinaaH||3|| suddhakuladhammajAyavi guNiNo na ramati liMti jiNadikkhaM / tattovi paramatattaM taovi uvayArao mukkhaM // 94 // [ zuddhakuladharmajAtA api guNino na ramante lAnti jinadakSiAm / tato'pi paramatattvaM tato'pyupakArato mokSam // ] zuddhaH kuladharmaH kulAcAro yatra tatra jAtA api tattriyavaNigAdI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 sahisayapayaraNaM / ddhakulotpannA api guNinaH saMvegayuktA na ramanti ( ? nte ) / dharmazrutyanantaraM pramAdasthAne, lAnti jinadIkSAM samyaktvam, dvitIyapaJcAsake jinadIkSAzabdena samyaktvokteH, tato'pi paramatattvaM sarvaviratim , tato'pi bhavyopakArAd mokSaM labhante // 14 // vannemi nArayAu jesiM dukkhAiM saMbharaMtANaM / bhavvANa jaNai hariharariddhisamiddhIvi uddhosaM // 95 // . [varNayAmi nArakAn yeSAM duHkhAni smaratAm / bhavyAnAM janayati harihararddhisamRddhirapi romAJcam // ] varNayAmi nArakAn yeSAM duHkhAni smaratAM bhavyAnAM hariharaRddhisamRddhirapi prAstAmanyeSAm, loke tayoreva Rddhimattvena rUDheH, 'uddhosaM' iti bhItyA romAJcaM janayati / te hi Rddhigauravasya narakaphalatAM zrutvA mahatyA api RddherbibhyantI ( ? tI ) tyarthaH // 65 // siridhammadAsagANaNA raiyaM uvaesamAlasiddhataM / savvevi samaNasaDDhA mannaMti padaMti pAdati // 96 // taM ceva kevi ahamA chaliyA abhimANamohabhUehiM / kiriyAe hIlaMtA hA ! hA ! dukkhAiM na giNaMti // 97 // [zrIdharmadAsagaNinA racitamupadezamAlAsiddhAntam / sarve'pi zramaNazrAddhA manyante paThanti pAThayanti // tameva ke'pyadhamAzchalitA abhimAnamohabhUtAbhyAm / kriyayA helayanto hA ! hA ! duHkhAni na gaNayanti / / ] zrIdharmadAsagaNinA zrIvIratIrthavartinA maharSiNA racitamupadezamAlArUpaM siddhAntoktArthAnAmeva bhaNanAt siddhAntaM sarve'pi zramaNAH zrAddhA manyante, paThanti svayaM, pAThayanti parAn / tamapi kecidadhamAzcalitA bhrAntAH, abhimAno'bhinivezo moho'zAnaM tAveva bhUtau tAbhyAM kriyayA taduktAnuSThAnanirAkRtyA hIlayantaH, athavA 'kriyayA' pAThanAkaraNena, hA! hA ! duHkhAni na gnnynti|| 16 // 17 // iyarANa ThakkurANavi ANAbhaMgeNa hoi maraNaduhaM / . kiM puNa tiloyapahuNo jiNiMdadevAhidevassa ? // 99 // Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 shisypyrnnN| [itareSAM rAjJAmapyAjJAbhaGgena bhavati maraNaduHkham / kiM punastrilokIprabhojinendradevAdhidevasya ? // ] itareSAmapi sAmAnyAnAM ThakkurANAM rAzAmAjJAbhaGgena bhavati maraNaduHkham, ki punastrilokaprabhojinendradevAdhidevasya pAzAbhaGgena, tatkhaNDane hi anantamaraNasaMbhavAt ? // 8 // * jagagurujiNassa vayaNaM sayalANa jiyANa hoi hiyakaraNaM / tA tassa virAhaNayA kaha dhammo kaha Nu jIvadayA ? // 99 // [ jagadgurujinasya vacanaM sakalAnAM jIvAnAM bhavati hitakaraNam / tasmAttasya virAdhanayA kathaM dharmaH kathaM nu jIvadayA ? // ] ' jagadgurojinendrasya vacanamAgamaH sakalAnAM jIvAnAM bhavati hitakaraNam / tasmAt tasya virAdhanayA kathaM dharmaH sAdhuzrAvakasaMbandhI ? kathaM nu kena prakAreNa jIvadayA, tasyA arhaduktyaiva sAdhyatvAt ? // 6 // kiriyAi phuDADovaM ahiyaM sAhaMti AgamavihUNaM / muddhANa raMjaNatyaM suddhANa hIlaNavAe // 100 // [kriyAyAH sphuTATopamadhikaM kathayantyAgamavihInam / mugdhAnAM raJjanArtha zuddhAnAM helanArtham // ] kriyAyA anuSThAnasya sphuTATopamivADambaramityarthaH, adhika svamatikalpitaM sAdhayanti prarUpayanti ke'pi, yathA 'puSpanaivedyAdipUjAniSedhaM, vidhinA'vidhinA vA sAmAyikAdikaraNam , zrAddhasyApi muNDitamastakatvaM SaTrapadikAdirakSAyai kAryam, ityAdi sthApayanti / kiMmUtam / AgamavihInam , pUSpapUjAyAH zrIvIreNa kAritatvAt, naive. dyAdi gItArthAcIrNam ; avidhikaraNaM ca mahAdoSAya "jo' jahavAyaM na kuNai" ityAdayukteH; zrAddhasya ziromuNDanaM dazamapratimAyA arvAg na zrUyate, tatkRtau lAghavotpatteH, ityAdyAgamabAdhitam / kimartham / mugdhAnAM janAnAM raJjanArtham , zuddhaprarUpakAnAM hIlanArtham // 10 // jo dei suddhadhamma so paramappA jayammi na hu anno / kiM kappadumasAraso iyaratarU hoi kaiyAvi ? // 101 // 1 yo yathAvAdaM na kroti| Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahisayapayaraNaM / [ yo dadAti zuddhadharma sa paramAtmA jagati naivAnyaH / kiM kalpadrumasadRza itaratarurbhavati kadApi ? // ] yaH sAdhvAdirdadAtizuddhadharma sa paramAtmevAtivallabha iva sarvopakArArhaH, jagati naivAnyastatsamaH / kiM kalpadrumasadRzo'nyataruH sahakArAdirbhavati kasminnapi kAle ? // 101 // je amuNiyaguNadosA te kaha vibuhANa huMti majjhatthA / . aha tevi hu majjhatthA tA visaamayANa tullattaM // 102 // [ye'jJAtaguNadoSAste kathaM vibudhAnAM bhavanti madhyasthAH ? / atha te'pi hi madhyasthAstadA viSAmRlayostulyatvam // ] ye'muNitaguNadoSAste kathaM viduSAM bhavanti madhyasthAH-madhyasthatayA