Book Title: Malaysundari Charitra
Author(s): Vijaykesharsuri
Publisher: Mukti Kamalkeshar Jain Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022746/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAmAna jayatilakasUri kRta zrI malayasuMdarI caritra bhASAMtara kata : pa. pU. roganiSTha AcArya zrI vijayakezarasUrIzvarajI ma. sA. pa. pU. AcArya zrI vijayaprabhava kasUrizvarajI mahArAja sAheba ' pragaTakartA : zrI mukti kamalakezara jaina graMthamALA jAgraha >>vhallAgehaloTalA lA ke Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImAna jayatilaka sUri kRta zrI malayacaMdarI caritra F bhASAMtare 5. paganA saurASTra AcArya zrI vijayakezarITeja sAkSA. raka pa. pU. AcArya zrI vijayabhavAririka mahArAja sAheba { AvRti 8mI pragaTauM tathI mukti kamalakezara jaina graMthamALA prata : 2000 vadhavata ra500 vikrama saMvata 2030 I. sa. 1974 mUlya ja ' - - 2 A " . Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM arhanamaH prastAvanA nI jIvana caritra lakhavAnA rivAja ghaNAM lAMbA vakhatathI cA Ave che. jenA pratApathI Aje asaMkhya samaya upara thaI gaye aneka prAtaHsmaraNIya mahAtmA zrI purUSanAM caritrA upaka zake che. haiyAtI bhAgave che. lAbhAlAbha, haiyeApAdeya ke prabaLa chApa hRdaya paTTapa pADavAmAM ane tenA daDhIkaraNamAM sAmAnya upadeza ane yuktie je kAma kare che tenA karatAM zubhAzubha krama vipAkane pragaTa karanArAM dRSTAMtA ke caritrA hArI gaNuM kAma kare che, te nivivAda che, eTalu ja nahi paNa Ava caritronI asara dhaNI jhaDapathI ane vizeSa vakhata Taka madyuta thAya che. .te de 4 ke tevA pUrvAcAya` praNIta aneka caritromAM A malayasu MdarInuM cari paNa kharekhara eka uttama jIvanacaritranA ArisA che. A i lakhavAnA udeza hetu ke prayeAjana manuSyAne zubhAzubha kamanA su -duHkha rUpa vipAkI tAvI pApIone malInatti tathA naThArAM AcaraNAthI nivRtti karAvI-pAchI haThAvI-rAkAvI uttama vRtti ane pavitra AcarA tarapha pravRtti karAvavAne che, temaja kathAe vAMcavAmA ke sAMbhaLavAnA vyasanIone-rasIkAne kAM rasamAM Asakta banAvI sakramanA vyavahAramAM pratti karAvavAnA mArga batAvavAnA che. vaLA ApattimAM AvI paDe gAMdhIna sthiti prApta thAya tyAre ja sanmAge cAle che pravALA, svabhAvavALA jIvAne uttama caritravALI samUti e!--uttama jIvana gALanAra jIveAnA zreSTha sukha vaibhavanA mehamAM lalacAvIne sanmA gati karAvavAne avakAza ApavAnA paNa hetu A jIvanacaritra lakhavAnA che. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temaja avakAzavALA jenA avakAzanA vakhatamAM vagara DAjane Amatema ADA avaLAM athaDAtAM mana, vacana ane zarIrane muka vakhata paryata paNa niyamamAM rAkha no hetu A caritra ke vA che. | satthAo sanmitra, vahAlI mAtA paropakArI mahAtmA ka rAkanI mAphaka hitopadeza ApI manune sanmArge derave che A kAraNane laIne pUrvAcAryo pitAnA amUlya vakhatanA sadupayoga AvA paropakAranA mArga karatA AvyAM che. A caritra temanA popakAranI nizAnI che. ' ' eritramAM cAlatI kathAthI vadhAre prakSepaka kathA AvI na hovAthe nI saMkalanAnuM ekya barAbara sacavAI rahyuM che. - unata sthitie caDhavAno krama A caritranA nAyaka nAyikA hAbaLa-malayasuMdarIe svIkArela hovAthI tenuM anukaraNa harakoI "mukSu chava karI zake tema che, A caritranA viSaya jJAnaratnane samarthana karavAnuM che. mahAbaLe malayasuMdarIne eka bleka ratna Apyo hato. te zlokanuM teNIe ghaNIvAra kinArapUrvaka manana ane nididhyAsane karyuM hatuM. te le, satyane sAkSAtkAra aneka vipattionA prasaMgamAM teNIe pagale pagale anubhavyo che ane mahAna vipattionA vikarALa ", anekavAra sapaDAvA chatAM te ka rananI madadathI dhIratA pUrvaka tene pAra pAmI che. jJAnarananA samarthananI sAthe karmanA siddhAMtanuM spaSTIkaraNa paNa aneka sthaLe A caritramAM jovAmAM Ave che, eTale A bane viSaye A caritramAM che ema kahIe to paNa aDacaNa jevuM nathI. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A caritramAM lebhasAra, lebhana dI, tapasvI, kanakAvatI, lokhu, baLasAra ane kaMdaparALa ItyAdi pAtronAM azuddhi bharelA caritrothI avalekane karavAtha; guNavarmA vijayacaMdra, vegavatI, e yaza, mahAbaLa, malayacaMdarI zatabaLa ane sahastraba LAdinI vizuddhinA gauravonuM mApa spaSTa rIte thaI zake tema che. temaja vizvAsaghAtathI thatA geraphAyadA, pitRbhakti para pakAra upakArano badalo, prajAprema, dharmazraddhAna, nirdoSa prema, satyapratijJA, karUNA, prArthanA abhaMgaaviyArita kartavyanA mAThAM pariNAma, eka patipanivrata, satyaprema, dharmadezanA, huM koNa? A vicitra zAnI ? tenuM kAraNa zuM? nivRttine mAge, pUrvabhava vagere viSayo A caritramAM darzAvavAmAM AvyAM che. A caritramAMthI caritra vAMcanArane pitAnA caritrane sudhAravA mATe anukaraNa karavAmAM ghaNuM kapamAne maLI zake che. guNAnurAgI, satyazodhaka chavo A graMthanA adhikArI che. teone ja A graMthamAMthI anukaraNa karavA lAyaka ke samajavA lAyaka ghaNuM maLI zake tema che A caritra banAvaTI nevela tarIke lakhAyuM nathI ema saMskRta caritra lakhanAra zrImAna jayatilakasUrizrInA lekhathI siddha thAya che. teozrI jaNAve che ke zrImAna tIrthodhI pArzvanAtha prabhunA nirvANa pachI sA varSe A malayasuMdarInI hayAtI A bhAratavarSa upara hatA A caritra zrImAna kezIgaNadhare jema zaMkha rAjA AgaLa kahyuM hatuM tevI rIte ahIM paNa kahevAmAM AvyuM che. A caritra zrImAna jaya lakasUrie mAgadhI caritra uparathI racyuM che ema teozrIe eka sthaLe ullekha karyo che. A caritra karmanI vicitratA ane karUNarasa pradhAnavALuM hevAthI manuSyanAM hRdaya jaladI pitA tarapha AkarSe che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A caritra saMskRta bhASAmAM jyAM jyAM vAMcavAmAM AvyuM che, tyAM tyAM teTaluM ja AvakAradAyaka ane mAnanIya thaI paDayuM che. A caritra upara pUNe DhALabaMdha gurjara bhASAmAM eka rAsa paNa racAyelo che. je rAsa zrI bhAsI ha mANeke chapAvelo che. mULa saMskRta caritra paNa zeTha devacaMda lAlabhAI puratoddhAra paMDa taraphathI chapAI bahAra pADela che. A cAritra upara ghaNuM manuSyanA mana AkarSAyelA hovAthI hAlanA prayalita bhASAmAM eTale gujarAtI bhASAmAM banAvI teonI IcchA pUrNa karavI evA mArI mane vRti thaI ane te pramANe vikrama saMvata 1964nA unALA vakhatamAM dakSiNa-punAnI AjubAjunA pradezamAM vicAratAM A caritra meM gujarAtI bhASAmAM lakhavuM zarU karyuM ane punAmAM rA. jhaverI metIcaMda bhagavAnanI dharmazALAmAM caturmAsa rahI pUrNa karyuM hatuM. A caritra prathama te meM akSarArtha lakhavA dhAyuM hatuM ane te pramANe lakhyuM paNa hatuM tathApi cAlatA jamAnAnA jIvane anusarIne lakhatA nevela pramukhamAM je dhAro lakhavAmAM karavAmAM Ave che te sudhAre atyAranA vAMcaka vargana sanmArge doravAne mane yogya lAgyo ane tema karavA mATe saMvata 1966nuM A caturmAsa gujarAta pethApuramAM rahI pUrve lakhela leba uparathI akSarArtha nahi vaLagI rahetAM jyAM bhAgya sudhAre vadhAre kara mane ThIka lAge tyAM tevI rete karIne A caritra pharI lakhavAmAM AvyuM che, tene laIne mAre A ThekANe spaSTa kahevuM joIe ke mA cAritra mULa saMskRta cAritrane AdhAre lakhavAmAM AvyuM che tathApi te cAritramAM che teTaluM ja ane akSare akSara lakhavAmAM nathI AvyuM tema kanA mULa AzayathI huM bilakuLa vegaLe paNa gaye nathI. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM Ama karyAMnA Azayane vaLagI chUTathI sudhArA vadhArA karavAnA mULa Azaya cAlatA jamAnAnA manuSyeAne te vAMcavAmAM vizeSa prApti thavA sAthe jaina darzana saMbaMdhI jJAna prApta thAya ane sahelAIthI grahaNa karavAnuM banI zake teja che. guNagrAhI mArA mAnava "ene A pustaka huM... samarpaNa karU chuM.tee A caritramAMthI yathAyeAgya grahaNa karI lekhaka ane peAtAnA AtmAne satASa Apaze e lekhakanI pama icchA che. pethApura lI vi. saM. 1966 mAsA suda 10 5yAsa kezaravijayagaNI pustaka prApti sthAna 1. vijayacaMdra sUrIzvarajI jaina jJAna madira. The. navaraMga kAlenI, hAIkATa nI pAchaLa, navaraMgapurA, amadAvAda-9, 2. sarasvati pustaka bhaDAra The. ratanapeALamAM hAthIkhAnA, amadAvAda-1 3, sAmagraDha DI. zAha The. jIvana nivAsa sAme, pAlItANA. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA prakaraNa viSaya 1. dharmanuM mahAgya tathA svarUpa 7. caMdrAvatIne mahArAja viradhavaLa 12. viradhavaLanI udAsInatAnuM kAraNa 17. yuvAna purUSanI zodha * * * 23, kuzavardhana ujajaDa thavAnuM kAraNa zuM ? ... 29. apakArI upara upakAra .. 32. popakArane badale. 35. rAjAnI adhIraja-rANIne dIla se . 41. caMpakamAlAnuM haraNa .. 46. pradhAna maMDaLa ciMtAmAM 51. rAjAnI haTha ane prajAne vilApa . papa. zokamAM harSa 58. malayAcaLane pahADa RSabhadeva prabhunuM maMdira ... 60. malayA devI . pa. je thAya te sArA mATe 70. malayasuMdarI ane malayakumArano janma ... .. mahAbaLakumArane caMdrAvatImAM gupta pravAsa 82 rANI kanakavatI . 85. rAjakumArIne meLApa 88. oramAna mAtA, raMgamAM bhaMga ... *** 9. svayaMvara maMDapa, mahAbaLane AmaMtraNa ... 99 lagna mAM vidana, mahAbaLanuM apaharaNa .... 103. malayasuMdarI ajagaranA mukhamAM ... .. 122. gupta paDadAne ubheda-phuTelo pApane ghaDe 132, paropakArI nimatio * * 147. malayasuMdarI svayaMvara maMDapamAM . 50. varamALA AropaNa ane lagna .. 169 duHkhI viradhavaLa .. 171 bhunene AlApa 175. pati viga ane duHkhane bIjo paDado 189. mahAkaSTamAM mahAbaLa 207. vanamAM rUdana karanAra strI koNa hatI? ** Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215. vipatine trIje durjananI dunitA 224. mahAbaLane pazcAtApa .. *** * * 229 nirAzAmAM AzAne aMkura . . . . 235. jaMgala mAM malayasuMdarI-putra janma .. . 239. AzAnAM kiraNa ADuM vAdaLa-pu haraNa . . 245. duHkhanuM vAdaLa-zIyaLanI kasoTI-bArUne ghera vecANuM - 248. benI laDAImAM malayasuMdarI samudramAM ... " 251. kAnI kaMdanA hAthamAM malayasuMdarI .. 268. a dhakavAmAM viyogIne meLApa ... . 277. kArAgRhamAM sa deza ... * 87. baLatI cinAmAM mahAbaLa 296. iina Ta kanA zIkhara upara .. 36. huM pIThane bhAga jeI zakuM .. ..... 312. pApIne kSaya-agnimAM praveza-rAjya prApti .. 315. baLa sArthavAha kArAgrahamAM 320. dUta preSaNa ... 326. yuddha praveza .. .. 329. svajana meLApa .. 335. caMdrayazA kevalI 34. punarjanma ... 347. A jagata zuM che ? 35. A vicitratAnuM kAraNa zuM ? * * * ka61. paramazAMti thAthI maLe ? ... 369. saMyama .. 373. tapa . 375. sAdhu pada *** * 37. pRhastha dhAma ... 385 te macha keNa hatA ? 307, pUrvabhava . 41. mahAbaLane vairAgya . 48. mahAbaLa ane malayasuMdarI saMyamamArgamAM 42. kanakavatIe vera lIdhuM. .. ** AtmAne upadeza ane mekSa 28 zatabaLane vilApa 432, mahArA sAvI malayasuMdarI . . 434 sAvI malayasuMdarIne upadeza.. ** * 439, malayasuMdarInuM pRthvIsthAnapuramAM Agamana ... 44 . mahArAnuM devalekamAM gamana ane upasaMhAra .. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogazAstra, yAna dipIkA, samyak daza"na, prahastha dhAma', malaya suMdarI caritra, AnaMda ane prabhu mahAvIra tatva prakAza, Atmavizuddhi vigere mahAna ga thanA kartA, pa. pU. AcArya vijaya kesarasUrIzvarajI mahArAja sAheba janma saM. 1933 poSa suda punama pAlItANA dIkSA sa. 1950 mAgazara 10 vaDedarA. AcArya pada saM. 1983 kArataka vada 6 bhAvanagara svargavAsa saM. 1987 zrAvaNa vada 5 amadAvAda Page #11 -------------------------------------------------------------------------- Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5, pU. AcArya vijaya caMdrasUrIzvarajI mahArAja sAheba jama sa. 1955 kArataka suda punama vaDhavANa zahera TuDhaka dIkSA sa. 1965 mAgazara suda 3 amadAvAda saMvegI dIkSA saM', 1978 kauzAkha suda 3 sInera panyAsapada sa. 1994 poSa suda 2 pAlItANA AcArya pada sa. 2018 mAgazara suda 6 bIlImorA svargavAsa saM. 22 vaizAkha suda 3 amadAvAda Page #13 -------------------------------------------------------------------------- Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 pA - ka ca na '" kAma, krodha, mAna, mAyA, Rte lebharUpI viSaya kaSAyanI jALamAM phsAele ApaNA AtmA bhautika sukhA meLavavA bhAna bhUlIne rAta divasa game tyAM bhamyA kare che. dhAMcInI dhANInA baLadanI dayA khAte mAnava kharekhara poteja keTaleA dayAne pAtra che, e vicArI zakatA nathI saMpati, sattA, ane saMtatinA mAhumAM poteja pAtAne bhUlI gayA che. meAhu ane ajJAnatAthI AtmabhAna bhUlI kheThA che jyAre koIka pUrvanA pUNya da magurUne yogaprApta thAya che. tyAre e sata vANI ane sAMcana AtmAne svasvarUpanuM bhAna karAve che. atyAranA yuga eTale pustaka yuga kahI zakAya dareka vAMcanamAM mAne che, ane aneka pustakanuM prakAzana thAya che. emAM bahu ja alpa pustako Ama upayogI hoya che. A 'malayasu darI citaMtra' nAmanuM pustaka tamArA kara kamalamAM mukavAmAM Ave che. jemAM jaDa ane caitanyane viveka darzAvyA che. AMTha karmothI gherAelA AtmA krameya vakhate kevI sthitimAM mukAya che, jJAnI ane jJAtini kaivI pravRti hoya che, sajjana, sajjanatAne cheDatA nathI, dUrjana peAtAnA svabhAvAnusAra dUjanatAne gheADatA nathI. tyAre sajjana Ate samatA rAkhIne kevI rIte krama khapAve che te graMthamAM darzAvavAmAM bhAvela che. AvA graMthanA vAMcana mananathI viSama evA A saMsaramAM bhASa zAMti anubhavi zakAya che. AvAM pustakAnI A viSama kALamAM ghaNIja jarUra che. bhautikavAdanI sAme AtmabaLa keLavIne adhyAtmavAda dvArA jIvana dhanya banAvanAmAM AvA graMtheAja mahAupayeAgi nivaDe che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A malayasundarI caritra"nA lekhaka mahAna yogIrAja paramapUjana bAcArya devazrI vijaya kezarasUrIzvarajI mahArAja sAheba che. e mahAna yogI puruSa hatA. yugamAM potAne vadhAre samaya vyatita karatA hatA, A mahA purUSa thAnaga, ane jayoga vigeremAM talina hevA chatAM samaya kADhIne je pustakanuM lekhana karela che. te kharekhara adbhuta che. emane A pustaka dvArA je samAja uparaja nahI paNa mAnava mAtra para upakAra karela che, temanAM graMtharane jena tathA narane darekane upayogi che. jayAre sAmAnya mAnava paNa teozrIjInA pustakAnuM vAMcana kare che tyAre tene saMskAra sAthe jIvana jIvavAnI kaLA prApta thAya che ane jyAre keI samartha vidvAnanA hAthamAM AvA graMthe Ave che tyAre AmAMthI jJAna rUpI navanita (mAkhaNa) taiyAraja maLe che, ane e tatvajJAna dvArA Atmadarzana karI zake che. AvA yogI mahApurUSanA pustaka parama pUjaya AcArya devazrI vijayacaMdra sUrIzvarajI ma. sA. nI pAsethI meLavIne vAMcana karatAM meM anero AnaMda anubhavela. eka vakhata navaraMgapurAmAM vijayacaMdra sUrIzvarajI jJAna maMdiramAM parama pUjaya munirAja zrI hemaprabhAvijayajI ma. sA. no paricaya thayo. teozrI dharmopadeza ApavA sadA tatpara ane vyakitavyakitane AtmAne anulakSIne mArgadarzana ApatA evA pUjya mahArAja sAheba sAthe carcA vicAraNuM karatAM AvA adhyAtma pustaka bAbata puchavAmAM AvyuM te teozrIe pharamAvyuM ke, AvA pustake bIlakula alabhya che, ane kadAca prApta thAya to chApelI kIMmata karatA vadhAre kiMmata ApavI paDe che. ethI pUjaya mahArAja sAhebane duHkha thayuM. ethI mahArAja sAhebe mane kahyuM ke tamAre pepara temaja neTabukane dhaMdhe che, te tethI AvA sundara pustako chapAvavAnI javAbadArI tamane evuM chu. pUjaya mahArAja sAhebanI sundara preraNAthI jJAnanI ArAdhanAne lAbha samajIne A kArya AnaMda sAthe meM ravIkAryuM. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzanano A prathama anubhava hevAthI ane pUjaya mahArAja sAhebane cAtumasa pAlItANA hevAthI pustaka prakAzanamAM jarA vilaMba thayela che, paNa zAsana devanI kRpAthI A maMgalakArya pUrNa thayela che. pa. pU. AcAryazrIjInA aneka pustako aprApya che jemake dhyAnadipIkA, mahAvIra tatva prakAza, 5hastha dhAma nItImayajIvana, rAjakumArI sudarzana vigere AvA uttama pustakonuM prakAzana kArya A graMthamAlA kare te aneka tatvajJAsu AtmAone alpa mulyamAM AvA pustakanuM lAbha maLe, A prakAzana kArya mATe amArA murabbI zeTha zrI cInubhAI jhaverI (cImanalAla dalAla enDa kuM.) e kAgaLanI taMgI hovA chatAM khUbaja vyAjabI bhAve kAgaLa ApI pustaka prakAzanane jIvana arpayuM che te badala temano ghaNoja AbhAra, A graMthamAlA mAne che. priya vAMcaka badhuone namra vinaMti sAthe jaNAvavAnuM ke pustaka prakAzanamAM jANe ajANe je kAMI tuTI athavA presa doSa hoya te badala kSamA. lI. Apane vizvAsa zrAvaka banyu. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150thu sAdhvIjI priyaMkarazIjInA tathA sAvajha hasamukhazrIjInA saMsArI sagA snehIo taraphathI 1* dhanakuMvarabena kAcara taraphathI 501] sAdhvIjI vinayaprabhAzrIjInA ziSyA sAdhvI yazaprabhAzrIjInI vaDI dikSA nimite ha. cunIlAla dalIcaMda gAMdhI kahApuravALA taraphathI 25] sAdhvIjI vinayaprabhAzrIjInA ziSyA sAdhvIjI udayaprabhAzrIjInI vaDI dikSA nimite ha cunIlAla gaMgArAma zAha kahApuravALA taraphathI 25] sAdhvI raMjanazrIjInA smRti nimIte temanA ziSyA maMjulAthIjI mahuvAvALAnA upadezathI. 25) zAha bAbulAla talakacaMda taraphathI temanA mAtuzrI pU. caMcaLabAnI tapasyAnA UjamaNuM nimIte pa) zeThazrI hukamIcaMda kaMzAjI rAThoDa lhApuravALA taraphathI Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI prakaraNa 1 luM, dharmanuM mahAmya tathA savarUpa caturaMgo jayatyarhan dizan dharma caturvidham / catuSkASTAsu prasRtAM jetu mohacamUmiva // 1 // cAre dizAomAM prasarelI harAjAnI senAne jItavAne mATe ja jANe cAra zarIrane dhAraNa karI, cAra prakAranA dharma upadezane ApatA hoya tevA arihaMta jyavaMta varte che. dharma sarvotkRSTa maMgala che. sarva samRddhine devAvALo dharma che. nAnA prakAranAM sukhanI prApti dharmathI ja thAya che. saMtAnane tAranAra, pUrvajone pavitra karanAra, apa kIrtine haranAra, ane kIrtinI vRddhi karanAra paNa dharma ja che. dhananI IcachAvALAone dhana ApanAra, kAmanA arthiene kAma ApanAra, saubhAgyanA athione saubhAgya ApanAra, putranA arthione putra ApanAra, rAjyArthiene rAjya ApanAra paNa dharma ja che. vadhAre zuM kahevuM? duniyAmAM evI eka paNa vastu ke, e eka paNa padArtha nathI ke dharma karanArane te prApta na thAya. TUMkamAM kahIe te svarga ane mekSanI prApti paNa dharmathI ja thAya che. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra A dharma mahAsyanuM kathana kAMI zraddhA mAtrathI ja che ema nathI. vicArazIla manuSyo vicAra karaze, te tarata ja teoe nirNaya thaze ke, duniyAmAM eka mANasa sukhI ane bIje duHkhI, eka jJAnI bIjo mUrkha, eka niroga bIje regI, eka dhanavAna bIje nirdhana, eka dAtA bIje bhikSA lenAra, lAkho manuSyane pUjya eka manuSya, lAkhe manuSyane tiraskArane pAtra bIje manuSya ItyAdi vividha prakAranI vicitratAne anubhava zA mATe thAya che? manuvyapaNuM sarakhuM chatAM A taphAvata zA kAraNane laIne ! eka ja kAryane mATe sarva jAtanAM sAdhano ekaDAM karI, sarakhI rIte prayatna karavA chatAM ekane te kAryamAM vijaya ane bIjAnI niSphaLatA jaNAya che. A vijaya ane niSphaLatAnuM kAraNa zuM ? A viSamatAne kAraNanI zodha mATe game teTalA vitarko vicAravaMta uDAve, paNa chevaTe tenA mukhya kAraNa rU, dharmano svIkAra karyA sivAya cAlavAnuM nathI ja. dharma viSaya ghaNe gahana che. tenA kAryo kAraNanA niyamane abhyAsa ghaNI bAriktAthI karavAno che. tema karyA sivAya dharmanA uparaceTIya jJAnathI ghaNI vakhata manuSyo gaMbhIra bhUla karI de che ane dharmazraddhAne zithila dAkhalA tarIke ghaNIvAra dharmazraddhAne zithila thavAnuM kAraNa e bane che ke, pApavRttithI AjIvikA karanArAo, Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanuM mahAtmya tathA svarUpa chaLa prapaMca karanArAe. ane pApamAM vizeSa pravRtti karanArAo, keTalAeka sukhI dekhAya che. vyavahArika kA prapaMcamAM paNa kadAca temane vijaya thatA jovAmAM Ave che. ItyAdi pratyakSa kAraNeAne joI keTalA eka manuSyA * dharma che ke nahi ? dharmanuM phaLa maLatuM haze ke kema ? pApIe sukhI zA mATe ? dhI e du:khI kema thAya ? ' vigere zakAnI najare dharma tathA tenAM phaLeA tarapha jIve che. kharU pucho te AvI zakA karanArA manuSye! dharmanI ane kArya kAraNanA niyamanI uMDI zeAdhamAM UtarelA nathI hAtA. tae e vicAravuM joI e ke, kAraNa pahelu ane kA pachI A vyavahAra duniyAnA moTA bhAganAM katta byAne lAgu paDe che. 3 eka khIja jamInamAM vAvyA pachI tene jamIna havA pANI, khAtara, vigere nimitto tadna anukULa hAya tA te bIja ghaNA thoDA vakhatamAM akurA, DALAM, pAMdaDAM, vigerene utpanna karI eka vRkSanA rUpamAM dekhAva deze ane phaLa paNa Apaze, chatAM A khIjane game teTalAM anukULa sAdhana hoya, tathApi ekaja divasamAM ke ekAda kalAkamAM mahAn vRkSa rUpe thaI uttama phaLe. ApanAra tame nahi ja joI zakeA, kAraNa ke kAraNane kAnA rUpamAM AvavAne kAMIpaNu antara-AMtarUM ke vyavadhAnanI jarUra che. A vRkSanuM khIja svAdu phaLa ApanAra hAvAthI temaja tene joItAM sAdhanA ghaNI jhaDapathI ApavAmAM AvelAM Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra hAvAthI te vRkSane bIjA thoDAM sAdhanavALAM vRkSonI apekSAe vahelAM ane svAdiSTa phaLe Avaze. AvI ja rIte kaDavAM phaLavALAM vRkSane badhAM sAdhanA anukULa meLavI ApyAM haze te te vRkSane khIjA sAdhana vinAnA vRkSeAnI apekSAe vahelAM ane kaDavAM phaLe Avaze. Aja draSTAMtathI mIThAM vRkSavALAM dharmanAM moDhAM phaLe, ane kaDavAM vRkSavALa pApanAM kaDavAM phaLe!nI sAthe sarakhA-maNI karI levI joI e, ugra puNya, pApavALAM kata yeAnuM phaLa ghaNAja thADA vakhatamAM ane tIvra maLe che, tyAre mada pariNAme karAcelAM puNya pApavALAM katta byAnu phaLa kALAMtare ane madyapaNe thADAM sukha duHkharUpe maLe che, 4 ATalu jaNAvyAthI e pariskuTa thayu` keje pApavRttivALA chaLaprapa'cIA atyAre sukhI dekhAya che, ane vyavahArika kArya mAM vijaya pAme che, te temanAM pU tabyAnu phaLa che, A pUrva katta bya zubha-sArU che tethI tee sukhI ane vijayI che. atyAranA azubha katta byAnAM phaLe! ADu pUnA zubha karttavyanuM vyavadhAna-AMtarU' paDelu che, te aMtara nIkaLI jatAM arthAt te zubha ka`nuM phaLa samApta thatAM ane vartamAna kALanu ke pUrva-kALanuM azubha kama udaya thatAM atyAre sukhI dekhAtAM; te temanA tIvra ke maDha pApI pariNAmanA pramANamAM vadhAre ke ochA duHkhI thavAnAja Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmanuM mahAtmya tathA svarUpa kriyAnuM phaLa-pachI te sArI hoya ke kharAkha hoya avazya che, sArI kriyA-katta byanuM' phaLa sArU ane kharAba kriyAnuM phaLa kharAba A dAkhalA joI e teTalA pratyakSa paNa anubhavAya che, mATe dharma satya che. tenu phaLa avazya maLe che ja. dhanI manuSyeAne mahAn jarUrIAta che ane te A mAnava jIMdagImAMthI ja meLavI zakAya che. chAzamAMthI ja mAMkhazu, kAdavamAMthI4 kamaLa, ane vAMsamAMthI muktAmaNi, jema sArabhUta hAI grahaNa karavA lAyaka che, tema manuSya janmamAMthI sArabhUta dharmaja grahaNa karavA ceAgya che. dutimAM paDatAM prANione dhAraNa karI rAkhanAra hAya, aTakAvanAra hoya ane saddagatimAM laI janAra hAya arthAt janma, maraNanA liSTha duHkhathI mukta karanAra haya teja dhama kahevAya che jJAna darzana ane cAritra, A traNamAM pUrvokta sAmarthya hAvAthI teja dharma che. jIvAjIvAdi tattvAnA avamedha jenAthI cAya che tene mahApurUSo sabhyajJAna kahe che . AtmA ane tenAthI vyatirikta ajIva; A be vastu jagatamAM che temAM duniyAnA sava dRzya ane adrazya padArthonA samAveza thAya che. jaDa padArthInI sAthe AtmAnI je Asakti che tenAthI ja A sa prapacane dekhAva che. AtmA ane pudgalanI--jaDa padArthInI mizratA teja A sava deha dhAraNa karavAnuM kAraNa che, ISTAniSTa jaDa padArthonI prAptithI thatA hu zAka Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra teja A mizratAnuM kAraNa che. jaDa padArtho mATe utpanna thatA rAgadveSathI karmanuM Agamana thAya che. A karmo aneka rUpe vaheMcAI jaI AtmAnA zuddha guNone Avare-dabAve che. te karma AvaranI madadathI A AtmA cAre gatimAM paribhramaNa karatAM nAnA prakAranI yAtanAo-pIDAo anubhave che duniyAnI aneka prakAranI yAtanAonI zAni nuM mukhya kAraNa jJAna che jJAnathI satyAsatyane, hitAhitanA svarUpano, ke nityanityano bodha thAya che. vastune vasturUpe badha thatAM, satya ane hitakArI vastu tarapha prIti thAya. che; teja sukhadAyI che ema zraddhAna thAya che. A zraddhAna thavA pachI te prama Ne vartana karavAnI IcchA thAya che. ane te pramANe vartana karAtAM AtmA pitAnA vizuddha svarUpane pAmI zake che. AthI eTale phalitArtha thayo ke jJAna satya vastu jaNAya che, darzanathI temAM zraddhAna karAya che, ane cAritrathI te mAphaka vartana karAya che. athavA satya vastune jANavI te jJAna, tene nizcaya te darzana; ane jevuM jANyuM tathA sahyuM che tevuM ja anubhavavuM te cAritra A traNa dharma che temAM jJAna mukhya che, te sivAyanAM pAchalAM be aMgo hatAM nathI. vyavahArarUpamAM hoya che. to tethI saMsAranI vRddhi thavAnAM kAraNarUpa zubhAzu. karmonI prApti thAya che. aSTArtha prakAzana jJAna trIjuM netra che gADha ajJAna aMdhakArane dUra karanAra jJAna bIjuM sUryabiMba che. te Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 dharmanuM mahAgya tathA svarUpa sUryathI paNa caDhe che. jJAna niSkAraNa baMdhu che. jJAna saMsAra samudramAM pravahaNajahAja tulya che. khalanA pAmatA azakta manuSyone paNa jJAna sahAyaka yaSTi-lAkaDI samAna che. vadhAre zuM kahIe ? hadaya guphAmAM paNa prakAza karanAra jJAna nahi bujhAya teve dIpaka che. karmanA siddhAMtonuM jJAna bahuja manana karavuM joIe, ane te dareka prasaMge kiyAmAM mUkavuM joIe. duHkhadAyI saMgamAM tene mukhya AgaLa karavuM joIe, ane haiyatAthI tevA prasaMgo olaMghA joI e. e kalekanA arthanI vicAraNAthI malayasudaMrI mahAn dukha samudranAM pAra pAmI. prakaraNa 2 ju caMdrAvatInA mahArAjA virAvaLa vizALa bhAratabhUmi AryadezanA nAmathI prAyaH prasiddha che, tenA dakSiNa dezamAM AvelI caMdrAvatI nagarI bhAratanI zabhAmAM vadhAro karI rahI hatI. rAjAnA mahela, dhanADhayonI - havelIo, jInezvaranAM maMdira, ane dharma sAdhana karavAnAM pavitra sthAne te A nagaranI mukhya zobhA hatI. zaheranI cAre bAjuM suMdara kilo AvI rahyo hato. zaheranI dakSiNa bAjue mahAna vistAramAM vahana thatI geLA nadI pitAnAM zItaLa ane camatkArika taraMgothI prekSakone Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasudI caretra AlpAdita karatI hatI. nadInA kinArApara AveaA Dire yALA pradeza zaheranI cAre bAjue AvelAM upavana ane suMdara nAnI nAnI TekarIe para AvelA vRkSanAM niku Mjo, A sarva grISma RtumAM paDatAM pracaMDa tApathI manuSAna zAMti mATe puratAM hatAM. nagarInA leke samRddhivAna, baLavAna, niregI, rUpavAna, vicArazIla, ane dhArmika hovAthI mATe bhAge sukhI ane zAMta hatA. 8 A nagarInA pAlaka kSatriyavaMzI mahArAjA vIradhavaLa hatA. vIradhavaLa ghaNA cunnuvAna ane vicAravAna 1:; chatAM kAMIka sAhasa kAma karavAmAM tatpara temaja sahu lAbhanA azavAn hatA, tapipetAnI prajAne sukhI karavAne ane sukhI jovAne nira Mtara utsukaja rahetA hatA. teNe prajAne keLavI jANI hatI, tethI tenA tarapha pragnanI prIti eka vhAlA pitA karatA paNa adhika hatI. vIradhavaLane capakamALA tathA kanakavatI nAmanI be rANIe hatI. zpakamALA mukhya paTTarANI hatI. kanakavatI paNa rAjAnA premapAtra gaNAtI. vIradhavaLa rAjAnI ummara lagabhaga pacAsa varSanI thavA AvI hatI; tathApi saMsAravRkSanA phaLa samAna putra putrI samAna kAMI paNa saMtatinI prApti thaI na hatI eka divasa mahArAjA vIradhavaLa sabhA visarjana karI sAMja vakhate vizrAMti levA mATe mahelanA jharUkhAmAM Ama tema Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdrAvatIne mahArAjA viradhavaLa pharato hato asta thatA paNa zAMta, glAni pAmelA chatAM caLakatAM, sUryanAM sonerI kiraNo tenA zarIranI zobhAmAM vadhAro karatAM hatAM. malayAcaLane azIne Avate maMda pavana tenA vicAramAM zItaLatA prasarAvI rahyo hato. tenA zarIranuM * vaya praDha chatAM yuvAnanI mAphaka utsAhI jaNAtuM hatuM, e raSTi saudaryanuM avalokana karatAM te paramAnaMdamAM magna - thayela hoya tema jaNAta hatA. AvA AnaMdI vakhatamAM eka yuvAna purUSa dvAra: AgaLa AvI ubhe dvArapALe tene aTakA, e vakhate jharUkhAmAM rahelA rAjAnI daSTi tenA upara paDI. rAjA vicAra karavA lAgyuM ke atyAre saMdhyAveLAe mArI mulAkAte AvanArane avazya mahAnuM prajana hovuM joIe. rAjAe dareka mANasanAM duHkha game te prasaMge paNa sAMbhaLavA joI e ane game teve prayatna prajAnA duHkhathI mukta karavI joIe. ghaNAkharA adhikArIo prajAnA duHkhanI upekSA kare che, niyamita vakhata sivAya teonI mulAkAta letA * nathI ane prajAne nukazAnImAM utaravA de che. A pramANe prajAnI tatkALa dAda nahi sAMbhaLanArA rAjA ke adhikArIo rAjA ke adhikArIne lAyaka ja nathI. mAre mArI prajAnI phariyAda game te vakhate sAMbhaLavI ja joIe ane banate prayatna sukhI karavI ja joIe. prajA sukhI te rAjA sukhI thAya che, nahitara prajAnA kaLakaLatA zrApa rAjAne Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 malayasuMdarI caritra nirvaza karI narakanI asahma yAtanAmAM nAkhe che. " ItyAdi. vicAra karI rajAe tatkALa te mANasane pitAnI pAse . AvavA devA dvArapALane AjJA karI dvArapALa tene aMdara teDI lAvyA. te yuvAna purUSe aMdara AvI, rAjAne namaskAra karI, caraNa AgaLa bhaTaNuM mukyuM. keTalIkavAra ekAMtamAM vAtacIta karI zAMta citte te pAcho pharyo. te yuvAna purUSanA gayA pachI mahArAjA viradhavaLanA mukha upara akasmAta glAni AvI gaI. hasatuM vadana zekamAM DubI gayuM. mukhapara caLakatuM rAjateja nisteja thaI gayuM tenA dareka romamAM ciMtA vyApI gaI uMDA ane uSNa vizvAsa mukhamAMthI nIkaLavA lAgyA. TUMkANamAM kahIe to rAjA niceSTanI mAphaka stabdha thaI gaye. e avasare rANI caMpakamALA ane kanakavatI rAjAnI pAse AvI ubhI, paNa dhyAnamagna gInI mAphaka ciMtAmAM ekAgra thayela. rAjAe temane bIlakula bolAvI nahi. pitAnA priya pati taraphathI Aje nityanI mAphaka kAMI paNa AdaramAna na maLavAthI teo gabharAI gaI teonuM citta vyagra thayuM. vicAravA lAgI ke Aje svAmInI amArA upara AvI akRpA zA mATe ? ajANatAM paNa zuM amArAthI patino kAMI aparAdha thaye che? Aje nityanI mAphaka pati taraphathI bIlakula mAna na maLavAnuM kAraNa zuM ? vigere saMka9pa-vikaphapathI gherAyelI vallabhAo. najIka AvI ane Adra hRdaye tathA namra vacane patine prArthanA karavA lAgI Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdrAvatI mahArAjA viradhavaLa svAmInAtha! zuM Aje ame kAMI ApanA aparAdhamAM Avela chIe? Apa ATalA badhA udAsa zA . mATe ? thoDA vakhata upara Apa A mahelanA jharUkhAmAM AnaMdamAM pharatA hatA ane caMdrAvatInI zobhA avalokatA hatA. ATalA TuMkA vakhatamAM Apa Ama udAsa zA mATe je te vAta A sahacAriNIone jaNAvavA lAyaka heya. to kRpA karI jaNAvazo. " pitAnI priya valalabhAone avAja kAne paDatAM ja te jAgRta thaye, ane premanAM vacanothI belavA lAge ke, " priya valabhAo ! Aje huM eka moTI ciMtAmAM nimagna tha chuM ane tethI ja tamArA Agamanane huM jANI zakayo nathI paNa mane Aje je ciMtA thaI che; tenuM kAraNa juduM ja che ane te ciMtAmAM tamAre paNa bhAga levAnA che. ApaNA A zaheranA nivAsI vaNikaputra guNavamAM e hamaNAM mArI pAse AvI pitAno itihAsa saMbhaLAvyA che ane te ja ciMtAnuM kAraNa che." A pramANe jaNAvI mahArAjA viradhavaLa pAcho zAMta thaI gaye. mahArANI caMpakamALA hAtha joDI namratAthI rAjAne vinaMti karavA lAgI. "mahArAja ! ApanI ciMtAnuM kAraNa A sahacAriNIone avazya jaNAvavuM ja joIe. ApanA kahevA mujaba A ciMtAmAM ame ghaNI khuzI. thaIne bhAga laIzuM ane amArAthI banatuM karIzuM." Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 malayasuMdarI caritra priyAnA atyAgraha joI mahArAjA vIradhavaLe peAtAnI udAsInatAnA kAraNarUpa guNavarmAe kahelA vRttAMta jaNAvavA zarU karyAM. prakaraNa 3 jI vIradhavaLanI udAsInatAnu kAraNa 8 vallabhAe ! ApaNI A caMdrAvatImAM leAbhanI ane leAbhAkAra nAmanA e vaNIkA rahe che, cacA nAma tathA zuLA: A nyAyane anusarIne nAma pramANe temanAmAM guNA che, te chatAM saheAdara hovAthI ApasamAM prItivALA che lAha vigere vyApAranA vyavasAyathI dhana upArjana karatAM sukhamAM divase pasAra kare che, kAlakrame leAbhAkarane guNuvarmA nAmanA putra thayeA; paNa aneka strIonuM pANi * grahaNa karavA chatAM lAbhanaMdIne kAMI paNa saMtati thaI nahi kharekhara! putra putrI Adi saMtatirUpa phaLe| paNa pUrvApAjita zubhAzubha ka khojanA anusAre ja maLI zake che. eka divasa banne bhAI dukAna upara beThA hatA, te H arasAmAM koI divasa nahi dekhAyelA, suMdara AkRtivALo eka yuvAna pharatA pharatA tyAM AA, saMsAra vyavaGAramAM temaja vizeSa vaNika kaLAmAM pravINa A vANike e AkRti uparathI tene zrImaMta jANIne AsanAdi pradAna vaDe tenI sArI bhakti karI. kharI vAta che, ke niHsvArtha proti ke bhakti karanAra vIra purUSA A pRthvI upara vIralA ja hAya che. ? Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viradhavaLanI udAsInatAnuM kAraNa 13: keTaleka divase te vANikenI kRtrima prIti bhakitathI vizvAsa pAmelA A yuvAna purUSe pitAnI pAse raheluM eka tuMbaDuM thoDA divasa rakSaNa karavA mATe temane soMpyuM ane pote bahAragAma gaye. teoe tuMbaDAne dukAnanI. aMdara uMce bAMdhI mUkayuM. tApanI garamIthI pIgaLelAM rasanAM TIpAM. te tuMbaDAmAMthI gaLI gaLIne nIce paDelA. leDhAnA DhagalA upara paDayAM. te havedhaka rasa hevAthI tamAma leDhAne Dhagale suvarNamaya thaI gaye. te jotAM. ja A siddharasa che ema nizcaya karI te lobhAMdha vaNikoe rasa sahita tuMbaDAne kaI gupta sthaLe gaThavI rAkhyuM. keTalAeka divasa pachI te yuvAna purUSa pAcha caMdrA-- vatImAM AvyuM ane te vaNike pAse pitAnuM tuMbaDuM pAchuM mAgyuM. | mAyAvI vaNike e javAba Ape ke uMdaroe. derI kApI nAkhavAthI tuMbaDuM nIce paDI kuTI gayuM ne rasa DhoLAI gaye ! A pramANe javAba ApI anya. tuMbaDAnA kaDaka tene dekhADyA. anya tuMbaDAnA kaTakA jaI yuvAna purUSa vicAramAM paDe. tuMbaDAmAM havedhaka rasa che e vAta keIpaNa prakAre A vaNike e jANe che ane tethI temAMdha thaI mArA tuM baDAne chupAve che. yuvAna purUSa vaNikone jaNAvyuM "zeTha mArUM tuMbaDuM mane pAchuM Apa, A kaTakA te tuMbaDAnA nathI ja. paTathI juThe uttara na Ape, tame nyAyavAna che. me. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -14 malayasuMdarI caritra vizvAsI thaIne tamane tuMbaDuM soMpyuM che. je pAchuM nahiM Ape te mahAn anartha thaze. huM koI paNa rIte tene badale lIdhA vinA rahevAno nathI. " ItyAdi aneka : prakAre te bannene samajAvyA, paNa te ajJAna vaNikoe tenA kahevAnI bIlakula darakAra na karI. yuvAna purUSa vicAravA lAge. "jo A vAta huM rAjAne jaNAvIza to te - rAjA lebhathI te tuMbaDuM laI leze. kAraNa ke lamI dekhI kenuM mana lalacAtuM nathI ? bIjI bAju A vaNike - sahelAithI mane te pAchuM Ape tema paNa jaNAtuM nathI. - hajI mAre ghaNuM dUra javAnuM che, mATe vakhata gumAvavuM te paNa anukULa nathI. tyAre have chele upAya ja A vaNike upara ajamAve. sAruM prati zAyaM kuta'' zeThanI sAthe ApaNuM ja karavuM, dhuttanI sAthe dhutta thavuM, ane saralanI sAthe sarala thavuM gya che. A pramANe vicAra karI pitAnI pAse sthabhinI vidyA hatI, te vidyAnI prabaLatAthI bane bhAIne thaMbhI te purUSa tyAMthI kaI ThekANe cAlato thayo. te vidyAnA yogathI teo evI rIte thaMbhAI gayA. ke temanA aMgopAMge Amatema bIlakula harI pharI na zakyAM, paNa eka sthaMbhanI mAphaka thira thaI ubhA ja rahyA, cheDA A vakhatamAM te te banenI saMdhio-saMdhio tuTavA lAgyA, ane jorathI bumo pADavA lAgyA ke "ame marI jaIe achIe, keI amAruM rakSaNa kare ! rakSaNa kare !! " Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viradhavalanI udAsInatAnuM kAraNa 15 A duniyAnA pAmara jIve karma karatI vakhate bIlakula AgAmI duHkhanI darakAra karatA nathI. paNa vartamAna kALane ja dekhe che. AvAM duSTa karmonAM phaLa bhegavavAM paDaze ke kema? tenI AgAhI paNa bilakula karatA nathI; paNa jyAre te vipAke udaya Ave che tyAre temAMthI chuTavA mATe Ama tema phAMphAM mAre che, upAyo kare che ane ArtA svare rUdana kare che. paNa tema karavAthI teone chuTakAro thavAne nathI jevA pariNAme je karma bAMdhyuM che tevA ja tIvra cA maMda vipAke tenAM phaLa bhegavavAM ja paDe che. mATe duHkhathI udvigna thanArA jIe karma karatI vakhate ja sAvadhAna rahevAnI jarUra che, ke jethI tenA kaTaka vipAko bhegavavAno avasara ja na Ave. * vizvAsaghAta mahAnU pApa che. vizvAsaghAta karanArAo - agatimAM jAya che ane raurava jevI hAlatamAM potAnI jIdagI gujAre che A vaNikane pitAnA pApana-vizvAsaghAta karavAno atyAre pazcAttApa thaye, paNa avasara vinAne pazca ttApa nakAmo che. te pazcAttApathI atyAre teo chuTI zake tema nahotA. kAraNa ke "tIvra karmane vipAka paNa tIvra ja hoya che. te yuvAna purUSa te niHspRhanI mAphaka tyAMthI dUra cAlyA gaye hatuM, eTale temanA duHkhane aMta tyAM ja Ave tema - nahoto ja. A vArtA zaheranA meTA bhAgamAM prasarI gaI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra ThekANe ThekANe banne vaNikone loko phiTakAra ApavA . lAgyA ane ugrakarmanAM phaLe A bhavamAM ja maLe che, ema: nizcaya karI haLavA karmo ja tevA ghara akAryothI. atyArathI ja pAchA pharavA lAgyA. A avasare lebhAkareno putra guNavarmA keI kArya prasaMge keTalAka divasathI anya gAma gayo hato, te A vAta sAMbhaLI ghera AvyA. pitAnA pitAnI tathA kAkAnI AvI adhama dazA joI tene ghaNuM lAgI AvyuM, guNavarmA. udAra dilane nirlobhI ane vicArazIla hatuM. lokomAM thatA A apavAde tenAthI sahana na thayA. bIjI bAju, pitAnA vaDIlene duHkhI thatA jevuM te paNa gya na lAgyuM. teNe tatkALa aneka maMtra taMtravAdione teDAvyA ane pANInI mAphaka paisAne vyaya karyo, aneka upAya ryA, aneka maMtra taMtravAdio AvyA, paNa je tIva. karmothI DasAyeluM hoya tene te vipAke bhagavyA sivAya chaTake kevI rIte hoya ? pANI upara thatA prahAranI mAphaka : teonA karelA sarva upAye niSphaLa nIvaDyA. eTaluM ja nahi paNa haLave haLave temanI pIDAmAM vadhAro thato rahyo. guNavarmA nirAza thaye, koI upAya lAgu na paDavAthI maMtravAdione visarjana karyo. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 4 dhu yuvAna purUSanI zodha RddhithI pUrNa chatAM manuSyothI zUnya eka zaheranI AgaLa ubhe ubhe yuvAna purUSa vicAra kare che ke have huM kyAM jAuM? te ajANa purUSanI zedha kevI rIte karuM ? pite te tene oLakhatA nathI, tene oLakhanAra sAthe Avela mANasa te bImAra thavAthI rastAmAMthI pAchA pharyo tenuM nAma ThAma, ke AkRti vigere huM kAMI jANatA nathI. pharI pharIne thAka. aneka zahera, gAme, Azrama vigere zodhI vaLe, paNa tene te patto lAgatuM ja nathI. athavA te ATalAmAM ja hoya chatAM huM tene kevI rIte oLakhI zakuM ?vigere vicArathI ane rastAnA pari zramathI khina thayela te purUSa, A zunya zaheramAM vizrAMti mATe praveza kare che. tevAmAM suMdarAkRtivALe eka purUSa tyAM tenAmAM jovAmAM Ave. te purUSane, A zaheramAM dAkhala thatA purUSanI kAMI apekSA jarUrIyAta hoya tema tenA caherA uparathI jaNAtuM hatuM. zaheramAM dAkhala thatA purUSane joI te purUSa bolI uThA . "he vIra purUSa! tuM keNa che? ane kayAMthI AvyuM che?" te sAMbhaLI zaheramAM praveza karanAra purUSe jaNAvyuM ke "bhAI! huM vaTemArgu chuM, dezATana karatAM rastAnA ma 2 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasaMdarI caritra parizramathI kheta pAmI, vizrAMti mATe A zaheramAM praveza karuM chuM. " "tame pite keNa cho? ekalA kema dekhAo che ? A zahera RddhithI pUrNa chatAM manuye thI zUnya zA mATe ? A nagarInuM nAma zuM ? vigere tame mane jaNAvaze ?" zaheramAM praveza karanAra puruSe A sarva prazna tene pUchayA ' vaTemArgunAM AvAM vinaya bharelAM vacano sAMbhaLo ghaNo khuzI thaI te puruSa kahevA lAgyo. - "he bhadra ! A kuzavardhana nAmanuM zahera che. vIrapurUSomAM agresarI sUranAmano rAjA ahIM rAjya karate hatA. tene jayaca dra ane vijayacaMdra nAmanA ame be putro hatA. AyuSya pUrNa thatAM mArA pitA A phAnI duniyAne tyAga karI devabhUmimAM jaI vasyA che kharekhara nAma tene nAza che. dehadhArI jIvanAM AyuSya game teTalAM meTAM hava tathApi avazya teno aMta Ave che " | mArA pitAnA mRtyubAda mAre jayeSThabaMdhu jacaMdra rAjyAna para Avye mArA vaDIla baMdhue mane rAjyane bhAga na Ape, tethI mAruM apamAna thayeluM samajI A rAjadhAnI mukI huM bIje sthaLe cAlyA gaye raste AvatAM caMdrAvatI nagarI AvI; te nagarInA bahAranA udhAnamAM eka vidyAsiddha siddhapurUSane meM joye. paNa te siddha purUSa atisAranA rogathI evI rIte pIDAte hato ke tenAthI jarA mAtra calAtuM ke belAtuM nahotuM. tenI AvI avasthA jaI mane niHsvArthapaNe dayA AvI. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuvAna purUSanI zodha duHkha manuSyane jotAM nisvArthapaNe jene dayA nathI a vatI te manuSya manuSya nAma dharAvAne lAyaka nathI, jyAre pote duHkhI hoya che tyAre te duHkhamAMthI mukAvA mATe pite IcchA kare che, bIjA manuSyanI madada mAge che, evI duHkhI avasthAmAM koI thoDI paNa madada Ape te pite ghaNe khuzI thAya che. A pramANe jAti anubhava chatAM te manuSya, bIjAne duHkhI avasthAmAM sahAya na Ape te te vicArazUnya manuSya kharekhara narapazu ja samaja. AvA kRtana manuSya duniyAne bhArabhUta che jyAM mArApaNAnI ane svArtha paNAnI vRttio hoya che, tyAM paramArtha vRttio ke dhArmika lAgaNIo TakI rahetI nathI, mahAtmA che te pikAra karIne kahe che ke " tamAre sukhI thavuM hoya te bIjAne niHsvArtha buddhie sukhI kare." jayAM svArtha siddha thavAnI AzA hoya che tyAM to madada karanAra adhama prANIonI A duniyAmAM kAMI khoTa nathI; paNa vArtha sivAya anyane jyAM oLakhANa paNa na hoya tene madada karI, zAMti ApanAra virapuruSe viralA ja hoya che. koIpaNa vastunI IcchA sivAya, kevaLa karuNAmaya daSTithI meM te siddha puruSane evI rIte aSadha upacAranI madada karI ke thoDA ja divasamAM zarIra taddana nirogI thayo. - nirogI thayelA te siddha puruSe mArUM nAma, DAma vigere pUchayuM. TUMkamAM mArI upara gujarelI hakIkta meM tene jaNAvI. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayanuM darI caritra - sAmA mANasa ( jene madada karI che te ) samatha ho ke asamartha ho, tathApI nisvArtha paNe, dayAthI A piraNAme je madada karI che, teneA khadale pragaTa ke gupta rIte tene maLyA sivAya rahetA nathI. svAthI jIvA vartamAna kALane jIve che, ane tethI tatkALa lAbha dekhAya teAja bIjAne madada kare che, paNa uttama manuSyanI dRSTi bhaviSyakALa sudhI lakhAya che ane sava jIvAne te pAtAnI mAphaka gaNe che ane tethIja teo kAMIpaNa IcchA sivAya paNa khIjAne madada kare che, ' . prasanna thayelA te siddhapurUSa pAisiddha ( khelavA mAtrathI te vidyAnA guNune ApanAra ) sthaMbhinI ( bIjAne sthaMbha levAnI ) ane vazIkaraNanI ( khIjAne vaza karavAnI ) e e vidyAe mane ApI, ane eka rasanuM bharelu tuMbaDuM ApI mane teNe jaNAvyuM, ke " A tu baDAnuM tAre sArI rIte rakSaNa karavuM. A rasa meM ghaNI mahenate meLaLyeA che, A rasa leAhaveSI che. jenA eka biMdu mAtranA sparzathIja lAhanu' suvarNa -lADhAnuM sAnu thaI zake che. mArI du:khI avasthAmAM te mane ghaNI madada karI che. tuM mane khIlkula oLakhatA nathI, tema mArA taraphathI tane kAMI maLe tevI AzA paNa naheAtI, kAraNa ke dhanADhaya mAphka mArI pAse tevA khAhya ADaMbara kAMI nahotA, tathApi kevaLa karUNAdaSTithI te madada karI che eja tArI uttamatA sUcavI Ape che. A vidyA ane tumaDAthI eka mahAna rAjya sa'padmA tuM meLavI zakIza, paramAtmA tArA Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuvAna purUSatI zedha bhulA ke byanA badale tane Ape ane tArA manArA siddha kare, '' ItyAdi zikSA ane AzIrvAda AApI te siddhapurUSa zrIgirinA pahADa taraka cAhyA gayA. tr - siddhapurUSe potAnA upara upakAra karanArane tene badalA zakti anusAre vALI ApyA. karelA upakArane bhUlI janArA, zakti chatAM pratyupakAra sAmeA upakAra nahi karanArA manuSye dhikkArane pAtra che, bhale kRtaghnA karelA upakAra bhUlI jAya, badaleA na Ape; chatAM pariNAmanI vizuddhipUrvaka upakAra buddhithI karelA paropakAra tene tenAM mIDAM phaLa avazya Ape che. kAraNa ke pariNAmanI vizuddhi ke bhAtranA thatAMja karma nirjarA ke, zubhakama nI-puruSanI prApti avazya tene thAya che A sthaLe vijayakumAranI niHsvAthI pApakAranI lAgaNI ane siddhapurUSa vALelA upakArane badale, A e vAta vAMcanArAe avazya dhyAnamAM rAkhavI ane avasara maLye tema karavA bhUlavuM nahi. 1 "" siddhapurUSanI zikSAne svikAra karI huM caMdrAvatI nagarImAM pharavA lAgyuM. pharatAM pharatAM leAbhana'dI ane leAbhAkara nAmanA vaNIkAnI dukAne gayA. vyavahAramAM nipuNa temaja kapaTakaLAmAM paNa nipuNa te viSNukAe mAre ghaNA AdarasatkAra karyo ane evI rIte mArI bhakti karI mane svAdhIna karI lIdho ke jethI vizvAsa pAmI, te rasanu tuMbaDuM thoDo vakhata sAcavavA mATe tene soMpI zrI gAma gayA. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI cAritra lakSamIpurImAM keTalAka divasa rahI, mAtAne maLavA utkaMThita huM svadeza javA pAcho pharyo. rastAmAM te rasanuM tuMbaDuM levAne caMdrAvatImAM zeThanI dukAne gaye, paNa kaI kAraNathI "te havedhaka rasa che e khabara zeThane paDavAthI mane juTho uttara ApI, te lebhAdha vaNikoe rasanuM tuMbaDuM pAchuM na ApyuM tyAre chevaTe temanA kartAvya pramANe zikSA ApI huM tyAMthI cAlyA gayA. pharate pharatA AMhI Avyo, tevAmAM A mArA pitAnI rAjadhAnI sarvathA ujajaDa-verAna jevI thayelI meM I. vAMcakone yAda haze ke pitAnA pitA tathA kAkAne mukta karavA mATe guNavarmAe karelA aneka upAyo nirarthaka gayA tyAre nirAza thaI te mahAna ciMtAmAM paDayA hatA. chevaTe vicAra karatAM teNe e nirNaya karyo che, jenAthI A duHkharUpa agni prakaTI che tenAthI ja te zAMta thaze, tanuM ja zaraNa lIdhA sivAya chuTako nathI, ema nizcaya karI te mANasane oLakhanAra eka sahAyakane sAthe laI A yuvAnanI zodhamAM te nIkaLI paDa hatA. rastAmAM sahAyaka bImAra paDavAthI tene mUkI daI guNavarmA jAteja te yuvAnanI zodha karato AMhI zUnyanagaramAM AvI caDhaye che ane vahAlAnA duHkhe duHkhI thaI guNavarmA jenI zodha karatA hatA teja A zunyanagaramAM maLI AvyuM. te A kuzavardhanapuranA sUracaMdra rAjAno vijyacaMdra nAmanA kumAra che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 5 muM, kuzavardhana ujaDa thavAnuM kAraNa zuM ? mArA pitA tathA kAkAne sthaMbhana karanAra A pite ja che ema jANI guNavarmAne himmata AvI; "jyAM sudhI vijayacaMdranA saMpUrNa ItihAsathI huM mAhitagAra na thAuM tyAM sudhI mArI vAta mAre prakaTa naja karavI ema nirNaya karI guNavarmAe jaNAvyuM. "bhAI ! AgaLa kahe. A nagarI zUnya kema thaI?" | vijayacaMdra jaNAvyuM "A nagarI manuSyathI zUnya joI mane bahu lAgI AvyuM. devatAI zahera Aje zmazAna sarakhuM joI mana AkuLavyAkuLa thavA lAgyuM. aneka saMka9pa, vika9pa uThayA, paNa mananuM samAdhAna na thayuM. chevaTe utsAha ane himmatathI A nagarI ujajaDa thavAnuM kAraNa zodhavA meM nirNaya karyo. nagarImAM cAre bAju hu pharavA lAge, paNa mArA sivAya bIjuM kaMI paNa mANasa jevAmAM na AvyuM. chevaTe meM rAjamaMdiramAM praveza karyo, tyAM mArA jIbaMdhunI vijayA nAmanI patnI ekalI mArA je mAM AvI. ane parNa netrothI te raDavA lAgI. meM tene dhIraja ApI. A nagarInuM zunya thavAnuM kAraNa pUchyuM. vijyAe jaNAvyuM, cheDA vakhata ugara lAla vastra dhAka mAsa memanA upavAsa karavAvALe eka tapasvI AMhI Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra AvyuM hatuM tenA tarapha A zaheranI prajAnI vizeSa bhakti hatI. tamArA vaDIlabaMdhue mAsa upavAsanuM pAraNuM karavA mATe eka vakhata nimaMtraNa karI, rAjAnA nimaMtraNane mAna ApI te mahelamAM jamavA AvyuM. tenA pAraNA mATe sarva sAmagrI taiyAra karAvI jamavA besADaze ane vizeSamAM jamatI vakhate tene pavana uThADavA mane AjJA karI. svAmInI AjJAne mAna ApI te kAma mATe bajAvavuM paDayuM, ahA ! bhaktinI paNa maryAdA hevI ja joIe. navIna yauvana, suMdara rUpa, ane zRMgArathI bharapura mArA zarIrane joI te pAkhaMDInuM mana vikSipta thayuM. kharekhara tapasvIonuM paNa mana surUpa strIone joI calita thaI jAya che ane Aja kAraNathI vItarAga deve yogIone strIonA sahavAsathI dUra rahevAnuM pharamAna karyuM che. juo ke dareka gIo mATe ke tapasvIe. mATe Ama banatuM nathI ke temanuM mana calita thaI ja jAya, chatAM tatvajJAnamAM pUrNa praveza nahi karanAra, ajJAna kaSTa karanAra, sva-paranA vivekane nahi jANanAra, ke prathama abhyAsIonA saMbaMdhamAM AvA prasaMge banavAnuM sulabha che. sattAmAM rahelAM keTalAMka karmone e svabhAva che ke nimitta pAmI te karmone udaya thAya che, te avasare AtmajJAnamAM pramAdI ane svasvarUpa bhUlelA. abhyAsIo prabaLa karmodayane rokavA asamartha thaI. tana, mana, uparathI pitAne kAbu sattA beI deI akAryamAM Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuzavadhana 6 jjaDa thavAnuM kAraNa zuM ? 2 pravRtta thAya che, mATe AtmadazA pragaTa karanAra jIe tevAM nimittothI vAraMvAra dUra rahevuM eja phAyadAjanaka che. te tapasvI jamatAM jamatAM pitAnuM bhAna bhUlI gaye. tapasyAthI glAni pAmelA zarIramAM kAme koI prabaLa jusso uzkerI mUkya, jethI durbaLa zarIra paNa prabaLa thaI AvyuM. te avasare te te jamIne pAcho gaye, paNa rAtrIe te mehAdhIna, kAmAMdha, tapasvI gedhAnA prAgathI mArA mahelamAM dAkhala thayo ane mArI pAse viSayanI yAcanA karavA lAgyuM. jyAre tenuM kahevuM meM mAnya na karyuM tyAre mane sAma, dAma, daMDa ane bhedanAM vacanathI dama bharAvI hareka rIte kanaDavA lAge. A tapasvI hevAthI tene vadha na thAya te sAruM ema dhArI meM paNa sAma, dAma, daMDa ane bhedanAM vacanathI ghaNuM samajAvyuM, chatAM tene viSayAMdhatAne rAga jarAmAtra e che na the. Ama amArA banenI rakajhaka cAlatI hatI tevAmAM zayana karavAno vakhata thatAM tamArA vaDIla baMdhu mahArAjA jayacaMdra dvAra AgaLa AvI pahoMcyA ane amArA ApasamAM thatA AlApa chupI rIte temaNe sAMbhaLyA sAMbhaLatAMja tatkALa krodhAtura thayelA rAjAe te aparAdhI tapasvIne pitAnA mANasa pAse baMdhAvI lIdhuM. prabhAta thatAM ja tenAM kukarmo sAMbhaLI lekethI hAMsI karAtA, rAjAthI niMdA karAtA ane pagale pagale apamAna pAmatA. te tapasvIne, ceranI, mAphaka rAjAe garadana marAvyA. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra maratI vakhatanAM kAMIka zubhAzubha pariNAmathI, tathA ajJAna tapasyAnAM kAMIka puNyathI, maraNa pAmyA bAda rAkSasa jAtinA devAmAM te rAkSasapaNe utpanna thayo. tApasanA bhAvamAM thayela pitAnA apamAnane yAda karI, rAjA ane prajA upara thara dhAraNa karate te ahI AvyuM. huM teja tapasvI chuM ke jene rAjAe mArI naMkhAve. hate. mAruM baira huM vALavAne chuM ! A pramANe rAjA ane prajAne jaNAvI, rAjAne teNe tatkALa mArI nAMkhyo ane prajAne saMhAra karavA lAge, maraNanA bhayathI trAsa pAmelI prajA, pitAne jAna bacAvavA mATe jema nasAyuM tema A rAkSasanA paMjAmAMthI nAzI chuTI ane keTalAkane teNe mArI nAMkhyA. Aja kAraNathI RddhithI bharapura chatAM manuSyathI zunya A nagarI thaI che. huM paNa bhayathI nAsI jatI hatI, tevAmAM rAkSase mane pakaDI lIdhI ane jaNAvyuM ke bhadra ! tArA mATe te A sarva mAro prayAsa che. je te aMhIthI nAsI jaIza te game te sthaLethI paNa tane pAchI pakaDI lAvIza, mATe tAre A rAjamahela mUkI koI paNa sthaLe javuM nahi. tema bhaya paNa na rAkhave. tAruM rakSaNa karIza ane tArI sarva ciMtA paNa huM ja karIza." A pramANe jaNAvI te rAkSase mane AMhI rekI che. divase te kaIka sthaLe jAya che, rAtrIe pAcho Ave che, A pramANe mArA divase ahI nirgamana thAya che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuzavardhana ujaDa thavAnuM kAraNa zuM ? 27 vijayacaMdra kahe che, "he vaTemArga ! A ItihAsa sAMbhaLI meM vijayA rANIne kahyuM ke, he bhojAI! je tuM A rAkSasanuM kAMI paNa marmasthAna guhmavAta jANatI hoya te te kahI batAva ke jethI te rAkSasane chatI, rAjya ane mArA bhAInuM vera huM vALuM !" vijyA rANIe jaNAvyuM ke "jyAre A rAkSasa sUve che, tyAre je tene paganAM talIyAM ghIthI mardana karavAmAM Ave to te ghaNA vakhata paryata acetananI mAphaka mahA niMdrAmAM paDI rahe che. e avasare tamArAmAM je zakti hoya te pheravavI joIe te ja rAkSasane svAdhIna karI zakaze, paNa temAM vizeSa eTale che ke, strInA hAthavatI mardana karavAthI tene nidrA AvatI nathI. paNa purUSanA hAthavatI masalavAmAM Ave teja nidrA Ave che. temaja pagane abhaMgana karyA pahelAM je tene mAlama paDe ke "A purUSa che te te pAdamrakSaNa karavA na Ape, eTaluM ja nahi paNa pAdaprakSaNa karanArane mArI paNa nAMkhe. " A pramANe mArA baMdhunI patnInuM kahela zahera ujajaDa thavA vigerenuM vRttAMta sAMbhaLI kaI paNa tevA uttama sahAyakanI zodhamAM huM pharato hato. eTalAmAM he bhAI ! akasmAt mane tArUM darzana thayuM che, to "he uttama nara! tuM mane sahAya kara, jethI huM te rAkSasane mAre svAdhIna karUM. tArA jevA uttama nara anyane upakAra karavA mATe ja pRthvI para janma pAme che. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 malayasaMdarI caritra sajajano svIkAryamAM parADamukha rahI parakArya karavAmAM tene udyamavaMta rahe che. A caMdra cAMdanIthI potAnuM kalaMka pitAmAM raheluM sAganuM lAMchana athavA kALAza dUra na karatAM vizvane dhavala ujajavaLa kare che. duHkhI chane joI, tenAM duHkha dUra karavAnA saMbaMdhamAM zAca karatAM saMtapuruSane je duHkha thAya che teTaluM ja duHkha pitAnAM duHkha dUra karavA mATe teo prayatana nathI karatA. anya chAnuM TADha, tApathI rakSaNa karavAne mATe palAvuM pIMjAvuM, reMTiyAthI kaMtAvuM ane kurcAthI tADita thavuM, vigere keTaluM badhuM duHkha A kapAse aMgIkAra karyuM che? A vRkSo sUryanA tApane sahana karI ne chAyA Ape che. sUrya AkAzamAM paryaTana karavAno pharavAnuM kAma kare che samudra nAva, jahAja vigerenA kSebhane sahana kare che kAcabo pRthvInA bhArane sahana kare che varasAda varasavAno kaleza sahe che pRthvI sarya jene Azraya Ape che zuM A sarvane para upakAra karavA sivAya bIjuM kAMIpaNa kAraNa che? nadIe zuM pANI pIe che? 9 zuM phaLa khAya che ? varasAda zuM dhAnya bhakSaNa kare che? kevaLa A sarvane parizrama paropaka 2 mATe ja che + 0 = kAcabA upara A sarva pRthvI rahI che, evI anya darzanakonI mAnyatAne parapakaranI puSTi sAthe ulekha che.. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apakArI upara upakAra " he narottama ! tArI madadathI zahera pAchuM pUrvanI sthitimAM Avaze, prajAne jIvitavya maLaze, mane rAjya prApta thaze, ane duniyAmAM yaza vistaraze A sarvanuM kAraNa tuM pite thaIza mATe A avasare tuM mane madada kara." A pramANe vijayacaMdra kahela sarva vRttAMta, ane madada mATenI prArthanA guNavarmAe zAMtacitta zravaNa karI. - prakaraNa 6 ThuM apakArI upara upakAra rAtridevIe pitAne kALe pacheDo A pRthvIpaTTapara bIchAvI dIdho che. aMdhakALanuM sAmrAjya vatI rahyuM che, zunya nagaramAM manuSyano te zuM paNa janAvara zuddhAMne zabda saMbhaLAtuM nathI. zaheranA sarva bhAgamAM zAMti prasarI rahI che. Ave vakhate jayacaMdra rAjAnA mahelamAM be yuvAna purUSe dareka jAtanI sAmagrIo saMgraha karI gupta rIte bharAI rahelA che. kAMte kArya siddha thAya che ane kAMte zarIrane nAza thAya che, eja bhAvanA beunA aMtaHkaraNamAM ramI rahI che. A beu purUSe cAlatA prakaraNanA nAyaka vijayacaMdra ane guNavarmA che. parepakAra karavAmAM tatpara guNavarmA vicAra kare che ke "dehanA nAzathI paNa parane upakAra kare, temaja mArA upakArathI vaza thayele vijayacaMdra, Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAvasuMdarI hi pitAnA krodhane rAta karI mArA pitA tathA kAkAne mukta karaze. kAraNa ke teNe ja temane svaibhita karyA che. " ahA ! kevuM putranuM pitRvAtsalya! kevI bhakti ! ke prema ! pitAne duHkhathI mukta karavA mATe AvA duSTa zAkSasanA paMjAmAM sapaDAva nuM paNa tene svIkAryuM che, kemake atyAre rAkSasanA caraNa ghIthI mardana karavAnuM kAma tene soMpavAmAM AvyuM che. vijayacaMdra kahe che "guNavarmA ! tame jyAre rAkSa sanA caraNanuM ghIthI mardana karaze, e avasare, svaibhinI vidyAno eka hajAra jApa karI aMtamUhUrtamAM huM tene sthaMbhIne svAdhIna karI laIza." A pramANe paraspara saMketa - karI zAMtapaNe te banne yuvake rahyA che. e avasare jANe bIje ja aMdhakAra heya nahi, tema bhaya Apate rAkSasa te mahelamAM dAkhala thayo. dAkhala thatAM ja te bolavA lAgyuM are Aje A mahelamAM manuSyanI gaMdha kathAMthI Ave che! bhadde vijayA! zuM mahelamAM Aje koI manuSya AvyA che? tenI khabara hoya te tuM kahe. huM teone hamaNAM ja prANathI mukta karuM. | vijayAe javAba Ape. " hA huM pote ja mAnuSI chuM. AMhI tamArA bhayathI bIjA manuSyane praveza kyAMthI hoya ?" A pratyuttara sAMbhaLI vizvastapaNe rAkSasa eka palaMga upara suto. vijayA tatkALa tyAMthI eka bAju khasI gaI, tene badale rANIne veza paherela guNavarmA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 apakArI upara upakAra tyAM besI gaye, ane sAhasa karI ghAthI rAkSasanAM paganAM taLI mardana karavA lAgyA, A bAju vijayacaMdra paNa svaibhinI ane vazIkaraNa vidyAno jApa zarU karyo, manuSyanI gaMdha AvavAthI rAkSasa vAraMvAra palaMgamAMthI beTho thAya che, tyAre guNavarmA paNa ghaNI jhaDapathI tenA paga mardana kare che. paga madanathI vizeSa sukha thatAM thoDA ja vakhatamAM rAkSasa nidrALanI mAphaka zayyAmAM ALoTavA lAgyA. A bAju maMtra jApa para thayA ke guNavarmAe paga mardana karavAnuM baMdha karyuM ane banne jaNa rAkSasanI sanmukha AvI ubhA rahyA. pitAnI sAme ubhelA manuSyone joI rAkSasa tene mAravA uThayo. paNa maMtranA prabhAvathI svaMbhAe rAkSasa, dAMta vinAnA sarpanI mAphaka, teone kAMI paNa duHkha ApI na zakyo. chevaTe viSAda karate, dizAone jete, stabdhapaNe zAmAM ja paDyo rahyo. jyAre pitAnuM kAMI paNa jera teo pratye na cAlyuM tyAre zAMta thaI rAkSasa bolya. maMtrabaLe maMtrita karavAthI Aje huM tamAre ThAsa thaye chuM. mATe mane Adeza Ape ke mAre atyAre tamAruM zuM priya karavuM ? " rAkSasane svAdhIna thayele jANe vijayacaMdra jaNAvyuM ke, he rAkSaseMdra! tuM atyArathI A nagarI pratyenuM vera mUkI de, pUrvanI mAphaka zebhAthI bharapUra nagarI banAva, bhaMDAre dhanadhAnyathI bharapura kara." vijayacaMdranA kahevA mujaba rAkSase tema karavAnI hA kahI. divya zaktithI thoDA ja vakhatamAM pUrvanI mAphaka Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malaya suMdarInuM caritra nagarInI zobhA thaI AvI vijayacaMdra prajAne pAchI lAvI. mULa amAtyane pradhAnapada para sthApana karyo. pradhAnAdi prajA samudAye rAjyAsana para vijayacaMdrane abhiSikata karyo. vijayacaMdra paNa putranI mAphaka prajAnuM pAlana karavA lAgyA. tenA pratAparUpI sUrya anyAya aMdhakArane dUra karI vipakSane -zatrurUpa kauzikane-ghuvaDane vizeSa dusaha thaye. prakaraNa 7 muM paropakArane badale guNavarmAne ardhAsana para besArI kRtajJa rAjA vijyacaMdra namratAthI jaNAvyuM "guNavarmA ! A sarva rAjya tamArI sahAyathI ja maLyuM che, te A rAjyamAMthI tamArI IcchAnusAra grahaNa karI tamArA karelA upakAramAMthI mane aNu 2hita kare " dhanya che kRtajJa svabhAvavALA uttama purUSane ! teo kadApi pitAnA upakArIne bhUlI jatA nathI. paNa game te bhoge pitAnA upakArIne tene badale Ape ja che ghaNuM ja namratAthI guNavarmAe javAba ApTe. mahArAjA vijayacaMdra! mane A rAjyanI kAMI jarUra nathI, paNa jo tame upakArano badalo ApavA IcchatA ja he to, caMdrAvatI nagarImAM lebhAkAra ane lebhanaMdIne tame Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ palAsuMdarI cAra sthaMbhIne AvyA che, teo mArA pUnya pitA tathA kAkA thAya che, temano A aparAdha sahana karI teone baMdhanathI mukta kare. A zabda sAMbhaLatAM ja vijyacaMdra camakI uThaze. ahA ! zuM kALakuTajharamAMthI amRtanI utpatti? guNavarmA! tame zuM satya kahe che? zuM te tamArA pUjya pitA tathA kAkA thAya ane teonAM kartAvyuM ane tamAre Ave paropakArI svabhAva ? zuM vAta kare chekharekhara te mArA pitA ja lAge ! zuM vidhAtrAe AvI vicitra sRSTinI racanA karI che? guNavarmAe javAba Ape. "hA, mahArAjA ! te mArA pitAzrI che karmonI vicitra gatI che. Apa kRpA kare ane teone jaladI mukta kare | vijayacaMde jaNAvyuM. "guNavarmA! zuM kahe che ? tamArA upakAra AgaLa A kArya kAMIpaNa bIsAtamAM nathI. tethI adhikArI kArya hoya te paNa karI ApavAne huM taiyAra chuM. vizeSa eTale che ke te kArya tamArA pitAne svAdhIna che. te kAraNe huM batAvuM chuM, A zaheranA najIkanA bhAgamAM ekaga nAmane parvata che. te pahADanI guphAmAM devatA adhiSThita sugupta eka kupikA che. jenA dvArA netrapuTanI mAphaka vAraMvAra vikavara thaI baMdha che. te kupikAmAMthI thaMbhita thayela manuSyane putra pANI laI, tenA pitAne traNavAra chAMTe te te tatkALa Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 paropakArane badale baMdhanathI mukta thaI zake. paNa jo te pANi grahaNa karatAM bhaya pAme te pANI lenAranuM maraNa thAya che. guNavarmA ! pitAne baMdhanathI mukta karavAne A sivAya bIjo koI upAya nathI pitRbhakta. sAhasika guNavarmAe jaNAvyuM. "vijya caMdrajI ! kAma huM jAte karIne paNa pitAne baMdhanamukta karIza." guNavarmAnI alaukika pitRbhakti joI vicaMdra ghaNe khuzI thaI upakArIne upakAra karavA, tyAM laI javAnAM sarva sAhitya bhegAM karI bane jaNa te kupikA pAse gayA, vikasvara thayelI te kupikAmAM vijyacaMdranI madadathI, maMcikA upara besI guNavarmA aMdara utaryo. nirbhayapaNe temAMthI jala bharI dera halA, eTale vijayacaMdra mAMcI sahita ne kupikAmAMthI guNavarmAne upara kheMcI lIdho sAhasathI sevakarUpa thayelA rAkSase azvanuM rUpa dhAraNa karyuM tenA upara svAra thaI bane jaNa drAvatImAM AvyA. lAvela pANI, guNavarmAe lobhakarane traNavAra chAMTayu. pANI chAMTatAM ja te baMdhanathI mukta thaye. paNa bIjo lebhanaMdI te pUrvanI mAphaka baMdhana sahita duHkhI ja rahyo. kAraNa ke te maMtranA kalpa pramANe pitAnA putra sivAya bIjA koIthI tene chuTakAro thaI zake tema nahote. potAnA parama upakArI mitra guNavarmAne vicaMdra pradhAna mudra, ane dezAdi ApavA mATe ghaNuM Agraha karyo. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasaMdarI caritra chatAM nirlobhI guNavarmAe tene bIlakula svIkAra na karyo paNa ulaTe vijayacaMdrane vizeSa satkAra karI, rasanuM tuMbaDuM - pAchuM ApyuM kRtajJa vijayacaMdra te rasanuM tuMbaDuM ghaNu AgrahapUrvaka guNavarmAne pAchuM ApyuM. tenA vizeSa AgrahathI guNavarmAe te grahaNa karyuM. bannenI maitrImAM ghaNo vadhAro thaye. AvA paropakArI nararatnano viyega sahana kare zakya hate rAjyAdi kArya prasaMgathI vijayacaMdra pAche svadeza gaye. mahArAjA viradhavaLa kahe che. "devI caMpakamAlA ! A vRttAMta Aje saMdhyAveLAe, mArI pAse AvI guNavarmAe saMbhaLAve che mArA rAjayamAM tenA pitA, tathA kAkAe karelA nyAsApahAra-thApaNa oLavavAnA mahAna aparAdhanI teNe vAraMvAra mAphI mAgI. guNavarmAnI pitRbhakti, popakAratA, nirlobhatA, udAratA ane gaMbhIratAdi guNothI mane ghaNe saMtoSa thayA. tethI tenA pitA tathA kAkAe karelA aparAdhanI meM tene kSamA ApI eTale guNavarmA mane namaskAra karI pitAne ghera gayA. prakaraNa 8 muM majAnI adhIraja-rANIne dilAso he priye! A guNavarmA ane vijayacaMdrane ItihAsa meM jyArathI sAMbhaLe che, tyArathI mArA manamAM aneka vitarko Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 rAjAnI adhIraja-rANIne dilAse uchaLyAM hoya che. mArI zAMta mane vRddhi azAMta thaI che. mane bIlakula duHkha paDatuM nathI. vahAlI ! A ciMtAnuM kAraNa have tane spaSTa samajAyuM haze te sUra rAjAnA putre gayuM rAjya pAchuM meLavyuM ane bhAInuM vera vALyuM. guNavarmAe maraNane svIkAra karI, ApadarUpa samudramAM paDelA pitAnA pitAne uddhAra karyo he devI ! jeone putra che te manuSya kRtArtha che. Aja paryata ApaNe ghera eka paNa putra putrIne janma nathI thayo. eja ciMtAnuM mULa kAraNa che. he sucanA ! mArI pachADI deva gurUnI keNa pUjA karaze ? garbhasthAne uddhAra koNa karaze? ane mArA vaMzane keNa dhAraNa karaze ? putra vinA te kAMI banavAnuM nathI tIvra dhAravALA parazu tulya mArAthI ja A vaMzavRkSane uccheda yaze, A citAgni mArA hRdayakeTaramAM prajavalita thaI rahyo che, ane A mahAna zokanuM kAraNa paNa te patinA duHkhe dukhInI caMpakamAlAe namrapaNe jaNAvyuM vAmInAtha ! A dusaha duHkha tamane ane mane sarakhuM ja che. kaI kaI bhAgyavAna nA meLAmAM Uttama bALake sue che, krIDA kare che. mugdha vacane bele che ane pagale pagale khalanA pAmatAM mAbApane bheTI paDe Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malavasuMdarI caritra che kharekhara ghara teja kahevAya che, ke jyAM pagamAM ghugharAna, raNajhATa zabda karatA, ane pavananA jhapATAthI jenA mastaka uparanI zikhA-TelI skurAyamAna thaI rahI che tevA be, cAra apatyo-bALake gRhanA AMgaNAmAM lIlA pUrvaka kIDA karatA hoya. teono janma kRtArtha che ke uttama saguNasaMpanna putradIpaka jemaNe prakaTa karyo che." A pramANe belatAM bolatAM a5ya mehathI mohita thayelI rANI caMpakamAlAnA netrapuTamAMthI azrudhArA vahana thavA lAgI. - "ahA ! zuM mehanuM jora ! zI ajJAna dazA ! ahaMndu dharmane samajanArAM paNa tAtvijJAna sivAyanAM manuSya mehadhakAramAM lathaDIyAM pAyAja kare che. " kArya, kAraNa bhAvane samajanArI daivI caMpakamAlA, thoDA vakhatamAM jAgRta thaI, piote dhIraja rAkhI, putramehamAM vizeSa mAhita thayelA patine dilAso ApavA lAgI. svAmInAtha! putrAdi saMtati puNyanI prabaLatAthI ja maLI zake che. te kevaLa manorathe karI besI rahetAM ane puNyakAryamAM ughama na karatAM kAryasiddhi kevI rIte thaze? mATe ApaNe atyArathI ja puNyaddhi karavAne prayatna kare jeI e. je kArya samAA vaDe ke dhanavaka siddha nathI thatuM; te kArya mATe vivekI manuSyae koca nahi kare jaI e; paNa te kArya siddhimAM ADe AvatAM vidane zodhI kahADI tene dUra karavA prayatna kare joIe. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 38 sajAnI adhIraja-RNane dilAsA mATe he nAtha! zAMta thAo; ciMtAno tyAga kare. ciMtAthI vikSipta cittavALAM manuSya dhArela kAryane pAra pAmI zakatAM nathI. A vakhate mane eka vicAra sphare che ke, putra prApti nimite ApaNa banee devanI ArAdhanA karavI, kemake putra prApti mATe deva sivAya sAmAnya manuSya nI zakita nirUpayogI che. sayasUcaka rANInAM vacanethI rAjAne ghaNe harSa tha, rAjAe jaNAvyuM; "devI caMpakamAlA ! tamArA jevA uttama sahacAriNIo patinAM duHkhamAM bhAga lenArI hoya che, e mane khAtrI che. eTaluM ja nahi paNa keI kArya prasaMgane laIne patinI buddhi kuMThita thaI muMjhAI gaI hoya e avasare dhIraja tathA uttama bodha ApI zeka yA ciMtA dUra karAve che, utsAhamAM vRddhi kare che, ane sanmArgamAM paNa dere che. teja kharekhara dharmapatnIo che ane tevI sadguNasaMpanna, buddhimAna patnIne pAmI Aje huM ahebhAgya heI AtmAne kRtArtha mAnuM chuM. devI ! Aje tame je putra prApti nimite puNya vRddhi karavAno uttama raste jaNAve che, kharekhara prazaMsanIya nathI "kAraNa sivAya kAryanI niSpatti nathI. e duniyAnA dareka prasaMga anubhavAya che. te A paNa duniyAne ja prasaMga che, mATe purapAna karavAnI mukhya AvazyakatA che, pupArjana nimite supAtrone uttama Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayArI caritra jJAnI che temaja duHkhI jIne dAna ApavuM, trikaraNa zuddha zIyaLa pALavuM, devanuM pUjana karavuM. jApa kare, tapazcaryA karavI vigere upAya mahApurUSoe batAvyA che, mATe he devI ! puNya pArjana nimite ApaNe atyArathI ja sAvadhAna thavuM. puNyanI prabaLatAthI, temaja devArAdhana karavAthI aMtarAya karma dUra thatA ApaNane saMtAnanI prApti thaze. e vAta mane cokkasa khAtrIvALI ane niHsaMzaya lAge che tyAre ApaNe kyA devanI ArAdhanA karIzuM ? " caMpakamAlAe jaNAvyuM, "svAminAtha ! A prazna Apane kema udbhave ? devAdhideva, paramapUjya, RSabhadeva prabhu ApaNA ISTadeva che tene zuM Apa nathI jANatA ke, kayA devanI ArAdhanA karavA viSe Ape prazna karyo." rAjAe jaNAvyuM. priyA ! ApaNA paramapUjya, devAdhideva RSabhadeva prabhune huM jANuM chuM tathApi te kettara deva hAI vItarAgadeva che. saMsArakAryanA nimite lokottara devane ArAdhavAthI samyakatvanI malInatA thAya che. e vAta ApaNe sadgurUnA mukhethI sAMbhaLI hatI. vaLI teo vItarAga hovAthI ApaNane saMtatinuM sukha kevI rIta Apaze ? Aja kAraNa A prazna utpanna thavAnuM che. caMpakamAlAe javAba Ape. svAminAtha ! A zaMkA utpanna thavA egya che. tathApi saMtati prApti nimite devaArAdhanA gaNa karI mukhyatve aMkarArya karma Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAnI adhIraja-rANInA dilAsA kSaya thavA nimite devanuM ArAdhana karavAmAM Ave te mithyAMttva prAptinA ke samyakttva dUSita thavAnA saMbhava nathI * temaja ' vItarAgadeva saMtati sukha kevI rIte ApI zake ?' tenu samAdhAna meM gurUmukhathI sAMbhaLyuM che ke, pratyakSapaNe vItarAgadeva kAMI nathI ApatA, tathApi je je vastu maLe che te puNyAdayathI, A aMtarAya yathI, athavA ubhayathI maDhe che. A puNyAya karavAmAM ke, aMtarAya krama kSaya thavAmAM vItarAgadevanuM pUjana, smaraNa ke ArAdhana kAraNarUpa thAya che. che zubhAzubha kama ba dhanamAM, zubhAzubha pariNAme para kAraNa che zubha pariNAma thavAmAM uttama AlaMbanA nimite kAraNa che. A kAraNathI kAya'nI utpatti thAya che kadAca kAraNamAM kArya nA upacAra mAnavAmAM Ave teA harakata jevu nathI ane A apekSAe ja kahevAmAM Ave che ke, vItarAgadevanA khArApanathI amane amuka vastunI prApti thaI. vItarAgadevanA ArAdhanathI vastuprApti thavAmAM khIjuM kAraNa ema paNa mAnavAmAM Ave che ke vItarAgadeva tarapha atizaya bhakita naiI puNyathI prerAyelA, zAsanAdhiSThita samyakatva dhArI deva devIe tuSTamAna thaI sahAyakArI thAya che. athavA pratyakSa thaI duHkha dUra karI IcchIta manArathA pUraNa kare che. mATe he svAmInAtha ! zubha bhAvathI devA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasu darI tri dhidevanI ArAdhanA vigere zubha kAryo karavAthI avazya ApaNA maneArathe siddhi thaze; kema ke nimitta malavAna ane uttama che. 41 rANI ca'pakamAlAnAM AvAM gaMbhIra vicAravALAM vAkayA sAMbhaLI mahArAjA vIradhavaLa ghaNA Sita thaye saMsAra rathamAM AvuM sudara ane ati upayAgI cakra joI potAne kRtArtha mAnavA lAgyA teja divasathI te da'patIe devAdhidevanI ArAdhanA karavI zarU karI ane AnadamAM divasA pasAra karavA lAgyAM prakaraNa 9 su ca'pakamAlAnuM haraNa :; aMte unA-rANInA zayana gRhamAM rANI caMpakamAlA ane rAjA vIradhavaLa eThA beThA sukha mAna thI vinAdI vArtA karI rahyA hatA, evAmAM akasmAt dIna mukha karI rANI caMpakamAlAe jaNAyuM. " svAminAtha Aje mArU jamaNuM netra pharake che, huM nathI jANatI ke, A azubhasUcaka nimitathI mane kAMI bhUta graha naDaze ? mArA upara vidyutpa.ta thaze ? sa svanuM apaharaNa thaze ? kAI rAga, thaze ? ke prANanA saMzaya thaze ? Aje cena paDatu nathI. " AtaMka utpanna mane jarA mAtra Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMpAmAlAnuM apaharaNa varadhavale jaNAvyuM, "priya strIonuM jamaNuM netra pharake te azubha sUcaka che. chatAM tuM bIlakula bhaya na rAkhIza, hRdayamAM aghati na karIza, kAMI virUpa thavAnI zaMkA paNa na karIza. sUryodayathI aMdhakArane leza paNa bhAga rahetuM nathI. tema jyAM sudhI huM rAjyanuM pAlana karanAra chuM. tyAM sudhI tAre jarA paNa bhaya rAkhavA jevuM nathI; tema chatAM kadAca koI paNa tane virUpa thaze, te pataMganI mAphaka tArI sAthe ja mane paNa agninuM zaraNa thaze, ItyAdi zabdathI rANIne dhIraja ApI rAjA rAjasabhAmAM AvI rAjyakAryamAM pravRtta thaye. A tarapha jema jema rANInuM jamaNuM netra vizeSa karavA lAgyuM, tema tema tene mahelamAM, udhAnamAM ke nagaramAM koI paNa sthaLe zAMti na maLI. cittanI udAsIna vRttivALI rANI, uvAnAdikamAM pharI pharI thAkI, chevaTe madhyAnha veLAe mahelamAM pAchI AvI potAnA palaMga upara zayana karyuM ane dhIme dhIme kAMI nidrA pAmatI hoya tema netro mIcAyAM. thoDA vakhata pachI vegavatI dAsI hAthathI mastaka kuTatI, pagale pagale khalanA pAmatI, azrudhArAthI hRdayane bhIjAvatI, rAjasabhAmAM AvI rAjAne kahevA lAgI. mahArAjA vIradhavaLa mahArANI caMpakamAlAnuM " A ardhAkya sAMbhaLatAM ja zakAtuM dAsIne joI bhayabrAMta thayele rAjA belI uThaya. " hA devI ! va vazathI zu tarUM AmaMgaLa thayuM ? zuM tArUM jamaNuM netra pharakatuM hatuM Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ palAsuMdarInuM caritra te saphaLa thayuM ? are vegavatI ? javAba Apa, rANI caMpakalAnuM zuM thayuM? A snehI hRdaya vilaMba nathI sahana karI zakatu. " rUdana karatI vegavatIe ghaNI mahenate javAba Ape. e dhIra, vIra ziromaNi mahArAja ! tArA be kAna ane hRdayane vajInI mAphaka kaThaNa kara. huM temanA saMbaMdhI vRttAMta jaNAvuM chuM. jayAre mahArANInuM jamaNuM netra vizeSa pharakavA lAgyuM tyAre temane mahelamAM bIlakula AnaMda na Ave; tethI ame sarve zahera bahAra udyAnamAM gayAM, tyAM paNa temanuM citta zAMta na thayuM, tyAre upavanamAM gayAM ema aneka vizrAMtinA sthaLe pharavA chatAM jyAre temane koI sthaLe zAMti na vaLI, tyAre ame sarve thAkIne pAchAM mahelamAM AvyA. teo palaMgamAM sutAM, ane mane jaMgalamAM keTalAMka pAMdaDAe lAvavA mATe mekalI. mahArANI nidrAdhIna thayAM jANuM sarva parivAra, khAvA pIvA vigere kAryamAM re. huM jaMgalamAMthI keTalAMka temane upagI pAMdaDAMo laI tatkALa temanI pAse AvI, tevAmAM te palaMganI aMdara lAkaDAnI mAphaka ceSTA 2hita meM temane joyA. huM nathI jANatI ke mahArANInAM prANa zuM kaI roganA kAraNathI viSathI ke mahAna duHkhathI gayAM haze ?" dAsInA mukhathI vajapAta sarakhAM yA haLAhaLa jhera sarakhAM vacana sAMbhaLatAM ja rAjA, ekadama mUcha pAmI dharaNI para DhaLI paDaye. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMpAmAtAnuM haraNa najIkamAM rahelA pradhAna maMDaLe zItaLa vAyu viMjavAthI, ane caMdanadravanA siMcana karavAthI, keTalIkavAre rAjA mUrchA rahita thaye, jAgRtimAM AvatAM rAjA nIce pramANe vilApa karavA lAgyA - "are nirdaya deva ! te mane prathama kema na mAryo? jethI rANunA amaMgalanI vAta sAMbhaLavAne mane prasaMga ja na prApta thAta. are durdeva ! te garelInI puMchaDInI mAphaka taraphaDate mAre ardha AtmA chedI nAMkhe, te have pAchaLa rahela ardhane paNa jaladI nAza kara. " he dakSadevI ! dakSINa netra kuravAnA bahAnAthI tAruM mRtyu te mane prathamathI ja jaNAvyuM hatuM; chatAM huM tAruM rakSaNa karI na za; tAre mAthe vipadA AvelI jANavA chatAM, pratikAra karyA sivAya ja besI rahyo. mATe ja huM ajJAnI, mahA pApI ane buddhinA lezathI rahita ja chuM. je tema na hatA te prathamathI ja kAMI upAya jata - A pramANe potAnI niMdA karatAM, netravArithI ja pRthvI pIDa siMcatA, ane vilApa karatAM rAjAe samagra parivArane raDA pharI rAjA pRthvI para paDI gaye. vaLI uTha, DIvAra beThe, DIvAramAM cAlavA lAgyA, A jagatane zUnyarUpa jovA lAge, vaLI kSaNavAramAM vilApa karavA lAgyA. rAjAnI AvI sthiti joI, svAmIne duHkhe duHkhI thayela pradhAnavarga gadgad kaMThe rAjAne vijJapti karavA lAge. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarInuM caritra maherAjA ! Ama vilApa zA mATe kare che? A zIghra cAle. mahelamAM jaIne tapAsa karIe ke daivI caMpAkamAlAnA zarIranI avasthA hAla kevI che, jheranA prayAgathI kadAca manuSyeA zvAseAzvAsa rahita thAya che, tyAre temanA jIva nAbhimAM hAya che, tevuM mahArANInA saMbaMdhamAM teA nathI banyuM ? A pramANe badhAnAnI preraNAthI skhalanA pAmatA page parivAra sahita rAjA, rANInA mahelamAM Ange. tyAM AvIne jue che tA, kASTanI mAphka nahi kholatI ke nahi kriyA karatI rANIne dIThI. rANIne AvI sthitimAM jotAMja, snehI rAjA netrA bhamAvIne akasmAt mUrchA - dhina thaI pRthvI para paDI gaye. zItaLa pANInA chaMTakAvathI netro ughADI keTalIka vAre rAjA beThA thayA. paNa rANInI tevI avasthA joI, rAjA pharI mUrchA khAI nIce pAce. Ama vAraMvAra mUrchAmAMthI uvuM ane pAchuM mUrchAmAM pAchuM paDavuM, AvI bhayaMkara dA rAjA anubhavavA lAgyA pradhAnAe rANIna zarIrane sarva bAjue tapAsyu paNa kAI sthaLe sarpanI dADhAnA ghAta, ke chidrAdi kAMI paNa jovAmAM na Avyu. tema viSanA prayAga paNa na jaNAyA 45 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradhAna maMDaLa ciMtAmAM ja - + + prakaraNa 10 muM. pradhAna maMDaLa ciMtAmAM mi ! rANInuM zarIra akSata-AkhuM che. jherane prAga paNa jaNAtuM nathI te zuM A rANInA prANa koI hRdayanA duHkhathI, ke duSTa devanA kepathI cAlyAM gayAM haze? jo tema na hoya te akSata zarIra hAvuM na joIe rANInA mAhathI mohita thayela rAjA avazya maraNa pAmaze. rAjAnA maraNathI rAjyane nAza thaze. kAraNa ke rAjya dhAraNa karanAra eka paNa kumAra nathI. - subuddhi pradhAne jaNAvyuM. " mahAamAtya ! koI paNa prayoga karI atyAre kALalaMghana-vakhata laMbAvavAnI jarUra che, kAraNa ke vakhata jatAM ApaNane rAjAne bacAva karavAne koI paNa upAya kurI Avaze " - bIjA maMtrie jaNAvyuM " mahAnubhAva ! kALakSepa kevI rIte karI zakAya ? " subuddhie jaNAvyuM "rAjAne ApaNe jaNAvIe ke rANIne viSa caDeluM che, hajI jIve che, teno jIva nAbhimAM che, mATe maNi, maMtra, auSadhyAdike karI tenuM jhera utAravAne pravega ajamAvo A vAta sarvane anumata thavAthI mukhya pradhAna rAjA pAse AvI kahevA lAgyo. mahArAjA ! rANI hajI jIve che, temane jhera caDyuM che. hajI temane jIva nAbhimAM raheluM che. " Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ palAsuMdarInuM caritra 47 A vAkya sAMbhaLatAM ja rAjA jANe amRtathI siMcAye hoya tema uzvAsa pAmI jAgRta thaI kahevA lAge che, sevaka! doDe, deDe, viSa utAranAra jaDIbuTTI bhaMDAramAMthI lAve. viSa dUra karanAra maNi lAve, zaheramAM jeTalA maMtravAdIo hoya te sarvane bolAve. ane rANene jaladI viSarahita kare. " rAjAne Adeza thatAM ja, jaDIbuTTI, maNi, ane maMtravAdI sarva vastu hAjara thayAM. subuddhi pradhAnanA kahevA mujaba rANIne ekAMtamAM sthApana karI tarataja maMtravAdie e mAtrakriyAdi prayoga zarU karyA rAjA vicAra kare che. "hamaNAM rANI zvAsa leze, hamaNAM daSTi vikasita-ughADI karaze, hamaNAM bolaze, hamaNAM beThI thaze; A pramANe rAjAne vicAramAM ne vicAramAM ja aradhe divasa ane ghaNI mahenate rAtri paNa pasAra thaI gaI. buddhimAna pradhAne ATale vakhata te pasAra karAvI zakayA; paNa rANInA zarIramAM karelA prayoganI kAMI paNa asara na thaI. prAtaHkALa thatAM ja sarva pradhAne nirUpAya thaI vicAra karavA lAgyA ke have Aje ApaNe rAjAne maraNathI kevI rIte bacAvIzuM? rANInA sanehapAzathI baMdhAyele rAjA avazya maraNa pAmaze. akRtima sanehavALAnI maraNa sivAya bIjI koI gati nathI. hA ! hA ! rAjAnAM maraNathI A rAjya, rASTra, keza, caturaMgasenA, ame, ane sarva prajAo Aja anAtha thaIzuM. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradhAna maMDaLa ciMtAmAM te A pramANe ciMtA samudramAM DUbelA sarva pradhAne, zAkhAthI bhraSTa thayelA vAnaranI mAphaka vilakhA thayA. pUrvanI mAphaka pitAnI vallabhAne ceSTA rahita joI, rAjAne kaMDa rUMdhAI gaye, chatAM ghaNuM mahenate gagaDDa kaMThe vilApa karavA lAgyuM. "he devI ! tane sajIvana karavA mATenA A sarva prayoga niSphaLa nivaDyA che have tu kayA upAye karI sajIvana thaIza? he vallabhA ! ATalA vacanathI ATalA badhA upAye karavA chatAM tuM kema bolatI nathI? huM te dhAruM chuM ke mane ahI mUkIne tuM paralekamAM cAlI gaI che priyA ! tArA sivAya mArI eka ghaDI te mAsa samAna jAya che. ane divase te varSa samAna jAya che, te bAkInuM AyuSya mAruM kevI rIte nirgamana thaze ? vahAlI ! A mArI kauzalatA ane zakti dhikkArane pAtra che ke tArI ApadA jANavA chatAM tAruM rakSaNa mArAthI na thaI zakayuM, are devI ! mane mUkIne tuM kyAM gaI? eka vAra AvIne tArUM sthaLa mane jaNAva tyAM AvI tArUM mukha joI huM tRpta thAuM. " A pramANe vilApa karatA duHkhI rAjAne mahAna mUcha AvI gaI zItopacAra karatAM jAgRtimAM Avele rAjA pradhAnone kahevA vAgye. "he maMtrIzvaro ! tame sarve mAruM eka vacana sAMbhaLe. ATale lAMbo vakhata javA chatAM paNa tame kaI devIne sajIvana karI na zakyA, mAre nice devInI sAthe Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradhAna maMDaLa ciMtAmAM 49 maravuM che. nahitara devInA virahathI mArA prANa pitAnI meLe ja uDI jaze pradhAna have vilaMba na kare. geLA nadInA kinArA upara kANanI citA jaladI taiyAra kare. rANInA viyogathI dagdha thatA mArA AtmAne citAmAM praveza karAvI zAMti ApuM. azrujaLathI pRthvItaLane bhIjAvatA pradhAne kahevA lAgyA hA ! hAhA ! mahArAja ! Aje ame sarve jIvatA ja rasAtaLamAM peThA. sUrya asta thayA pachI zuM kamaLAkAra vikasita hoya ? pitAnA maraNa pachI nirAdhAra bALakanI zI dazA ? koNa AdhAra ? pANI vinA jema mAchalAMe jhurI jhurI, taDaphaDI taDaphaDI, prANa kheve che. tema he nAtha ! tamArA sivAya puNya vinAnA anAtha ane pRthvI pIDa para ALoTatA amArI zI sthiti thaze ? amArA para prasanna thAo. A meha mUkI che. dauryatA dhAraNa kare. maraNanA pariNAma mUkI cikarALa rAjya karo. tamArA sivAya zatrue rAjya grahaNa karaze. zaranI mAphaka prajA reLAze, pRthvI nirAdhAra thaze ane ame anAtha thaIzuM. he rAjana ! tamArA jevA vIra purUSe paNa jyAre dhIratAne tyAga karaze te, nirAdhAra A dauryatA kene zaraNe jaze? kone Azraya karaze? vaLI mahArANI prANu rahita thayAM temAM karma pariNAma ja kAraNa che. AthI saMsAranI asAratA prakaTapaNe jaNAI Ave che duniyAne kaI padArtha cirakALa eka ma-4 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra ja svarUpe rahI zakatA ja nathI, tenA saMkhamAM mahAtmA kahe che ke. rAnana : ghereTrAmya TheravAzcArjina : || devendrA vItarAgAzca mucyate naiva karmaNA // rAjAo, vidyAdharA, vAsudevA, cakravartio, devendro, ane vItarAgAne paNa kama cheDatAM nathI, ahA ! AvA mahAna sAmarthyavALA mahApurUSone paNa karela kama bhegavavAM paDe che, te ApaNane bhAgavavAM paDe temAM Azcaya zuM! he nAtha ! tame karmanuM mahAtmya jANanArA vivekI chA, chatAM A pramANe pataMga maraNu karavu tamane kAI paNa rIte ceAgya nathI ja. pradhAnanAM vacane sAbhaLI, zAkathI ku MThita hRdayavALA prajAnAthe, uttara ApyA. " mArA hitastrI maMtrIzvare ! tame mane je meSa ApA che, kamanI pariNati, saMsAranI asAratA ane anityatA, jaNAvA che, te sava huM jANuM chuM; paNa mAhanI sthiti keAI ajAyakha jevI vicitra che, rANInA mAhathI mAhitAtmA, 'hu' atyAre yuktAyukata kaMI "paNa vicAra karI zakatA nathI. temaja jyAre rANIe peAtAnuM dakSiNa netra pharakavAnuM mane jaNAvyuM, tyAre tene kaI paNa azubha thAya teA tenI sAthe maraNa pAmavAnuM meM vacana ApyuM che. te pAtAnI chahavAthI khelAyelu AvuM sukhAnu sulabha, kA` paNa mArAthI na khanI zake tA asatyavAdI manuSyAmAM huM prathama paMkita dharAvanAra ja " kahevAuM. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAnI haTha ane prajAnA vilApa 51 A janmathI laI atyAra sudhI mArU paNa vakhata anyathA thayuM nathI A ja paryaMta khelyA nathI ane atyAre jo huM maraNu na pAmuM te vacana kAi huM asatya mArUM satyavrata kevI rIte rahe? ' kharekhara uttama purUSo jyAM sudhI duniyA duniyA para tee khelelu vacana pALe che, samajanArA saMtapurUSaSa satya mAne che, ' jIvatA che ke, tyAM sudhI satyane ja potAnuM jIvana sivAya peAtAne marelA ja mATe huM pradhAna ! mArA mATe tathA rANInA zakhamRtaka mATe citA taiyAra karAve, hai' sava duHkhAne jatAMjalI ApuM. A pramANe pratyuttara ApanAra rAjAne, pradhAne e aneka prakAre samajAvyeA; chatAM rANI uparanA snehane laI kaI paNa prakAre rAjA maraNanA nizcayathI pAche na hayeA. tyAre sa` pradhAne mauna dhAraNa karI, zunya cite ane udAsInapaNe eka khAju ubhA rahyA. ' --- prakaraNa 11 su rAjAnI huDa ane prajAnA vilApa rAjAe kahyu are pradhAneA ! udAsa thaIne kema ubhA ? tame paNa Ama niSThura zA mATe thAo che ? huM koI paNa rIte jIvatA rahevAnA nathI vilaMba karI mane vizeSa zA mATe rIkhAve che ?" Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra rAjAnA A praznane kAMI paNa uttara na vALatAM zyAma mukha karI, jamIna upara daSTi sthApI, pradhAnamaMDaLa ubhuM ubhuM jhUratuM hatuM, citA racavA mATe pradhAnane nirAdara jaI rAjAe pitAnA bIjA mANasane te kAma mATe preraNA karI. te manuSyae vinA upAye rANI mRtakane snAna karAvI. puSpAdikathI pUjana arcana karI, zIbikAmAM sthApana karyuM eTale parivAra sahita rAjA te zIbikAnI sAthe gaLA nadInA kinArA tarapha cAlate thaye. lekapriya ane prajAne pitA AMtara duHkhathI duHkhita thaI Aje citAnaLamAM baLI maravA jAya che. A vArtA zaheramAM phelAtAM ja AbALa vRddha sarva manuSyoe anAja te zuM paNa pANI sarakhuM paNa pIdhuM nahi ane kevaLa azrujaLathI bhUminuM siMcana ja karyuM te divase zaheramAM koI hasatu nahi. loko ApasamAM AlApa saMlApa karatA nahi. paNa sarva loke rAjAnA zokathI zyAma mukhavALA jaNAtA hatA AkhA zaheramAM zekanuM sAmrAjya vyApI rahyuM hatuM. vajathI haNAyelanI mAphaka, jhera caDavAthI dhRNAyamAna thatAnI mAphaka, athavA sva cerAI gayeluM hoya tenI mAphaka, AkhA zaheranAM manuSya zunya hRdayavALA jaNAtAM hatA. zekanI chAyA eTalI badhI chavAI rahI hatI ke, paMkhIoe curNa khAvI baMdha karI dIdhI janAvaree cAra khAvAne tyAga karyo. tyAre vicAravAnuM manuSyoe . Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAnI haTha ane prajAne vilApa sarva tyAga karyo hoya, temAM Azcarya zAnuM? "huM kuLadIpaka putra ! davarUpa vAyue tane tatkALa bujhAvI nAkhyo. tArA sivAya ame duHkharUpa aMdhakAramAM gothAM khAtAM, ApadAonA khADAmAM paDIzuM. hA !hA! Aje amArA vaMzane uccheda thaye. are amArI ciMtA koNa karaze? A pramANe kuLa vRddhA strIo vAraMvAra vilApa karatI hatI "rAthanI dhurA vahana karanArA ane buddhimAnAmAM khapatA amane dhikkAra thAo are ! Aje amArI buddhi kuMThita thaI gaI. koIpaNa, buddhi prayogathI ame rAjAnuM rakSaNa karI na zakyA." A pramANe vicAra karatuM amAtyamaMDaLa ubhuM ubhuM jharatuM hatuM. ' he prajA pALa! he kAmanI mAphaka manahara mahArAjA have ame tane kyAM joI zuM? " A pramANe kahI nagaranI nArIo vAraMvAra rUdana karatI hatI." he deva ! putranI mAphaka pAlana karelI A prajA have rIranI mAphaka roLAze ? "rAjamArge cAlanAra loke A pramANe rAjAne saMbhALI rahyAM che. he rAjA ! mALI jema vRkSane pANI siMcI siMcIne vRddhi pamADe che. te tamArA prasAda jaLe karI A janmathI vRddhi pAmelAM amAre, tArA sivAya ke uddhAra karaze ? " yAcaka loko rAjA AgaLa belI rahyA che. - he narendra ! dauryatA, zuratAgaMbhIratA, udAstA, satyatA, dAkSiNyatA, upakAra buddhi ane karUNAdi uttama bArIma purU Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malavasudI yAtra guNa Aje amArI sAthe ja nirAdhAra thayA " A pramANe belatA paMDita purU zeca kare che. ' "he deva ! Ama karavuM tane bilakula ucita nathI." e pramANe sarva prajAnA mukhathI zabda nIkaLI rahyA che, chatAM rAjA eka phITI be na thaye. arthAt teNe pitAne vicAra na ja badalo. pitAnuM dhAreluM kArya pAra pADavA prajAnA bolavA tarapha lakSa na ApatAM goLA nadInA kinArA upara rANInA mRtaka sahita te AvI pahoMce. rANanA mRtakanI pAlakhI ekabAju mUkI manuSya citA khaDakavA lAgyA. A bAju snAna karavA nimitte rAjA nadImAM utaryA. manuSyanAM uSNu adbhajaLathI geLA nadInuM pANI paNa kAMIka ubhu thayuM hoya ema jaNa tuM hatuM rAjA pUrNa utsAhamAM jaNAte hato. tenA manamAM e ja vicAre cAlatA hatA ke, "jaladI citA saLagAvAya te ThIka. jethI rANInA mRtaka sAthe baLI marI, anya janmamAM tenA samAgamane huM bhAgI thAuM." rAjA snAna karI bahAra AvyuM ke, te nadInA pravAha mAM uparanA bhAgathI eka lAMbu pUla kASTa taratuM najIka AvatuM jaNAyuM. te kASTane joI pradhAne nadImAM taravAvALA one hukama karyo ke, A taratA AvatA lAkaDAne bahAra kADhe. kemake citAne lAyaka kANe ghaNAM thoDAM AvyA che. pradhAne Adeza thatAM ja taravAvALAoe nadInA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zekamAM have uMDA jaLamAM praveza karyo, ane DI ja vAramAM te kASTha nadInA pravAhathI bahAra kinArA para lAvI mUkayuM. rAjA paNa te kASTanI samIpa AvyuM. tapAsa karatAM te kASTa ghaNA ja majabuta baMdhanathI baMdhAyeluM jaNAyuM. prakaraNa 12 muM. zekamAM harSa A kASTane AvI majabUtIthI bAMdhavAnuM kAraNa zuM? A kASTa piluM te nahi hoya ? A nadImAM keNe tene vahetuM mukayuM haze ? pitAnI meLe zuM taNAI AvyuM haze? vigere aneka vitarko karatA rAjAe tenA baMdhane teDI nAMkhavAne sevakone Adeza Ape. baMdhane teDatAM ja te kASTanA be bhAga thaI gayA. uparathI eka bhAga 2 karatAM ja tenA polANamAM rahelI rANI caMpakamALA akasmAt sarvanA jovAmAM AvI. tenuM zarIra bAvanA caMdanathI vilepana karAyeluM hatuM. kasturI Adi uttama sugaMdhI drajone parimaLa tenA zarIra uparathI chuTatuM hatuM, tenA mALAmAM suMdara mitIne amUlya hAra zebhI rahyo hato, ane netre kAMIka nidrALu hoya ema jaNAtAM hatAM. ahA ! zuM akasmAta amRtanI vRSTi ! kASTanA polANamAM rANane jotAM ja rAjA pramukha sarva leke meTA harSanAdanI udSa Na pUrvaka bolavA lAgyA ahe! Azcarya ! Azcarya ! zuM puNya prAgabhAra! kacarAnA Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayajudI zAstra ukaraDAmAMthI ratnAvALI hAra maLI Ave tema, kASTamAMthI jIvatI mahAdevI ApaNane maLI AvI. A harSa sAthe ja rAjA vicAramAM paDe che, je rANInA mRtakane zibikAmAM nAkhIne AMhI lAvyA chIe te kharI rANI ke A ? athavA zuM te paNa nahi ane aA 5Na nahi A vAtamAM zuM kAMI chaLa, prapaMca jaNAya che? athavA teja jIvatI rANI bhaya pAmIne A kASTramAM pesI gaI che? paNa te saMbhava thato nathI. tyAre AmAM satya zuM che te jANavA mATe rAjAe sevakane Adeza karyo. are sevake ! zibikAmAM tapAsa kare ke rANInuM mRtaka maDaduM che ke nahi? rAjAne hukama thatAM ja rAjapurUSe, zibikA tapAsavA deDayA. eTalAmAM te zibikAmAM raheluM mRtaka, hAthathI hAtha ghasatuM, dAMtathI dAMta pIsatuM, are "huM ThagA chuM" A pramANe belatuM, sarva, lekanAM jotAM ja AkAzamAM uDI gayuM. A banAva jotAM ja leke bhayathI kaMpavA lAgyA. alita vANIe, ane utsuka cite rAjAne teoe A banAva nivedita karyo vismaya ane AnaMdathI pUrNa hRdayavALe rAjA kene kahevA lAgyuM A vRttAMtanA kharA paramArthane ApaNAmAMthI kaI jANatuM nathI, paNa kANamAM rahelI gaNI ApaNane Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAkamAM hara --- ------- kharI hakIktathI mAhItagAra karaze. A nizcaya karI ane rANIne kahevA lAge. priyA ! kharI hakIkata zuM banI che te amane jaNAvI amArA sarvane saMzaya dUra kara. rAjAnA A vAkya kAne AvatAM ja rANI nidrAmAMthI jAgRta thaI ane sanmukha ubhelA rAjAnA mukha upara ekI najare joI rahI. daSTi sAthe daSTi maLatAM netramAMthI azrunI dhArA vahevA lAgI. e avasare bane daMpatIne je AnaMda, sukha ke harSa thayo hato te kahevAne kavi asamartha che devI devanI mAphaka nimeSemiSa rahita keTaleka vakhata rahI, harSAzruthI virahAnaLa bujhAtAM ja rANe pUchavA lAgI. svAminAtha ! A nadInA kinArA upara Apa kayAMthI? pANIthI jharatAM bhinAM vastro Ape zA mATe paheryA che? A sarva leke AMhI zA kAraNathI ekaThAM maLyAM che ? A najIka citA kone mATe racI che? A mRtaka vahana karavAnI zibikA dekhAya che te zuM keImaraNa pAmyuM che ? A praznonA uttara mane Ape." - rAjA adhIro thaI bolavA lAgyuM. "devI ! A sarva vAta huM pachIthI jaNAvIza. paNa prathama tame tamAruM sarva vRttAMta amane jaNAve." devI! tuM kayAM gaI hatI ? kayAM rahI hatI? ghuNanI mAphaka kAsTamAM kevI rIte peThI ? kaMThamAM rahela hAra keNe Akhyo ane nadInA pravAhamAM kevI rIte vahana Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malakasurInuM caritra thaI? A sarva vRttAMta amane Azcarya pamADanAra che." rANIe maMda uttara ApyuM. " Apane prathama mArUM ja vRttAMta sAMbhaLavuM che te A najIka dekhAya te vaDavRkSanI zItaLa chAyA nIce cAle che, tyAM jarA vizrAMti laI zAMta citte te sarva hakIkata huM Apane jaNAvuM." rANInA A uttarathI sarva kene harSa thaye, rAjAdi sarve te vaDanI chAyA nIce pitapatAne gya sthAne te vRttAMta sAMbhaLavAne utsuka thaI beThA. - prakaraNa 13 muM. malayAcaLane pahADa gASabhadeva prabhunuM maMdira. svAminAtha ! A vAtanI te Apane khabara hatI ke mAruM jamaNuM netra pharakatuM hatuM. A azubha nimittathI mane koI paNa sthaLe rati thatI nahatI. vanAdikamAM bhamI bhamIne huM pAchI mahelamAM AvI ane vegavatIne jhADanAM pAdaDAM lAvavA mATe vanamAM mekalI. e avasare nidrAthI mArI AMkho gherAvA lAgI, tyAre zayana karavA mATe meM palaMgano Azraya lIdhe. ane nidrA AvI ke tarata ja kaI durAtmAe mane upADI lIdhI. ahIMthI uThAvI eka pahADanA zikhara para mUkI te duSa, niSphara tyAMthI ke anya sthaLe nAsI gayo. e avasare bhayathI mAruM zarIra kaMpavA lAgyuM. pahADane pradeza ghaNe ramaNIya jaNAte hate. thApi mane Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayAcaLane pahADa abhadeva prabhunuM maMdira 59 te e avasare khAvA dhAvatuM hoya tema jaNAtuM hatuM. bAvanA caMdanane sugaMdhI parimala jorathI mArA zarIra sAthe aphaLAtuM hatuM, tathApi mane duHkharUpa ja lAgata. vRkSanI ghADhI ghaTAo cArebAju AvI rahI hatI, tathApi nirjana pradeza bhayaMkara lAgatuM hatuM. cAre dizAnAM daSTi pheMkatI huM zIlAtala parathI beThI thaI, AgaLa pAchaLa najara karUM paNa tyAM koI manuSya jaNAtuM nahatuM. kevala siMha, vyAdha rIMcha ane tevAja vikarALa prANionA zabada saMbhaLAtA hatA, AvI duHkhada sthitimAM sAhasa avalaMbI eka dizA tarapha meM cAlavA mAMDayuM. cAlatAM cAlatAM vicAra karatI hatI ke, te mArI ramaNIya nagarI kyAM ane A nirjana pradeza kayAM ! mAre prANavallabha kayAM rahyo ane teno meLApa mane kevI rIte thaze? niSkAraNa bairIe mArUM apaharaNa zA mATe karyuM haze ? A Apattine nistAra mATe kevI rIte pAme? A jaMgalamAM huM ekalI zuM karIza? mArA prANavallabhanuM zuM thaze? vigere vicAra karatI, ane pagale pagale khalanA pAmatI huM keTalIka bhUmi pahADa uparaja cAlI gaI, tevAmAM eka vizALa, bhavya maMdira mArI najare paDayuM te maMdiranAM dvAra khullAM hatAM. himmatathI meM temAM praveza karyo, te maMdiramAM kaSabhadeva prabhunI suMdara, ane zAMta mUrti jovAmAM AvI. te prabhunAM darzana thatAM ja, mane mArA dukhamAMthI kAMIka vizrAMti maLI. mArI aneka Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malAdarInuM caritra AzAe sajIvana thaI. sarva duHkhane bhUlI gaI ho tema mArA manamAM zAMti ane hiMmata AvI. AvA nirjana pradezamAM ane ApattinA samayamAM A mahAna prabhunuM darzana thavuM eja mArA bhaviSyanA zubha sUcakanI nizAnI hatI. huM te kRpALu devanI ekAgra citte stuti karavA lAgI. "he anAthanA nAtha! paraduHkha bhaMjana ! kapAsamudra! vItarAga deva! huM tAre zaraNe AvI chuM. mahAna ApattiomAMthI uddhAra karanAra tuM ja "zaraNAgata vatsala bIrUda dhAraNa karanAra che. janma maraNanAM duHkhothI mukta karanAra paNa tuM ja che. tuM ja paNe jJAnI che. tArA hitopadezathI anAdi karmabaMdhanathI mukta thAya che. aMdhakAramAM dIpakanI prApti, marUbhUmimAM sarovaranI prApti, vRkSavinAnA pahADa upara kalapakSenI ghaTA ane samudramAM vahANane meLApa the jeTalo AnaMdadAyaka che; tethI vizeSa prakAre he prabhu! tArUM darzana sukharUpa che. AvI ApattimAM tAruM darzana mahAnuM puNyadayathIja prApta thayuM che, te he prabhu! tuM mArAM bAvyaMtara duHkhane uccheda karI, akhaMDa sukha Apa, " prakaraNa 14 muM. malayA devI, " he suMdarI tAre mAthe AvuM duHkhanuM vAdaLa AveluM chatAM jInezvara bhagavAna upara tArI sAcI daDha Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayA devI bhakti, ane dharmaparAyaNapaNe joI iSabhadeva prabhunI adhichAtRdevI huM tane madada karavAne mATe tArI AgaLa prasana thaI chuM. A AdijInaMdranA bhuvanane najIkamAM ja rahetI ane A bhavananuM rakSaNa karatI, "tuM' cakezvarI devI samajaje. A malayAcaLanA pahADa upara mArUM bhuvana hovAthI, mArUM bIjuM nAma malayAdevI paNa leke kahe che, mArI svamI-eka dharma pALanArI bahena ! tu daurya rAkha, bhaya makIde. huM tAruM rakSaNa karavA mATeja AvI chuM." A pramANe kahI AdarapUrvaka teNIe mArA hAthamAM keTaluMka caMdana ApyuM malayAdevInuM mArA upara AvuM vAtsalya joI, mane ghaNI dhIraja AvI meM devIne pUchayuM "he devI! mArUM keche, ane zA hetuthI haraNa karyuM che? mArA svAmine have mane meLApa thaze ke kema?" devIe jaNAvyuM. "dharma bahena! tArA svAmI viradhavaLane, virapALa nAmane eka nA bhAI hatA. rAjyanI IcchAthI rAjAne mAravA mATe teNe vividha upAye karyA, paNa te nirarthaka gayA. eka divase ghAtakI thaI, rAjAne mAravA mATe teNe mahe. lamAM praveza karyo ane rAjA upara hathIyArano ghA karyo. rAjAe cAlAkIthI ghA cukAvI eka sajajaDa prahArathI ja tene nIce pADo. sakhta rIte ghAyala vIrapALa pitAnA pApane pazcAtApa karate, zubha bhAve maraNa pAmI, A Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R malayasuMdarI yatri parvata upara mArA parivAramAM, pracaMDa zaktivALA bhUtajAtimAM devapaNe utpanna thayA che. jJAnathI teNe potAnA pAchaThThA bhava joyA pAtAnu vera yAda karI, vera levA rAjAnA chidro jema tenI pachADI pharavA lAgyA. rAjAnuM puNya prakhaLa heAvAthI tenuM kAI paNa khurU karavA te samatha na thayA tyAre teNe vicAra karyo ke rANI caMpakamAlA upara rAjAne vadhu prema che enA jevA svA-- bhAvika prema khIjA kAI upara jovAmAM nathI AvatA. jo A rANIne mAravAmAM Ave te, prelapAzathI badhAyelA rAjA pAMtAnI meLe ja maraNa pAme, ane mArU vera paNa zAMta thAya. hai suMdarI ! A vicArathI te bhUta tArI pachADI pharavA lAgyA. Aje tane ekAMkI ane nidrAmAM paDelI A parvata upara upADI lAvyeA che. puNyanI pramaLatA ane AyuSya karma'nI adhikatA hAvAthI te tane mArI zakA nathI. kharI vAta che. sukha ane duHkha, janma ane maraNu hu, ane zAka, viyoga ane sacAga, A sa` peAtAnAM zubhAzubha karmane ja AdhIna che. " he dhama saheAdarI ! tuM karatI pharatI ahIM AvI ane mane maLI, huM tArA zubhakamanI preraNAthI ja ahI AvI chuM. tArAM zubhakarmo ja tArU rakSaNa karavA ane Izva prApta karavA samartha che khIjAe te puNyanI preraNAthI ISTa Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malavA devI prAptimAM mAtra nimittarUpa thAya che. mATe tAre je joIe te mane jaNAva, mAre samAgama kaI paNa rIte nirarthaka the na joIe. " svAminAtha ! meM malayAdevIne jaNAvyuM, "je ema ja che te he mahAdevI! mane putrAdi kAMI paNa saMtati mathI. te sivAya AvuM vizALa rAjya nirAdhAra jevuM che. gRhasthane gRhasaMsAra putrAdi sivAya bhArUpa nathI te prasanna thaI putra putrAdi saMtati Ape," A zabdo sAMbhaLatAM ja rAjA utsuka thaIvacamAM ja bolI uThe, he valabhA ! te paropakArI devIe zuM uttara Ape? caMpakamAlAe javAba ApesvAminAtha ! te devIe mane harSathI jaNAvyuM ke, tane putra-putrInuM eka yugala jeDaluM zeDA ja divasamAM prApta thaze. ATalA divasa sudhI A bhUte ja tamane saMtatine niSedha karyo che. athAt saMtati thavAmAM viddha karanAre mAre A anucaraja che. A bhUta mAre sevaka hovAthI havethI tamane nukazAna ke herAna karatAM huM tene nivArIza." A vacana sAMbhaLI rAjAne ghaNe AnaMda thaye rANanI teNe ghaNI prazaMsA karI. he sAdhvI ! tane ghaNI sArI buddhi sUcha. te ghaNuM uttama varadAna mAgyuM mArA vaMzane te uddhAra karyo. mArA hadayanI ciMtA te dUra karI. priya! tArA sivAya mArA duHkhamAM bhAga lenAra bIjuM Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 malayasuMdarInuM caritra koNa che? putra saMbaMdhamAM ApaNe kareluM dharmanuM ArAdhana phaLIbhUta thayuM. dharmakriyAthI aMtarAya karma dUra thayuM. have ApaNe ghera gheDA vakhatamAM putra, putrInI saMpatti thaze. AvI duHkhanI avasthAmAM tane A yAda AvI eja ApaNe bhAgyodaya sUcave che. malayAdevIe bIje kAMI paNa upakAra karyo ke? rAjAe pUchyuM A lakSamIpuMja nAmane-hAra mahAdevIe pitAne hAthe ja mArA gaLAmAM nAkhyo. vizeSamAM jaNAvyuM ke, A hAra ghaNe durlabha che. mahA prabhAvavALe che kaMThamAM sthApana karavAthI niraMtara zubha phaLa devAvALe che, ane hAranA prabhAvathI tane prabhAvika saMtati thaze, ane tamArA mAthe nitya pUraNa thaze. he naranAtha ! tyAra pachI meM mAyAdevIne pUchayuM ke je deve mane lAvIne mUkI hatI, te deva mane mUkIne pAche kayAM gaye ? | devIe jaNAvyuM, zubhe! tane A parvata para mUkI te deva pAcho caMdrAvatI nagarImAM gaye che. tAre ThekANe, bIjuM tArA jevuM ja, eka mRtaka zarIra banAvI guptapaNe tyAM rahyo che tAre svAmI tArA sajIvana zarIrane akasmAta nijIva joIne je duHkha anubhave che, te teja jANe che. bhUtanI mAyAne te jANI zaka nathI. tethI te kRtrima maDadAne rANuM mAnIne mahAna vilApa kare che A prakAranuM tamAruM duHkha sAMbhaLI meM devIne prazna karyo ke mAro svAmi mArA virahe jIvata raheze ane Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayA devI te mane kyAre maLaze ? devIe jaNAvyu', he bhadre ! sAta paheArane AMtare du:saha duHkhathI pIDAyele rAjA tane jIvatA maLaze rAjA mane kace sthaLe maLaze. ' ema huM devIne pUchatI hatI, tevAmAM dAsI sahita eka vidyAdharI AkAzamArgethI tyAM AvI. tene joI ne malayAdevI akasmAt mArI pAsethI adRzya thaI gaI. karaNa 15 su. je thAya te sArAne mATe mane tyAM ekAkI joI vidyAdharI mArI pAse AvI. vismaya pAmelI vidyAdharI mane pUchavA lAgI ke " huM bhadre ! A nirjana pahADa upara, suMdara rUpadhArI ekAkI tu kANu che? " tenA uttaramAM meM mAre sa` vRttAMta nivedita karyAM, te sAMbhaLI khedapUrNAMka vidyAdharI kheAlavA lAgI, ahA ! vidhinuM vilasita ! AvI svarUpavAna, uttama kuLamAM pedA thayelI, rAjAnI rANI chatAM AvA nina pahADa upara AkRtamAM AvI paDI che. " he zubhe? huM tane hamaNAM ja tArI caMdrAvatImAM paheAMmADI Avata, paNa mAre A paDATha upara vidyA siddha karavAnI che jo hamaNAM te vidyAnuM ArAdhana na karU pachI te vidyA siddha na thAya, Ama ubhaya rIte hu` saMkaTamAM Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malavasuMdarInuM caritra AvI chuM. eTale huM tane tArI nagarImAM pahoMcADI zakatI nathI, vaLI hamaNAM mAro pati mArI pAchaLa AvavAno che. tAruM AvuM suMdara svarUpa joI tAruM zIyaLa khaMDita karaze athavA to tane patnI karIne rAkhaze. kAraNa ke te mahA strIlaMpaTa che. je tane te patnI banAvaze te sapatnIzeka tarIkenuM mane paNa mahAna saMkaTa paDaze. mATe che bahena ! cAla mArI sAthe. huM tene sArI rIte chupAvI rAkhuM ? A pramANe jaNAvI te mane, eka mahAna pravAhamAM vahana thatI nadInA kinArA pAse laI gaI. e avasare mane te bhaya lAge. huM vicAravA lAgI ke, A vidyAdharI zuM mane mArI nAkhaze ? vRkSa upara laTakAvaze ? guphAmAM puraze ? ke nadInA pravAhamAM vahana karAvaze ? athavA A ciMtA karavAnuM mane kAMI prayajana nathI, "bahu duHkhIAne dukha nahi." A nyAyane anusarIne je dukha Ave te sahana karavuM. | nadInA kinArA para eka sukuM jADuM lAkaDuM paDyuM hatuM. vidyAzaktithI teNue tene be vibhAga karyA. eka manuSya sArI rIte samAI zake teTaluM te lAkaDAmAM pAlANa karI, gazIrSa caMdanavaDe mArA sarva zarIrane vilepana karyuM. vaLI karyuM, agurU, kasturI, pramukha sugaMdhI vastu vaDe mArA zarIrane alaMkRta karI te vidyAdharIe mane jaNAvyuM ke "he zubha ! ahIM Ava. huM tArA zIyaLanuM Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je thAya te sArAne mATe. rakSaNa karUM" A pramANe jaNAvI te lAkaDAnA pilANamAM mane suvADI mArA upara te lAkaDAnI bIjI phADa hAMkI dIdhI tyAra pachI zuM banAva banyuM te, garbhAvAsamAM rahelAnI mAphaka mane bIlakula khabara nathI. pUrva puryodayathI A kASTa ahIM ja AvyuM, ane huM temAMthI nIkaLI. A pramANe mArUM baneluM sarva vRttAMta Apane jaNAvyuM. rAjAe jaNAvyuM. "he priyA ! tuM meTI ApattimAM AvI paDI hatI, tArUM maraNa thayeluM jANI, tArA virahathI meM prANatyAga karavAno nizcaya karyo hato. taiyAra karelI A citA tenI ja che A zibikAmAM je mRtaka laI AvyA hatA, te pelA bhUtanI mAyAthI banAveluM tAruM mRtaka zarIra hatuM te hamaNuM ja lekenA dekhatAM AkAzamAM uDI gayu che te zuM haze tene saMzaya tArA karelA khulAsAthI ja nivRta thayA chemane ciMtAmAM baLI marate jANa, mArA duHkhe duHkhita thayelA A sarva leke gaLA nadInA kinArA para ekaThA thayelA che " ItyAdi sarva vRttAMta rAjAe rANIne kahI batAvyuM. rAjAe subuddhi pradhAna sAmI najara karI jaNAvyuM. subuddhi ! rANIne vidyAdharIe kASTanA pilANamAM zA mATe nAkhI haze ? enuM satya kAraNa zuM samajAya che ? ane A lAkaDuM ahIM kevI rIte ApyuM? subuddhie jaNAvyuM. mahArAjA ! mAruM mAnavuM ema thAya che ke sapatnI thavAnI zaMkAthI vidyAdharIe, caMpakamAlA Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 malayasuMdarI cAratra rANIne kASTamAM nAkhyAM hAvAM joie, ane te kASTa majabUta dhanAthI bAMdhIne, pahADathI vahana thatI. A gALA nadInA pravAhamAM vahetu mUkayuM haze te kASTa majabUta pravAhamAM jaladI vahana thatu ApaNA puchyAyathI ahI AvI paheAMcyuM che. game te kAraNa hA, paNa mahArAjA ! * je thAya te sArA mATe ' A siddhAMta puNyavAn jIvAnA sabaMdhamA kharekhara satya jaNAya che. vidyAdharIne game tevA Azaya hAya tathArpei ApaNA saMbaMdhamAM te te sukharUpaja nivaDayeA che. Aje pahelA paheAranA aMte mahArANInA samAgama thayA tethI devInuM vAkaya satya thayuM ke, 'sAta paheArane aMte rAjAnA samAgama thaze. ' rAjAe jaNAvyuM, " pradhAna ! zuM devInu vAkaya anyathA hAI zake ? nahija. paNa pelA mAyAvI bhUtanI ApaNane kAMI khabara ja na paDI ke, jeNe thADA vakhatamAM rAjya ane vaMzanA kSaya karavAnA prAraMbha karyo hatA. malayAdevIe ApaNA para mahAna upakAra karyo che, kuLane kuzaLa thayuM putra putrInuM varadAna Apyu ane upadrava karatA bhUtane nivAraNa karyA A sarvanuM mULa kAraNa rANInuM apaharaNa thayu. te che tIvra du:khanuM kAraNa rANInuM apaharaNane tAtkAlika ugra auSadhathI vyAdhi javAnI mAphaka puNyadayathI ApaNane sukharUpa thayuM, mATe pradhAna ! tamArUM kahevu' satya che ke je thAya te sArA thATe' Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je thAya te sArA mATe A pramANe malayAdevInI, rANInI ane puNyanI prazaMsA karI, te kASTanI beu phALIo geLA nadInA vibhUSaNarUpa bhaTTArikAdevInA maMdira AgaLa rAjAe mUkAvI. A avasare rAjAne vakhata jaNAvavA nimitta baMdIjane gaMbhIra svare jaNAvyuM ke heleAttIrNavipadbhazarNavajala : prAptAllasadbhA: priya : sarve vizramAdhi ziva pratApaM nijha nyAna : supathe visa zakamalAmA jagatprINayan sarvasyopari vartate ravirayaM devAdhunA tvaM yathA // 1 // he rAjana ! thoDA ja vakhatamAM vipattine-samudrane pAra pAmI, viravara mukhavALI priyAne-kAMtine meLavIne, icchAnusAra rAjAonA-pahADonA mastaka para vizrAMti letA, ane pitAnA pratApane-tejane sthApana karatA sanmArgane rastAone prakAzita karatA, lakSmI vaDe, kamaLanI suMgadhI vaDe jagatane tRpta karatA, sUryanI mAphaka he deva ! tame atyAre sarvanA upara-madhyAnha veLAmAM varte che. A kAvyano vyaMgyArthI sAMbhaLI subuddhi pradhAne jaNAvyuM, kRpAnAtha ! madhyAnha vakhata thaI cukyo che. ApaNe have kRtArtha thayA chIe. jamavAne vakhata vItI gayA che. sudhAthI kSAma kukSIvALI mahArANI puruM belI paNa zakatAM nathI, Apa paNa kAlanA bhukhyA ja che, te have jaladI nagaramAM padhAre ane snAna, bhojana karI duHkhane tilAMjalI Apo. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasu darI tri pradhAnanAM vacana sAMbhaLI rAjA zaheramAM javAne tatpara thayA. prajAe zaheranA rastAe ane khajAre zaNagArI mUkayAM. snehanA tara MgAmAM jhIlatA ane mehathI vAraMvAra rANInA mukha upara daSTi ApatA rAjA hAthI upara besI rANI sAthe potAnA mahela tarapha javA nIkaLyeA. e avasare vAjIMtrAnA zabdothI AkAza pUrAI kahyuM hatuM. chatrAthI chavAI rahyuM hatuM, 'jaya' 'jaya' Adi mAMgalika zabdo drIjanA khAlI rahayA hatA. rAjA paNa yAkeAne aDhaLaka dAna ApI rahayA hatA. leAkeAnI AziSe sAMbhaLatA rAjA anukrame mahelamAM AngeA. ka ' sAmata, amAtya ane nagaraleAkAdi sane satASI visarjana karyA, te paNa namaskAra karI huM pAmatA pAtAnA mukAme AvyA. rAjA tathA rANIe snAnapUrvaka RSabhadeva prabhunI pUjA karI leAjana karyuM. te divase AkhA zaheramAM rAjAnA punarjanmanA mahAtsava zarU thayA. prakaraNa 16 su malayasuMdarI ane malayakumAranA janma thoDA vakhatanI paNu duHsaha vivedanA zAMta thaI, rAjArANI maLyAM. AkhA zaheramAM AnaMda chavAI rahyo leAkeA AnadathI gAnatAna karaSA lAgyAM, Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ layasaMdarI ane malakumArane ja che nitya karatAM Aje samA ghaNI vahelI virsajana karI, mahArAjA virAvaLa caMpakamAlA mahelamAM AvI vacce hate. bhuvalaya para caMdranI cAMdanI prasarI rahI hatI. najInA bagIcAmAMthI sugaMdhI pupane bahAra AvI rahyo hato. saravaLanA zItaLa jaLane sparzIne va yunI maMdamaMda laharIo AvatI hatI. ane AkhA mahelamAM zAMti prasarI rahI hatI. virahI daMpati Aje koI apUrva sukha sAgaramAM DubyAM hoya tema AnaMda karI rahyA hatAM chevaTe vizeSa parizramathI thAkI gayelAM daMpatI nidrAdhIna thaI gayAM. | madhyarAtrinA avasare zAMta paNe sutelI caMpakamAlA rANanA udaramAM kaI uttama chavenuM yugma seDaluM AvI uttapanna thayuM. puNyanI prabaLatA ane malayAdevInI sahAthatAthI caMpakamAlAe A rAtrie ja garbha dhAraNa karyo. jema jema garbhanA cinha prakaTa jaNAvA lAgyA tema tema rAjA harSathI ane rANI garbhathI vRddhi pAmavA lAgyAM. uttama garbhanA prabhAvathI dehade-deLAe paNa uttama ja prakaTa thayA. rAjAe te sarve tarata ja pUrNa karyA ane vizeSa prakAre rANInA zarIranI rakSA karavA lAgyA. anukrame pUrNa mAse, zubha lagna rANI caMpakamAlAe mahAna tejasvI putra-putrIrUpa yugalane janma Ape. vegavatI dAsIe tarataja rAjAne vadhAmaNI ApI. rAjAnA harSane pAra na rahyo. mugaTa sivAyanAM sarva alaMkAra dAsIne ApI tenuM dAsapaNuM dUra karyuM, Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayanu dUrI caritra AkhA dezamAM dasa divasa sudhI ecchava zarU kAvyeA. yAcakAne dAna ApavuM. zarU karyu". kha'dIvAnAne choDI mUkayA. AraMbhanA vyApArA adha karAvyA. amArI paDahu vajaDAbyA. sarva jIvAne zAMti ApI kara madha karyAM. sa`kha dhIone satAvyA, dhvajA patAkAothI zahera zaNagAryu. dvAra upara teArA baMdhAyAM vAjI MtrAnA nAdo zarU thayA. vArAMganAonAM nRtyA thavA lAgyA ane aneka strI; purUSo uttama bheTaNAMe laI rAjadvAramAM praveza karavA lAgyA; jInamaMdizamAM aSTantuikA-aThThAI mahAtsava zarU karyAM. ra mATI uMmare ane prathamaja rAjAne ghera putra putrIne janma thayelA hovAthI prajA eTalI madhI AnaMdamAM AvI gaI hatI ke tenA Ana'da rAjagRhamAM te zuM paNa prajA nA zarIramAM paNa samAtA nahAtA. A pramANe dasa divasa pa ta mahAtsava karI, rAjAe gAtravRddhone ane prajAsamudAyane prIti bhAjana ApavA pUrNAMka sanmAna karI, teenI AgaLa hu pUrNAMka jaNAvyu` ke mahAzayA ! tuSTamAna thayela malayAdevIe devAne paNa durlobha evAM A e apatye amane ApyAM che; te devIne amArA upara mahAna upakAra che. ApaNe manuSya temanA upakAranA badaleA najara vALI zakIe; tathApi te dayALu devInuM nAma amene cirasmaraNIya rahe te mATe A kumAranuM nAma mayaku Mvara ane ku MvarInu nAma malayasuMdarI rAkhavAmAM Ave che, Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI ane malayakumArane janma 73 rAjAnA saMbhASaNane sarva lokee anudAna ApyuM meLAvaDo visarjana thaye, rAjA rANI sukhamAM divaso pasAra karavA lAgyA. pAMca dhAvamAtAe pAlana karatAM ane saMtAne anukrame vRddhi pAmyAM jemajema kumAra kumArI maMdamaMda akSare bAlavA lAgyA, avyakata paNe hasavA lAgyAM ane asthirapaNe paga sthApana karatAM zIkhatAM gayAM tema tema caMdrane dekhIne jevI rIte samudramAM pANInAM mojAM uchaLe che, tevI rIte mAtapitAnA hRdayamAM harSanA taraMge uchaLavA lAgyA. eka hAthathI bIjA hAthamAM pharatAM A bALake anukrame zizuvaya pAmyAM. vidyAgrahaNa karavAne lAyaka thayAM jANI zastra, zastrAdi vyavahArakaLAmAM nipuNa upAdhyAyane bane bALake pavAmAM AvyAM. kharI vAta che ke vidyA e ja manunuM parama bhUSaNa che. kharUM daivataja vidyA che. vidyAthIja manube mA manuSyapaNuM Ave che. vidyA vinAnAM manuSya, manuSyarUpe pazusamAna che. vidyAthI baMne bhava sukhamaya thAya che. siMha jevI - hiMsaka jAtine paNa keLavavAthI hi saka svabhAvane tyAga karIne sAtvika svabhAva dhAraNa kare che, te manuSyane keLavavAthI teno kharo mAnuSI svabhAva pragaTa thAya temAM Azcarya zAnuM? je mAtA pitAoe pitAnA putra putrIone vyavahArIka temaja Atmika unnati thAya tevuM zikSaNa nathI ApyuM, te mAtA pitA mAtA pitA evA nAmane lAyaka nathI. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ er malayasuMdarI caritra teo potAnA saMtAnanA kharA zatruo che. putra putrIe avivekI thaI vinayahIna banI avaLe raste dorAya, akAryo karI adhogatimAM jAya, dhArmika temaja vyavahArIka mAthI vimukha thAya, tenuM mULa kAraNa khaLapaNamAM vidyAnA je saMskArA mAtA pitA taraphathI paDavA joI e te nathI paDatA H teja che. A bALakAnI ajJAnatAnAM kaDavAM che te nirbhAgI mAtA pitAone paNa rAkhavAM paDe che. kuMTubamAM ane gharamAM niraMtara kaleza thAya, banne sagAbhAI e judA rahe, dhana mATe zatrunI mAphka ApasamAM laDe, mAtapitAonuM apamAna thAya, eTalu' ja nahi bhAjanane mATe mAtA pitAnA vArAo paNa kare ane chevaTanI jIMdagI mahAt kaSTathI duHkhamAMja pUrNa kare Anu kAI paNa kharUM kAraNa hAya tA eja che ke te khALakeAne bAlyAvasthAmAMthI mA ApA taraphathI manuSyapaNAne lAyakanI keLavaNI ApavI joie te ApavAmAM nathI AvI, mATe dareka bALakane bAlyAvasthAmAMja vidyA ApI keLavavA joIe AvA uttama vicAreAthI bALakAnA hiteSI rAjAe uttamaguNapAtra upAdhyAyane melAvIne keLavavAne arthe kumAra tathA kumArI sAMpyA. buddhimAn rAjakumAra ane rAjakumArIe pUrva bhaNela pAchuM yAda karatAM hAya tema, ghaNA gheADA vakhatamAM sa kaLA ane vidyA grahaNa karI. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasudarI ane malayakumArane janma pa rAjakumAra koI vakhata adhakaDA, keI vakhata kuMjara kIDA, te koI vakhata khaDaga khelavAnI kIDA karate hato. kaI kaI vakhata dhanuSyabANa laI zIkhelI kaLAne uttejIta karavA nIzAnabAjI paNa khelata hatA, kumArane krIDA karate joI mAtApitAnA mana prAdathI praphulita thatAM hatAM. rAjakumArI malayasuMdarI paNa dhAvamAtA vegavatI ane sarakhI vayanI dAsIo sAthe yathecchAe udyAnAdikamAM vikaratI ane krIDA karatI hatI. malayasuMdarInu hadayasvabhAvathI ja karUNAthI bharapUra hatuM. te bheLA svabhAvanI hatI. kemaLatA tenA zarIramAM vyApIne rahI hatI. DahApaNa ane sadadharma kartavyamAM nipuNa hatI samagra rAjakuTuMbane prANathI paNa adhika vahAlI hatI. anukrame bAlyAvasthAne mUkI teNIe yuvAna avasthAmA praveza karyo. yuvAvasthAmAM rAjakumArIne zara ranI zobhA kaI apUrva jaNAtI hatI. aMga ulAsa pAmyuM hatuM. lecanapriya lAvaNyatA vRddhi pAmatI hatI. baLa purUSanI mAphaka kezapAzamAM kuTIlatAvAkAza jaNAtI hatI. kumaitrinI mAphaka madhyabhAga tuccha jaNAte hate uttama manuSyanA maneranI mAphaka stana yugala hRdayamAM samAtuM nahotuM. sAdhu purUSenI cittavRtinI mAphaka nAsikA sarala dekhAtI hatI. satparU nI mitratAnI mAphaka veNadaMDa laMbAyeluM hatuM. jananInA mananI mAphaka locana draDha snigdhAvALuM hatuM. zakyanAM Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 , malayasuMdarI caritra kartavyonI mAphaka kaTAkSe vakra jaNAtA hatA, vilAsInInA AcAranI mAphaka adhara pallava sarAgI-lAla ha. zaMkhanI mAphaka kaMTha rekhAothI zobhato hato, zarIra zAlIgrAmanI maphaka sukumALa hatuM. gati, hAthaNInI mAphaka vilAsavAnI hatI. TuMkAmAM eTaluM ja kahIzuM ke jIvananA samAgamathI malayasuMdarInAM dareka avayava khIlI nIkaLyAM hatA. prakaraNa 17 mu. mahAbalakumArane caMdrAvatimAM guptavAsa vizALa dakSiNa dezamAM pRthvIsthAnapura eka ramaNIya zahera hatuM hAla paNa jene IThThANapura kahe che. zobhA ane samRddhimAM caMdrAvatIthI kaI paNa rIte te utaratuM nahotuM, A zahera paNa goLA nadInA kinArA para hatuM, kinArA para suMdara ghaTAdAra vRkSonI ghaTAo AvI rahI hatI najIkamAM dhanaMjaya nAmanA yakSanuM maMdira hatuM. AjubAju keTalAka pahADI pradeza hato. nAnAM nAnAM zikharavALI suMdara TekarIo AvI rahI hatI. temAM keTalIka guphAo paNa jovAmAM AvatI hatI. tene upayoga keIyegI mahAtmA ke laphaMga cera leke ja karatA hatA, te zaheramAM surapAla nAmane kSatriyavaMzI rAjA rAjaya karatA hatA. viradhavaLa ane surapALa rAjA bane mitra hatA. pitAnI mitrAI lAMbA vakhata sudhI banI rahe te Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAbalakumArane caMdrAvatimAM guptavAsa cha7 mATe avasara prasaMge ApasamAM teo uttama vastuonAM bheTaNa mokalatA rahetA ane kArya prasaMge eka bIjAne madada paNa karatA hatA. eka divasa keTalIka utama vastuonuM bharaNuM laI pRthvIsthAnapurathI rAjapurUSe caMdrAvatImAM AvI pahoMcyA hatAM. mahArAjA vIravaLa sabhA vacce siMhAsana para bIrA hate rANI caMpakamAlA DAbI bAjue beThI hatI. malayaketukumAra paNa jamaNI bAjue beTho hato. sAmaMta pradhAna vigere rAjapurUthI sabhA bharapura hatI. e avasare surapALa rAjAnA amAtyAdi rAjapurUSa sabhAmAM AvyA ane rAjAne namaskAra karI pAse bheTayuM mUkI ubhA rahayA. rAjAe bahumAnapUrvaka bheTazuM svIkArI pradhAna Adi sarvane besavAne Asana ApyAM. mArA parama mitra surapALa rAjAne, tenA rAjyane ane aMte ura Adi sarva parivArane kuzaLa che?" vIradhavaLa rAjAe prazna karyo, pradhAne hAtha joDI namratAthI jaNAvyuM. "mahArAjA ! dharmanA prasAdathI ane Apa jevA mitra rAjAnI mIThI najarathI rAjyamAM sarvatra AnaMda che. mahArAjA surapALe ApanA sarva parivAranI kuzaLatA IcchI che ane puchAvI paNa che." pradhAnanI sAthe AvelA mANase tarapha rAjAe najara karI. te pradhAnanI pAchaLa najIkamAM beThelo mahA tejasvI, Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 malayasaMdarI caritra saumyamUrti, bhAga vAna eka yuvAna levAmAM AvyuM tene jotAM ja rAjAnuM dhyAna te tarapha kheMcAyuM. rAjAe prazna karyo. 8 pradhAna ! A tamArI sAthe Avela tejasvI purUSa koNa che? mArA dhAravA pramANe kaI rAjakumAra have joI e," A zabdo sAMbhaLatAM ja teja yuvAna purUSa saMketa karavAthI eka vicakSaNa purUSa vacamAM belI uThaze. mahArAjA viradhavaLa ! te mAre laghu bAMdhava che. dezATana karavAnI IcchAthI te amArI sAthe Avela che. A purUSane joI rAjAnA vicAre kaI judA ja prakAranA thayA hatA. malayasuMdarI yuvAna vayanI hevAthI rAjAne pitAnI ciMtA dUra karavI hatI. paNa A rAjakumAra nathI ane ema uttara maLavAthI pitAnA vicArane rAjA e tyAM ja zAMta karI dIdhA. rAjakArya nivedana karyA pachI temane sanmAna ApI 2.jAe nivAsasthAna apAvyuM, temAM te sarve jaI rahyA. sabhA visarjana thaI sabhAthI bahAra AvyA bAda tatkAlika uttara ApanAra te purUSanI A yuvAne prazaMsA karI, A banAvaTI uttara ApavAnuM kAraNa tene A caMdrAvatIne pravAsa gupta hate. eka suMdara mahelamAM utAro lIdhA bAda te yuvAna rAjakumAra, sAthe a85 parIvArane laI caMdrAvatI nagarInI zebhA jevA mATe nIkaLI paDe, Amatema zaheramAM Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAbalakumArane cadrAMtamAM guptavAsa pharatAM kAjamahelanA pachADInA rastA caDyA. 9. tarapha teo AvI te mahelanA jharUkhAmAM eka rAjakumArI beThI beThI cAre mAjI zahera carcA jotI hatI, jotAM jotAM te rAjamahelanA najIka bhAgamAMthI pasAra thatA alpa parivAravALA kumAra upara tenI STi paDI. kAma sarakhA suMdara rUpavAn A kumArane joI te kumArI citavavA lAgI. " A yuvAna purUSa kANu haze ? sAkSAt kAmadeva tA naRsiDAya ! azoka vRkSanA pAlavanI mAphaka aNu ane sukumALa tenA hAtha jAya che. hAthInI suMDhA daMDanI mAphka manehara ja ghA, yugma kevu' le che ? vizALa vakSasthaLa, ati dIrgha bhujAda'Da, tejasvI suMdara mukhAkRti, pravALadaLa sarakhAM adharadaLa, sarala nAsIkA, vistAravALAM snigdha netro ane zyAma kezakalApa, A sava kuMvAM zele che ! Ama sarvAMge suMdara rAjakumArane jotI, jharUkhAmAM rahelI rAjakumArI citramAM AlekhelI hoya tema stabdha thaI rahI. OM vAge A kumAranI dRSTi paNa jharUkhAmAM rAjakumArI upara paDI, tene jotAM ja te vicAravA lAgyuMA, ahA ! zuM A koI svargamAMthI utarelI apsarA che ? gADha anurakta daSTithI te mArI sanmukha jaI rahI che. te kumArI haze ke vivAhita haze ? kumArI paNa ciMtavavA lAgI ke mArA sanmukha snehita dRSTithI jotA A rAjakumAra kANu haze ? tene jotAM ja Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 malayasuMdarI caritra mArU mana ATaluM badhuM vihaLa zA mATe thAya che? te pUrvajanmano mAro kanehI te nahi hoya ? e keDano putra haze? AvA aneka vicAramAM guMthAyelA rAjakumArIe pite keNa che ane rAjakumAra keNa haze, te jaNAvavA ane nimite bhAjapatra upara be kaleka lakhI, pitAnA mananI sAthe nIce ubhelA rAjakumAra tarapha te patra nAkhe, zarIra para romAMca dhAraNa karatA rAjakumAre nIce AvatA patrane jhIlI rAjakumArInA harSa sAthe manamAM vAMcyuM. te kalekamAM A pramANe lakhyuM hatuM. ko'si tvaM tava kinAma, kava vAstavyo'si suMdara : kathaya tvayakA jahe, mano me kSipatA hazaM // 1 // ahaM tu vIradhavala bhUpatestanayA kanI tvadekahRdayA vatte, nAmnA malayasudarI // 2 // he suMdara ! tuM koNa che ? tAruM nAma zuM ? tuM kayAne rahevAzI che ? Ano mane utara Apa. mArApara daSTi nAkhIne teM mAruM mana haraNa karyuM che, huM viradhavaLa rAjAnI kuMvArI putrI chuM. tArA hRdayanI sAthe mArU hRdaya eka thayeluM che. mAruM nAma malayasuMdarI che. A patra vAMcI te kumAra yogInI mAphaka ekAgracitte ane nimeSa umeSa rahita daSTie kumArIne jevA lAge. jetA banenI daSTi eTalI badhI ekameka thaI rahI che, tyAMthI judI pADavI muzkela thaI paDI. - kumAra citaravA lAge ahA ! A vidagyAe- paMDitAe parivAra sahita chatAM pitAne vRtAMta mane Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAbalakumAranA cadravatimAM guptavAsa 1 jaNAvI ApyA, paNa mAre tenA puchelA praznanA utara kevI rIte ApavA ! kumAra A pramANe vicAra kare che tevAmAM eka purUSa tyAM AvI kumArane kahevA lAgye " rAjakumAra ! nagarImAM karavu baMdha karI, ApaNA mukAme pAchA cAleA, ApaNI nagarI tarapha Aje ja ApaNuM prayANa thaze. kemake je rAjA mATe amArU Avavu' ahIM thayu' hatuM te kA sa pUrNa thaI gayu che." rAjakumAre jaNAvyuM. " ahA ! A gApura sahita . prAsAdo kevA suMdara che ? A vAtAyaneAnI jharUkhAenI kevI apUrva zeAbhA che ? mArU mana te hamaNAM ahI ja cATayuM che, ' tr te purUSe jAnyu, " kumAra ! ApaNe jarUrI prasaMga che mATe hamaNuM ja ahI'thI uMpaDavu' paDaze, mATe jaladI cAle. " pharI pharIne vAraMvAra jharUkhA sAmuM jotAM kumArane ghaNI mahenate sevake potAne utAre lagnyA. : kumAra ciMtavavA lAgye, ahA ! mArI asamatA ! ane utsukatA ! * huM kANu chuM. ' A praznanA uttara paNa te kumArIne jaNAvI na zakaye ? dhika ! mArI kaLAnI nipuNutAne vidagdhatA mArI nirarthaka gaI, huM mA dezathI ATaleA badhA dura ahI AvyeA hateA. kumArIne maLI na zakayA, te pAchaLathI tene meLApa mane kevI rIte m~ Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ re malayasuMdarI caritra malaya'darI his :: thaze? hamaNAM rAtrI che. aMdhakAra cAre bAju phelAI rahyo che. mArA mANaso paNa hajI taiyAra thAya che. teo taiyAra thAya teTalAmAM huM ekalo ja jaIne kumArIne maLI AvuM. ane "huM keNa chuM ? te paNa kahI AvuM. A pramANe vicAra karI, pitAnA koI paNa mANase na jANe tevI rIte guptapaNe tyAMthI nIkaLI, utAvaLe utAvaLo rAtrie rAjakumArIne mahela nIce AvyuM. mahelanA pahelA majalAnI bArI ughADI hatI ane te kilAne lagatI ja hatI. rastAmAM ubhA ubhA be traNa majalA upara rahelI kumArI sAthe vAtacita karavI asaMbhavita hatI. temaja aMdhakAra vizeSa hovAthI daSTine viSaya paNa mukti AcchAdita thaye hate. eTale ahIMthI malayasuMdarInA meLApanI AzA vyartha gaI. paNa te nirAza na thaye. have sAhasa karyA sivAya chuTake nathI ema dhArI, eka kudake te jamIna uparathI kilA upara jaI paDe tyAMthI najIkamAM pahelA majalAnI bArI ughADI hatI, temAM rAjakumAra paDe, prakaraNa 18 muM. rANuM kanakAvatI kuM ke je bArImAM praveza karyo hate. te sthaLe vIravaLa rAjAnI kamIjI rANI kanakavatI rahetI hatI. A Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 3 rANI kanakAvatI avasara keIe ja viSama hatuM ke karma saMge e vakhate kanakavatInI pAse eka paNa dAsa ke dAsI nahatI, paNa rANI kanakavatI ekalI ja te mahelamAM hatI. AvI aMdhArI rAtrie pitAnA mahelamAM peThelA rAjakumArane joI te vicAravA lAgI. ahe! A divya rUpa dhArI ane sAhasika purUSa Aja sudhI mArA jevAmAM nathI Avyo. teNe bArI dvArA kumArane praveza kaste je nahe tethI vicAra karavA lAgI ke, ATalA badhA cekIdAre chatAM A purUSe ahiM kevI rIte praveza karyo haze? nicce A koI vidyAdhara che athavA mahAna savAdhika purUSa che, koI paNa prayojana mATe harSa pAmate cAlyA Ave che. A pramANe vicAra karatI rAjavallabhA, kumAranA rUpathI meha pAmI tenA javAnA rastA ADI ubhI rahI kumArane kahevA lAgI che narottama! ahI Ava, A uttama Asana para besa, mane mAna Apa ane niHzaMkapaNe mArA mane pUrA kara. rANIne A zabdo sAMbhaLI rAjakumAra ciMtavavA lAgyuM ke, "A rAjAnI rANI haze ke tenI bahena haze? AvA bhayavALA sthAnamAM pesIne je manane svAdhIna na rAkhatA svataMtra chuTa mUkavAmAM Ave athavA para strImAM Asakti karavAmAM Ave te, svadArA saMteSa vrata kevI rIte rahe? temaja ISTakAryanI siddhi paNa kema bane? vaLI A strInA avayave parathI spaSTa samajAya che ke, A keInI Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra strI che mATe mAre tenA tarapha prIti na karatAM sAvadhAna rahevuM joIe. huM ahIM malayasuMdarInI pAse javA AvyuM chuM. te paNa tenuM haraNa karavA mATe nahi. tema tenI sAthe anAcAra sevavA mATe paNa nahi; kevaLa tenA praznane uttara ApavA Avyo chuM. temaja te hajI kumArI che, tenI sAthe nehabaMdhana thAya te paNa tenA paNa mAtA pitAnI sameti sivAya huM kadI tenI sAthe lagna karanAra nathI. jyAre kumArI strI tarapha paNa mArI AvI daDha lAgaNI che to paraNelI para strI tarapha te mAruM mana bIlakula na ja kheMcAvuM joIe. " ItyAdi vicAra karI kumAre samayAnusAra kArya siddha karI levA mATe rANuM kanakavatIne jaNAvyuM. huM malayasudarI mATe koI vastu laIne Avyo chuM. te mane malayasuMdarInuM nivAsasthAna batAve, malayasuMdarI kayAM rahe che ? huM tenI pAsethI pAcho pharIza; e avasare tame jema kaheze tema karIza. hamaNuM mane tenI pAse javAne rasto batAve. | kanakAvatIe kumAranuM kahevuM mAnya rAkhI, najIkanA dAdara upara thaI malayasuMdarInA mahelamAM javAnA raste batAvyA. kumAra mALa upara caDI gayuM ke, rAjapatnI kanakAvatI haLave haLave tenI pAchaLa jaI dvAra AgaLa guptapaNe ubhI rahI ane teo ApasamAM zuM vArtAlApa kare che, te sAMbhaLavA lAgI, Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakumArIne meLApa prakaraNa 19 su rAjakumArInA meLApa ja kumAra jyAre rAjakumArInA mahelamAM dAkhala thayA, tyAre pUrve je jharUkhAmAM tene beThelI dIThI hatI, te ja jharUkhAmAM ane teja sthaLe atyAre paNa te beThelI hatI. DAbA hAthamAM potAnuM mukha sthApana karyu hatu. te dizA tarapha vAravAra ubhI thaIne STi pheravatI hatI. kumAranA samAgamanI AzA teNe have mukI dIdhI hatI. mukhamAMthI uSNuzvAsa nizvAsa nIkaLatA hatA. mukha glAnine pAmelu jaNAtu' hatu ane vicAramAM lIna thaI gaI hatI, tathA AjImAjI zuM thAya che tenu tene bhAna naheAtu'. kumAMra thADA vakhata tenI sanmukha ubhA rahyo, paNa ta tA kharekhara dhyAna nimagna thaI rahI hatI, tethI kumAranA Agamanane paNa te jANI zakI nahotI. kumAre jaNAvyuM. mRgAkSI ! A tarapha najar kara tArA hRdayamAMthI nIkaLI huM tArI sanmukha ubhA chu, " amRtasamAna A vacanA sAMbhaLatAM ja peAtAnI TAka pAchI vALI joyu te pAtAnI pAse rAjakumArane ubhele jocA, tene jotAMja tatkALa malayasuMdarI uMbhI thaI, lajajAthI sukha nagna karI sanmukha ubhI rahI rAjakumAre jaNAvyu', " 2 jakumArI ! tArA padmanA ! uttara ApavA mATe ja huM atyAre AvA viSamasthAnanAM v Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI cAritra AvI u chuM. pRthavI sthAnapuranA mahArAjA surapALa ane mahArANI padmAvatI te mArA pitAzrI ane mAtuzrI che. mAruM nAma mahAbaLa kumAra che. deza jevA nimitte guptapaNe huM mArA parivAranI sAthe Avyo chuM. A dezamAM mArUM Agamana guptaja che. mArA pitAzrInI AjJAthI mArA pradhAna sAthe Avyo chuM, tathApi ahIMnA lokone ane vizeSa prakAre tamArA pitAzrI varadhavaLane koI paNa rIte mArUM AvavuM jAhera thayuM nathI. A AzcaryathI bharapUra nagarIne jotAM, pharatAM pharatAM tamArA prAsAda-mahela nIce Avya, tevAmAM janmAMtaranA snehane pragaTa karanAra arasaparasa ApaNe daSTimeLApa thaye. tyAra pachI je thayuM te ApaNa banne praja che. mahAna saMkaTamAM praveza karIne paNa atyAre huM tamane maLavA AchuM. have jAuM chuM. mArAM mANasane taiyAra karatAM ja mUkIne huM Avyo chuM. amAruM prayANa hamaNAMja mArA zahera tarapha thaze." rAjakumAra ! tamAre ahIMthI bIlakula javuM nahi. huM tamane ahIMthI javA nahi dauM. tamArA darzana vinA huM prANa dhAraNa karavAne asamartha chuM. jo tame niSphara thaI mArI avajJA karI cAlyA jaze te huM mArA prANune tilAMjali ApIza, mATe mArA para karUNA lAvIne ahIM ja raho, mArA manaraze pUrNa kare. jyAM sudhI huM tamane jaIza Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakumArIno meLApa tyAM sudhI ja mane nivRtti raheze. rAjakumAra huM tamArI zI bhakita karUM. A janmapathata A AtmA tamane arpaNa karuM chuM vizeSamAM A lakSmIpuMjahAra tame grehaNa kare." A pramANe kahI pitAne hAthe te hAra kumAranA gaLAmAM nAkhyA hAra nAkhIne jaNAvyuM ke, A hAra meM ApanA gaLAmAM nAkhe, paNa A hAranA bAnAthI meM tamane varamALa ApI che. mATe atyAre gAMdharva vivAha karI ane grahaNa kare ane pachI huM atyAre ja tamArI sAthe AvIza. anya anya viga janita duHkha na thAo; e ja mArI prabaLa IcchA che. mahAbaLe uttara Ape rAjakumArI ! tamAruM kahevuM satya che. tamArA manoratha uttama che manane kharo saMkalpa tame jaNAvI Apyo che, tathApi manuSyanI sAkSIe jyAM sudhI mAtA pitA kanyA na Ape tyAM sudhI potAnI IcchAe vivAha kare te kulIna manuSyane ucita nathI atyAre tamAruM pANI grahaNa karavAnI ane sAthe laI javAnI huM nA pADuM chuM tethI tame kheda na karaze, khuraze nahiM, utAvaLa na kare. AMhI keTalAka divasa sudhI zAMta cita karIne rahe. huM tamane vacana ApuM chuM ke ahIMthI jaIne ja evI rIte prayatna karIza ke, tamArAM mAtA pitA, tamAruM lagna mArI sAtheja karaze. have zAMta thAo. ane mane rajA Apo." Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI cAra prakaraNa 20 muM. oramAna mAtA, raMgamAM bhaMga bhaviSya daMpaNI A pramANe AnaMdamagna thaI Akhare chuTA paDavAnI taiyArI kare che. teTalAmAM akasmAt jhapAjhapa mahelanAM dvAra baMdha thayAM. dvara baMdha thatAM ja teo jAgRtimAM AvyAM. dvAra koNe baMdha karyA ? baMdha karavAnuM kAraNa zuM ? ema bane jaNa vicAra kare che, eTalAmAM kanakavatIne zabda saMbhaLA. ke khuzI thaI tAbeTA tALIo pADatI bolavA lAgI. are! luccA mahAbaLa ! tuM mane ThagIne kumArIne jaI maLe, te yAda rAkhaje ke mane chetaravAnuM phaLa huM tamane hamaNAM ja apAvuM chuM. malayasuMdarIe mahAbaLane jaNAvyuM. A mArI oramAna mAtA che. mahelane pahele mALe rahe che. te ke pAyamAna thaI hoya tema jaNAya che. are ! mArI keTalI gaphalata ! te ahIM AvelI chatAM tene meM na jANI, teNe ApaNI sarva bInA dekhI ane sAMbhaLI jaNAya che rakhene te kAMI utpAda pedA kare, mahAbaLe jaNAvyuM. suMdarI ! jyAre huM tArI pAse Avato hato, te avasare teNe mane rastAmAM roka hato. kAmAtura thaI viSaya yAcanA karI hatI. meM tene ADuM avaLuM samajAvI juThe uttara ApI zAMta karI hatI; chatAM chupA dUtanI mAphaka mArI pAchaLa AvI teNe ApaNo Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oramAnama tA raMgamAM bhaMga vyaktikara sAMbhaLe che ane tethI kozcAtura thaI dvAra baMdha karyA jaNAya che. A pramANe banne jaNa pitAnI gaphalatane prasthApita karatAM hatAM, te avasare kanakavatI dvAre tALuM mArI rAjA pAse gaI ane banne jaNane dekhele tathA sAMbhaLe vRtAMta, vizeSa prakAre mIThuM maracuM bhabharAvI kahI batAvyuM. pitAnI putrInuM svacchedI ane anAcArI vartana rANanA mukhethI sAMbhaLatAM ja rAjAnAM netro krodhathI lAla thaI AvyAM. aneka subhaTone sAthe laIne, "mAre, pakaDe, pakaDe." vigere zabdo karato vIradhavaLa rAjA, tatkALa malayasuMdarIne mahela AgaLa Abe subhaToe te mahela cAre bAjuthI gherI lIdhe. - rAjAnA zabdo sAMbhaLatAM ja rAjakumArI gabharAI gaI himmata hArI gaI, dukhasamudramAM DubI gaI. "are ! A suMdara AkRtivALA rAjakumAranuM zuM thaze ? huM tene bacAva kevI rIte karIza ? dhikkAra thAo mane viSakanyAne ke, hajI te mAre saMmelana ja daSTi meLApa ja thayuM che, teTalAmAM te A kumArane huM ghAta karAvanArI thaI. mArA nimitte A purUSa ratnane hamaNAM ja vadha thaze." ItyAdi ciMtAjALamAM guMthAyelI ane AkuLavyAkuLa thatI rAjakumArIne jaI mahAbaLe tene dhIraja ApI. "he suMdarI ! tuM bIlakula bhaya na rAkhIza ane mArA aniSTa thavAnI ciMtA paNa na karIza. je purUSa AvA bhayavALA sthaLama Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasaMdarI caritra sAhasa karIne AvyuM che tenI pAse pitAnA rakSaNane paNa upAja haze ? A pramANe jaNAvI pitAnA kezamAM gupta rAkhelI eka guTIka bahAra kADhI ane malayasrarIne jotAM ja potAnA mukhamAM nAMkhI. sabhAmAM beThelI caMpakamAlA rANInuM rUpa teNe savArama! ja dekhyuM hatuM. tevuM ja rUpa guTIkAnA prabhAvathI karI, mahAbaLa malayasuMdarI pAse beThe. sAkSAt pitAnI mAtAnuM rUpa joI malayasudarI vismaya pAmI ane nirbhaya thaI zAMta citte beThI. rAjA paNa tALuM teDI dvAra ughADI kumArInA mahelamAM dAkhala thaye. tapAsa karatAM caMpakamAlA sahita malayasuMdarIne tyAM beThelI dIThI. rAjA kanakavatInAM sanmukha joI che. priya ! tapAsa kara. te mane zuM kahyuM hatuM. ahIM te te mAMhIluM kAMIpaNa jaNAtuM nathI. kanakavatI aMdara AvI, cAre bAju tapAsa karI, te mAtA rahita 9 sudarI sivAya koI paNa baju na jaNAyuM. kanavatIne joI caMpakamAlAnuM rUpa dhAraNa karanAra mahAbaLa che. " A bahena ! Aje akasmAta A mahelamAM tapa kayAMthI ? zuM rAjA mArA para ke pAyamAna thayA che?" caMpakamAlA rANIne joI tyAM AvelA sarva leko kanakavatIne Akroza karavA lAgyA ke, kharekhara zenI Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maramA mAtA, 2gamAM bhuMga 91 ApasanI IrSyA tenAM khALake upara utare che ane nakavatI nA saMbaMdhamAM paNa temaja banyuM che. kanakavatIe jaNAvelI vAta satya nathI vagere. kanakavatIe jaNAvyu* * svAmInAtha ! ahI` A velA eka purUSane kumArIe lakSmIpuMja hAra ApyA che, Apa tenI tapAsa karo.' A vAkayA sAMbhaLatAM srIrUpa dhAraka kumAre potAnA DamAMthI kADhI rAjAne dekhADayA. te hAra sa leAkeAe paNa joye. rAjAnI zakA nivRtta thaI. kanakavatIe IrSyAthI ja A pramANe asatya vAta ubhI karI che vigere kheAlatA rAzida potapotAne sthAne gayA. caMpakamAlA rANI e vakhate eka judA mahelamAM hatI. tene A vAtanI khabara paDI, paNa zAkayAnI Apasa ApasanI IrSyAthI temaja peAtAnI putrInA laghutA thaze ema dhArI A vAtamAM teNe khIlakula lakSa na ApyuM. temaja te saMba MdhamAM keAInI sAthe vAtacIta paNa na karI. potAnI A pramANe laghutA thayelI jANI kanakavatI viSAda pAmI citavavA lAgI are ! kumAra kayAM gayA ? A zu thayu ? meM tene barAbara joyA hatA. zu mane bhrama tA nahi thA hAya ? hA ! hA ! badhAM mANase mArI niMdA kare che. cAra keTavALane daMDe tevI mArI sthiti thaI. asatya khelanAra tarIke mArI prakhyAti thaI A kumArIe ja mArI ATalI laghutA karAvI che. malaya Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra suMdarI mArI pUrvajanmanI kharekhara veraNa che. tenI hAlatI, cAlatI, ke bolatI jotAM paNa mane udvega thAya che. A kumArI kayAre anarthamAM paDaze athavA kyAre marI jaze. ItyAdi ciMtavana karatI kanakavatI potAnA mahelamAM AvI. kolAhala sarva zAMta thatAM ghaNuM bArIkatAthI tapAsa karI malayasuMdarIe mahelanAM dvAra baMdha karyA, eTale mahAbaLe mukhamAMthI guTIka bahAra kADhI potAnuM svAbhAvika rUpa prakaTa karyuM. mahAbaLa-rAjakumArI ! A sarva mahimA mArI pAse rahelI guTakAno che. mayasuMdarI. A guTIDA Apane kayAMthI maLI ? mahAbaLa-eka divasa mArA zaheramAM eka vidyAsiddha purUSa Avyo hato, tenI meM mArI rIte sevA karI hatI. tuSTamAna thaI te siddhapurUSe rUparAvartana karavA vigerenA anekago batAvyA che. te sarva meM siddha karI rAkhyAM che. te mAMhIlI A guTIkA che. jenA prabhAvathI Aje A AphatarUpa samudrano huM pAra pAmyo chuM. malayasuMdarI-avAja camatkArika pravegavALI bIjI paga guTIkA apanI pAse che ? mahAbaLa-hA, che. tene prabhAva e che ke AMbAnA rasa sAthe ghasI tilaka karavAthI strI, purUSanuM rUpa dhAraNa karI zake che. paNa guTIkA atyAre ahIM mArI pAse nathI. . paNa have mane ahIMthI javA de. ahIM vizeSa Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eramAnamAtA, raMgamAM bhaga 93 rahevAthI kaLI kaI bIja utpAta na thAya. suMdarI ! ApaNe vidhi-pUrva karma atyAre anukuLa che. nahitara ApaNe durlabha saMga akasmAta kevI rIte banI zake? te vidhija ApaNI niraMtara ciMtA karaze. ApaNe ciMtA karavAnI koI jarUra nathI. huM tamane eka kalAka ApuM chuM. mananI zAMti mATe tenuM niraMtara smaraNa karaje ane saMkaTa samaye te vAraMvAra tene bhAvArtha yAda karaje. A pramANe kahI mahAbaLa eka Dhaka Ape che. vidhate yaddhidhistatsthA, na syAt hradayaciMtita // evamevotsukaM citta, mupAyAMzcitayedrabahUn // 1 // Akhare te pUrva karma jema kare che, te pramANe thAya che, paNa hRdayamAM ciMtavyA pramANe thatu nathI. A citta utsuka thaIne phegaTa aneka upAya ciMtavyA kare che. rAjakumArI ! pUrva karmanI prabaLatA che te pramANe kArya banI Ave che. je kArya prabaLa karmAdhIna che tene mATe karAyele prayatna niSphaLa jAya che vAvela bI avazya uMgazeja. A kAraNathI udyama na karaze ema mAruM kahevuM nathI, paNa mahAn Apatti prasaMge mati muMjhAI jatAM, A" vicAre hRdayane dhIraja Ape che, vizeSa saMtApa karavA detA nathI. navIna karma baMdha thatuM aTakAve che, samabhAve karma veda ve che ane utsAhita rAkhe che, ke A karma bhegavAI jatAM ja huM ApattimAMthI mukta thaIza. vaLI A mAruM kathana prabaLa karmodaya yA nikAcAMta-avasya bhegavavA Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 malayasuMdarInuM caritra lAyaka karmodaya Azvine ja che. mATe he rAjakumArI ! A kane tevA prasaMgamAM avazya sadupayoga karaje. TAMkaNAthI katarelA akSaranI mAphaka maleka malayasuMdarInA hRdayamAM ketarAI rahyo. lekano bhAvArtha vicArI te mastaka dhuNAvA lAgI. ahA! kumArane ze viveka ! kevI uttama buddhi! dharmazAstramAM keTalI nipuNatA ! mArA bhAgyodayathI ja A samAgama thaye che. mahAbhaLa-have mane rAjI khuzI thaI rajA Apo. vakhata ghaNe thaI gayo che. mArAM mANase mArI rAha jotAM ciMtAmAM paDayA haze. malayasuMdarI-jAo" zabda nisanehatA sUcaka che. mATe kevI rajA huM mArA mukhathI naja ApuM; chatAM ApanuM mana javAne vizeSa utsuka che ane Apa mArI sAthe vivAhIta thavAne mane kabulAta Ape che, te huM atyAre eTalAthI ja saMtoSa pAmI jaNAvuM chuM ke "tamAro mArga nirvidhana thAo ane zAMtithI A5 nirNaya karela sthaLe pahoMco." A zabdo belatA ja AMkhamAM azru bharAI AvyAM. kaMTha rUMdhAI gaye, eTale AgaLa malayasuMdarIthI vizeSa na belAyuM tethI nirnimeSa daSTithI mahAbaLane jotI ubhI rahI. mahAbaLakumAre paNa chevaTanI saneha lAgaNI darzAvI, keI na jANe tema je rastethI AvyuM hatuM, teja raste thai pAche nIkaLI paDe ane taiyAra thaI rahelA parivArane AvI maLe, Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eramAnamAtA, ragamAM bhaga prayANa karatAM rastAmAM rAjakumArIne paraNavAnA aneka upAye ciMtavavA lAgyA. te vicAramAM vicAramAMavicchinna pramANe gheADA ja vakhatamAM mahAkhala kumAra pRthvIsthAnapuramAM AvI pahoMcyA. 