Book Title: Pratikraman Hetu Garbhit Swadhyay
Author(s): Pravin K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023334/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA viracita pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya zabdazaH vivecana vivecaka : paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita vAdhyAya zabdazaH vivecana | mULa graMthakAra - laghuharibhadrasUri mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjA + AzIrvAdadAtA + vyAkhyAnavAcaspati, zAsanaprabhAvaka sva. pa. pU. AcAryadeveza zrImadvijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA tathA SadarzanavettA, mAvacanikapratibhAdhAraka sva. pa. pU. munipravara, zrI mohajitavijayajI mahArAjA tathA vartamAna zrutamarmajJAtA vidvAna pa. pU. AcArya bhagavaMta zrImadvijaya yugabhUSaNasUrIzvarajI mahArAjA vivecanakAra - paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA saMkalanakArikA che suvizAlagacchAdhipati - vyAkhyAnavAcaspati pa. pU. AcAryadeveza zrImadvijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI ma. sA.nA AjJAvartInI pUjya caMdrAnanAzrIjI ma. sA.nA viduSI ziSyA pUjya cArunaMditAzrIjI ma. sA.nA ziSyA dhyAnarucitAzrIjI saMsthAnA jJAnakhAtAmAMthI : prakAzaka : A pustaka jJAnabhaMDArIzrIsaMghane bheTa Apela che. tArtha che.' mRtadevatA bhavana', 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, ga, nAdAvAda-7. kAtAthI hipa Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya zabdazaH vivecana vivecanakAra ka paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA vIra saM. : 2535 vi. saM. 206pa AvRttiH prathama ka nakala : 300 vIra saM. 2538 vi. saM. 2018ne AvRtti dvitIya ka nakala H 300 mUlya rU. 80-00 * Arthika sahayoga zrImatI hasumatibena zAMtilAla zAha, (sihora-hAla muMbaI) ha. nIlakamalabhAI, rajanIbhAI, IlAbahena, nItAbahena prAptisthAna : jAtA kA 112 mRtadevatA bhavana', 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phlehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. Email : gitarthganga@yahoo.co.in, gitarthganga@gmail.com AkAza ejansI pahelo mALa, mehamuda saiyada bilDIMga, prakAza sinemA pAse, ghIkAMTA, amadAvAda-1. lenaH 22124610 | sarva hakka gItArtha gaMgA TrasTane AdhIna che.) Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - amadAvAda : gItArtha gaMgA 'zrutadevatA bhavana', 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-380007. - (079) 26604911, 32457410 Email : gitarthganga@yahoo.co.in gitarthganga@gmail.com prAptisthAna * vaDodarA : * muMbaI : zrI lalitabhAI dharamazI 302, caMdanabALA epArTamenTa, sarvodaya pArzvanAthanagara, jaina derAsaranI pAchaLa, javAharalAla naherU roDa, muluMDa (vesTa), muMbaI-400080. 1 (022) 25680614, 25686030 (mo.) 9322231116 Email : lalitent@vsnl.com surataH DaoN. praphulabhAI je. zeTha DI-1, arpaNa epArTamenTa, bAbunivAsanI galI, TImalIyAvADa, surata-395001. (0261) 3228723 * BANGALORE : Shri Vimalchandji C/o. J. Nemkumar & Co. Kundan Market, D. S. Lane, Chickpet Cross, Bangalore-560053. (080) (0) 22875262 (R) 22259925 (Mo.) 9448359925 Email : amitvgadiya@gmail.com zrI saurInabhAI dinezacaMdra zAha 'darzana', I-69, lIsApArka sosAyaTI, vibhAga-2, rAmezvara sarkala, subhAnapurA, hAITenzana roDa, vaDodarA-390023. (0265) 2391696 (mo.)9825212997 Email : saurin108@yahoo.in zrI himAMzubhAI ena. zeTha e-2/41, azoka samrATa, trIje mALe, daphatarI roDa, gauzALA lena, bInA jvelarsanI upara, malADa (I.) muMbaI-400097. - (022) 32438434 (mo.) 9322274851 Email: divyaratna_108@yahoo.co.in * jAmanagara : zrI udayabhAI zAha C/o. mahAvIra agarabattI varksa, C-9, supara mArkeTa, jayazrI TokIjhanI sAme, jAmanagara-361001. - (0288) 2778513 (mo.) 9727993990 Email : karan.u.shah@hotmail.com * rAjakoTa : zrI kamalezabhAI dAmANI "jinAjJA", 27, karaNaparA, rAjakoTa-360001. (0281) 2233120 (mo.) 9427168713 Email : shreeveer@hotmail.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2prakAzakIya 7 sujJa vAcako ! praNAma. aMdhakAramAM TaoNrca vagara athaDAtI vyakti dayApAtra che, to tenAthI paNa TaoNrca kaI rIte vAparavI te na jANanAra vyakti vadhu dayApAtra che. kAraNa? te vyakti pAse sAdhana hovA chatAM paNa tenI jarUrI jANakArInA abhAve teno upayoga nahIM karI zake. tevI ja rIte aMdhakArabharyA saMsAramAM jinazAsananI prApti vagara bhaTakato jIva coksa dayApAtra che, paraMtu jinazAsananI prApti bAda paNa jo jIva tenAM rahasyajJAna vagarano ja rahyo, to te vadhAre dayApAtra che; kema ke duHkhamaya ane pApamaya saMsAramAMthI chUTavA mAtra jinazAsana prApti paryApta nathI, paraMtu tenI prApti bAda zAsananAM UMDANabharyA rahasyonA jJAna dvArA zAsana pratye atUTa bahumAna ane sAdhanAmArgano daDha saMkalpa jarUrI che. anyathA bhAgye dIdhela jinazAsanano lAbha te vyakti pUrNatayA uThAvI nahIM zake. amane gaurava che ke, jinazAsananAM A ja rahasyone gItArthagaMgA saMsthA dvArA 108 mukhya ane avAMtara 10,008 viSayonA mAdhyame ujAgara karAvavA ame bhAgyazALI thayA chIe. ahIM dareka viSaya saMbaMdhI bhinna-bhinna zAstromAM verAyelAM rahasyamaya zAstravacanonuM ekatrIkaraNa thAya che. tyArabAda temAM dekhAtA virodhAbhAsonA nirAkaraNa sAthe paraspara saMdarbha joDavA dvArA temAM chupAyelAM rahasyono AviSkAra karavAmAM Ave che. jo ke, A rahasyo asAmAnya zaktizALI sivAyanA lokone sIdhAM pacatAM nathI; kema ke te durgama jinazAsananA nicoDarUpa hovAthI ati durgama che. tethI amArI saMsthAnA mArgadarzaka pa.pU.A.bha. zrImadvijaya yugabhUSaNasUrIzvarajI ma. sA.e Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastuta rahasyone vyAkhyAno svarUpe sugama zailImAM, zAstrIya ane Adhunika dareka pariprekSyamAM pIrasyAM che ane pIrasaze. jemAMthI eka dharmatIrtha viSayaka pravacanono ardhIza pragaTa thayela che. alabatta, A zailInI sugamatAjanya laMbANane kAraNe amuka viSaya sudhI vivecananI maryAdA baMdhAI jAya che, mATe zrIsaMghane pUrNa lAbha maLe te hetuthI tyArabAdanA viSayo saMbaMdhI akhUTa rahasyagarbhita zAstravacanono paraspara anusaMdhAna sAthe saMgraha pragaTa karavAmAM Avaze, jene AjanI bhASA Encyclopedia (vizvakoSa) kahe che. temAM te te viSaya saMbaMdhI dUrano saMbaMdha dharAvatAM zAstravacano paNa te viSayaka rahasyajJAnamAM upayogI hovAne kAraNe saMgRhIta thaze ane A saMgraharUpa bIja dvArA bhaviSyamAM samagra zrI saMghane zAsananAM rahasyajJAnanI prAptimAM taiyAra sAmagrI pUrI paDaze. "viddhAneva vinAnAti vijjanaparizramam' e ukti anusAra vidvAno dvArA thatuM A vidarbhogya ane azrutapUrva kArya ghaNA puruSArtha uparAMta puSkaLa sAmragI ane samaya paNa mAMge che. bIjI bAju, zrI saMgha taraphathI sva. pU. munipravara zrI mohajitavijayajI ma. sA., pa.pU. A.bha. zrImadvijaya yugabhUSaNasUrIzvarajI ma. sA.nAM pravacano ane paMDitavarya zrI pravINabhAI motA kRta zAstranAM vivecano zAsananAM rahasyo sudhI pahoMcavAnI kaDI svarUpa hovAthI prasiddha karavAnI mAMgaNIo paNa vAraMvAra Ave che. jo ke, A pravRtti saMsthAnA mULa lakSyathI saheja phaMTAya che, chatAM vacagALAnA samayamAM, mULa kAryane jarA paNa aTakAvyA vagara prastuta kAryane saMlagna pravRtti tarIke svIkArIe chIe. tenA anvaye prastuta pustaka prakAzita karatAM AnaMda anubhavAya che. uparokta dareka kAryone zrIsaMgha khobe-khobe saharSa vadhAvaze, anumodaze ane sahAyaka thaze tevI abhilASA saha... "zrutadevatA bhavana', 5, jaina marcanTa sosA., phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. gItArtha gaMgAnuM TrasTIgaNa ane zrutabhakto Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItArtha gaMgAnAM prakAzano pa. pU. munipravara zrI mohajitavijayajI mahArAjA (moTA paMDita ma. sA.)nA vyAkhyAnanAM pustako 1. Azrava ane anubaMdha 2. pudgala vosirAvavAnI kriyA 3. cAritrAcAra - pa. pU. A. bha. zrImadvijaya yugabhUSaNasUrIzvarajI mahArAjA Ke (paMDita ma. sA.)nA vyAkhyAnanAM temaja lekhita saMpAdita pustako 1. zrAvakanAM bAra vratonA vikalpo 2. zrAvakanAM bAra vratonA vikalpo (hindI AvRtti) 3. yogadaSTisamuccaya 4. karmavAda karNikA. 5. sadgati tamArA hAthamAM ! 6. darzanAcAra 7. zAsana sthApanA 8. zAsana sthApanA (hindI AvRtti) 9. anekAMtavAda 10. praznottarI 11. praznottarI (hindI AvRtti) 12. cittavRtti 13. cittavRtti (hindI AvRtti) 14. cAlo, mokSanuM sAcuM svarUpa samajIe 15. manovijaya ane Atmazuddhi 16. bhAgavatI pravajyA paricaya 17. bhAvadharma bhAga-1 (praNidhAna) 18. bhAvadharma bhAga-2 (pravRtti, vidhvajaya, siddhi, viniyoga) 19. lokottara dAnadharma "anukaMpA" Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. kudaratI AphatamAM jainanuM kartavya 21. dharmarakSA pravacana zreNI bhAga-1 22. jainazAsana svataMtra dharma ke saMpradAya ? 23. jinazAsana svataMtra dharma yA saMpradAya ? (hindI AvRtti) 24. Is Jaina Order Independent Religion or Denomination? (aMgrejI AvRtti) 24. Status of religion in modern Nation State theory (zialy zwiara) 26. gRhajinAlaya mahAmaMgalakArI 27. zrI upadhAna mArgopadezikA * saMpAdaka :- pa. pU. paMnyAsa zrI arihaMtasAgarajI mahArAja sAhaba 4 1. pAkSika aticAra gItArtha gaMgA dvArA prakAzita anya pustakonI yAdI 1. zrI sametazikharajInI saMvedanA saMkalanakartA H jyotiSabhAI zAha 2. zrI navapada ArAdhanA vidhi saMkalanakartA: jyotiSabhAI zAha 3. svataMtra bhAratamAM dharma parataMtra !!!!! (guja.) saMkalanakartAH dharmatIrtha rakSA samiti 4. svataMtra bhArata meM gharma parataMtra !!!!! (hindI) saMkalanakartA : dharmatIrtha rakSA samiti 5. Right to Freedom of Religion!!! saMkalanakartA: dharmatIrtha rakSA samiti (aMgrejI) 6. "rakSAdharma' abhiyAna (guja.) saMkalanakartA : dharmatIrtha rakSA samiti 7. "Rakshadharma' Abhiyaan (aMgrejI) saMkalanakartA: dharmatIrtha rakSA samiti 8. sevo pAsa saMkhesaro (guja.) saMkalanakartA: jyotiSabhAI zAha 9. sevo pAsa saMsara (hindI), saMkalanakartA: jyotiSabhAI zAha Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ s & gItArtha gaMgA dvArA prakAzita kare che vivecananAM graMtho vivecanakAra :- paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA 1. yogaviMzikA zabdazaH vivecana 2. adhyAtmaupaniSat prakaraNa zabdazaH vivecana 3. adhyAtmamataparIkSA zabdazaH vivecana bhAga-1 4. adhyAtmamataparIkSA zabdazaH vivecana bhAga-2 5. adhyAtmamataparIkSA zabdazaH vivecana bhAga-3 6. viMzativiMzikA zabdazaH vivecana pUrvArdha 7. viMzativiMzikA zabdazaH vivecana uttarArdha 8. ArAdhaka-virAdhaka caturbhagI zabdazaH vivecana 9. samyakatva SasthAna caupaI zabdazaH vivecana 10. adhyAtmasAra zabdazaH vivecana bhAga-1 11. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-1 12. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-2 13. phUpadaSTAMta vizadIkaraNa zabdazaH vivecana 14. paMcasUtra zabdazaH vivecana bhAga-1 (sUtra 1-2) 15. sUtranA pariNAmadarzaka yatnaleza bhAga-1 16. paMcasUtra zabdazaH vivecana bhAga-2 (sUtra 3-4-5) 17. sAmAcArI prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-1 18. sAmAcArI prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-2 19. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-3 20. dAna dvAbiMzikA-1 zabdazaH vivecana 21. mitrAdvAbiMzikA-21 zabdazaH vivecana 22. yogazataka zabdazaH vivecana 23. paMcavastuka prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-1 24. yogabhedadvAciMzikA-18 zabdazaH vivecana 25. yogavivekadvAbiMzikA-19 zabdazaH vivecana 26. sAdhusAmaggadvAciMzikA-6 zabdazaH vivecana 27. bhikSudrAviMzikA-27 zabdazaH vivecana 28. dIkSAdvAciMzikA-28 zabdazaH vivecana 29. yogadaSTinI sajhAya zabdazaH vivecana 30. kevalibhuktivyavasthApana dvAciMzikA-30 zabdazaH vivecana Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31. pAtaMjalayogalakSaNavicAradvAtriMzikA-11 zabdazaH vivecana 32. jJAnasAra zabdazaH vivecana 33. saMthArA porisI sUtrano bhAvAnuvAda ane hiMsASTaka zabdazaH vivecana 34. jinamahattvadvAtriMzikA-4 zabdazaH vivecana 35. samyagdaSTidvAtriMzikA-15 zabdazaH vivecana 36. yogalakSaNadvAtriMzikA-10 zabdazaH vivecana 37. muktiadveSaprAdhAnyadvAtriMzikA-13 zabdazaH vivecana 38. apunarbaMdhakadvAtriMzikA-14 zabdazaH vivecana 39. yogadRSTisamuccaya zabdazaH vivecana bhAga-1 40. yogadRSTisamuccaya zabdazaH vivecana bhAga-2 41. yogadRSTisamuccaya zabdazaH vivecana bhAga-3 42. adhyAtmasAra zabdazaH vivecana bhAga-2 43. adhyAtmasAra zabdazaH vivecana bhAga-3 44. yatilakSaNasamuccaya prakaraNa zabdazaH vivecana 45. devapuruSakAradvAtriMzikA-17 zabdazaH vivecana 46. tArAditrayadvAtriMzikA-22 zabdazaH vivecana 47. kutarkagrahanivRttidvAtriMzikA-23 zabdazaH vivecana 48. saddaSTidvAtriMzikA-24 zabdazaH vivecana 49. paMcavastuka prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-2 50. mArgadvAtriMzikA-3 zabdazaH vivecana 51. dezanAdvAtriMzikA-2 zabdazaH vivecana 52. jinabhaktidvAtriMzikA-5 zabdazaH vivecana 53. yogAvatAradvAtriMzikA-20 zabdazaH vivecana 54. yogamAhAtmyadvAtriMzikA-26 zabdazaH vivecana 55. sajjanastutidvAtriMzikA-32 zabdazaH vivecana 56. pUrvasevAdvAtriMzikA-12 zabdazaH vivecana 57. IzAnugrahavicAradvAtriMzikA-16 zabdazaH vivecana 58. klezahAnopAyadvAtriMzikA-25 zabdazaH vivecana 59. vinayadvAtriMzikA-29 zabdazaH vivecana 60. zrI sImaMdharasvAmIne vinaMtIrUpa 125 gAthAnuM stavana zabdazaH vivecana 61. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-4 62. paMcavastuka prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-3 63. paMcavastuka prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-4 64. gurutattvavinizcaya zabdazaH vivecana bhAga-1 65. gurutattvavinizcaya zabdazaH vivecana bhAga-2 66. muktidvAtriMzikA-31 zabdazaH vivecana Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67. yogasAra prakaraNa zabdazaH vivecana 68. zrI sImaMdharasvAmInuM 350 gAthAnuM stavana zabdazaH vivecana bhAga-1 69. zrI sImaMdharasvAmInuM 350 gAthAnuM stavana zabdazaH vivecana bhAga-2 70. tattvArthAdhigamasUtra zabdazaH vivecana bhAga-1 71. SoDazaka prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-1 72. pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya zabdazaH vivecana 73. kathAdvAciMzikA-9 zabdazaH vivecana 74. adhyAtmasAra zabdazaH vivecana bhAga-4 75. adhyAtmasAra zabdazaH vivecana bhAga-5 76. adhyAtmasAra zabdazaH vivecana bhAga-1 77. navatattva prakaraNa zabdazaH vivecana 78. 150 gAthAnuM hUMDInuM stavana zabdazaH vivecana 79. paMcavastuka prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-5 80. paMcavastuka prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-1 81. SoDazaka prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-2 82. amRtavelanI moTI sajhAya ane nizcaya-vyavahAra garbhita zrI zAMtijina stavana tathA zrI sImaMdharasvAmI jIvana zabdazaH vivecana 83. paMcavastaka prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-7 84. AnaMdaghana covIzI zabdazaH vivecana 85. pakhIsUtra (pAkSikasUtrI zabdazaH vivecana 86. dharmaparIkSA prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-1 87. upadezarahasya zabdazaH vivecana bhAga-1 88. upadezarahasya zabdazaH vivecana bhAga-2 89. upadezarahasya zabdazaH vivecana bhAga-3 90. pAtaMjalayogasUtra zabdazaH vivecana bhAga-1 91. pAtaMjalayogasUtra zabdazaH vivecana bhAga-2 92. dharmabiMdu prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-1 93. dharmabiMdu prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-2 94. dharmabiMdu prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-3 gItArtha gaMgA aMtargata gaMgotrI graMthamALA dvArA prakAzita graMtho " 1. dharmatIrtha bhAga-1 2. dharmatIrtha bhAga-2 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyanI zaMkalanA zrAvakane cha Avazyakamaya pratikramaNa pratidina savAra-sAMja kartavya che jenAthI sAmAyika taraphano pariNAma abhimukha thAya che je sAmAyikano pariNAma prakarSane pAmIne sarvaviratinuM kAraNa bane che ane sarvavirati ja prakarSane pAmIne asaMgabhAvane pAmIne vItarAganuM kAraNa bane che, vItarAgatA kevaLajJAnanuM kAraNa bane che ane kevaLajJAna ja yoga nirodhanuM kAraNa bane che. yoganirodhathI sarva duHkhano aMta thAya che, jethI duHkhamaya saMsAranA paribhramaNano aMta thAya che. mATe kalyANanA arthI jIve SaAvazyakamaya pratikramaNa kayA prakAranAM pariNAmapUrvaka karavuM joIe teno vizeSa bodha karAvavA arthe upAdhyAya yazovijayajI mahArAja sAhebe prastuta sakjhAyanI racanA karela che. yogya jIvo tenuM samyaka samAlocana karIne pratikramaNa karavAmAM yatna karaze to graMthakArazrInI racanAno yogya upakAra ApaNane prApta thaze. chavsthatAne kAraNe zrI jinezvaradevanI AjJAthI viruddha ke graMthakArazrInA AzayathI viruddha kAMIpaNa lakhAyuM hoya to trividha trividhe micchAmi dukkaDaM. - pravINacaMdra khImajI motA vi.saM. 2065, aSADha suda-13 tA. 5-7-09, ravivAra 302, vimalavihAra, sarasvatI sosAyaTI, pAlaDI, amadAvAda-7. phona : 079-32447014 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyamaMdikAnI vAta.. je saMpAdikAnI vAta.... - mahAmahopAdhyAya pUjya yazovijayajI ma. sA.e aneka saMskRta graMthonI racanA karI zAsana para ananya upakAra karyo che. tevI ja rIte sAmAnya lokanA upakAra mATe gujarAtI bhASAmAM paNa stavana-sajhAyo-DhALo vagerenI racanA karI lokahRdaya sudhI prabhuzAsananuM tattva pahoMcADavA prayatna karyA che. prastuta "pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya" rUpa sajhAya paNa temAMnI eka che. jemAM pAMceya pratikramaNanI kriyAnA bhAvonuM suMdara vivecana che. pUjya umAsvAti ma. sA. pharamAve che "jJAnakriyAbhyAM mokSaH" - prabhuzAsanamAM jJAnanI sAthe sAthe kriyAnuM paNa khUba mahattva che. ane A badhI kriyAomAM ziramora kahI zakAya tevI che Avazyakamaya pratikramaNanI kriyA che. AvazyakaniryuktimAM Avazyaka zabdano vyutpatti artha karatAM jaNAvyuM ke "avazya kartavya iti Avazyakam" athavA "guNAnAM AsamattA vazya AtmAne karoti iti Avazyakam". vaLI pU. bhadrabAhusvAmI ma. sA.e "kalpasUtra'mAM pharamAvyuM che ke aticAra lAge ke na lAge, pahelA ane chellA jinanA sAdhuoe ubhayaTaMka pratikramaNa karavAnuM che. zrAvakanAM 36 kartavyarUpa "manDajiNANe sakjhAya"mAM paNa zrAvaka mATe pharamAvyuM che ke "chaviha AvassayaMmi ujjutto hoI paIdivasa". paraMtu Aje zrAvaka-zrAvikAomAM A kartavyanI khUba ja upekSA thaI rahI che. Aje zrI saMghamAM pratikramaNa karanAra zrAvaka-zrAvikAonI saMkhyA divase divase ghaTatI jAya che. AvI guNapoSaka pratikramaNanI kriyAmAM bhAvaprANa pUravA pU. yazovijayajI ma.sA.e prastuta sajhAyanI racanA karI che. gurukulavAsamAM rahI saMyamajIvananI ArAdhanA karatAM karatAM mArA mahApuNyodaye mane viduSI sAdhvI pU. gurudeva cArunaMditAzrIjI ma.sA.nI anujJAthI yogIpuruSa evA pa.pravINabhAI pAse A sajhAyanA artha karavAnI suvarNataka sAMpaDI. Ama to pAMca pratikramaNanI kriyAnAM ghaNAM rahasyo A kRtimAM kholyAM che. dA.ta. pratikramaNa daramiyAna jJAnanA aticAranI zuddhi kyAM Ave, darzananA aticAranI zuddhi kyAM Ave ! vagere. paraMtu te badhAmAM ziramora kahI zakAya evI, pratikramaNa zabdanA paryAyavAcI arthone samajAvatI chellI DhALo-10 thI 18 khUba ja ciMtana-manana karavA jevI Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/saMpAdikAnI vAta... che. khUbI e che ke A DhALomAM Apela dRSTAMto kapolakalpita nathI paraMtu ghaNAM to Agamika dRSTAMto che. jenuM saraLa lokabhogya gujarAtI bhASAmAM pU.yazovijayajI ma.sA.e varNana karela che. ane mArA jevA bAlajIvo upara vizeSa upakAra karavA paMDitavarya zrI pravINabhAIe enA gUDhArtha kholI suMdara vivecana karyuM che. A AkhI racanA pUrNa thatAM DhALa-19mAM pU. yazovijayajI ma. sA.e ullAsathI gAyuM H "vairAgya bala jItIyuM re, daliya te durjana dekhatAM re, vighnanI koDAkoDa" - mane paNa A graMthanuM lakhANa nirvighne pUrNa thatAM atyaMta AnaMda thayo. ekadama bhAvanA thaI ke A mahApuruSe racela stavana 'AnaMdakI ghaDI AI.....'nA artha karuM. zrI pravINabhAIne pUchatAM 'hA' pADI eTale AnaMdanI abhivyaktirUpa e stavananuM lakhANa thayuM. je A kRtinA aMte mUkyuM che. mAtra pAMca kaDInA stavanamAM A mahApuruSe samyagdarzanathI mAMDI mokSaprApti sudhIno Akho mArga batAvI dIdho che je teozrInI yogaprAptinI ruci batAve che. 3 A sajjhAyanA artha ka2vAnI anujJA ApanAra zrutakAryamAM rata pUjya gurudeva cArunaMditAzrIjI ma. sA.nI huM khUba khUba RNI chuM. vaLI, vaDIla sAdhvI bhagavaMto pU. hitarucitAzrIjI ma. sA. tathA pU. jitamohAzrIjI ma. sA. jeoe mArI pAse anya kAmanI apekSA na rAkhatAM mane pATha karavAnI anukULatA karI ApI teonI paNa huM RNI chuM. lakhANanuM kAcuM kAma karI ApanAra jJAnarasika aMkitAbenano sahakAra paNa bhUlI zakAya tema nathI. prAMte A kRtinA lakhANa dvArA mArI pratikramaNanI kriyA samyag bane ane huM paNa doSonI niMdA-garha karatA karatA Atmazuddhi pAmI karmanAM AvaraNone toDatAM toDatAM paramapadane prApta karuM e ja ekanI eka abhilASA. 'lyANamastu sarvanIvAnAm vi.saM. 2065, aSADha suda-13 tA. 5-7-09, ravivAra gItArthagaMgA, 5, jaina marcanTa sosAyaTI, pAlaDI, amadAvAda-380007. vyAkhyAnavAcaspati paramapUjya AcArya bhagavaMta zrImadvijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA sAmrAjyavartI tathA paramapUjya cArunaMditAzrIjI ma. sA.nI ziSyA sAdhvI dhyAnarucitAzrIjI ma. sA. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * DhALa naM. 1 2 3 4 5 6 7 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/anukramaNikA anukramaNikA viSaya prastAva - maMgalAcaraNa 'sAmAyikaAvazyaka' Adi cha AvazyakonI saMkSepamAM samaja. kayA AvazyakathI kayA AcAranI zuddhi thAya tenuM varNana. pratikramaNa karavAno kALa - (utsarga-apavAdathI). devavaMdanamAM AvatA bAra adhikAronuM varNana. aticAranI zuddhi ane pratikramaNa zabdanA paryAyavAcI zabdonAM nAma. 'pagAma sajjhAya'thI be vAMdaNAM sudhInI vidhinuM varNana. cAritra AdinI zuddhi mATe karAtA 'kAyotsarga Avazyaka' tathA zrutadevI ane kSetradevatAnA kAussagganA hetunuM varNana. "saMsA2dAvAnala tathA namostu vardhamAnAya..." bolavAno hetu. 'pratikramaNa'mAM paMcAcAranI zuddhi kyAM kaI rIte tenuM varNana. 'pratikramaNa'nI kriyAnA kartA-karma koNa ? rAI pratikramaNanI vidhi - cAritrAcAra Adi traNanA kAyotsargano hetu. 'tapaciMtavaNI kAussagga' karavAnI vidhi. pAnA naM. 1-6 7-16 14 17-20 21-29 30-35 36-47 48-57 53 55 65-2h 64 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38-75 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/anukramaNikA (DhALa na. viSaya pAnA naM. ] | 'pakhI pratikramaNa', "comAsI pratikramaNa" ane | 'saMvatsarI' pratikramaNanI vidhi. pratikramaNa zabdanI vyutpatti artha. hetu-svarUpa|anubaMdhathI pratikramaNa zuM? tenuM spaSTIkaraNa. 76-80 ['pratikramaNa' zabdanA artha upara "adhva'nuM dRSTAMta. 81-87 'pratikramaNa' zabdanA "pratikaraNa" paryAyano artha ane tenA upara "prAsAda'nuM dRSTAMta. 88-101 'pratikramaNa' zabdanA "paDiharaNa" paryAyano artha ane tenA upara be kulaputronuM dRSTAMta. 102-107 13 'pratikramaNa' zabdanA "vAraNA" paryAyano artha ane tenA upara viSamukta talavAronuM dRSTAMta. 108-111 'pratikramaNa' zabdanA "nivRtti paryAya" upara rAja kanyAnuM dRSTAMta. 112-115 'pratikramaNa' zabdanA "nivRtti paryAya upara gaccha choDavAnI taiyArI karatA sAdhunuM dRSTAMta. 119-119 'pratikramaNa' zabdanA "niMdA" paryAya upara citrakAranI putrInuM dRSTAMta. tadaMtargata buddhicAturyanA prazna-javAba. 120-133 'pratikramaNa" zabdanA "gartA" paryAya upara 'patimArikA'nuM dRSTAMta. 134-138 pratikramaNa' zabdanA "zuddhi" paryAya upara rAjAnA vastronuM dRSTAMta. 139-143 zodhiparyAya upara auSadhanuM dRSTAMta. 144-146 17 18 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/anukramaNikA DhiALa nI viSaya pAnA naM. ] nirvighna sajhAya pUrNa thayA pachI kRtikAra dvArA harSanI abhivyakti karatI DhALa tathA ATha dRSTAMtano saMkSepamAM sArAMza. 147-153 pUjya yazovijayajI ma. sA. kRta "AnaMdakI ghaDI AI" stavananuM vivecana. 154-159 stavanano 'upasaMhAra'. 159 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * dUIM marda namaH | OM hrIM zrIzaGkezvarapArzvanAthAya namaH / che namaH | pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya prastAva ja -: duhA : gAthA : zrI jinavara praNamI karI, pAmI suguru pasAya; hetugarbha paDikkamaNano, karaDyuM sarasa sajhAya. 1 gAthArtha : jinezvara bhagavAnane praNAma karI, suguru=sadgurunA, pasAya-kRpAne pAmIne, "pratikramaNa hetugarbhita sajhAya"no sarasa sajhAya suMdara svAdhyAya, karazuM. ll1ll gAthA : sahajasiddha jinavacana che, hetu rucine hetu; dekhADe mana rIjhavA, je che pravacanaketu. 2 gAthArtha : sahajasiddha evuM jinavacana hetu che. te zemAM hetu che tethI kahe che? rucino hetu che. je dekhADe=batAvavAmAM Ave, to mana rIjha che. vaLI, je pravacanano ketu che pravacanamAM agra che. III Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya(gAthA-1thI 4 gAthA : jasa goThe hita ullase, tihAM kahIje "hetu; rIjhe nahi bUjhe nahi, tihAM huI hetu "ahetu. 3 gAthArtha - jasa goheM-jene jinavacana game, tenuM hita ullAsa pAme te vyaktimAM jinavacana rucino hetu kahI je. rIjhe nahi, bUjhanahi jinavacana sAMbhaLIne je rIjhe nahi, bUjhe nahi tyAM jinavacanarUpa hetu rucino ahetu thAya che. II3II gAthA : hetu yukti samajAvIe, je choDI savi dhaMdha; tehaja hita tume jANajo, A apavarga saMbaMdha. 4 gAthArtha : choDI savi dhaMdha=sarva dhaMdho choDI, je hetune rucinA hetune, yuktithI samajAvIe tethI ja hita tame jANajo. A jinavacana apavarga mokSa, sAthe saMbaMdha karAvanAra che. IIII. bhAvArtha sajhAyakAra ahIM "pratikramaNa hetugarbhita sajhAya"no svAdhyAya karavA pUrve "maMgalAcaraNa" karatAM kahe che ke : jinezvara bhagavaMtane praNAma karI pote A svAdhyAya kare che. vaLI, sugurunA pasAyane pAmIne A svAdhyAya kare che suguru pAsethI teno paramArtha jANIne A racanA kare che. vaLI, teno viSaya batAvatAM kahe che ke pratikramaNanA hetu che garbhamAM jene evo A suMdara svAdhyAya che. arthAt kayA hetuthI pratikramaNanI pravRtti che? teno yathArtha bodha thAya tevo A suMdara svAdhyAya che. vaLI, A pratikramaNa e sahaja siddha evuM jinavacana che arthAt jinavacanAnusAra A cha AvazyakanI kriyA che. te cha AvazyakanI kriyA, Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/gAthA-1thI 4 jinavacana pratye rucino hetu che je yogya jIvonA manane rIjhavavA mATe sajhAyakAra ahIM batAve che. arthAt A cha AvazyakanuM varNana sAMbhaLIne yogya jIvonuM citta A cha Avazyaka pratye AkarSaNavALuM bane che ane A che Avazyakamaya pratikramaNa pravacanano ketu che arthAt pravacanano sAra che. tenA svarUpanuM varNana sAMbhaLIne jenuM mana te che Avazyaka pratye rucivALuM thAya te jIvonA hitano ullAsa thAya che ane tevA jIvone A cha Avazyaka rucino hetu che mokSamArganA upAyabhUta evA che Avazyaka rucino hetu che ane jeo cha Avazyakamaya pratikramaNanAM sUtronA arthane sAMbhaLIne paNa rIjhe nahi, bUjhe nahi tevA jIvo mATe A pratikramaNa kalyANano hetu hovA chatAM kalyANamAM ahetu che. vaLI, sakjhAyakAra kahe che ke anya sarva pravRttio choDIne hetu ane yuktithI A cha Avazyakamaya pratikramaNa samajAvavuM joIe te ja hita che tema tame jANajo. eTaluM ja nahi zuddhAzayapUrvaka yogya jIvone A pratikramaNanA hetuo samajAvavA e apavarga sAthenA saMbaMdharUpa che arthAt mokSaprAptinuM prabaLa kAraNa che. 1. sAmAyika : ahIM vizeSa e che ke bhagavAnanA zAsanamAM cha Avazyakamaya pratikramaNanI kriyA che temAM prathama "sAmAyika Avazyaka che. sAdhu ke sAmAyika karanAra zrAvaka sAmAyika kALa daramiyAna vikalpathI samabhAvane utpanna kare che. jema saMsAramAM bAhya padArthone joIne vicAra Ave ke "A suMdara che" to te padArtha upara rAga utpanna thAya che tema sAdhu ke zrAvaka vikalpa kare che ke jIva mATe samabhAvano pariNAma hitakArI che tethI tene samabhAva pratye rAga thAya che ane te rAgane kAraNe ja samabhAvamAM dRDha yatna thAya to samabhAvano pariNAma pragaTa thAya che. ane te samabhAvano pariNAma eTale sukha-duHkha, jIvana-mRtyu, zatrumitra ityAdi sarva bhAvo pratye tulya bhAva. A prakArano samabhAva mAre karavo che ane te samabhAvanI niSpatti thAya ke tenI vRddhi thAya tevI ja pravRtti mAre sAmAyikALa daramiyAna karavI che te prakAranA mAnasa vyApArapUrvaka svAdhyAyAdi Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya(gAthA-1thI 4 ucita kriyA karavAmAM Ave to svabhUmikA anusAra sAmAyikane abhimukhabhAva ke sAmAyikano pariNAma ke vidyamAna sAmAyikanA pariNAmanI vRddhi thAya che. A sAmAyikano pariNAma ja jIvane asaMgabhAva tarapha laI jAya che ane asaMgabhAva ja vitarAgatAnI prApti dvArA mokSanuM kAraNa che. mATe sAmAyika e pravacanano sAra che. 2. cauvisatyo - covIsa tIrthakaronuM stavana e "cauvisattho Avazyaka" che. sAmAyikanA pariNAmane atizayita karavA arthe sAmAyikanA pariNAmanI niSpattino saMkalpa karyA pachI tenI vRddhi mATe sAmAyikanI parAkASThAne pAmelA ane sAmAyikanI niSpattinA upAya rUpe pravacanane batAvanAra ane yogya jIvone yogamArgamAM pravartAvanAra evA covIsa tIrthakaronAM nAmanuM kIrtana ane te nAmanA smaraNa dvArA temanA guNonI smRtipUrvaka, temanA abhimukha bahumAnabhAvanI vRddhine anukULa vyApArarUpa caturvizatistava che. jethI pragaTa thayelo sAmAyikano pariNAma avazya vRddhine pAme che. 3. vaMdanaH vaLI, sAmAyikanA pariNAmanA Adya prarUpaka tIrthakaranI stuti karyA pachI sAmAyikanI dhurAne vahana karanArA ane vItarAga thavA mATe mahAparAkrama phoravanAra evA susAdhune vaMdana karI temanAmAM vartatA saMyamanA pariNAma pratyenA pakSapAtanI vRddhi dvArA potAnA sAmAyikanA pariNAmanI zuddhi arthe trIjuM vaMdana Avazyaka" karAya che. 4. pratikramaNa : sAmAyikathI viruddhanA bhAvo saMsAranAM kAraNa che ane anAdithI sevAyelA te bhAvono tyAga karIne sAmAyikanA pariNAmamAM javA mATe sAmAyika Avazyaka karAya che ane te sAmAyika AvazyakamAM je koI skUlanAo thaI hoya tenI zuddhi mATe sAdhu pratikramaNanI kriyA kare che. zrAvaka paNa sAdhupaNAnA atyaMta arthI che paraMtu pUrNa sAmAyika pALavA samartha nathI tethI sarvavirati sAmAyikanI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya(gAthA-1thI 4 zaktinA saMcaya mATe dezavirati sAmAyikanuM pAlana karI sarvaviratinI zaktino saMcaya kare che. A dezavirati sAmAyikamAM je koI skUlanA thaI hoya tenI niMdA-gartA dvArA zuddhi karIne tenA vizuddha pariNAmanI niSpatti arthe ane jenA phalarUpe sarvavirati sAmAyika prApta thAya tadarthe zrAvakAcAramAM thayelA aticAra doSonI zuddhi arthe zrAvaka pratikramaNanI kriyA kare che. je pratikramaNanI kriyA zrAvake dezavirati sAmAyikarUpe svIkArelAM bAravratomAM thayelA aticAranI zuddhine anukULa vyApArarUpe AlocanA, pratikramaNa ane kAusagganA kramathI pratikramaNamAM vaNAyela che. ahIM SaDUAvazyakanI kriyAmAM AlocanA pratikramaNanA pUrvAgarUpa che ane kAussagna pratikramaNanA uttarAMgarUpa che. tethI sAdhu ke zrAvaka upayogapUrvaka AlocanArUpa pUrvAga, pratikramaNarUpa mukhyaaMga ane kAusaggarUpa uttarAMgamAM yatna kare ane lakSyanA vismaraNa vagara pratikramaNakALamAM aMtaraMga dRDha vyApAra kare; to avazya aticArorUpa pApanI zuddhi dvArA dezavirati cAritranI ke sarvavirati cAritranI zuddhi thAya che. A rIte aticAranI zuddhi arthe cothuM pratikramaNa Avazyaka karAya che. pa. kAyotsarga - kAyotsarga kAyAno utsarga sthAna, mauna ane dhyAnathI kAyAno tyAga. A rIte kAyAno tyAga karIne kAyotsarga kALamAM sAdhu ke zrAvaka zubhaciMtavana dvArA vizeSa prakAre samabhAvane ullasita karavA prayatna kare che. AraMbha-samAraMbha vALI kAyA che, tenA tyAgapUrvaka nirAraMbha yogane ullasita kare te prakAranA manovyApArarUpa kAyotsarganI kriyA te "kAyotsarga Avazyaka". saMyamajIvanamAM ke zrAvakanA jIvanamAM lAgelA aticAro AlocanAthI ke pratikramaNathI zuddha thayA pachI kadAca koI aMzathI zuddha na thayA hoya to te kAyotsargathI zuddha thAya che tethI sAmAyikano pariNAma vizuddhatara bane che. 6. paccakkhANa : sAmAyikanA pariNAmanA prakarSanA arthI jIvo vizuddhabhAvanI prApti na thAya tyAM sudhI saMtoSavALA hotA nathI. tethI potAnA sAmAyikanA bhAvanA prakarSa arthe vizeSa prakAranA paccakkhANa kare che jenA baLathI sAmAyikano Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/gAthA-1thI 4 pariNAma ja puSTa-puSTatara thAya che. ane sAmAyikane anukULa vizeSa prakAranuM vIrya ullasita thAya che mATe sAdhu ke zrAvaka sAmAyika vagere pAMca Avazyaka karyA pachI potAnI zaktine gopavyA vagara "paccakakhANa Avazyaka"mAM zakti anusAra ucita paccakhANa grahaNa karI tenA baLathI paNa potAnA sAmAyikanA pariNAmane vizuddha banAve che. A rIte cha AvazyakanuM svarUpa upasthita karIne jeo cha Avazyakamaya pratikramaNanI kriyA kare che, teone cha Avazyakono bodha cha AvazyakomAM rucine utpanna kare che ane rucipUrvaka cha AvazyakanI kriyAthI jema jema bodha sUkSma-sUkSmatara thAya che tema tema tenuM citta cha AvazyakanA varNanathI rIjhe che=harSa pAme che ke "aho ! A jinavacana kevuM suMdara che !" enI prAptithI mane saMsArathI bahAra nIkaLavAno upAya maLyo. je rIjhe nahIM ke bUjhe nahi tene ruci thAya nahIM tethI tenI cha AvazyakanI kriyA kalyANano ahetu che. vaLI, rucipUrvaka jeo cha AvazyakanI kriyA kare che temane jema jema bodha vadhe che tema tema ruci sUkSma-sUkSmatara thAya ane jema jema ruci sUkSma-sUkSmatara thAya tema tema samyag darzananI nirmalatA thAya che. II1thI 4mAM Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/kALa-1/gAthA-1-2 DhALa pahelI (rAga : RSabhano vaMza rayaNAyaro-e dezI) gAthA : paDikkamaNa te Avazyaka, rUDhi sAmAnya payatvo re; sAmAyika-cauvIsatyo, vaMdana-paDikkamaNatvo re. 1 zruta-rasa bhaviyAM! cAkhajo, rAkhajo gurukulavAso re; bhAkhaje satya, asatyane nAkhaje, hita e abhyAso re. 2 zruta-rasa bhaviyAM ! cAkhame. e AMkaNI. gAthArtha : pratikramaNa te Avazyaka che. e pramANe rUDhithI sAmAnya padArtha che-cha Avazyakamaya pratikramaNa che te prakArano rUDhithI sAmAnya padArtha che. sAmAyika, cauvisattho, vaMdana, pratikramaNa. vyutarasikabhaviyAM=he bhaviko! mRtarasane cAkhaje, gurukulavAsa rAkhaje gurukulavAsane sevaje. satyane bhAkhajo kahejo ane asatyane dUra pheMkajo e hitano abhyAsa che.IIII bhAvArtha : sakjhAyakAre pratijJA karI ke "pratikramaNa hetugarbhita sakjhAya"no sarasa svAdhyAya karazuM. tethI pratikramaNa zuM che te spaSTa karatAM kahe che : pratikramaNa che Avazyakamaya che e prakArano rUDhithI sAmAnya padArtha che. tethI e prApta thAya che ke cha Avazyaka aMtargata je "pratikramaNa Avazyaka" che te pratikramaNa zabdanI vyutpattine AzrayI pApathI pAchA pharavAnI kriyArUpe che. paraMtu je sAdhu ane zrAvako savAra-sAMja pratikramaNa kare che te pratikramaNa to Avazyaka kRtyarUpa che. e prakArano rUDhithI pratikramaNano sAmAnya artha che. ane te pratikramaNanAM aMgabhUta che Avazyaka che. temAMthI prastuta gAthAmAM 4 AvazyakanAM nAmo batAve che. (1) sAmAyika (2) caturvizatistava (3) vaMdana-gurune vaMdana (4) pratikramaNa=pApathI pAchA pharavAnI kriyA. vaLI kahe che ke, he bhavika jIvo ! Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-1/gAthA-1-2, 3thI 6 zrutanA rasane cAkhajo arthAt A cha Avazyaka rUpa pratikramaNa te zrutano sAra che ane tenA rasane cAkhajo ane teno paramArtha jANavA mATe gurukulavAsane rAkhajo=gurukulavAsamAM rahIne sadguru pAsethI teno yathArtha artha grahaNa karajo. vaLI, sadguru pAsethI potAne cha Avazyakano yathArtha bodha thayA pachI yogya jIvone te cha AvazyakanuM satya svarUpa bhAkhajo, paraMtu yathA tathA svarUpa kahezo nahIM ane asatyane=yathA tathA kahevA rUpa asatyane, dUra nAkhajo=anAbhogathI paNa asatya na bolAI jAya te prakAranI sAvadhAnI rAkhajo. e hita karavAno abhyAsa che. arthAt A zrutanA rasane cAkhavuM, gurukulavAsamAM rahI yathArtha samajavuM ane yogya jIvone satya kahevuM e hitano abhyAsa che. 119-211 511211 : kAussagga ne paccakhANa che, ehamAM SaT adhikAro re; sAvadha yogathI viramavuM, jina-guNa-kIrtana sAro re. zruta0 3 gAthArtha H kAyotsarga, paccakkhANa, ehamAM=pratikramaNa AvazyakamAM, cha adhikAro che. have, sAvadhayogathI virAma pAmavo e " sAmAyika" nAmanuM prathama Avazyaka che. jemAM jinaguNanuM kIrtana sAra che te 'cauvisattho' nAmanuM bIjuM Avazyaka che. II3II gAthA : guNavaMtanI pratipatti te, atikrama niMdA ghaNerI re; vraNa-cikitsA, guNa-dhAraNA, dhuri zuddhi cAritra kerI re, zruta0 4 gAthArtha H guNavaMtanI pratipatti=guNavaMtanI bhakti, te vaMdana nAmanuM trIjuM Avazyaka che. atikrama=aticAranI niMdA, ghaNerI te pratikramaNa nAmanuM cothuM Avazyaka che. vraNacikitsA e kAyotsarga nAmanuM pAMcamuM Avazyaka che. guNanI dhAraNArUpa paccakkhANa che te chaThThuM Avazyaka che. ri evA prathama sAmAyika AvazyathI cAritranI zuddhi thAya che. / / 4 / Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-1/gAthA-3thI 6 gAthA... 9 zruta0 5 bIje darzananA AcAranI, jJAnAdika taNI trIje re; cothe aticAra apanayananI, zeSa zuddhi pAMcame lIje re. chaThe zuddhi tapa-AcAranI, vIryAcAranI sarve re; adhyayane ogaNatrIzame, uttarAdhyayanane garve re. zruta0 6 gAthArthaH cauvisattho nAmanA bIjA AvazyakathI darzanAcAranI zuddhi thAya che, trIjA vaMdana AvazyathI jJAnAdinI zuddhi thAya che. pratikramaNa nAmanA cothA AvazyathI aticAranuM apanayana thAya che. kAyotsarga nAmanA pAMcamA AvazyathI zeSa aticAranI zuddhi thAya che. paccakkhANa nAmanA chaThThA AvazyakathI tapAcAranI zuddhi thAya che. ane samagra chae AvazyakathI vIryAcAranI zuddhi thAya che. A pramANe "uttarAdhyayanasUtra"nA adhyayana-29mAM varNana che. IIN-II bhAvArtha: 66 prathama gAthAmAM cAra Avazyaka batAvyAM. have pAMcamuM Avazyaka "kAyotsarga" che ane chaThThuM Avazyaka "paccakkhANa" che. A prakAre pratikramaNanI kriyAnAM cha Avazyako che. A rIte 'cha' Avazyako batAvyA pachI sAmAyika Avazyaka zuM che te spaSTa karatAM kahe che, "sAvadhayogathI virAma te sAmAyika Avazyaka che." AnAthI e prApta thAya che ke je sAdhu ke zrAvaka zrutano saMkalpa kare ke grahaNa karAyela sAmAyikanI pratijJAkALa sudhI huM jagatanA tamAma padArtho pratye samabhAvane dhAraNa karIza. jethI mArA cittamAM sukha-duHkha, jIvana-mRtyu, zatru-mitra pratye samabhAvano pariNAma varte ane te rIte saMkalpa karIne tenI vRddhinA upAyarUpa je cha Avazyakamaya kriyA karavAnI che temAM upayukta rahe to te upayogakALamAM jagatanA padArtho pratye ke za2I2nI zAtA-azAtA pratye pakSapAtajanya rAga-dveSa thAya nahIM. paNa zrutanA saMkalpa anusAra samabhAvanI vRddhine anukULa cha AvazyakanAM sUtronA arthamAM citta gati kare, jethI zrutanA saMkalpathI thayelo Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya,DhALa-1/gAthA-3thI 6 samabhAvano pariNAma uttarottara vRddhi pAme. sAmAyika AvazyakathI cAritracAranI zuddhi thAya che. bIjuM Avazyaka "caturvizatistava Avazyaka"rUpa che. jemAM 24 tIrthakaronA guNonuM kIrtana che. A rItanA kIrtanathI svIkArAyelA sAmAyikano pariNAma atizaya-atizayatara thAya che, kema ke tIrthakaro sAmAyikanA prakarSane pAmelA che. AthI ja samabhAvanA prakarSarUpa vItarAganA guNonA kIrtanathI sAmAyika pratyeno pakSapAta vRddhi pAme te arthe ja bIjuM Avazyaka che. "cavisatyo Avazyaka"thI darzanAcAranI zuddhi thAya che; kema ke jinaguNanAM kIrtana-kALamAM jinagaNanA paramArthane sparzanAra darzanazaktinI vRddhi thAya che. trIjuM Avazyaka "vaMdana Avazyaka che. jemAM guNavAna evA paMcamahAvratadhArI susAdhunI pratipatti=bhakti, karavAmAM Ave che ane A vaMdana kriyAthI paNa sAmAyikano pariNAma ja vRddhi pAme che; kema ke jema tIrthaMkaro sAmAyikanA prakarSavALA che tema susAdhuo paNa tIrthaMkaranAM vacanAnusAra sAmAyikanA prakarSane sAdhI rahyA che. tethI teo pratyeno bhaktino pariNAma e sAmAyika pratyenA rAganA ja atizayanuM kAraNa che. jenAthI sAmAyikano pariNAma vRddhi pAme che. A rIte sAmAyikanA pariNAmane sthira karI jinaguNakIrtana dvArA ane guNavAna gurune vaMdananI kriyA dvArA samabhAvanI vRddhi sAdhu ke zrAvaka kare che. "vaMdana Avazyaka"thI jJAnAcAra AdinI zuddhi thAya che; kema ke susAdhumAM vartatA jJAnAdi pratye rAganI vRddhi thAya che. cothuM Avazyaka "pratikramaNa Avazyaka" che. sAdhu potAnA saMyamajIvanamAM lAgelA aticAronI zuddhi arthe ke dezaviratidhara zrAvaka potAnA zrAvakajIvanamAM lAgelA aticAronI zuddhi arthe atikramanI ghaNI niMdA kare che-svIkArelAM vratomAM je atikramaNa thayeluM hoya maryAdAnuM ullaMghana thayeluM hoya, tenI ghaNI niMdA kare che. je niMdAthI virati pratyeno rAgabhAva ja prakarSavALo thAya che ane pUrvamAM pramAdavaza je aticAro sevAyelA hoya tenA pratye paNa atyaMta jugupsAbhAva thAya che. AnAthI paNa svIkArAyeluM sAmAyika ja vizuddhatara bane che. ane svIkArAyelAM vratone niraticAra pALavAne anukULa zaktino saMcaya thAya che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-1/gAthA-3thI 6 A rIte cAra Avazyaka karyA pachI traNanI cikitsA jevuM pAMcamu Avazyaka kAyotsarga Avazyaka" karAya che. jema dehamAM kyAMka vraNa=ghA, paDyo hoya to tenI cikitsA karIne te vraNane dUra karAya che. tema svIkArAyelAM vratomAM je koI atikrama thayo hoya tenI niMdA karIne vratone niraticAra pALavAno pakSapAta Ubho karyA pachI te niMdAthI paNa koI sUkSma aticAra dUra na thayo hoya to te aticAra vratarUpa deha mATe vaNatulya che ane tenI zuddhi arthe kAyotsarga karAya che. kAyotsarga kALamAM vartatA zubhadhyAnathI vraNatulya avazeSa aticArono nAza thAya che. A prakAranA kAyotsarga AvazyakathI paNa sAmAyikanA pariNAmamAM ja atizayatA Ave che; kema ke sAmAyika Avazyaka sAvaghayoganI viratirUpa che ane aticAro sAvaghayogarUpa che. tethI vaNatulya aticAranI zuddhinI kriyA sAvadyayoganI viratimAM ja atizayatAnuM AdhAna kare che. vaLI, chaTuM Avazyaka "paccakhANa Avazyaka" che je guNadhAraNA rUpa che. arthAt paccakakhANa karIne vizeSa prakAranA guNanI niSpattine anukULa dhAraNAnA upayoganI kriyA che; kema ke paccakhANa grahaNa karyA pachI paccakhANa kALanI avadhi sudhI te guNane dhAraNa karIne pApavyApArathI virAmanA pariNAmarUpa paccakhANa che. jema upavAsanuM paccakhANa kareluM hoya to AhArAdinI pravRtti dvArA AhArasaMjJA na UThe tevA prakAranA paccakakhANa dvArA paccakakhANa kAlAvadhi sudhI AhAranI pravRttithI dUra rahIne guNavRddhine anukULa evo dhAraNAno vyApAra pravarte che. cha AvazyakamAM pahelAM traNa Avazyaka dvArA sAmAyikanA pariNAmanI niSpattine anukULa vyApAra vizeSa thAya che, tyArapachI aticAranA zodhana arthe pratikramaNa nAmanuM cothuM Avazyaka karAya che jenA pUrvAgarUpe AlocanA karAya che ane pachI pratikramaNa karAya che jenAthI pApanI zuddhi thAya che ane kaMIka avaziSTa pApanI azuddhi rahela hoya to tadarthe uttarAMgarUpe kAyotsarga nAmanuM pAMcamuM Avazyaka karAya che. A rIte, pratikramaNa ane kAyotsarga Avazyaka dvArA aticAronI zuddhi karAyA pachI pUrvanA saMvarabhAva karatAM adhika saMvarabhAva prApta thAya evA prakAranA vizeSa guNa niSpattinuM kAraNa bane tadarthe aMte Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-1/gAthA-3thI 6 paccakakhANa grahaNa karAya che. AnAthI niravagha jIvanano adhika pakSapAta thAya che ane paccakakhANanA baLathI vizeSa guNanI dhAraNAne kAraNe svIkArAyeluM sAmAyika Avazyaka ja nirmala-nirmalatara bane che. AthI je zrAvake A che AvazyakanA marmane dhAraNa karIne pratikramaNakALamAM svazaktine gopavyA vagara zakti anusAra paccakakhANa grahaNa kareluM hoya te zrAvaka saMsAranI pravRttimAM hoya tyAre paNa virati pratyenA pakSapAtano pariNAma dhAraNa kare che, kema ke jo upavAsanuM paccakhANa hoya to saMsAranI anya pravRtti thatI hoya tyAre paNa virati pratyenA pakSapAtane kAraNe upavAsa kALamAM upavAsane anukULa saMvarabhAva varte che. tethI ja AvazyakamAM je sAmAyikano pariNAma kahelo che te viratirUpa che ane asAmAyika kALamAM zrAvako mATe sAmAyikanA pariNAmarUpa virati guNanuM pAlana saMbhavita nathI topaNa kAMIka viratinA pariNAmarUpa upavAsa dvArA te zrAvaka potAnA dezaviratinA pariNAmanI ja vRddhi kare che. A rIte ja Avazyaka batAvyA pachI have, te cha AvazyakathI pradhAnarUpe kayA kAryo thAya che te kramasara batAve che. "sAmAyika Avazyaka"thI cAritranI atyaMta zuddhi thAya che. sAmAnya rIte zrAvakane mokSanI atyaMta icchA hovAthI mokSanA eka upAyabhUta cAritra pratye rAga hoya che tethI zrAvaka jinapUjA, guruvaiyAvacca vagere je kAMI dharmakRtyo kare te sarvamAM cAritranI zuddhi thAya che, kema ke sarvaviratinI zaktinA saMcaya arthe ja zrAvaka saghaLI dharmapravRtti kare che. Ama chatAM pratikramaNakALamAM zrAvaka jyAre sAmAyika uccarAve che tyAre "karemi bhaMte" sUtra dvArA karAyelI pratijJAthI zrAvakanA cittamAM zratano saMkalpa varte che ke A pratijJAkALa sudhI huM paNa sAdhunI jema sarva pAponA virAmapUrvaka sAmAyikano pariNAma vahana karIza. tethI jinapUjA Adi anya dharmakRtyonA pravRttikALa daramiyAna cAritranI je zuddhi thatI hatI tenA karatAM samabhAvanA pariNAmapUrvaka sAmAyika thAya to sAmAyikakALamAM cAritramohanIyakarmano vizeSa nAza thato hovAne kAraNe cAritranI zuddhi thAya che. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya(DhALa-1/gAthA-3thI 6 sAmAyika Avazyaka pachI cauvisattho nAmanA bIjA AvazyakamAM darzanAcAranI zuddhi thAya che; kema ke jinaguNanAM kIrtana dvArA jinavacana ane cAritra pratye tIvra pakSapAta varte che. tethI tattvane jovAmAM pratibaMdhaka evA darzanamohanIya karmano vizeSa nAza thAya che. jenA kAraNe pUrva-pUrva karatAM paNa tattva pratyeno pakSapAta atizaya-atizayatara thAya che. trIjuM Avazyaka "vaMdana Avazyaka che. sAdhumAM prakarSavALAM jJAna-darzanacAritra guNa varte che ane te guNone sAme rAkhIne sAdhu bhagavaMta pratyenI bhaktithI je vaMdananI kriyA karAya che tenAthI jJAna Adi guNonI zuddhi thAya che, arthAt jJAna Adi guNonAM AvAraka karmono nAza thAya che. cothuM Avazyaka "pratikramaNa Avazyaka che. jemAM aticAronA AlocanapUrvaka aticAro pratye jugupsA karAya che. tethI aticAro pratyenA jugupsAnA saMskAro atizaya-atizayatara AdhAna thAya che. ane pUrvamAM je aticAro sevAyA hoya tenA saMskAro ane aticAronA sevanathI baMdhAyeluM karma nAza pAme che. tethI cothA AvazyakamAM vratomAM lAgelA aticAranI zuddhi thAya che. pAMcamuM Avazyaka "kAyotsarga Avazyaka" che. vratomAM lAgelA aticAronI zuddhi arthe pratikramaNa karyA pachI paNa koI sUkSma aticAranI zuddhi na thaI hoya to tenI zuddhi arthe kAyAne vosirAvIne zubhadhyAnamAM yatna karAya che. jethI ezeSa rahelA aticAranI zuddhi thAya che. A rIte zuddha thayA pachI chaThThuM "paccakhANa Avazyaka" che. jenAthI tapAcAranI zuddhi thAya che, kema ke paccakakhANa karavAthI tapa pratyeno pakSapAta ane tapasevanano adhyavasAya vRddhi pAme che. je mahAtmA apramAdabhAvathI A cha Avazyaka kare che teone cha AvazyakanI kriyAthI vIryAcAranI zuddhi thAya che; kema ke jIe AvazyakanA sevana dvArA te mahAtmA saMsAranA ucchedane anukULa ane mokSane anurUpa svavIryano utkarSa kare che. - A pramANe "uttarAdhyayanasUtra"nA adhyayana-29mAM sarva varNana che. sAmAnyathI "cha"e AvazyakathI sAmAyika ja vizuddha vizuddhatara thAya che chatAM apekSA bhedathI uttarAdhyayana sUtramAM te te zuddhi batAvela che mATe pUrvanA kathana sAthe uttarAdhyayananA kathanano virodha nathI. II3thI kA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-1/gAthA-7-8 avatAraNikA: have, utsargathI ane apavAdathI sAMjanA pratikramaNa ane savAranA pratikramaNano kAla batAve che - gAthA : aradha nibuDa ravi guru, sUtra kahe kAla pUro re; divasano rAtino jANIye, dasa paDilehaNathI sUro re. zruta0 7 madhyAhathI adharAtitAi, hue devasI apavAde re; adharAtrithI madhyAnhatAIM, rAI, yoga-vRtti nAde re. zruta0 8 gAthArtha : ardha DUbelo sUrya divasanA pratikramaNano pUro ucita kAla, guru sUtrathI kahe che ane dasa paDilehaNathI sUro sUryodaya thAya, te rAtri pratikramaNano kAla jANavo. vaLI, apavAde madhyAhnathI ardharAtri sudhI devasika pratikramaNa thAya che. apavAde ardharAtrithI madhyAhna sudhI rAI pratikramaNa thAya che. yogavRttinA nAdathI kathanathI, te jaNAya che. Il7-8II bhAvArtha : sUrya aDadho DULyo hoya tevo sAMjanA pratikramaNano kALa te utsargathI Avazyakano kALa che. ane sAdhu savAranuM pratikramaNa karI dasa paDilehaNA karI rahe tyAre sUryano udaya thAya te rAtri pratikramaNano kALa che. ahIM paMcavaTuka graMthanI gAthA-257 pramANe dasa paDilehaNA A pramANe che. muhapatti, rajoharaNa, be nisethiyA, colapaTTo, traNa kapaDAM, saMthAro ane uttarapaTTo. vaLI, apavAdathI madhyAhnathI mAMDIne ardharAtri sudhI devasiya pratikramaNano kALa che ane madhyarAtrithI mAMDIne madhyAhna sudhI "rAI pratikramaNano kALa che. A pramANeno artha "yogavRtti"nA nAdathI kathanathI, jaNAya che. l7-8 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-1/gAthA-9-10 avataraNikA : NAvazyakamaya pratikramaNa karatAM pUrve sAdhu sAmAyika AvazyakamAM hoya che ane zrAvaka sAmAyika AvazyakamAM nahi hovAthI prathama sAmAyika grahaNa kare che ane pachI pratikramaNano prAraMbha kare ane pratikramaNano prAraMbha karatAM pUrve sAdhu-zrAvaka baMne deva-gurune vaMdana kare che. tethI have, te vaMdana kema karAya che te batAvavA arthe kahe che - gAthA : saphala sakala deva guru nati, iti bAre adhikAra re; deva vAMdI guru vAdIe, vara khamAsamaNa te cyAre re. zruta0 9 gAthArtha : sakala kAryo deva-gurunI naDiMthI=namaskArathI, saphaLa bane che. tethI devasika pratikramaNamAM bAra adhikAra dvArA prathama devane vaMdana thAya che. ane pachI "bhagavAnae" vagere cAra khamAsamaNathI gurune vaMdana thAya che. IIII bhAvArtha : sarva uttama kAryanA prAraMbhamAM deva-gurune namaskAra karavAthI ja te kArya saphaLa thAya che; kema ke upAsya evA deva-gurune namaskAra karavAthI citta guNanA pakSapAtavALuM bane che. jethI teone karAyelA namaskAranA baLathI saMcita vIryavALA thaIne mahAtmAo te kArya samyaka pAra pamADI zake che. tethI pratikramaNamAM paNa prAraMbhamAM bAra adhikArathI devane vaMdana karavAmAM Ave che. ane devane vaMdana karyA pachI "bhagavAna" vagere cAra khamAsamaNathI gurune vaMdana karAya che. III avataraNikA : have, deva-gurune namaskArapUrvaka ja pratikramaNano AraMbha kema karAya che te lokaprasiddha dAMtathI batAvavA arthe kahe che - Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-1/gAthA-10 gAthA :- siddhi loke paNa kAryanI, nRpa-sacivAdika bhakta re; guru-sacivAdika thAnake, nupa jina sujasa suyuktare. zruta0 10 gAthArtha : lokamAM paNa samasta kAryanI siddhi rAjA-maMtrI AdinI bhaktithI ja thAya che. te rIte pratikramaNamAM tIrthakara bhagavAna rAjAnA sthAne che ane guru bhagavaMta saciva maMtrInA, sthAne che. A prakAranI suyuktithI prathama bAra adhikArathI jinezvara bhagavAnane namaskAra karAya che ane tyArapachI cAra khamAsamaNa dvArA gurune vaMdana karAya che. I1oll bhAvArtha : sugama che. II1nA Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-2/gAthA-1thI 6 TALa bIjI - bAra adhikAra (rAga : mArUNI. girimAM girUo merU girivara re - e dezI) pUrva DhALa sAthe saMbaMdha : pUrvanI DhALamAM kahyuM ke pratikramaNamAM pahelAM bAra adhikArathI devane vaMdana karAya che. mATe have, prastuta DhALamAM te bAra adhikAranuM varNana kare che - gAthA :paTama ahigAreM vaMdu bhAvajiNesaru re, bIje dadhvaniNaMda; trIje re trIje re, Iga ceIa ThavaNAjiNA re. 1 cothe nAmaNi, tihuaNa ThavaNajinA namuM re, paMcame chaThe tema; vaMdu re vaMdu re, viharamAna jina kevalI re. 2 gAthArtha : prathama adhikAramAM "namutthaNaM sUtra"nA "namutthaNaMthI jiabhayANa" sughInA pATha dvArA bhAvajinane namaskAra che. bIjA adhikAramAM je a-aIyA.thI tiviheNa vaMdAmi" pATha dvArA dravya jinane namaskAra che. tyArabAda trIjA adhikAramAM "arihaMta ceIANa" sUtra dvArA eka caityanA sthApanAjinane vaMdana che, cothA adhikAramAM "logassa sUtra dvArA covIsa tIrthaMkaranA nAmanI stavanA hovAthI nAmajinane vaMdana che. pAMcamA adhikAramAM savvaloe sUtrathI traNa bhuvananA sthApanAjinane vaMdana che. "puphakharavaradIvanI prathama gAthA dvArA chaTTA adhikAramAM viharamAna jinezvarone vaMdana che. II1-2aa. gAthA : sattama adhikAre, suyANa vaMdie re, aThama thaI siddhANa; navameM re navameM re, thai titkAhila vIranI re. 3 dazameM ujjayaMta thaI, valiya igyArameMre, cAra-ATha-dasa doI; vaMdo re vaMdo re, aSTApada-jina jina kahyA re. 4 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-2 gAthA-1thI 6 gAthArtha : sAtamA adhikAramAM 'punaravaradIvaDhe sUtranI bAkInI gAthA tathA 'suasse bhagavao' sUtra dvArA zratane vaMdana karAya che. tyArabAda AThamA adhikAramAM "siddhANaM buddhANaM' sUtranI pahelI gAthA dvArA siddha bhagavaMtone vaMdana che. pachI "siddhANaM buddhANaM' sUtranI bIjI, trIjI gAthA dvArA zrI vIraprabhunI stuti svarUpa navamo adhikAra che. dasamA adhikAramAM siddhANaM buddhANaMnI cothI gAthA dvArA giranAra parvata upara jemanAM dIkSA, kevalajJAna ane nirvANa ema traNa kalyANaka thayAM che tevA neminAtha bhagavAnane vaMdana che. tathA "siddhANaM buddhANaM'nI pAMcamI gAthA svarUpa agiyAramA adhikAramAM cAra-ATha-dasa-be ema aSTApada tIrtha para sthApanA karAyelA ane jinezvara bhagavaMte kahelA covIsa jinone vaMdana karAya che. [3-4ll gAthA : bArameM samyagdaSTi, suranI samaraNA re, e bAre adhikAra; bhAvo re bhAvo re, deva vAMdatAM bhavijanAM ! re. 5 gAthArtha : bAramA adhikAramAM "vaiyAvaccagarANa" sUtra dvArA samyagdaSTi devonI smaraNA karAya che. he bhavyajano devavaMdana karatAM A bAre adhikAranuM bhAvana karo. ApaI. gAthA : vAMduM chuM icchakArI samasta zrAvako re, khamAsamaNa cau dei; zrAvaka re zrAvaka re, bhAvaka, sujasa Isyu bhaNe re. 6 gAthArtha : cArane khamAsamaNa ApIne "IcchakArI samasta zrAvakane vaMdu' e pramANe zrAvaka bhAvana kare che. A pramANe pU. yazovijayajI ma.sA. bole che. IIII Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-2/gAthA-1thI 6 bhAvArtha : nAma-sthApanA-dravya-bhAva ema cAre nipAthI deva vaMdanIya che tethI 'devavaMdana" karatI vakhate cAre nikSepAthI devane vaMdana karavuM Avazyaka che. tethI sau prathama namuskurNa sUtramAM "namutthaNe arihaMtANa...thI namo jiNANe jiabhayANa sudhInA pATha dvArA bhAvatIrthakarane namaskAra karAya che. AvA je bhAvatIrthakara bhUtakALamAM thayA che ane bhaviSyamAM thaze te "dravyatIrthakara' kahevAya che. ane namutthaNa sUtranA "je a aIyA siddhAthI tiviheNa vaMdAmi"sudhI dravyatIrthakarane vaMdana karAya che; kema ke tIrthakara sanmArganA pravartana dvArA jagatanuM atyaMta hita karanArA che. tethI jema bhAvatIrthaMkara pUjya che, tema dravyatIrthakara paNa pUjya che. vaLI bhAvatIrthaMkaranA virahakALamAM bhAvatIrthaMkaranI upasthitinuM prabala kAraNa jinapratimA che tethI bIjA adhikAramAM drajinane namaskAra karyA pachI trIjA adhikAramAM "arihaMta ceIyANa' sUtra dvArA sthApanAjinane namaskAra karAya che. vaLI, jema jinanI sthApanA jina sAthe saMbaMdhita hovAthI vaMdanIya che tema jinanuM nAma paNa jina sAthe saMbaMdhita hovAthI vaMdanIya che. tethI cothA adhikAramAM "logassa" sUtra dvArA jinezvara bhagavAnanA nAmanuM kIrtana karAya che. A rIte cAra nipAthI jinezvara bhagavAnane namaskAra karyA pachI bhAvanA prakarSa arthe traNalokamA rahelA sarva sthApanAdinane namaskAra karavA arthe "savvaloe arihaMta ceIyANa" sUtra dvArA pAMcamo adhikAra che. pachI "pukharavaradIvaDhanI prathama gAthA dvArA chaThThA adhikAramAM aDhIdvIpamAM rahelA sarva viharamAna jinezvara bhagavaMtone bhakti arthe namaskAra karAya che. jenA dvArA tIrthaMkara pratyeno ja bhaktino bhAva prakarSavALo bane che. A rIte, tIrthakarane namaskAra karyA pachI tIrthaMkarathI niSpanna thayela zrutajJAnano sAtamo adhikAra che. jethI "pukharavaradIvaDhe"nI bAkInI gAthA ane "suassa bhagavao sUtra' dvArA zrutajJAnane vaMdana karIne tIrthakara dvArA upadezAvela zrutanI bhakti thAya. je bhakti paNa paramArthathI devanI bhaktimAM ja vizrAMta pAme che. vaLI, "siddhANaM buddhANaM sUtra"nI pahelI gAthA rUpa AThamA adhikAramAM siddha bhagavaMtonI stuti che. je tIrthakara bhagavaMta dvArA upadezAvela zrutadharmanuM phaLa che. ane te tIrthakaranI tattvakAya avasthA che. tethI siddha bhagavaMtonI stuti paNa Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-ra/gAthA-1thI 6 paramArthathI devanI stutimAM ja vizrAMta thAya che. A rIte nAmAdi cAra nikSepAthI tIrthakaranI, tIrthaMkarathI niSpanna thayela zrutanI ane zrutanA sevanathI pragaTa thayela siddha avasthAne namaskAra karyA pachI vartamAnanA tIrthAdhipati vIra bhagavAnane vizeSathI namaskAra karavA mATe "siddhANaM buddhANa"nI gAthA-2, ane 3 dvArA navamA adhikAramAM varaprabhunI stuti che. vaLI "siddhANaM buddhANa"nI cothI gAthA svarUpa dazamAM adhikAramAM ujjayaMta zikhara para jemanAM dikSA-kevaLajJAna ane mokSa ema traNa kalyANaka thayAM che tevA neminAtha bhagavAnanI stuti che. vaLI, siddhANaM buddhANaMnI pAMcamI gAthA dvArA 11mA adhikAra aSTApada para birAjamAna vartamAna covIzInA covIsa tIrthaMkara bhagavAnanI stuti che. A rIte cAre nikSepAe tIrthakaranI, temanAthI upadezAyelA zrutanI ane te zrutanA phalarUpa siddha bhagavaMtanI stuti karyA pachI 9, 10, 11 adhikAra dvArA pharI vira bhagavAnanI, nemanAtha bhagavAnanI ane 24 tIrthakara bhagavAnanI stuti karI te doSarUpa nathI; kema ke guNavAnanI bhaktimAM punarukti doSa nathI. A rIte agiyAra adhikAra dvArA tIrthakaranI stuti karyA pachI 12mA adhikAramAM samyagdaSTi devonuM smaraNa che. jenAthI zrAvaka ke sAdhu sukhapUrvaka yogamArgamAM pravRtti karI zake tevI zaktinuM AdhAna thAya che. A rIte, pratikramaNamAM devane vaMdana karatI vakhate ArAdhaka jIvoe A 12 adhikAranuM bhAvana karavuM joIe. jethI cAra nikSepAthI, sarva tIrthakara, temano batAvela mokSamArga ane temanA batAvelAM mokSamArganA sevananA phaLarUpa siddha bhagavaMtonI bhakti thAya ane temAM atizayatAnA AdhAnamAM sahAyakatA arthe samyagdaSTi devonuM smaraNa thAya che. A rIte, devavaMdana karyA pachI pratikramaNamAM "bhagavAnaha" Adi cAra khamAsamaNa dvArA gurune vaMdana karAya che. ane gurune vaMdana karyA pachI zrAvaka potAnA sarva sAdharmiko pratye bhaktinI abhivyakti karavA arthe kahe che ke, "icchApUrvaka huM sarva zrAvakone vaMduM chuM." A pramANe sAdharmiko pratyenI bhakti abhivyakta karavAthI zuddha zrAvakAcAra pratyeno pakSapAta vadhe che jenA dvArA zrAvaka potAnA ucita AcAra pALavA mATe zaktinA saMcayavALA bane che. A pramANe zrAvakane vaMdana paNa kartavya che. I1thI zA Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-3/gAthA-1 21 DhALa trIjI (rAga : sAhibA raMgIlA hamArA - e dezI) gAthA : have aticAranI zuddhi icchAe, aticAra-bhAra-bharita nata kAye, udhamI ! upayoga saMbhAlo, saMyamI ! savi pAtika TAlo, sabasavi devasiya iccAi', pratikramaNa bIjaka mana lAI. 1 udhamI ! upayoga saMbhAlo-e AMkaNI. gAthArtha : have-deva-gurune namaskAra karyA pachI, pratikramaNano prAraMbha karatAM aticAranI zuddhinI IcchAthI ane aticAranA bhArathI bharAyela hovAne kAraNe namelI kAyAmAM udhamI-udhamI evo zrAvaka ke sAdhu, upayogane saMbhAlo=atyaMta upayogapUrvaka pratikramaNano prAraMbha karo ane saMyamI= saMyamI evA zrAvaka ke sAdhu, sarva pAtakane TALo. kaI rIte sarva pAtaka TALo ethI kahe che "sabyasAvi devasiya" vagere pratikramaNanA bIjane manamAM lAvIne sarva pAtika TALo. he udhamI ! upayogane saMbhALo. III bhAvArtha pratikramaNano prAraMbha karatAM pUrve deva-gurune namaskAra karyA, tyAra pachI sAdhu ke zrAvaka pratikramaNano prAraMbha karatAM prathama aticAranI zuddhinI icchA kare che. arthAt A pratikramaNa kriyAthI mArA zrAvakAcAramAM koI aticAro lAgyA hoya tenI zuddhi karuM, jethI suvizuddha banela zrAvakAcAra sarvaviratinuM kAraNa bane. te rIte, sAdhu paNa sAdhvAcAramAM lAgela aticAranI zuddhinI icchA kare che. arthAt mArA sAdhujIvanamAM lAgelA aticAranI zuddhi karuM. jethI saMyamanI Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-3/gAthA-1 uttarottara vRddhi dvArA huM asaMgabhAvane prApta karyuM. A prakAranI aticAranI zuddhinI icchAvALA sAdhu ke zrAvaka pote aticAranA bhArathI bharAyelA che tenI abhivyakti karavA arthe namAyelI kAyAthI pratikramaNanA bIjabhUta "satvasavi" sUtra bole che. A rIte namIne sUtra bolavA dvArA sAdhu ke zrAvakane upasthiti thAya ke mArA para aticArano ghaNo bhAra che ane tene dUra karavA mATe huM A pratikramaNanA bIjasUtrane boluM chuM ane aticArazuddhine mATe udyamavALA sAdhu ke zrAvakane sakjhAyakAra kahe che ke te vakhate upayogane saMbhAlo ! ane "sabyasavi" ityAdi pratikramaNanA bIjane manamAM lAvIne sarva pAtaka TAlo. AnAthI e phalita thAya ke je sAdhu ke zrAvaka atyaMta upayogapUrvaka pApa pratyenI jugupsA ullasita thAya ane sAdhuvratanA ke zrAvakavratanA aticAronA paramArthane jANI jIvanamAM lAgelA aticAro upasthita karI tenA pratye jugupsA thAya te prakAranA upayogapUrvaka A bIjasUtra bole to aticAra pratyeno vadhato evo jugupsA bhAva saMvaranA prakarSa dvArA sarva pApono avazya nAza kare che. tethI pratikramaNa karIne sAdhunuM ke zrAvakanuM pApanI zuddhirUpa je prayojana che te bIjabhUta sUtrane bolatI vakhate ja upayoganA prakarSathI siddha thaI zake che, A bIjabhUta sUtra bolIne ghaNA mahAtmAo sarva pAponI zuddhi karanArA banyA che. eTaluM ja nahIM, paNa anaMtakALamAM karAyelAM sarva pApo pratye jugupsAno bhAva thAya to kSapakazreNI para ArohaNa karI kevaLajJAna paNa prApta karI zakyA che. mATe apramattabhAvathI sAdhya evA yogamArganA arthI jIvoe atyaMta upayogapUrvaka sarvakriyAo karavI joIe, jethI phaLanI prApti thAya. ahIM "udyamI"thI saMbodhIne kahyuM ke, "upayogane saMbhAlo." tethI e phalita thAya che ke, je zrAvaka ke sAdhu aticAranI zuddhinI icchAvALA che ane lAgelA aticAro buddhimAM upasthita rAkhIne tene kADhavA mATe udyamavALA che evA sAdhu ke zrAvako aticAranI zuddhine anukULa upayogavALA thAva, arthAt dRDha mAnasa vyApAravALA thAva. pachI kahyuM ke, saMyamI sarva pAtika TAlo. AnAthI e prApta thAya ke, sUtra bolatI vakhate jenuM citta atyaMta saMvRtta che ane tenA kAraNe mana-vacana-kAyAnA traNe yogo gupta che tevA saMyamita thaIne sAdhu ke zrAvaka sUtra bole jethI sarva aticArarUpa pApo TaLe. vasA Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-3/gAthA-2-3 avataraNikA : have, pratikramaNanAM bIjabhUta sUtra bolyA pachI pratikramaNamAM zuM karAya che te batAvatAM kahe che 51121 : - 23 jJAnAdika mAMhe cAritrasAra, tadAcAra zuddhi artha udAra; u0 'karemi bhaMte' ityAdika sUtra, bhaNI kAussagga karo pavitra. u0 2 ciMtavo aticAra te prAMta, paDilehaNathI lAgA je bhrAMta; u 'sayaNAsaNa' ItyAdika gAthA, bhAvajo tihAM mata hojo thAMthA. u0 3 gAthArtha : jJAnAdikamAM cAritra sAra che ane tenA AcAranI zuddhi udAra artha che. ane tenA mATe 'karemi bhaMte' ityAdi sUtra bolI pavitra kAussagga karo ane kAussaggamAM aticAranuM ciMtavana karo. sAdhu mATe savAranA paDilehaNathI mAMDIne prAMta sudhI=divasanA aMta sudhI, je aticAro lAgyA hoya tene 'sayaNAsaNa' ityAdi gAthAthI bhAvajo. tihAM thAMthA mata hojo=aticAra ciMtavanamAM zithila arthAt pramAdavALA thazo nahIM. II2-3]I bhAvArtha: sAdhu jJAna-darzana-cAritranA pariNAmavALA hoya che ane te traNemAM cAritra zreSTha che. tethI cAritrAcAranI zuddhi mATe udAra arthavALAM=samabhAvanI prAptimAM prabaLa kAraNa bane tevA gaMbhIra arthavALAM 'karemi bhaMte'.....ityAdi sUtro bolIne pavitra arthAt AtmAne pavitra karavAnuM kAraNa bane evo pavitra, Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-3/gAthA-2-3, 4 kAussagna karAya che ane te kAussagnamAM sAdhu aticAronuM ciMtavana kare che. kayA aticAronuM sAdhu ciMtavana kare che te batAvatAM kahe che. savAranuM pratikramaNa karyA pachI sAdhu paDilehaNa kare che. te paDilehaNathI mAMDIne divasanA aMta sudhImAM cittamAM bhramane kAraNe=anupayogane kAraNe, je aticAro lAgyA hoya te "sayaNAsaNa' ityAdi gAthAnAM ciMtavanamAM bhAvana karajo sAdhue kAussagnamAM "sayaNAsaNanI gAthA bolyA pachI te gAthAthI upasthita thayelA divasa saMbadhI sarva sAdhvAcArone smRtimAM lAvI divasa daramiyAna thayelA sarva aticAronuM sAdhue bhAvana karavuM joIe. arthAt divasa daramiyAna thayelA sarva aticAro pratye tIvra jugupsA thAya tema bhAvana karavuM joIe. ane temAM "thothA" thavuM joIe nahIMmAtra zabdothI vicAra karIne saMtoSa mAnavo joIe nahIM. paraMtu savAranA paDilehaNathI mAMDIne divasa daramiyAna thayelA sarva aticAro pratye tIvra jugupsA utpanna thAya te prakAranA manamAM praNidhAnapUrvaka aticAronuM ciMtavana karavuM joIe. ll2-all gAthA : Ima manasA ciMtana guru-sAkhe, AlovA arthe guru dAkhe; u0 zrAddha bhaNe aDagAthA atyo, kAussagga pArI cauvisatyo. u0 4 gAthArtha : gurusAkSIe pApone AlovavA arthe A prakAre manathI ciMtavana= pUrvagAthAmAM kahyuM te pramANe sAdhu sayaNAsaNa gAthAmAM manathI aticAronuM ciMtavana kare ane tyArapachI "guru dAkhe'=te aticAro gurune batAve, je svayaM AgaLa sajhAyakAra kaheze. vaLI, zrAddha=zrAvaka, sayaNAsaNa'nA sthAne "nAsaMmi daMsaNUmi' Adi aticArasUtranI ATha gAthA bole che ane alyo=aticArarUpa arthanuM ciMtavana kare che. tyArapachI sAdhuzrAvaka kAussagna pArIne cauvisalyo" bole che. III Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya)DhALa-3/gAthA-4 bhAvArtha pUrva gAthAmAM kahyuM ke, sAdhu divasa daramiyAna lAgelA aticAronuM "sayaNAsaNa" gAthAthI Alocana kare che. have te zuM kAma Alocana kare che, tethI kahe che. gurusAkSIe te aticAronuM Alocana karavA arthe pUrvamAM kahyuM te prakAre manathI aticAronuM ciMtavana kare che ane tyArapachI te aticAro gurune kahe che; kaI rIte kahe che te sakjhAyakAra svayaM AgaLa kaheze : vaLI, jema sAdhu cAritranI zuddhi arthe kAussagnamAM "sayaNAsaNanI gAthA bole che tema zrAvaka zuM bole che te batAve che. zrAvaka aticArasUtranI ATha gAthA bole che. ane te aticAranI ATha gAthA bolyA pachI sAdhunI jema zrAvake paNa divasa daramiyAna paMcAcAra viSayaka je AcAronuM samyapha pAlana na karyuM hoya te A ATha gAthAo bolyA pachI paMcAcAranA smaraNanA baLathI temAM lAgelA aticAronuM ciMtavana karavuM joIe. tenA ciMtavanamAM thothA thavuM joIe nahIM=pramAdI thavuM joIe nahIM. AnAthI e phalita thAya che, jema sAdhu mokSanA arthI che tethI cAritra zuddhinI apekSA rAkhe che mATe "sayaNAsaNa'nI gAthA bole che. tema zrAvaka paNa mokSanA atyaMta arthI che chatAM sAdhunI jema saMpUrNa niravadya AcAranA pAlanarUpa cAritrAcAra pALI zake tema nathI. mATe cAritrAcAranI zaktinA saMcaya arthe svabhUmikAnusAra apramAdabhAvathI paMcAcAranuM pAlana kare che ane divasa daramiyAna te paMcAcAranA pAlanamAM pramAdavaza je kAMI skUlanA thaI hoya te sarvane ATha gAthAonA ciMtavananA baLathI smaraNa kare; kema ke ATha gAthAo dvArA zrAvakane pAMce AcAronI upasthiti thAya che ane tenI upasthiti karyA pachI te AcAromAM kayA ucita AcAro pote sevyA nathI athavA to te ucita AcAro sevyA hovA chatAM pramAdane vaza temAM skUlanA karI hoya tenuM smaraNa karIne kAussagga pAre. sAdhunI jema zrAvaka paNa gurusAkSIe aticAro AlovavA arthe aticAronuM smaraNa kare che. ane tyAra pachI sAdhu ke zrAvaka potAnA dvArA karAyelA kAyotsargathI thayelA harSanI abhivyaktirUpe "caturvizatistava' dvArA tIrthaMkaranAM nAmanuM kIrtana kare che; kemake pote kAyotsarga dvArA aticAronuM ciMtavana karIne, Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-3/gAthA-4-5 aticAra pratye jugupsA karela che ane gurusAlIe AlovavAno adhyavasAya karela che. tenA kAraNe potAne je zubha adhyavasAya thayo che tethI sAdhu ane zrAvakane utsAha thAya che ke, divasa daramiyAna thayelAM pAponI zuddhi karIne have huM nirmala thaIza ane tethI harSita thaI bhagavAnanAM nAmanA kIrtanarUpa pragaTa logassasUtra bole che. te cauvisattho nAmanuM bIjuM Avazyaka che. jA gAthA : sAMDAsA paDilehI bese, muhapatti tanu paDilehe vizeSe; u0 kAussagga avadhArita aticAra, AlovA de vaMdana sAra. u0 5 gAthArtha : sAdhu sayaNAsaNa'nI gAthApUrvaka kAussagna karyA pachI "logassa sUtra" bolIne ane zrAvaka aticAranI ATha gAthApUrvaka kAussagga karyA pachI "logassa sUtra" bolIne saMDAsA paDilehaNa karI bese che ane muhapati dvArA zarIranuM vizeSa paDilehaNa kare che ane kAyotsargamAM avadhAraNa karAyelA aticArane gurupAse AlovavA arthe vaMdana kare che. paII bhAvArtha : sAdhu "yaNAsaNanI gAthA dvArA ane zrAvaka aticAranI ATha gAthA dvArA aticAronuM Alocana karyA pachI "logassa sUtra" bole che. tyAra pachI besIne muhapattinuM paDilehaNa kare che. vaLI, muhapattinA paDilehaNa arthe besatAM sAmAyikanI zuddhimAM bhaMga na thAya te mATe saMDAsAnuM paDilehaNa karIne bese che=besatI vakhate zarIranA je je bhAgo pUMjavAmAM na Ave to jIvahiMsA thavAno saMbhava rahe te te sthAnonuM zAstrIya vidhi anusAra paDilehaNa karIne bese che ane besIne prathama muhapattinuM paDilehaNa kare che. tyArapachI muhapattithI zarIranuM paDilehaNa kare che. jethI deha upara koIka sUkSma jaMtu rahela hoya to tenI paNa rakSA thAya. te paDilehaNa karyA pachI kAussagnamAM je aticAronuM avadhAraNa karela te aticAronI guru sAkSIe AlocanA karavA arthe gurune vaMdana kare che, kema ke vaMdanapUrvaka AlocanA karavAthI vinayapUrvakanI AlocanAnI pravRtti thAya che. pitA Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhiALa-3/gAthA-6-7 gAthA : avagraha mAMhi rahio nata aMga, Aloe devasI je bhaMga; uo "sabassavi devasiA IccAi', uccarato gurusAkhe amAI. u0 6 mana-vaca-kAya sakala aticAra, saMgrAhaka e che suvicAra; u0 IcchAkAreNa saMdisaha bhagavanA', pAyachitta tasa mAge tapadhana. u0 7 gAthArtha : vaMdana karyA pachI avagrahamAM rahelA namelA aMgavALA sAdhu ke zrAvaka divasasaMbaMdhI je bhaMga=aticAra, lAgelA hoya tene Alove arthAt AlocanAsUtrathI Alove. tyArapachI "sabbasavi-devasia" ItyAdi uccarato amAIkamAyArahita, gurusAkhe Alove che. ane mana-vacanakAyAnA sakla aticArano saMgrAhaka e suvicAra che gurusAkhe 'savvasavi devasia'thI je Alove che te suvicAra che. ene gurusAkhe AlovyA pachI "IcchAkAreNa saMdisaha bhagava" bolavA dvArA tapAdhana tapa che dhana jenuM, evA sAdhu ke zrAvaka tenuM prAyazcita mAMge che. II6-. bhAvArtha : gAthA-pamAM kahyuM ke, kAussagnamAM avadhAraNa karAyelA aticAronA Alocana mATe sAdhu ke zrAvaka gurune vaMdana kare che ane temAM be vAMdaNAM ApyA pachI bIjA vAMdaNAmAM avagrahamAMthI bahAra nIkaLatA nathI. paraMtu avagrahamAM rahIne aticAranA bhArathI pote bharelA che tenI abhivyakti arthe namAvelAM aMgavALA divasasaMbadhI je bhaMga=aticAra, thayA che tene sAdhu "icchAkAreNa saMdisaha bhagavanuM devasi AlouM ?" ane "ThANe kamaNe caMkamaNe" sUtro dvArA ane zrAvaka "icchAkAreNa saMdisaha bhagavad devasiM AlouM ?" sUtra dvArA Alove Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-3/gAthA-6-7, 8 che. tenuM AlocanA karyA pachI gurunI sAkSIe mAyA vagara Alocana karavA arthe "satvasavi devasia" ityAdi sUtra bole che. A sUtra sAdhu pagAma sakjhAya' karatAM pUrve ane zrAvaka "vaMdittasUtra" bolatAM pUrve bole che ane "sabbasavi devasia" sUtra mana-vacana-kAyAthI lAgelA badhA ja aticArono saMgrAhaka suMdara vicAra che. tenA dvArA-guru pAse mAyArahita Alocana karIne, tapa che dhana jene evA tapodhana sAdhu ke zrAvaka "icchAkAreNa saMdisaha bhagavanuM ityAdi sUtra dvArA prAyazcita mAMge che. arthAt kahe che ke, he bhagavan ! icchApUrvaka saMdisaha mane icchApUrvaka prAyazcitta Apo. A prakAre prAyazcitta mAMgyA pachI guru zuM kahe che te have batAve che. I-LA gAthA : paDikkamaha' iti guru paNa bhAkhe, paDikkamaNAkhya pAyacchinna dAkhe; u0 svasthAnakathI je bahigamaNa, phirI Ave te che "paDikkamaNa.' u0 8 gAthArtha : paDikkameha' e pramANe guru paNa pratikramaNa nAmanuM prAyazcita batAve che. A prAyazcitta zuM che te spaSTa kare che, svasthAnakathI dezavirati ke sarvavirati sthAnakathI, je bahirgamana tyAMthI pharI Ave pAcho Ave, te pratikramaNa che. III bhAvArtha - guru pAse "icchAkAreNa saMdisaha bhagavana" kahI prAyazcitta mAMgyA pachI guru "paDikkameha' e prakAranAM vacanathI kahelA aticAranA AlocanarUpa "pratikramaNa" nAmanuM prAyazcitta Ape che. je prAyazcitta sAdhu "pagAmasajhAya sUtra' dvArA ane zrAvaka "vaMdittasUtra' dvArA kare che. pratikramaNa zuM vastu che te spaSTa karatAM kahe che ke, aticAra sevavAne kAraNe pote svIkArelA saMyamasthAnathI je bahirgamana thayuM che tenAthI pAchA pharIne svIkArAyelA saMyamasthAnakamAM pAchA AvavAnI kriyA te pratikramaNa che. ITA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 ATha ja zabdano atikramaNanuM , pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-3/gAthA-9 avataraNikA : A rIte gurue pratikramaNanuM prAyazcita ApyuM te batAvIne ane pratikramaNa zabdano vyutpatti artha batAvIne have pratikramaNanA paryAyavAcI ATha zabdo kahe che - gAthA : paDikkamaNa, paDiaraNa, pavatti, pariharaNA, vAraNA, nivari; u0 niMdA-garahA, sohI aTha, e paryAya sujasa sugarITha. u0 9 gAthArtha : pratikramaNa, pratikaraNa, pravRtti, pratikaraNa, vAraNA, nivRtti, niMdAgaha ane zodhI A ATha paryAya suyazanA sugariSTha che-suyazanA kAraNabhUta sugariSTha evA A ATha paryAyo che. IIII. bhAvArtha : "pratikramaNa" zabdanA A ATha paryAyavAcI zabdonA artha sajhAyakAra svayaM AgaLa dareka paryAya para eka eka DhALanI racanA karavA dvArA spaSTa karavAnA che tethI ahIM spaSTatA karI nathI. III Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-4/gAthA-1 DhALa cothI - pratikramaNa vidhi BADE (rAga : prathama govAlA taNe bhavejI - e dezI) trIjI ane cothI DhALanuM joDANa : A rIte guru AgaLa prAyazcittanuM nivedana karIne gurue pratikramaNanuM prAyazcitta ApyuM ema pUrvamAM kahyuM. have sAdhu ke zrAvaka pratikramaNa kaI rIte kare che te batAve che . - gAthA H besI 'navakAra' kahI havejI, kahe 'sAmAyika' sutta; saphala navakArathI jIvanejI, paDikkamavuM samacitta. mahAjasa ! bhAvo manamAM re heta. e AMkaNI. 1 gAthArtha H have=gurue prAyazcitta ApyuM pachI, besIne navakAra kahI, " sAmAyikasUtra" kahe ane ' navakAra'pUrvaka sAmAyikasUtrathI samacitta=samabhAvavALuM citta, karIne pratikramaNa karavuM jIvane mATe saphala=phalavALuM che. he mahAyazavALA sAdhu ke zrAvaka manamAM hetathI bhAvo=hetathI pratikramaNasUtrane bhAvo. 1 bhAvArtha: guru pratikramaNa nAmanuM prAyazcitta Ape che. tyAra pachI sAdhu ke zrAvaka te pratikramaNa ka2vA arthe besIne prathama navakAra ane tyA25chI "sAmAyikasUtra" bole che. ahIM prazna thAya ke, gurue pratikramaNa karavAnuM prAyazcitta ApyuM temAM pratikramaNa karavAnuM choDIne navakAra, sAmAyikasUtra kema bole che ? tethI kahe che - navakAra bolavAthI paMcaparameSThine abhimukha atyaMta upayoga thAya che ane praNidhAnapUrvaka sAmAyikasUtra bolavAthI citta samabhAvavALuM bane che. A rIte paMcaparameSThine abhimukha thaI cittane samabhAvavALuM banAvyA pachI thayelA pApanuM Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya)DhALa-4/gAthA-1, 2-3 pratikramaNa karavAmAM Ave to te pratikramaNa mAtra sUtroccAraNarUpa na bane, paraMtu phalavALuM bane arthAt thayelA aticArothI pAchuM pharI citta potAnA sthAnamAM Ave tevuM bane che. mATe pratikramaNane saphala karavA arthe tenI bhUmikAne anurUpa citta nirmANa karavuM Avazyaka che. ane te karavA mATe navakAra ane sAmAyikasUtra bolAya che. A prakAre pApanI zuddhi karIne guNasthAnakamAM ArohaNa karavAnI mativALA, mahAyazavALA sAdhu ane zrAvaka manamAM hetapUrvaka bhAvana kare arthAt have bolAtuM pratikramaNasUtra manamAM hetapUrvaka bhAvana kare. jethI guNasthAnakano pariNAma pharI sthira thAya. AvA avataraNikA : have pratikramaNa karatAM sAdhu zuM bole che te prathama batAve che - gAthA : cattAri maMgala'mitkAdikejI, maMgala artha kaheI; IcchAmi paDikkamiuM" ItyAdikejI, dina aticAra AloI. mahAsa ! 02 iriyAvahi' sutta bhaNejI, vibhAga AlocaNa atya; tasya dhammassa' lage bhANejI, zeSa vizuddhi samaththa. mahAjasa!03 gAthArtha - cAri maMgala" ItyAdithI maMgala arthane kare che ane "IcchAmi paDikkamihesUtrathI divasanA aticAranuM Alocana kare che ane 'IriyAvahisUtra' bhaNIne vibhAgathI Alocanano artha kare che. "tasa dhammassa" sudhI zeSa vizuddhine samartha evuM pratikramaNa bhaNe che. IIra-3I. bhAvArtha - sAdhu aticAranI zuddhi arthe pratikramaNa karavA prAraMbhamAM "cattAri maMgala" ityAdi bole che. je maMgala mATe che, kema ke maMgalapUrvaka karAyeluM kArya haMmezAM Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-4/gAthA-2-3, 4 phaLavALuM thAya che. pApanuM zuddhIkaraNa e atiduSkara kArya che. tethI maMgalapUrvaka pApanuM zuddhIkaraNa karavAmAM Ave to "cattAri maMgala" ityAdi dvArA pavitra thayeluM citta sukhapUrvaka pratikramaNa karIne zuddhi prApta kare mATe maMgala mATe "cattAri maMgala" bole che. tyAra pachI "icchAmi paDikkamiuM" ityAdi sUtrathI divasa saMbaMdhI thayelA aticAronuM Alocana karIne tenA pratye jugupsA karAya che. ane tyAra pachI vibhAgapUrvakanI AlocanA arthe jIvonA vibhAgapUrvakanI AlocanA karIne pApathI pAchA pharavA rUpa pratikramaNa arthe "iriyAvahisUtra bolAya che, tyAra bAda "pagAma sajhAya" dvArA "tasya dhammassa" sudhI zeSa vizuddhi karavAnI bAkI rahI hoya tenI zuddhi karavA mATe samartha evu pratikramaNa karAya che. A rIte sAdhu pagAma sakjhAyathI divasanA aticAronuM pratikramaNa kare che. 2-all avataraNikA : have, zrAvaka kaI rIte pratikramaNa kare che te batAve che - gAthA : zrAvaka AcaraNAdikejI, "navakAra' "sAmAyika sUtra IcchAmi paDikkamIuM' kahI kahejI, zrAddha sUtra supavitra. maha04 gAthArtha : zrAvaka AcaraNAdithI navakAra ane sAmAyikasUtra bole che ane "IcchAmi paDikkamiuM" kahIne supavitra evuM zrAddhasUma "vaMditasUtra", kahe che. ll4ll bhAvArtha : zrAvaka guru pAsethI prAyazcitta laIne pratikramaNa karavA arthe besIne prathama navakAra tathA sAmAyikasUtra bole che. navakAra bolavA dvArA paMcaparameSThinA smaraNathI bhAvita thaIne sAmAyika sUtra dvArA zrAvakanuM citta samabhAvavALuM bane che. ane samabhAvavALuM citta eTale samabhAva pratye ullasita thayelo rAga. ane Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhiALa-4/gAthA-4-5 samabhAva pratye ullasita thayelA rAgavALA zrAvaka aticAranuM Alocana kare to evA uttama cittathI aticAranI zuddhi thAya che. mATe navakAra ane sAmAyikasUtra bolavApUrvaka zrAvaka pratikramaNa kare che ane tyAM prathama "icchAmi paDikkamiuM" sUtra dvArA saMkSepathI sarva pApanI jugupsA kare che. tyArapachI zrAvaka supavitra evuM zrAddhasUtra=vaMdittasUtra bole che, ane praNidhAnapUrvaka bolAyelA sUtranA baLathI zrAvakajIvanamAM koI aticAra lAgyA hoya tenI zaddhine te mahAtmA prApta kare che ane aticAra na lAgyA hoya topaNa te sUtra bolavAthI aticAra pratye thayelo tIvra jugupsAno bhAva aticArarahita zrAvakAcAra pALavA mATenI zaktino saMcaya karAve che. mATe atyaMta praNidhAnapUrvaka sUtra ane arthamAM arpita thayelA mAnasavALA ane pratikramaNanI vezyAvALA thaIne arthAt aticAro pratye jugupsA utpanna thAya tevI vezyAvALA thaIne, sAdhue ke zrAvake potAnuM pratikramaNa sUtra bolavuM joIe. II4nA avataraNikA : pratikramaNa karyA pachI sAdhu ke zrAvaka UbhA thaIne avazeSa sUtra kema bole che te batAvavA kahe che - gAthA : aticAra-bhAra-nivRttithIjI, haluo hoI uTheI; abhuThio mi' ItyAdirkejI, sUkaniHzeSa kaheI, mahA. 5 gAthArtha - aticAranA bhAranI nivRttithI halakA thayelA sAdhu ke zrAvaka UThe che, kaI rIte UThe cheH "abhuThiomi' ityAdi bolatAM UbhA thAya che ane sUtra niHzeSa kaheI=niHzeSa sUtra kahe che. ApI bhAvArtha - pratikramaNa sUtranA aMte aticAranuM Alocana pUruM thAya che tyAre pratikramaNa sUtra dvArA aticAranI zuddhi thayelI hovAthI potAnA uparathI aticAranI Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-4/gAthA-5, 6-7 bhAranI nivRtti thaI che tenI abhivyakti karavA arthe aticAranAM bhArathI halakA thayelA evA sAdhu ke zrAvaka UbhA thAya che ane "adbhuThiomi ArAhaNAe viraomi virAhaNAe" ityAdi dvArA zeSa sUtra bole che. tenA dvArA saMyama pratyenA pakSapAtanI vRddhi thAya tevA uttama bhAvo ullasita thAya che. IFpA avataraNikA : A rIte pratikramaNa karyA pachI sAdhu ke zrAvaka zuM kare che te have batAve che - gAthA : avagraha khamAsamaNa vaMdaNaMjI, tIna khamAve re deI; paMcAdika muni jo huejI, kAussagnArtha phiI. mahA 6 bhUmi paMjI avagraha vahIjI, pAche page nisareI; Ayariya uvajhAya bhale bhaNejI, abhinaya sujasa kaheI. mahA7 gAthArtha : avagrahamAM rahIne khamAsamaNa mATeHkhamAvavA mATe, vaMdana Ape che. ane pAMca Adi muni hoya to traNa vakhata khamAve ane kAussagga mATe pharI vaMdaNA Ape kAussagga mATe pharI vaMdana kare pachI bhUmi paMjIne, avagrahamAMthI pAchA page bahAra nIkaLe che. ane tyAra pachI suyazane karanAra abhinaya kAMIka namIne, bhale suMdara, evuM Ayariya uvajhAya" sUtra bole che. I6-7nA bhAvArtha :- . pratikramaNasUtra bolyA pachI sAdhu ke zrAvaka avagrahamAM rahIne sAdhune khamAvavA arthe vaMdana Ape che arthAt be vAra vAMdaNAsUtra bole che ane pAMca ke pAMcathI vadhAre sAdhu hoya to traNa vakhata "abhuThiomisUtrathI khamAve che. te khamAvyA pachI avazeSa aticAronI zuddhi arthe AgaLa je kAussagna karavAno che tenA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-4/gAthA-6-7 mATe pharI gurune vaMdana kare che. be vakhatanAM A vaMdanamAM sAdhu ke zrAvaka avagrahamAM rahelA hoya che. tethI avagrahamAMthI bahAra nIkaLavA mATe bhUmi pUMjIne pAchalA page gurunA avagrahamAMthI bahAra nIkaLe che. ane tyAra pachI kAyAne kAMIka namAvI suyazane karanAra suMdara evuM "Ayariya uvajhAyasUtra' bole che. "Ayariya uvakjhAyasUtra" kema bole che te AgaLanI DhALamAM sakjhAyakAra svayaM spaSTa karaze. II6-7nA Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-pa/gAthA-1 DhALa pAMcamI (rAga rasiyAnI dezI) pUrva DhALa sAthe joDANa : pUrvamAM kahela ke pratikramaNa sUtra bolyA pachI gurune khamAvavA mATe vaMdana karI gurune khamAvI pachI kAyotsarga arthe pharI vaMdana kare che. tethI have pratikramaNa karyA pachI sAdhu ke zrAvaka kAyotsarga kema kare che te spaSTa kare che - gAthA : AloyaNa paDikkamaNe azuddha je, cAritrAdika aticAra; caturanara ! kAussagna tehanI zuddhi arthe kahyo, pahilo cAritra zuddhikAra. caturanara ! 1 gAthArtha - he caturanara ! Alocana ane pratikramaNathI paNa je zeSa azuddha cAritrAdikanA atiyAra che=cAritra, darzana ane jJAnanA aticAra che. tenI zuddhi arthe pahelo cAritranI zuddhi karanAro kAussagga kahevAyo che. [1] bhAvArtha pUrvanI DhALamAM kahela ke pratikramaNa sUtra bolyA pachI kAyotsarga mATe sAdhu pharIthI vaMdana kare che. tethI jijJAsA thAya ke, pratikramaNa karyA pachI sAdhu kAyotsarga kema kare che ? te spaSTa karavA arthe kahe che : sAdhu ke zrAvaka atyaMta praNidhAnapUrvaka AlocanA kare to AlocanAthI ja kaThina paNa pApanI avazya zuddhi thAya che. je bhAvothI pApa thayuM che tenAthI tIvra jugupsA utpanna kare tevA saMvegapUrvaka AlocanA thAya to tenAthI pApanI zuddhi thAya. tethI ArAdhaka sAdhu ke zrAvaka praNidhAnapUrvaka saMvega ullasita thAya te prakAre AlocanA kare che. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-5/gAthA-1-2 Ama chatAM saMvega ane saMveganA prakarSano pariNAma ati duSkara che. tethI AlocanA kALamAM saMvegano pariNAma thayo hoya paNa koI sthAnamAM te prakarSavALo na thayo hoya to aticAronI pUrNa zuddhi thAya nahIM. tenI zuddhi arthe guru pAse prAyazcitta kare che. have, gurue Apela pratikramaNa nAmanuM prAyazcitta sAdhu ke zrAvaka praNidhAnapUrvaka kare to AlocanAthI avazeSa rahelAM pApo avazya zuddha thAya che. Ama chatAM pratikramaNakALamAM aticAronA koIka sthAnamAM te prakAranA upayoganA abhAvane kAraNe anAbhogathI koIka pAponI zuddhi na thaI hoya to tenI zuddhi arthe cAritrAdikanA aticAronA zodhana mATe traNa kAussagga thAya che. uparokta kAussagnamAM caturanarane saMbodhIne sakjhAyakAra kahe che ke, cAritranI zuddhine karanAro A pahelo kAussagga che. ahIM "caturanara" tarIkenA saMbodhanathI e phalita thAya ke, thayelAM pApanI zuddhi karavAmAM je catura hoya te ja paramArthathI A pratikramaNa karavAnA adhikArI che ane tevA caturanarane yathArtha bodha karAvIne zuddhi mATe sanmukha bhAva thAya te arthe "caturanarathI saMbodhana kare che. vaLI, aticAranI zuddhi arthe traNa kAussagna che. temAM pahelo kAussagga cAritranI zuddhi karanAro che. ll1TI avataraNikA - pUrva gAthAmAM kahyuM ke, cAritrAdi traNanA aticAranI zuddhi arthe kAussagna che ane temAM pahelo cAritranI zuddhi karanAro kAussagna che. tethI have caturanarane mArgAnusArI vIrSollAsa karAvavA arthe kahe che - gAthA : parIkSaka ho to hetune parakhajo, harakhajo hiyaDalA mAMhi; ca0 nirakho racanA saguru keraDI, varaSo surasa uchAhi. catura0 2 gAthArtha : parIkSaka ho to zAstrakAroe je pratikramaNanI vidhi batAvI che te kayA saMdarbhathI batAvI che tenI parIkSA karIne te vidhi karavAmAM tatpara Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-pa/gAthA-2 hova to, hetune parakhajo zrAvaka ane sAdhunA aticAranI zuddhi arthe je AlocanA, pratikramaNa ane kAussagra kahyAM che te hetune parakhajo ane haiyAmAM harakhajo=bhagavAne ArAdhaka sAdhuone ane zrAvakane alanAnI zuddhinA kevA suMdara upAyo batAvyA che tenuM samyagra samAlocana karIne haiyAmAM harakhaje. sadguru kerI racanA ne nirakho gaNadhara bhagavaMtoe pApanI zuddhi mATe karelI racanAnA paramArthane jANajo. ane suMdara rasanA utsAhathI varaso=thayelI aticArazuddhinA A suMdara upAyo che te prakAranA surasane jANIne utsAhathI te rIte bhAvathI vartA. jethI saMyamajIvana aticAra rahita bane ane uttarottara guNasthAnakanI vRddhi thAya. ll bhAvArtha : sakjhAyakAre pratikramaNa prAyazcitta karyA pachI pApanI zuddhi arthe karAtA paDAvazyaka aMtargata "pratikramaNa Avazyaka"mAM kAyotsarga kema karavAmAM Ave che te caturanarane saMbodhIne batAvyuM. jethI pratikramaNa karIne zuddhi kare tevA catura puruSo te vacano sAMbhaLIne potAnAM vratonI zuddhi mATe ullasita vIryavALA bane. vaLI, A sthAne vicArakane mArgAnusArI bodha karAvavo Avazyaka che tevuM jaNAvavAthI AgaLanA pratikramaNanA joDANane batAvatA pUrve sajhAyakAra kahe che ke, mAtra vicAryA vagara pratikramaNa karanArA jIvo to kriyA karIne saMtoSa pAme tevA che. paraMtu jeo vicAraka che teo to koI paNa pravRtti karatAM pahelAM parIkSA karIne je pravRttimAM mahAphaLa dekhAya tevI pravRtti kare che. AthI, pratikramaNa karavAne sanmukha thayelA evA jIvo paNa jo parIkSaka hoya to pApanI zuddhi mATe bhagavAne je AlocanA, pratikramaNa, kAussagna kahyAM che te hetune parakhajo. AnAthI e prApta thAya ke, vato grahaNa karavAnI icchA karavI paNa atiduSkara che. vaLI, icchA thayA pachI sattvazALI jIvo ja te vratone grahaNa karI zake che ane asidhArA para cAlavA tulya vratonuM samyapha pAlana to atizaktizALI jIvo ja karI zake che. have AvA jIvothI paNa anAbhoga AdithI vratomAM Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-5/gAthA-2 39 skUlanAo thavAno saMbhava rahe che ane te skhalanAone jo dUra karavAmAM na Ave to te skhalanAonI pratidina vRddhi thAya. ane tema thAya to bAhyathI vrato pAlana thatAM hoya topaNa aMtaraMga pariNAmathI vrato nAza pAme che. tethI ArAdhaka sAdhue ane zrAvake potAnAM svIkArAyelAM vratone surakSita rAkhavAM atiAvazyaka che; kema ke surakSita thayelAM vrato ja uttarottara guNasthAnakanI vRddhi dvArA mokSanuM kAraNa bane che ane jo aticAronA sevanathI svIkArAyeluM vrata jIrNa-jIrNatara thaIne nAza pAme to te vratonI kriyAthI ke te vratonA AcArathI paNa sAdhune ke zrAvakane kAMI phaLa maLe nahIM. svIkArelAM vrato niSphaLa na jAya tenA mATe sadguru evA gaNadharoe pratikramaNanI kriyAmAM zuddhi arthe kramasara AlocanA, pratikramaNa ane kAussagga mUkyAM che; kema ke vrato malina na thAya tenI ciMtAvALA sAdhue ke zrAvake potAnA anAdikALanA pramAdanA kAraNe koI aticAra sevelo hoya to tenI zuddhi atiAvazyaka che. ane te zuddhi mAtra kriyAthI nahIM paNa saMveganA prakarSathI ja thAya che. saMvegano prakarSa atiduSkara che. tethI sadguru evA gaNadharoe sau prathama kAussaggamAM aticAronuM avadhAraNa batAvyuM ane kAussaggamAM aticAronuM avadhAraNa karyA pachI tenI zuddhi mATe prathama bhUmikAnA upAya tarIke AlocanA batAvI. zaktizALI jIvo te AlocanAthI avazya zuddhine prApta kare che. chatAM koIkanuM vIrya tevuM prakarSavALuM na thAya ane vIryanI kAMIka maMdatAnA kAraNe pUrNa zuddhi na thaI hoya to tenI zuddhi arthe AlocanA karyA pachI pharI pratikramaNa batAvyuM. jethI prAyaH karIne sAdhunA ke zrAvakanA aticAranI zuddhi avazya thAya che. Ama chatAM, pratikramaNakALamAM paNa kAMIka zuddhi avazeSa bAkI rahI hoya to te azuddhithI vrato malina na rahe tenA mATe kAyotsargarUpa zuddhino upAya batAvyo. paraMtu jeo A traNe zuddhimAMthI kAMI paNa zuddhimAM yatna karI zakatA nathI teo to paramArthathI pratikramaNanA anadhikArI ja che te batAvavA arthe kahe che ke, jo tame parIkSaka hova to aticAronI zuddhinA hetune parakhajo ane A prakAranA zuddhinA upAyone jANIne haiyAmAM harakhajo arthAt vicArajo ke Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-pa/gAthA-2, 3-4 jagatanA jIvonA mahA upakAra arthe tIrthaMkare A kevo rUDo mArga batAvyo che ke jethI sAdhaka AtmA kyAreka anAbhogathI vratamAM bhaMga kare to paNa zuddhi karIne pharI guNasthAnakanI vRddhimAM yatna karI zake. tema vicArIne prastuta upAya pratye haiyAthI harakhajo ane sadguru evA gaNadharonI A racanAne yathArtha rUpe nirakhajo. tethI te racanAnA paramArthane jANIne vratonI zuddhi karavA tame samartha bano. vaLI, A racanAne jANIne suMdara rasannatIvra saMveganA pariNAmarUpa suMdara rasa, utsAhathI pratikramaNakALamAM varasajo. jethI karAyeluM pratikramaNa guNasthAnakanI vRddhinuM prabaLa aMga bane. ||rA avataraNikA : darzana-jJAna-cAritranI zuddhi arthe AlocanA, pratikramaNa ane tyAra pachI kAyotsarga che ema pUrvamAM sthApana karyuM. temAM prathama cAritranI zuddhine karanAro kAussagna hoya che ema gAthA-1mAM kahyuM. tethI have cAritranI zuddhi kaI rIte thAya te batAvavA arthe kahe che - . gAthA : cAritra kaSAya-virahathI zuddha hoe, jAsa kaSAya udagra; ca0 uSNu puSka pari ni phala tehanuM, mAnuM caraNa samagra. ca0 3 teNe kaSAyataNA upazama bhaNI, Ayariya uvajhAya ItyAdi; ca0 gAthAtraya bhaNI kAussagga karo, "logassa doI apramAdi. ca0 parI 4 gAthArtha : kaSAyanA virahathI cAritrAcAranI zuddhi thAya che. jene kaSAya udagra che tenuM uSNupuSpanI jema karamAyelA puSpanI jema, samagra cAritra niSphaLa mAnavuM. tethI kaSAyanA upazama mATe "Ayariya uvajhAya' ItyAdi gAthAkaya bolIne apramAdI evA sAdhu ke zrAvaka be logassano kAussagga karo. 3-4 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya,DhALa-pa/gAthA-3-4 bhAvArtha : sarva jIvone dasamA guNasthAnaka sudhI kaSAyano udaya avazya hoya che. topaNa je jIvo mana-vacana-kAyAne gupta karIne vidyamAna kaSAyone kaSAyonA ucchedamAM pravartAve che arthAt mokSanA upAyabhUta jinavacanAnusAra pravRttimAM potAno rAga pravartAve che ane saMyamamAM lAgatA aticAromAM potAno dveSa pravartAve ane jagatanA padArtho pratye rAga-dveSa na thAya te mATe upekSAvALA thAya che. te sAdhumAM kaSAyano viraha hovAthI cAritra zuddha varte che. vaLI, je sAdhu A traNa upayogamAMthI koI eka kALe eka upayogamAM varte paraMtu A traNa upayogathI anya upayogamAM na varte to vidyamAna kaSAyonA ucchedamAM avazya yatna thAya che ane "nagama naSTa" e vacana pramANe te mahAtmAnA kaSAyo nAza pAmatA hovAthI te mahAtmAmAM kaSAyono viraha che tema kahevAya che. vaLI zrAvaka paNa svabhUmikA anusAra dezavaratinA pAlanathI kaSAyano uccheda karato hoya to tenuM dezaviraticAritra zuddha che. jeonA kaSAya udagra che teo mana-vacana-kAyAnI guptipUrvaka kaSAyane svaucchedamAM pravartAvatA nathI, paraMtu bAhya viSayomAM pravartAve che. tevA sAdhunuM ke zrAvakanuM samagra cAritra=tevA sAdhunI cAritrAcAranA pAlananI kriyA, athavA tevA zrAvakanI dezaviratinA pAlananI kriyA uSNupuSpanI jema karamAyela puSpanI jema, niSkala che. tethI cAritranI zuddhi karavA arthe kaSAyano upazama Avazyaka che ane kaSAyano upazama atiduSkara che. pratikramaNanI kriyA dvArA kaSAyanA upazama arthe mahAtmAo "Ayariya uvajhAya' ityAdi traNa gAthA bole che. A gAthA dvArA koI paNa jIvanI sAthe dveSa thayelo hoya to tenI niMdA karIne upazamabhAvano pariNAma ullasita thAya che. A rIte "Ayariya uvajajhAya" sUtra bolyA pachI sajhAyakAra kahe che ke, apramAdI evA sAdhu ke zrAvaka cAritrAcAranI zuddhi arthe be logassano kAussagga karo. jethI jinagaNanA kIrtananA baLathI thayelA zubhabhAvane kAraNe cAritranI zuddhi thAya. ll3-4 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-pa/gAthA-5 avataraNikA : A rIte apramAdI thaIne kAussagna karavAnuM kahyA pachI "Ayariya uvajajhAya" sUtra bolIne 'karemi bhaMte' Adi sUtro kema bolAya che te batAvavA arthe kahe che - gAthA : karemi bhaMte' ItyAdi traya kahI, cAritrano e ussagga; ca0 "sAmAyika' traya pATha te jANIe, Adi madhyAMta suhalagna. ca0 parIkSaka0 5 gAthArtha : karemi bhaMte' ItyAdi traya kahI="karemi bhaMte', "IcchAmi ThAmi kAussagga' ane "annattha" cAritrano e kAussagga che cAritranI zuddhino A be logassano kAussagga che. ahIM pratikramaNanI kriyA daramiyAna traNa vakhata 'karemi bhaMte' bolAya che. tethI kahe che traNa vAra 'sAmAyika'no pATha te Adi, madhyama ane aMta suhalagnaHzubhanuM kAraNa jANavo. pA. bhAvArtha - cAritranI zuddhi arthe kAussaga karatAM pUrve "Ayariya uvajhAyasUtra' bolIne sAdhu ke zrAvaka "karemi bhaMte' Adi traNa sUtro bole che. temAM 'icchAmi ThAmi kAussagyuM sUtra e cAritranA aticAronI AlocanArUpa che. ane tenI zuddhi arthe kAussagna karavA "annattha sUtra" bolAya che. pachI cAritranI zuddhi mATe be logassano kAussagna karAya che. ahIM jijJAsA thAya ke, "Ayariya uvajhAya sUtra" bolyA pachI "karemi bhaMte sUtra" kema bolAya che ? tethI kahe che ke, "karemi bhaMte" e sAmAyika sUtra che ane tenA dvArA samabhAvano pariNAma sthira thAya che. tethI pratikramaNanI kriyA dvArA samabhAvano pariNAma akhkhalita Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-5/gAthA-5, 6thI 9 43 pravAharUpe rahe mATe Adi, madhyama ane aMtamAM ema traNa vAra sAmAyika sUtra bolAya che. pratikramaNane ThAvyA pachI karemibhaMte sUtra bolAya che, je AdimAM che. sAdhunA "pagAma sajhAya" ke zrAvakanA vaMdittasUtra bolatAM pUrve "karemi bhaMte sUtra" bolAya che je madhyamAM che ane cAritranI zuddhino kAussagna karatAM pUrve "karemibhaMte sUtra" bolAya che je aMtima che. tethI cAritranI zuddhi arthe kAussagganA prAraMbhamAM karemi bhaMte bolyA pachI aticAranI AlocanAne kahenArA sUtra bolavApUrvaka be logassano kAussaga karAya che. jemAM cAritranI zuddhino pariNAma hoya che. tethI "pagAma sajjAya ke vaMdittasUtra" bolIne pratikramaNa karyA pachI koI aticAronI zuddhi na thaI hoya tenI paNa avazya zuddhi te kAussagga dvArA thAya che. paNa avataraNikA : cAritranI zuddhino kAussagna karyA pachI darzanazuddhino ane jJAnazuddhino kAussagna karAya che. te batAve che - gAthA : pArI "urjAya" ne "savvaloe' kahI, darzanAcAra zuddhisaTha; ca0 eka "cauvisatyA'no kAussagna kare, pArI kahe "pukharavaradIvaDha'. ca0 parIkSaka suyassa bhagavao' kahI "cauvIsanthaya, kAussagna kari pAre daMta; ca0 sakalAcAra phala siddha taNI ghUI, siddhANaM buddhANaM' kahe mahaMta. ca0 parIkSa0 7 tisthAdhipa vIravaMdana revatamaMDana, zrI neminati tityasAra; ca0 aSTApada nati karI suyadevayA, kAussagga navakAra. ca0 parIkSaka0 8 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-pa/gAthA-6thI 9 kSetradevatA kAussagga Ima karo, avagraha yAcana heta; 20 paMca maMgala kahI puMjI saMDAsaga, muhapatti vaMdana heta, ca0 parIkSaka0 9 gAthArtha H pArI=cAritranI zuddhino kAussagga pArI, ujjoya=logassasUtra ane 'savvaloe sUtra' kahI darzanAcAranI zuddhi mATe kAussagga karAya che. kAussaggamAM eka 'cauvisattho'=eka logassano, kAussagga kare. te pArIne 'pukhkharavaradIvaDyu' ane 'suasya bhagavao' kahIne cauvisatthono kAussagga kare=jJAnAcAra zuddhi arthe eka logassano kAussagga kare ane pAre. aMte 'siddhANaM buddhANaM sUtra' dvArA mahAtmAo sakalAcAranAM phla=badhA AcAranAM phaLa rUpa siddha bhagavaMtonI stuti kare che. tyAra pachI tiAdhipa=tIrthAdhipati evA vIra prabhune "siddhANaM buddhANaM sUtra"nI bIjI, trIjI gAthAthI vaMdana kare, cothI gAthAthI raivatamaMDana zrI nemanAtha prabhune namaskAra kare ane pAMcamI gAthAthI tIrthanA sAra evA aSTApadatIrthanI nati kare. tyAra pachI zrutadevatAno eka navakArano kAussagga kare. ane e rIte avagraha yAcanAnA hetuthI kSetradevatAno eka navakArano kAussagga kare. tyAra pachI paMcamaMgalarUpa navakAra kahI saMDAsApUrvaka pUMjI muhapattinuM paDilehaNa ane vaMdana hetathI kare. II6-7-8-9II bhAvArtha: be logassanA kAussagga dvArA cAritranI zuddhi karyA pachI pragaTa "logassa" bolAya che. jemAM 24 tIrthaMkara bhagavAnanAM nAmanuM kIrtana thAya che. je darzanazuddhinuM prabaLa kAraNa che. ane darzanazuddhi arthe ja 'savvaloesUtra' bolIne sarva jinapritimAo pratye vaMdana-pUjana-satkAra-sanmAna karavAnA zubhabhAvathI praNidhAna karIne eka logassano kAussagga karAya che. jenAthI sAdhune ke zrAvakane Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-pagAthA-6thI 9 45 darzanAcAranA pAlanamAM koI aticAro lAgyA hoya ane pratikramaNathI zuddhi karavA chatAM temAM kAMIka azuddhi rahI gaI hoya to tenI zuddhi thAya che. A darzanAcAranI zuddhi mATeno kAyotsarga pArIne jJAnAcAranI zuddhi arthe zrutajJAnanA mAhAbhyane kahenAra "pukharavaradIvaDha" sUtra bolAya che. jethI citta zrutajJAna pratye atyaMta pakSapAtavALuM thAya che. ane tyAra pachI "suasa bhagavao sUtra dvArA zruta bhagavAnane vaMdana-pUjana-satkAra-sanmAna karavA dvArA bahumAnanA bhAvanI vRddhi karavA arthe praNidhAnapUrvaka eka logassano kAussagna karAya che. jethI pratikramaNa dvArA jJAnAcAranI pUrNa zuddhi na thaI hoya to te A kAyotsargathI thAya che. A rIte ratnatrayInI zuddhi arthe be-eka-eka ema traNa kAussagna karyA pachI sarva AcAranA pAlananuM phaLa siddhAvasthA che. tethI mahAtmAo "siddhANaM buddhANaM sUtra" dvArA siddha bhagavaMtonI stuti kare che. tyAra pachI vartamAna zAsananA tIrthAdhipati zrI vIraprabhu pratye potAnI bhakti vRddhi pAme tadarthe "siddhANaM buddhANaM sUtra"nI bIjI-trIjI gAthA dvArA vIraprabhunI stuti karAya che. uttama puruSonI stutimAM guNagrAhI jIvone saMtoSa hoto nathI. tethI vIraprabhunI stuti karyA pachI pharI cothI gAthA dvArA revatamaMDana zrI neminAtha bhagavAnanI stuti kare che ane tyAra pachI tIrthomAM sAra evA aSTApadatIrthane namaskAra karIne 24 tIrthakara bhagavaMtonI stuti kare che. tyArapachI zruta pratyenI bhaktine kAraNe zrutaprAptimAM prabaLa kAraNa evA zrutadevatA pratye Adara abhivyakta karavA arthe ane potAne samyagU rIte zruta pariNamana pAme temAM zrutadevatA nimita bane evA abhilASathI sAdhu ke zrAvaka eka navakArathI zrutadevatAno kAussagna kare che ane avagrahanI yAcanAnA hetuthI kSetradevatAno eka navakArano kAussagna kare che. arthAt A rIte kSetradevatAnI pAse avagrahanI yAcanA sAdhu ke zrAvaka kare to te sthAnamAM dharmanI pravRtti karavAmAM kSetradevatA aMtarAyabhUta na thAya tethI kSetradevatAno kAussagga kare che. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-pa/gAthA-1thI 9, 10-11 A rIte kAussagna karyA pachI paMcaparameSThinA maMgalarUpa navakArane kahe che. jethI cittamAM haMmezAM paMcaparameSThine abhimukha bhAva sthira thAya ane jIvarakSAnA pariNAma arthe saMDAsA pUMjI sAdhu ke zrAvaka bese che. tyAra pachI chaThTho "paccakhANa Avazyaka" nimitte muhapattinuM paDilehaNa kare che ane tyAra pachI gurune vaMdana kare che. II6-7-8-9ll avataraNikA - have, cha Avazyaka samApta thayAM che, tenA harSanI abhivyaktirUpe sAdhu ke zrAvaka zuM kare che te batAve che - gAthA :"IcchAmo aNusakki kahI bhaNe, stuti traya arthagaMbhIra; ca0 AjJA karaNa nivedana vaMdana, guru anAdeza zarIra. ca0 parIkSaka, 10 devasiye guru ika "thati' java kahe, paphikhaAIka kahe tIna; ca0 sAdhu zrAvaka sahu sAthe thaI kahe, sujasa ucca svara lIna. ca0 parIkSaka0 11 gAthArtha - IcchAmi aNusaTri" kahI arthathI gaMbhIra evI traNa stuti bole che "namoDastu vardhamAnAya" Adi traNa stuti bole che. AjJA karaNanA nivedana rUpe vaMdana kare che. ane guru anAdeza zarIra ane devasiye= devasika pratikramaNamAM, guru jyAre eka stuti kahe namoDastunI prathama gAthA kahe ane panImAM tIna kahe pakhI pratikramaNamAM jyAre guru traNa gAthA kahe, tyAre sAdhu ane zrAvaka sahu sAthe ucca svarathI lIna thaIne suyazane karanAra stuti kahe="namoDastu Adi traNa stutio kahe. I10-11il. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-pa/gAthA-10-11 bhAvArtha : cha Avazyaka pUrA thayA pachI sAmAyika, cauvisatyo ityAdi bolI "icchAmo aNusaTiM"="huM anuzAsanane icchuM chuM" ema kahevAya che. gurunI anujJAthI pote ja Avazyaka pUrNa karyA che ema pragaTa rIte bolAya che te pote karelI gurunI AjJAnA pAlananA nivedanarUpa che. ane te nivedana vaMdanapUrvaka karavuM joIe tethI chaThThA AvazyakanI muhapattinuM paDilehaNa karyA pachI guruvaMdana karAya che ane te vaMdanapUrvaka "cha" Avazyaka pote pUrAM karyAM tenuM gurune nivedana karAya che. vaLI, sAdhue ke zrAvake gurunA AdezavagaranA zarIravALA rahevuM joIe nahIM tethI gurunA anAdeza zarIranA nirvatana arthe huM anuzAsanane icchuM chuM ema kahevAya che, jenAthI guruparataMtrano pariNAma sthira thAya che. arthathI gaMbhIra evI traNa stuti kaheganamoDastu rUpa traNa stutio kahe. have, kaI rIte arthathI gaMbhIra evI traNa stuti kahe te batAve che. devasika pratikramaNamAM guru traNa stutimAMthI eka stuti bole tyArapachI sAdhu ane zrAvaka sAthe UMcA svarathI stutinA arthamAM lIna thaIne sarva stutio kahe ane pakukhI pratikramaNamAM guru traNa stutio kahe. tyAra pachI sAdhu ane zrAvaka, guru sAthe maLI pharI traNa stuti kahe. potAnAM ja Avazyaka suMdara rIte pUrNa thayAM che tenA harSanI abhivyaktirUpe A traNe stuti che. tethI prathama stuti ucca svarathI bolAya che ane ghaNA akSaramAnavALI che. tenA karatAM bIjI stuti vizeSa akSaramAnavALI che. ane vizeSa ucca svare bolAya che. ane trIjI stuti bIjI karatAM paNa adhika akSaramAnavALI che. ane adhika uccasvarathI bolAya che; kema ke te rIte harSanI abhivyakti thAya che. A prakArano artha "paMcavastuka" graMtha anusAra che. 10-11 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. gAthA : pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-6/gAthA-1 DhALa chaThThI (rAga : namaskAra svakRta jagannAtha jetA zlokanI dezI) zrAddhI susAdhvI te kahe ucchAhA, 'saMsAra dAvAnala' tIna gAhA; na saMskRte che adhikAra tAsa, kehI kahe ekahI pUrva bhAsa. 1 gAthArtha : susAdhvI ane zrAvikA utsAhathI "saMsAra dAvAnala dAha nIraM"nI traNa gAthA kahe che : saMskRtamAM teone adhikAra nathI. keTalAka kahe che A="namoDastu vardhamAnAya...", pUrvabhAsa kahyuM che=pUrvamAMthI udhRta karyuM che, mATe sAdhvI ane zrAvikA te kahetA nathI. III bhAvArtha: 'cha Avazyaka' pUrNa karyA pachI "icchAmo aNusi" kahIne sAdhu ane zrAvaka "namoDastu vardhamAnAya..." kahe che tenA sthAne sAdhvI ane zrAvikA "saMsAra dAvAnala sUtra"nI prathama traNa gAthA kahe che je cha Avazyaka pUrNa thayA tenA harSanI abhivyakitarUpa che. tethI "namoDastu vardhamAnAya..."nI jema ja pUrva pUrva gAthA karatAM uttaranI gAthA vRddhi akSaravALI che ane ucca-ucca svare bolAya che. ahIM prazna thAya ke puruSonI jema sAdhvIne ke zrAvikAne "namoDastu vardhamAnAya..." kema bolAtuM nathI tethI kahe che ke teone saMskRtamAM adhikA2 nathI. te batAvavA arthe teo "namoDastu vardhamAnAya..."ne badale "saMsAra dAvAnala"nI traNa gAthA bole che. vaLI, keTalAka kahe che ke "namoDastu vardhamAnAya..." sUtra pUrvamAMthI uddhRta che tethI bahenone te bolavAno adhikAra nathI mATe tene sthAne "saMsAra dAvAnala" kahe che. IIII Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-gAthA-2-3 avataraNikA : ahIM prazna thAya ke A 'namoDastu vardhamAnAya..." ke "saMsAra dAvAnala'nI stuti ja kema bolavAmAM Ave che tethI kahe che - gAthA : ache tIrtha e vIranuM teNe harSe, pratikramaNa nirvighna thaI tAsa karSe; kahI "zakastava" eka jina-stavana bhAkhe, kRtAMjali suNaI apara "varakanaka' bhAkhe. 2 gAthArtha : A zrI vIrabhunuM tIrtha che tethI harSamAM-pratikramaNa nirvine pUrNa thayuM tenA harSamAM, temanI-vIraprabhunI, stuti bolAya che. te stuti karIne zakravasUtra bolAya che ane (pachI) eka vyakti jinanuM stavana bole che ane bIjA hAtha joDIne suNe sAMbhaLe che. tyAra pachI "varakanaka sUtra" bolAya che. ||rA bhAvArtha : sugama che. //zA gAthA : namohaMta' thakI (catuH vaMdana tAi) deva-guru bhajana eha, puri aMte valI saphalatA kara achata; yathA "namutthaNaM' puri aMte "namo jihANa' jiNa vaMdana Ika "sakkandhaya' duga pamANa. 3 gAthArtha - namohacI mAMDIne cArane vaMdana sudhI deva-gurubhajana eha=sAMjanA pratikramaNamAM stavana pUrve 'namohata' bolAya che ane tyAra pachI jinastavana Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/kALa-gAthA-3-4 karAya che te devabhajana" che. cAra khamAsamaNa daIne bhagavAnae" kahevAya che te "gurubhajana" che. vaLI puri ane aMtamAM prAraMbha ane aMtamAM, saphaLatAne karanAra A deva-gurune vaMdana che. emAM daSTAMta batAve che. jema namutthaNaM sUtramAM prAraMbhamAM "nama' che ane aMtamAM "namo jiNANa" vakhate "nama che tema pratikramaNamAM prAraMbhamAM deva-gurunuM bhajana che ane aMtamAM paNa deva-gurunuM bhajana che. jinavaMdana eka ane zakrastava duga e pratikramaNanA prAraMbhamAM ane aMtamAM deva-gurunA bhajanane svIkAravA mATe pramANa che. [3] gAthA : dubaddha subaddha ti logassa ccAra, kAussagna kare devasI zuddhikAra; pArI kahIya "logassa' maMgala upAya, "khamAsamaNa' doI daIne kare sajhAya. 4 gAthArtha - "dubaddha subaddha" dvibaddha subaddha thAya che jethI karIne pratikramaNamAM be vakhata deva-gurunuM bhajana thAya che. tyAra pachI devasiyanI zuddhine karanAra cAra logassano kAussagna kare. kAusagga pArI maMgalanA upAya rUpa pragaTa logassa bole che. pachI be khamAsamaNa daIne sajhAya kare. II4ll bhAvArtha pUrvamAM gAthA-2 sudhI sAMjanA pratikramaNamAM stavana bolyA pachI "varakanaka sUtra' bolavAnI vidhi sudhInuM varNana karyuM. have tyAra pachI sAdhu-sAdhvI Adi zuM kare che te batAvatAM kahe che. sAdhu ke zrAvako "namo hetubolIne jinanuM stavana kare che ane sAdhvI tathA zrAvikAo vagere paNa jinanuM stavana kare che te devanuM bhajana che. ane pachI je "bhagavAnAM" Adi cAra khamAsamaNathI vaMdana kare che te gurunuM bhajana che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa1 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya)DhALa-gAthA-3-4 ahIM prazna thAya ke sAMjanA pratikramaNamAM "pratikramaNa'nA prAraMbhamAM ja cAra thoya dvArA devanuM bhajana karela ane tyAra pachI "bhagavAnae' Adi cAra khamAsamaNathI gurunuM bhajana karyuM topaNa pratikramaNanA aMtamAM pharIthI deva-gurunuM bhajana kema karAya che ? tethI kahe che : pratikramaNanA prAraMbhamAM ane pratikramaNanA aMtamAM karAyeluM deva-gurunuM bhajana saphaLatA karanAra che. arthAt pratikramaNanI kriyAne saphaLa karanAra che. temAM dRSTAMta batAve che. je pramANe "namotthaNe sUtramAM prAraMbhamAM "nama'no prayoga che. ane aMte "namo jiNANa padamAM paNa "namano prayoga che. tethI prAraMbha ane aMtamAM karAyelo "nama"no prayoga jema saphaLa che tema pratikramaNanA prAraMbhamAM ane pratikramaNanA aMtamAM karAyela devagurunuM bhajana saphaLatAne karanAra che. vaLI, pratikramaNanA prAraMbhamAM ane aMtamAM deva-gurunuM bhajana saphaLa che temAM be pramANa che te kahe che : jinavaMdana' pramANa che. arthAt eka zakastavamAM prathama "nama' zabda ane aMte "nama' zabda bolAya che e jinacaMdana pramANa che ane bIjuM zakastava duga pramANa che. arthAt sAMjanA pratikramaNamAM caityavaMdana karIne prathama zakrastava bolAya che ane cAra thoya bolyA pachI pharI zakrastava bolAya che te zAstravacana pramANe che, te rIte pratikramaNanA prAraMbhamAM 'deva-gurunuM bhajana ane pratikramaNanA aMtamAM deva-gurunuM bhajana pramANa che. te batAvavA mATe ahIM kahe che ke "zakrastava" duga pramANa che. ahIM prazna thAya ke ekavAra deva-gurune vaMdana karyA pachI pratikramaNanA aMte pharI deva-gurune vaMdana kema karAya che tethI kahe che "dubaddha subaddha bhavati"e prakArano nyAya che. arthAt koI paNa kathana be vAra kaheluM hoya to te subaddha thAya che te prakArano nyAya che. AnAthI e phalita thAya ke pratikramaNanA prAraMbhamAM devanuM bhajana ane gurunuM bhajana kareluM hoya tenAthI pratikramaNa karanArA mahAtmAnuM citta deva-gurunA guNothI atyaMta vAsita thayeluM hoya che ane pratikramaNa samApta thayA pachI pharI te deva-gurunuM vaMdana karavAthI citta devagurunA guNothI pUrva karatAM paNa atizaya vAsita thAya che. jethI pratikramaNa karyA Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-gAthA-3-4, 5 pachI deva-gurunA guNonA saMskAra ati daDha thayelA hovAne kAraNe jIvanamAM sadA temanA guNonuM smaraNa rahe che. A rIte sAdhu-sAdhvI AdinuM aMtaHkaraNa deva-gurunA bhAvothI vAsita rahevAthI teo sadA apramAdapUrvaka yogamArgamAM yatna karI zake che. A rIte aMtamAM deva-gurunuM bhajana karyA pachI sAMjanA pratikramaNamAM divasa saMbadhI pravRttinI zuddhine karanAra cAra logassano kAussagna karAya che. ane kAussagna pArIne divasa saMbadhI zuddhi karanAra kAussagna karyA tenA maMgala upAyarUpa pragaTa "logassa" bolAya che. tyAra pachI be khamAsamaNa ApIne arthAt "sajhAya saMdisAhu ?" "sakjhAya karuM ?" e prakAranAM be khamAsamaNa ApIne sAdhu Adi sakjhAya kare che. kyAMsudhI sajhAya kare che te AgaLanI gAthAmAM batAve che. ll3-kA gAthA : jAva porisI mUlavidhi hoI sakAya, utkRSTa te dvAdazAMgI adhyAya; parihANithI jAva namukkAra hoI, sAmAcAri vaza paMca gAthA paloI. 5 gAthArtha : jyAM sudhI "porisI" pUrI thAya tyAM sudhI mUlavidhi pramANe svAdhyAya kare che. keTalo svAdhyAya kare che? tethI kahe che utkRSTathI dvAdazAMgIno svAdhyAya kare che ane vartamAnamAM zaktinI hANine kAraNe sAmAcArIne vaza "navakArathI mAMDIne pAMca gAthAonuM paloyaNa kare che. IfpA bhAvArtha : vartamAnamAM sAMjanA pratikramaNamAM be khamAsamaNa daIne eka jaNa sajhAya bole che ane te sajhAya svAdhyAyarUpa che. ane mULavidhi pramANe prathama porisi pUrI thAya tyAM sudhI sAdhu-sAdhvI svAdhyAya kare che. ane utkRSTathI dvAdazAMgI sudhIno svAdhyAya karAya che. vartamAnamAM zaktinI parihANa thayelI Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-6/gAthA-5-6 che tethI teTalo svAdhyAya karavA mATe koI samartha nathI tethI ane 'sAmAcArI'nA vazathI 'navakAra' bolIne pAMca ke tethI vadhAre gAthAnI sajjhAya bolAya che. A rIte sAMjanA pratikramaNanI vidhi ahIM pUrI thAya che. IIpA avataraNikA : have sAMjanA pratikramaNamAM paMcAcAranI zuddhi kaI rIte thAya che te batAve che gAthA = kahI paDikkamaNe paMca AcAra sohi, tihAM dIse e tikSNaha (na) dueNa hoI; IzyuM pabhaNi tapa vIrya AcAra zuddhi, avazya huI jo huI trika vizuddhi. 6 gAthArtha H 53 pratikramaNamAM 'paMcAcAra'nI zuddhi kahI che. tyAM traNa prakAranI= jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra ema traNa prakAranI zuddhi dekhAya che. paraMtu be prakAranI=vIryAcAra, tapAcAranI zuddhi dekhAtI nathI. e pramANe prazna karIne uttara Ape che. tapAcAra ane vIryAcAranI zuddhi avazya thAya. jo huI trika vizuddhi=jo ratnatrayInI zuddhi thAya. 19 noMdhaH gAthA-6nI bIjI kaDImAM chelle "tiSNaha duSyaMNa hoI"ne ThekANe "tiSNaha na durNAhaM hoI" joIe. bhAvArtha: pratikramaNamAM 'paMcAcAra'nI zuddhi thAya che tema kahela che paraMtu pratikramaNanI vidhimAM jJAnAcAra, darzanAcAra ane cAritrAcAra ema traNanI zuddhinA kAussagga ja karAya che. tethI pratikramaNanI vidhimAM traNa AcAranI zuddhi ja dekhAya che. tapAcAra, vIryAcAranI zuddhi dekhAtI nathI. e pramANe prazna karIne uttara Ape Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa4 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhiALa-gAthA-6-7 che. jo pratikramaNa karanAra sAdhu ke zrAvaka AdithI aMta sudhI upayukta thaIne pratikramaNa kare to jJAna-darzana-cAritranI zuddhi avazya thAya che ane te zuddhi thavAthI tapAcAra-varyAcAranI zuddhi paNa avazya thAya che; kema ke tapAcAravaryAcAra ratnatrayImAM aMtarbhAva pAmela che. AthI cAritrAcAranI zuddhimAM tapAcAranI zuddhi thaI jAya che ane apramAdabhAvathI jJAnacArAdi traNa AcAronI zuddhinA upAyo sevavAmAM Ave to vIryAcAranI zuddhi paNa thAya che. brA avataraNikA : vaLI, ratnatrayInI zuddhi sAthe tapAcAra-vIryAcAranI zuddhi kaI rIte thAya che te spaSTa karatAM kahe che - gAthA : pratikramaNa-paccakhANa-cauvihAra munine, yathAzakti paccakhANa zrAvaka sumanane; kAussagga aMtaraMga tapano AcAra; vali vIryano phorave zaktisAra. 7 gAthArtha : muni covihAranA paccakakhANapUrvaka ane zrAvaka yathAzakti paccakhANapUrvaka suMdaramanathI pratikramaNa kare che. ane kAussagga aMtaraMga tapano abhyataMratapano, AcAra che. vaLI, pratikramaNamAM zakti anusAra vIrya phorave che. A rIte pratikramaNamAM tapAsAra-vIryAcAranI zuddhi thAya che ema pUrvagAthA sAthe saMbaMdha che. IIchA. bhAvArtha sAdhu-sAdhvI suMdaramanathI covihAranA paccakakhANa pUrvaka ane zrAvaka-zrAvikA suMdaramanathI yathAzakti paccakkhANa karavApUrvaka sAMjanuM pratikramaNa kare che. tethI pratikramaNamAM tapAcAranI zuddhi thAya che. vaLI pratikramaNanI kriyAmAM aneka prakAranA kAussagga Ave che te sarve aMtaraMga abhyatarataparUpa che. te rIte paNa Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-koMgAthA-7, 8-9 tapAcAranI zuddhi thAya che. vaLI, je sAdhu ke zrAvaka potAnI zaktine gopavyA vinA apramattabhAvathI sUtra-artha ane pariNAmamAM udyamavALA thAya che teo pratikramaNanI kriyA daramiyAna zakti anusAra potAnuM vIrya phorave che. te rIte varyAcAranI zuddhi paNa thAya che. mATe pratikramaNamAM jJAnAcAra AdinA traNa kAussaggathI ratnatrayInI ane prastuta gAthAmAM batAvyuM te rIte tapAcAra, varyAcAranI zuddhi paNa thAya che. A rIte pratikramaNamAM pAMce AcAranI zuddhi thAya che ema pUrvanI gAthA sAthe saMbaMdha che. ahIM kahyuM ke sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA suMdaramanapUrvaka paccakakhANa kare che tethI e prApta thAya ke vivekasaMpanna evA sAdhu Adi AtmAne abhojana bhAvanAthI bhAvita karavAnA pariNAmavALA hoya che tethI potAnI zakti anusAra paccakhANa karIne paNa AtmAne AhArasaMjJAthI para karavA yatna thAya te prakAranA suMdaramanathI paccakakhANa kare che tethI tapAcAranI zuddhi thAya che. zA gAthA : pratikramaNa padathI kriyA karva karma, jaNAe tihAM pratikramaNa kriyAmarma; pratikramaNa kartA te sAdhvAdi kahIe, sudaSTi suupayukta yatamAna lahie. 8 pratikrakhya te karma-krodhAdi jANo, Tale te to sarva lekhe pramANo; male jo sujanasaMga daTaraMga prANI, phale to sakala kanja e sujasa vANI. 9 gAthArtha - "pratikramaNa" padathI kyiA=pratikramaNanI kriyA, pratikramaNanI kriyAno kartA ane pratikramaNanI kriyAnuM karma jaNAya che. tihAMgapratikramaNa padathI traNa vastu jaNAya che temAM, marmavALI kriyA pratikramaNa che arthAt marmane Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-6/gAthA-8-9 sparze te prakAre karAyelI kriyA pratikramaNa che. pratikramaNanA kartA te sAdhu Adi sudaSTi, suupayukta, yatamAna lahIe ane pratikramya te krodhAdi karma jANo. Tale teha pratikramaNanI kriyAthI te krodhAdi karma Tale to, sarva lekhe pramANo sarva pramANa jANavuM arthAt pratikramaNanI kriyA lekhe lAgI ema mAnavuM. maLe jo sujanasaMga pratikramaNa karanAra jIvone sujanano saMga maLe to, prANI daDharaMgavALo thAya ane to sakala kArya le e "suyaza"nI vANI che=pUjya yazovijayajI ma. sA.nuM vacana che. II8-9II. bhAvArtha : pratikramaNa e kriyAvAcaka pada che. tethI pratikramaNa zabda dvArA arthathI traNa vastunI prApti thAya che. pratikramaNanI kriyA, pratikramaNa karanAra koNa che ane pratikramaNanuM karma zuM che arthAt zenuM pratikramaNa kare che ? tethI pratikramaNa padathI pratikramaNanI kriyA, pratikramaNanI kriyAno kartA karanAra ane pratikramaNanI kriyAnuM karma e traNe zuM che te jANavAnI jijJAsA thAya. tene spaSTa kare che. marmavALI evI je kriyA te pratikramaNa che arthAt potAnuM iSTa kArya kare tevI marmasparzI kriyA te pratikramaNa che. mAtra sUtroccAraNa rUpa pratikramaNa nathI. pratikramaNanA kartA sAdhu Adi che. ahIM sajhAyakAra pratikramaNanA kartAnAM traNa vizeSaNa batAvatAM kahe che ke "sudRSTi - suupayukta - yatamAna" evA sAdhusAdhvI vagere pratikramaNanA kartA che. tethI e prApta thAya ke pApa e jIvanuM ahita karanAra che. mATe "mAre mArAM pApono nAza karavo che ane saMpUrNa niravadya jIvana jIvavuM che" evI suMdara dRSTi jemane che evA sudRSTi sAdhu Adi pratikramaNanA kartA che. vaLI, suupayukta sAdhu Adi eTale pratikramaNakALamAM sUtra ane arthamAM atyaMta upayukta thaIne pratikramaNa kare che tathA yatamAna eTale pratikramaNathI niSpAdya evA uttamabhAvonI niSpatti mATe aMtaraMga yayukta bahiraMga sarva ucita vidhimAM yatamAna hoya evA sAdhu vagere pratikramaNanI kriyA kare che. te pratikramaNanI kriyAnA kartA che. anya nAma mAtrathI pratikramaNanA kartA che. vAstavika kartA nathI. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-gAthA-8-9 pa7 vaLI, pratikramaNanI kriyAthI pratikramya=pratikramaNa karavA yogya, krodhAdi cAra kaSAyo che tethI pratikramaNanI kriyAnuM karma cAra kaSAyo che. mATe jeo atyaMta upayogapUrvaka vItarAgatAne anukULa jIvavIrya ullasita thAya te pramANe yatnapUrvaka pratikramaNa kare che temAM krodhAdinA pratipakSa evA kSamAdibhAvonI vRddhi thAya che ane te pramANe karAyeluM pratikramaNa ja pramANabhUta che; anyathA pratikramaNanI kriyA kAyavAsita kriyA mAtra che. ahIM prazna thAya ke mahAtmAone AvuM pratikramaNa kevI rIte thAya che tethI kahe che - jo uttama puruSano saMga maLe to prANI daDharaMgavALA thAya che arthAt jinavacanathI bhAvita mativALA evA uttama janano saMga thAya to tevA apramAdI uttama jananA saMgane kAraNe prANI daDharaMgavALA thAya che. tethI teonI pratikramaNanI kriyA joIne pote paNa te rIte pratikramaNanI kriyA karavA mATe yatnavALA bane che. ane jo sujananA saMgane prApta karIne pratikramaNa karanAra jIvo dRDharaMgavALA thAya to temanAM sakalakArya phaLa arthAt temanI pratikramaNanI kriyA saphaLa bane te prakAranI "suMdarayaza'ne kahenArI upAdhyAya yazovijayajI ma. sA.nI vANI che. II8-9TI Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa8 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhiALa-7/gAthA-1-2 DhALa sAtamI - rAI pratikramaNa vidhi (rAga : brahmacaryanA daza kahyA athavA juo juo acarija atibhaluM-e dezI) gAthA : devasI paDikkamaNa vidhi kahyo, kahie have rAino teha re; Iriya' paDikkamiya khamAsamaNa'hyuM, kusumiNa dusumiNa' jeha re. 1 caturanara ! hetu mana bhAvajoe AMkaNI. teha upazama kAussagna karo, cAra "logassa' mani pATha re; "diThi-vipariyAsa' so ussAsano, dhI-vipariyAsa' zata ATha re. catura0 2 gAthArtha - devasiya pratikamaNano vidhi kahyo. have te pratikramaNanI vidhi, rAInI kahe che. IriyAvahI pratikramaNa karIne khamAsamaNapUrvaka "kusumiNa dusumiNa"no kAussagna karAya che. caturanara buddhimAna puruSa, hetune manamAM bhAvajokapratikramaNanA hetune manamAM bhAvajo. te kusumiNa dusumiNano kAussagga, upazama mATe karavo. cAra logassa manamAM pATha karo, daSTinA viparyAsamAM so zvAsocchavAsa ane buddhinA viparyAsamAM ekaso ATha zvAsocchavAsano kAussagga karo. I1-cA bhAvArtha - DhALa-6 sudhI "devasiya pratikramaNanI vidhi batAvI. have "rAIya pratikramaNanI vidhi kahe che. temAM prathama iriyAvahI pratikramaNa karIne sAdhu tathA zrAvaka Adi khamAsamaNa ApavApUrvaka "kusumiNa dusumiNa" ityAdi bolIne "annatthasUtra" pUrvaka upazama karavA arthe te kAussagna kare che-rAtri Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-7 gAthA-1-2, 3 pa9 daramiyAna je kusvapna ke duHsvapna AvyAM hoya tenAthI AdhAna thayelA kusaMskAronA upazama mATe=nAza mATe, A kAussagna kare che ane kAussagnamAM cAra logassano pATha kare che. saMyamajIvanathI viparIta svapna AvyuM hoya to te dRSTiviparyAsa che kusvapna che. arthAt sAdhunA saMyamajIvanamAM sarva bhAvo pratye je samabhAvano pariNAma che tene malina kare tevuM svapna ane zrAvakane potAnA vratamAM malina kare tevuM svapna e kusvapna che. tenI zuddhi mATe so zvAsocchavAsa pramANa="caMdesa nimmalayarA" sudhIno kAussagna karAya che ane kAmanA vikAra e buddhino viparyAsa che. tethI nidrAmAM sAdhune ke zrAvakane cothA vrata saMbaMdhI svapnamAM koI vikAra thayo hoya to te duHsvapna che ane tenI zuddhi mATe ekaso ATha zvAsocchavAsa pramANa "sAgaravaragaMbhIrA" sudhIno kAussagna karAya che; kema ke kusvapna karatAM adhika malinatA duHsvapnathI thAya che tethI tenI zuddhi mATe kAusagga paNa moTo che. vaLI nara ne saMbodhIne sajhAyakAra kahe che : "he caturanara ! pratikramaNanA hetune manamAM bhAvana karajo. jethI tamAruM pratikramaNa phalanI niSpattinuM kAraNa bane." II1-cA gAthA :'ciI vaMdana' kariya sajhAya mukha, dharmavyApAra kare tAva re; jAva paDikkamaNa velA hue, cau "khamAsamaNa" die bhAva re. catura0 3 gAthArtha : kAussagna karyA pachI caityavaMdana karIne sajhAya pramukha tyAM sudhI dharmavyApAra kare jyAM sudhI pratikramaNanI veLA thAya. tyArapachI cAra khamAsamaNa daIne "bhagavAnaha" Adi cAra khamAsamaNa daIne, bhAvathI gurune vaMdana kare che. II II Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 bhAvArtha: "rAIya pratikramaNa"nI vidhimAM "kusumiNa dusumiNa"no kAussagga karyA pachI sAdhu Adi caityavaMdana kare che. tyAra pachI "bharahesara bAhubalI"nI sajjhAya bole che. te sajjhAya vagere dharmavyApAra sAdhu tyAM sudhI kare jyAM sudhI zAstramaryAdA anusAra pratikramaNanI veLA thAya ane te veLA thAya tyAra pachI "bhagavAnahaM" Adi cAra khamAsamaNa ApIne rAIya pratikramaNamAM gurune vaMdana karAya che. pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-7/gAthA-3-4 ahIM vizeSa e che ke sAdhu pratikramaNa karIne dasa vAnAMnuM paDilehaNa kare tyAre 'sUryodaya' thAya te pratikramaNanI veLA che. sAdhu 'sUryodaya'thI eka prahara pUrve UThe che ane UThIne kusumiNa dussamiNano kAussagga karyA pachI caityavaMdana kare che ane navakAra bolIne "bharahesa2nI sajjhAya" bole che. tyAra pachI anya ucita dharmavyApAra kare arthAt svAdhyAya Adi dharmavyApAra kare ane pratikramaNanI veLA thAya tyAre gurune vaMdana karavA arthe upayogapUrvaka cAra khamAsamaNa Ape. tyAra bAda pratikramaNanI zuM vidhi kare te AgaLanI gAthAmAM he che. II3II gAthA H 'rAI paDikkamaNa ThAuM' Ima kahI, 'savvassavi rAI' kaheI re; 'sakkatthaya' bhaNI 'sAmAyika' kahI, 'ussagga' eka ciMteI re. catura0 4 gAthArtha -: "icchAkAreNa saMdisaha bhagavat rAIya paDikkamaNa ThAuM ?" ema kahIne "savvasavi rAIya"e pramANe kahe pachI "zakrastava" bhaNIne "sAmAyika" kahe="karemi bhaMte sUtra" kahe ane eka logassanA kAussagganuM ciMtavana kare. // 4 // Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-7/gAthA-4-5 bhAvArtha: pUrvagAthAmAM batAvyuM te pramANe cAra khamAsamaNathI "guruvaMdana" karyA pachI pratikramaNanA bIjabhUta "rAIya pratikramaNa ThAuM ?" ityAdi karIne "savvasavi sUtra" bole. tyAra pachI "zakrastava" rUpa "namunthuNaM sUtra" bole. tyAra pachI "icchAmi ThAmi" ityAdi sUtra bolIne "cAritrAcAra"nI zuddhi mATe eka "logassa"no kAussagga kare. II4ll gAthA bIje eka darzanAcArano, trIje aticAra ciMta re; cAritrano tihAM eka hetu che, alpa vyApAra nisicitta re. 61 catura0 5 gAthArthaH bIje eka darzanAcArano kAussagga kare, trIje aticAranuM ciMtavana kare, temAM=traNa kAussaggamAMthI pahelA kAussaggamAM, cAritrAcArano eka=eka logassano kAussagga che temAM, rAtrinA viSe cittano vyApAra alpa che e hetu che. pA bhAvArtha: pUrvagAthAmAM kahyuM tema eka logassano kAussagga karyA pachI pragaTa logassa bolIne "savvaloe...." ityAdi sUtra bolIne darzanAcAranI zuddhi mATe eka logassano kAussagga karAya che ane "puqharava2dIvarDse sUtra" bolIne trIjA kAussaggamAM aticAranuM ciMtavana karAya che. tethI e prApta thAya ke prathama eka logassano kAussagga cAritranI zuddhino hetu che, bIjo eka logassano kAussagga darzanAcAranI zuddhino hetu che ane aticAranA ciMtavana rUpa trIjo kAussagga jJAnAcAranI zuddhino hetu che. tyAM prazna thAya ke sAMjanA pratikramaNamAM cAritranI zuddhi mATe be logassano kAussagga hato ane rAIya pratikramaNamAM cAritranI zuddhi mATe eka logassano kAussagga kema karAya che ? tethI kahe che H rAtrimAM Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-7/gAthA-pa-6 cittano vyApAra alpa hovAne kAraNe cAritranA aticAro alpa thavAnI saMbhAvanAthI tenI zuddhi arthe eka logassano kAussagna ja karAya che. ApA gAthA : pArI "siddhastava' kahI pache, jAva kAusagga vihi putva re; pratyeka kAussagga paDikkamaNathI, azuddhano zodha e ayuvya re. catura0 6 gAthArtha - pArIetrIjo aticAra AlocanavALo kAussagna pArI "siddhastava" kahe che"siddhANaM buddhANaM sUtra" bole, pachI kAusagga sudhI tapaciMtavananA kAussagna sudhI, pUrvanI vidhi che-devasiya pratikramaNanI vidhi pramANe rAIya pratikramaNanI vidhi che. pratyeka kAussagga pratikramaNathI=pUrvamAM varNana karelA cAstri, darzana ane jJAnanA aticAranA traNa evA pratyeka kAussagga ane tyAra pachI "vaMditasUtra" Adi rUpa pratikramaNathI azuddhino zodha rAtri daramiyAna thayelI ratnatrayInI azuddhinI zuddhi, apUrva thAya che. IIkA bhAvArtha : trIjA jJAnAcAranI zuddhi mATe aticAranA AlocanarUpa kAussagna karyA pachI rAIya pratikramaNa karatAM "siddhANaM buddhANaM" sUtra bole che. tyArapachI tapaciMtavaNInA kAussagga sudhInI sarva vidhi devasiya pratikramaNanI vidhi pramANe che arthAt devasiya pratikramaNamAM jema aticAranA ciMtavana pachI trIjA AvazyakanI muhapattinuM paDilehaNa vagerethI mAMDIne "Ayariya vijhAyasUtra" bolAya che te pramANe sarva vidhi rAIya pratikramaNamAM jANavI. vaLI, rAIya pratikramaNamAM atyAra sudhI ratnatrayInA pratyekanA traNa kAussagna kya ane "pagAma sajhAya" ke "vaMdittasUtra" rUpa je pratikramaNa karyuM tenAthI apUrva ratnatrayInI azuddhino zodha thAya che. arthAt ratnatrayInI zuddhi thavAthI sAdhunI ke zrAvakanI svabhUmikA anusAra ratnatrayInI pariNati apUrva bane che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u3 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyIDhALa-7/gAthA-6 devasiya pratikramaNamAM pahelAM aticAronuM ciMtavana karAya che, jyAre rAIya pratikramaNamAM cAritrazuddhi, darzanazuddhi arthe kAyotsarga karyA pachI jJAnazuddhi arthe karAtA kAyotsargamAM aticAronuM ciMtavana thAya che. to A rIte pAchaLathI aticAronuM ciMtavana karavAmAM zuM hetu che ? "paMcavastuka graMtha"nI gAthA498mAM AnuM kAraNa nIce mujaba che : savAranA UMghamAMthI UThelA sAdhu pratikramaNa karavAnA samaya sudhI kadAca nidrAnI asaravALA hoI zake, ane tevA nidrAvALA sAdhu jo pratikramaNamAM aticAronuM ciMtavana pahelAM kare to samyagu rIte sarva aticAronuM ciMtavana na karI zake. AthI AvA prakAranI jIvonI sthitine khyAlamAM rAkhIne zAstrakAroe aticAra citavanano kAyotsarga prathamane badale trIjo rAkhela che; kema ke sAdhuo sAmAnyathI nidrAnA parivAra mATe yatna karanArA hoya che, chatAM tevA prakAranI zArIrika sthitine kAraNe koIka sAdhunI nidrA pratikramaNanA prAraMbhakALamAM dUra thaI na hoya topaNa prathamanA be kAyotsargamAM karAtA yatnathI te dUra thaI jAya che, jethI trIjA kAyotsarga vakhate nidrAnI asara dUra thaI gaI hovAthI samyagu rIte aticAronuM ciMtavana thaI zake che. AthI savAranA pratikramaNamAM aticAronuM ciMtavana pAchaLathI karAya che. ahIM prazna thAya ke rAtripratikramaNamAM cAritrAdinI zuddhi nimittaka traNa kAyotsargo prathama kema karAya che ? vastutaH jema devasika pratikramaNamAM prathama aticAronuM ciMtavana, pachI Alocana, pratikramaNa karIne aMte ratnatrayInI zuddhi nimittaka traNa kAyotsargo karAya che, tema rAtrika pratikramaNamAM A traNa kAyotsargo aMte kema karAtA nathI ? tethI kahe che - savAramAM gADha aMdhakAra hoya che. tethI sAdhuo jyAre savAre nidrAmAMthI jAge tyAre atyaMta aMdhakAra hovAne kAraNe paraspara ekabIjAne joI paNa zakatA nathI, ane tevA aMdhakAramAM jo sAdhuo guru pAse jaIne aticAronuM Alocana kare, to paraspara ekabIjAne athaDAvAno saMbhava rahe. mATe te doSanA parivAra arthe pahelAM traNa kAyotsarga karAya che, jethI traNa kAyotsarga kare teTalA kALamAM pahelA karatAM aMdhakAra kaMIka ocho thayo hovAthI guru pAse aticAronuM Alocana karavA jatAM sAdhuonA paraspara athaDAvAnI saMbhAvanA ochI rahe. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64. pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-7 gAthA-6, 7thI 9 vaLI, aticAronuM Alocana pahelAM karavAmAM Ave to Alocana karavA mATe jyAre sarva sAdhuo guru pAse jaIne AcAryane vaMdana kare tyAre koI nidrAdhIna sAdhu vaMdana karyA vagara besI rahyA hoya topaNa te sAdhu koIne dekhAya nahi. jethI te sAdhune aMdhakAramAM vaMdana nahIM karavAnA doSo lAge. AvA doSonA parihAra mATe sAdhuo prathama traNa kAyotsarga kare che, jethI thoDuM ajavALuM thatAM sarva sAdhuo ekabIjAne joI zake tyArapachI badhA sAdhu guru bhagavaMta pAse AvIne zeSa pratikramaNanI vidhi guru pAse kare che. ane kaMIka ajavALuM thayela hovAthI koI sAdhu nidrAne kAraNe gurune vaMdana karatA na hoya to anya sAdhuo teone jAgRta kare che. AvA avataraNikA - pUrvagAthAmAM kahyuM ke kAussaga sudhI rAI, pratikramaNamAM devasiya pratikramaNa jevI vidhi che. tethI have te vidhi pachI karAtA kAussagnamAM sAdhu ke zrAvaka zuM ciMtavana kare che te batAve che - gAthA : IhAM vIra chamAsI tapa ciMtave, he jIva! tuM karI zake teha re; na zakuM e gAI IguNatisatAM, paMca mAsAdi paNa jeha re. catura0 7. eka mAsa jAva tera UNaDo, pache cautisa mAMhi hANI re; jAva cautha AMbila-porisiM, namukkArasI yoga jANI re. catura0 8 zakti tAMI citta dharI pArIe, muhapatti vaMdana paccakhANa re; IcchAmo aNusaDiM' kahI tiga thaI, thaya-ciIvaMdaNa suhajANa re. catura 9 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-7/gAthA-7thI 9 gAthArtha : IhAM "tapaciMtavaNI"nA kAussagnamAM vIra chamAsItapa ciMtave vIra bhagavAne karela chamAsItapanuM ciMtavana kare. have te kaI rIte ciMtave te kahe che: "he jIva! tuM te karI zakIza ? tema ciMtave. "na zakuM huM karI zakuM tema nathI" e pramANe gAIne vicArIne, IguNatisatAM cha mahinAmAM eka divasa UNa hisatAM-trIsa sudhI, ciMtavana kare cha mahinAmAM eka divasa nyUna, ema eka eka divasa dhUna cUna karatAM trIsa divasa nyUna sudhI ciMtave. pachI "paMca mAsAdi paNa jeha re"=pAMcamAsI karI zakIza? cAramAsI karI zakIza? ItyAdi ciMtavana kare. eka mAsa thAvat tera UNaDo ciMtavana kare tera divasa nyUna sudhI ciMtavana kare. pachI "cautIsamAMhi hANI re"=cotrIsa bhaktamAM hAninuM ciMtavana kare. te kyAM sudhI ciMtavana kare to kahe che jyAM sudhI caturtha, AyaMbila, porisI, navakArazIno yoga jANI ciMtavana kare. "zakti tAMI citta dharI pArIe"=citamAM zakti anusAra tapa karavAnuM dhAraNa karI kAussagga pAre. pachI muhapati, vaMdana ane paccakhANa kare. pachI "IcchAmo aNusaddhi" kahI traNa thaI=vizAlalocana athavA "saMsAra dAvAnala" kahe. pachI zakastava ane caityavaMdana zubha jANa kare. II7-8-9II bhAvArtha : savAranA "tapacitavaNInA kAussagnamAM vIraprabhunA zAsanamAM chamAsI tapa che tenuM ciMtavana kare. kaI rIte ciMtavana kare te batAve che : vicAre ke "he jIva ! tuM chamAsI tapa karI zakIza?" tema vicArI zakti na hoya to kahe ! "zakti nathI, pariNAma nathI." e pramANe vicArIne eka UNa chamAsI, beUNa chamAsI, ityAdi UNa karatAM karatAM trIsa sudhIetrIsa divasa UNa sudhI, vicAre. tyAra pachI "pAMcamAsI tapa" karI zakIza? tema vicAre. pachI cAramAsI, traNamAsI, bemAsI eka UNa karatAM karatAM aMte ekamAsIno vicAra kare. temAM paNa eka eka divasa nyUna karatAM karatAM tera divasa nyUna sudhI vicAre. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-7/gAthA-7thI 9, 10-11 tyArapachI "cotrIsabhakta" karI zakIza ? tema vicAre. tyAM paNa be-be bhakta nyUna karatAM karatAM yAvat "caturthabhakta" sudhI vicAre. te zakti na jaNAya to AyaMbila, vicAre. te zakti paNa na jaNAya to AyaMbilathI kramasara ghaTatAM ghaTatAM porisI-navakArazIno yoga jANe=navakA2zInI zakti che tema vicAre. chelle jyAM zakti hoya tyAM cittamAM tapa karavAnuM dhAraNa karIne kAussagga pA2e. te kAussagga pAryA pachI "logassa" bolIne muhapattinuM paDilehaNa kare. tyArabAda vaMdana karIne kAussaggamAM dhAreluM paccakkhANa grahaNa kare. pachI "icchAmo aNuTThi" karIne vizAlalocana athavA "saMsAra dAvAnala"nI traNa thoya kare. temAM cha Avazyaka nivedana="sAmAyika, cauvisattho..... vagere karyuM che" te pramANenuM nivedana kare. je cha AvazyakanI samAptirUpa che ane tenA harSanI abhivyakti rUpa ja "vizAlalocana", "saMsAra dAvAnala"nI traNa thoya bolAya che. tyArapachI zakrastava karIne caityavaMdana kare. II7-8-9aa gAthA : sAdhu valI zrAddha kRtapauSadho, mAge Adeza bhagavanna re; 'bahuvela saMdisAuM' 'bahuvela karuM,' laghutara anumati manna re. catura0 10 gAthArtha H sAdhu ane pauSadhadhArI zrAvaka Adeza mAMge he bhagavaMta ! "bahuvela saMdisAhuM" "bahuvela karuM ?" zuM kAma A Adeza mAMge tethI kahe cheH "laghutara anumati manna re"-laghutara anumatine mAnato Adeza mAMge. ||10|| gAthA : cau khamAsamaNa vaMde muni, 'aTThAIjjesu' te kahe saDha re; kare re paDilehaNa bhAvathI, sujasa muni vidita suguNaDha re. 20 11 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-7/gAthA-10-11 gAthArtha : 67 tyAra pachI cAra khamAsamaNathI munine vaMde ane zrAvaka " aDhAiz2esa sUtra" kahe. tyArapachI sujazanA jANanArA evA muni suguNanA arthe bhAvathI paDilehaNa kare=upayogapUrvaka paDilehaNa kare. II11II bhAvArtha: pUrvagAthAmAM kahyuM tema caityavaMdana karyA pachI sAdhu ke pauSadhadhArI zrAvako "bahuvela saMdisAhuM ?" "bahuvela karazuM ?" ema be Adeza mAMge. kema be Adeza mAMge te kahe che : nAnAmAM nAnI pravRtti paNa gurunI anumatipUrvaka karavAnI hoya che tethI je pravRtti karatI vakhate guruno Adeza mAMgavo zakya na hoya tevA zvAsocchavAsa AdinI pravRtti ka2vAnI anumati meLavavA mATe A Adeza mAMge che. AnAthI guNavAna gurunA pArataMtryano adhyavasAya sthira thAya che. tyA2pachI 'bhagavAnahaM' Adi cAra khamAsamaNa dvArA gurune vaMdana karAya che. ane zrAvaka 'aDDhAIjjesu sUtra' bole che. A rIte pratikramaNa pUrNa karyA pachI 'suyaza'ne jANanAra suguNane arthe=jIvadayAnA pAlana arthe, muni ke pauSadhadhArI zrAvaka SaTkAyanA pAlananA adhyavasAyarUpa bhAvathI paDilehaNa kare. 10-11 // Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-8/gAthA-1 DhALa AThamI - paphakhI pratikramaNa vidhi (rAga : madhu biMduAnI, athavA sarasatI ! mujha re mAtA ! diyo bahumAna re-e dezI) avataraNikA - have paphakhI pratikramaNanI vidhi kahe che. temAM sau prathama paphakhI pratikramaNa kyAre kare to kahe che - gAthA : have pakhiya re caudasi dina sudhI paDikkame, paDikamatAM re nitya, na parva atikrame; gRha zodhyuM re pratidina to paNa zodhIye, pakhasaMdhi re Ima mana IhAM anurodhiye. 