saMmatA ityarthaH ? / madhyasthA hi ye, te guNiSu prItiM dadhati, duSTeSu copekSAM kurvanti / yadi te'pi guNadoSAnabhikSA api mAdhyasthyabhAjaH, 'tA' tarhi viSAmRtayostulyatvam // 102 // mUlaM jiNiMdadevo tavvayaNa gurujaNaM mahAsuyaNa / sesaM pAvaTThANaM paramappaNayaM ca vajjemi // 103 // / mUlaM jinendradevasta gurujano mahAsujanaH / zeSaH pApasthAnaM paramAtmIyaM ca varjayAmi // ] mUlamAzrayo mamAIn , tathA, tadvacana tatpraNIto dharmaH, tathA, gurujanaH sujanaH, napuMsakatvaM prAkRtatvAt, arhantaM dharma suguruM caashryaamiityrthH| zeSamebhyo'nyad yat pApasthAnaM mithyAtvAdi paraM paratIrthikasaMbandhikama, 'appaNayaM' iti AtmIyakaM kulakramAyAtaM gotradevIpUjana-pArzvasthanamanA'vidhiprarUpaNAdi varjayAmi // 10 // amhANa rAyarosaM kassuvari ittha natthi guruvise| jiNaANarayA guruNo dhammatthaM sesa vosarimo // 104 // [ asmAkaM rAgaroSaM kasyoparyatra nAsti guruviSaye / jinAjJAratA guravo dharmArtha zeSAn vyutsRjAmaH // ] asmAkaM rAgaroSaM samAhArAnapuMsakatvAt prIti-dveSau kasyApyupari atra jagati nAsti guruviSaye, kevalaM jinAkSAratA guravo dharmArtha 'praGgI Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahisayapayaraNaM / kriyante' iti zeSaH / upa0 devAn nirdoSAn , proktaM ca dharmamaGgIkurmaH / zeSAnetadviparItAn vyutsRjAmaH // 104 // no appaNA parAyA guruNo kaiyAvi huMti suddhANaM / jiNavayaNarayaNamaMDaNamaMDiya savvevi te sugurU // 105 // * [no AtmIyAH parakIyA guravaH kadApi bhavanti zuddhAnAm / jinavacanaratnamaNDanamaNDitAH sarve'pi te suguravaH ] no naiva AtmIyAH parakIyA vA guravaH kadApi bhavanti zuddhAnAm / 'ete hi asmatpUrvajAhatAstena yAdRzAstAdRzA vA bhavantu, etatpArzva eva batAyuccAraH kAryaH, vastrapAtrAdi vA etebhya eva dayam , iti vibhAgo na kalpate / kiM tarhi / jinavacanaratnamaNDanamaNDitA ye, sarve'pi te svaguravaH // 10 // balikijjAmo sajjaNajaNassa suvisuddhapunnajuttassa / jassa lahu saMgameNaM visuddhabuddhI samullasai // 106 // [ balIkriyAmahe sajjanajanasya suvizuddhapuNyayuktasya / ... yasya laghu saMgamena vizuddhabuddhiH samullasati // ] vayaM balikriyAmahe sajanajanasya suguroH suvizuddhena puNyena zrutacAritrarUpeNa yuktasya, yasya saMgamena laghu zIzuddhabuddhirdharmakaraNodyamaH samullasati // 106 // ajjavi guruNo guNiNo suddhA dIsaMti taDayaDA kei / paraM jiNavallahasariso puNovi jiNavallaho ceva // 107 // [ adyApi guravo guNinaH zuddhA dRzyante kriyAkaThorAH / paraM jinavallabhasadRzaH punarapi jinavallabha eva // ] asminnapi kAle guravo guNino jJAnAdiyuktAH zuddhAH zuddhaprarUpakAH sAkSAd vIkSyante / 'taDayaDA' iti dezyatvAt kriyAkaThorAH ke'pi kiyantaH / paraM jinavallabhasadRzaH punarapi jinavallabha eva / sa hi jinezvararAcAryadIkSito'pi caityavAsaM kaTuvipAkaM matvA saMvegAta suvihitaziromaNizrImadabhayadevasUripArzvamupasaMpannaH // 107 // vayaNevi sugurujiNavallahassa kesiM na ullasai sammaM / aha kaha diNamANateyaM uluyANaM harai aMdhattaM ? // 108 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 sahisayapayaraNaM / [ vacane'pi sugurujinavallabhasya keSAM nollasati samyakvam / atha kathaM dinamaNiteja ulUkAnAM haratyandhatvam ? // ] vacanAt sugurujinavallasyApi keSAJcit samyaktvaM nollasati / atra dRSTAntamAha 'atha' iti pakSAntare, dinamaNiteja ulUkAnAmandhatvaM kathaM kena prakAreNa harati ? // 108 // tihuyaNajaNaM marataM dadrUNa niyaMti je. na appANaM / viramaMti na pAvAu ghiddhI ! dhikRttaNaM tANa // 109 // [ tribhuvanajanaM mriyamANaM dRSTvA pazyanti ye nAtmAnam / . viramanti na pApAd dhigdhig dhRSTatvaM teSAm // ] tribhuvanajanaM mriyamANaM dRSTvA pazyanti ye pramAdino nAtmAnam / kathamevam ? / yato viramanti na pApAd duSkarmaNaH, teSAM dhRSTatvaM dhig dhik / tasmAd dharmapramAdastyAjya eva // 106 // soeNa kaMdiUNaM kuTTeUNaM siraM ca urauyaraM / appaM khivaMti narae taMpi ya dhiddhI kunehattaM // 110 // [ zokena krandayityA kuTTayitvA zirazcorohRdayam / AtmAnaM kSipanti narake tadapi ca ghidhik kusnehatvam // ] zokeneSTaviyogajena krandayitvA, kuTTayitvA zira uro hRdayamudaraM ca, tatazcAtmAnaM tipanti narake upalakSaNatvAt tiryaggatyAdau; tasmAdapi dhig dhik kusnehatvaM mRtArthe ziraHkuTTanAdi // 110 // egaMpi ya maraNaduhaM annaM appAvi khippae narae / egaM ca mAlapaDaNaM annaM ca lauDeNa siraghAo // 111 // [ ekamapi ca maraNaduHkhamanyadAtmApi kSipyate narake / ekaM ca mAlapatanamanyacca lakuTena ziroghAtaH // ] ekaM priyamaraNaduHkhaM tadartha zokazca prAtmAnaM kSipyate (? ti) nrke| atrArthe laukikadRSTAntaH-ekaM punarmAlAta patanam , anyaH punarlakuTena yaSTyA ziroghAtaH // 111 // saMpai dUsamakAle dhammatthI sugurusAvayA dulahA / nAmagurU