25 mAtApitAne namaskAra karI, malayasu darI pAsethI lAvela lakSmIpu MjahAra pitAne sepcA, pitAe jyAre hAraprAptinuM kAraNa pUchyuM, tyAre zaramathI asatya uttara ApyA ke, caMdrAvatInA rAjamalayaketukumAre mitrAInA saMbaMdhe A hAra mane ApyA che. rAjAe kumAranI ghaNI prazaMsA karI. putra ! tArI kaLA kAI alaukika che, ghaNA gheADA ja vakhatamAM te kumAra sAthe tArI AvI gADha mitrAI thaI ItyAdi prazaMsA karI rAjAe te hAra kumAranI mAtA padmAvatIne sApyA. mAtAe paNa putranI prazaMsA karI te divya hAra peAtAnA kaMThamAM nAMkhyA. rAjakumAra aheAniza manamAM vicAra karyo kare che ke tenA pitAe nahi arpaNa karelI te kanyAnuM huM kevI rIte pANigrahaNa karIza? te kumArI samakSa A pratijJA me kharekhara duSkara rIte karI che. A pratijJAnA nirvAha mAre kevI rIte karavA ? A gupta vAta mAtApitAne kema kahevAya ? ItyAdi vicAra karatA rAjakumAra ciMtAtura thaI rahyo che. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ layasurInuM caritra prakaraNa 21 muM svayaMvara maMDapa, mahAbaLane AmaMtraNa caMdrAvatInA mahArAjA vIradhavaLe mokalAvela hata rAjasabhAmAM AvI pahoMcyA. khare mitratA bhUlAI javAnI nathI. surapALa rAjA, mahAbaLa kumAra ane sAmaMta, pradhAnAdi sabhAmAM bIrAjelA che. pratihAre praveza karAvele dUta rAjAne namaskAra karI, kSema vArtA kahevA pUrvaka pitAnA svAmine Adeza nivedana karavA lAge. mahArAjA surapALa ! caMdrAvatIpatinA parama mitra ! mArUM Agamana caMdrAvatIthI thayuM che. amArA mahArAjAe ApanA sarva kuTuMbane praNAma pUrvaka zAnti IcchI che vizeSa vijJaptI karavAnI eja che ke, mahArAjA viradhavaLane ratithI paNa adhika rUpavAna malayasuMdarI nAmanI kanyA che. amArA mahArAjAe temane svayaMvara maMDapa race che. vaMzaparaMparAthI Avela vAsAra nAmanuM dhanuSya te maMDapamAM mUkavAmAM Avaze pitAnA parAkramathI je kumAra dhanuSya te pratyaMcA caDAvaze, tene te rAjakumArI varamALA Are paze. A svayaMvara upara aneka rAjakumArone AmaMtraNa karavAne te mekalavAmAM AvyA che, mahAna guNavAna, rUpavAna, mahAbaLakumArane belAvavA nimite mane mekalavAmAM Ave che. Aje jeTha mAsanI aMdhArI ekAdazI che. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svayaMvara mapa, mahAlayane AmatraNa * svayaMvaranu' muhUta' jeTha vada caturdazInu che, mane mAkanyAne ghaNA divaseA thayA che; paNu rastAmAM khImAra thavAthI huM vakhatasara AvI zakayA nathI. mATe he mahArAjA ! have vakhata ghaNA thADA che, teA mahAbaLakumArane tarata cadrAvatI tarapha AvavAne Apa AjJA kare. vilaMba karavAnA have vakhata nartha, . ame mahArAjA vIradhavaLanA AmaMtraNathI rAjA ghaNe khuzI thayeA. Ama traNa ghaNA mAnapUrvaka svIkArI, dUtane vastrAdikathI satkAra karI visarjana karyAM. mahAbaLakumAra A vakhata rAjAnI joDe ja beThelA hatA. dUtanAM vacane sAMbhaLI tenuM hRdaya pramAdathI praphullita thayuM. te citavavA lAgyuM! ahA ! puNyanI kevI prabaLatA ! je dhAryuM hatuM te thayuM, kakaDIne bhUkha lAgI hatI, tevAmAM thALImAM pakavAne AvI paDayAM temaja thayuM, je kA sAmarthyathI ke dhanathI thavuM saMzaya yukta hatuM, teja kA vayeAgathI muThImAM AvI paDayu. mArI ciMtAnA mATe : bhAga Aje dUra thayA duHkhanA saMcAra naSTa thayeA. mana Gan harSoMthI pUNa thayuM. ahA ! zuM puNyanuM mAhAtmya ? vidhAtA paNa anukuLa ja ne ! egaNIza vasA kAma siddha thayuM ema kDI zakAya. pitAnA AdezathI huM jaladI caMdrAvatImAM jaIza. khIjA rAjakumArAnu mAna mardana karI mayasu darInuM pANIzrarhaNa karI kRtArtha thaIza, ItyAdi aneka vicAra laherIethI harSAkuLa thayelA rAjakumAra tarapha rAjAe dRSTi karI jaNAvyuM ih OM' Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra beTA mahAbaLa ! tuM Aje ja svayaMvara upara caMdrAvatI purImAM javAnI taiyArI karA sAthe meTuM rInya laI jaje, caMdrAvatI pati mATe rAjA che. temaja mAre mitra hovAthI vizeSa prakAre mAnanIya che." mahAbaLakumAra hAtha joDI, mastaka namAvI, vinayathI che . pitAjI ! ApanI AjJA pramANa che. Apa kahe te avasare javAne taiyAra chuM." rAjAe pradhAna tarapha najara karI jaNAvyuM caMdrAvatI tarapha ravAnA thavA sainya taiyAra kare, rAjAne hukama thatAM ja harInya taiyArI thavA lAgI. rAjA-mahAbaLa ! caMdrAvatIthI lAvela lakSmIpuMja hAra tuM sAthe laI jaje. mahAbaLa-pitAjI huM jyAre niMdrAmAM houM chuM te veLAe adazyarUpe mane niraMtara keI upadrava kare che. koI vakhata vastra, te kaI vakhata zastra, koI vakhata AbhUSaNa ke bIjI koI uttama vastu mArI pAse hoya te laI jAya che. keI vakhata bhayakaMra hAsya karI mane bIDarAve che. mArI mAtA pAsethI kAla rAtre ja te hAra meM lIdhe hate; paNa teja rAtrie mArA gaLAmAMthI te koI kADhI gayuM che. te hAra gaye jANI mArI mAtA eTaluM badhuM kalpAMta kare che ke, tenA dukhathI huM Aje atyaMta vyAkuLa thaI rahaye chuM. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svayaMvara maMDapa, mahAlayane AmaMtraNa pitAjI ! mArI mAtAne zAMta karavA meM temanI pAse evI pratijJA karI che ke, je pAMca divasamAM te hAra lAvI na Ape te agnimAM praveza karUM. | mArI mAtAe paNa evI ja pratijJA karI che ke te hAra na maLe te mATe paNa maravuM.. adazyapaNe A sarva vastuonuM haraNa karanAra keI janmAtarane vairI bhUta ke rAkSasa hoya ema mAruM mAnavuM che. pitAjI! mAre e vicAra che ke, Aja rAtrIe be ke traNa prahara paryata mArA zayanagRhamAM hathIyAra sahIta mAre jAgRta rahevuM e avasare je te duSTa Ave te tene jItI hAra pramukha sarva vastuo tenI pAsethI laI, temAMthI hAra mArI mAtAne soMpI, pAchalI rAtrie mAre caMdrAvatI tarapha prayANa karavuM A pramANe kahI mahAbaLa ubhe rahyo. rAjAe tema karavAnI rajA ApI. mahAbaLa pitAne namaskAra karI pitAnA mahelamAM gaye. prakaraNa 22 muM. lagnamAM vigna mahAbaLanuM apaharaNa je vRda ekAdazInI aMdhArI rAtrI pRthvI para chAI rahI hatI, aMdhakAra cAre dizAmAM vyApI rahaye hate. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 malayasuMdarI caritra chuTaka chuTaka tArAo kAMIka prakAza ApatA hatA, paNa adhakAra vizeSa hevAthI tene prakAza spaSTa jaNAtuM nahote. AkhA zaheramAM zAMti patharAI hatI mahelanA sarva vibhAgamAM koIpaNa manuSyane saMcAra thatuM nahotuM. A vakhate pitAnA vAsabhuvanamAM hAthamAM khaDuMga laI, dIpakanA aMdhArA pAchaLa guptapaNe, sAvadhAna thaI mahAbaLakumAra ubhe hatepitAnI zayyAmAM eka vastra pAtharI, tenI manuSya sarakhI AkRti karI tenA upara AcchAdita karyuM hatuM. vAsabuvananI. eka bArI sivAya sarva dvAra baMdha karyA hatAM. game te hoya, zarIranA jokhame paNa Aje tene sajajaDa zikSA ApavI che, e ja vicAra karate karate rAjakumAra ubhe che. madhya rAtrine samaya tha haze, te arasAmAM khullA jharUkhAmAMthI eka hAtha aMdara praveza karate kumArane jaNAye, te jotAM ja te vizeSa prakAre sAvadhAna the, hAtha te vAsabhuvanamAM pharavA lAgyo. tene joI kumAra Azcarya sahita ciMtavavA lAgyA are zarIra sivAya ekale hAthe kema dekhAya che ? vaLI ka kaNa pramukha bhUSaNethI bhUSita, temaja sarala hevAthI hAtha kaMI strIne hoya tema jaNAya che. eja strI ane upadrava kare che, te ghaNA divase Aje ja dekhANI che, mATe mAre tene hamaNAM pUrNa zikSA ApavI. daivImAyAnA kAraNathI tenuM zarIra gupta jaNAya che. khaDaganA ghAthI je huM tene hAtha chedI nAkhuM te te pharI Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagnamAM viba, mahAbaLanuM apaharaNa 101 mAre hAtha nahi Ave ane ema thaze te lakSmIpuMjahAra kevI rIte malaze ? mATe tene hAtha te na kApa; paNa tene sarvathA pakaDI levI. A IrAdAnI sahasA kudIne kumAra tenA hAthapara caDhI beTho ane pitAnA banne hAthathI te hAthe draDhapaNe pakaDI rAkhe. kumAranA AvA sAhasathI te hAtha mahelamAM vadhAre vakhata na rekAtAM AkAzamAM uMce caDavA lAgyA. kumAra te hAtha para besI ja rahI. AkAzamAM jatAM vAyunA jorathI cAlatI dhvajAnI mAphaka te hAtha kaMpavA lAgyA. hAtha uparathI kumArane pheMkI devA mATe teNe ghaNe prayatna karyo. vAraMvAra hAtha jamIna tarapha tarachoDyA, paNa teno prayAsa niSphaLa gaye; kemake kumAra paNa nIce paDavAnA bhayathI tene majabUta pakaDI rAkhato hato. hAtha uMce jaI nIce paDatuM hoya tema DelavA lAge cheDA vakhatamAM te te devInuM saMpUrNa zarIra mahAbalanA jovAmAM AvyuM. - kumAra vicAravA lAgyuM ke, A kaI devI DhekhAya, che. tene vadhAre vakhata herAna karavAthI, kaMdAca ke pAyamAna thaI samudramAM ke parvatanI khINamAM mane pheMkI deze. mATe have vadhAre vakhata A hAtha upara rahevuM te mArA mATe salAmatI bhareluM nathI. ema vicAra karI, jerathI eka muSTine bahAra paDatA ja te devI karUNasvare rUdana karatI beDalavA lAgI. "he sAhasika! karUNA karI mane mUkI de. havethI huM tane herAna nahi karuM, kumAre karUNAthI tene hAtha mUkI dIdhA. hAthe mUkatAM ja te devo jIva laIne nAsI gaI. tene javAno mArga paNa kumArane na dekhAya. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 malayasuMdarI caritra devIne hAtha mUkatAM ja kumAra nirAdhAra paNe AkAzathI nIce paDe. nIce paDatAM ja mUrchA AvI gaI vanamAM zItaLa vAyuvaDe Azvasana karatAM kumAra keTalAka vakhata pachI zuddhimAM A paDavAthI tene vizeSa vyathApIDA thaI nahotI. kumAra ciMtavavA lAge huM kayAM paDayo chuM? vastImAM? pahADa upara ? vRkSa upara ? ke jamIna upara ? e avasare gADha aMdhakAra hovAthI daSTi kAMI dekhAI zakAya tema nahatuM, hAthathI nIcenA bhAgane sparza karatAM tene jaNAvyuM ke, huM AMbAnI Toca upara rahelAM chuM, AbAnAM phaLa pAkelAM jaNAya che ane tethI AMbe nIce namI rahe che. kumAra tarata ja tyAMthI beTho thaye, ane zarIrane bhAra sahana karI zake tevI - majabuta zAkhAne Azraya lIdhe. thoDA vakhata pachI AMbAthI nIce utaryo ane tenA thaDa pAse ubhe rahI vicAra karavA lAge. ahe! devIe karelA apaharaNathI huM Aje kevI avasthA pAmyo chuM ? lakSmIpuMjahAra have mane kevI rIte ane kyAMthI maLaze? hAra meLavyA sivAya mAtA AgaLa karelI pratijJAne nirvAha huM kevI rIte karI zakIza ? hAra sivAya mAtA kema jIvaze ? mAtAnA maraNathI pitA kema prANa dhArI zakaze ? hA ! hA! atyAre mArA vaMzane saMhAra thavAno vakhata AvI paDe che. e vidhi ! tArI akaLakaLA che, ghaDIkamAM tuM ramADe che, te hasAve Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagnamAM vigna mahAbaLanuM apaharaNa 103 che, AzA baMdhAve che ane uMcA zikhara para caDAve che. thoDA ja vakhatamAM teja manuSyone tuM baMdhAve che, vaLAve che, nirAza kare ane uMcA zikharathI nIce pachADe che. che. tArU Avu vilasita mahAtmAo ja jANI zake che. A pramANe ciMtAmAM magna thaI rahyo che. prakaraNa 23 muM. malayasuMdarI ajagaranA mukhamAM rAtrine trIjo prahara zarU thaI gayA hatA. AkAzamAM tArAo camakatA hatA. tArAnA prakAzathI aMdhaka2 kAMIka ocho thaye hato. drodaya thavAnI paNa taiyArI hatI. rAtri hovAthI vizeSa prakAre manune saMcAra baMdha hatuM. A avasare AbAnA jhADa upara beThe beTho mahAbaLa aneka prakAranAM mAnasika taraMge uchALI rahyo hate. A avasare teja AmravRkSanA mULa najIka jorathI ghasaDATa thate tenA sAMbhaLamAM AvyuM. sAvadhAna thaI kumAra vRkSanA mULa tarapha daSTi kare che te najIkamAM eka mATe ajagara Avate jaNAve. tenA mukhamAM aradhuM gaLe mANasa jaNAtuM hatuM. " kumAra ciMtavavA lAgyA. A phara prANI mANasane gaLIne A jhADa sAthe AMTo mArI-bhareDa thaImArI nAkhavA mATe Ave che. A ajagaranA mukhamAM paDelA prANIne je Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104. ' malayasaMdarI caritra huM jIvatadAna ApuM te, A vipattimAM mArUM AvI paDavuM paNa saphaLa thayuM gaNAya. kALacakra dareka manuSyane mAthe pharI rahyuM che. janme tene maravuM avazya che ja. nAzavaMta A zarIrathI parane upakAra thAya te ja saphaLa che. huM pote ja hamaNAM maraNanA mukhamAMthI bacyo chuM. te A kSaNabhaMgura zarIrathI avazya parene upakAra kare ja ema nizcaya karI karUNAthI pUrNa hRdayavALA kumAra sAhasa avalaMbI vRkSanI nIce utaryo. " - ajagara AMbAnI najIka AvI, evAmAM tene Te pharI vaLI ardha gaLela mANasane bhacaraDI mArI nAkhavA prayatna kare che. tevAmAM kumAre tenA be hAtha be hAthathI pakaDI lIdhA ane chaNuM vastranI mAphaka tenA ubhA be vibhAga karI nAkhyA ajagaranA mukhanA be vibhAga thatAM ja, tenA mukhamAMthI maMda maitanyavALI eka yuvAna strI nIkaLI paDI che. te strI jIvatI hatI, chatAM atyAre tenAmAM joIe teTalI sAvadhAnatA nahotI. tathApi ghaNA vakhatanA paricayavALI hoya tema " mane mahAbaLa kumAranuM zaraNa thaje." ATalA zabda nIcAM paDatAM paDatAM tenA mukhamAthI nIkaLI paDayA. pitAnA nAmane yAda karatI te strIne joI kumArane ghaNe vismaya thaye, hAthamAMthI ajagaranI be phALe dUra pheMkI daI, najIka AvI, nIhALIne te strInuM mukha jevA lAgyuM. jemAM parve caMdrAvatInA rAjamahelamAM joyelI Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 layasaMdarI ajagaranA mukhamAM malayasuMdarIna sarakhI AvRtti jaNAvA lAgI. tethI kumArane vizeSa Azcarya thayuM. popakAranI lAgaNI te hatI ja, temAM vaLI Ate premapAtra, eTale sonuM ane sugaMdha. kumAra tenI najIka AvI beTho. pAse besI pitAnA vastravaDe zItaLa pavana nAkhavA lAge e avasare mUccha mAM paravaza thayelI bALAnA mukhamAMthI hRdayamAM ketarAI raheze ane vizeSa prakAre manana thayelo zabdane dhvani nIkaLe. vidhatte yAdhistatsyA, na syAt hRdayacitita / .... evamevAtsuH citta, mupAyAMzciyebahUn // 1 // A kaleka sAMbhaLatAM ja mahAbo nirNaya karyo ke, A malayasuMdarI ja che. tethI vizeSa tenuM zarIra saMvAhana karavA-dabAvavA lAgya; vananA zItaLa pavanathI ane mahAbaLanI madadathI thoDA vakhatamAM kumArIe potAnI daSTi kholI. ' mahAbaLe jaNAvyuM, "mRgAkSI ! niMdrAne tyAga karI svastha thA. tArI A avasthA joI mAruM hRdaya AkuLavyAkuLa thAya che - zabdo kAna para athaDAtAM ja netra ughADI rAjabALA beThI thaI. pitAnI pAse beThelA ane zarIrane saMvAhana karatA rAjakumAra mahAbalane joI, tenA harSane pAra na raho tenA meremamAM AnaMdrauchaLa AvyuM. pitAne mAthe paDela dAkha bhUlI gaI. zarIra saMkeca, vastra barabara paherI, snigdha daSTie kumAranI sanmukha joI rahI. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasaMdarI caritra malayasuMdarI-rAjakumAra ! huM kevI rIte jIvatI rahI ? ane tamAre meLApa ahIM akasmAta kevI rIte thayo? mahAbaLa-rAjakumArI ! te vAta ApaNe pachI karIzuM. A najIkamAM nadI jaNAya che, tyAM jaI prathama tArUM zarIra maLa ane kAdavathI kharaDAyeluM che te sApha karIe. malayasuMdarI-jevI ApanI AjJA bane jaNa nadInA kinArA para gayAM. zarIra sApha karI vastra dhaMI, pANI pI, pAchAM pharI teja AmravRkSanI nIce AvI beThAM. malayasuMdarI-jarA svaccha thaI rAjakumAra ! tame ahIM kyAMthI ? mahAbaLe pitAne vRttAMta, vyaMtarIe haraNa karyAthI te, ajagaranuM vidAraNa karyuM tyAM sudhI kahI batAvyuM. te vRttAMta sAMbhaLatAM malayasuMdarI kumAranA daurya ane sAhasathI camatkAra pAmI vAraMvAra pitAnuM mastaka dhuNAvavA lAgI. kumAra upara nehavALI daSTi pheMkatAM teNe jaNAvyuM. suMdara ! tame ghaNuM kaSTa sahana karyuM. mahAbaLa-suMdarI ! tuM tArI vArtA mane muLathI jaNAva. mArA javA pachI zuM zuM banAva banyA ? A bhayaMkara ajagaranA udaramAM huM kevI rIte AvI paDI? aneka subhaTethI viMTAela rAjamahelamAM rahenArI, tane A pApI ajagare gaLIne AMhI kevI rIte ANI? Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI ajagaranA mukhamAM 107. malayasudarI-hAlA ! ajagaranA mukhamAM kevI rIte paDI te huM jANatI nathI. te sivAyane sarva vRttAMta huM Apane kahuM chuM Ama vajasamAna hRdaya karIne sAMbhaLaje. malayasuMdarI pitAne vRttAMta zarU kare che, tevAmAM ke mANasanA pagalAne avAja mahAbaLane kAne AvyuM. mahAbaLa tarata sAvadhAna thayuM ane vicAra karavA lAge ke rAtrinI aMdara AvA pradezamAM pharanAra koNa haze ? AvI aMdhArI rAtrimAM pharanAra cera, jAra jugArI ke ghAtakI hovAM joIe. je te ja purUSa hoya te strI pAse chatAM tene zikSA ApavAnuM kAma mane azakya thaI paDaze. athavA koI rAjakumArIne saMbaMdhI haze te, kumArIne mArI pAse jaI te upadrava karaze. ema dhArI kezapAzamAMthI guTIkA kADhI, teja AMbAnA rasamAM ghasI, kumArInA bhAge kapALamAM tilaka karyuM te guTakAnA prabhAvathI malaya suMdarI purUSarUpe thaI gaI. purUSarUpa thayeluM joI kumAre jaNAvyuM. rAjakumArI jyAM sudhI mArA thuMkathI A tilaka bagADavAmAM nahi Ave tyAM sudhI A tArU purUSanuM rUpa kAyama raheze. hajI rAtri vadhAre che. unmArge kaI cAlyuM Ave che. te keNa che tene jyAM sudhI nirNaya na thAya tyAM sudhI ane have pachInA tevA prazamAM paNa tAruM AvuM rUpa karavAnI jarUra che. PPI8. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 malayasuMdarI caritra malayasuMdarI-Apane jema egya lAge tema karo, A zarIra janmaparyata Apane ja soMpeluM che. ' mahAbaLa-tArU kahevuM barAbara che, paNa have A mANasa najIka Ave che, ApaNe mauna rahevuM joIe. vaLI te mANasa game te he, paNa tAre nirbhaya je rahevuM. jyAM sudhI tuM mArI pAse che, tyAM svI tAra va La paNa vAMke thavA nahIM dauM. vadhAre zuM kaha, tArA mAthA upara thaIne jate vAyu paNa je tane duHkha ApIne jaze te tene paNa aTakAve karIza A pramANe kumArIne dhIraja ApI baMne maunapaNe ubhA rahayAM. eTalAmAM utAvaLI utAvaLI najIka AvatI eka strI temanA jevA mAM AvI. kumAre tene mRdusvare bolAvI. zubha ! tuM keNa che ? aMdhArI rAtrie ekAkI kema ? tArA para ATale badho dhrujAre kaMpAro zA mATe ? AMhI najIkamAM kayuM zahera che ?' tyAM keNa rAjA rAjya kare che ? ame paradezI chIe, ahIM ja rAtrie rahayA chIe, tethI ame A paradezathI ajANayA chIe. madhura svare ane mIThA vacane kumAre tene AzvAsana ApyuM. kumAra upara vizvAsa pAmelI te strIe jaNAvyuM ke, kSatriya kumAra ! tame je pUchyuM tene uttara huM tamane ApuM chuM.' tame je sthaLe ubhA che, te sthaLa goLA nadInA kinArAnuM che. A najIka cadrAvatI purI che, tyAM vidhavaLa rAjA rAjya kare che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 malayasuMdarI ajagaranA mukhamAM - kumAra manamAM ja bolI uTha, are ! Ate moTuM Azcarya ! devIe mane kayAM lAvI mUke? paDato paData huM kyAM paDe? ahA ! mArA pitA mane je sthaLe mokalavAnA hatA ane mAruM vAMchita je sthaLe hatuM, teja sthaLe AvI pahoMcyuM . ahe! puNyano vaibhava ! yamanA mukhamAM gayelI kumArI paNa mane ahIM jIvatI maLI. mAre vidhAtA hajI anukULa che. vinA paNa anukULa sukharUpa thAya che. kharekhara vidanathI ke saMkaTathI kheda karavuM na joIe. paNa je thAya te sArA mATe ema mAnavuM joIe. | mahAbaLa-bhadre ! zuM A rAjAne ghera hamaNAM kAMI navIna jANavA lAyaka bInA banI che ? . AvanAra strI-hA, te rAjAne eka malayasuMdarI nAmanI kuMvarI hatI. tene mATe rAjAe svayaMvara maMDapa mAMDyo che. rAjaputrone bolAvavA nimitte aneka sthaLe dUte mekalyA che. AjathI trIje divase arthAta catudazIne divase svayaMvara thavAnuM hatuM, tene mATe ghaNA harSathI rAjAe sarva sAmagrI rAjAe taiyAra karI hatI. paNa te malayasuMdarInI oramAna mAtA kanakavatIe raMgamAM bhaMga pADe che. kanakavatInI samA nAmanI huM mukhya dAsI chuM, tenA dareka rahasyane jANanArI, temaja dareka kAryamAM AgevAnIbharyo bhAga lenArI je kaI heya te huM pote ja chuM. kanakAvatI, malayasuMdarI para niraMtara Sa rAkhatI ane tenAM chidro joyA karatI hatI. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayastarI caritra malayasuMdarI-somA ! zA mATe kanakavatI tenA upara dveSa rAkhatI hatI ? mahAbaLa-emAM zuM pUchavuM hatuM ? sapatnIone ApasamAM te vera hoya che, te vera tenA bALake mAM vArasA tarIke utare che. somA-haze kAMI tenA veranuM kAraNa te te jANe, ATalA divasomAM tenA chidro jotAM teNe kADhyAM, paNa kAMI malayasuMdarInuM chidra tene hAthamAM na AvyuM. gayA divasathI rAtrie, "huM ane te" ema be jaNAMja mahelamAM hatAM, tevAmAM akasmAt malayasuMdarIne lakSmIpuMja hAra kanakavatInA kaMThamAM AvI paDaze. amRtanI mAphaka AhAdaka, "lakSamIpuMja hAra' A zabda sAMbhaLatA ja jANe navIna tanya AvyuM hoya tema AnaMdita thaI kumAre jaNAvyuM, "te hAra tenA kaMThamAM kayAMthI paDe! " samAe jaNAvyuM, "te hAra akasmA AkAzamAMthI paDaze. ame uMce, nIce, AjubAju ghaNu tapAsa karI, paNa te hAra nAkhanAra keIpaNa amArA jevAmAM na AvyuM " - kumAra manamAM be hA teja vya tarI devI pAsethI paDe che. joIe. keIpaNa anya janmanA nehathI teNInA kaMThamAM nAkhyo haze. ahA ! je hAranI atyAra sudhI koIpaNa sthaLe zedha lAgI nahatI. jene mATe huM A saMkaTamAM paDe chuM, svapnamAM paNa je hAranI kyAM Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI ajagaranA mukhamAM 111 haze tenI AzA nahatI, te hAranI pravRtti puryodayathI hamaNuM anAyase maLI. AthI mane have vizeSa nizcaya thAya che ke, huM mArI karelI pratijJA pUrNa karIza, mArUM sarva kuTuMba jIvatuM raheze ane mArI mAtAne paNa harSa thaze. mahAbaLa-samA! te hAra laIne kanakavatIe zuM karyuM ? hamaNAM te hAra kayAM che. somA-hAra maLyAthI harSa pAmatI kanakavatAe mane jaNAvyuM. he hale! apUrva Azcarya tuM te kharI. manuSyanA saMsAra vinAnA sthAnamAM "A kumArI malaya suMdarIne hAra akasmAt mArA kaMThamAM AvI paDe che tuM tapAsa kara. A mahelamAM keI chUpuM mANasa te nathIne, jeNe A hAra ahIM pheMkA hoya meM ane vizeSa prakAre teNIe sarvatra tapAsa karI paNa koI levAmAM na AvyuM. DIvAra mauna rahI, kAMIka vicAra karI, kanakavatIe mane jaNAvyuM. "A hAranA lAbhanI vArtA tAre koIne paNa na kahevI. meM kabula karyuM, eTale teNe hArane eka sthaLe chupAvyA, tyAra pachI ame baMne jaNa rAjA pAse gayAM. kanakavatI-svAmInAtha ! Apa ekAMtamAM padhAre, mAre kAMI ApanA hitanI ane lAbhanI vAta kahevAnI che. varadhavaLa-ghaNI sArI vAta rAjA uThI ekAMtamAM kanakavatInI sAthe beThe, Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 malayasuMdarI caritra kanakAvatI-svAmInAtha ! pRthvIsthAnapuranA svAmI surapALa rAjAne mahAna parAkramI ane tejasvI mahAbaLa nAmane kumAra che. tenuM eka mANasa niraMtara guptapaNe ahIMA tamArI ativahAlI kumArI malayasuMdarInI pAse Ave che. rAjyanA bhUSaNatulya "lakSmIpuMja hAra" "Aje ja tenI sAthe mahAbaLa mATe kumArIe mokale che. sAthe jaNAvyuM paNa che ke, " svayavaranA bhiSathI moTA rInya sahita tame ahIM Avaje. bIjA rAjakumAre paNa Avaze te paNa tamane madada kare tevA saMketa rAkhaje. A rAjaya tame grahaNa karaje. huM tamArI sAthe lagna karIza. : mahArAja ! kharekhara kumArI sarala svabhAvanI che. tene rAjya lebhI, dhUrta, pitAnA baLathI garvita, mahAbaLakumAre bharamAvIne pitAne svAdhIne karI lIdhI che. tethI ja teNe A bhayaMkara rAjadroha ane kuLaghAtapaNAno vicAra karyo che. , e , prANanAtha ! strIonI buddhi tuccha hepa che teonI vANI madhura hoya che, paNa hRdaya vajathI paNa kaThaNa hoya che. mukhamAM juduM ane hRdayamAM kAMI juduM ja hoya che mUrNa strIo, pitA, bhrAtA ane pati pramukhane mahA anarthanI jALamAM phasAve che. svAmIna ! mahA anartha thaze ema dhArI A gupta rahasya meM Apane nivedita karyuM che. A saMbaMdhamAM Apane yogya lAge tema kare - mArA vacana para Apane pratIti na AvatI hoya te kuriI pAse A5 hAranI tapAsa karo. ItyAdri Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI ajagaranA mukhamAM 110 aneka asatya vacane vaDe rAjAne eTale badhA prakApita karyo ke, reSAMdha rAjAe tatkALa ane visarjana karI, kumArInI mAtA caMpakamAlAne ekAMte belAvI, kanakavatInI kahelI sarva vAta nivedita karI. caMpakamAlAe A vAta mAnavAne AnAkAnI karI, paNa chevaTe teNIe jaNAvyuM ke, rAjana ! malayasuMdarI te hAra na Ape te te vAta satya che ema mAnavAmAM kAMI harakata nathI. rANIne abhiprAya meLavI rAjAe malayaNuM darIne pitAnI pAse bolAvI ane tenI pAse hAra mAgyA, prathama te kumArI saMbhrAMta thaI, pachI bhaya pAmI ane chevaTe thoDIvAra vicAra karI teNe uttara Ape ke pitAjI! te hAra mArA pAsethI corAI gayA hoya tema jaNAya che. tapAsa karatAM mane maLatuM nathI " - A uttara maLatAMja krodhathI rAjAnA netro hAla thaI AvyAM, haTha pharakavA lAgyA, zarIra kaMpavA lAgyuM. jorathI bolI uThayA. "are pApiNamArI pAsethI dUra jA. tArUM mukha na batAva, tArAM kartavyanI mane khabara paDI che. " A tarapha caMpakamAlA paNa tiraskAra karI phaTakAra devA lAgI. mA sahita pitAne krodhAtura thayAM jANI malayasuMdarI tatkALa tyAMthI pAchI pharI pitAnA mahelamAM AvI mukha para zekanI chAyA chavAI rahI are ! A zuM ? nehI mAtApitAnA saMbaMdhamAM koI paNa apriya karyuM hoya tema bIlakula mArA dhAravAmAM nathI mArA para Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114. malayasudarI caritra AvaDo kepa zA mATe? vahAlAmAM vahAlI vastu cerAI ke nAza pAmI, ema koI vakhata banyuM haze, chatAM teoe A kepa koI paNa vakhata karyo nathI. mArA para pitAjI jarA mAtra gusse thatA nahotA. Aje A asahya kepa zA mATe ? A kAraNanI mane khabara paDatI nathI. have zuM thaze vigere mukhathI bolatI, hRdayathI guratI, duHkhINa thaI rAjamahelamAM udAsIna paNe AvI beThI. rAjAe caMpakamAlAne jaNAvyuM, devI ! A duSTa hRdayavALI kumArIe hAra mahAbaLane seMge che. kanakavavatInuM kahevuM asatya nathI. tenI pAse hAra nathI. ekaThA maLelA aneka duSTa rAjakumAro pAse te pApi mane mArI naMkhAvaze A duSTakuMvarI ApaNane prANathI paNa vahAlI hatI jene mATe mahAna kharcanI svayaMvara maMDapanI taiyArI A che putrIne bahAne te ApaNI veraNa nIkaLI kharekhara gI thayelI strI jIvitavya Ape che ane virakta thayelI tra chavathI mAre che, mitrane zatru kare che ane zatrune paNa mitra banAve che mATe he priyA ! mAre e vicAra thAya che ke, jyA sudhI te duSTa zairI kumAre AvI nathI pahoMcyA, tyAM sudhImAM A chokarIne sukhe nAza karI zakAze. ItyAdi aneka vicAra karatAM rANI sAthe rajAe dukhe rAtri pasAra karI. prAtaHkALa thatAM ja keTavALane bolAvI rAjAe Adeza Apyo ke, are daMDa pAzika ! mArI pApiSTa kumArI malayasuMdarIne ahIMthI dUra laI jaI Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyasu darI ajagaranA mukhamAM tAre jIvathI mArI nAkhavI, AnA saMbaMdhamAM tAre khIlakula vicAra karave nahi temaja pUchavu' paNa nahi. vRttAMtanI khabara paDatAM ja buddhinidhina suSuiddhi pradhAna rAjA pAse Avye atyAre rAjAnA krodha zarIramAM samAtA nahAtA paNa zarIrathI bahAra AvyeA hatA. krodhathI dhamadhamatA rAjAne joI najIka AvI pradhAne namaskAra karI jaNAvyu. 115 mahArAjA ! AvuM asamajasa ane dArUglR kA zA mATe Adaryu che! zuM hamaNAM malayasuMdarI ApanI putrI nathI ? Apane sneDa tenA uparathI zuM sAce. gayA ? kanyAe kAMI mahAn aparAdha karyAM che? mahArAja je kAya karavu... te mahu vicAra pUrvaka karavu joI e, avicArita kAnA vipAka maraNuthI paNa vizeSaduHsaDu Ave che. rAjA-pradhAna ! tamArU kahevu' kharAkhara che, paNa huM avicArita kArya karatA nathI. kumArIe bhayaMkara gunA karyA che teNe mArA vaMzanA uccheda karavAnuM kAvatarU racyu che. Aje te pakaDAI gayuM che ItyAdi kahevApUrvaka kanakavatI e kahele sava vRttAMta evI rIte pradhAnane samajAAA ke pradhAna bhayathI mauna dhArI rahyo, vizeSa tapAsa karavAnI tenI himmata ke buddhi cAlI nahi. rAjAnA AdezathI kATavALa keTalAka mANasAne sAthe laI malayasuMdarInA mahelamAM Avye anema...dasvare malayasuMdarIne kahevA lAgyuM. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasu darI caritra rAjakumArI! rAjA tamArA para kApAyamAna thayA che, tamArA vadha karavAnI mane AjJA ApelI che. hA ! hatabhAgya, parAdhIna vRtti ! huM zuM karUM. A avasare malayasuMdarInA netramAMthI azrune pravAha cAlI rahayA hatA, azruthI vo bhI'jAI gayAM hatAM, mukha dInatA bhareluM jaNAtu hatu ane have zu karavu' e vicAramAM mUDa thaI gaI hatI. maMdasvare varIe uttara ApyuM. 