1 gAthArtha : have, caudasanA dinanA pUrva divasa sudhI pratikramaNa kare ane nitya pratikramaNa karatAM parvano atikrama kare nahIM. parvanA divasepakhI pratikramaNa kema kare tethI kahe che. "gRha zodhyuM pratidina"=pratidina gharanI zuddhi karI topaNa pakSanA sAMdhAmAM zodhie paMdara divase gRha zodhIe. e pramANe ahIM AtmAnI zuddhinA viSayamAM pratikramaNanI kriyA viSayaka manamAM anuroghIe manamAM anusaMdhAna karIe. III bhAvArtha - - have pakhI pratikramaNa kyAre karavuM joIe te kahe che. caudazanA divasa sudhI nitya pratikramaNa karavA chatAM parvanA divase atikramaNa karavuM joIe nahi. paraMtu parvanA divase pratikramaNa karavuM joIe. ahIM prazna thAya ke parvanA divase pakhI pratikramaNa kema karavuM joIe to te dRSTAMta dvArA kahe che. jema pratidina gharanI zuddhi karavA chatAM paNa paMdara divasanA sAMdhAmAM be pakSonI saMdhinA kALamAM, vizeSathI ghara zodhana karAya che tema ratnatrayInI zuddhi mATe pratidina Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-8/gAthA-1-2 GC devasiya-rAIya pratikramaNa karAya che topaNa paMdara divasanA pakSanA sAMdhAmAM ratnatrayInI vizeSathI zuddhi mATe parUkhI pratikramaNa karAya che. I // 1 // gAthA H zuTaka anurodhiye guru krama vizeSe, uttara karaNa e jANIe, jima dhUpa lepana vara vibhUSaNa, taila nhANe mANIe; muhapattI vaMdaNa saMbuddha khAmaNa, tIna pAMca pAMca zeSa e, padmi AloyaNa aticArA, locanA suvizeSa e. 2 gAthArtha H gurunA anurodhathI krama vizeSamAM=pratikramaNanA krama vizeSamAM, 'uttarakaraNa'e pakSmI pratikramaNanI kriyA jANavI. jema snAnamAM dhUpa, lepana, varavibhUSaNa, tela mANIe chIe. pakSmI pratikramaNamAM muhapatti paDilehaNa, vaMdana, saMbuddha khAmaNAM, pAMca sAdhu hoya to traNa ane zeSamAM=pAMcathI adhika sAdhumAM, pAMca "saMbuddha khAmaNAM" karAya che. vaLI, pakSmI AlocanA aticAranI locanA=vicAraNA, suvizeSathI che. IIII bhAvArtha: pakSI pratikramaNamAM gurunA anurodhathI=gurunI paraMparAthI vizeSa kriyAo karAya che. arthAt devasiya pratikramaNa karatAM vizeSa kriyA karAya che. A DhALamAM teno vizeSa krama batAvela che ane A vizeSa kriyA uttarakaraNa rUpa che. jema snAna karyA pachI dhUpa, lepana, zreSTha vibhUSA ane suMdara tailathI snAnano AnaMda manAya che tema pratidina sAMjanA pratikramaNa karatAM pakSI pratikramaNamAM 'uttarakaraNa'nI=vizeSa zuddhinI, kriyAo karAya che. ane te vizeSa zuddhinI kriyAo kaI che te batAvatAM kahe che. "pagAma sajjhAya" ke "vaMdittusUtra" sudhI devasiya pratikramaNa karyA pachI pakSI muhapattinuM paDilehaNa karAya che. tyArapachI Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-8/gAthA-2-3 vAMdaNAM devAya che ane vAMdaNAM pachI pAMca sAdhu hoya to traNa "saMbuddha khAmaNAM" ane pAMcathI adhika sAdhu hoya to pAMca "saMbuddha khAmaNAM" karAya che. vaLI, vaMdittasUtrathI aticAranI AlocanA karyA pachI icchAkAreNa saMdisaha bhagavanuM pakhie AlouM ? tathA icchAkAreNa saMdisaha bhagavanuM aticAra AlouM ? Adeza mAMgI aticAranI vicAraNA dvArA suvizeSathI pakhInI AlocanA karAya che. zA gAthA : la sabassavi' re "pasbiyassa ItyAdika bhaNI, pAyacchita re upavAsAdika paDIsuNI; vaMdaNa deI re pratyeka khAmaNAM khAmIe, devasiya AloIya' ItyAdika vizvAmie. 3 gAthArtha - vaLI, "sabbasavi padmi" ItyAdika bhaNI prAyazcita upavAsAdika paDisuNI-gurunA vacanothI sAMbhaLI, vaMdana daIne "pratyeka khAmaNAM khAmIe ane tyArapachI "devasiya AloIyaM" ItyAdikathI vizrAmie. Imall bhAvArtha - pakukhI pratikramaNamAM aticAra bolyA pachI "sabyasavi paddhie, duaiitibaM, dumbhAsie" ityAdi bolAya che ane tyArapachI guru bhagavaMta pAkSikanuM upavAsa Adi prAyazcitta kahe che. tyArapachI vaMdana ApIne "pratyeka khAmaNAM" khAmavAnAM hoya che. je "saMbuddha khAmaNAMnI jema pAMca sAdhu bhagavaMto hoya to traNa vAra ane pAMcathI adhika sAdhu hoya to pAMca vAra khAmaNAM karAya che. tyArapachI "devasiya AloIa paDijhaMtA icchAkAreNa saMdisaha bhagavanuM pakhie parikramAveha" ityAdi bolIne vizrAmaNA karAya che. Ilal Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-8/gAthA-4 gAthA : truTaka vizrAmie sAmAyika sUtre, khamAsamaNa daI karI, kahe eka pakhI sUtra bIjA, suNe kAusagga dharI; pAkhI paDikamaNa sUtra kahIne, sAmAyika trika uccarI, ujhajhoa bAra kare kAussagga harSa nija hiaDe dharI. 4 gAthArtha :vizrAmaNA karIne "devasiya." ItyAdithI pApanI vizrAmaNA karIne sAmAyikasUtra"="karemi bhaMtesUtra" bole. khamAsamaNa ApIne eka sAdhu panIsUtra" bole ane bIjA kAussaggadharIne sAMbhaLe. pakhIsUtra kahI=pakhIsUtra kahyA pachI, sAdhu "pagamasAya" ane zrAvaka vaMditasUtra" kahIne sAmAyikatrika="karemi bhaMte sUtra" "IcchAmi ThAmi kAussagga" ane "tassauttarIsUtra" rUpa sAmAyikatrika uccare ane "ujjaa bAra kare"=bAra logassano kAussagna kare. te kevI rIte kare tethI kahe cheH potAnA haiyAmAM harSadharIne kAussagna kare." IIII bhAvArtha : "devasiya AloIya" sUtra dvArA pApanI vizrAmaNA karIne pakukhI pratikramaNamAM sAdhu ke zrAvaka "sAmAyikasUtra"="karemi bhaMte sUtra" bole. tyAra pachI khamAsamaNa daIne eka sAdhu pakukhIsUtra bole ane bIjA badhA kAussagga mudrAmAM rahIne tene sAMbhaLe. A rIte "paphakhIsUtra" bolyA pachI sAdhu pAkSika pratikramaNa sUtra= "pagAsakjhAya" bole ane zrAvako "pAkisUtra" rU5 "vaMdittasUtra" bole, tyArapachI sAmAyikatrika bolIne "karemi bhaMte sUtra" "icchAmi ThAmi sUtra" ane "tassauttarIsUtra" bolIne pakhI pratikramaNa suMdara rIte thayuM che, sArI rIte AtmAnI zuddhi thaI che ityAdi bhAvone kAraNe haiyAmAM harSane dhAraNa karIne bAra logassano kAussagna kare jethI aticAronI atyaMta zuddhi thAya.IkA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 gAthA: pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-8/gAthA-5, 6-7 hAla muhapattIre paDilehI vaMdaNa die, samApta khAmaNAM re khamAsamaNa deI khAmie; khamAsamaNa cyAre re pAkhI khAmaNAM khAmajo, 'IcchAmo aNusaDiM' kahI devasI pariNAmajo. 5 gAthArthaH tyArapachI=bAra logassano kAussagga karI, muhapattinuM paDilehaNa kare ane gurune vAMdaNAM Ape, samApta khAmaNAM khamAsamaNa deI khAmIe= tyArapachI cAra khamAsamaNa ApIne pAkSika khAmaNAM khamAve. tyArapachI 'IcchAmo aNusa"i kahI devasI kare-devasiya pratikramaNanI kriyA kare. IIII bhAvArtha: bAra logassano kAussagga karyA pachI pakSI pratikramaNamAM muhapattinuM paDilehaNa kare ane paDilehaNa karI gurune vAMdaNAM Ape. tyAra pachI khamAsamaNa ApIne "samApta khAmaNAM" kare arthAt pakSInI vidhi samApta thaI che te nimitte khAmaNAM kare. tyArapachI khamAsamaNa ApIne cAra pakSI khAmaNAM khamAve ane te khAmaNAM karyA pachI gurunA anuzAsananI prApti arthe "icchAmo aNusio" kahI devasiya pratikramaNanI zeSa kriyA kare. IIII avataraNikA : pakhI pratikramaNamAM "samApta khAmaNAM" karyA pachI devasiya pratikramaNano zeSabhAga karAya che. temAM=karAtA te zeSa bhAgamAM, devasiya pratikramaNa karatAM zuM bheda che te batAve che - Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya,DhALa-8/gAthA-6-7 - 73 73 gAthA : Taka pariNAmo savi "bhavanadevI, "kSetra devI' mA bhalI; topaNa vizeSe IhAM saMbhAro, "ajita-zAMti-stava'valI. IhAM jJAnAcAranI zuddhi, vaMdana "saMbuddha khAmaNe jANIye; darzanAcAranI "logassa' pragaTe, kAussagya pramANIye. 6 DhAla pramANe re aticAra "pratyeka khAmo', pAkhI sUtra durge cAritra-zuddhi pAkhI khAmaNe; kAussagga re tapa AcAranI bhAkhajo, saghale ArArthe vIryAcAranI dAkhajo. 7 gAthArtha : devasiya pratikramaNa vakhate pariNAmo savi bhavanadevI' "kSetradevI' 'mA' bhalI, topaNa paphabI pratikramaNamAM vizeSa saMbhAro bhavanadevI ane kSetradevIno kAussagna karajo. vaLI, ajitazAMti stavana kahe. IhAMpanI pratikramaNamAM, vaMdana, saMbuddha khAmaNAthI jJAnAcAranI zuddhi jANIe. pragaTa logassa ane kAussagnathI darzanAcAranI zuddhi pramANIye tathA aticAra ane pratyeka khAmaNAthI ane panIsUtra dugathI cAritranI zuddhi jANIe, kAussagnamAM tapAcAranI zuddhi kahejo ane saghale=badhA ArAdhyamAM, vIryAcAranI zuddhi batAvajo. I6-7LA bhAvArtha : prastuta DhALamAM pUrve batAvyuM tema pakhI pratikramaNamAM avazeSa devasiya pratikramaNa karAya che. tyAre avazeSa devasiya pratikramaNamAM je zrutadevatA ane kSetradevatAnA eka eka "navakArano kAussagna thAya che tenA sthAne pachI pratikramaNamAM vizeSathI "bhavanadevatA" ane "kSetradevatA'nI bhalI "mAtA"ne Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-8/gAthA-6-7, 8 saMbhAravAmAM yAda karavAmAM, Ave che. ane stavanane ThekANe "ajitazAMti stava" bolAya che. A rIte pakhI pratikramaNanI vidhimAM je kAMI vizeSa che te batAvyA pachI pakhI pratikramaNanI kriyAmAM paMcAcAranI zuddhi kaI rIte thAya che te batAvatA sakjhAyakAra kahe che. pakhI pratikramaNamAM je vaMdana ane "saMbuddha khAmaNAM karAya che tenAthI jJAnAcAranI zuddhi thAya che ane pragaTa logassa ane kAussagna karAya che tenAthI darzanAcAranI zuddhi thAya che. vaLI, pakhI pratikramaNamAM je aticAra bolAya che, pratyeka khAmaNAM karAya che, tenAthI ane "pAkSikasUtra duga"thI= "pakhIsUtra" ane "pagAmasajhAya" rUpa "pAkisUtra duga"thI cAritranI zuddhi thAya che. kAussaggathI tapAcAranI zuddhi thAya che ane ArAdhya evA jJAnAcAra-darzanAcAra-cAritrAcAra-tapAcAra e cAreyamAM apramattapaNe yatna karavAthI "varyAcAra"nI zuddhi thAya che. A rIte pakhI pratikramaNamAM pAMce AcAronI zuddhi prApta thAya che. ll-LA caumAsI-varasI pratikramaNa buTaka gAthA :dAkhajo caumAsa varasI, paDikkamaNano bheda e; caumAsI vIsa vIsa maMgala, usagga varasi niveda e; pAkhI comAsI paMca varase, saga duzeSe khAmIe; sajhAyane guru zAMti vidhisyuM, sujasa lIlA pAmIe. 8 gAthArtha - comAsI ane varasI=saMvatsarI, pratikramaNano A bhedaHAgaLamAM kahevAya che e bheda, batAvo. comAsAmAM vIsa vIsa logassano ane varasi-saMvatsarImAM, duvIsa maMgalacAlIsa logassano ane eka Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7pa pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya,DhALa-8/gAthA-8 navakArano kAussagga, nivedana karavo. pAkSikamAM ane comAsAmAM pAMca sAdhune khamAvIe ane saMvatsarImAM duHzeSa rahe to sAta sAdhune khamAvIe. svAdhyAya ane guru zAMti-moTI zAMti, vidhithI sujasa lIlA pAmIe. llcil. bhAvArtha : prastuta gAthAmAM paphakhI pratikramaNa karatAM caumAsI pratikramaNa ane saMvatsarI pratikramaNamAM zuM bheda che te batAve che. caumAsI pratikramaNamAM vIsa logassano kAussagna karAya che ane saMvatsarI pratikramaNamAM "duvasa maMgala"=cAlIsa logassa ane eka navakArano, kAussagna karAya che. vaLI, pakhI pratikramaNamAM tathA comAsI pratikramaNamAM pAMca sAdhune "abhuThio" khamAvAya che ane saMvatsarI pratikramaNamAM be zeSa ke adhika zeSa rahetA hoya to sAta sAdhune khamAvAya che. te samaye=pU. yazovavijayajI ma.sA.nA samayamAM comAsI ane saMvatsarI pratikramaNamAM ja "sakjhAya" ane "moTI zAMti' bolAtI haze. pakhI pratikramaNamAM moTI zAMti bolAtI nahi hoya tethI gAthA-DamAM pakukhI pratikramaNanI vidhimAM tenuM vidhAna nathI. ane comAsI ane saMvatsarI pratikramaNanA kathanamAM tenuM vidhAna che. tattva bahuzruto vicAre. 8 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhiALa-9|gAthA-1-2 DhALa navamI - "pratikramaNa"no artha (rAgaH mere lAla athavA lUkho lalanA viSayano-e dezI) gAthA :nija thAnakathI para thAnake, muni jAe pramAde jeha, mere lAla. phiri pAchuM thAnake AvavuM, "paDikkamaNuM kahiye teha, mere lAla. 1 paDikkamajo AnaMda mojamAM, tyajI khedAdika aDa doSa, mere lAla. jima jima adhyAtama jAgaze, tima tima hogye guNa poSa. me0 paDikkamane AnaMda mojamAM. e AMkaNI. 2 gAthArtha : muni potAnA sthAnakathI parasthAnake pramAdathI je jAya (tyAMthI) pharI pAchuM sthAnake AvavuM te pratikramaNa kahIe. pratikramaNa karajo AnaMda mojamAM tyajI khedAdi ATha doSa kriyAnA khedAdi ATha doSa tyajIne AnaMda mojathI pratikramaNa karajo. jema jema adhyAtma jAgaze tema tema guNono poSa hoze ane AnaMda-mojamAM pratikramaNa karajo. II1-rA. bhAvArtha - pratikramaNa zabdanI vyutpattine sAme rAkhIne "pratikramaNa"no artha kare che. muni traNa guptinA sAmrAjyavALA hoya che ane traNaguptinA pAlanamAM kyAMye alpa paNa pramAda thAya to muni traNaguptinA sthAnathI para evA aguptinA sthAnamAM jAya che. A rIte "muni anAbhoga ke sahasatkArathI parasthAnamAM gayA hoya te pharI potAnA sthAne Ave arthAt guptinA pariNAmamAM Ave te pratikramaNa kahevAya che." Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-9|gAthA-1-2, 3 Azaya e che ke traNa guptivALA muni AtmAmAM guptinA saMskAronuM AdhAna kare che ane anAbhoga-sahasAtkArathI aguptimAM jAya tyAre AtmA para aguptinA saMskAronuM AdhAna thAya che. pratikramaNanI kriyA dvArA AtmA para aguptinA kAraNe AdhAna thayelA saMskAronI niMdA karIne sAdhu te aguptinA saMskAronuM umUlana kare che tethI gupti pratyeno pakSapAta AdhAna kare tevA saMskAra AtmAmAM paDe che, je pratikramaNanI kriyAthI pharI potAnA sthAnamAM AvavAnI kriyA che. A rIte pratikramaNa zabdano vyutpatti artha batAvIne kevI rIte pratikramaNa karavAthI sAdhu pharI potAnA sthAnamAM pAcho Ave te batAvavA arthe kahe che. kheda, udvega Adi kriyAnA ATha doSono tyAga karIne AnaMda-mojapUrvaka pratikramaNa karajo. jethI AtmAmAM traNa guptinA sAmrAjyarUpa adhyAtmabhAva pragaTa thaze ane jema jema adhyAtmabhAva jAgaze tema tema guNanuM poSaNa thaze arthAt guptinA pariNAmanI vRddhi thavAthI krodhAdi cAra kaSAyathI viparIta kSamAdi guNo vRddhi pAmaze mATe khedAdi doSanA parihArapUrvaka aMtaraMga AnaMda utpanna thAya te rIte pratikramaNa karavuM joIe. ll1-cA gAthA - "paDikkamaNuM mUla pade kahyuM, aNakaravuM pApanuM jeha, mere0 apavAde tehanuM hetu e, anubaMdha te zama-rasa-meha. me. paDi0 3 gAthArtha : mUlapadathI utsargapadathI, pApanuM je aNakaravuM karavuM nahi, te pratikramaNa kahevAya che ane apavAdamAM teno hetu=pApa nivAraNAno hetu, e pratikramaNa kahevAyuM che. ane anubaMdhathI phalathI, te 'zamarasa'no megha che. lali bhAvArtha - hetu-svarUpa-anubaMdhathI pratikramaNano artha batAve che. utsargathI pApa ja na karavAmAM Ave te pratikramaNa che. je svarUpathI pratikramaNa che. have, koIka rIte Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhiALa-tagAthA-3, 4-5 pApa thaI gayuM hoya arthAt saMyamajIvanamAM aticAra lAgI gayA hoya, to te aticArarUpa pApanA nivAraNano hetu evI je pratikramaNanI kriyA te apavAdathI pratikramaNa che je hetuthI pratikramaNa che. vaLI, pratikramaNa kriyA karavA dvArA zamarasanI prApti te pratikramaNanuM phala che. tethI jeo pApa ja nathI karatA teo utsargathI pratikramaNa kare che ane pratikramaNanA phalarUpa saMyamanA kaMDakonI vRddhirUpa zamarasanA phalane prApta kare che. have, jethI pramAdavaza saMyamamAM koI aticAra lAgI gayA hoya to tenI niMdA-gaha karIne jugupsAnA adhyavasAyathI pramAdathI thayelA te saMskAronuM nivartana kare che jenA phalarUpe saMyamanI zuddhi prApta thAya che, je zamarasanA pariNAmarUpa che. jeo utsargathI pApanA akaraNarUpa pratikramaNa karatA nathI ane saMyamamAM aticAro sevyA pachI dravyathI pratikramaNa kare che paraMtu atyaMta upayukta thaIne pratikramaNa karatA nathI teonI pratikramaNanI bAhyakriyA pApanA nivartanano hetu banatI nathI. AthI tevA jIvone bAhya kriyAtmaka pratikramaNanA phalarUpa zamarasanI prApti thatI nathI. mATe pratikramaNanA phalanA arthIe pApa ja na thAya tevo yatna karavo joIe ane kadAca anAbhoga-sahasAtkArathI pApa thaI gayuM hoya topaNa atyaMta upayogapUrvaka pratikramaNa karavuM joIe jethI pApakALamAM thayelA adhyavasAyathI viruddha adhyavasAya dvArA te pApanA saMskAro nAza pAme ane pratikramaNanA phalarUpa zamarasanI prApti thAya. ll3II gAthA : pratikramakane pratikramaNe karI, agha pratikartavya annANa, me0 zabdArtha sAmAnce jANIe, niMdA saMvara paccakhANa. me. paDi. 4 paDikamaNuM ne paccakhANa che, phalathI vara Atama nANa, me0 tihAM sAdhya-sAdhana-vidhi jANaje, bhagavAI aMga sujasa pramANa. mere lAla. paDi0 5 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/kALa-9gAthA-4-5 gAthArtha - pratikramaka-pratikramaNa karanArane, pratikramaNa e agha=pApa, karIne pratikartavya che e ajJAna che. zabdArtha sAmAnce sAmAnyathI, pratikramaNa zabdano artha jANIe. have te spaSTa kare che. niMdA=atItanI niMdA, saMvara-vartamAnanuM saMvara ane paccakhANa-anAgatanuM paccakhANa, e pratikramaNa che ane phalathI paccakakhANa vara AtamajJAna che. tihAM sAdhyasAdhana vidhi jANajo paccakkhANa grahaNanI kriyA te sAdhana che ane vara AtamajJAna te sAdhya che e pramANe jANajo. zenAthI jANajo? bhagavatIsUtranA vacanathI jANaje. je "suyaza'ne kahenAra pramANa vacana che. Il4-pA bhAvArtha - pratikramaNa karanAra puruSa pratikramaka kahevAya ane pratikramaNa e pApathI pAchA pharavAnI kriyA svarUpa che. pratikramaka evA puruSane= pratikramaNa karanArane, pratikramaNanI bAhyakriyAthI pApa pratikartavya che-pApano pratikAra karavAno che. tethI jo pApa karyA na hoya to pratikramaNa kaI rIte thAya arthAt pApa karAya to ja pratikramaNa karyuM lekhe gaNAya ema koI kahe che te ajJAna che. have pratikramaNano sAmAnyathI zabdArtha batAve che. "aIyaM niMdAmi, papanna saMvaremi, aNAgaya paccakhAmi" e vacanAnusAra pratikramaNano sAmAnya zabdArtha atItanI niMdA, vartamAnanuM saMvara ane anAgatanuM paccakakhANa e pratikramaNa che. AnAthI e prApta thAya ke bhUtakALamAM thayelAM pAponI niMdA karIne te pApathI pAchA phare che, vartamAnamAM pratikramaNa karyA pachI sAdhu atisaMvRtta thaI saMyama yogomAM varte che jethI pUrvanI jema pharI pApa thatuM nathI ane bhaviSyamAM tevAM pApa nahi karavAno saMkalpa kare che. je paccakhANa rUpa che. A pramANe pratikramaNano sAmAnya zabdArtha che. mATe pApa karIe to ja pratikramaNa thAya ema nathI paraMtu pApa na karyA hoya topaNa atItanA pApanI niMdA, vartamAnamAM pApanuM saMvara ane anAgatanuM paccakhANa thaI zake che. mATe utsargathI pApa na karavAnA yatna rUpa ja pratikramaNa che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-9gAthA-4-5 phakta vaccenA bAvIza tIrthakaranA sAdhuo prAjJa hovAthI teo sadA apramAdathI saMyamamAM yatna karatA hatA. je yatna bhUtakALanA sarvapApanI zuddhino hetu che ane prathama ane caramajIvanA sAdhuo prAjJa nahIM hovAthI saMyamamAM te prakAranI alanA thavAnI saMbhAvanA rahe che. tenI zuddhi A prakAranA pratikramaNathI thaI zake che ane koI mahAtmAnA saMyamamAM skUlanA na hoya topaNa bhagavAnanI AjJAnA pAlananA pariNAmathI karAtI pratikramaNanI kriyAthI zuddhi thAya che. atIta, vartamAna ane anAgatane AzrayIne pratikramaNano artha che. temAM anAgatanuM paccakhANa karAya che te paccakhANa phalathI AtmAnuM zreSTha jJAna che arthAt saMga vagaranA asaMgI evA AtmAne pragaTa karavAne anukULa je mohathI anAkuLa evo AtmAno jJAnano upayoga te paccakhANanuM phala che. ahIM, zreSTha evuM AtmajJAna te sAdhya che ane paccakhANa levAnI kriyA te sAdhana che. A prakAre suMdara yazane kahenAra bhagavatIsUtranuM vacana pramANa che. II4-pA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-10/gAthA-1thI 4 DhALa dasamI - pratikramaNanA prathama "pratikramaNa" zabdano artha ane tenA upara "adhva"nuM daSTAMta (rAga : naMdalAla vajAve vAMsalI athavA tuM matavAle sAjanA-e dezI) gAthA : paDikkamaNa padAratha AsarI, kahuM adhyataNo diato re; Ika pure nRpa che te bAhire, ghara karavAne saMbaMto re. 1 tuhe jojo re bhAva sohAmaNo, je vedhaka hue te jANe re; mUrakha te auSadha kAnanuM, AMkhe ghAlI nijamati tANe re. 2 tuhe jojo re bhAva sohAmaNo-e AMkaNI. tihAM bAMdhyuM sUtra bhale dine, rakhavAlA melyA sArA re; haNavo te je IhAM pesaze', IsyA kIdhA pUkArA re. tumha0 3 "je pAche pagale osare, rAkhIne tehanA prANa re'; " Ima kahI te sajja huI rahyA, dharI hAthamAM dhanuSa ne bANa re. tumha0 4 gAthArtha :pratikramaNa padArthane AzrayIne ataNotramArgamaNo, daSTAMta kahuM chuM. eka nagaramAM eka rAjA che. te (rAjA) nagaranI bAhire-nagaranI bahAra, mArgamAM ghara=mahela, karavAnA saMbhrAMtavALo-saMkalpavALo, che. tame jojo bhAva sohAmaNo che pratikramaNa zabdano bhAva sohamaNo che. je vedhaka sUtmaprajJAvALo, hoya te jANe ane je mUrkha hoya te kAnanuM oSadha AMkhamAM nAkhIne nijamatine tANe cheHbUmAbUma kare che. have te rAjA ghara bAMdhavA mATe zuM kare che te batAve che - zubhadivase te nagaranA bahAranA sthAnamAM sUtra bAMdhyuM ghara karavAnA sthAne doraDAM bAMdhyAM ane sArA rakhavALA rakSako, mUkyA ane teone kahyuM ke je A sUtranA doraDAMnA, aMdaramAM pese=praveze, tene haNajo mA. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya)DhALa-10 gAthA-1thI 4 te pramANe pUkAra kIdhA-AjJA karI. je pAche pagale osare=je bhUlathI sUtramAM pesIne pAche pagale vaLe, tenA prANa rAkhaje. rAjAnI A pramANenI AjJA sAMbhaLI te rakSako, hAthamA dhanuSya-bANane dhAraNa karIne sajja thaI rahyA. II1-2-3-4ll bhAvArtha : pratikramaNa padArthane AzrayIne graMthakArazrI adhvanuM mArganuM, dRSTAMta kahe che ke : koIka nagaramAM eka rAjA che te nagaranI bahAramAM je mArga che te sthAnamAM ghara=mahela, karavAnA pariNAmavALo che. tyArapachI A dRSTAMtanuM yojana gAthA3 sAthe kare che ane vacamAM batAve che ke pratikramaNa kriyAno bhAva bahu sohAmaNo che, te tame sAMbhaLajo. vaLI, je vedhaka dRSTivALo sUkSmaprajJAvALo, haze te A pratikramaNa zabdano paramArtha jANaze. je mUrkha haze te kAnanuM auSadha AMkhomAM ghAlIne bUmo pADaze tema pratikramaNanI kriyA je rIte karavAnI che te rIte karyA vagara khAlI sUtroccAraNarUpe karIne kAnanuM auSadha AMkhamAM nAMkhavA tulya viparIta kriyA karIne bUmo pADe che ke A pratikramaNanI kriyA to kaMTALAjanaka pravRtti che. temAMthI koI suMdara bhAva thatA nathI. vastutaH tame jojo re e pratikramaNa zabdano bhAva sohAmaNo che. have te rAjA ghara=mahela, bAMdhavAno saMkalpa karyA pachI zuM kare che te kahe che. sArA divase rAjAe ucita sthAne doraDAM bAMdhyAM arthAt jyAM gRha mahela nirmANa karavAno che te sthAne doraDAM bAMdhyAM jethI te sthAnethI lokonI avarajavara baMdha thAya ane te bhUmimAM gRha nirmANa arthe Avazyaka zuddhino ucita kALe prAraMbha thaI zake. te doraDAM bAMdhyA pachI sArA rakSako tyAM mUkyA ane temane kahyuM ke A doraDAnI aMdaramAM je praveze tene tame mArI nAMkhajo ane bhUlathI koI praveza kare paNa pAchA pagale bahAra nIkaLe to tenA prANanuM rakSaNa karajo. A pramANe rAjAnI AjJA meLavI te rakSaka puruSo hAthamAM dhanuSya ane bANane dhAraNa karIne sajja thaI tyAM UbhA che. I1-2-3-4 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-10/gAthA-pathI 7 83 gAthA : tasa vyAsaMge doI gAmaDI, tihAM peThA teNe dIThA re; kahe "kAM tuhe peThA pApIyA!' tihAM eka kahe karI mana dhIThA re. tumha0 5 IhAM peThAM zyo muja doSa che?', teNe te haNIo bANe re; pAche pagale bIjo osaryo, mUkyo kahe "peTho anANe re." tumha0 6 te bhogano AbhogI hUo, bIje na la@o bhoga-saMyoga re; e dravya bhAve jANajo, IhAM upanaya dhari upayoga re. tuhe. 7 gAthArtha : tenA vyAsaMgamAMete rakSakonA anupayogamAM, be gAmaDiyA tyAM peThA-doraDAvALA rayAnamAM peThA ane rakSakoe temane dIThA joyA. ane rakSakoe kahyuM ke "he pApiyA ! kAM tame peThA ?" tyAM eka gAmaDiyo dhiyuM mana karIne kahe che IhAM peThA zo muja doSa che?=ahIM peThA temAM mAro zuM doSa che ? tethI te bANathI haNAyo. bIje gAmaDiyo kahe, "ajJAnathI peTho" tethI pAche pagale osaryo. mATe rakSake tene mUkyo. ekabIjo, bhogano AbhogI thayo jIvIne bhogo bhogavyA, ane jene rakSakoe mAryo te bhogano saMyoga pAmyo nahIM. e dravyabhAve jANaje dravyapratikramaNa ane bhAvapratikramaNa viSayaka be gAmaDiyAnuM daSTAMta jANajo. je sAdhu ke zrAvaka pratikramaNa karyA pachI pApathI pAchA pharatA nathI teo dravyathI pratikramaNa kare che ane jeo pAche pagale phare che te bhAvathI pratikramaNa kare che tema jANaje. ahIM prastuta be gAmaDiyAnuM daSTAMta ApyuM temAM, upayogane dhAraNa karIne upanaya vicArja AgaLamAM kahevAya che te upanaya dhyAnapUrvaka vicAro. Ifpa-6-7nA . bhAvArtha : rakSako te sthAnanuM rakSaNa karatA UbhA che ane teonA anupayoga kALamAM be gAmaDiyA te doraDAnA sthAnamAM peThA ane rakSake temane joyA eTale kahyuM : Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84. pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-10/gAthA-pathI 7 he pApiyA ! tame ahIM kema peThA ? tenA javAbarUpe eka gAmaDiyAe kahyuM "ahIM peThA emAM mAro zuM doSa che ?" tethI rakSakoe tene bANathI haNyo. jyAre bIjo gAmaDiyo rakSakone kahe che : "ajJAnathI peTho chuM mATe mane haNazo nahi" to rakSako kahe che ke pAche pagale je rIte aMdara gayo che te rIte pAcho pharIza to ame tane haNIzuM nahIM. tethI te gAmaDiyo pAche pagale bahAra nIkaLe che tethI rakSakoe tene mUkyo choDI dIdho. rakSakothI mukAyelo te bhogano AbhogI thayo ane jene rakSakoe haNyo tene bhogano saMyoga maLyo nahi. AnAthI e phalita thAya che ke rAjAe jema te doraDAvALA sthAnamAM javAno lokone niSedha karyo che tema bhagavAne mokSamArgamAM prastuta evA sAdhu, zrAvakane asaMyamasthAnamAM javAno niSedha karyo che. te utsargathI pratikramaNa che ane anAbhogathI koI temAM praveza karI le to asaMyamanA sthAnothI tenuM mRtyu thAya. paraMtu apavAdapadathI te thayelA aticArothI pAchA phare to te rakSakoe bIjA gAmaDiyAnA prANane rAkhyA tema aticAra thayA pachI koI sAdhu ke zrAvaka te aticArathI pAchA phare to temanA bhAvaprANanuM rakSaNa thAya. A kathAnakano upanaya A pramANe che : jema te rAjAe doraDAvALA sthAnamAM praveza karavAno niSedha karelo tema bhagavAne sAdhu ke zrAvakane potAnAM vatothI viparIta AcaraNAo na thAya te prakAre atyaMta upayogapUrvaka saMyamamAM yatna karavAnuM kahyuM che. je vyakti te doraDAnA sthAnamAM praveza karatI nathI tema je sAdhu ke zrAvaka saMyamasthAnathI viparIta asaMyamasthAnamAM praveza karatA nathI teo utsargathI pratikramaNa karanArA che. mATe teo bhAvathI pratikramaNa kare che. vaLI, rakSakonA vyAsaMga avasthAne kAraNe be gAmaDiyA tyAM peThA tema bhagavAnanI AjJApAlanamAM pariNAmarUpa kSayopazama bhAvanA rAgadveSa svarUpa rakSakonA saMyamayogamAM vyAsaMga anupayoga, avasthAne kAraNe je sAdhu ke zrAvaka aticAra kare che teo rAjAnI AjJAnI jema bhagavAnanI AjJAnuM ullaMghana karanArA che. tethI pelA gAmaDiyAne mAravA mATe jema rakSako sajja thAya che tema bhagavAnanI AjJApAlanamAM pariNAmamAM anuyogarUpa rAga-dveSarUpI rakSako asaMyamasthAnamAM peThelA jIvone mAravA sajja thAya che. vaLI, je rIte eka Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-10/gAthA-pathI 7, 8-9 85 gAmaDiyo dhiTho thaIne kahe che ke "emAM zuM doSa karyo ?" tema je sAdhu ke zrAvaka dhiThA thaIne thayelAM pApothI pAchA pagale pharatA nathI arthAt upayoga vagara pratikramaNanI kriyAmAtra kare che teo dravyapratikramaNa kare che teone rAgadveSarUpI rakSako haNe che. tethI te jIvo pratikramaNanA phalane bhogavanArA thatA nathI paraMtu saMsAramAM rakhaDe che. vaLI, anAbhogathI peThela bIjo gAmaDiyo kahe che ke "ajJAnane kAraNe huM peTho chuM mane haNazo nahIM" tema je sAdhu ke zrAvaka vyAsaMga dazAne kAraNe asaMyamasthAnamAM praveza kare che paraMtu rAga-dveSathI potAnuM rakSaNa karavA pAche pagale osare che teo apavAdathI pratikramaNa karIne potAnuM rakSaNa kare che. tethI jema te bIjA gAmaDiyAne rakSakoe haNyo nahi tema bhAvathI pratikramaNa karanArane rAga-dveSarUpI rakSako haNatA nathI. ane rAgadveSathI rakSaNane pAmelA te sAdhu, zrAvaka bhAvathI karAyelA pratikramaNanA phalane pAme che. jenA kAraNe sugatine ane paraMparAe mokSane prApta kare che. A dRSTAMtamAM rAjA Adi sthAne koNa koNa che teno upanaya upayoga dharIne jANajo je sajhAyakAra svayaM AgaLa batAve che. Apa-6-gAM gAthA : rAjA tIrthakara teNe kahyo, mAraga saMyama raho rAkhI re; cUkyo te rakhavAle haNyo, sukha pAmyo te satya-bhASI re. tumha0 8 pratikramaNa pramAda atikrame, ihAM rAgAdika rakhavAlA re; te jo rUpa prazasta joDIye, to hove sujasa sugAlA re. tuhe 9 gAthArtha : ahIM rAjAne sthAne tIrthakara bhagavaMta che. temaNe saMyamano mArga kahyo che ane temAM rAkhIne raho-saMyamamArgathI viruddha na jAva ema kahyuM che ane cUkyo saMyamamArgathI cUkyo, te rakhavAle haNyo ane je satyabhASI te sukha pAmyo jeo saMyamamArgathI cUkI bhagavAne niSedha karelA mArgamAM peTho tene rakSakoe haNyo ane je satyabhASI="huM bhUlathI peTho chuM" Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-10/gAthA-8-9 ema satya svIkArI ane pApathI pAchA pagale pAcho pharelo sukha pAmyo. pratikramaNathI pramAdano atikrama kare che thayelA pramAdanI zuddhi kare che ahIM rAgAdi rakhavAlA che te jo prazastarUpe joDIye A daSTAMtane ucita rIte pratikramaNamAM joDIye, to "sujasa'nA sugAlA thAya-suyazanAM suMdara vacano thAya. I8-9l , bhAvArtha te adhvanA dRSTAMtamAM rAjA sthAnIya tIrthaMkara che ane gRha=mahela, karavAno je mArga che te sthAnIya saMyamamArga che. rAjAe te mArganuM rakSaNa karavAnuM rakSakone kaheluM tema ahIM tIrthakaroe sAdhu ke zrAvakane saMyamanuM rakSaNa karavAnuM kahyuM che ane cUkyo tene rakhavAle haNyo. ema je sAdhu saMyamathI cUkyA ane pAchA pagale pratikramaNanI kriyAthI pAchA vaLatA nathI tene rAgAdi rakhavAle haNyA. tethI te sAdhu bhoganA saMyogane pAmyA nahi saMyamanA sevanathI suMdara sugati ane mokSa rU5 phaLane pAmyA nahi paraMtu durgatimAM rakhaDyA. paraMtu jema te bIjo gAmaDiyo satyabhASI hato tethI rakSakone kahe che ke "huM ajJAnathI peTho chuM" mATe mane haNazo nahIM tema je sAdhu anAbhogathI pApa karyA pachI pratipagale pApathI pAchA phare che ane pharI te pApa na thAya tevo daDha yatna kare che te satyabhASI sAdhu pratikramaNanA phalane pAme che. ane tethI aticAravALuM thayeluM tenuM saMyama zuddha thAya che. jenA phalarUpe te sAdhu sugatine ane paraMparAe mokSasukhane pAme che. ahIM vizeSa e che ke je prakAranuM pApa thayuM hoya te pApamAM je prakArano tIvrabhAva hoya tat sadaza=tenA sarakhA, tIvrabhAvathI ke tenAthI adhika tIvrabhAvathI pazcAttApano pariNAma thAya to te pApa nAza pAme e prakArano niyama che. tethI aticAranA sevanarUpa pApakALamAM je pariNAma hato tat sadaza ke tenAthI tIvra saMvegano pariNAma pratikramaNanI kriyAthI thAya to te pApa nAza pAme. maMda saMvegathI pratikramaNa karavAmAM Ave to pApanI kAMIka zithilatA thAya paNa saMpUrNa pApa nAza pAme nahi ane saMvegazUnya pratikramaNa karavAmAM Ave to leza paNa pApa nAza pAme nahi. mATe pratikramaNanI kriyA kALamAM bolAtA sUtronA Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-10/gAthA-8-9 87 arthomAM atyaMta upayoga rAkhIne yatna karavAthI AlocanAkALamAM bolAtA "ussutto ummago" vagere zabdothI potAnAM pApo utsUtrarUpa che, unmArgarUpa che ityAdinI upasthiti thAya che jenAthI pApo pratye tIvra jugupsArUpa saMvega ullasita thAya che. ane te prakAre je mahAtmAo yatna kare che teo pratikramaNa karIne zuddhine prApta kare che. vaLI, pratikramaNa te pramAdano atikrama che=saMyamajIvanamAM pramAda na ka2vo te pratikramaNa che. athavA anAbhogAdithI pramAda thaI gayo hoya to te pramAdathI pAchA pharIne pharI saMyamasthAnamAM sthira thavArUpa kriyA che. pUrvamAM je dRSTAMta ApyuM temAM rAjAe je rakhavAlo 2Akhela te rAgAdi bhAvo che. A dRSTAMtano saMkSepathI upanaya gAthA-8 ane 9mAM batAvyo tene koI prazastarUpe joDe=koI yathArtha rUpe joDe, to pratikramaNano pAramArthika bodha thAya. ane je sAdhu ke zrAvaka te yathArtha bodha karIne te pramANe pratikramaNa karavA prayatna kare to 'suyaza'nA sugAlA thAya=suyazanAM suMdara gAno thAya; kema ke pratikramaNa zabdano yathArtha bodha karIne te mahAtmA yathArtha rIte pratikramaNanI kriyA karavA yatna kare che jethI svazakti anusAra saMyamanI pravRttine anukULa vyApAra thAya te rIte tenuM pratikramaNa bane che. II8-9lA Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhiALa-11/gAthA-1, 2thI 4 DhALa agiyAramI - pratikramaNa zabdanA bIjA "pratikaraNa" paryAyano artha ane tenA para dRSTAMta (rAga kAMI jANuM kaba ghare Avelo? athavA prIta pUrava pAmIye-e dezI) gAthA : kAMI jANAM kiuM banI Avelo ? mAharA mohanagArAzuM saMga he mitta ! mAharA prANa piyArArA raMga ho mitta ! kAMI 1 gAthArtha : he mitra ! kaI rIte jANe ke kema banI Avelo mArA mohanagArA AtmA sAthe saMga thaze ? he mitra, mArA prANapyArA AtmA sAthe raMga thaze ? Ill bhAvArtha : mana AtmAnA saMgavALuM thAya to AtmAnuM hita thAya ane bAhya padArthonA saMgavALuM thAya to AtmAnuM ahita thAya. mana anAdikALathI bAhya padArthonA saMgavALuM che te saMgathI manane pAchuM pheravIne AtmAnA saMgavALu karavA arthe kahe che : huM kaI rIte jANe ke kaI rIte banIne AveluM mAruM mana mohanagArA evA mArA AtmAnI sAthe saMga karaze ane prANapriya AtmAnA samabhAvanI sAthe raMgavALuM thaze ? jethI thayelA pApothI "pratikaraNa' karIne mana pharI AtmabhAvomAM niveza pAme ? ITI gAthA : nadiya hoe to bAMdhie, kAMI samudra bAMdhyo na jAI he mitta! laghu naga hoe to Arohie, meru Arohyo na jAI he mitta! kAMI 2 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CG pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-11/gAthA-2thI 4 bAtha zarIre ghAlIe, nagane na bAtha ghasAI he mitta ! sarovara hoya to tarI zakAM, sAhAmI gaMga na karAi he mitta ! kAMIo 3 vacana kAyA te to bAMdhIe, mana navi bAMdhyo jAya he mitta ! mana bAMdhyA viNa prabhu nA mile, kiriyA niphala thAya he mitta! kAMI. 4 gAthArtha - nadI hoya to bAMdhIe. samudra kAMI bAMdhyo jAya nahIM, laghu naga nAno parvata, hoya to ArohaNa karIe paNa meruparvata upara ArohaNa thaI zake nahIM. zarIrane bAtha ApI zakAya paraMtu parvatane bAtha ApI zakAya nahi. sarovara hoya to tarI zakAya, gaMgAnadI sAme pUre tarAya nahi. tema vacana-kAyA te to bAMdhIe (paNa) mana bAMdhyuM na jAya, mana bAMdhyA vinA prabhu maLe nahi, kriyA niSphaLa jAya. ra-3-4ll bhAvArtha manane AtmabhAvamAM sthira karavuM duSkara che te nadI AdinA dRSTAMtathI batAve che. nadI upara pALa bAMdhI zakAya paraMtu samudra upara pALa bAMdhI zakAtI nathI. arthAt nadI hoya to pALa bAMdhIne tenA pANInA vaheNane anyatra jatuM aTakAvI zakAya paraMtu samudrane pALathI bAMdhI zakAya nahi. tema je saMsArI jIvonA mana mATe samudra jeTalI bahAranI duniyA che te jIvo pratikramaNAdi kriyAmAM manane bAMdhI zakatA nathI. paraMtu je sAdhuo ke zrAvakoe tattvanI bhAvanAthI bahAranI duniyA ghaNI kApI nAMkhI che tevA sAdhu ke zrAvaka pratikramaNanI kriyA kare to jema nadInA vaheNane bAMdhI zakAya che tema bAhya tyAga karIne saMsAranA viSayomAM Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GO pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-11/gAthA-2thI 4 jatA manane rokIne AtmabhAvo tarapha vALI zakAya che. paraMtu jeonI mananI duniyA jagatanA bAhya padArthothI gherAyelI che teone mATe samudrane bAMdhavo duSkara che tema manane bAMdhavu paNa duSkara che. vaLI, nAnA parvata upara ArohaNa thAya paraMtu meruparvata upara ArohaNa thaI zake nahi. tema jeonuM mana bahAranI duniyAmAM pravarte che tevA jIvo mATe yogamArganI pravRtti meruparvata para ArohaNa tulya che. tethI tenuM citta tenA para ArohaNa karI zakatuM nathI. paraMtu jemaNe tattvanA bhAvanathI bahAranI duniyA naSTaprAyaH karI che teone mATe manane sthira karavAnI pravRtti nAnA parvata para ArohaNa tulya che. tethI tevA sAdhu ke zrAvaka pratikramaNamAM manane ' sukhapUrvaka sthira karI zake che. vaLI, koInuM zarIra hoya to tene bAtha bhaLAvI zakAya paraMtu parvatane bAtha bhaLAvI zakAya nahi. vaLI, sarovara hoya to tarI zakAya paraMtu sAmApUrathI AvatI gaMgAnadIne tarI zakAya nahi. A kAryo jema duSkara che tema vacana ane kAyA to bAMdhI zakAya=dharmaanuSThAna karavA mATe pratikramaNa Adi kriyA karatI vakhate, kAyAne saMsAranI pravRttithI rokIne pratikramaNamAM joDI zakAya ane sUtro bolIne vacanayogane kriyAmAM joDI zakAya. paraMtu sUtra-arthamAM ramIne saMveganA svAdane laI zake te rIte manane bAMdhI zakAtuM nathI. vaLI, manane bAMdhyA vagara prabhu maLe nahi arthAt karAtI kriyAmAM manane atyaMta saMvegapUrvaka pravartAvyA vinA vItarAgabhAvane anukULa udyama thAya nahi. jethI prabhunI sAthe ekatAnI prApti thAya nahi ane prabhu sAthe ekatAnI prApti karyA vagara karAyelI kriyA niSphaLa jAya che. tethI anAbhoga-sahasAtkArathI sAdhu, zrAvakane saMyamamAM aticAra lAgelA hoya ane tenA nivartana arthe "pratikramaNanI kriyA karavAmAM Ave che te pravRttimAM mana baMdhAyeluM nahi rahevAthI pharI saMyamanA sthAnanI prAptirUpa bhagavAnanI AjJA sAthe maLI zakAya nahi ane A pratikramaNanI kriyA niSphaLa jAya che. mATe zuM karavuM joIe jethI pratikramaNanI kriyA niSphaLa na jAya teno vicAra "sakjhAyakAra' AgaLa spaSTa kare che. ra-3-jA Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-11/gAthA-pa-6 91 gAthA : eka sahaja mana pavanaro, jUTha kahe graMthakAra he mitta ! manarI dora te dUra che, jihAM nahi pavana pacAra he mitta ! kAMI 5 mitta kahe "manA cala sahI, topaNa bAMdhyo jAya he mitta ! abhyAsa vairAge karI, Adara zraddhA banAya he mitta ! huM jANuM iyuM banI Avelo. e AMkaNI. 