nAmasaDDhA sarAgadosA bahU asthi // 112 // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTThisayapayaraNaM / [saMprati duHSamAkAle dharmArthinaH suguruzrAvakA durlabhAH / / nAmaguravo nAmazrAddhAH sarAgadveSA bahavaH santi // ] saMprati duHSamAkAle dharmArthinaH suguravaH zrAvakAzca durlabhAH, nAmnaiva guravo dravyAcAryAH, nAmnaiva zrAddhAH sarAgadveSA bahavaH 'asti' ityavyayaM santItyarthe // 112 // kahiyapi suddhadhamma kAhivi dhannANa jaNai ANaMdaM / micchattamohiyANaM hoi raI micchadhammesu // 113 // ( kathito'pi zuddhadharmaH keSAmapi dhanyAnAM janayatyAnandam / mithyAtvamohitAnAM bhavati ratimithyAdharmeSu // ) liGgavyatyaye kathito'pi zuddhadharmaH keSAmapi stokAnAmeva dhanyAnAM janayatyAnandam , yato mithyAtvamohitAnAM bhavati ratiH svAsthyaM mithyAdharmeSu lokAdidharmeSu // 113 // ikapi mahAdukkha jiNasamayaviUNa suddhahiyayANaM / jaM mUDhA pAvAiM dhamma bhaNiUNa seveti // 11 // ( ekamapi mahAduHkhaM jinasamayavidAM zuddhahRdayAnAm / yanmUDhAH pApAni dharma bhaNitvA sevante // ) arhanmatavidAM zuddhahRdAmapyekaM mahAduHkhaM yanmUDhA mithyAtvamohitAH pApAni agamyagamanavadhAdIni 'dharmaH' iti bhaNitvA sevante, yadAhuste bhAgavate; " kAmAdupAgatAM gacchedagamyAmapi yossitm| jitendriyo'pi tAM tyaktvA yujyate strIvadhena sH||" ityAdi tathA, "dvau mAsau matsyamAMsena" ityAdi ca / tathA, jainammanyA api kecid 'yathA kathaJcit sAdhubhyo deyam , liGgamAtrameva ca vandyam' ityAdyuktvA prAdhAkarmikadAnAsaMyatabhaktyAdikamapi dharmatayA kArayanti // 114 // thovA mahANubhAvA je jiNavayaNe ramaMti saMviggA / tatto bhavabhayabhIyA sammaM sattIi pAlaMti // 115 // (stokA mahAnubhAvA ye jinavacane ramante saMvignAH / tato bhavabhayabhItAH samyaktvaM zatyA pAlayanti // ) Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahisayapayaraNaM / stokA mahAnubhAvA mahAsattvAH santi ye'rhaduktau ramanti ( ? nte) ratiM kurvanti tadvacanaM zRNvantItyarthaH / kiM0 / saMvignAH saMvegazAlinaH / tatastebhyaH zuzrUSakebhyaH sakAzAd ye bhavabhayabhItAH santaH svazaktyanusAreNa samyaktvaM pAlayanti te stokAH, zuzrUSAyA nihnavAdiSvapi sattvAt / ko'rthaH ? |ye jinavacaHzuzrUSanti te'lpAH, tebhyo'pi samyaktvadhArakAH stokAH // 11 // savvaMgapi hu sagaDaM jaha na calai ikkabaDahilarahiye / taha dhammaphaDADovaM na calai sammattaparihINaM // 116 // ( sarvAGgamapi khalu zakaTaM yathA na calatyekakIlikArahitam / tathA dharmasphaTATopo na calati samyaktvaparihInaH // ) sarvAGgayuktamapyano yathA na calati, ekA cAsau 'baDahilA' ca lokaprasiddhau dhUrmUle kIlikAvizeSastayA rahitam, tathA dharmADambaraH, napuMsakatvaM prAkRtazailyA, na calati samyaktvaparihInaH // 116 // na muNaMti dhammatattaM satthaM paramatthaguNahiya ahiyaM / bAlANa tANa uvari kaha roso munniydhmmaann?||117|| ( na jAnanti dharmatattvaM zAstraM paramArthaguNahitamadhikam / bAlAnAM teSAmupari kathaM roSo jJAtadharmaNAm ? // ) na muNanti dharmarahasyam , tathA, zAstraM na jAnanti / kiMbhUtaM zAstram, adhikaM yathA bhavatyevaM paramArthaguNAnAM jJAnAdInAM hitam / teSAM bAlAnAmupari ko roSo muNitadharmANAm ? pratyutAnukampaiva bhavati // 117 // appAvi jANa vayarI tesiM kaha hoi parajie karuNA / corANa baMdiyANa ya diluteNaM muNeyavvaM // 118 // ( AtmApi yeSAM vairI teSAM kathaM bhavati parajIve karuNA / caurANAM bandinAM ca dRSTAntena jJAtavyam // ) svajIvo'pi, AstAmanyaH, yeSAM vairI iva, jAnanto'pi kadAgrahaastA utsUtroktyAdinA''tmAnamapi narakaM prApayanti, teSAmAtmazatrUNAM kathaM bhavati parajIve upadezye karuNA / caurANAM tathA bandikAnAM, ye balAdanyAn gRhItvA dhanArtha bandIkurvanti teSAM dRSTAntena muNitavyametat pUrvoktam / te hi prAk svamaraNamaGgIkRtya tato'nyAn praharantIti // 11 // Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ shisypyrnnN| - je rajadhaNAINaM kAraNabhUyA havaMti vAvArA / tevi hu aipAvajuyA dhannA chaDaMti bhavabhIyA // 119 // (ye rAjyadhanAdInAM kAraNabhUtA bhavanti vyaapaaraaH| tAnapi khalvatipApayutAn dhanyA muJcanti bhavabhItAH // ) ye rAjyadhanAdInAM hetubhUtA vyApArAH zatruhanana-rAjyasevA-kRSivANijyAdayastAnapi, 'huH' nizcaye, dhanyAzchardayanti bhavabhayabhItAH santo ytste'tipaapyutaaH||11|| bIyA ya sattarahiyA dhaNasayaNAIhiM mohiyA luddhaa| sevaMti pAvakammaM vAvAre uyarabharaNaTe // 120 // (dvitIyAzca sattvarahitA dhanasvajanAdibhirmohitA lubdhAH / sevante pApakarma vyApAre udarabharaNArthe // ) pUrvoktamahAsattvebhyo'nye niHsattvA dhanArjanasvajanarakSaNAdibhirmohitAsta eva lubdhA lobhavantaH sevante pApakarma kRSyandhitaraNa-dezAntarayAna-karmAdAnasevA diduSkarma / kasmin ? / vyApAre uradabharaNArtharUpe nopakArAyetyarthaH // 120 // taiyAhamANa ahamA kAraNarahiyA anANagavyeNa / je jati ussuttaM tesiM dhiddhitthu paMDitte // 121 // ( tRtIyA adhamAnAmadhamA kAraNarahitA ajJAnagarveNa / ye jalpantyutsUtraM taSoM dhiradhigastu pANDityam // ) tRtIyA adhamAnAmapyadhamAH santi ye dhanArjanAdiheturahitA jalpantyutsUtramazAnagarveNa / teSAM pANDityaM dhira dhigastu, yadakAraNamapi durgatiM nayati // 12 // jaM vIrajiNassa jio mriybhvussuttlesdesnno| sAgarakoDAkoDiM hiMDai aibhImabhavagahaNe // 122 // ( yad vIrajinasya jIvo marIcibhavotsUtralezadezanataH / sAgarakoTAkoTIhiNDatyatibhImabhavagahane // ) yad vIrajinasya jIvo marIcibhave utsUtralezadezanataH sAgaropamakoTAkoTi hiNDati bhramati atibhImabhavagahane // 122 // Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDhisayapayaraNaM / tA je imapi vayaNaM vAraM vAraM suNittu samayammi / doseNa avagaNittA ussuttapayAiM sevaMti // 123 // ( tasmAd ye idamapi vacanaM vAraM vAraM zrutvA samaye / dveSeNAvagaNayyotsUtrapadAni sevante // ) tato ye idaM pUrvoktaM vacanaM vAraM vAraM zrutvA samaye AvazyakaniyuktyAdau doSeNAbhinivezarUpeNAvagaNayya utsUtrapadAni sevante, karaNadvArA jalpanti ca // 123 // tANa kahaM jiNadhammaM kaha nANaM kaha duhANa veraggaM / kUDAbhimANapaMDiyanaDiyA buDaMti narayammi // 124 // ( teSAM kathaM jinadharmaH kathaM jJAnaM kathaM duHkhebhyo vairAgyam ? / kUTAbhimAnapANDityanaTitA bruDanti narake // ) teSAM kathaM jinadharmaH, kathaM jJAnaM sadbodhaH, kathaM duHkhebhya udvejanam ? / tarhi kiM bhvti?| kUTo'bhimAno yatra tacca tat pANDityaM ca tena naTitA viDambitA bruDanti narake // 124 // mA mA japaha bahuyaM je baddhA cikkaNehiM kammehiM / savvesi tesi jAyai hiuvaeso mahAdoso // 125 // ( mA mA jalpata bahu ye baddhAzcikkaNaiH karmabhiH / sarveSAM teSAM jAyate hitopadezo mahAdveSaH // ) 'mA mA' iti niSedhe, jalpata bahukaM hitopadezam / kutaH 1 / ye baddhAzcikkaNairnibiDaiH karmabhiH sarveSAM teSAM jAyate hitopadezo mahAdoSo dveSaH zrIme ghaDe nihitaM' ityAdiko mahAdoSo vA // 125 // hiyayammi je kusuddhA te kiM bujhaMti dhammavayaNehiM ? / tA tANa kae guNiNo niratthayaM damihiM appANaM // 126 // ( hRdaye ye kuzuddhAste kiM budhyante dharmavacanaiH / / tasmAt teSAM kRte guNino nirarthakaM damayantyAtmAnam // ) hRdaye kuzuddhAH kadAgrahAdidoSayuktAste kiM budhyante zuddhavacanairAga1 Ame ghaTe nihitam / Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 sahisayapayaraNaM / moktibhiH ? / 'tA' tasmAt teSAM kRte guNino damayanti tatpratibodhaprayAsenAtmAnaM svam // 126 // - - dUre karaNaM dUrammi sAhaNaM taha pabhAvaNA dUre / jiNadhammasadahAvi tikkhadukkhAI niTThavai // 127 // [ dUre karaNaM dUre sAdhanaM tathA prabhAvanA dure / jinadharmazraddhApi tIkSNaduHkhAni niSThApayati // ] karaNaM dUre caturdhA dharmasya vartate, tathA prasAdhanaM vAcA bhaNanaM dUre, tathA, prabhAvanA " paviyaNI dhammakahI" ityevaMvidhaprabhAvakAJcitAhanmatamahimA dUre / kiM tarhi ? / jinadharmazraddhAnamapi tIkSNaduHkhAni niSThApayati, ilAputravat // 127 / / kaiyA hohI divaso jaiyA sugurUNa pAyamUlammi / ussuttalesavisalavarahio NisuNemi jiNadhamma // 128 // [kadA bhaviSyati divaso yadA sugurUNAM pAdamUle / utsUtralezaviSalavarahitaH zroSyAmi jinadharmam ? // ] kadA kasmin kAle bhaviSyati sa divaso dinaM, pakSAdhupalakSaNam, yadA sugurupAdamUle sthito'haM jinadharma nizRNomi, " vartamAnasAmIpye vartamAnavadvA" iti vacanAt zroSyAmi / kiMbhUtaH san / utsUtralezaviSalavarahitaH // 128 // dihAvi kevi guruNo hiyae na ramaMti muNiyatattANaM / kevi puNa adivaJciya smaMti jiNavallaho jema // 129 // [dRSTA api ke'pi guravo hRdaye na ramante jJAtatattvAnAm / ke'pi punaradRSTA eva ramante jinavallabho yathA // ] dRSTA api, prAstA (? satAm ) zrutAH, ke'pi guravaH sAmAcArIdakSA hRdi na ramante muNitatattvAnAm / tattvajJAstu jAnanti yannaikAki jhAnaM sugurutAhetuH, kevalA kriyA vA, kintu zAnakriye dve api saMvegayute sugurutAkAraNaM bhvtH| dRzyamAneSu kvacit saMvegAbhAvaH, kvacit kriyA'bhAvaH, kvacit zrutAbhAva iti saMtoSAya na teSAm / ke'pi punaradRSTA eva taccaritazrutyA ramante / ka iva ? / jinavallabho yathA // 126 // 1 prAvacanikaH dhrmktho| Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 sahisayapayaraNaM / 36 ajiyA aipAviTThA suddhagurU jiNavariMdatullatti / jo iha evaM mannai so vimuho suddhadhammassa // 130 // [ajitA atipApiSThAH zuddhaguravo jinavarendratulyA iti / ya ihaivaM manyate sa vimukhaH zuddhadharmasya // ] ajitAH SaDjIvavadhanirapekSA ata evAtipApiSThA ye bhavanti te'pi zuddhaguravo gautamAdikalpA athavA jinavarendratulyA ityevaM yaH ko'pyavivekaluptadRgiha manyate sa vimukhaH parAGmukhaH