6 gAthArtha : koI eka kahe che ke mana ane pavanano eka sahajamArga che, arthAt jyAM pavana hoya tyAM mana hoya te prakArano niyama che. tene sajhAyakAra kahe che te jUTha che. kema jUTha che te kahe che: mananI dora te dUra che jyAM pavanano pracAra nathI. mitra kahe che, mana cala che, topaNa bAMdhyo jAya che. kevI rIte bAMdhyo jAya che, te kahe cheH Adara ane zraddhAvALA puruSathI abhyAsa ane vairAgya dvArA mana bAMdhyuM jAya che. Izya e pramANe, huM jANuM. pi-6II bhAvArtha - pUrvamAM aneka dRSTAMtothI kahyuM ke, game eTalo yatna karIe. chatAM mana koI rIte anuSThAnamAM baMdhAtuM nathI. paraMtu vacana ane kAyA ja sadanuSThAnamAM baMdhAya che. ane mana baMdhAyA vinA bhagavAna maLe nahi, mATe kriyA niSphaLa jAya che. vaLI, koIka kahe che ke, jyAM pavana hoya tyAM manano saMcAra thAya che, tethI prANAyAma karIne pavanane rodha karavAmAM Ave to manano rodha thAya, mATe pavana ane manano eka sahajamArga che. tene sajhAyakAra kahe che, te juduM che; kema ke mananI dora dUra che arthAt mana bAhya padArthomAM game tyAM jAya che. jyAM pavanano paNa pracAra nathI; kema ke pavanano pracAra to dehanA koIka sthAnamAM che jyAre mana to bAhya koI paNa padArthamAM jAya che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-11/gAthA-5-6, 7 tyAM koI mitra kahe che ke, mana cala che, topaNa tene sanuSThAnamAM bAMdhI zakAya che. kaI rIte manane sadanuSThAnamAM bAMdhI zakAya che ? tethI kahe che : Adara ane zraddhAvALA puruSathI abhyAsa ane vairAgya dvArA mana bAMdhI zakAya che. huM jANuM chuM A rIte banI Avela mAruM mana mArA mohanagAra evA AtmA sAthe saMga karanAruM thAya che. 92 Azaya e che ke anAdikALathI bAhyasaMganI vAsanAne kAraNe mana bAhya padArthomAM jAya tevA saMskAro ja AtmAmAM paDyA che ane te saMskArothI prerita AtmAnA yatnathI ja pudgalAtmaka dravyamana bAhya padArthomAM jAya che, paNa koIka rIte vivekacakSu pragaTa thAya to jIvamAM mArgAnusArI buddhi pragaTe che; jethI te mahAtmAne yogamArga pratye Adara thAya che ane yogamArgamAM zraddhA rAkhIne yogamArganI pravRttimAM manane ramADavAno abhyAsa te mahAtmA kare che. vaLI, tene puSTa karavA arthe jo te mahAtmA saMsAranA svarUpanuM paryAlocana karIne AtmAne sAMsArika bhAvothI virakta kare to anAdinA saMskArothI viruddha evA vairAgyanA saMskAronuM AdhAna tenA AtmAmAM thAya che; jenAthI te mahAtmAnuM citta "yogamArga" ja mAruM ekAMte hita ka2nA2 che tevI sthira ruci karIne yogamArganI suMdara AcaraNAothI saMveganA bhAvone sparze tevuM bane che. vaLI, jIvano e svabhAva che ke jyAMthI AnaMda prApta thAya tyAM sahaja sthiratA Ave. tethI pUrvamAM jema viSayomAMthI AnaMda prApta thato hato tethI potAnA iSTa viSayomAM citta sthira thatuM hatuM. tema have tattvanA bhAvanathI te mahAtmAne sadanuSThAnathI AnaMda prApta thAya to te mahAtmAnuM citta saanuSThAnamAM sthiratAne pAme che. A pramANe meM jANyuM ke A rIte banI AveluM mAruM mana mArA mohanagArA evA AtmA sAthe saMgavALuM bane che. 114-911 gAthA H kiNahi na bAMdhyo jalanidhi, rAme bAMdhyo seta he mitta ! vAnara tehI upari calyA, meru-gaMbhIratA leta he mitta ! huM jANuM0 7 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhiALa-11/gAthA-7-8 gAthArtha : koIe jalanidhi bAMdhyo nathI. rAme samudra upara setu=pula, bAMdhyo. tenA upara vAnaro cAlyA ane rAvaNanA killArUpa merunI gaMbhIratA letA ThekaDA mArIne, killA upara caDhyA. ll7nA bhAvArtha - sAmAnyathI samudra upara koI pula bAMdhI zake nahi. chatAM lokamAnyatAnusAra rAmanA nAmathI pattharo taryA ane te pularUpa banyA ane vAnaro tenA upara cAlIne rAvaNanI laMkAnagarInA killAne oLaMgI gayA, tema koI mahAparAkrama kare to durjaya evuM paNa mana bAMdhI zakAya che ane bhagavAnanI sAthe meLa karI zakAya che. AnA avataraNikA : pUrvagAthAmAM kahyuM ke duSkara evA paNa samudra upara rAme pula bAMdhyo tenI jema mana kaI rIte bAMdhI zakAya che te batAvavA arthe kahe che - gAthA : zubhayoge bhaDa bAMdhie, anubhave pAra lahAI he mitta ! paDiaraNA paDikkamaNano, Ima ja kahyo parayAya he mitta ! huM jANuM0 8 gAthArtha : zubhayoge bhaDa evA manane bAMdhIe ane anubhavanA baLathI sAdhyanA pArane prApta karIe. pratikramaNano paDiaraNA=pratikaraNA, ema ja kahyo paryAya. llcil bhAvArtha : AtmakalyANanA arthI jIvo paNa kAyA ane vacanathI ja AtmAne bAMdhIne kriyAmAM yojI zake che paraMtu teo mATe paNa manane bAMdhavuM atiduSkara che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya)DhALa-11/gAthA-8-9 topaNa zubhayoga dvArA manane bAMdhI zakAya che. zubhayogathI arthAt zubha kRtyothI AtmA bhAvita thAya te prakAre prayatna karavAthI mana te zubhatyomAM baMdhAyeluM rahe che. mana zubhakRtyomAM baMdhAyeluM rahevAne kAraNe tattvathI bhAvita mati thavAthI zAMtarasano anubhava pragaTe che ane te zAMtarasa rUpa anubhavanA baLathI pratikramaNanA phaLanI prApti rUpa pArane prApta karAya che. ema ja=A prakAranA padArthane upasthita karIne, pratikramaNano apara paryAya "paDiaraNA" kahela che. Azaya e che ke azubhayoganA saMskArone kAraNe pratikramaNanI kriyAkALamAM mana anyatra jAya che paraMtu anyatra jatA te manane vAravA mATe tene zubhayogomAM yatnapUrvaka ramADavAmAM Ave ane zubhayogathI bhAvita thayeluM mana te kriyA kare to tenAthI zAMtarasano anubhava thAya che ane te zAMtarasanA anubhavathI AtmA pApathI para bane che. te batAvavA mATe pratikramaNano "pratikaraNa" paryAya kahyo che. ll8mA gAthA : paDiaraNA gati guNa taNI, azubhathI te paDikaMti he mitta ! tihAM prAsAda daSTAMta che, suNo TAlI manabhrAMti he mitta ! huM jANuM0 9 gAthArtha - pratikaraNa' kriyAnI gati-pravRtti, guNa taNI che; kema ke azubhathI arthAt azubhamanathI te paDikaMti te doSanuM pratikaraNa kare che. temAM prAsAdanuM daSTAMta che. je mananI bhrAMti TALIne sAMbhaLo. III bhAvArtha - atyAra sudhI ATha gAthAo dvArA kahyuM ke mana sthira thatuM nathI tethI vacana ane kAyAthI ja pratikramaNanI kriyA thAya che. tenA samAdhAnarUpe manane kema sthira karavuM te batAvIne mana-vacana-kAyAnA zubhayogathI pratikramaNa karavAmAM Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-11/gAthA-9, 10thI 19 5 Ave to te pratikramaNanI gati guNa taNI che arthAt te pratikramaNanI kriyAnuM phaLa guNanI prApti che. have, te kema guNanI prApti che tethI kahe che - pramAdavaza asaMyamasthAnanI prAptirUpa je azubhayoga prApta thayelo te azubhayogathI mahAtmA pratikrAMta thAya che mATe pratikaraNanI kriyAthI guNanI prApti che ane temAM prAsAdanuM dRSTAMta che. mATe mananI bhrAMti TALIne mArI pratikramaNanI kriyAthI mane saMyama sthAnanI prApti thaze ke nahi te prakAranA mananI bhrAMti TALIne, te prAsAdanuM dRSTAMta sAMbhaLo. jethI te dRSTAMtanA baLathI pratikramaNanI kriyAno yathArtha bodha karIne samyaguM yatna karavAmAM Ave to pratikramaNanI kriyAnuM phala avazya maLe. have te dRSTAMta batAve che. lA gAthA : koI pure eka vaNika duo, rataneM pUrNa prAsAda he mitta soMpI bhAryAne te gayo, digayAtrAye aviSAda he mitta ! huM jANuM0 10 gAthArtha : koI nagaramAM eka vaNika hato. teNe ratnAthI pUrNa evo prAsAda karyo ane potAnI strIne te=prAsAda, soMpI viSAda rahita ciMtA rahita, te digyAtrAe gayo. II1oll gAthA : snAna vilepana bhUSaNe, keza niveza zRMgAra he mitta! darpaNadarzana vyagra te, lAge bIjuM aMgAra he mitta ! huM jANuM 11 gAthArtha : tenI strI snAna, vilepana, bhUSaNa, keza-niveza, zRMgAra, darpaNadarzana vageremAM vyagra che. tethI bIjuM kAma aMgAra lAge che niSphaLa lAge che. II11II Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GG pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-11/gAthA-10thI 19 gAthA : prAsAda teNIye na joIo, khUNo paDiyo eka he mitta ! deza paDikyuM ehane sA kahedharI aviveka he mitta ! huM jANuM0 12 gAthArtha - tethI teNIe prAsAdane joyo nahi. ekavAra prAsAdano eka khUNo paDyo tyAre aviveka dhAraNa karIne deza=ekabhAga, paDavAthI zuM ? ema te kahe e rIte te strI vicAre che. virA gAthA : bhIneM pIMpala aMkUra juo, te paNa na gaNe sAi he mitta ! teNe vadhate ghara pADIyuM, jima nadI-pUre vanarAI he mitta ! huM jANuM0 13 gAthArtha - tyArapachI bhIMtamAM te prAsAdanI bhIMtamAM, pIMpaLano aMkuro phUTyo paNa tene paNa te strI gaNatI nathI ane krame karI tenA vadhavAthI te aMkurAe gharane pADyuM. jema nadInA pUrathI vanavRkSo paDe che. I13 gAthA : desAurI Avyo gharadhaNI, teNe dITho bhagna prAsAda he mitta ! nIsArI gharathI bhAminI, te pAmIyo atithI viSAda he mitta! huM jANuM0 14 gAthArtha : dezAvarathI te gharadhaNI Avyo. teNe bhagnaprAsAda joyo. eTale te strIne gharathI bahAra kADhI ane prAsAda bhAMgelo hovAthI pote paNa ati viSAdane pAmyo. ll14ll. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-11/gAthA-10thI 19 gAthA - teNe pharI prAsAda navIna karyo, ANI bIjI gharanAra he mitta ! kahe "jo prAsAda e viNasaze, to pahilinI gati dhAra' he mitta ! huM jANuM. 15 gAthArtha : teNe pharI navo prAsAda karyo ane gharamAM bIjI strI lAvyo ane te strIne vANiyAe kahyuM ke jo prAsAda vinAza pAmaze to pahelI strInI gati sthiti, jevI tArI gati thaze. ll15ll gAthA :phiri gayo dezAMtare vANIyo, te trikuM saMdhyAe joI he mitta ! bhAguM kAMi hoya te samAratAM, prAsAda to suMdara hoya che mitta ! huM jANuM0 16 gAthArtha : pharI te vANiyo dezAMtara gayo. te navI strI traNa saMdhyAe prAsAdane jue che. kAMI bhAMgyuM hoya to te samAratAM prAsAda suMdara thAya che. II16ll gAthA : dhaNI Avyo dITho tehavo, ghara-svAmInI kIdhI teha he mitta ! bIjI huI duHkha-AbhoginI, upanaya suNajo dharI neha he mitta! huM jANuM0 17 gAthArtha - dhaNI gharadhaNI, Avyo ane prAsAdane tevo ja joyopahelAM hato tevo ja joyo. tethI te strIne gharanI svAminI karI. bIjI=pUrvanI strI, duHkhanI AbhogI thaI. have sneha dhAraNa karIne kathAno upanaya sAMbhaLo. II17nA Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-11/gAthA-10thI 19 AcAraya gRha-prabhu vANIyo, prAsAda te saMyama rUpa he mitta ! tehane te rAkhavo upadize, na kare te thAe virUpa he mitta ! huM jANuM0 18 gAthA: gAthArtha H gRhanA prabhu=svAmI, evA vANiyAnA sthAne AcArya che ane saMyamarUpa prAsAda che ane tene sAcavavuM te AcAryano upadeza che, ane na kare=saMyamane sAcave nahi, te virUpa thAya. [18] gAthA: prAsAda te jeNe thira karyo, te pAmyo sujasa jagIza he mitta ! IhAM pRcchaka kathaka te eka che, naya racanAe gurune ziSya he mitta ! huM jANuM0 19 gAthArtha H te prAsAda=saMyamarUpa prAsAda, je sAdhue sthira karyo te=jagatano Iza evo te, 'sujaza'ne pAmyo. ahIMyAM=prastuta DhALamAM, pRcchaka=gAthA 1thI 5 sudhI koIka pRcchaka batAvela che ane gAthA-6thI kthaka batAvela che te eka ja che=pRcchaka ane kthaka eka ja che=sajjhAyakAre ja te prakAranI pRcchA karI che ane sajjhAyakAre ja gAthA-6thI teno uttara Apyo che. vaLI, naya racanAthI ziSya pRcchaka che ane guru kathaka che. 194 bhAvArtha: pratikramaNano bIjo paryAya 'praticaraNa' che ane mAtra vacana ke kAyAthI te 'praticaraNa' thAya nahi paraMtu mana, vacana, kAyAthI praticaraNa thAya. mATe gAthA-8mAM kaheluM ke zubhayogathI manane bAMdhI zakAya che ane te rIte manane Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhiALa-11/gAthA-10thI 19 bAMdhavAthI sAdhune ke zrAvakane je aticAro lAgelA hoya tenAthI praticaraNanI kriyA thAya che ane temAM prAsAdanuM dRSTAMta Ape che. koI eka nagaramAM eka vANiyo hato ane teNe ratnathI pUrNa eka prAsAda karyo. ahIM vANiyAnA sthAne AcArya bhagavaMta che ane prAsAdanA sthAne saMyama che. tethI AcAryae potAnA jIvanamAM ratnathI pUrNa ghaNA guNothI pUrNa, evo saMyamarUpI prAsAda karyo ane te prAsAda karyA pachI te vANiyo te prAsAda strIne soMpIne aviSAdapUrvaka diguyAtrA mATe jAya che. tema AcAryae paNa potAnA jIvanamAM ratnarUpI prAsAda karyo ane te prAsAda yogya ziSyane Ape che. gurunA vacanAnusAra aneka guNothI yukta evo prAsAda arthAt grahaNazikSA ane AsevanazikSA dvArA aneka guNothI yukta evo prAsAda ziSyane prApta thAya che. tyArapachI "A prAsAdanuM tAre rakSaNa karavuM" ema upadeza ApIne te AcArya te vANiyAnI jema adhika ratnonI prApti arthe anya ucita kRtyomAM vyApAravALA thAya che. arthAt AcArya bhagavaMta saMyamajIvanamAM pahelAM pote zAstro bhaNI nipuNa thAya che ane pachI ziSyone zAstramAM nipuNa kare che. A rIte gacchamAM rahelA sarva sAdhuo bhagavAnanA vacanAnusAra sarva ucita pravRttio kare te pramANe gacchanI sAra-saMbhALa karI ane yogya ziSya niSpanna thayo hoya to te AcArya te ziSyane potAnA gacchanI vyavasthAnI sarva pravRttino bhAra soMpIne potAnI zakti hoya to jinakalpa svIkAravA mATe keTaloka kALa yogya ziSyane gacchano bhAra soMpI pote dhyAnAdimAM yatna kare che ane jinakalpa svIkAravAnI zakti na hoya to zAstrothI bhAvita thavA mATe dhyAnaparAyaNa thAya che. je prathamanI strIne ratnano prAsAda soMpIne dezAMtara janAra vANiyAnI pravRtti tulya che. jethI te AcArya sUtra-arthanA parAvartanathI AtmAne bhAvita karIne vizeSa prakAranA guNa rUpI ratnonI prApti karI zake che. vaLI, koIka nimitte AcArya bhagavaMta pote gacchanI paristhiti jovA prayatna kare ane jene cAritrarUpa mahela soMpyo che te ziSya pramAdavALo jaNAya to prathamanI strIne dUra karI bIjI Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-11/gAthA-10thI 19 strIne jema te vANiyAe prAsAda soMpyo tema AcArya bhagavaMta anya yogya ziSyane gacchano bhAra soMpe che. ane te navo ziSya prAsAdanI sukhapUrvaka rakSA kare to te ziSyane potAnI padavI Ape che. je bIjI strIne te vANiyAe gharanI svAmInI karI tema te AcAryae te ziSyane mahAkalyANanuM kAraNa evuM potAnuM pada ApyuM tema jANavuM. ahIM vizeSa e che ke jema te vANiyAnI prathama strIe snAna, vilepana, AdimAM vyagra rahIne prAsAdanuM rakSaNa karyuM nahi paraMtu upekSA karI. tema je sAdhu ke je zrAvaka guruthI prApta thayela saMyamarUpI prAsAdanuM rakSaNa karatA nathI paraMtu sAdhu 2sagArava, RddhigArava, sAtAgAravamAM pravRtta rahe che ane zrAvaka saMsAranI pravRttiomAM pravRtta rahe che, ane aticAro sevyA pachI mAtra dravyathI pratikramaNanI kriyA kare che paraMtu mana-vacana-kAyAnA dRDha yatnapUrvaka tenuM zodhana karatA nathI te sAdhu ke zrAvaka jema pahelI strIe te prAsAdano vinAza karyo tema saMyamarUpI prasAdano vinAza kare che. jema te gharadhaNIe te strIne kADhI mUkI ane tethI te duHkhI thaI tema jeo saMyamarUpI prAsAdanuM rakSaNa karatA nathI teo dravyathI pratikramaNa karavA chatAM aticAronI zuddhi na thavAne kAraNe durgationI paraMparAne prApta kare che tethI du:khI thAya che. vaLI, jema te bIjI strI prAsAdanI barAbara yatanA kare che, traNe saMdhyAe tene jue che ane kyAMka prAsAda bhAMgyo hoya to turaMta tenuM samArakAma karAve che tethI te prAsAda suMdara rahe che. tema je sAdhu ke zrAvaka AcArya pAsethI guNarUpI ratnothI bharelA saMyamanA prAsAdane pAmIne traNe saMdhyAe saMyama jIvananA aticAronuM Alocana kare che ane kyAMka skhalanA thaI hoya to pratikramaNanI kriyA dvArA "praticaraNa" kare che temano saMyamarUpI prAsAda akhaMDita rahe che. jema te bIjI strI prAsAdanI praticaraNAne kA2Ne gharanI svAminI thaI ane sukhane pAmI tema je sAdhu ke zrAvaka pratikramaNanI kriyA dvArA aticAronI praticaraNA kare che te sadgatinI paraMparA dvArA aMte mokSasukhanA bhAgI thAya che. A rIte je sAdhu ke zrAvaka saMyamarUpI prAsAdane sthira kare che te suMdara yazane pAmanAra jagatanA Iza thAya che arthAt mokSasukhane pAme che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-11/gAthA-10thI 19 101 prastuta DhALamAM gAthA-1thI 9 sudhI sajhAyakAre pRcchArUpe kathana karyuM che ane kahyuM che ke mane koI rIte bAMdhyuM jatuM nathI ane manane bAMdhyA vinA prabhune maLI zakAya nahi=mokSamAM javAya nahi ane mokSa mATe karAtI A pratikramaNanI kriyA viphaLa thAya che. tyArapachI gAthA-7thI koIka mitra kahe che ke cala paNa mana abhyAsa ane vairAgyathI bAMdhI zakAya che te sarva dRSTAMta dvArA atyAra sudhI bhAvana karyuM. te sarvamAM sakjhAyakAra pote ja pRcchaka che ane sajhAyakAra pote ja kathaka che. tethI prastRta DhALamAM pRcchaka ane kathaka eka ja che. naya racanAnI dRSTithI ziSya pRcchaka che ane guru kathaka che e pramANe jANavuM. II10thI 1lI Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-1ra/gAthA-1 DhALa bAramI - pratikramaNa zabdanA trIjA "paDiharaNa" paryAyano artha ane tenA para daSTAMta (rAga : bapore vidyAjIro kalpaDo-e dezI) gAthA - have paDiharaNA paDikkamaNano, paryAya suNo INI rIti, ho muNiMda ! pariharaNA sarvathI varjanA, ajJAnAdikanI sunIti, ho muNiMda ! 1 paDikkamaNa te avizadayogathI. e AMkaNI. gAthArtha - have, pratikramaNano "paDiharaNA" paryAya A rIte AgaLamAM varNana kare che te rIte, sAMbhaLo. sunItipUrvaka ajJAna AdinI sarvathI varjanA "paDiharaNA" che. pratikramaNa te avizadayogathI che-"paDiharaNArUpa pratikramaNa te avizadayogathI che. [1] bhAvArtha : pratikramaNa zabdano bIjo paryAya "paDiharaNA" che ane A rIte=AgaLamAM varNana kare che te rIte, "paDiharaNA"nuM svarUpa sAMbhaLo. temAM "paDiharaNA"no artha kare che. ajJAna, avirati, Adi saMsAranA kAraNabhUta bhAvonI zAstranI saMveganItithI sarva prakAre=mana, vacana, kAyAthI je varSanA te "paDiharaNA" che ane avizadayogathI=je yogamAM potAnI zakti nathI tevA uparanA yogathI paDiharaNArUpa pratikramaNa che. III Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-12/gAthA-2thI 11 - 103 avataraNikA : have dAMta dvArA "paDiharaNA"no artha spaSTa kare che - gAthA - eka gAme eka kulaputranI, bhaginI doI grAme uThya ho muNiMda ! putrI eka tasa doI bahinanA, huA suta yuvA bhAva prarUTa, ho muNiMda ! paDi0 2 putrI arthe te AviyA, kahe suvivekI kulaputra, ho muNiMda! tuma suta doi muja eka ja sutA, mokalI diu je hoya pavitra, ho musiMda! paDio 3 gAthArtha : eka gAmamAM eka kulaputranI be bhaginIo=baheno, koIka gAmamAM paraNelI ane te kulaputranI eka putrI hatI ane be bahenonA be putro yuvAnabhAvamAM ArUDha thayA ane te kulapuranI putrI arthe te AbhArate be baheno temanA putra paraNAvavA AvI. suvivekI kulaputrae kahyuM : tamArA putro be che ane mArI putrI eka che. je hoya pavitra je yogya haze, tene putrI ApazuM. ri-3mAM gAthA : te gai suta hoi te mokalyA, ghaTa ApI kahyo "ANo dUdha', ho muNiMda! kAvaDa bharI dUdha nivarniyA, tihAM doI mAraga anuraddha, ho muNiMda! paDi0 4 gAthArtha - te gaI te be baheno potAnA gAme gaI, ane baMnee potAnA putrane Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-12/gAthA-2thI 11 mokalyA. kulaputrae ghaDo ApIne kahyuM ANo dUdha dUdha lAvo. kAvaDa bharI dUdha nivartiyA-dUdha vaDe kAvaDa bharIne teo pAchA pharyA. tyAM pAchA AvavAnA be mAraga anuruddha hatA=pAchA AvavAnA be mArga hatA. III. gAthA : eka nikaTa te atihi viSama ache, dUre te sama che magna ho muNiMda! same Avyo eka viSama tyajI, bIjo nikaTathI viSama te magna, ho muNiMdA paDi. 5 gAthArtha : temAMthI eka nikaTa mArga te atihi viSama ache=eka mArga TUMko hato paraMtu te ati viSama hato. ane je lAMbo hato te sama=cAlavAmAM takalIpha na paDe tevo khADATekarA vinAno hato. eka putra viSayane choDIne samamArgathI Avyo. bIjo nikaTa paNa viSama evA mArgathI Avyo. III gAthA : ghaTa bhAgye tasa ika paga khalyo, bIjo paNa paDato teNa, ho muNiMdA sAme Avyo teNe paya rAkhIyo, sutA dIdhI teNa gueNa, ho muNiMda. paDi0 6 gAthArtha - viSamamArgathI AvanArano eka ghaTa bhAMgyo. teno paga khasyo. tethI bIjo paNa paDyo bIjo ghaDo paNa paDyo. samamArge je putra Avyo teNe dUdhane sAcavyuM. tenA te guNathI putrI ApI=kulaputrae potAnI putrI ApI. III Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-12/gAthA-2thI 11 gAthA : gati tvarite Avajo' navi kahyuM, paya lAvajo' meM kahyuM ema, ho muNiMda ! kulaputre vakra tiraskaryo, dharo bhAva e upanaya prema, ho muNiMda ! paDi0 7 gAthArtha : kulaputra ke putrone kahe che, "tvarita gatithI Avajo"=jaldI Avajo, ema meM nahotuM kahyuM paNa dUdha lAvajo ema kahyuM hatuM. ema kahI viSama gatithI AvanAra putrano tiraskAra karyo. e bhAva upanayano e bhAva, premapUrvaka dhAraNa karo. IchA gAthA : tIrthakara te kulaputra che, cAritra te paya abhirAma, ho muNiMda ! te rAkhe, cAritra kanyakA paraNAve te nirmala dhAma, ho muNiMda ! paDi0 8 gAthArtha : ahIM tIrthakara te kulaputra che, cAritra te paya abhirAma=suMdara dUdha che. te rAkhecAritrarUpa dUdhane je rAkhe, tene nirmaladhAma rUpa kanyakA= zivasuMdarI paraNAve. IITA gAthA : gokula te mAnuSya janma che, mAraga te tapa-japa rUpa, ho musiMda ! te civirane dUra najIka che, jinakalpIne to anUpa, ho muNiMda ! paDio 9 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-12/gAthA-rathI 11 gAthArtha : gokula te manuSyajanma che. mArga e tAjaparUpa che. je sthavira= virakalpa te dUrano mArga che ane anUpaanupama, evo jinakalpI te najIkano mArga che. IIII. gAthA : navI agItArtha rAkhI zake, cAritrapatha ugravihAra, ho muNiMda ! nivRtti durlabha che tehane, bIjo pAme vahelo pAra, ho muNiMda ! paDi. 10 gAthArtha : navi agItArtha rAkhI zake cAtri paya ugravihAra ugra vihAra karanAra potAnI zaktithI uparavaTa evo jinakalpanA svIkAra rUpa ugra vihAra karanAra, agItArtha cAritrarUpa dUdhane na rAkhI zake. nivRtti durlabha che tene je agItArtha jinakalpI jevo ugravihAra kare tene nivRtti durlabha che. bIjo pAme vahelo pAra jeNe sthavira mArga svIkAryo te sAdhu saMsAranA pArane jaldI pAme. II10II gAthA : dugdha-kAya daSTAMta e, dUdha-kAvaDa tassa atyaM ho muNiMda pariharaNA' pada varNavyuM, Ima sujasa suhetu samatva, ho muNiMda ! paDi. 11 gAthArtha : "dugdhakAya" daSTAMta teno "dUdhakAvaDa" ema artha jANavo. e pramANe "paDiharaNA" pada varNavyuM te suyazano samartha hetu che. ||11|| Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-12/gAthA-2thI 11 bhAvArtha"paDiharaNA" paryAya samajAvavA mATe dRSTAMta Ape che. jema te kulaputra potAnI bahenonA dIkarAone dUdha lAvavAnuM kahe che, tema tIrthakara bhagavaMta cAritranuM pAlana karavAnuM kahe che. ane te be putromAMthI eka putra nikaTa ane viSamamArgathI Ave che ane teno ghaDo bhAMgyo ane paga khasavAthI bIjo ghaDo paNa paDyo. tema agItArtha ati duSkara evo jinakalpa mArga svIkAre to saMyamamAM aticAra lAgavAthI ane aticAranI paraMparA thavAthI cAritrano nAza thAya. tethI jema te putrane kulaputrae potAnI putrI ApI nahi tema zaktithI upavaraTa jaI jinakalpa svIkAranAra sAdhune nivRtti durlabha thAya che. mATe bhagavAne mokSamAM javA mATe potAnI zaktinuM samAlocana karIne ucita kriyA karavAnuM kahyuM che. paraMtu jema te putra jaldI pahoMcavA mATe viSamamArge gayo tene te kulaputra kahe che meM jaldI AvavAnuM kyAM kahelu? dUdhanuM rakSaNa karavAnuM kahyuM hatuM. tema bhagavAne paNa kaThora anuSThAna karavAnuM kahyuM nathI. paraMtu zakti anusAra anuSThAna karI cAritranuM rakSaNa karavAnuM kahyuM che. vaLI, teo jema gokulamAM dUdha levA gayelA tema manuSyajanma pAmIne mokSanA arthI jIvo saMyamarUpI dUdha lAvavA prayatna kare che ane jema te samamArgathI dUdha lAve che tema saMyamarUpI dUdha paNa tAjaparUpa mArgathI prApta thAya che. vaLI, bIjo putra samAna mArge Avyo ane dUdhanuM rakSaNa karyuM. tema je sAdhu potAnI zaktine anurUpa saMyamamArgamAM apramAdathI yatna kare che teo cAritrarUpI dUdhanuM rakSaNa kare che ane krame karIne zIdhra muktirUpI kanyAne paraNe che. A rIte "paDiharaNA"no artha e thayo ke zaktithI uparavaTa saMyamamArgano tyAga karavArUpa avizadayogathI pAchA pharavArUpa pratikaraNA karavA dvArA apramAdathI saMyamamAM yatna karavAmAM Ave te "paDiharaNA" che. [2thI 11aaaa Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-13/gAthA-1thI 6 DhALa teramI - pratikramaNanA cothA "vAraNA" paryAyano artha ane tenA upara daSTAMta (rAga AsaNarAre yogI-e dezI) gAthA : vAraNA te paDikkamaNa pragaTa che, munine te pramAdathI jANo re, suNo saMvaradhArI ! IhAM viSamukta talAvaro bhAkhyo, daSTAMta te mana ANo re. suNo saMvaradhArI ! 1 gAthArtha : "vAraNA" te pragaTa pratikramaNa che ane munine te vAraNA pramAdathI jANo. saMvaradhArI tame sAMbhaLo. IhAMkavAraNAmAM viSamukta talAvaronuM sainikonuM, daSTAMta bhALyuM kahyuM che, te manamAM ANo. III gAthA : eka pure eka rAje che rAjA, teNe jANyuM paradala AvyuM re; suNo bhakSya bhojane mIThA jalamAM, gAma gAma viSa bhAvyuM re. suNo 2 gAthArtha - eka nagaramAM eka rAjA zobhe che. teNe paradala pararAjAnuM sainya, laDAI karavA mATe AvyuM che tema jANyuM. tethI paradalanA nAza mATe rastAmAM gAmegAma bhakSyabhojana ane mIThA jalamAM viSa bheLavyuM. zA gAthA : prati nRpa paDae Ima ghoSAve, je bhakSya bhojya e khATTe re; suNo Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 pratikamaNa hetugarbhita svAdhyAya/TALa-13/gAthA-1thI 6 - 109 pIcce mIThA jala hui hoMzI, te yama-maMdira jAgye re. suNo0 3 gAthArtha : pratirAjAe caDAI karanAra rAjAe, paDahathI ema ghoSaNA karAvI ke hoMzavALo thaIne je bhakSya ane bhojya evA padArtho khAze ane mIThA jala pIze te yamamaMdiramAM jAze. Imall gAthA : dUrathI ANI bhojya je jamaze, khArAM pANI pIcce re; suNo te jIvI hogye sukha lahezya, jaya-lacchi e varacce re. suNo 4 gAthArtha : dUrathI lAvelA bhojyane je jamaze ane khArAM pANI pIze te jIvI sukha laheze te jIvato raheze ane sukhane pAmaze ane avazya jayalakSmIne pAmaze. IIIL gAthA : jeNe nRpa-ANa karI te jIvyA, bIjA nidhana lahaMta re; suNo0 dravya vAraNAM e ihAM bhAvo, bhAve upanaya saMta re ! suNo, 5 gAthArtha - jeNe rAjAnI ANa=AjJA, pALI te jIvyA, bIjA mRtyune pAmyA. e dravya vAraNAM che ane IhAM-pratikramaNanA viSayamAM, upanaya bhAvamAM bhAvo. IFpaI gAthA :jinavara nRpati viSaya viSamizrita, bhavine bhojya nivAre resUNo bhava bhame rAgI ne tare re vairAgI, vAcaka jasa te saMbhAre re. suNo6 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-13/gAthA-1thI 6 gAthArtha : jinavara nRpati che upanayamAM arihaMta bhagavAna nRpati che ane viSayo viSamizrita bhojya che ane bhagavAne tenAthI bhavijIvone vAryA che. rAgI viSayomAM rAgI, bhavamAM bhame ane vairAgI tare. vAcaka yaza= yazovijayajI mahArAja te saMbhAre-teonAM guNagAna kare che. III bhAvArtha : pratikramaNano cotho paryAya "vAraNA" che ane te vAraNA sAdhune pramAdathI vAraNa karavuM. temAM viSathI yukta evuM talAvaronuM= sainikonuM dRSTAMta kahyuM che. te A pramANe che. eka nagaramAM eka rAjA vase che. tema saMsArarUpI nagaramAM moharUpI rAjA vase che. ane jema te rAjAe jANyuM ke paradala zatrunuM sainya, AvyuM che tema karmarAjAe jANyuM ke mArA saMsArarUpI rAjyano nAza karavA mATe tIrthakaro jamyA che. tethI te paradalathI potAnuM rakSaNa karavA mATe jema te rAjAe vacamAM AvatAM gAmomAM bhakSya bhojana, mIThAM jalo hatAM temAM viSa nAMkhyuM. tema bhagavAnanA vacanathI bhAvita thaIne yogamArgamAM cAlanArA mahAtmAo potAnA rAjyano nAza na kare te mATe moharAjAe saMsAramAM bhogasAmagrIrUpa viSayomAM arthAt saMyamajIvanamAM bAdha kare evA suMdara AhAra, suMdara vastro, suMdara vasati AdimAM rAga utpanna thAya tevuM viSa nAMkhyuM. ane jema te pratirAjAe paDahathI ghoSaNA karAvI ke bhakSya bhojya padArtho khAze tathA mIThAM jala pIze te mRtyune pAmaze ane je dUrathI lAvelAM bhojana ane khArAM pANI pIze te jIvaze. tema bhagavAne paNa bhogya padArthomAM bheLavelA rAgarUpI jherathI rakSaNa karavA mATe sAdhune aMtaHprAMta ane tuccha bhojana karavAnuM kahyuM. nirdoSa vasati ane saMyamanI vRddhinA upAyone sevavAnuM kahyuM. paraMtu indriyone anukULa evA AhAra Adi grahaNa karavA rUpa mIThAM pINA vagera pIvAno niSedha karyo. jema te rAjAnI AjJAnuM pAlana jeNe karyuM te jIvyA. tema je sAdhuoe bhagavAnanI AjJA anusAra bhojana-pAna Adi karIne saMyamanI yatanA karI teo jIvyA. jema te sainikoe zAtAnA arthI thaIne suMdara bhojana khAdhAM ane mIThuM pANI pIdhuM Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-13/gAthA-1thI 6 111 teo mRtyu pAmyA. tema je sAdhuoe indriyone anukULa evAM bhojano ane pAnane karyA te rAgAdi viSathI mRtyu pAmyA. ane jeoe bhagavAnanA vacana anusAra zuddhAhAra vagere dvArA saMyama dehanuM poSaNa karyuM teo jIvyA. vaLI, jema te sainiko sukhapUrvaka zatrune jItI zakyA tema te sAdhu mohane jItIne jayalakSmIne pAmyA. tethI je sAdhu viSayomAM rAgI thayA teo bhavamAM bhamyA ane jeo vairAgI thayA teo bhavathI taryA. vAcakayaza teone saMbhAre che arthAt teonAM guNagAna kare che. ahIM "vAraNA"no artha pramAdaApAdaka viSayonuM vAraNa che. I1thI 1aaaa Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyIDhALa-14/gAthA-1thI 7 DhALa caudamI - pratikramaNa zabdanA pAMcamA "nivRtti" paryAya upara paheluM dRSTAMta (rAgaH mADI ! mAMne paradezIDAne kAM paraNAvyA re athavA caMdrAvalAnI dezI) gAthA - paDikkamaNa nivRtti pramAdathI re, rAya kanyA dilDaMta; eka nagare eka zAlApati, dhUrta sutA tasa rata, mADI ! mAMne bhara jIvanamAM kAMI na dIdhAM che, mADI ! mAMne manamatha mAcate kAMI na dIdhAM he; mADI ! mAMne avasara chayala chabIlAne kAMI na dIdhAM che, mADI ! mAMne lAvaNya lahareM jAte kAMI na dIdhAM che. bholI mADalI ! 