zuddhadharmasya // 130 // jo taM vaMdasi pujasi vayaNaM hIlesi tassa rAgeNa / tA kaha vaMdasi pujjasi jaNavAyaTiiMpi na muNesi // 131 // [yaM tvaM vandase pUjayAsa vacanaM helayasi tasya rAgeNa / tadA kathaM vandase pUjayasi janavAdasthitimapi na jAnAsi // ] "vyatyayo'pyAsAm" ityuktedvitIyArthe prathamA,tatoyaM jinaM tvaM vandase, tathA pUjayasi, tasyaiva cAhato vacanamAgamarUpaM hIlayasi rAgeNa prastAvAtsvaguruprarUpitotsUtrAdiSTirAgaNa / 'tA' tarhi kathaM tvaM vandase pUjayasi vA ? / 'kim' ityAdhyAhAryam / kiM janavAdasthitimapi lokoktivyavahAramapi na jAnAsi ? // 13 // kA sA sthitirityAhaloevi imaM suNiyaM jo ArAhijjai so na kovijjA / manija tassa vayaNaM jai icchasi icchiyaM kAuM // 132 // [ loke'pIdaM zrutaM yamArAdhayet taM na kopayet / manyeta tasya vacanaM yadIcchasIpsitaM kartum // ] loke'pIdaM zrutam , AstAM lokottare, yamArAdhayed rAjAdikaM taM na kopayet, mAnayet tasya vacanamAzArUpam , yadi cedicchasi IpsitaM svahitamanuSThAtum // 132 // dUsamadaMDe loe sudukkhasiddhammi dukkhaudayammi / dhannANa jANa na calai sammattaM tANa paNamAmi // 133 // duHSamAdaNDe loke suduHkhasiddhe duHkhodaye / dhanyAnAM yeSAM na calati samyaktvaM tAn praNamAmi // ] Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTThisayapayaraNaM / duHSamaiva paJcamAraka eva daNDayatyAsIkarotyAyurbalasaMpanmedhAdyapahAreNa lokamiti duHSamAdaNDastasmilloke sAMpratakAlabhAvijane, ataeva suduHkhasiddha tIkSNakRcchaniSpanne / punaH kiMbhUte / duHkhAnAM mAnasikAdInAM kaSTAnAmudayo yatra tasmin / IdRze'pi loke dhanyAnAM yeSAM samyaktvaM na calati, asmin kAle hi samyaktvasya durlabhatvAt, tatastAn praNamAmi // 133 // niyamaiaNusAreNaM vavahAranaeNa samayabuddhIe / kAlakkhittANumANe parikkhio jANio sugurU // 134 // tahavi hu niyajaDayAe kammaguruttassa neya viissimo| dhannANa kayatthANaM suddhagurU milai punnehiM // 135 // ahayaM puNo adhanno tA jai patto ya aha na patto ya / tahavi hu maha so saraNaM saMpai jo jugappahANagurU // 136 / / [nijamatyanusAreNa vyavahAranayena samayabuddhayA / kAlakSetrAnumAnena parIkSito jJAtaH suguruH // . tathApi khalu nijajaDatAM karmagurutvaM naiva vizvasimaH / dhanyAnAM kRtArthAnAM zuddhagururmilati puNyaiH // ahakaM punaradhanyastasmAdyAdi prAptazvAtha na prAptazca / tathApi khalu mama sa zaraNaM saMprati yo yugapradhAnaguruH // ] nijamatyanusAreNa, tathA " AlaeNaM vihAreNaM ThANaMcaMkamaNeNa ya 1 sakkA suvihiyA gAuM bhAsA veNaieNa ya // 1 // " ityAdinA vyavahAranayena, tathA, "saMvvajiNANaM jamhA bausakusIlehiM vaTTae titthaM" ityAdizrutasubuddhayA, kAlakSetrAnumAnena sugururdharmAcAryaH zrIjinapattisUrirUpaH parIkSito vicAritastathA jJAto'vagataH / yadyapyevamasti tathApi, 'huH' nizcaye, jaDatAyAH karmagurutvasya ca naiva vizvasimaH, yato dhanyAnAM kRtArthAnAM zuddhagurumilati puNyaireva / nanu tarhi 1 Alayena vihAreNa sthAnacakramaNena ca / zakyAH suvihitA jJAtuM bhASayA vainayikena ca // 1 // 2 sarvajinAnAM yasmAd bakuzakuzIlaivartate tIrtham / Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahisayapayaraNaM / tava kim ? ahaM punaradhanyo yena me nAjani prAg guruyogastato jAte'pi tasmin zaGke 'tA' tasmAd yadi prAptaH so'thacana prAptastathApi me bhavatu zaraNaM sa iti saMprati kAle yo yugapradhAnaguruH // 134 // 135 // 136 // jiNadhamma dugneyaM aisayanANIhiM najjae sammaM / tahavi hu samayaDhiIe vavahAraNaeNa nAyavvaM // 137 // [jinadharmo durjeyo'tizayajJAnibhirjJAyate samyak / tathApi khalu samayasthityA vyavahAranayena jJAtavyaH // ] jinadharmo durzeyaH, utsargApavAdanizcayavyavahArAdinayAtmakatvAta tato'tizayajJAnibhizcaturdazapUrvadharAdibhirjJAyate samyakasthitatvena tathA , pi samayasthityA " ussaggavavAyaviU gIyattho nissao ya jo tassa / aNagRhaMto viriya asaDho savvattha cAritte // 1 // " ityAdikayA / tathA, "nicchayo dunneyaM ko bhAvo kammi vaTTae smnno| vavahAro u jujai jo puvaviU carittammi // 1 // " ityAdivyavahAranayena ca veditavyo'rhaddharmArAdhakagurudvArA jinadharmaH // 137 // jamhA jiNehi bhaNiyaM suyavavahAraM visohayaMtassa / jAyai visuddhabohI jiNaANArAhagattAo // 138 // ( yasmAjinairbhaNitaM zrutavyavahAraM vizodhayataH / jAyate vizuddhabohirjinAjJArAdhakatvAt // ] yad yasmAjjinaiNitaM zrutavyavahAraM vizodhayataH zrutavyavahAreNa cAritrazuddhiM kurvato jAyate zuddhA bodhirdharmaprAptiH; kevalinApi tasyAGgIkaraNAt / kasmAt ? / jinAjhArAdhakatvAt / jinAjJA caivam ;-. 1 utsargApavAdavid gItArthoM nizrayazca yastasya / agUhan vIryamazaThaH sarvatra cAritre // 2 // 2 nizcayato durzAnaH ko bhAvaH kasmin vartate zramaNaH / vyavahAratastu yujyate yaH pUrvaviccAritre // 1 // Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahisayapayaraNaM / "jo jiNamayaM pavajaha tA mA vavahAranicchayaM muyaha / vavahAranayacchee titthuccheo jo bhaNio // 1 // "138 / / je je dIsaMti gurU samayaparikkhAe te na pujaMti / puNamegaM sadahaNaM duppasaho jAva jaM caraNaM // 139 // [ ye ye dRzyante guravaH samayaparIkSayA te na pUryante / punarekaM zraddhAnaM duSpasahaM yAvad yaccaraNam // ] ye ye dRzyante guravaH saMprati samayaparIkSayA te na pUryante parIkSAM na sahante / punarekaM zraddhAnaM vartate / duSprasaho yAvad yad yasmAcaraNaM pratipAditamasti // 136 // tA ego jugapavaro majjhatthamaNehi samayadiTThIe / sammaM parikkhiyavyo muttUNaM pavAhahalabola // 140 // [ tasmAdeko yugapravaro madhyasthamanobhiH samayadRSTayA / samyakparIkSitavyo muktvA pravAhakalakalam // ] tasmAdeko yugapravaro madhyasthamanobhiH pumbhiH samayaM dRSTvA nizIthavyavahArAdizrutavicAraNayA samyak priikssnniiyH| kiM kRtvA ? / muktvA pravAhakalakalam // 140 // saMpai dasamaccherayanAmAyariehiM jaNiyajaNamohA / suhadhammAu niuNavi calaMti bahujaNapavAhAo // 141 // [ saMprati dazamAzcaryanAmAcAryairjanitajanamohAH / zubhadharmAnnipuNA api calanti bahujanapravAhAt // ] saMprati duHSamAyAM dazamAzcarya cAsaMyatapUjAlakSaNam, nAmAcAryAzca liGgamAtropajIvinaH sAdhukriyAvikalAH sUrayastairdazamAcAryairjanito 'jaNa' iti prAkRtajanocito moho yeSAM madhyapadalopAt te janitajanamohA nipuNA apizuddhadharmAJcalanti / kasmAt ? / bahujanapravAhAt 'vaMzakramAyAtA bhraSTA api guravo mAnyA eva' ityAdikAt // 141 // jANijja micchadiTThI je paDiyAlaMbaNAI giNhaMti / je puNa sammaTThiI tesiM maNo caDaNapayaDIe // 142 // 1 yadi jinamataM prapadyadhvaM tato mA vyavahAra-nizcayau muzcata / vyavahAranayacchede tIrthacchedo yato bhaNitaH // 1 // Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stttthisypyrnnN| [jAnIta mithyAdRSTIn ye patitAlambanAni gRhNanti / ye punaH samyagdRSTayasteSAM manazcaTanapadikAyAm // ) jAnIta mithyAdRSTIMstAna ye patitAnAM mArgabhraSTapArzvasthAdInAM tacchrAdvAnAM vAlambanAni tadAcIrNakupravRttibahumAnavastupAlAdyAcIrNaprapAkUpArAmAdikaraNarUpAni gRhNanti / ye punaH samyagdRSTayasteSAM manazcittaM caTanapadikAyAM guNasthAnArohamArge bhavati // 132 // savvaMpi jae sulahaM suvannarayaNAivatthuvitthAraM / nicca ciya melAvaM sumagganirayANa aidulahaM // 143 // ( sarvo'pi jagati sulabhaH suvarNaratnAdivastuvistAraH / nityameva melaH sumArganiratAnAmatidurlabhaH // ) sarvamapi jagati sulabhaM suvarNaratnAdivastuvistAraM jAnIta, kintu nityameva melApakaM sumArganiratAnAmatirdulabham, "dullaho mANuso jammo 143 // ahimANavisovasamatthayaM ca thuvvaMti deva guruNo y| tehiMpi jai mANo hA hI ! taM puvvaduccariyaM // 144 // ( abhimAnaviSopazamArthaM ca stUyante devA guravazca / tairapi yadi mAno hA hI ! tat pUrvaduzcaritam // ) jAtyAdigarvaviSopazamArthameva ca mithyAtvAdidoSopazAntaye stUyante, upalakSaNatvAt sevAdInAm, devA guravazca, tairapi yadi mAno devamAno 'matpUrvajakAritamidam , ko'muM vihAyAnyatra caitye pUjAdau vartate ? mayi jIvati matkAritapratimAne eva balyAdi kAryam' ityAdikaH, guruviSayamAno'pi yathA tulye'pi sovihitye guNavattve ca svAhatagurUNAM bahumAnanaM matsarAdanyAvamAnanam , hA hI tat pUrvaduzcaritam // 14 // jo jiNaAyaraNAe loo na milei tassa AyAre / hA hA mUDha ! karaMto appaM kaha bhaNasi jiNapaNayaM ? // 14 // ( yo jinAcaraNayA loko na milati tasyAcArAn / hA hA mUr3ha ! kurvannAtmAnaM kathaM bhaNasi jinapraNatam ? // ) 1 durlabha mAnuSyakaM jnm| Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 sahisayapayaraNaM / yaH pArzvasthAdijano jinoktena AcaraNayA ca na milati na saMgacchate, tasyAcArAn sAmAcArIvizeSAn hA hA ! he mUr3ha ! kurvan kathamAsmAnaM bhaNasi jinapraNItaM jinapraNayaM vA ? // 145 // jaM ciya loo mannai taM ciya mannati sayalaloyAvi / jaM mannai jiNanAho taM ci mannati ke viralA // 146 // ( yadeva loko manyate tadeva manyante sakalalokA api / yad manyate jinanAthastadeva manyante ke viralAH // ) yadeva svakalpitAdi loka ekaH kazcit pArzvasthAdirmanyate tadeva manyante sakalA api nirvivekajanAH / yatpunarmanyate jinanAtho'rhan, tadeva manyante kespi viralA laghukarmANaH, anuzrotaH prasthitebhyaH pratizrotaHprasthitAlpatvAt // 146 // sAhammiyAu ahio baMdhusuyAIsu jANa aNurAo / tersi nahu sammattaM vinneyaM samayanIIe // 147 // ( sAdharmika dadhiko bandhusutAdiSu yeSAmanurAgaH / teSAM naiva samyaktvaM vijJeya samayanItyA | ) 66 sAdharmikAt samadharmiNo'dhiko bandhusutAdiSu yeSAmanurAgaH, naivaM jAnanti yathA- annannadesajAyA annannAhAravaDhiyasarIrA / jiNa sAsaNaM pavannA savve te baMdhavA bhaNiyA // 1 // vitthinnapANAsaNakhAimehiM pupphehiM pattehiM puNaSphalehiM / susAvayANaM kara NijjameyaM kayaMva jamhA bharahAhiveNaM // 2 // " zrIvIrasvAmirAmAdidRSTAntAzca / teSAM naiva samyaktvaM vijJeyam / kayA / samayanItyA yAgamayuktyA // 47 // jai jANasi jiNanAho loyAyAraNa pakkhao hUo / tA taM taM mannato kaha mannasi loyamAyAre ? || 148 // - 1 anyAnyadezajAtA anyAnyAhAravardhitazarIrAH / jinazAsanaM prapannAH sarve te bAndhavA bhaNitAH // 1 // vistIrNapAnAzanakhAdimabhiH puSpaiH patraiH punaH phalaiH / suzrAvakANAM karaNIyametat kRtamiva yasmAd bharatAdhipena // 2 // Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTThisayapayaraNaM / ( yadi jAnAsi jinanAtho lokAcArANAM pakSato bhUtaH / tadA tvaM taM manyamAnaH kathaM manyase lokAcArAn ? // ) yadi jAnAsi jinanAtho lokAcArANAM parvAdiSu janasatkArAdirUpANAM pakSato bhUto dUrasthaH, tarhi tvaM bhoH zrotaH ! tamahantaM manyamAnaH kathaM manyase lokAcArAn ? / makAro'lAkSaNikaH // 14 // je mannati jiNidaM puNovi paNamaMti iyaradevANaM / micchattasaMnivAyagaghatthANaM tANa ko vijjo ? // 149 // ( ye matvA jinendraM punarapi praNamantItaradevAn / mithyAtvasaMnipAtagrastAnAM teSAM ko vaidyaH ? // ) ye kecid mAnayitvA'rhaduktaM dharmamaGgIkRtya pUjAdinA praNamantItaradevAna hariharAdIn , teSAM mithyAtvameva saMnipAto vAtapittazleSmaNAmaikyAd rogavizeSastena prastAnAM ko vaidyaH ko bhAvibhiSag ? // 14 // ego sugurU egAvi sAvayA ceiyANi vivihANi / tattha ya jaM jiNadavvaM parupparaM taM na vicaMti // 150 // ( ekaH sugurureke'pi zrAvakAzcaityAni vividhAni / tatra ca yajjinadravyaM parasparaM tad na vyayante // ) aperevakArArthatvAdeka eva suguruH,sugurutA cAsya bAhyADambaradarzanena tAdRzalokApekSayA na tu pAramArthikI, eke eva nAmazrAvakAH,tathAcaityAni vividhAnyekAnyeva / tatra ca suguruzrAvakacaityAnAmaikye'pi yajjinadravyam, upalakSaNena jJAnasvasAdhAraNagrahaH, tat parasparaM na vikrINanti ajJAnAvRtAH santo na vyayante / anyasAdharmikakAritacaitye dravyaM sadapi na dadAtItyarthaH // 150 // te na gurU no saDDhA na pUio hoi tehiM jiNanAho / mUDhANaM mohaTTiI sA najjai samayaniuNehiM // 151 // ( te na guravo no zrAddhA na pUjito bhavati tairjinanAthaH / mUDhAnAM mohasthitiH sA jJAyate samayanipuNaiH // ) yadupadezAt te zrAddhAbhAsAstathA kurvanti te na guravaH / guravastu na svadAkSiNyAdinA zliSTaM vadanti / tathA, na te shraaddhaaH| na pUjito bhavati Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDhisayapayaraNaM / taimiyomatsaragrastairjinanAthaH, tatpUjA hi manaHzAntaye kriyate / kiM tarhi ? / mUDhAnAM mohasthitiH sA tAdRzI jJAyate samayanipuNaiH kuntaladevIvat // 15 // so na gurU jugapavaro jassa ya vayaNammi vaTTae bheo / ciyabhavaNasaDDhagANaM sAhAraNadavvamAINaM // 152 // ( sa na gururyugapravaro yasya ca vacane vartate bhedaH / caityabhavanazrAddhAnAM sAdhAraNadravyAdInAm // ) sa gururyugapravaro na, yadvacane vartate pravartate pArthakyaM caityabhavanazrAddhakAnAM sAdhAraNadravyAdInAM ca / makAro'lAdANikaH // 152 // saMpai pahuvayaNeNavi jAva na ullasai vihiviveyaraM / tA nibiDamohamicchattagaMThiyAduTThamAhappaM // 153 // ( saMprati pramuvacanenApi yAvannollasati vidhivivekatvam / tAvannibiDamohamithyAtvagranthitAduSTamAhAtmyam // ) saMpratyapi duHSamAyAmapi prabhorjinasya vacanena zrutena yAvannollasati vidherdevasvajJAnasvAhatpUjAdikartavyavizeSasya viveko vicAraNA tadbhAvo vidhivivekatvaM, tAvanibiDamohamithyAtvagranthitAduSTamAhAtmyam // 153 // baMdhaNamaraNabhayAiM dukkhAiM tikkhAiM neya dukkhaaii| dukkhANamiha nihANaM pahuvayaNAsAyaNAkaraNa // 154 // ( bandhanamaraNabhayAni duHkhAni tIkSNAni naiva duHkhAni / duHkhAnAmiha nidhAnaM pramuvacanAzAtanAkaraNam // ) bandhanamaraNabhayAni duHkhAni tIkSNAni, tAni ca naiva duHkhAni, alpakAlabhAvitvAt teSAm / kiM tarhi ? / duHkhAnAmiha jagati nidhAnaM prabhuvacanAzAtanAkaraNam , "osAyaNamicchattaM" ityAdhukteH // 154 // pahuvayaNavihirahassaM nAUNavi jAva dIsae appA / tA kaha susAvayattaM je cinaM dhIrapurisehiM ? // 155 // (pramuvacanavidhirahasyaM jJAtvApi yAvad dRzyata AtmA / tadA kathaM suzrAvakatvaM yaccIrNaM dhIrapuruSaiH ? // ) . 