1 gAthArtha : pratikramaNa" pramAdathI nivRtti che. temAM rAjakanyAnuM daSTAMta che. eka nagaramAM eka zAlApati vaNakara, hato. tenI putrI dhUrtamAM rata hatI. dhUrtamAM kema rata hatI te batAve che. mADI ! mAne bharayauvanamAM kAMI na dIdhA=huM bharayauvanamAM chuM ane mane koI sAthe paraNAvI nathI. vaLI kahe che : mane manamathakAma, mAcate UchaLato hoya tyAre, koIne dIdhI nahi. mADI ! mane avasare chelachabIlA evA koI puruSane kAMI dIdhI nathI. mADI!mane lAvaNyanI laharo varte tyAre koIne dIdhI nathI. "e pramANe bholI mADalI" A pramANe dhUrtamAM rata evI te nyA vicAre che. II1II. avatAraNikA : tyAre te dhUrta kahe che - Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-14/gAthA-1thI 7 gAthA : te kahe "ApaNa nAsie re,' sA kahe "sakhI mujha nRpa-putti; saMketa niNaryuM che kio re, teDI lAvIsI jhatti. mADI mAMne bhara0 2 gAthArtha : tyAre te dhUrta te kanyAne kahe che ApaNe nAsIe ApaNe bhAgI jaIe. te kanyA kahe che - rAjAnI putrI mArI sakhI che tenI sAthe saMketa karyo che ke ApaNe eka puruSane paraNazuM mATe huM jaldIthI tene teDI lAvIza. rA. gAthA :teNe gIta parabhAte suryuM re, pAchI nivarti tAma; ANuM karaMDiyo ratnano' ima vacana bhAMkhI syAma. mADI ! mAMne bhara0 3 gAthArtha - te pramANe te-vaNakaraputrI, rAjakanyAne vAta kare che tyAre teNe te rAjakanyAe, prabhAte gIta sAMbhaLyuM ane te gIta sAMbhaLI pAchI nivarti pAchI pharI, kaI rIte nivarti te kahe cheH "ratnano karaMDiyo lAvuM" ema vacana karIne te nivartana pAmI. Il3II avataraNikA : vaLI te rAjakanyAe prabhAte kevuM gIta sAMbhaLyuM te kahe che - gAthA : phUlyAM to syu kaNioraDAM re !, ahimAsa vuDe aMba; tuja phUlavuM jugatuM nahi, jo nIca kare viDaMba. mADI ! mAMne bhara0 4 gAthArtha :kaNioraDAM phUlyAMkareNa phUlyAM, to adhimAsamAM zuM AMbo vaDe ?= Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-14/gAthA-1thI 7 khIle ? te sAMbhaLIne rAjakanyA vicAre che tene potAne, phUlavuM yukta nathI. jo nIca kare viDaMbanIca evI zAlavIputrI viDaMbanA kare-dhUrta sAthe jaI potAnI viDaMbanA kare topaNa tane=potAne, phUlavuM yukta nathI. II4TI gAthA : kolika-sutA kaNiAraDI re, huM latA chuM sahakAra; adhi mAsa ghoSaNa gItae, kAla haraNa azubhanuM sAra. mADI ! mAMne bhara0 5 gAthArtha : vaLI te vicAre che ke kolika-sutA vaNakaranI putrI, kaNaAraDI= kareNanA vRkSa jevI che. huM sahakAra AmranI, latA chuM. adhimAsanA ghoSaNa karanAruM e gIta azubhakAlanuM haraNa karanAra evuM sAra che. ApaNA gAthA : tasa tAta zaraNe AvIyo, nRpa gotra eka pavitra; paraNAvI paTarANI karI, nija rAjya Ape jaitra. mADI ! mAMne bhara0 6 gAthArtha - tenA tAtane zaraNe Avyo rAjAnA gotrano pavitra eka rAjakumAra rAjakanyAnA pitAne zaraNe Avyo. te kanyAno pitA te rAjaputrane tenuM rAjya jItADI Ape che. rAjAe te kanyAne tenI sAthe paraNAvI. rAjakumAre te kanyAne paTarANI karI. III gAthA : kanyA thAnaka muni, viSaya te dhUrata, subhASita gIta; nivarse te jasa ne sukha lahe, bIjI na e che rIta. mADI ! mAMne bhara0 7 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-14/gAthA-1thI 7 gAthArtha : kanyA sthAnIya muni che, viSayo te dhUrta che. ane subhASita sAMbhaLI nivarte te jasa ane sukha prApta kare. bIjI zAlIputrIne, A rIta nathI. chatAM bhAvArtha : pratikramaNano pAMcamo paryAya pramAdathI nivRtti che. temAM rAjakanyA dRSTAMta che ane te A pramANe che. koI eka nagaramAM eka zAlIpatinI putrI dhUrtamAM rata hatI. tema koI muni sAdhupaNuM lIdhA pachI dhUrta sthAnIya viSayomAM rakta che. te pAsatthA sAdhu che ane jema te vaNakaranI putrIne rAjaputrI sAthe maitrI hatI tema anya koI kulIna sAdhune pAsatthA sAdhu sAthe maitrI thAya to te tenA=pAsatthAnA, sahavAsathI pApane abhimukha thAya. jema te rAjakanyA te zAlIputrInA sahavAsathI tenA pratyenI prItine kAraNe te dhUrta sAthe javAno vicAra kare che. paraMtu te vakhate koIke gIta gAyuM je sAMbhaLIne te rAjakanyA nivartana pAmI. tema pAsatthAnA sahavAsathI pApane abhimukha thayelA kulIna sAdhune koI anya gItArtha sAdhu sadupadeza Ape to te sAMbhaLIne te kulIna sAdhu pramAdathI nivartana pAme che. vaLI, jema te rAjakanyA te gIta sAMbhaLIne nivartana pAmI to te rAjAne zaraNe Avela koIka rAjaputrane paraNIne sukhI thaI. ane te rAjA paNa te zaraNe AvelAnuM rAjya tenA zatru rAjA pAsethI jItIne tene apAve che tethI khuza thaIne te rAjaputra rAjakanyAne paTarANI banAve che. tema pAsatthAnA saMsargane kAraNe pApane abhimukha thayelA te kulIna muni gItArthanA upadezathI nivartana pAme che ane susAdhu sAthe rahIne zAstro bhaNIne gItArtha bane che. teo yaza ane sukhane pAme che. vaLI, jema ke bIjI kanyA dhUrtamAM rata thaIne vinAza pAmI tema je pAsatthA viSayomAM rata rahe che teo vinAza pAme che ane durgatinI paraMparA prApta kare che. ll1thI zA Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-1pa/gAthA-1thI 5 DhALa paMdaramI - pratikramaNa zabdanA pAMcamA "nivRtti" paryAya para bIjuM dRSTAMta (rAga : jvaIri (jhaverI) sAco re jagamAM jANIye re-e dezI) gAthA: bIjo paNa dRSTAMta che re, eka gacche eka che sAdha re; grahaNa-dhAraNa-kSama tehane re, AcArya bhaNAve agAdha re. 1 gAthArthaH bIjuM paNa dRSTAMta che=pratikramaNanA nivRtti paryAyamAM bIjuM paNa dRSTAMta che. eka gacchamAM eka sAdhu che. grahaNadhAraNAmAM samartha evA tene AcArya agAdha=ghaNuM, bhaNAve che=UMDANavALA zAstronA gaMbhIra bhAvo bhaNAve che. IIII gAthA H dhAro re bhAva sohAmaNo re, tuo sAro re AtamakAja re; vAro re tehane pApathI, saMbhAro pAmyuM che rAja re. dhAro re bhAva sohAmaNo re-e AMkaNI. 2 gAthArtha H sohAmaNo evo A bhAva tame dhAraNa karo ane AtamanA kAja sAro-sAdho. tehane pApathI vAro=Atamane pApathI vAro, pAmyuM che rAja=rAjya prApta thayuM che, tene=saMyama grahaNa karIne AtmAnA prabhutvarUpa rAjya prApta thayuM che tene, saMbhAro. saMyamano sohAmaNo bhAva dhAraNa karo. IIII Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-15/gAthA-1thI 5 117 gAthA : pApa karma tasa anyadA huo re, udayAgata ati ghora re; nIkalyo gacchathI ekalo re, jANe viSaya bhogavuM jora re. dhAro ra0 3 gAthArtha : tasagAthA-1mAM kahyuM te pramANe AcArya je sAdhune agAdha bhaNAve che tene, anyadA udayane pAmela atighora evuM pApakarma AvyuM. tethI te sAdhu gacchathI ekalo nIkaLyo. ane vicAre che ke jANe viSayone jorathI bhogavuM viSayone atyaMta bhogavuM. Il3I. gAthA : kahe sura taruNa maMgala tadA re, upayoge sAMbhale teha re; jima te bhaTa pAchA pharyA re, teNe kidho cAritrasyuM neha re. dhAro re4 gAthArtha : tadA te vakhate, taruNa surataruNaputra maMgala kahe che ane te sAdhu upayogathI sAMbhaLe che. jema te bhaTa pAchA pharyA-taruNaputranA maMgala vacanathI jema bhaTa pAchA phyu. tema te sAdhue cAsTimyuM kidho neha=cAstri sAthe sneha karyo. IIII avataraNikA - have, sajajhAyakAra te taruNa bhaTTe zuM gAyuM te batAve che - gAthA : tariyalvA padariyA mariyalve vA samare samanthoM ! asari sajjaNa ullAvA nahu sahiyabbA kulaptasUeNe II gAthArtha : samaramAM yuddhamAM, paItiyA=pratyanIkone zatruone, samartha evA puruSa Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-15/gAthA-1thI 5 vaDe taravA joIe jItavA joIe, athavA mariyalUMkamaravuM joIe. prasuta kulIna evA puruSa vaDe, asara kare evA sajjananA upAlaMbho sahana karavA joIe nahi. llll gAthA : sAdhu ciMtave re raNasamA re pravrajyA huM bhagna re; loka hIlAthI nivartio re, huo sujasa guru-pa-lagna re. dhAro re 5 gAthArtha : taruNasutanI te gAthA sAMbhaLIne te sAdhu vicAre cheH raNa jevI= raNasaMgrAma jevI, pravajyAthI huM bhagna chuM. lokahItanAthI te sAdhu nivartana pAmyo ane gurunA pAdamAMegurunA caraNamAM, lagna lAgelo, evo te susavALo thayo. paIl bhAvArtha koI eka gacchamAM eka sAdhu hatA je zAstranA paramArthane grahaNa karavA ane dhAraNa karavA atyaMta samartha hatA tethI tenI te yogyatA jANIne AcArya bhagavaMta tene zAstranA gaMbhIra arthe bhaNAve che. A pramANe prathama gAthAnA pUrvArdhamAM kahIne sajhAyakAra pramAdathI nivRttino bhAva kevo che te kahe che. pramAdathI nivRttino bhAva sohAmaNo che te pramANe tame dhAraNa karo jethI AtmAnA kArya sArotrasiddha karo, ane potAnA AtmAne pApathI vAro ane saMbhAroHyAda karo ke cAritra grahaNa karIne huM AtmAnuM rAjya pAmyo chuM. A rIte te sAdhu AcArya pAse bhaNe che tema batAvyA pachI te sAdhune saMyamathI pAta karAve tevuM atighora karma udayamAM AvyuM. jethI te vicAre che ke "viSayone atyaMta bhogavuM, A saMyamathI saryuM" ema vicArIne sAdhu gacchamAMthI ekalo nIkaLyo. te vakhate koIka taruNa putra maMgala gIta gAya che ane te gItamAM bole che ke samartha puruSe yuddhabhUmimAM zatruone jItavA joIe athavA Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-1pa/gAthA-1thI 5 119 maravuM joIe paraMtu kulavAna puruSe "A yuddhabhUmimAM gayo chatAM bAyalo che" tevA sajjananA ullApo sahana karavA joIe nahi. A gIta sAMbhaLIne sAdhu vicAre che ke huM paNa pravajyA grahaNa karIne mohane jItavA nIkaLyo chuM chatAM pramAdathI bhagna pariNAmavALo thayo chuM. ane koI putranuM gIta sAMbhaLIne yuddhabhUmimAM caDhelA subhaTo pAchA pharyA=zatruno sAmano karavA tatpara thayA tema te sAdhue paNa te gIta sAMbhaLIne cAritrano sneha karyo ane lokahAlanAthI nivartana pAmI gurunI pAse jaI rahe che. aMte guru pAse zAstrAbhyAsa karIne suyazano bhAgI thayo. Ama te sAdhue pApathI nivRtti karI te pratikramaNano nivRtti' nAmano pAMcamo paryAya che. pratikramaNanA cothA "vAraNA" paryAya ane pAMcamA "nivRtti" paryAya vacce bheda : vAraNAmAM bhagavAne saMyamajIvanamAM jenuM vAraNa karyuM che arthAt je AhAra, vasati vagereno niSedha karyo che teno je sAdhuo tyAga kare che teonuM rakSaNa thAya che ane je sAdhuo teno tyAga karatA nathI teo vinAza pAme che. nivRttimAM rAjaputrI jema dhUrta sAthe javA taiyAra thaI tema je sAdhu pAsatthAnA saMsargane kAraNe zithilAcAra tarapha tatpara thAya che ane rAjakanyA jema gIta sAMbhaLIne nivartana pAmI tema te sAdhu gItArthanA upadezathI nivRtta thAya che te nivRtti che. athavA bhagavAne jenuM vAraNa karyuM che tevA bhogAdine abhimukha thayelA sAdhu pAtane abhimukha thayA chatAM upadeza sAMbhaLIne pApathI nivRtta thayA te nivRtti che. nivRttinA prathama dRSTAMtamAM pAsatthAnA saMsargane kAraNe susAdhu pAtane abhimukha thAya che ane bIjA dRSTAMtamAM sahaja pramAdane vaza karmanA udayathI susAdhu pAtane abhimukha thAya che ane pAtane abhimukha thayA pachI upadezane sAMbhaLIne pApathI nivRtta thAya che. I1thI pAA Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-16/gAthA-1thI 41 DhALa soLamI - pratikramaNa zabdanA chaThThA "niMdA" paryAya upara dRSTAMta (rAga : aho matavAle sAhibA-e dezI) gAthA: niMdA te paDikkamaNa che, dRSTAMta citrakara-putrI re; eka nagare eka nRpati che, te sabhA karAve sacitrI re. bhavi ! subhASita rasa graho. 1 e AMkaNI. gAthArthaH pratikramaNa te niMdA che. temAM dRSTAMta citrakAranI putrI che. eka nagaramAM eka rAjA che te sacitravALI rAjasabhA karAve che. bhavi jIvo ! subhASitano rasa grahaNa karo pratikramaNanA niMdA paryAyarUpa subhASitano rasa grahaNa karo. // 1 // 51121 : ApI citrakAra sarvane, teNe citravA bhU samabhAge re; citravA te ekane dIve, bhAta ANI putrI rAge re. bhavi0 2 gAthArtha H te rAjAe sarva citrakArane citra karavA bhU samabhAge ApI=sarakhA bhAge citrazAlAnI bhIMta ApI. eka citrakArane citravA=citra karavA, te dIye=rAjA Ape che ane tenI putrI=citrakAranI putrI, rAgathI bhAta lAve che-citrakArane mATe bhojana lAve che. IIII 51121 : rAjA Ave vege harSe, kaSTa nAThI te Ave re; bhAta ANI tema te rahI, tAta deha-ciMtAye jAve re. bhavi0 3 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-16/gAthA-1thI 41 gAthArtha : te vakhate rastAmAM have ghoDA upara, rAjA vegathI Ave che. kaSTathI nAThI re-ghoDAthI bacavA mATe muzkelIthI nAsIne, te citrakAranI putrI Ave che potAnA pitA pAse bhojana laIne Ave che. bhAta ANI bhojana lAvIne, tema te rahI te sthAne te rahI. pitA dehaciMtA mATe jAya che. Il3II gAthA : Alekhe zipipiccha sA, vAne karI kuTTima deze re; gata Agata karato tihAM, nRpa dekhe lalita niveze re. bhavi. 4 gAthArtha : teNI-te citrakAranI putrI, "zibipiccha"=moranuM pIMchu, Alekhe che. konAthI Alekhe che to kahe cheH kuTTIma dezamAM rAjAe Apela dezane kuTIne sarakhA karelA sthAnamAM, vAne karIne citra doravAnA sAdhana vaDe, sA te citrakAranI putrI, zikhina piccha-moranA pIMchAne, Alekhe che. tyAM Ava-jAva karato lalitavezavALo rAjA=suMdara vezavALo rAjA, dekhe che citrakAranI putrIe dorelA zipipicchane jue che. Imall gAthA : te grahavA kara vAhiyo, nakha bhAgA hasI sA bole re; "mUrkha maMca trika pAdatho, tU huo cothAne tole re.' bhavi. 5 gAthArtha : te grahaNa karavA zipipicchane grahaNa karavA, kara vAhiyo=hAthane pravartAvyo. nakha bhAMgyo. hasIne te citrakAranI putrI, bole che. mUrkha maMca traNa pAdano tuM cotho te tole thayo=mUrNa maMcanA traNa pAdo hatA temAM tuM cothA pAda tole thayo. ll ll Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-16/gAthA-1thI 41 gAthA : nRpa kahe "kima' ? tava sA kahe, "rAja mArage ghoDo doDAve re; jIvI puNya huM tehathI, e pahelo pAyo mani Ave re. bhavi0 6 gAthArtha - rAjA te putrIne pUche che kevI rIte? tyAre te kahe che rAjamArgamAM ghoDo doDAve che. huM puNyathI tenAthIghoDAthI, jIvI chuM. te pahelo pAyo manamAM Ave che. Ill. gAthA : bIjo pAyo narapati, samabhAga sabhA jeNe ApI re; vRddha taruNa koI navi gaNyo, trIjo tAta te jeNe mata thApI re. bhavi0 7 dehaciMtAye te gayo, anna TATuM thAye te na jANe re; cotho tU zikhi-piccha kyAM? kima saMbhave iNe TANe re ? bhavi0 8 gAthArtha : bIjo pAyo rAjA, jeNe samAna bhAge A sabhA ApI. vRddha taruNa koI na gaNyo=vRddha yuvAnano bheda pADyo nahi. trIjo mUrkha mAro pitA che. jeNe mane thApIne mUkIne, dehaciMtAe gayo. anna=bhojana, ThaMDuM thAya che te jANato nathI. cotho tuM che ke morapIMcha ahIM kyAM saMbhave? Il7-8II. gAthA :citta camakyo rAjA gayo, ghari sA gaI bApa jimADI re; smara zara sama tAsa guNe haryuM, nRpa-citta te mUkyuM bhagADI re. bhavi0 9 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-16/gAthA-1thI 41 gAthArtha - cittamAM camatkAra pAmI rAjA gayo ane te bApane jamADI ghare gaI. kAmanA bANanI jema tenA guNoe rAjAnuM citta haryuM. tethI te kAme nRpanA cittane bhagADI mUkyuM tenA cittane potAnI pravRttimAMthI dUra karIne citrakAnI putrImAM lAgI rahyuM. Iell. gAthA : vedhaka vayaNe mArake, pArake vaza kIdho rAjA re, viNa mAzuka ne AsakI, kaho kima karI raheve tAjA re ? bhavi0 10 gAthArtha : mAraka evA pArakA vedhaka vacanathI rAjA vaza kIdho=citrakAranI putrIe rAjAne vaza karyo. mAzuka vinA=bAlikA vinA, Asakta=prema, kevI rIte tAjA rahe ? |10|| gAthA : huI triyAmA zata yAminI, tasa mAta te prAta bolAvI re, kahe "tuha putrI dIjIe' "kima dAridve vAta e thAvI re?' bhavi0 11 gAthArtha : rAtrI so rAtrI jevI thaI=rAjAnI eka rAtrI so rAtrI jevI thaI. savAramAM tenI mAtAne kanyAnI mAtAne bolAvI rAjA kahe che. tamArI putrI Apo. tenI mAtA kahe che dAridramAM A vAta kaI rIte thAya ? II11II. gAthA : rAjAe ghara tasa dhana bhariuM, manoharaNI te vidhisyuM paraNI re; dAsI kahe "nRpa jihAM lage, nAve kathA kaho eka varaNI re." bhavi0 12 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-16/gAthA-1thI 41 gAthArtha H rAjAe tenuM ghara dhanathI bharyuM ane manane haranArI evI=citrakAranI putrIne, vidhithI paraNyo. have te putrI rANI thayA pachI dAsIne kahe che. nRpa=rAjA, jyAM sudhI Ave nahi tyAM sudhI " eka suMdara kathA kaho". ema tAre mane kahevuM. 12 gAthA : sA kahe 'eka putrI taNA, samakAle traNa vara AvyA re; nija IcchAe jUA jUA, mAe bhAie bApe varAvyA re. bhavi0 13 gAthArtha H rAjarANI kahe che ke eka putrI taNA samakAle traNa vara AvyA. potAnI IcchAe mAe, bhAIe, bApe judA judA varAvyA=putrI ApavAnuM nakkI karyuM. II13II gAthA H rAtre sA sApe DasI, te sAthe bAlyo eka re, aNasaNa eka karI rahyo, sura ArAdhe eka suviveka re. bhavi0 14 Ape saMjIvinI maMtra te, jIvADyAM te bihu teNe re; traNya miliyA sAmaTA, kehane dIje kanyA keNe re ? bhavi0 15 dAsI kahe 'jANuM nahi, tuM kahe je jANe sAcuM re;' sA kahe 'aba nidrAlU chuM, kAle kahezyuM jANuM je jAcuM re.' bhavi0 16 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-10|gAthA-1thI 41 gAthArtha : rAtre sApe tene DaMsI tenI sAthe ekane bAlyo te traNa varamAMthI eka baLIne maryo. bIjo anazana karIne rahyo ane trIjo vivekapUrvaka sura devane, ArAdhe che. te sure saMjIvanImaMtra Apyo. jenAthI kanyA ane sAthe marelA bannene jIvADyAM. traNe sAmaTA maLyA. tethI kanyA kone ApavI joIe ? te pramANe citrakAranI putrI dAsIne pUche che. dAsI kahe huM jANatI nathI tuM kahe te sAcuM. tyAre citrakAranI putrI kahe che have huM nidrAlu chuM kAle kahIza. ll14-15-16ll gAthA :rAjA pracchanna te sAMbhale, bIje paNa dina die vAro re; guNe karI vecAto lIe, cItArI kahe uttara sAro re. bhavi. 17 gAthArtha - rAjA pracchannachUpI rIte, te kathA sAMbhaLe che. bIjA divase paNa te rAjA teNIne vAro Ape che. guNe karIne kathA kahevAnA guNe karI, vecAto lIye te citrakAranI putrIe rAjAne potAne vaza karyo. bIjA divase citArI kahe uttara sAro che=suMdara javAba che. te uttara batAve che. ll1LA gAthA : sAthe jIvyo te bhrAtA huo, jeNe jIvADI te tAto re; anazanIyAne dIjIye, e to prANanuM paNa vikhyAta rebhavi018 gAthArtha : baLIne maranAro ane sAthe jIvyA te bhrAtA huA. saMjIvanI ApI jIvADI te tAta-pitA thayo. anazanIyAne dIdhI te prANanuM vikhyAta che te premI tarIke vikhyAta che. II18ll Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-16/gAthA-1thI 41 gAthA H dAsI kahe 'bIjI kaho,' sA kahe 'eka nRpa te sAro re; ghaDe AbharaNa aMteure, bhoyaramAM rahyA sonAro re. bhavi0 19 tihAMthI nIkalavuM nathI, paNi dIpataNuM ajuAluM re; 'kuNa velA' ! eke pUchyuM kahe, 'te rAti, aMdhAruM che kAluM re.' bhavi0 20 126 gAthArthaH vaLI dAsI kahe che bIjI kathA kaho. tyAre te citArI kahe H eka suMdara rAjA hato. tenA aMteuranA bhoMyarAmAM rahIne sonAro=sonIo AbharaNo ghaDe che. te sonIone tyAMthI nIkaLavuM nathI paNa dIvAnuM ajavAluM varte che. te sonIomAMthI eka pUche che H kaI velA che ? to te eka sonI kahe che ke kAluM aMdhAruM che mATe rAtrI che. II19-20II gAthA = 'kima jANe' ? dAsI kahe, 'je sUrya caMdra na dekhe re'; 'kAle kahazyuM Aje uMghazyuM, mojamAM kahie te lekhe re.' bhavi0 21 gAthArthaH bhoMyarAmAM sUrya caMdra dekhAtA nathI chatAM te sonIe kaI rIte jANyuM ? te pramANe dAsI pUche che. "kAle kahIzuM, Aje UMghazuM" kema ke mojamAM kahIne te lekhe=lekhe lAge, arthAt UMgha vagara svasthatAthI kahIe te lekhe lAge. II21|| gAyA : bIje dina sA tima vade, 'rAgaMdha te jANe velA re;' avara kathA pUchI kahe, nRpa eka ne cora be bhelA re. bhavi0 22 peTImAM ghAlI samudramAM, vahI sA taTa kihAM lAgI re; keNe ughADI dekhIyA, pUchyuM 'kete dine tyAgI re ?' bhavi0 23 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-16/gAthA-1thI 41 127 "cotho dina che" eka kahe, "dAsI kahe che kima jANe re ?' bIje dine sA hasI kahe, "turyavarane paramANe re' bhavi. 24 gAthArtha : bIje divase te citrakAranI putrI, tema kahe cheH "rAvyaMgha te veLAne jANe che. sonI rAvyaMdha hovAne kAraNe te rAtrImAM dekhato baMdha thayo eTale jANyuM ke rAtri paDI che. avara kathA bIjI kathA, dAsIe pUchI. te kahe cheH rAjA eka ane be cora bhelA-eka rAjAe be corane bhegA, peTImAM nAMkhIne te peTI samudramAM mUkI je vahetI vahetI kinArA para kyAMka lAgI. koIe ughADI pUchayuM keTalA divase tyAgI ? eka kahe che "cotho divasa che" dAsI kahe kema jANe ? bIje divase te hasIne kahe che turtajvaranA pariNAmane kAraNekacothe divase tAva Ave tevA pariNAmane kAraNe, te cotho divasa che ema kahe che te corane cothIo tAva Avato hato, tethI peTImAM nAkhyo tene Agale divase tAva Avelo te pAcho nIkaLyo te divase Avyo. mATe cotho divasa kahI zakyo. [22-23-24ll gAthA : pUchI kahe "do zokya che, eka nagare ratnAvatI pahelI re; vizvAsa bIjIno nahi kare, ghaTe ghAle ratana te vahelI re. bhavi. 25 lIMpI muMdI ghaTa mukha rahe, bIjI ratana leI ghaTa mude re; ratana gayA teNIe jANIyA, dAsI kahe "te kima vide re ?' bhavi. 26 gAthArtha : dAsIe pharI kathA pUchI tethI te kathA kahe cheH eka nagaramAM be zokyA che. eka zokya ratnavALI ane bIjI dhana vagaranI che. bIjIno vizvAsa nahi kare pahelI vizvAsa karatI nathI, te vahelI= agAuthI, ghaTane lIMpIne mudrA karIne rahe che. bIjI ratnane laIne ghaTane Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-16/gAthA-1thI 41 pharI mudrA kare che. ratna gayAM teNIe jANyAM-pahelI strIe ratna gayAM te jANyAM, dAsI pUche che ke kema jAmyAM? Il25-26ll gAthA : bIje dina kahe "ghaTa kAcano, chatAM dIse hariyAM na dIse re; pUchI kahe bIjI kathA, "Ika nRpa ne sevaka cAra hIse re. bhavi. 27 sahastrayodhI, vaidha, rathakarU, cotho nimittavedI che sAro re; putrI eka che manaharU, kihAM lai gayo khecara pyAro re. bhavi. 28 gAthArtha : bIje divase te kahe che. ghaTa kAcano che chatAM=vidyamAna hoya to dekhAya che. harAyA che mATe dekhAtA nathI ratno corAyA che mATe dekhAtA nathI. pharI dAsIe kathA pUchI te citrakAranI putrI, bIjI kathA kahe che. eka rAjAne cAra sevaka hatA. sahasrayothI, vaidha, rathakAra ane cotho nimittavedI. te rAjAne eka manohara putrI che. kyAMkathI khecara pyAro premavALo koIka necara, te putrIne laI gayo. ra7-28ll gAthA : je ANe tasa nRpa die, Ima suNI niminiyo dizi dAkhe re; rathakAra te ratha khaga kare, cAre cAlyA ratha Akhe re. bhavi. 29 gAthArtha : rAjAe kahyuM ke je putrIne ANaze tene rAjA putrI Apaze. ema sAMbhaLIne nimitiyo dizA batAve che. rathakAra te ratha khaga kare raNakAra AkAzamAM rathane kare che. te cAreya AkhA ratha sAthe cAlyA. ra9ll gAthA : sahasaeN khecara haNyo, teNe marate, kanyA mArI re; vaidha jIvADe auSadhe, cArene die nRpa avicArI re. bhavi. 30 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-16/gAthA-1thI 41 gAthArtha - sahastra necarane haNyo, teNeekhecare maratAM maratAM kanyAne mArI. vaidya oSadhathI jIvADe che. avicArI nRpa cAreyane potAnI kanyA Ape che. II3ol gAthA : kanyA kahe "eka cAranI, navi thAuM, je pese Age re; huM tehanI chuM strI' "have kahe pesaze tihAM kuNa rAge re ?' bhavi0 31 gAthArtha - kanyA kahe che H eka evI huM cAranI thAuM nahIM. je mArI sAthe AgamAM pese tenI huM strI thAuM. have rathakAra kahe che tyAM=agnimAM, rAgathI koNa pesaze ? Il31II gAthA :dAsI kahe "bIjo kuNa kahe ?' bIje dine kahe sA "te nimittI re; je nimitte jANe mare nahi, caya sAthe peTho sucitta re. bhavi. 32 gAthArtha : dAsI kahe cheH bIjo kuNa kahe=Ano javAba bIjuM koNa kahe ? tyAre te citrakAranI putrI kahe che bIje divase kahIza. te bIje divase kahe che je nimitathI jANe che huM maravAno nathI te nimitI-nimitiyo, pesaze je nimitta jANe che ke maraze nahi-A kanyA ane huM maravAnAM nathI. tethI te niminiyo strI sAthe cayamAM-baLavA mATe taiyAra karelI citAmAM, sucita nizcita cita, sAthe peTho. Il3rA gAthA :raMge suraMge nIkalI, aMge sAjo paraNe kanyA re;' bIjI kathA kahe "eka strI, mAge hema-kaTaka duga dhanyA re. bhavi. 33 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-16/gAthA-1thI 41 mUla rUpaka deI koI die, teNe ghAlyAM sutAne hAthe re; prauDha thaI te na nIsare, mAge mUla rUpaka sAthe re. bhavi0 34 bIjA dIdhAM vAMche nahi' 'zuM karavuM ?' kahe IhAM dAsI re; sA kahe 'avara na catura che, tuM kahe ne kare zuM hAMsI re ?' bhavi0 35 bIje dine kahe 'teha jo, rUpaka dIye kaTaka to dIje re;' bhUpa AkhyAne ehave, nija ghare SaT mAsa ANIje re. bhavi0 36 gAthArthaH ane raMgapUrvaka te kanyA sAthe suraMgathI nIkaLI aMge sAjo=sAjA aMgavALo, kanyAne paraNe che. dAsI kahe che H bIjI kathA kaho. tethI te kathA kahe che. dhanya evI eka strI suvarNanAM be kaDAM tenA mUlyanA badalAmAM anAmata rUpiyA ApIne pAchA ApavAnI zarate mAMgyAM ane koIe te kaDAM ApyAM je teNe putrInA hAthamAM paherAvyAM. putrI prauDha thaI tyAre te kaDAMno ghaNI kaDAM mAMge che ane kahe che tamArA paisA lo. paraMtu te putrI prauDha thayelI hovAthI te kaDAM nIkaLatAM nathI ane te puruSa rUpaka=paisA, ApIne te kaDAM mAMge che. bIjAM kaDAM icchato nathI te strIe kahyuM ke tArAM kaDAM jevAM ja bIjAM navAM kaDAM karAvI ApuM topaNa te puruSa navAM kaDAM nahi paNa pote ApelAM kaDAM ja mAMge che. tyAre te strI bolI ke "zuM huM mArI putrInA hAtha kApIne tArAM kaDAM kADhI ApuM ?" to te strI zuM kare ? e pramANe citrakAranI putrI dAsIne kahe che : tyAM dAsI kahe che tuM ja kahe. bIjo koI catura nathI. mArI zuM hAMsI kare che ? teNIe kahyuM ke bIje divase kahIza. bIje divase rANIe (citrakAranI putrIe) khulAso karyo ke "pelI strIe yukti vicArIne te puruSane kahyuM ke "jo tAre te kaDAM ja joItAM hoya to meM je rUpiyA ApelA te ja mane pAchA Apa" Ama sAMbhaLIne te puruSa cUpa thaIne cAlyo gayo. A rIte kathA dvArA te citrakAranI putrI cha mAsa sudhI rAjAne potAnA ghare lAve che. II33-34-35-36II Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-16gAthA-1thI 41 gAthA :zokya jUve chidra tehanAM, oraDAmAM rahI cItArI re; paherI vastrAdika mUlagAM, jIvane kahe saMbhArI re. bhavi0 37 gAthArtha : zokya strIo tenAM chidra jue che. citrakAranI putrI oraDImAM rahI. vastrAdika mUlagA=jUnAM vastrAdine, paherI potAnI pUrvAvasthAne saMbhArI jIvane kahe che. ll37ll avataraNikA : te citrakAranI putrI jUnAM vastrAdi paherI jIvane zuM kahe che te kahe che - gAthA : rAjavaMza patnI ghaNI, rAjAne tuM sIkAruM re; nRpa mAne je puNya te, bIjI mUkI rUpe vAru re. bhavi. 38 gAthArtha : rAjavaMzanI ghaNI patnI rAjAne che. tuM sIkAruMtuM svIkArya che. tArA puNyanA kAraNe bIjI rUpavALI strIone mUkIne rAjA tane mAne che. ll38i gAthA : Ima karatI te dekhI sadA, rAjAne zokya jaNAve re; kAmaNa e tujhane kare, rAkho jIvane jo citta bhAve re. bhavi. 39 gAthArtha : A pramANe sadA karatI tene dekhIne zokya rANIo rAjAne jaNAve che. A citrakAranI putrI tamane kAmaNa kare che. jo cittane game to rAkho=potAnuM rakSaNa karo. If3elI Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13ra pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-16/gAthA-1thI 41 gAthA : AtmaniMdA karatI nRpe, dekhI kIdhI sA paTarANI re; dravya-niMdA e bhAvathI, kare je saMyata suha nANI re. bhavi. 40 gAthArtha : rAjAe te citrakAranI putrIne A rIte AtmaniMdA karatI joI potAnI paTTarANI karI. A dravyaniMdA che. je saMyata sAdhu, bhAvathI niMdA kare te sukhI ane jJAnI thAya. Idoll avatAraNikA - have, sAdhu kaI rIte bhAvathI niMdA kare te sajhAyakAra kahe che - gAthA : daza da khAMte dohilo lahI, narabhava cAritra jo lahiyuM re; to bahuzruta mada mata karo, budha kahavuM sujasa te kahiyuM re. bhavi0 41 gAthArtha : dasa daSTAMtathI dohilo narabhava=manuSyabhava, pAmIne jo cAtri pAmyo che to bahuzrutano mada karo nahi. te pramANe budhe vicAravuM te "sujasa'ne karanAruM che. ll41II bhAvArtha - jema nipuNa buddhivALI evI te citrakAranI putrI rAjAne potAnI buddhithI Avarjita karI zakI chatAM potAnI caturAInuM abhimAna karatI nathI paraMtu vicAre che ke rAjAne to rAjavaMzanI ghaNI patnIo che topaNa mane mAna Ape che te mAruM puNya che. Ama vicArIne potAnI niMdA kare che ane te niMdA guNane joIne rAjAe tene paTTarANI karI. tema je sAdhuo durlabha evA manuSyabhavane pAmIne cAritra grahaNa kare che, bahu zAstro bhaNe che tethI saMsArI jIvo "tyAgI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/TALa-16/gAthA-1thI 41 ane bahuzruta" tarIke te mahAtmAne Adara Ape che paraMtu je sAdhu vicAre che ke tIrthakaro, gaNadharo, pUrvanA RSio Adi jevA guNasaMpanna hatA tevo guNasaMpanna huM nathI chatAM A mArA tyAganA ane yatkiMcit zAstra-abhyAsanA mAhAbhyathI loko mane Adara-sanmAna Ape che topaNa "huM cAritrI bahuzruta chuM mATe lokoe mane mAna ApavuM joIe" tevI buddhirUpa madane dhAraNa karatA nathI teo cAritranA ane zrutanA mada vagaranA thaIne "suyazane prApta kare che. vizeSa e che ke ahIM pratikramaNanA paryAyarUpa "niMdA' zabdathI potAnA duSkatanI niMdA nathI paraMtu potAne bahuzrutano mada na thAya te pramANe pUrvanA bahuzruta AgaLa pote alpazrutavALA che te prakAranI AtmaniMdA dvArA madanA parivAranA yatnarUpa pratikramaNano niMdA paryAya che. I1thI 41TI Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-17/gAthA-1thI 11 DhALa sattaramI - pratikramaNa zabdanA sAtamA "gartA" paryAya upara daSTAMta (rAga rAjAjI ho rANAjI, athavA rANAjI ho jAtIro kAraNa mAhare koI nahi-e dezI) gAthA : gaha te niMdA parasAnidhyuMjI, te paDikkamaNa parayAya; daSTAMta tihAM pati-mArikAjI, varNavyo citta sahAya. sAcalo bhAva mana dhArajojI. 1 gAthArtha : gaha' te parasAkSIka niMdA. te'pratikramaNa'no paryAya che. tyAM "patimArikA"nuM daSTAMta varNavyuM che. je cittane sohAya che. sAco bhAva manamAM dhAraNa karajo gartAno sAco bhAva manamAM dhAraNa karajo. IIII gAthA : kihAM eka adhyApaka vipra chejI, che re taruNI tasa bhajja; kAka bali dehi priya !" ima kahejI, sA kahe "bihuM huM ajja." sAcalo 2 gAthArtha - koIka nagaramAM eka adhyApaka vipra che. taruNI yuvAna, tenI bhAryA che. te adhyApaka priyAne kahe che "kAkane bali Apa." patnI kahe che "he Arya ! huM bIhuM DaruM chuM." III gAthA : bhIru te jANI rAkhe bhalejI, vAre vAre ghaNA chAtra; upAdhyAyanA re AdezathIjI, mAnya che teha guNapAtra. sAcalo0 3 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhiALa-17/gAthA-1thI 11 gAthArtha : te bhIrU jANI te strIne Darapoka jANI, bhalApaNAthI vipra vAre vAre vArApharatI ghaNA chAtra rAkhe che. arthAt tene bhaya na lAge tenA mATe potAnA chAtra=vidhArthIne, tenI saMbhALa rAkhavA rAkhe che. upAdhyAyanA AdezathI te guNapAtra evo eka chAtra, mAnya che patnInI saMbhALa rAkhavA mATe mAnya che. Imall gAthA : mahAThaga te Thagane ThagejI, eka kahe "mudha na eha; jANuM huM caritra savi ehanuMjI, sahajathI kapaTa apeha." sAcalo0 4 narmadAnA para phUlamAMjI, gopaDyuM sA nizi Aya; anyadA narmadA utarejI, kuMbhe sA corapaNe jAya. sAcalo. 5 gAthArtha : mahAThaga evo te chatra Thaga evI te strIne Thage che. ane kahe che ke "A mugdha nathI"=A strI bhoLI nathI. huM enuM sarva cAritra jANuM chuM. A strI sahajathI kapaTavALI che. A pramANe vicArIne te chAtra te strInA kapaTane jANavA mATe yatna kare che. te strI rAtre narmadAnA sAmA kinAre govALiyAo sAthe Ave che ane anyadA kuMbha vaDeeghaDA vaDe, narmadAne Utare che ane coranI jema jAya che=patine khabara na paDe te rIte jAya che. ll4-5ll gAthA :cora eka grahyo re jalajaMtuejI, roI kahe sA daga TAMkI; tIratha melhIne mA utarojI, jAI kutIrtha te vAMkI." sAcalo0 6 gAthArtha :te nadImAM coro UtaratA hatA temAMthI eka corane jalajaMtue paDyo. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-17/gAthA-1thI 11 raDatA tevA te corane te adhyApakanI strI, kahe cheH AMkha DhAMkI de= jalajaMtunI AMkha DhAMkI de, to tane mUkaze. e rIte karatAM te cora jalajaMtuthI mukAyo. tyArapachI te strI te corane kahe che : tIrthane mUkIne mArgane mUkIne, Utarazo nahi. jAI kutIrtha jANI kutIrtha vAMkI evI te strI nadIthI UtarIne potAnA ISTa sthAne jAya che. III gAthA : joI Ima chAtra pAcho valyojI, bIje dine bali deta; rAkhato chAtra bhalI pare kahejI, zloka eka jANaNa heta. sAca0 7 gAthArtha : A rIte joIne te chAtra tenI rakSA mATe rahelo te chAtra, tenuM Thaga caritra joIne pAcho vaLyo. bIje divase baline Apato ane tenI saMbhALa rAkhato chAtra bhalI pare zloka eka jANaNa hetaete strIne jaNAvavA mATe eka zloka, kahe che. divA bibheSi kAkebhyo rAtrau tarasi narmadAm / kutIrthAni ca jAnAsi jalajaMtvakSirodhanam / / divasamAM kAkathI Dare che, rAtrIe narmadAne tare che, kutIrtha ne jANe che nadInA kumAgane ane jalajaMtunA akSirodhanane jANe che. IchA gAthA : sA kahe "zuM karuM upavarejI, tujha sarikhA navi dakSa;' te kahe bIhuM tuja pati thakIjI,' huI te pati mArI vilakSa. sAca0 8 gAthArtha : teNI te strI, kahe che zuM karuM? tuja sarikhA dakSa navi upavarejI tArA jevA dakSa mAro svIkAra karatA nathI. tethI rAtre narmadA UtarI jAuM chuM. te chAtra, kahe cheH tArA patithI DaruM chuM. (tyAre) te strI patine mArIne Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-17/gAthA-1thI 11 vilakSa thaI=(chAtra sAthe saMbaMdha rAkhavA mATe patine mArIne) vicitra thaI. III gAthA : poTale ghAlI aTavI gaIjI, zaMbhe zira vyaMtarI teha; vana bhame mAsa upara lagejI, bhUkha ne tRSA re aoha. sAca0 9 gAthArtha : poTale ghAlI=patinA mRtadehane poTalAmAM nAMkhI, aTavI gaI=poTalAne pheMkavA mATe jaMgalamAM gaI. vyaMtarIe tenA zira upara te poTalIne sthira karI. mahinA sudhI vanamAM bhamyA kare che. bhUkha-tarasa ghaNI che. llcli gAthA : ghari ghari Imaja bhikSA bhamejI, pati mArIne diyo bhikha; Ima ghaNe kAle jAte thakejI, cittamAM lahi sA diM. sAca0 10 anyadA saMyatI vaMdatAMjI, zirathakI paDIyo te bhAra; vrata grahI te haluI jaIjI, gartAe sujasa sukhakAra. sAca0 11 gAthArtha - bhUkha-tarasathI A rIte ghare ghare bhikSA mATe bhame che ane kahe che pati mArIne patine mAranAra evI mane, bhikSA Apo. A pramANe cittamAM dikha laIHkheda laIne, te strI ghaNo kAla thaye chate anyadAekavAra, saMyatI=sAdhvIne, vaMdana karatAM mAthA uparathI te bhAra paDyo. vrata grahI te halakI thaI. "gahate sujasa ane sukhane karanAra che. A rIte duSkRtanI gaha karavI joIe. II10-11 bhAvArtha jema te adhyApakanI patnIe niHzUka bhAvathI patine mAravAnuM pApa karyuM. tyArapachI patinA mRtadehane poTalAmAM bAMdhI pheMkavA mATe jaMgalamAM gaI. tyAre vyaMtarIe te poTalAne mAthA upara sthaMbhana karyuM. tethI tene=strIne, pazcAttApa Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-17/gAthA-1thI 11 thAya che ane pazcAttApane kAraNe ghare ghare bhikSA mATe pharatAM kahe che : patine mAranArI evI mane bhikSA Apo. A rIte lokonI sAkSIe teNe ghaNo kALa niMdA karI. tethI potAnA pApanI goM=svIkAranA, kAraNe pazcAttApavALI evI te saMyatIne=sAdhvIne, vaMdana kare che tyAre te pApa halakuM thavAthI te poTalIno bhAra te strInA mastaka parathI paDyo. ane pApathI halakI thayelI evI teNIe vrata grahaNa karyuM. tema je sAdhu ke zrAvaka karmane vaza thaIne vratanI maryAdAthI viruddha pApo karI le tyArapachI koIka rIte potAnAM pApono tIvra pazcAttApa thAya ane guru AdinI sAkSIe te pApanI niMdA karIne halakA thAya ane svIkArelA vratanA viSayamAM sthira bane to teonI te "garhA" sujasa ane sukhane ka2nA2 thAya. II1thI 11 // Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-18/gAthA-1thI 8 DhALa aDhAramI - pratikramaNanA AThamA "zuddhi" paryAya para paheluM dRSTAMta (rAga: te tariyA re bhAI te tariyA, je viSaya na seve viruAre - e dezI) gAthA : te tariyA re bhAI te tariyA, krodhAdikathI je utariyA re; sohI-paDikkamaNe AdariyA, vastra daSTAMta sAMbhariyA re. te tariyA, 1 e AMkaNI gAthArtha - he bhAI ! teo taryA che, teo taryA che jeo krodhAdithI UtaryA che. pratikramaNamAM sohI zuddhine, AdariyA-pratikramaNamAM zuddhine AdarI che ane vastranA daSTAMtathI=zuddhinA viSayamAM vastranA daSTAMtathI sAMbhariyA-pratikramaNathI aticAranI zuddhi saMbhaLAya che. IIII gAthA - vastra amUlya rAjAdika dhariyA, malina jANI parihariyA re; rajaka leI graMthi bAMdhi phariyA, rAsabha upari te kariyAM re. te tariyA 2 gAthArtha : amUlya evA vastrane rAjAdika dhAraNa kare che ane malina jANIne parihare che tyAga kare che. dhobI dhovA mATe laI graMthi bAMdhIne=poTaluM bAMdhIne, rAsabha=gadheDA, upara te poTalAne laI jAya che rAjAnA mahelathI potAnA sthAne jAya che. III gAthA : laI jale zilaphUTe pAthariyA, page mardI udhariyA re; khAra deI vara nIre jhariyA, aguru-vAsa vistAramA re. te tariyA0 3 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-18/gAthA-1thI 8 rAjAnAM vastro laIne jalamAM=pANImAM, zilA upara pAthare che. pagathI mardana karIne uddharaNa kare che. khAra ApIne vastrane pANImAM jhAre che. agaru=dhUpa, vagere sArAM dravyothI vAsita kare che ane rAjAne pAchAM Ape che. II3II gAthA: 140 gAthArthaH bhUpatine bhUpati pItariyA, tasa zira pari saMcariyA re; ema je rAgAdika gaNa variyA, bhraSTa thaI nIsariyA re. te tariyA0 4 gAthArtha H bhUpati=rAjA, tathA tenA pitariyAM=kuTuMbIo, te vastrone zira para saMcariyA=dhAraNa kare che. ema je rAgAdika gaNa variyA bhraSTa thaI=e pramANe jeo rAgAdinA samUhathI gherAyelA saMyamathI bhraSTa thaI, nIsariyA=saMyamasthAnathI nIce Utare che. jema te malina thayelAM vastro rAjAe utAryAM ane ghovA mATe ApyAM tema je sAdhuo ke zrAvako rAgAdinA samudAyathI malina thayA hoya ane jema te vastro rAjAnA mastakathI bhraSTa thaIne dhobI vaDe kuTAyAM, piTAyAM tema bhraSTa thaIne te sAdhu ke zrAvaka karmothI kuTAyA, UMcA sthAnethI nIcA sthAne pheMkAyA. 1 // 4 // gAthAH mahimA mUkI huA ThIkariyA, viruddha karma AcariyAM re; prAyazcitta huvA pAkhariyA, te paNa guru uddhariyA re. te tariyA0 5 gAthArtha : tethI mahimAne mUkIne ThIkariyA thayA=jema te rAjAnAM vastro rAjA dhAraNa karatA hatA tyAre mahimAvALAM hatAM ane malina thayAM tyAre mahimAne mUkI ThIkariyAM thayAM=ghobIne dhovA mATe apAyAM. tema je Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhiALa-18/gAthA-1thI 8 sAdhu ke zrAvake viruddha karma AcaryA teo mahimAne mUkIne ThIkariyA thayA. prAyazcitta huA pAkhariyA=pApa rUpa prAyazcittathI pAkhariyA thayA te vastro jema dhovA yogya thayAM tema te sAdhu ke zrAvaka pAparUpa prAyazcittathI dhovA yogya thayA. te paNa garathI uddhariyA=jema te malina vone dhobIe sArAM karyA tema gurue prAyazcita vagere dvArA, sAdhu ke zrAvakane, zuddha karyA. pA. gAthA : te phari huA mahimAnA dariyA, ziSTajane AdariyA re; pAlI jJAna sahita vara kiriyA, bhavavana te navi phariyA re. te tariyA0 6 gAthArtha : te pharI huA mahimAnA dariyA=jema dhoIne zuddha thayelAM vastro pharI rAjA vagere dhAraNa kare che tyAre te mastake dhAraNa karavA rUpa mahimAne pAme che tema zuddha thayelA te sAdhu ke zrAvaka zodhananI kyiAthI mahimAnA dariyA thAya che. ane jema te zuddha thayelAM vastrone rAjA svIkAre che tema zuddha thayelA evA te sAdhu ke zrAvaka ziSTajana vaDe svIkArAya che. jJAna sahita zreSTha yiApALIne te sAdhuke zrAvakabhavavanamAMpharatA nathI. II6il gAthA : bhIta taNA huA te vihariyA, ghara rAkhaNa piyariyA re; anubhava guNanA te jAhariyA, muni mananA mAhariyA re. te tariyA0 7 gAthArtha : bhIta taNA huA te vihariyA=pApathI bhItapaNAthI te vihare che. ghara rAkhaNa piyariyA re=potAnA sthAnanI rakSA karavAmAM pravRtta thayA cheH potAnA saMyamasthAnarUpa gharanI rakSA karavAmAM pravRtta thayA che. anubhavaguNanA te jAhariyA che=anubhavaguNanA te jANakAra che je muni mananA mAhariyA=manane mAraNa karanArA che. Il7ll Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-18/gAthA-1thI 8 gAthA = pAle teha acui jAgariyA, buddha samA vAgariyA re; ema zodheM bahujana nistariyA, sujase guNa uccariyA re. te tariyA0 8 142 gAthArtha H teo=munio, jAgRta thaIne acUka pALe che=lIdhelAM vratone zodhana karyA pachI pALe che. ane tevA sAdhuo buddha samA vAgariyA=buddha jevA kahevAya che. ema zoU=zodhananI kriyAthI, ghaNA jIvo nistArane pAmyA ane 'suyaza'nA guNano vistAra karyo. In bhAvArtha: krodha, mAna, mAyA ane lobha A cArane vaza thaIne AtmA azuddha bane che. tethI kahe che : jeo krodhAdithI UtaryA che teo bhavasamudrathI taryA che. ane krodhAdine vaza thaIne grahaNa karAyelA saMyamamAM je sAdhu azuddhine prApta kare che tenI zodhI pratikramaNathI karAya che ane zAstramAM vastranA dRSTAMtathI te saMbhaLAya che. rAjAdika sArAM vastro dhAraNa kare che tethI te vastro mAnapAtra bane che. tema je sAdhu saMyamane dhAraNa kare che te AdarapAtra thAya che ane malina thayelAM vastrono rAjA parihAra kare che tema aticAronA sevanathI saMyama parihAra karavA yogya bane che. te rIte je sAdhunuM saMyama rAgAdi gaNane vaza thaIne malina thayuM che ane vratanA mahimAne mUkIne ThIkariyAM jevuM thayuM che te saMyama zuddha karavA yogya banyuM che. vaLI, te malina vastrone zuddha ka2vA dhobI laI jAya che. tene zilA upara phUTe che, zuddha kare che ane uttama dravyothI vAsita kare che tyAre te vastro pharI rAjAnA mastakane prApta kare che. tema guru paNa pApanI zuddhi karAvIne tenA=sAdhunA ke zrAvakanA saMyamane zuddha kare che. tethI te sAdhu Adi mahimAnA dariyA thAya che, ziSTa loko dvArA AdarapAtra thAya che. ane gurunA upadezarUpa jJAnathI sahita zreSTha kriyA karIne bhavavanamAM pharatA nathI. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya)DhALa-18/gAthA-1thI 8 vaLI, zuddha thayA pachI te sAdhu ke zrAvaka azuddhi na thAya tevA bhAvane dhAraNa karatA rahe che ane potAnA saMyamarUpI gharanuM rakSaNa kare che. vaLI, saMyamanA anubhavaguNane kAraNe teo jAhojalAlIvALA thAya che, manane mAranArA thAya che jethI pharI malinatA prApta thatI nathI. AvA sAdhu sadA jAgRta thaIne saMyama pALe che ane buddha jevA prAjJa bane che. A rIte pApane pAmelA ghaNA sAdhuo zodhananI kriyAthI nistArane pAmyA. teoe "A mahAtmA susAdhu che" e pramANenA suyaza guNano vistAra karyo che. ll1thI 8mAM Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 144 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-18/gAthA-1thI 5 pratikramaNa zabdanA AThamA zodhi' paryAya para bIjuM "auSadha"nuM daSTAMta gAthA : valI agada daSTAMta che, zodhi taNe adhikAra; paradaleM parapura Avate, adhipati kare vicAra. 1 vaidha teDyA jala nAzavA, viSa diye jaba eka; thoDuM dekhI nRpa kopiyo, dAkhe vaigha viveka. 2 gAthArtha - zodhi' taNA adhikAramAM agada=auSadha, daSTAMta che. parapuranuM paradala pararAjAnuM sainya, Avate chate rAjA vicAra kare che. jalanA nAza mATe viSa nAMkhavA vaidhane teDyA tyAre (vaidha) javamAtra eka viSa Ape che=javamatra jeTaluM viSa Ape che. thoDuM dekhI nRpa kopiyo thoDuM viSa joIne rAjA kopyo. vaidha viveka batAve che. II1-gAM gAthA - sahastradhi e kopimAM, karine mUccha deI; te viSa huo tad bhakSio, ema sahI zAtA dharei. 3 gAthArtha : A viSa sahastradhi che. koImAM paNa karIne=prayoga karIne, mUccha de te viSa mUcha Ape. teno bhakSiyo te viSano bhakSaNa karanAro, te viSa thAya. A sAMbhaLI rAjA zAMta thAya che. Il3II gAthA : rAjA kahe che "vAlanA, vaidha kahe che sAra; auSadha lava deI viSa hare, vyApaka jIva hajAra. 4 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-18/gAthA-1thI 5 gAthArtha : rAjA kahe cheH vAlanA=vAraNA, che ?=A viSanuM vAraNa che ? vaidha kahe che. sAra che=suMdara che. lava auSadha ApI viSa hare che. vyApaka jAva hajAra hajAra jIvanA viSa hare che. III gAthA : aticAra viSa je huo, osare tethI sAdha; niMdA agaE sujasa guNa, saMvara avyAbAdha. 5 gAthArtha : je aticAra thayo che te viSa che. tethI sAdhu osare che kSINa thAya che. niMdArUpI agadathI vAlanAthI, sujasa guNa saMvarano avyAbAdha thAya che sAdhu pharI saMvaranA pariNAmane pAme che. III bhAvArtha : pratikramaNano AThamo paryAya zuddhi che. temAM "viSa'nuM dRSTAMta che. te A pramANe che : koI rAjA upara paradala-parasainya, caDhI Ave che. tene khALavA mATe=rastAmAM AvatA jalamAM viSa nAMkhavA mATe, teNe rAjAe, vaidyane viSa lAvavA kahyuM. te vaidya thoDuM viSa ApyuM tethI rAjA gusse thayo. tyAre vaidya viveka batAvyo ke A "sahasavadhi viSa" che. koI ekamAM teno prayoga karavAmAM Avaze to tenuM bhakSaNa karanAra paNa viSa thaze. Ama hajAra sudhI te viSanI paraMparA cAlaze. tenI jema je sAdhu saMyama grahaNa karIne pramAdAcaraNa kare che te sahasavadhi viSa jevo che; kema ke tenA pramAdanA nimittane pAmIne anya anya paNa pramAdI bane che ane jema te viSa khAnArane mAre che ane sahasavadhi hovAthI anya anyane mAre che tema vrata svIkArIne vrata viruddhanI sevanA te sAdhune durgatimAM laI jAya che. mATe tene mAre che. ane anya pramAdI sAdhuone paNa durgatimAM laI jAya che. mATe anyone paNa mAre che. vaLI, jo tenI te AcaraNA te sAdhuoe vrata lIdhA vinA gRhasthavezamAM karI hota to te AcaraNAthI tevI Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-18/gAthA-1thI 5 durgati te sAdhune thAta nahi paraMtu vratanI pratijJA karyA pachI te AcaraNAthI te sAdhuone vratanA ullaMghanarUpa pApanI prAptithI avazya durgati maLe che. ane anya anya sAdhune pramAda karAvIne ghaNAno vinAza kare che. tethI te pramAdAcaraNA sahasavadhi viSa jevI che. vaLI, rAjA te vaidyane viSanuM vAraNa pUche che to vaidya tenuM vAraNa batAvatAM lava auSadha ApIne te viSanuM vAraNa batAve che. te rIte je sAdhu anAbhogAdithI ke pramAdavaza skUlanA pAmelA hoya teo paNa te pApapravRtti para tIvra jugupsA utpanna thAya te rIte niMdArUpI auSadhanuM sevana kare to te viSanuM vAraNa thAya che. vaLI, jema te vaidya auSadhalava ApIne vyApaka hajAra jIvonA prANanuM rakSaNa kare che tema je sAdhu skUlanA pAmyA pachI potAnA duHcaritranI sadA niMdA kare che ane yogya jIvone te AcaraNA anucita che tema kahe che tenA te kathanathI anyajIvone tevI pramAdAcaraNA karavA rUpa ullAsa thato nathI. tethI te niMdA karanAra sAdhu anya sAdhuonA prANanuM paNa rakSaNa kare che. A rIte zuddha pariNAmathI niMdA karIne te sAdhu "suyazane karanAra evA guNakAraka saMvarabhAvane bAdhA vagarano kare che. jethI teno cAritrarUpI deha nAza pAmato nathI. II1thI paNa Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-19/gAthA-1thI 6 DhALa ogaNIsamI (rAga ToDaramalla jItyo re-e dezI) gAthA : hetu-garbha pUro huo re, pahotA mananA koDa, vairAga-bala jItyuM re. daliya te durjana dekhatAM re, vijJanI koDAkoDa; vairAga-bala jItyuM re. vai0 1 gAthArtha : hetu garbha-pratikramaNanA hetunuM varNana che garbhamAM jenI tevI, sajhAya pUrI thaI. pahotA mananA koDa=pratikramaNa karanAra mahAtmAnA mananA koi ullasita thayA tethI vairAgyabaLa jItyuM. te durjanane dekhatAMpratikramaNanI pravRttimAM pramAda karAve tevA durjanane dekhatAM, vidhvanI koDAkoDa dalIye=pratikramaNamAM pramAdane karAvanAra koDAkoDa vipnane dUra karIne vairAgyabala vairAgyasainya jItyuM. III gAthA : gaI ApadA saMpadA re AvI, hoDA hoDi; vai0 sajjana mAMhe malapatA re, cAle moDAmoDi. vai0 2 gAthArtha : ApadA gaI=mohanA jora rUpa ApadA gaI, saMpadA AvI=pratikramaNanI kriyAmAM ucita udhama karAve evI saMpadA hoMDAroDathI AvI. sajjana puruSo aMdarathI malakAtA moDAmoDi cAleHkhuza thaIne cAle. rAA gAthA : jima jina varasIdAnamAM re, nara kare oDAoDi; vai0 tima sadguru upadezamAM re, vacana vicAramuM choDI. vai0 3 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-19/gAthA-1thI 6 gAthArtha : jema tIrthakaronA varasIdAnamAM nara kare oDAoDi="huM varasIdAna grahaNa karuM, huM varasIdAna grahaNa karuM" e pramANe mANaso hovAhoDi kare che tema sadgurunA upadezamAM choDI=pramAdane choDI, vacana vicArazuM. Il3II gAthA : lIyo lIyo gheramAM moharAya re, harAvyo muMcha maroDi; vai0 azubha prakRti senA dalI re, zubhanI to nahi khoDi. vai0 4 gAthArtha - lIyo lIyo gheramAM=potAnA AtmabhAvamAM prApta thayo, mUcha maroDI moharAjAne harAvyo. azubha prakRtirUpa senAne dalI=mohane pedA karanArI azubha prakRtirUpa senAne nAza karI. zubhanI to nahi khoDI re zubha prakRtinI khAmI nathI. IIII gAthA : karma vivara vara poliyo re, poli die che choDI; vai0 takhata vakhata have pAmasuM re, huI rahI doDAdoDI. vai0 5 gAthArtha - karmavivara nAmano vara poliyogapradhAna dvArapALa, poli die che choDI daravAjA khullA karI de che=AtmabhAvamAM javA mATenA daravAjA polA karI de che. takhata vakhata te samaya have pAmazuM, doDAdoDI huI rahI=aMtaraMga duniyAmAM javA mATe doDAdoDI thaI rahI che. pA gAthA : sUrata comAsuM rahI re, vAcaka jasa karI joDI; vai0 yuga yuga muni vidhu vatsare re, dejo maMgala koDI. vai0 6 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya,DhALa-19gAthA-1thI 6 gAthArtha : upAdhyAya zrI yazovijayajIe yugayuga muni vidhu vatsare=vikrama saMvata 1744mAM surata comAsuM rahIne joDI karI="pratikramaNa hetugarbha sajhAya"nI racanA karI, (je) kroDo maMgalane Apajo. III bhAvArtha : atyAra sudhI "pratikramaNa hetu-garbha sakjhAyanuM je varNana karyuM te ahIM pUruM thAya che. ane tenI racanA karanAra sajhAyakAranA haiyAmAM vairAgya ullasita thAya che. tethI kahe che : potAnA manamAM koDa=ullAsa, hatA ke A sakjhAyanI racanA karIne huM AtmAne te te bhAvothI bhAvita karIza te mananA koDa pUrA thayA ane AtmAmAM ullasita thayeluM vairAgyabaLa jItyuM. jIvamAM prasAda karAvanAra je durjana=mohano pariNAma che, tenA dekhatAM ja pratikramaNa vagerenI pravRttimAM pramAda karAvanAra koDAkoDa vighnone dalIne vairAgyabaLa jItyuM. prastuta sakjhAyanA baLathI pratikramaNamAM ullasita thayelA apramAdane kAraNe ApadA gaI ane samyagU rIte karAyelA pratikramaNanA baLathI doDAdoDI karatI saMpadAo AvI. A rIte sakjhAyathI bhAvita thayelA sajjano aMdaramAM malakAya che; kema ke prastuta sakjhAyanA padArthane pAmIne zuddhabhAvo thavAthI teo aMtaraMga rIte AnaMdita thAya che ane tethI moDAmoDI cAle cheHutsAhamAM AvIne saanuSThAnamAM pravRtti kare che. jema tIrthakara bhagavaMtanA varasIdAnamAM loko haDAhaDapUrvaka varasIdAna levA jAya che tema yogya jIvo sarva pramAda choDIne sadgurunA upadezanAM vacano vicAravAmAM hovAhoDIthI yatna kare che. A rIte sakjhAyanA baLathI AtmA vAsita thavAne kAraNe prastuta sajhAyathI bhAvita thayelA sAdhuo potAnA AtmagharamAM=potAnA AtmabhAvamAM Ave che. ane jema vIrapuruSa mUcha maraDIne zatrune harAve che tema potAnA gharamAM peThela moharAjAne vidhizuddha pratikramaNa karavA dvArA sajjanapuruSa harAve che ane vidhipUrvaka pratikramaNamAM yatna karavAthI azubha pravRttisenA azubha prakRtinI mohanI senA dalAya che nAza pAme che ane saMyamanI zubhakriyAmAM koI khoDi nathI ghaNI zubha kriyAo thAya che. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa0 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-19|gAthA-1thI 6 vaLI, A sakjhAyathI bhAvita thayelA sAdhuone ane zrAvakone bhagavAnanA zAsanamAM praveza karavAmAM aTakAyata karanAra moharAjAnA rAgAdirUpa dvArapALoe pUrvamAM dvAro pidhAna=baMdha karelo jethI te mahAtmAone saMyamanI kriyA karavA chatAM bhagavAnanA zAsananI prApti thatI nahotI. have te mahAtmAo sajhAyanA bhAvothI bhAvita thayelA hovAthI "karmavivara" nAmanA dvArapAle te dvArone khullAM karI dIdhAM. tethI te mahAtmAomAM zAstranA paramArthane jovAnI dRSTi khUlI gaI tethI te mahAtmAo vicAre che ke have, tatkAla tattvane pAmazuM ane tenA mATe doDAdoDI thaI rahI che. arthAt bhagavAnanA zAsanamAM pravezyA pachI paramArthane jANavA mATe satata udyama te mahAtmAothI thaI rahyo che. suratamAM comAsuM rahIne pU. mahAmahopAdhyAya yazovijayajI ma. sA.e yuga yuga muni vidhu varasamAM prastuta "pratikramaNa hetu-garbha sajhAya" joDI che je sakjhAya yogya jIvone kroDa maMgalane Apajo te prakAre pU. yazovijayajI mahArAja sAheba bhAvanA kare che. ll1-kapA. pratikramaNanA ATha paryAyavAcI zabdono sArAMza : sAdhu traNa guptinA sAmrAjyanA sthAnamAM vartatA hovA chatAM ane guptipUrvaka vitarAgabhAvathI vAsita thavA mATe udyama karatA hovA chatAM pramAdane vaza upayogamAM skUlanA pAmatA hoya tyAre saMyamasthAnathI nIce Utare che te pharI, yatnapUrvaka potAnA sthAnamAM Ave te pratikramaNa kahevAya. vaLI, utsargathI to sAdhu skUlanA vagara traNa guptimAM yatna karatA hoya to te pApathI pAchA ja pharelA hovAthI pratikramaNa karanAra che. paraMtu koIka rIte saMyamasthAnamAM skUlanA pAmyA hoya tyAre te sthAnamAM javA mATe je aMtaraMga kriyA kare teno hetu evI kriyA te apavAdathI pratikramaNa che. A pratikramaNanuM phala zamarasanI prApti che. pratikramaNamAM "be gAmaDiyA"nuM dRSTAMta Apela che te pramANe koI sAdhue je pApa sevyuM hoya te pApane je rIte sevyuM hoya te rIte samyagu Alocana karIne tenA viruddha bhAvo ullasita thAya te rIte pratikramaNa kare=pAchA pagale phare, te pratikramaNa kahevAya che. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhALa-19|gAthA-1thI 6 151 pratikramaNano bIjo paryAya "praticaraNa che. temAM "prAsAda"nuM dRSTAMta Apela che. jema te strI ratnanA prAsAdanuM satata pAlana kare che ane prAsAda kyAMya tUTe to tarata samArakAma kare che tema je sAdhu potAnA saMyamajIvanamAM aticAra na thAya tenI satata kALajI rAkhe che ane saMyamarUpI prAsAda kyAMya tUTe to tarata tene sAMdhI de che te praticaraNanI kriyA kare che. pratikramaNamAM viparIta sthAnathI mULasthAnamAM pAchA pharavAnI kriyA che ane praticaraNAmAM tUTe nahi tenI satata kALajIpUrvaka tUTelA sthAnane pharI sAMdhavAnI kriyA che. tethI jeo satata kALajIpUrvaka saMyamasthAnanuM rakSaNa ane tUTelAnuM praticaraNa kare che teonI te kriyA "praticaraNa' kahevAya che. pratikramaNano trIjo paryAya "pratiharaNA" che. jemAM "kulaputra"nuM daSTAMta che. jema te kulaputrae dUdhanuM rakSaNa karavAnuM kahyuM hatuM paNa jaldI dUdha ANavAnuM nahotuM kahyuM. tema je sAdhu cAritra rUpI dUdhanuM rakSaNa thAya=aMdarano guptino pariNAma Take, te prakAre saMyamanI ucitakriyAo kare to cAritrarUpI dUdhanuM rakSaNa thAya. vaLI, zarIrano vicAra karyA vagara kaThora AcaraNA kare to bAhyathI adhika tapa Adi thatAM dekhAya topaNa aMtaraMga rIte guptinA pariNAmanuM rakSaNa thAya nahi mATe "zaktithI adhika anuSThAnanA pariharaNapUrvaka cAritra rUpI dUdhanA rakSaNanI kriyA te "paDiharaNA" che. tethI je sAdhu ke zrAvaka potAnI zaktinA samAlocanapUrvaka potAnI bhUmikAnA uparanA anuSThAnano parihAra karIne sva bhUmikA anusAra anuSThAna sevIne cAritrarUpI dUdhanuM rakSaNa kare che teo "paDiharaNA"ne seve che. paraMtu mAtra pratikramaNanI kriyA karanArA "paDiharaNA" paryAya sevanArA nathI. pratikramaNano cotho paryAya pramAdathI "vAraNA" che. temAM "viSamukta talAvaro"nuM dRSTAMta che. bhagavAne svabhUmikA pramANe bAhya tyAgAdi anuSThAna sevIne saMvarabhAvanI vRddhimAM yatna karavAnuM kahyuM che tethI je sAdhu anukULa viSayonuM vAraNa karIne zakti anusAra saMyamamAM udyama kare che tene pramAdathI "vAraNA" che. te pramANe je sAdhu AtmAne pramAdathI vAre che teo pratikramaNanA "vAraNA" nAmanA paryAyane sevanArA che. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa2 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAyaDhiALa-19|gAthA-1thI 6 pratikramaNano pAMcamo paryAya "nivRtti che. temAM "rAjanyA"nuM dRSTAMta che. te dRSTAMtamAM jema zAlApatinI putrI dhUrta sAthe rata hatI ane tenI sAthe mitratAne kAraNe rAjakanyA paNa te zAlApatinI putrI sAthe javA taiyAra thaI. tema je kulavAna sAdhu viSayomAM rata evA dhUrta pAsatthA sAthe prItivALA thaI gItArthane choDIne svataMtra vicaravA tatpara thayA hoya tene koI gItArtha sAdhu upadeza Ape ane te upadezane sAMbhaLIne te rAjakanyAnI jema te sAdhu pAsatyA sAthe javAthI nivartana pAme to susAdhunA saMgamAM rahIne te mahAtmA hitanI prApti kare. te sAdhune pratikramaNanA pAMcamA paryAyanI prApti che. vaLI "nivRttimAM anya dRSTAMta che. koI sAdhu saMyama pALatAM pApakarmanA jorathI gaccha bahAra nIkaLIne bhogo bhogavavAnI icchAthI saMsAramAM javA tatpara thAya che te vakhate sattvanA vardhaka evA gItane sAMbhaLIne pAchA pharavAnA pariNAmavALA thAya che te pratikramaNano "nivRtti" nAmano paryAya che. pratikramaNano chaThTho paryAya "niMdA" che. jemAM "citrakAranI putrI"nuM dRSTAMta che. jema te citrakAranI putrI rAjarANI thayA pachI paNa potAnI pUrvAvasthAne yAda karIne mAnathI garviSTha thatI nathI paraMtu pote rUpavALI, rAjavaMzI nathI ityAdi vicArIne potAnI niMdA kare che tema je sAdhu zAstro bhaNyA pachI ke cAritranA bhAvane pAmyA pachI pUrvanA mahAcAritravALA saMyamI, bahuzruta puruSone yAda karIne potAnA alpabhAvanI niMdA kare che teone bahuzrutano ke pote cAritra pALe che teno mada thato nathI. teo pratikramaNanA "niMdA" paryAyane pAme che. pratikramaNamAM sAtamo "goM" paryAya. jema patimAraka strIe lokasamakSa goM karI tema je sAdhu saMyamajIvanamAM kyAMye skUlanA pAmyA hoya to tenI guNavAna guru AgaLa "gaha" karIne pharI saMyamamAM sthira thAya che te pratikramaNano sAtamo "goM" paryAya che. pratikramaNano AThamo paryAya "zodhi" che jema rAjAnA vastronuM zodhana dhobI kare che tema je sAdhu thayelI skUlanAnuM prAyazcittathI zodhana kare che te pratikramaNanA "zuddhi"nA paryAyane prApta kare che. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/DhALa-19/gAthA-1thI 6 153 tr "zodhi" para bIjA dRSTAMtamAM jema te vaidya rAjAne sahasravedhi jhera Ape che tema je sAdhu pramAdAcaraNA kare che ane tenI te pramAdAcaraNAne kAraNe anya anya sAdhuo paNa pramAdI thAya che tethI sahasravedhi viSanI jema te pramAdarUpI viSa ghaNA sAdhuonuM mAraNa kare che. ane jema te vaighe tenuM vA2Na batAvyuM tema je sAdhu anAbhoga AdithI pramAda sevyA pachI niMdA-gaha kare che tenAthI temanAmAM rahelA aticArarUpI viSanuM mAraNa thAya che ane anya AgaLa paNa te pramAda aticArarUpa che tema kahIne anyane paNa te viSathI vAraNa kare che. tethI te sahasravedhi viSathI sarvanA mRtyunuM vAraNa thAya che. II1thI 6aa Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/stavana/gAthA-1 stavana (rAga H AnaMdanI ghaDI AI...) gAthA : AnaMdakI ghaDI AI, sakhIrI Aja AnaMdakI ghaDI AI, karake kRpA prabhu darizana dino, bhAvakI pIDa mITAI, mohanidrAse jAgRta karake, satyakI bAta suNAI, tanamana harSa na mAI. sakhIrI. 1 gAthArtha : bhagavAnane joIne stavanakAra kahe che - he sakhI ! AnaMdanI ghaDI AvI che, Aje AnaMdanI ghaDI AvI che. have, kema AnaMdanI ghaDI AvI che ? tethI kahe che - kRpA karIne bhagavAne darzana ApyuM jethI bhavanI pIDA maTADI ane mohanidrAthI jAgRta karIne satyanI vAta saMbhaLAvI, tethI tana ane manamAM harSa samAto nathI. III bhAvArtha : stavanakAra bhagavAnane joIne samatAnI pariNatirUpa potAnI sakhIne kahe che - he sakhI! Aje AnaMdanI ghaDI AvI che; kema ke anaMtakALamAM kyAreya bhagavAnanuM darzana thayuM hatuM. Aje bhagavAne mArA para kRpA karI jethI mane bhagavAnanuM darzana thayuM. AnAthI e prApta thAya ke anAdikALathI AtmA para karmanuM jora hatuM tethI bhagavAna, bhagavAna svarUpe dekhAtA ja na hatA. have AtmA parathI karmanuM jora kAMIka ghaTyuM eTale bhagavAnanI yoganirodha svarUpa pratimAne jovAthI bhagavAna vItarAga svarUpe dekhAyA. tethI stavanakArane vizvAsa thayo ke mane bhagavAnanuM darzana thayuM che tethI have mArI A bhavanI pIDA maTaze eTale darzana ApI bhagavAne mArI bhavanI pIDA miTAvI che. te AnaMda haiyAmAM samAto nathI. tethI potAnI sakhIne uddezIne kahe che - "AnaMda kI ghaDI AI." arthAtu Aje AnaMdanI ghaDI AvI che. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/stavana/gAthA-1-2 155 vaLI, bhagavAne mane anAdinI mohanidrAmAMthI jAgRta karI satyano mArga batAvyo che ke, "jo tuM AtmAno asaMgabhAva pragaTa karIza to tuM paNa mArI jema saMsAranI sarva kadarthanAthI para thaIza." bhagavAnanuM A vacana sAMbhaLI tana-manamAM harSa samAto nathI. IIII avataraNikA : have, mohanI nidrAthI jAgRta karI bhagavAne kaI satya vAta batAvI che te spaSTa karatAM kahe che gAthA H nityAnityakA bheda batAkara, mithyAdaSTi harAI, samyajJAnakI divyaprabhAko aMtarame pragaTAI, sAdhya sAdhana dikhalAI. sakhIrI. 2 gAthArthaH bhagavAne nitya evA AtmA ane anitya evA tenA paryAyono bheda batAvI mithyArdaSTi dUra karI che. tathA samyajJAnanA divyaprakAzane aMtaramAM pragaTAvyo che. ane potAnA AtmA mATe sAdhya ane te sAdhyanA sAdhanarUpa yogamArga batAvyo. IIII bhAvArtha: nityAnityano bheda batAvI mithyAdaSTi harAI eTale potAno AtmA AtmA tarIke nitya che ane te te paryAyarUpe anitya che tema nityAnityano bheda batAvIne nitya evA AtmAnA hita mATe zuM karavuM joIe ? to kahe che ke : anitya evA kSaNabhaMgura paryAyano moha choDI AtmAno zuddha paryAya pragaTa karavo joIe jethI nitya evA AtmAnuM hita thAya vagere batAvIne bhagavAne mithyAddaSTine haraNa karI che=dUra karI che. vaLI, samyagnAnanI divyaprabhAne aMtaramAM pragaTAvI che. kaI rIte pragaTAvI che te spaSTa karavA sAdhya-sAdhana Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 156 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/stavanagAthA-2-3 avasthA batAve che. arthAt AtmAne je pUrNa sukha sAdhya che te mokSamAM che ane teno upAya yogamArga che te prakAre samyajJAnanI divyaprabhAne AtmAmAM pragaTAvI che. zA avataraNikA - AtmAne kayA prakAranI sAdhana avasthA batAvI te spaSTa kare che - gAthA : tyAga vairAgya ora saMyama yoga se, niHspRha bhAva jagAI, sarvasaMgaparityAga karAkara, alakha dhUna macAI, apagata duHkha kahalAI. sakhIrI. 3 gAthArtha : tyAga, vairAgya ane saMyamanA yogothI niHspRha bhAva jagADyo che. sarvasaMgano parityAga karAvIne alakhanI dhUna macAvI che. A alakhanI dhUna apagata duHkha kahevAya che. ll3II bhAvArtha - bhagavAne sAdhya tarIke siddha avasthA batAvI ane tenA sAdhanarUpa yogamArga batAvyo. te sAMbhaLI stavanakArane saMsAranA bhogono tyAga, viraktabhAva ane saMyamayoga gamyo. ane tenA baLathI jagatanA bhAvo pratye niHspRha thavAno bhAva AtmAmAM jagADyo ane AtmAmAM niHspRhabhAva jAgavAne kAraNe stavanakArane saMsAranA sarvasaMgano parityAga karI alakhanI dhUna lAgI. chadmastha jIvone AtmAnuM zuddha svarUpa dekhAtuM nathI mATe chabastha jIvo mATe AtmA alakha che chatAM te alakha svarUpI AtmAne ja pragaTa karavA jevo che; kema ke te pragaTa karyA pachI jIvane saMsAranI koI viDaMbanA rahetI nathI. tethI alakha evA te AtmAnA svarUpane pragaTa karavAnI dhUna bhagavAne stavanakAramAM pragaTa karI ane A alakhanI dhUna saMsAranAM badhAM duHkha dUra thaI gayAM hoya evI kahevAya che. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa7 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/stavanagAthA-3-4 Azaya e che ke jene alakha evA AtmAnI dhUna lAge che tene saMsAranA saMyogo sparzI zakatA nathI paraMtu saMsAranA sarvabhAvonA sparza vagaranI arUpI cetanA sAthe ekatA thavA mAMDe che. A prakAranI ekatA thavAthI atyAra sudhI saMsAranAM duHkho jIvane raMjADatAM hatAM te sarva alakhanI dhUnane kAraNe dUra thAya che mATe alakhanI dhUna apagata duHkhavALI kahevAya che. 3 avataraNikA : have, A alakhanI dhUnathI zuM prApta thAya che te AgaLa gAthA-4mAM kahe che - gAthA : apUrvakaraNa guNasthAnaka sukhakara, zreNI kSepaka maMDavAI, veda tIno kA cheda karAkara, kSINamohI banAvAI jIvana mukti dilAI. sakhIrI. 4 gAthArtha - sukhane karanAra evuM apUrvakaraNa guNasthAnaka' ApIne kSapakazreNI maMDavAI eTale bhagavAne kSapakazreNI maMDavAI. gaNavedano cheda karAvIne kSINamohI banavAI=kSINamohavALA banAvyA. je jIvanamuktidazA bhagavAne ApI. llll. bhAvArtha : bhagavAna pAsethI jene "alakhanI dhUna' prApta thAya che tene vIryano prakarSa thAya to kSapakazreNI mAMDe che tyAre apUrvakaraNaguNasthAnakane prApta kare che ane jIvane viDaMbanA karanAra puruSaveda vagere traNa vedano cheda kare che. jethI te AtmA kSaNamohI bane che. jIva jyAre kSINamohI bane che tyAre tene dehadhArI avasthAmAM ja muktinI avasthAtulya nirlepa avasthAnI prApti thAya che. tethI bhagavAne kSINamohI banAvI jIvanamukti avasthA ApI. A sarva bhagavAne alakhanI dhUna pragaTa karAvI jIvane prApta karAvyuM. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/stavanagAthA-4-5 ahIM stavanakAra badhuM pAmyA pachI kahe che - "jIvana-mukti avasthA apAvI;" kema ke samyagudarzanathI mAMDI mokSa sudhInI badhI avasthA bhagavAna ApatA hovAthI bhagavAne apAvyuM ema kahevAya che. jo avataraNikA - have, stavanakArazrI aMtamAM A bhagavAna kevA che te kahe che - gAthA : bhakta vatsala prabhu karuNAsAgara, caraNa zaraNa sukhadAI, jaza kahe dhyAna prabhukA dhyAvata, ajara amara pada pAI, hRddha sakala miTa jAI. sakhIrI. 5 gAthArtha : bhakta pratye vatsala evA bhagavAna karuNAnA sAgara che ane zaraNe AvelAne mATe zaraNarUpa sukha denAra che. ema 'jasa' kahe che: prabhunA dhyAnane dhyAnAro ajarAmara padane pAme che tyAre badhA DhaMDha maTI jAya che. ApaII bhAvArtha : jeone bhagavAna pratye bhakti che tenA pratye bhagavAna vAtsalyavALA che; kema ke jema jema bhagavAna pratye bhakti vadhe che tema tema jIvane bhagavAnanuM vacana samyapha pariNamana pAme che ane samyapha pariNamana pAmela bhagavAnanuM vacana tenA kalyANane karanAruM che. tethI bhakta pratye vAtsalyavALA prabhu jagatanA jIvone hita karanAra evI karuNAnA sAgara che. jeo saMsAranA pApathI AkuLa thaIne bhagavAnanA caraNamAM zaraNuM svIkAre che teone bhagavAna zaraNuM ApI sukha ApanAra thAya che. AthI ja bhagavAnane zaraNe gayelA jIvo karmathI viDaMbanA pAmyA vinA sukhapUrvaka saMsArasamudrane tarI jAya che. vaLI, yazovijayajI ma. sA. kahe che ke jeo bhagavAnanuM dhyAna dhare che teo bhagavAnanA dhyAnathI avazya ajarAmarapadane pAme che. eTale jyAM jarA=vRddhAvasthA nathI, jyAM mRtyu nathI evA mokSapadane pAme che. te vakhate saMsAramAM je sukha-duHkha, rati Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNa hetugarbhita svAdhyAya/stavana/gAthA-5 1pa9 arati, harSa-zoka, gamo-aNagamo vagere hRddha vartatAM hatAM te sarva maTI jAya che ane saMpUrNa laMka vagaranI AtmAnI sukhAkArI avasthA pragaTa thAya che. A kaMTha avasthA saMsAramAM ja che; kema ke saMsArI jIva karmasahita hovAthI tene baMne avasthA prApta thAya che. mokSamAM saMpUrNa nirbaddha avasthA che; kema ke tyAM sukhaduHkha vagere dvaidha karanAra karma ja nathI. ApaNA upasaMhAra : bhagavAnane joIne stavanakArazrIne bhagavAnanA svarUpano kAMIka bodha thavAthI bhagavAna pratye ruci thaI e prakAranuM samyagdarzana gAthA-1mAM batAvela che. bhagavAna pratye ruci thavAthI bhagavAnanA vacanane jANavAnI utkaTa jijJAsA thaI tethI stavanakArane bhagavAnanAM zAstrono bodha thayo jenAthI mithyAdRSTi gaI ane samyajJAnanI prabhA pragaTI, je gAthA-ramAM batAvela che. have, te samyajJAnanI prabhAmAM sAdhya evA mokSanA svarUpano bodha thayo ane tenuM sAdhana cAritra dharma che tevo bodha thayo te batAvyuM. te cAritra kevA svarUpavALuM che te gAthA-3mAM batAvyuM ane cAritramAM tanmaya thayelA yogIne alakha evA AtmAnI dhUna lAge che jenAthI sadvarya ullasita thAya che tyAre te yogI mahApatha para prayANa kare che je kSapakazreNI rUpa che tenuM svarUpa gAthA-4mAM batAvyuM. ane aMte bhagavAnanA dhyAnathI kaI rIte mokSa prApta thAya che te gAthA-pamAM batAvela che. A rIte pU. yazovijayajI ma. sA.e pAMca kaDInA A nAnA stavanamAM paNa samyagdarzanathI mAMDIne mokSaprApti sudhIno Akho mokSamArga batAvI dIdho che. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'pahotA mananA koDa, verAga-bala jItIyuM re. 'daliya te durjana dekhatAM re, ' vijJanI koDAkoDa; verAga-bala jItIyuM re. tu garbha=pratikamaNanA hetunuM varNana che garbhamAM jenI tevI, HkjhAya pUrI thaI. pahotA mananA koDa=pratikramaNa karanAra mahAtmAnA mananA koDa ullasita thayA tethI verAgyabaLa jItyuM. te durjanane dekhatAM-pratikramaNanI pravRttimAM pramAda karAve tevA durjanane dekhatAM, vipnanI koDAkoDa 'dalIye=pratikramaNamAM pramAdane karAvanAra koDAkoDa vipnane dUra karIne vairAgya balakaverAgyasainya jItyuM. prakAzaka atadevatA bhavana', 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phatehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. 1 Teli./pheksa : (079) 26604911, phona : 32457410 E-mail : gitarthganga@yahoo.co.in