1 AzAtanAmithyAtvam / Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTThiyapayaraNaM / 47 prabhuvacanoktavidhitattvaM " vaMde ubhaokAlaMpi " ityAdi jJAtvA yAvadAtmA dRzyate pratimApannazrAvakasyAtmanaH svarUpaM vicAryate, 'tA' tadA ' kaha ' iti kutra subhAvakatvaM yaccIrNa dhIrapuruSaiH kAmadevAdibhiH // 155 // jovi hu uttamasAvayapayaDIe caDaNakaraNaasamattho / tahavihu pahuvayaNakaraNe maNoraho majjha hiyayasmi // 156 // ( yadyapi khattamazrA vakapadikAyAM caTanakaraNAsamarthaH / tathApi khalu prabhuvacanakaraNe manoratho mama hRdaye || ) yadyapi ' hu' nizcaye uttamazrAvaka paripATyAM caTanakaraNe ArohaNavidhAne'samartho'hamasmi, kAlAdivaiSamyAt ; tathApyarhaduktavidhAne manoratho mama hRdaye 'asti ' iti gamyate // 156 // tA pahu ! paNamiya calaNe ekaM patthemi paramabhAveNa / tuhavayaNarayaNagahaNe ailoho hujja majjha sayA // 157 // ( tasmAt prabho ! praNamya caraNAvekaM prArthaye paramabhAvena / tvadvacanaratnagrahaNe'tilobho bhaved mama sadA // ) tasmAd he prabho ! arhan zrIjinapattisUriguro vA, tvaccaraNau praNamya ekameva prArthayAmi paramabhAvena, tvadvacanAnyeva ratnAnIva ratnAni tadgrahaNe'tilobho mama bhavet sadA // 157 // iha micchavAsanika bhAvao galiyagurUviveyANaM / amhANa kaha suhAI saMbhAvijjaMti sumiNevi ? // 158 // ( iha mithyAvAsa nikRSTabhAvato galitaguruvivekAnAm / asmAkaM kathaM sukhAni saMbhAvyante svapne'pi ? || ) iha duSSamAkAle mithyAvAsena mithyAtvavAsanayA nikRSTo virUpo bhAvo mithyAvAsanikRSTabhAvastasmAd galitaguruvivekAnAmasmAkaM kathaM sukhAni saMbhAvyante gaNyante svapne'pi ? // 158 jaM jIviyamittaMpi ha dharemi nAmaM ca sAvayANaMpi / taMpi pahu ! mahAcojjaM aivisame dUsame kAle || 159 // 9 vandata ubhayakAlamapi / 1 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTThisayapayaraNaM / ( yajjIvitamAtramapi khalu dharAmi nAma ca zrAvakANAmapi / tadapi prabho ! mahAzcaryamativiSame duHSame kAle || ) 5 yajjIvitamAtramapi dhArayAmi kenacid bhaGgakena dezasaMyatajIvitamAtramapi sphuTaM dhAiyAmi ca punaH, yat zrAvakANAM nAmApi dhArayAmi tadapi prabho ! 'mahAcojjaM ' mahadAzcaryamativiSame duHSamAkAle // 156 // paribhAviUNa evaM taha suguru ! karijja amha sAmittaM / pahusAmaggisujoge jaha sahalaM hoi maNuyattaM // 160 // ( paribhAvyaivaM tathA suguro ! kuryA asmAkaM svAmitvam / prabhusAmagrIsuyoge yathA saphalaM bhaved manujatvam // ) paribhAvya cintayitvA evaM pUrvoktam, he suguro ! kuryA vidadhyA asmAkaM svAmitvam, yathA prabhuNA'rhatA durlabhatayoktA sAmagrI dharma sAdhanopaskAraH " caMttAri paramaMgANi dullahANi ya jaMtuNo " ityAdikA tasyAH suSThu yogaH prAptistasmin yathA saphalaM ratnatrayArAdhanaphalakalitaM bhavati manujatvam // 160 // evaM bhaMDAriyanemicaMdaraiyAvi kavi gAhAo / vihimaggarayA bhavvA paDhaMtu jANaMtu jaMtu sivaM / / 161 // ( evaM bhANDAgArikanemicandraracitA api katicid gAthAH / vidhimArgaratA bhavyAH paThantu jAnantu yAntu zivam // ) evaM pUrvoktayuktyA bhANDAgarikaH sa cAsau nemicandrazca sajjanasutaH zrIjinezvarasUreH pitA ca tena racitAH katicit gAthAH 160 mAnA: vidhimArgaratA bhavyAH paThantu sUtrataH, jAnantu arthaparijJAnena, tatazcaitatpAThaparijJAnAbhyAM yAntu zivam / zivazabdopAdAnaM cAvasAnamaGgalArtham // 161 // svasmRtibIjakametat SaSTizataprakaraNasya sadvRtteH / likhallekhakavadayaM ziSyaH zrIdhavalacandraguroH // 11 // iti zrISaSTizataprakaraNAvacUriH // zrI zrI zrI // 1 catvAri paramAGgAni durlabhAni ca jantoH / Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munizrImohanalAlajI jainagranthamAlAyA prAptavyAni pustkaani|| 1 surasundarIcariaM / prAkRtabhASAyAM catuHsahasUgAthAbaddho'yaM granthaH / anAdhikRtakathA saralayA'tha ca sarasayA bhASayA prtipaaditaa| viSamasthaleSu sNskRtpryaayaissttippnkmpykaari| anekajJAtavyavRttAntaparipUrNayA saMskRtabhASAtmikayA vistIrNayA prastAvanayA vibhUpitam / vidvadbhibhUyaH prazaMsitam / mUlya sAdhAraNapatrAtmakasya rUpyakadvayam / uccapatrAtmakasya rUpyakatrayam / 2 haribhadrasUricaritram / suprasiddhajainagranthakArasya haribhadrasUreritihAsaviSayamadyAvadhisamupalabhyamAnaM samastamapi vRttaM mahatA parizrameNa samAsAdya saMkalitam / aitihAsikadRSTyAlikhitapidaM pustakaM prasTataviSaye'tyupayuktatAbhadvitIyatAM ca bibharti, sudRDhapatreSu editasyApyasya mUlyaM kevlmaannkctussttym| sptsNdhaanmhaakaavym|atr RSabhanAtha-zAntinAtha-neminAthapArzvanAtha-mahAvIrasvAmi-kRSNa-rAmacandrANAM saptAnAmapi mahAtmanAM vibhinnaghaTanAzAlInyApi caritrANi sazaireva zabdavinyAsaiH prati pAditAnIti viduSAmatyAzcaryakaro'dRSTapUrvazcAyaM grantho mahatA :rizamaNApalabhya saMzodhya ca prakAzitaH / viSamasthaleSu TippananA lakRtaH / sudRDhapatreSu mudritasyApyasya mUlyaM kevalamaSTANakAH / 4 gautamIyamahAkAvyam / asmin mahAkAvye gautamAghekAdazagaNadharANAM vIraprabhupArthe saMzayacchedanAnantaraM pratrajyAparyantaM sampUrNatayA sumanohararItyA caritaM pratipAditamasti / mUlyamaSTANakAH / pArzvanAtha caritram / bahUnyAcAryaH pArzvanAthacaritAni viracitAni dRzyante tathA'pyasya racanA hRdayaMgamA / prAptisthAnam munizrImohanalAlajI jaina granthamAlA kAryAlaya Thi, rAmavATa jaina mandira mu0 banArasa siTI