12 koTavALa ! mArApara AvaDA kApa thavAnu kAraNa tame kAMI jANA che ? keTavALe jaNAvyu', rAjaputrI ! huM... aDha vAtanA kAMI paNa paramAtha jANatA nathI. malayasuMdarI bebhAna sthitimAM kholavA lAgI, pitA nirdoSa bALApara niSkAraNu ATaleA badho kApa ! yAda rAkhajo tamane mahAna pazcAttApa thaze. hA ! hA ! evA te niSkAraNu bairI keNu haze ke jeNe rAjAnA manapara A AvA visa vAda sAbve) che ? pitAjI ! tamAre hAthe Aja paryaMta AvuM avicArita kAya thayu nathI. Aje A tamane zu sujyu che ? apatyaparanA niHsIma sneha kayAM gayeA, kuM thoDA vakhata bahAra gai hAuM te paNa aniSTanI zaMkA utpana karatA are mAtA caMpakamAlA ! tu paNa Aje paththaranI mAphaka kaThora kema thaI ? snehathI lAlana pAlana karI Aje kAMI yuktA yukta vicAra paNa karatI nathI ? me aparAdha Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malapasuMdarI ajagaranA mukhamAM 117 karyo che ema kadAca tane jaNAya te paNa zuM bALakane eka aparAdha paNa mAtA sahana na kare? ' are ! asIma nehava na bAMdhava malayaketu tuM paNa Aje kema mauna dhArI rahe che? A viSamatA sAthI datpanna thaI ? ahIM AvI mane mULathI kema jaNAvatA nathI. are ! e te meM zo gunho karyo che ke Aja sarva parivArane saneha mArAparathI mULathI uDI gaye? evA kayA deSathI vajanI mAphaka kaThora hRdayavALe, A sarva parivAra mArA tarapha thaI rahyo che? hA ? nicce mArAM puNya Aje mULathI uccheda thayAM che. nahiMtara A snehI parivAra paNa vairInI mAphaka Aje dveSI kema thAya? he bhUmidevI ! mane tArA hRdayamAM vivara karI Apa ke te rasALamAM praveza karI huM zAMti pAmuM. A pramANe bolatI, suratI, kheda pAmatI malaya suMdarI vizeSa sAvacetI mAM AvI vicAravA lAgI ke, ekavAra huM pitAjIne vijJapti karUM ke, mAre zuM aparAdha che. tyAra pachI mArA bhAgyamA jema haze tema thaze. dhArI vegavatI dAsIne bolAvI pitAne abhiprAya jaNAvI rAjA pAse mekalI, vegavatI rAjA pAse AvI hAtha joDI vijJapti karavA lAgI ke, "mahArAjA! malayasuMdarI mArI mAraphata kahevarAve che ke meM Apano zuM aparAdha karyo che. te Apa jaNa vaze. mArA aparAdhanI mane khAtrI thaze ane vazya Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 malayasaMdarI caritra maravA pahelAM mane saMtoSa thaze ke, pitAjIe mArA aparAdhane badale Ave che. vaLI Ape mane mArI nAkhavA koTavALane hukama Ape che te jo ApanI AjJA hoya te eka vakhata ApanAM ane mArI mAtAnAM darzana karavA ane chellI bheTa karavA mATe AvuM. A vAta paNa Apane saMmata na hoya te te tyAM rahIne ja Apane, caMpakamAlA mAtAne ane oramAna mAtA kanakAvatI Adi sarvane chellA namaskAra kare che. " - rAjAe reSa karI jaNAvyuM. are ! pApiNa chokarI nahi karavA lAyaka kArya karIne mArI pAsethI " aparAdha" jANavA mAge che. ahA ! strIone ze guDha abhiprAya ? zI kapaTa pravINatA ! parane pratIti karAvanArAM kevAM tenA madhura vAkaye ? ' are dAsI ! mane tenA praNAmanI kAMI jarUra nathI. hRdayamAM viSatulya paNa mukhe amRta sarakhAM tenAM vacane paNa sAMbhaLavAM nathI. kahI deje ke ahIM AvIne mukha paNa na dekhADe ane keTavALa jema kahe tema maraNa sAdhI le. rAjAnAM AvAM chevaTanAM vacana sAMbhaLI dAsIne ghaNuM duHkha lAgyuM. tenuM hRdaya bharAI AvyuM AMkhamAMthI azrudhArA cAlavA lAgI. chevaTe dhIraja dharI dAsIe malaya. suMdarIne chele saMdeze jaNAvyuM. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ palasarI ajagaranA mukhamAM mahArAjA! Apane A chele ja Adeza che te malayasuMdarI geLA nadInA kinArA para pAtALamULa nAmane aMdhAre ane uMDA kuve che temAM jhaMpApAta karI maraNa sAdhaze. A ATalA zabdo kahI rAjA taraphathI uttara sAMbhaLavA paNa kheTI na thatAM, dAsI tatkALa malayasuMdarI pAse AvI ane banela hakIkta savistara jaNAvI. zANI ane samaju malayasuMdarIne atyAre kharI kaTIne vakhata hato. acAnaka tene mAthe A Aphata AvI paDI hatI. te atyAre pitAnAM kaliSTa karmone ja niMdatI hatI bAlyAvasthAmAM tene je zikSaNa ApavAmAM AvyuM hatuM, tenA prabhAvathI ja AvI vipattimAM tenI himmata banI rahI tenA mukhamAMthI ghaNIvAra A zabdo nIkaLatA hatA. je di jo tehI bharo, nahiM thAe hRdaya ciMtavyu tAru, - de citta ! = 3 thaI, aneka upAya ciMtave zA sAru ? // 1 // ... rAjAne chevaTane hukama sAMbhaLI malAIdarI mAne taiyAra thaI paMcaparameSTI maMtrano jApa karatI, adhakuvAnuM ! lakSa karI, nirbhayapaNe pitAnA rakSakanI AgaLa cAlavA lAgI. rAjakumArInI A sthiti joI tenA nehI sakhI varganI sthiti bahu dayAjanaka dekha tI hatI. te varga dhArAM AMsue raDate ane vilApa karate hate. kumArI tArI A dazA joI amAruM hRdaya ka kuTI jatuM nathI ! Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra AthI dadhaprANe! tame zA mATe besI rahyAM che? are ! vArA madhura AlApa, sAtvika gaNI ane hRdayanI saralatAthI thate AnaMda have tenI pAsethI meLavIzuM? tArI A dazA amane kAM na prApta thaI ? have jIvatAM ame zA kAmanAM? Aje ja kharekhara ame nirnAtha thayAM. tArA vinA A zahera mUkI have anya sthaLe jaI vasIzu vigere bolI teo raDatAM ane bIjAne raDAvatAM hatAM. rAjakumArIne rAjAe mArI nAkhavAne hukama karyo che." A vAta sAMbhaLIne zaheramAM ke lAhala macI rahaye. prajAnA AgevAne tenA bacAva mATe rAjAnI pAse AvI vijJapti karavA lAgyA. he narAdhIza ! A kApa karavAnuM ThekANuM nathI. bhUla AvI ane teo bALakee aparAdha paNa karyo chatAM zuM tene dehAMtadaMDa Apa egya che? he vicakSaNa mahArAjA! je tame A anartha kara dhAryo hate te A svayaMvara maMDapa zA mATe taiyAra karAvyA ? kanyAnA vivAha mATe utsuka thaI AvelA seMkaDo rAjakumArone tame zuM uttara Apazo? mahArANuM caMpakamAlA ! kumArInI mAtA chatAM AvA duSTa kAryathI rAjAne zA mATe manA nathI karatAM ?" ityAdI aneka prakAre prajAnA AgevAnoe rAjA tathA rANIne samajAvyAM chatAM krodhAMta rAjA eka phITIe na tha pra teNe pitAne nizcaya na pheravyo. tyAre udAsIna cahere janA AgevAne pAchA pharyA. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI ajagaranA mukhamAM 121 aneka rAjapurUSethI vIMTAelI rAjakumArI aMdha kuvAnA kAMThA para AvI pahoMcI. paMca parameSTinuM zaraNa laI, mahAbaLakumArane yAda karatI. lekenA hAhAkAra vacce vijaLInI jhaDape rAjakumArIe te kuvAmAM paDatuM mUkayuM. kumArInA virahathI, guNanurAgI ane karUNALu manuSyanA nemAMthI azrudhArA vahevA lAgI. keI rAjAnI niMdA karatA hatA keI duSTa daivane eALo ApatA hatA, evI rIte kumArIne duHkhe leke rAtrinA vakhate pitAne mukAme AvyA, rAjakumArIe pitAne hAthe aMdha kuvAmAM jhaMpApAta karyo, ItyAdi sarva vRttAMta, rAjapurUSae rAjAne nivedita karyo kumArInA maraNathI rAjA, kuTuMba sahita AnaMda pAme. te vicAravA lAgyuM ke, kuMvarIne mArI nakhAvI te ghaNuM sArU thayuM. te pApINIne nAzathI mArA AkhA kuTuMbane kuzaLa thayuM. svayaMvara mATe belAvelA 2jakumArane huM hamaNa jaNAvI AvuM chuM ke, regenA kAraNathI malayasuMdarI akasmAt mRtyu pAmI che, mATe tamAre have svayaMvaranA kArya prasaMge AvavuM baMdha rAkhavuM. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 - malayasuMdarI caritra prakaraNa 24 muM, guma paDadAno ubheda ane kule pApane ghaDe malayasuMdarInA maraNathI rAjakuTuMbamAM zekanAM bIlakula cihno jaNAtAM nathI. chuTA chavAyAM dAsa, dAsIonAM TeLAM maLI Apasa ApasamAM te saMbaMdhI vAta karatA hatAM. zaheranA meTA bhAgamAM paNa Aja prakaraNanI vArtA karatA leke jaNAtA hatA. rAjAnA manamAM kheda te naja hatuM, paNa kalAjane the De ghaNe bhaya hato. gaI kAlanA rAjakuTuMbamAM ujAgare hovAthI temaja AjanA paNa AkhA divasane thoDe ghaNe kheda hovAthI jema jema rAtri paDatI gaI, tema tema rAjamahela zAMta sthitimAM AvI gaye. chatAM A banAva akasmAta banelo hovAthI, A banAvanA najIkanA saMbaMdhIomAM zAMti ke nidrAdevIe praveza karyo naheAte. | madhyarAtrino vakhata thavA AvyuM, AkhA mahelamAM zAMti patharAI heya tema jaNAyuM A vakhate gusapaNe be purUSoe rANI kanakavatInA mahelamAM praveza karyo. A avasare rANInA dvAre baMdha hatAM, pharatAM pharatAM te purUSa tenA rahevAnA mULa dvAra pAse AvyA te baMdha ja hatAM. chatAM. aMdara dIpakano prakAza jaNAtA hatA. te baMne purUSe tyAM ja ubhA rahyA ane kuMcInA vivarathI daSTi karI aMdara jovA lAgyA. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gupta paDadAne ubheda ane phaTale pApane ghaDe 123 kanakravatI, e avasare AnaMda samudramAM jhulatI hatI, tenA harSane e avasare pAra nahete teNe udubhaTa veza paheryo hate. hAthamAM lakSamIpuMja hAra zebhI raha hate. hAranA sanmukha joI harSanA AvezamAM te bolavA lAgI. (harSanuM ajIraNa tene eTaluM badhuM kyuM hatuM ke, atyAre huM zuM boluM chuM. A bolavuM na joIe AjubAju kaI jAgatuM haze. koI sAMbhaLaze, vigerenuM tene bhAna rahyuM nahotuM) "he hAra ! mArA mahad bhAgyathIja tuM mAre hAtha caDe che. tArA prasAdathI Aje meM mAruM manavAMchita siddha karyuM che, tane ahIM chupAvI, aneka vacana prapaMcathI, rAjAne chetarI janmAMtaranI veraNa malayasuMdarIne Aje meM ghAta karAvyuM che. ciMtAmaNinI mAphaka tArI prApti durlabha che. rAjAne mAre svAdhIna karI ApI, tuM mane niraMtara Icchita phaLa Apaje " , A vacane sAMbhaLatAM ane hArane najare jotAM ja, te purUSanuM lehI ukaLI AvyuM. zAMta thayelA kapALa vizeSa prakAre pradIpta thaye. te ekadama buma pADI uThe, hA ! hA ! pApiNI te mane prapaMca karIne chetaryo che. putrI pAsethI hAra cerI laI "mahAbaLa kumArane mokalAvyuM che. tema jaNAvI, mArI nirdoSa putrIne te ghAta karA Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 malayasuMdarI caritra he pApiNI ! teM mane AkhA kuTuMba sahita Thage. A mArI garIba chokarIe tAruM zuM bagaDayuM hatuM? te nirdoSa chokarIe Aja paryata eka kIDIne paNa dubhavI nathI. tene mAthe AvuM ghora kalaMka? A pramANe belata, jerathI kamADane toData, moTe svare pekAra karatA ane duHkhathI vihavaLa thate te purUSa ekadama pRthvI para paDI gayo ane bhayaMkara mUccha anu. bhavavA lAgyA. madhya rAtrie kanakavatInA mahelamAM be purUSa janAra keNa? te vAMcanArane samajAyuM ja haze. bIjA koI purUSa nahi paNa te mahArAjA vIravaLa ane subuddhi pradhAna hatA. teoe rAtricarcA jevA ane satya zuM che te nirNaya karavAno prayAsa atyAre paNa kAMI karyuM nahote je teTalI dIrdhadaSTi vAparI hota te malayasuMdarIne kuvAmAM pheMkI devarAvavAno prasaMga temane na Avata. teoe ema dhAryuM hatu ke, rANI kanakvatIe ApaNA para mATe upakAra karyo che, kemake teNe " rAha " ke "kuLa chedI nuM kAvataruM pakaDI ApyuM che. mATe tene upakAra mAna joIe ane tene vizeSa prakAre rAjI karavI joIe. temaja tenI pAsethI bIjI paNa kaI vizeSa hakIkta maLI Avaze. e kAryane dezIne ja meDI rAtrie rAjA tatha. pradhAna bane jaNa AvyA hatA. paNa kanakavatIne ugra pApano ghaDe kI gaye. tenA gupta bhedane paDade cIrAI gaye, kakaDe kaDA Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mu padaDAne ubheda ane kula pApane ghaDo 125 thaI gaye. tenI joDe pUrvAvara vicAra nahi karatAM, rasapravRtti utAvaLa karanAra rAjA vIravaLanA hRdayane paNa paDado cIrAvA lA. rAjAne pikAra ane jamIna para paDavAne zabda sAMbhaLatAM ja AkhA rAjamahelamAM khaLabhaLATa ane hAhAkAra thaI rahayA. tatkAla saMkhyAbaMdha loko ekaThAM thaI gayAM ane rAjAnA zarIra para aneka jAtanA zItaLa upacAra karavA lAgyA, he kSaya kumAre! A avasarane lAga joI huM ane mArI vAmInI kanakavatI banne jaNAe maraNanA bhayathI gokhArA pAchaLanI bAjuethI nIce jamIna upara paDatuM mukyuM. amane sahajasAja vAgyuM haze, paNa maraNa AgaLa tenI paravA karavA ame rahIe tema nahotuM tyAMthI nAzI eka zUnya gharanI aMdara guptapaNe cheDe vakhata rahyAM ane tyAMthI jatA AvatA loko je kAI vArtAlApa karatA hatA te guptapaNe sAMbhaLavA lAgyA. he kumAre ! meM atyAra sudhI je vRttAMta kahaye te sarva mAro joyele ane anubhavele paNa che. have huM je . sahejasAja kahIza te ame guptapaNe zUnya gharamAM rahayAM hatAM, tyAMthI jatA AvatA lokonA mukhethI sAMbhaLela vRttAMta che. malayasuMdarIe kahyuM "kAMI harakta nahi, pachI rAjAnI zuM sthiti thaI te jaNAva." Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra sAmAe vRttAMta AgaLa calAvyeA, rAjA keTalIkavAre ghaNI mahenate jAgRtimA avatAM ja uMce svare pAkAra karavA lAgyuMA. bhayathI vyAkuLa thayelI caMpakamAlA paNa tyAM AvI pradhAnane kahevA lAgI. " pradhAna ! praNane nAza karanAra vaLI A khInne akasmAt zuM banyA che ? " azrudhAra mUkatA pradhAne pote joyelI ane sAMbhaLelI nakaratI saMbaMdhI sa vRttAMta rANI caMpakamAlAne jaNAvyeA. kanakavInuM' kapaTa ane rAjakumArInI nirdoSatA pradhAna nA mukhathI sAMbhaLI, malayasuMdarInA maraNanA zaiAkathI sa leAkA raDavA lAgyA. 1} rANI caMpakamAlA, rAjAnA kaThane avalakhI, putrInA mAhathI karUNa svare rUdana karatI, manuSyAne raDAvavA lAgI. A avasare AkhA mahelamAM te zuM, paNa AkhA zaheramAM zAkanuM sAmrAjaya vyApI rahyuM, rAjamahelamAM eTalA ardhA karUNAjanaka vilApa thatA hatA ke, te sAMbhaLI manuSyeAnAM hRdayA cIrAI jatAM hatAM, vilApa karatA rAjA rANIne zAMta karI, pradhAne jaNAvyuM mahArAjA ! Ama rUdana karavAthI ze phAyado thaze ? ca leA, pelA aMdha kuvAmAM tapAsa karIe. kadAca puNyAdayathI rAjakumArI hajI jIvatI maLI Ave. rUdana khaMdha karI rAjA pramukha hajArA manuScA madhya rAtrie te adhArA kuvA pAse gayA. tatkALa mATI masAleA karI temAM mANusAne utarAvyAM kuvAmAM cAre bAju tapAsa karAvI chatAM kumArInu' cihna mAtra paNa tyAM dekhavAmAM na AvyuM. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gu paDadAne uddabhava ane kuTele pApane ghaDe 127 tyAMthI nirAza thayele krodhathI dhamadhamate rAjA mArI svAmInInA mahelamAM AvyuM. dvAra ughADI aMdara tapAsa karI paNa kanavatI jovAmAM na AvI. tyAre rAjA kopa karI kahevA lAgyA, "are! te raNI kyAM nAzI gaI? jAo. cAre bAju tapAsa kare; te pAchalA gokhathI nAzI gaI jaNAya che. pagale, pagale tapAsa karI tene pakaDI lAve. rAjAnA AdezathI tenuM sarvasva rAjapurUSee luMTI lIdhuM ane tenA sarva parivArane keda karyAthI kAMI rAjAnuM mana zAMta thAya tema nahotuM. tene te kArI ghA lAgyA hate. nirdoSa putrInA nigraha karavAnA pazcAttApathI rAjA, rANI sAthe pAchA mUcchamAM paDe che. he kSatriya kumAre ! rAjA viradhavaLa rAtrinA be pahera jIvate rahe te meTuM bhAgya samajavuM. prAtakALe te avazya citAmAM praveza karI maraNa sAdhaze. amArI zodhamAM pharatA rAja purUSane joI kanakavatIe mane jaNAvyuM ke, have ApaNe bannene eka ThekANe rahevuM te kaIpaNa rIte salAmatI bhareluM nathI. rAjapurUSa ApaNane dekhaze te tatkALa ApaNuM maraNa thayuM samajavuM. A pramANe mane kahI lakSamIpuMja hAra ityAdi sAra sAruM vastu mArI pAsethI laI, pitAnI vahAlI sakhI magadhA nAmanI vezyAne tyAM te gaI. ekalI te sthaLe rahevAne azakta hovAthI tyAMthI koIne jANe tema nIkaLI utAvaLI utAvaLI ahI AvI chuM, Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 malayasuMdarI caritra he rAjakumAre ! tame je mArA bhayanuM kAraNa pUchayu te sarva meM tamArI AgaLa kahyuM, mahAbaLe jaNAvyuM. aho ! duSTa sIenAM duzcaritro duHprApya kanyAratnano nAza karAvyA rAjAne jIvitavyanA saMdehamAM lAvI mUka prajAne anAtha karI AkhA rAjyane prajAvyuM. potAnAM sukhano nAza karyo. deza tyAga svIkAryo ane lokamAM apakIrti vadhArI. dhikkAra thAo strIonI tuccha buddhine! sAmAe jaNAvyuM rAtrI parNa thavA AvI che. rakhene koI rAjapurUSa mArI zodha karate AvI caDhe mATe huM have jAuM chuM. kemake mArI pAchaLa bhaya che. A pramANe kahetI te strI tyAMthI cAlI gaI mahAbaLa malayasu darIne kahe che. je divase ApaNe prathama meLApa thayuM hatuM, te divasathI kopAyamAna thayelI kanakavatIe Aje lAga zodhI tenuM vera vALyuM che. he sucanA ! A kanakAvatInI dAsI pAsethI ja tAre samagra vRttAMta mArA jANavAmAM Avyo che. aho ! a5 kALamAM te mahAna duHkhano anubhava karyo che. AvA mahAna duHkhamAM paNa tAruM hRdaya bhedAyuM nathI, e meTuM Azcarya che. suMdarI ! aMdha kuvAmAM jhaMpApAta karyA pachI aja. garanA mukhamAthI tArUM nIkaLavuM thayuM. te saMbaMdhamAM mArU ema dhAravuM che ke, kuvAmAM jhaMpApAta karyA pachI jyAre Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12e rANI kanakAvatI niSTanI mAphaka tuM paDI haze, tyAre te kuvAmAM rahenAra heya ke AjubAjuthI Avela hoya te ajagare tane gaLI lIdhI jaNAya che. te kuvAmAMthI bahAra nIkaLavA mATe kaI paNa gupta dvAra kuvAmAM hovuM joIe ! tane gaLIne te dvAre A ajagara bahAra AvyuM che ane A AmravRkSa sAthe AMTo-bharaDe daI tane mArI nAMkhavAno prayatna karate hate, tevAmAM meM tenA hoTha pakaDI vidArI nAkhe. tenA mukhamAMthI tu nikaLI. ahA ! puNyanA udayathI ja akasmAta ApaNe meLApa thayo che. . te ajagarane dekhI malaya suMdarI bhayathI kaMpavA lAgI. mahAbaLe jaNAvyuM. rAjaputrI ! bhaya pAmavAnuM kAMI kAraNa nathI. AvI mahAna vipattimAM AvI paDayA chatAM paNa ApaNe durghaTa meLApa thaye che, te te nice samajavuM ke ApaNe vidhi hajI anukULa che. ( A pramANe vArtAlApa karatAM, yogya meLApathI AnaMda anubhavatAM, parve lekane yAda karatAM, bhaviSyanAM daMpatI pharI goLA nadI tarapha gayAM. daMtadhavana, mukha prakSAlanAdi kartavya karI te pAkA AMbAnAM keTalAMka phaLonuM teoe bhajana karyuM. tyArabAda nadInA kinArA upara pharatAM pharatAM teo bhaTTArikA devInA maMdiramAM gayAM. tyAM ghaNA vakhatathI ubhI karelI lAkaDAnI be zALA-phADe mahAbaLanA jovAmAM AvI jemAthI pUrve caMpakamAlA rANI maLI AvI hatI. tenI aMdara polAIje Istaka dhuNavatA Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 - malayasaMdarI caritra mahAbaLe kAMIka vicAra karI rAjakumArIne jaNAvyuM. rAjabALA hamaNuM mAre traNa kArya karavAnA che. paheluM kArya te e che ke, maravAne ujamALa thayelA tArA kuTuMbanu rakSaNa karavuM. bIjuM kArya viradhavaLa rAjAe arpaNa karelI rAjakumAro samakSa tAruM pANI grahaNa karavuM. trIju kArya mArI mAtAne hAra ApI, tenA jIvitavyanuM rakSaNa karI mArA karelI pratijJA pUrNa karavI. A traNa kAryamAM mane tArI madadanI pUrNa jarUra paDaze. A purUSane veza hAla te tAre kAyama rAkhavAne che. Aja veSe saMdhyA samaye zaheranI aMdara tAre magadhA vezyAne ghera javuM, kemake hajI kanakavatI tene ghera ja haze. sAthe tAre evI buddhi keLavavI ane evI rIte vartana karavuM ke, lakSmIpuMjahAra ApaNe hAtha Ave. A kArya vAre karavAnuM che. huM te ahIMthI sidho ja mazAna tarapha jAuM chuM kemake tArA viyogathI duHkhI thayela tArA mAtA pitA agnimAM praveza karI baLI maravAnA che. teone buddhibaLathI bacAva karavAnuM che. kumArI ! tArUM mudrA ratna-vIMTI mane Apa. kadAca kaI coranI bhrAMtithI tane herAna na kare. kumArIe mudrAra-nAmAMkti vIMTI mahAbaLane ApI. mahAbaLe vizeSa sUcanA karI ke, jema rAjapurUSe tane vizeSa na juve tema zaheramAM pharavuM. AjanI AkhI rAtri vezyAne ghera kanakavatInI ane hAranI tapAsamAM ja pUraNa karavI. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ii rANI kanakAvatI temaja kAlane divasa paNa vezyAne ghera ja pUro kare. kAle sAMje pAchuM ahIM AvavuM. huM paNa dhArela kAryo yathA egya karI. A bhaTTArikAne maMdiramAM ja kAle sAMje tane maLIza. jethI ApaNe meLApa have kAle sAMje ahIM thaze. vinIta rAjakumArIe mahAbaLanAM kahela dareka vAkya dhyAnapUrvaka sAMbhaLyAM ane AvI nirAdhAra sthitimAM jarA mAtra judA paDavAnI marajI nahiM chatAM, kumAranI AjJA mastaka para caDhAvI. tema karavAne khuzIthI hA kahe. DIvAra bhegA rahI, tipitAnA kAryanI siddhi mATe banne jaNa tyAMthI judA paDayAM raste cAlatAM mahAbaLa vicAravA lAgyuM ke, Aje ahIM aneka rAjakumAra Avaze. teonI pAse moTo parivAra haze, tyAre huM te eka vaTemArganI mAphaka ekale ja chuM. rAjadvAramAM mane ekalAne praveza paNa kevI rIte maLaze ! jyAM pravezanI AzA nathI te rAjakumArInuM pANigrahaNa karavAnuM ane te paNa rAjAnI ApelI tathA aneka rAjakumAranuM harIphAI vacce, te banavuM asaMbhavita jaNAya che. mATe kaI prapaMca te karavuM ja paDaze. zarIramAthI asAdhya kAryo buddhithI susAdhya thaI zake che ItyAdi vicAra karate mahAbaLa AgaLa cAlyA jAya che, tevAmAM vaDanA jhADanI nIce bAMdhe eka hAthI tenA jevAmAM Avye. tenI pAse keTalAeka rAjapurUSe, te hAthInI viSTA pANImAM gALatA beThelA hatA. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thalayasuMdarI caritra rAjakumAre teone pUchayuM, bhAI ! tame A zuM kare che ? te purUSe e javAba Ape. mahAzaya ! gaI kAle keTalAeka rAjakumAra suvarNanI sAMkaLathI zeraDI bAMdhIne ramatamAM A hAthInI AgaLa uchALatA hatA. te zeraDI najIka paDatAM hAthI pitAnA mukhamAM utArI gaye. suvarNanI sAMkaLa hAthInA peTamAM gaI. rAjAnA AdezathI A hAthInI viSTA ame gALIe chIe. temAMthI kaI vakhata eka, keI vakhata be, ema suvarNanA kakaDA maLI Ave che. ' ' ' A vAta sAMbhaLI mahAbaLa kumAre eka ghAsane paLa laI tenA pilANamAM malayasuMdarInA nAmavAnI vIMTI nAkhI te ghAsane pULo hAthInA mukhamAM Ape. hAthI jyAre te gaLe utArI gaye, tyAre rAjakumAra tyAMthI AgaLa cAlate tha. prakaraNa 25 muM. paropakAra nimittAe anumAna eka pahera jeTale sUrya AkAzamAM uMce AvyuM hatuM. A avasare geLA nadInA kinArA para hajAre kene kolAhala saMbhaLAte hate. najIkamAM eka citA saLagatI hatI. temAMthI dhUmranI zikhA AkAzamAMthI uchaLI rahI hatI. ThekANe ThekANe nirAzAnA cihna jaNAtAM hatAM. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paropakAranA nimittIoe A avasare hAtha uMcA karI, "he apatyavatsala sajA ! sAhasa nahi kara, sAhasa nahi kara. tArI putrI malayasuMdarI jIvatI che, jIvatI che." vigere bUma pAData, doDate, deDate eka niminIe tyAM Avate jaNAya. kAnane amRtasamAna A tenAM vacane sAMbhaLI. azrudhArA mukatAM saMkhyAbaMdha loke temanA tarapha deDatA gayA ane kahevA lAgyA te uttama nara ! tuM jaladI Ava, tArI senAnI jInhA tArI jIbhanI ame AratI utArIe, zuM rAjaputrI jIvatI che? A netrathI ame tene joI zakIzuM ? nimittajJa! Ane uttara tuM jaladI Apa nimitte jaNAvyuM, are leke! huM tene javAba ApuM chuM; paNa prathama A citA bujhAvI nAkhe. mANasoe citAne bujhAvI nAkhI ane bAhAtyaMtara tApathI tapta thayelA rAjA ane rANune citAthI bahAra kADhyA, nimitIe rAjAnI najIka AvyuM ane madhura zabda che. mahArAjA ! vyAkuLa na thAo. mimittanA baLathI huM jANuM chuM ke, kyAMya paNa tamArI putrI malayasuMdarI jIvatI che. amRtanA sicanatulya vacanathI zAMta thayelA rAjAe jaNAvyu, "nimittajJa! evA mArAM puNya nathI ke huM rAjakumArIne jIvatI dekhuM. kRtAMtanA uMdara sarakhA aM! kuvAmAM paDyA chatAM te jIvatI rahe e vAta na banavA egya che. te kuvAmAM ame ghaNI sArI rIte tapAsa karAvI Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 calayasudhI caritra paNa kumArInA zarIranI nizAnI sarakhI maLI nathI, tethI amArUM' ema mAnavu' che ke, keI hiMsaka prANIe avazya tenA nAza karyo haze. teA have tu mane zA mATe maraNumAM vighna kare che. ** nimitte gaMbhIratAthI jaNAvyuM. " rAjan Aje jeTha mAsanI kRSNa dvAdazI che. AjathI trIje divase arthAt caturdazIne divase, judA judA dezanA rAjakumAre AvI svayaMvara maMDapamAM birAjamAna thaze, e avasare hajAra leAkeAnI medanI vacce e paheAra gayA pachI, nAnA prakAranA vaAla kArothI vibhUSita rAjakumArInuM tamA sane akasmAta dana thaze. rAjan! svayaMvara maMDapa tamAre tayAra karAvave. ane A prasaMga para AvatA rAjakumArIne khIlakula pAchA na vALavA mArA kahevA upara je tamane vizvAsa na bAvatA hAya te, jJAnadRSTithI tapAsa karI mArA kahelAM nAnI tamane pratIti thAya tevI keTalIka nizAnIe huM tamane jaNAvuM. " rAjAe tema karavAnI hA kahI, eTale thoDA vakhata dhyAnastha jevI sthitimAM rahI, nimittane jaNAvyuM, rAjakumArInu' mudrArana kAI paNa prakAre kAle tamArA hAthamAM Avavu joI e caturdazIne divase prAtaHkALe pUrvenI prateAlI daravAjA AgaLa nagara bahAra rAjAonI parikSA mATe cha hAtha pramANanA, nAnA prakAranA citrAthI Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 paropakArIne nimitIe citrita, eka sthaMbha tamArI getradevI koI paNa sthaLethI lAvI mUkaze. te thaMbha svayaMvara maMDapanA vacamAM tamAre sthApana kare. tenI AgaLa vAsAra nAmanuM dhanuSya, je tamArA gharamAM che te bANasahita-cApayukta karI, pUjana karavA pUrvaka sthApana karavuM. te dhanuSya bANa upara caDAvI je manuSya sthaMbhanuM bhedana karaze te rAjakumArInuM pANigrahaNa karaze. te bhanI pUjA karavAnI keTalIka vidhi paNa che. A sarva vRttAMta meM mArA nimitta jJAnanA baLathI jANyuM che. rAjana ! A mArI kahelI nizAnIo na maLI Ave temaja rAjakumArI paNa jIvatI na maLe te pachI kASTabhakSaNe karavuM arthAt baLI maravuM te tamAre svAdhIna ja che. nimittajJanA AvAM vacana sAMbhaLI tyAM rahelA sarve kenA AnaMdano pAra na rahyo. leke tenI stuti karavA lAgyA. he mahAzaya ! A avasare tamAruM Agamana amArA mahAna puryodayathI ja thayuM che ekalA rAjA upara ja nahi, paNa tame AkhA dezapara upakAra karyo che. leke kahe che ke phaNIdra ane karmarAje A pRthvIne dhAraNa karI rAkhI che, paNa kharekhara te kahevA mAtra ja che. kharI rIte jotAM tamArA jevA paraMpakArI na eja A pRthvIne dhAraNa karI rAkhI che. paropakAra karavAmAM upagI tArI jJAna lakSamI mahopakArI nimitajJa ! tuM ghaNe kALa jIvate rahe. A pramANe bolatA te kRta lokoe harSanA AvezamAM ane upakAranA badalAmAM Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ re malayasurI caritra pitAnA zarIra paranAM vastra ane AbhUSaNe utArI utArI nimitione ApavA mATe tenI pAse nAkhavA mAMDayA, thoDA vakhatamAM te vastra ane AbhUSaNane eka Dhagale IpaDo. leke hAtha joDI niminiAne kahevA lAgyA, he parepakArI ! amArA para prasanna thaI A vastrAbhUSaNe tuM grahaNa kara. A avasare te amane je AnaMda ane kavitavya ApyuM che, tene badalAmAM ame amAruM sarvasva ApIe te paNa thoDuM che, arthAt te paNa tArA upakArano badale vaLI zake tema nathI. nimittase jaNAvyuM, he manuSyo ! huM tamArUM te mAMhIluM kAMI paNa vastu levAmAM Ave te upakAra kema kahevAya? ane paropakAranuM phaLa paNa pachI kema maLe? nimittajJanA nispRhapaNathI rAjA tathA leke sarva vismaya pAmyA. rAjAne vizeSa prakAre tenA vacana upara AsthA baMdhAI. - rAjAe jaNAvyuM. nimittajJa! thaMbhanA pUjananI je kAMI vidhi hoya te sarva kAma tAre pote ja karavuM. rAjAnA A zabdothI zukana graMthI bAMdhI nimita te kAma karavAnuM potAne mAthe lIdhu. rAjAe vizeSa AzcaryathI pUchayuM, jJAnInI AzAjanaka A sarva nizAnIo to te batAvI, paNa jJAnadaSTie tapAsa karI A paNa jaNAva ke, mArI putrI malayasaMdarIne svAmI keNa thaze? Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paropakArIne nimitta 137 nimittajJa jarAvAra dhyAnastha thaI gaMbhIratAthI bole, pRthvI sthAnasuranA mahArAjA sUrapALano putra, mahAbaLakumAra malayasuMdarIno pati thaze. vara kanyAne lAyaka ga thaze; tema jANe sarva leke prazaMsA karavA lAgyA. tevAmAM baMdIvAna jaNAyuM___ saMtyaktapUrvaka To'ya, durAlokasya tejasA / sUraH pravatta te deva, lokAnAM tvamivopari // 1 // he deva ! tamArI mAphaka sUrya pUrva kASTAno-dizAno tyAga karI tame paNa kASTabhakSaNa-baLI maravA-tyAga karI pitAnA tejathI duHkhe dekhI zakAya teve thaI atyAre sarva lokenA upara rahyo che. arthAt madhyAnha vakhata thayela che. avasarajJa maMtrIe vijJapti karI, mahArAjA! madhyAhukAla thaye che. cAle nagarImAM jaIe. : pradhAnanA vacanathI, nimittAne sAthe laI yAcakone dAna ApatAM rAjAe zaheramAM praveza karyo. - prathama nimittAne bhojana karAvI, pachI rAjAe bhojana karyuM tyAra pachI te jJAnInI sAthe vArtAlApa karatAM pAchaLanA be pahera ane kAMIka nidrA levA pUrvaka rAtri paNa pasAra karI. prAtaHkALa thatAja hAthinI viSTA gALavA upara rokAyelA mANase rAjAnI pAse AvyA ane nIce pramANe kahevA lAgyA. te svAmIna ! ame vizeSa kAMI jANatA nathI, paNa hAthInI viSTA gALatA hatA, temAMthI rAjakumArInuM Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 malayasuMdarI caritra nAmAMkita mudrAna-vIMTI maLI AvyuM che. A pramANe kahI te mudrAmana rAjAnAM hAthamAM mUkyuM. rAjAkumArInuM mudrAna joI mastaka dhuNAvavA lAge. ane cheDe vakhata nimittIAnA mukha sAmuM joI rahyo nimitta jarA himmatathI jaNAvyuM, rAjana ! jJAnInuM joyeluM bhaviSya kaI vakhata anyathA na ja thAya. rAjA jarA nizAse mUkI bole. nimittajJa! kumArI pAsenuM mudrAna, A madenmA hAthInA peTamAM kevI rIte AvyuM haze ! nirAzAjanaka mane moTI zaMkA thAya che. jJAnIe jarA moTuM ThAvakuM rAkhI jaNAvyuM, mahArAjA! te viSeno pragaTa khulAso mArA jJAnamAM jaNa te nathI, tathApi A sarva prabhAva kuLadevIne heya ema mArUM mAnavuM che. kuLadevInuM kartavya e saMbhavI zake tema hovAthI rAjA A khulAsAthI harSa pAmya ane tatkAla svayaMvara maMDapanI sarva taiyArIo ghaNA utsAhathI karAvavAne teNe Adeza Ape. prathama keTalIka taiyArIo te thaI ja hatI vacamAM A viDanathI kAma baMdha rahyuM hatuM; paNa eka pratiti maLatAMja kAma dhamadhokAra cAlyuM ane sAMja thatAM ja vizALa maMDapa taiyAra thayo. bIjI bAju rAjA ane rAjakumArone Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 paropakArI nimittIo utaravAnA AvAso paNa taiyAra thayA. svayaMvara maMpAdika sarva taiyArIo thatI joI zaheranA leke tarehavAra vAtonA gapagoLAo calAvatA hatA, are ! juo to kharA rAjAnI mUrkhatA! kanyA sivAya svayaMvara mAMDI beTho che? mAno ke kadAca nimittIAnA kahevA mujaba rAjakanyA nahi maLI Ave te, A sarva ekaDA thatA rAjakumArene te zuM uttara Apaze? rAjAnI dezamAM ladhutA thaze. kadAca nirAzA ane apamAnathI kopAyamAna thaI, te sarva rAjakumAro laMDa to nahiM uDAve? athavA A yukta che ane A ayukta che, te atyAre ApaNe zuM kahI zakIe ? avasare badhuM jaNAI Avaze. saMdhyA vakhata thatAM ja aneka rAjAo ane rAjakumAre judI judI dizAo taraphathI parivAra sahita AvavA lAgyA. rAjAe paNa te sarvanuM sanmAna karI judA judA AvAsa utaravA mATe ApyA. nimittIAe rAjAne jaNAvyuM. rAjana! mAre eka maMtra sAdhavAne che, te ardhasiddhi te thaI cukyA che, paNa bAkIne bhAga hajI have siddha karavAnuM che. te maMtra je AjanI rAtrie siddha na thAya te mAruM kArya siddha na thaI zake, mATe te maMtra siddha karavA AjanI rAtri mATe mane rajA ApavI joIe, prAtaHkAla thatAM ja pAche huM ApanI pAse AvIza. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasu darI caritra rAjAe khuzI thaI rajA ApI. vizeSamAM jaNAvyuM ke maMtrasAdhana mATe kAMIpaNa upacAgI vastu ke drazyanI jarUra jaNAya te sAthe lai jAe. rAjAnA kahevAthI ucAgI jeTalu dravya laI te tyAMthI bahAra nIkaLI paDayA. ixe nimitIAnA javA pachI navA prakAranI ciMtA ane vicAramAM te rAtri rAjAe ghaNA kaSTathI pasAra karI. ' prAtaHkALamAM zaheranA daravAjA uMghaDayA ke tarata ja nimittIe zaheramAM AvI rAjAne AvI maLyeA. nimitIAne jotAM ja rAjAnA AnaMdanA pAra na raheyA, nimittajJa kharekhara satyavAdI che. rAjAe tenI vizeSa prazaMsA karI sanmAnapurvaka jaNAvyu kema tamArA maMtra siddha thayA ke ?' nimitane jaNAvyuM. mahArAjA ! e maMtraHsAdhya che. hamaNAM tenA moTA bhAganI siddhi thaI cukI che, hajI keTalIka siddhi thavI khAkI che, chatAM meM Apane prAtaHkALamAM pAchuM AvavanuM vacana ApyuM hatuM, te vacana saMbhALIna Apane dhRti na thAya mATe huM jaladI pAche Avye chu.. ahI' sthaMbhanA arcananI vidhi karI, pharI pAchuM mAre te maMtra siddha karavA javu paDaze, rAjA-(AzcayapUrvaka) ahA ! jJAI tArI paropakAra buddhi ! mArA mATe adha sAdhita maMtrane adhure mukI kahela vakhate tu hAjara thayA, kharekhara aMgIkAra karela kAryonA nirvAha karanArA tArA jevA uttama purUSA A duniyAmAM viralA che. ItyAdi prazaMsA karI rAjA zAMtacitto Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApakArI nimittie 141 ekI che, te avasare sthaMbhanI zeAdha karavA mATe gAma bahAra mokalAvela purUSA AvI pahe.cyA hAtha joDI rAjAne A pramANe kahevA lAgyA. 8 mahArAjA ! ApanA AdezathI sthabhanI zeAdha karavA mATe ame bahAra gAma gayA hatA, ame AjukhAjI pharatA hatA tevAmAM daravAjAnI DAbI bAjue, killAnA khuNAmAM, vicitra citrothI citrita eka maDAna sthaMbhane amArA jovAmAM AvyeA che. '2 sthaMbhanI vadhAmaNI sAMbhaLI, jJAnInI prazaMsA karatA rAjA te mANasAne sAthe laI, jJAnI sAthe nagaranI bahAra Ance. sthaMbha joi sane Azcarya thayuM, rAjA pramukha sarve' ekI najare tenA sAmu joi rahyA. tenI pUjA karavA mATe hAtha lagADavA jatA hatA, tevAmAM te jJAnI nimittIAe AgaLa AvI sane aTakAvyA ane jaNAvyu ke A sthaMbhane kAIe hAtha lagADavo nahi, nahitara kuLadevI kApAyamAna thaze. 3 jJAnInA kahevAthI rAjAdi sarva leAka pAchA huThI gayA aTale puSpAdi pUjana sAmagrI maMgAvI, jJAnIe pAteja pUjAnA prArabha karyo. padmamAsana karI, dhyAnasthanI mAphaka besI hI kArAdi maMtranA jApa zarU karyA. thADA vakhata pachI gAyana ane nRtyAdi saMgIta zarU karAvyuM. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 - malayasuMdarI caritra A pramANe deDha pahora divasa caDhaye tyAM sudhI pUjana vidhi cAlI, tyAra pachI majabuta bAMdhAnA baLavAna purUSone snAna karAvI, kaMThamAM sugaMdhI puSpanI mALA paherAvI. teonI pAse sthaMbha upaDAvI sarve nagaranI tarapha cAlyA rAjA vIradhavaLa paNa sarvanI sAthe page cAlato hato sthaMbha AgaLa vividha prakAranAM nATAraMbha thaI rahyA hatA. baMdIva no jaya jaya zabda bolI rahyA hatA. ema Adaraparvaka te sthaMbha svayaMvara maMDapamAM laI AvyA. tyAM cha hAthanI zilA maMgAvI, tene be hAtha jamInamAM daTAvI, te zilAne AdhAre jJAnInA kahevA mujaba sthaMbha goThavavAmAM AvyuM. zilAnA pazcima bhAge vajasAra dhanuSyabANa sahita mUkavAmAM AvyuM. dakSiNa ane uttara vibhAgamAM rAjAonAM siMhAsane geThavyAM. gAMdharvoe madhura svare gAyana zarU karyuM. narta kIoe tAla, mAna ane layAnusAra nRtya zarU karyuM. e avasare dhanuSya ane bANanuM pUjana karI, nimittIAe sarva rAjakumAradine maMDapamAM bolAvavA mATe viravaLa rAjAne jaNAvyuM. rAjAe sarva rAjakumAradine maMDapamAM padhAravA AmaMtraNa karyuM. AmaMtraNa thatAMnI sAthe ja tipitAnA gya parivArane sAthe laI rAjakumAro maMDapamAM dAkhala thayA ane potAnA darajajAne lAyaka siMhAsana upara beThake upara gaThavavA lAgyA. maMDapamAM AvatA rAjakumArA Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paropakArI nimittio 143 dine yathAyogya mAna ApavA ane lAyaka sthaLe besADavAnI gaDabaDamAM vyagra thayelA viradhavaLa rAjAne joI, nimittIo ekAeka tyAMthI guma thaI gaye. thoDA vakhata pachI rAjA pAchuM vALI juve che to nimitIo jevAmAM na AvyuM. rAjA bolI uThe are ! te jJAnI kayAM gaye. hamaNAMja te ahIM hato, pitAnA mANasa pAse AkhA maMDapamAM zedha karAvI paNa teno - patto lAgyuM nahi. rAjA vicAramAM paDa, DIvAre tene yAda AvyuM ke, tene ardha sAdhita maMtra siddha karavo bAkI hatA, te siddha karavAne gaye haze. nimittIAnAM kahelAM sarva vacane maLatAM AvyAM che, paNa kanyAne svAmI mahAbaLa kumAra thaze, te vAta maLatI AvI nahi. koI kAraNasara A mahotsava upara te AvI zakya jaNAtuM nathI. te mArI kanyAnuM pANigrahaNa te kevI rIte karaze? vigere vicAromAM rAjA guMthAyo, A tarapha sarva rAjakumAro svayaMvara maMDapamAM yathAgya sthAne AvI beThA. paNa rAjakumArI koInA jovAmAM na AvI. tevAmAM " rAjakumArIne aMdha kuvAmAM rAjAe naMkhAvI dIdhI che. vigere" vRttAMta svayaMvara upara AvelA sarva rAjakumArAdinA sAMbhaLavAmAM AvyuM. teo ane anya vArtAlApa karavA lAgyA ke, kema zuM juvo che? zA mATe besI rahyA che? jene mATe AvyA che Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 mavayasaMdarI caritra tene to rAjAe aMdha kuvAmAM pheMkAvI dIdhI che. uThe kone paraNazo ? rAjAe ApaNI mazkarI te nathI karI ? vigere kahI eka bIjAnA mana uzakeravA lAgyA. - e avasare rAjAnA AdezathI baMdIvAne nIce pramANe jaNAvyuM. durdhara bAhubaLane dhAraNa karanArA rAjA, mahArAjA ane rAjakumAro ! tame sAvadhAna thaIne sAMbhaLaje. A vaja sAra dhanuSyane lIlApUrvaka pratyaMcArUDha karI daDhanArAcanA ekaja prahArathI beu hAtha pramANa sthaMbhanA agrabhAgane bhedI je baLavAna rAjA te sthaMbhanA be bhAga karaze, te rAjA hamaNAM ja keIpaNa sthaLethI pragaTa thayelI rAjakumArI malayasuMdarIne paraNaze. A pramANe amane getradevIe kaheluM che mATe sAmarthyavAna rAjAoe te sthaMbha bhedavArane prayatna karavo." baMdIvAnanA vAkathI prerAyele mahAne utsAhI lATa dezane rAjA ubho thaye, paNa dhanuSyanI durgharSAtA joI himmata hArI pAcho Asana upara besI gayo, ' baMdIvAnanI preraNAthI caula dezanA rAjAe siMhAsana paranI ubhA thaI jamIna para paga mUka, paNa dhanuSyanI utkaTatA jotAM tenA mukhapara glAni AvI gaI. tethI hAMsI pUrvaka tene pitAnI jagyA pAchI levI paDI. - ArmarSathI uThele gaDa dezane rAjA dhanuSya hAthamAM letAMja tenA bojAthI jamIna para paDI gayo, tene joI rAjakumAro paraspara tALIo ApavA lAgyA. zaramathI nIcuM mukha karI te paNa pitAnA Asana para AvI beThe. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parAkArInA nimitte 145 karNATa dezanA rAjA dhanuSya laI mAthu mukatAM ja nIco paDayA. A pramANe moTA rAjAone apamAna pAmelA joI keTalAeka AsanathI uMThayA ja nahi. keTalAeka lakSathI cUkayA. keTalAeke sthaMbha upara bANunA prahAra karyo paNa kharA, chatAM sthaMbhanA be vibhAge na thayA, eTale lajjAthI peAtAnI niMdA karatA ahaMkAra rahita thaI Asanapara AvI meThA. rAjA vIradhavaLa paNa ciMtA karavA lAgyA ke, hajI sudhI kanyA pragaTa thai nathI tethI kharekhara leAkeAmAM mArI hAMsI thaze. rAjAne ciMtA cakrapara ArUDha thayelA joI, hAthamAM vINA laI eka vINAvAdaka sthaMbha AgaLa AvI ubho rahyo. prathama teNe vINA vagADI vINAnA madhura ane mehaka zabda vaDe leAkeAne sthaMbhI lIdhA, pachI tarataja hAthamAM dhanuSya laI vIradhavaLa rAjAne kahevA lAgyuMA ke, huM rAja ! tuM mArU sAmarthya je. vINA vAdakane hAthamAM dhanuSa leto joIne keTalAhala macI rahyo. lAke tene kahevA lAgyA ke are gAdhavika! tu dhanuSya hAthamAM nahi le nIcu mUkI de. A mahAna aliSTa rAjAe paNa je sthaMbhane bhedI zakayA nathI. tene tuM kevI rAte bhedI rAkaze ? ItyAdi leAkeAnAM niSedhaka vacaneAne anAdara karI tatkALa teNe dhanuSya para cApa-dArI kru Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 malayasu darI caritra caDAvI dIdhI ane zrutine eherI karI nAkhe tevA TaMkArava karyAM. baMdIvAnanA kahelA sthAnane mUkI, mamajJa vINAvAdake tIkSNa khIlInA para tIkSNa rIte jorathI khANuM mAryuM, khANu sthabhapara vAgatAnI sAthe ja jANe vIradhavaLa rAjAnu bhAgya khulyu hAya nahi tema, te sthaMbhanA be soMpuTa ekI sAthe judA thaI gayA. sthaMbha saMpuTane bhedanAra vINAvAdakanI A sthaLe ALakhANu ApavI te jarUranI thaI paDaze. temaja pele nimittae kANu hatA ane hamaNAM te kayAM gema thaI gayA te paNa avazya jaNAvavu joIe; jethI vAMcakeAnI aSIratA zAMta thAya, nimitIe ane vINAvAdaka, te A cAlatI vArtAnA nAyaka mahAbaLa kumAraja che. hAthInA mukhamAM ghAsane puLA AvyA pachI, AgaLa cAlatAM ja teNe pAtAne chupAvavA mATe nimittIAnA veSa lIdhe hatA ane te vezathI ja rAjAne marachunA mukhamAMthI khacAvyeA hateA te vakhata evA ja hatA ke nimittIA sivAya 'malayasuMdarI' jIvatI che, A vizvAsa rAjAne AvaveA azakaya hatA "malayasuMdarIne ekadama tenA pitAne soMpI devI te paNa pAte ekAkI hAvAthI peAtAnA hakkamAM nukazAna kartA hatuM, temaja malayasuMdarInI pratiSThAmAM ke gauravatAmAM eTale vizeSa vadhArA karanAra nahatuM. ityAdi aneka kAraNeAthI nimittajJanA veza lIdhA hatA. peAtAne prapa ca khulle Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paropakArI nimittAo 17 thAya, yA te vezamAM rahetAM rAjakumArI pitAne na maLe, ItyAdi kAraNethI svayaMvara maMDapamAMthI tene guma thavuMchupAI javuM paDayuM hatuM. guma thayA pachI tarata ja guTikAnA pragathI rUpa badalAvI eka vINAvAdakane veza lIdhuM hatuM. bIjA rUpamAM tene tyAM jagyA maLavI muzkela hatI. malayasuMdarI sAthe saMketa paNa karyo hato ke, jyAre huM vINA bajAvuM, tyAre aMdara yaMtrogathI dAkhala karelI khIlI kheMcI levI eTale lAkaDAnI phALo ApoApa khulI jaze. ityAdi kAraNathI teNe vivAdakane veza le paDayo hato, vaLI pitAnA parivAranuM tyAM keIpaNuM mANasa na hovAthI, pitAnuM rUpa pragaTa karavu te mAnanIya vizvAsapAtra ane regya nahatuM. malayasdI A kASTamAM kevI rIte AvI e vigere hakIkta mahAbaLa ane malaya suMdarInI rahasya vAtenA prasaMge ApaNe pragaTa jANIzuM. ahIM ATale khulAso karI have ApaNe pAchA cAlatA viSayapara AvIe. prakaraNa 26 muM. layasuMdarI svayaMvara maMDapamAM bANanA prahArathI sthaMbha saMpuTane ubheda thatAM ja te thaMbhanA pilANamAM rahelI malayasuMdarI sarvanA jovAmAM AvI. tenA zarIra upara karpara, caMdana ane kasturI Adi Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 mahAsuMdarI caritra sugaMdhI dravyanuM vilepana kareluM hatuM. teNIe suMdara vase ane divya alaMkAra paheryA hatA. hadayapara lakSmIpuMjahAra zobhI rahayo hato. mukhathI tAMbula cAvatI hatI. DAbA hAthamAM pAnanuM bIDuM ane jamaNA hAthamAM varamALA dhAraNa karI hatI. Ama akasmAt malayasuMdarIne jotAM, manuSyane ane vizeSa prakAre rAjArANanA AnaMdano pAra na raho. harSathI bheTavAne mATe mahArAjA viradhavaLa kumArInI najIka AvyuM ane utsuktAthI pUchavA lAge, mArI hAlI putrI malayA! tuM A sthaMbhamAM kayAre ane kevI rIte pekI te jaNAva. gubhAzubha karma vipAkane jANanArI ane tethI ja pitAne nahi paNa pitAnA karmane deSa ApanArI malayasuMdarIe kAMIka sahita daSTie pitA sAmuM joI uttara Ape pitAjI ! jenA prasAdathI huM jIvatI rahI chuM, te kuLadevatAja A sthaMbhamAM kayAre ane kevI rIte peDhI te saMbaMdhamAM jANe che. kumArIne sAkSAt pUrvanI mAphaka bolatI joI, AratI utAratA hoya nahi tema loke vastranA cheDAthI ovAraNAM levA lAgyAM. rAjakuTuMba-kumArI ! ame tArUM smaraNa ja karatA hatA ke, zuM ame A netrothI kumArIne joIzu? tevAmAM akasmAta tArUM darzana thayuM. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athavasuMdarI athavara maDa5mAM 144 caMpakamALA-putrI huM tArI mAtA chatAM kharekhara A avasare veraNa ja thaI chuM. beTA ! te aparAdha kSamA karaje. are ! ATaluM badhuM duHkha te kevI rIte sahana rAjA-putrI ! AMdha kuvAmAM paDatAM tane ApaNI kuLadevIe adhara jhIlI laI pitAnI pAse rAkhI hatI. tane yogya pati prApta thAya te hetuthI rAjakumAranA baLanI parIkSA karavA mATe A sthaMbhamAM rAkhavAmAM AvI hoya tema jaNAya che. vaLI kanakvatInI pAsethI A lakSamIpuMjahAra pAcho lAvI tArA kaMThamAM ApI, divya vastrothI zaNagArI, hAthamAM varamALA ApavA pUvarka teNe ja vibhUSita karI jaNAya che. A sthaMbha pANigrahaNa mahotsavanA prasaMge Ajeja amane kuLadevIe sAMkhe che. malayasuMdarI pitAnA manamAM bolI, A kartavya kuLadevInuM che ke kuLadIpakanuM che te sarva vAta huM jANuM chuM. rAjA-A sarva bInA amane eka jJAnI nimitIe kahI hatI, paNa kuLadevIe A saMbaMdhI kAMI paNa vAta ane svapnamAM paNa jaNAvI nathI, enuM zuM kAraNa haze? kadAca te jJAnI eja kuLadevI hoya che ke jANe! pradhAna ! mArUM Icchita sarva siddha thayuM. citA dara gaI, bhAgya udhaDavuM, paNa ekaja vAta mArA hRdayamAM khaTake che ke, te jJAnI putrIne pati mahAbaLa kumAra kahyo hato. tenI kahelI sarva vAta maLatI AvI che paNa Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ t50 yAyasaMdarI caritra Aja vAta anyathA thaI ke putrIne pati mahAbaLa nathI paNa keI anya che. are ! A mahAna thaMbha, mahAna tejasvI viNAvAdake vidyArita karyo, te nice putrIne pati paNa teja thazene? rAjA vIravaLanA vAkaye dhyAna daIne mahAbaLa pAse ubho ubho sAMbhaLe che, temaja pitAne kRtArtha mAnate manamAM hase che. e avasare sthabha saMpuTamAM rahelI malaya. suMdarI pAse dAsIe deDI AvI dAsIoe Teke Ape. malayasuMdarI bahAra AvI ubhI rahI. malayasuMdarI-are dAsI ! te kaLAne nidhana, vIrapurUSa kyAM gaye ? jeNe mArA pitAnA dukhanI sAthe thaMbhanuM vidAraNa karyuM che, huM tenA kaMThamAM varamALA Are, makaraNa ra7 muM, mALA AropaNa ane lagna dhAvamAtAe najIka AvI sthaMbha vidAraNa karanAra vIra purUSa malayasuMdarIne batAvyuM, neharasathI bharapura ne nIhALatI, aneka rAjakumArenA mane rathanI mALAne mULathI teDatI, lekanA cittane saMteSa ApatI, gAMdharvikanA veSamAM rahelA chatAM kAmarUpane dhAraNa karatA, mahAbaLakumAranA kaMThamAM pitAnA hAthamAM rahelI varamALA malayasuMdarIe Aropita karI. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thara mALA AropaNa ane lama 51 malayasuMdarInA rUpathI camatkAra pAmelA ane gAMdhavika jevA halakI jAtanA manuSyanA kaMThamAM mALA Arepita thayAthI parAbhava pAmelA rAjakumAre ApasamAM kahevA lAgyA. are ! A vidagdhA rAjakumArInI AvI adhama parIkSA ? uttama vaMzanA rAjakumArane mUkI, ajJAta kuLa vaMzAdi gAdharvikanA kaMThamAM varamALA ApI. Avo dusaha parAbhava ame sahana nahi karI zakIe. gAMdhavikane mArIne te svayaMvarAne ame grahaNa karIzuM A vicAra karI te sarve rAjakumAro ekaThA thaI, te gAMdharvikanA vezamAM rahelA mahAbaLane mAravAne mATe uThayA. A sarva viparIta taiyArIo thatI joI varadhavaLa rAjAe ekadama potAnuM sainya bolAvyuM ane mahAbaLanuM rakSaNa karavA mATe tenI cAre bAjue mUkI dIdhuM. mahAbaLa paNa maMDapamAM mUkeluM vajasAra dhanuSya laI, te rAjakumAre upara tuTI paDe. mahAbaLanI mahAbAhune prahAra paDatAM ja jema lAkaDInA prahArathI kAgaDAo daze dizAmAM nAzI jAya tema rAjakumAre nAsavA lAgyA. pitAnA kharA rUpamAM paNa gAMdhavinA vezamAM rahelA mahAbaLane dekhI eka bhaTanA putre tene oLakhe. te ucca svare bolI uThayo. surapALa rAjAnA putra, mahAvIryavAna mahAbaLa kumAra ! pRthvItaLapara ghaNe kALa vijaya pAme." A zabdo sAMbhabhatAM ja vIradhavaLa rAjAnA harSane Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra palAsuMdarI caritra pAra na rahe. ahA ! karNane amRta tulya A vacane satya ja haze. nahitara gAMdharvikamAM AvuM asahA parAkrama kayAMthI hoya. rAjA najIka AvI baMdIvAna bhATaputrane pUchavA lAge. are ! zu tuM A kumArane oLakhe che ? - baMdIvAne vinayathI jaNAvyuM. mahArAjA mArA mahevAmAM aMza mAtra paNa saMdeha nathI. te rAjakumAranA mahelamAM bAlyAvasthAthI ucharI vRddha pAmyo chuM, nice te mahAgaLakumAra ja che. rAjA harSAvezamAM belI uke, aho ! akasmAta vAdaLa vinAnI vRSTi ! je kArya manathI paNa agamya jaNAtuM hatuM, te kArya pratyakSapaNe kriyAmAM AvI gayuM. jJAnInuM vacana satya ja thayuM. mahAbaLakumAraja mArI putrIne pati thaye. are merUcalA paNa kadAca calita thAya, paNa nInuM vacana anyathA naja thAya; paNa A kumAra ekAkI ahIM kayAMthI AvI paDI haze ? zuM AkAzamAMthI paDayo ? hiMcakamAMthI ke rasAtaLamAMthI ? A vAtanI khabara na paDI. jarA vicAra karI rAjanA nirNaya para AvyuM ke, atyAre A ciMtA karavAnI jarUra nathI. thoDA vakhata pachI kumAranA mukhathI te sarva vAta jANaza atyAre je kArya vinAza pAme che tene prathama sudhArUM. rAjA viradhavaLa tarataja yuddhane mATe taiyArI karatA rAjakumAro pAse AvyuM ane te "vaNavAdaka nathI paNa surapALa rAjAne kumAra mahAbaLa che " Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varamALA AropaNa ane kama 150 ItyAdi vAkyothI samajAvI yuddhanA prasaMgathI sarvane nivAraNa karyA, pAchA AvI mahAbaLakumArane malayasuMdarI sAthe bhejana karAvyuM. temaja anya svajanene jamADI, svayaMvara upara AvelA rAjakumArone temanA utArA para jamADavAnI goThavaNa karAvI. A zubha prasaMga upara nimitta Ane khuzI karavA mATe rAjAe tenI ghaNI tapAsa karAvI, paNa teno patto naja lAge. paropakArano badale na vALI zakavAthI rAjAne ghaNe kheda thaye. ahA ! paropakArI jJAnI ! nIrIha hovAthI mAruM kArya karI kAMI paNa lIdhA sivAya cAlyA. kharekhara paropakArI purUSe AvA nispRhI ja hoya che. vigere vicAra karI mana zAMta karyuM. rAjAe vidhipUrvaka kuLadevInI pujA karI, baMdhuvarga Adine vastra, anna, tAMbulAdi vaDe saMtaSita karyA. A mAMgalika prage rAjAe dAnarUpa pANi vaDe yazarUpa vallInuM evI rIte ciMtana karyuM ke te yazavallI phelAtI phelAtI vizvamaMDapamAM paNa samAIna zakI. A prasaMge zrutinA marmane bhede tevA sUryanA re uchaLI rahyA hatA. madhura svare gavAtAM gadharvanA gAyane asthira manane paNa sthira karatAM hatAM nRtya karatI vArAMganAonA truTita mauktikahAra, kuMkumadravathI sikta bhUmipara paDatAM harSanA aMkure udbhavyA hoya tema zobhatA Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 mathayasu darI tri hatA. phAra zRMgArane dhAraNa karatI sadhavA strIe kaiAkila kaMThe madhura dhavaLamaMgaLa gAtI hatI. ane bhUSAthI bhUSita thayelu. A varavadhUnuM joDuM, kalpavRkSanA Azraya karatI kalpInI mAphaka ze|bhatu . bhATa, cAraNAnA jaya jayarAva vacce varavadhUe vedikA ala'kRta karI. e avasare vedikAnA cAre aMgeA cAra purUSArtha'nI mAphaka zeAbhavA lAgyAM, pANigrahaNa karavAnA avasare ujjavaLa nepathyane dhAraNa karela daMpatI, sAkSAt lakSmI ane puNyarAzi hoya tema ceAbhatAM hatAM. mAtApitAe dapattIne AzIvAda ApyA ke, caMdra ane tenI cAMdanInI mAphaka tamArA avicchinna sAga kAyama raheA. rAjAe peAtanI saMpattinA pramANamAM hAthI, gheADA, ratha, hIrA, mANeka mAtI; hathiyAra ane grAmAdika ApyAM vivAha prasaMga puN` thatAM hu pAmelA daMpatI ekAMta nivAsa sthAnamA gayAM; e avasare rAjA vIradhavaLa, mahAbaLa kumAra pAse jaI peAtAnA saMzaya puchavA lAgyuM. rAjakumAra ! tame petAnA zaherathI A prasaMga uMpara akasmAt ekAkI kevI rIte AvI pahAMcyA ? peAtAnI priyA sanmukha STi karI purve gADhavI rAkhelA prapaMcita kapanAnusAra kumAre uttara ApyA. mahArAjA ! mane mArA sthAnathI upADIne kAi devIe akasmAta ahI lAvI mukayA che. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varamALA AropaNa ane lagna mahAbaLa-mArA virahane sahana nahi karanAra mArA mAtApitA mArA virahathI duHkhI thaI Ama tema mArI rAha joyA karatAM haze. ati sanehita hRdayavALAM mAtA pitA je mane bAra praharanI aMdara nahi juve te nice maraNa pAmaze. mATe mahArAjA ! mArA para kRpA karI mane jaladI visarjana kare. je huM paDavAne divase sUryodaya veLAe pRthvI sthAnapura pahoMcIza to mane mArAM mAtA pitAne meLApa thaze, nahitara pachI temane meLApa thave mane asaMbhavita jaNAya che. rAjA kumAra ! tamAre jarA paNa ati nahiM karavI tamArI sarva ciMtA mArA zira para che. pRthvIsthAnapura ahIMthI bAsaTha jana che. mATe rAtrinA prathama prahara paryata ahIM rahe tyAM sudhImAM tamArA mATe huM eka uttama jAtanI ane jhaDapathI cAlanArI sAMDhaNI taiyAra karAvuM chuM temaja kapAyamAna thayelA rAjakumArane satkArapUrvaka visarjana karI AvuM chuM A pramANe mahAbaLane jaNAvI, te kArya mATe viradhavaLa rAjA bahAra gaye. mahAbaLa-priyA ! ApaNuM Icchita kArya siddha thayuM. mArI karelI pratijJA Aje purNa thaI. tArA pitA samakSa tArU pANI grahaNa thayuM. paNa pRthvIsthAnapura jaI mArI mAtAne hAra ApavAnI karelI pratijJA hajI bAkI che, te purNa thatAM ApaNane zAMtine vakhata sArI rIte maLaze. ApaNe kAle bhaTTArikAne maMdire maLyA hatA, paNa pitApitAnA kAryamAM utsuka hovAthI be divasamAM karelA Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 ' paNAsuMdarI caritra kArya saMbaMdhI vArtAlApa karavAne ApaNane vizeSa vakhata ma nathI. atyAre ekAta sArI che. rAjA paNa ApaNA prayANanI taiyArI karavA gayA che. mATe te vArtA ApaNe atyAre karIe. A pramANe mahAbaLa kahe che, tevAmAM vegavatI nAmanI malaya suMdarInI dhAvamAtA tyAM AvI pahoMcI te malayasuMdarIne puchavA lAgI ke malayA ! tuM sAcesAcu kahe A devanuM kartavya che ke kAMIka bIje prapaMca che? malayasuMdarI-svAmInAtha ! mArA gupta rahasyanuM thAna A sArI dhAvamAtA che. mATe ApaNI banelI hakIkta Apa A vegavatIne kahe te kAMI harakata jevuM nathI te jANavA mATe tenuM mana vizeSa utsuka thaI rahyuM che. malayasuMdarInA AgrahathI mahAbaLe vegavatIne salAvavA mATe pitAne vRttAMta zarU karyA. bhaTTArikA devIne maMdithI bane judAM paDayAM tyAM sudhI vegavatIne jaNAvI pAchaLane vRttAMta malayasuMdarIne udezIne mahAbaLe kahevo zarU karyo. mahAbaLa-priyA ! tArI pAsethI judA paDyA pachI ghAsanA puLAmAM mudrA nAkhI hAthInA mukhamAM ApI, zamazAna tarapha jaI nimittIAne reze rAjAne bacAva karyo ane bIjA divasanI saMdhyAparyata huM rAjA pAse rahyo. saMdhyA vakhate maMtrasAdhananuM bahAnuM kADhI rAjA pAsethI keTaluMka dravya laI huM tyAMthI judA paDe. bajAramAM AvI te dravyathI keTalAMka suthAranAM hathiyAra, kapura, kasturI, caMdana, Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varamALA AApazu ane lagna 117 ga ane vastrAdi laI bhaTTArikA devIne maMdire gayA, tyAM aMdara peAlANavALI je lAkaDAnI be phALe joI hatI, te chelIne ghaNIja ramaNIya banAvI tenI aMdara urdhva bhAgamAM yaMtra prayAgavAnI eka gUDha kIlIkA--khIlI geThavI. e avasare eka peTI laI keTalAka cAre tyAM AvyA, te peTIne rakSaNa karavAvALA eka cAra sahita maMdiranI pAchaLa mUkI bAkInA coro pAchA zahera tarapha gayA suthAranAM hathiyAra ane khIjI vastue eka sthaLe chupAvI coranI saMjJAe te corane khola.vatA huM tenI pAse gayA. mane cora jANI te leAbhI core mane prAthanA karI ke, A peDhInuM tALu huM bhAMgI zakatA nathI, mATe tuM paiTI ughADI Apa ' meM tene tALuM ughADI Avyu, teNe peTImAMthI sAra sAra vastu ekaThI karI eka poTalu khAMdhyu. te hAnasattve pharI mane jaNAvyu` haiM, mahAbhAga ! jo huM ahI thI cAlyeA jaIza tA mAre pagale, pagale, core athavA rAjapurUSa Avaze ane mane pakaDI leze, mATe mArA khacAvanA krAi upAya batAva. tenA khacAva mATe meM bhaTTArikAdevInA maMdiranA zikharanA uparanA paththara kADhI te pATalA sahita tene aMdara utAryAM. upara pAchI zilA mUkI dIdhI, pachI maMdiranA najIka rahelA vaDanA jhADa para caDhI ubho rahyo ane tArA AgamananI rAha jovA lAgyA. tevAmAM te vaDe uparanA eka Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 malayasuMdarI caritra polANu tarapha mArI dRSTi paDI; te polANamAM keTalAMka vasa, alaMkArAdvi mArA jovAmAM AvyAM. tapAsa karatAM mane mAluma paDayuM' ke, te vastrAlaMkArAdi mArA peAtAnAM ja hatAM, keTalAka divasa upara rAtrie je devIe haraNa karelAM hatAM, teNeja ahI' lAvIne mUkayAM haze ema dhArI te sa vastue meM mAre kabaje karI, tevAmAM mArI dRSTi rastA tarapha gaI tA unmArge tane AvatAM me' dIThI eTale tarata ja vaDathI nIce utarI tane AvI maLyA A pramANe me tene mArUM vRttAMta kahI Apyu. he kAMtA ! tuM paNu tArUM vRttAMta mane kahI sabhaLAva. mayasuMdarI--svAmInAtha ! ApanI zikSA hRdayamAM dhArI huM zaheramAM AvI, mAvezyAne AvAsa pUchatAM ane tene mATe zaheramAM pharatAM tene me' eka devaLamAM dIDI. dhUro` tene mahA saMkaTamAM nAkhI hatI, tethI tyAMthI te AghI pAchI jaI zakatI naheAtI, te bhojana karavAnI tA vAta ja zI karavI, meM tene tenA duHkhanuM kAraNa puchyuM. teNIe ni:zvAsa nAMkhI jaNAvyu ke, satpurUSa ! mAga duHkhanI huM tamane zuM vAta karU ? mArI buddhi kuMThita thaI gaI che. huM mArA maMdiranA AMgaNAmAM beThI hatI tevAmAM A dhUrto pharatA pharatA mArI pAse AvIne beThA. A zveta che tenI mane khabara na paDI. hAsyamAM meM tene kahyuM ke, tuM mArUM zarIra savAhana kara-dukhAva, huM tane kAMika ApIza te mANasa saMvAhana karavAmAM ghaNAja kuzaLa Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varamALA ArApaNa ane lagna 15 nIkaLye mArA zarIrane evI rIte teNe saMmati karyuM" ke mAro thAka badhA dUra thayeA. huM ghaNI khuzI thaI, tene jamavA mATe meM Agraha karyAM, teNe jaNAvyuM ke mane jamavAnI jarUra nathI. teM mane krAMki ApavAnuM kahyuM che mATe kAMika Apa, meM tene vastra, dhana ItiyAdI ApavA mAMDayuM paNa te dhUrto te mAMheluM kAMI letA nathI ane krAMIka Apa, tenI mAgaNI kare che. kAMika te zuM ? tenI mane samaja paDatI nathI. A kAraNathI teNe mane ahI pakaDI rAkhI che, te jatA nathI ane mane javA paNu detA nathI. vhAlA ! e avasare meM vicAryuM ke vezyA atyAre ApattimAM AvelI che AmAMthI tene udvAra karavAmAM Ave tA mArUM kA jaladI siddha thAya, ema dhArI me maLyAne kAnamAM kAMIka vAta jaNAvI. tyAra pachI te bannene meM jaNAvyu` ke tame bhojana kare. mArI pAse trIjA pahAre Avajo, avazya huM tamArA vivAda dUra karI ApIza. mahAmaLa-- --priyA ! A temanA vivAda mahAna viSama che, tenu' samAdhAna teM kevI rIte karI ApyuM ? malayasuMdarI--svAminAtha ! te huM Apane jaNAvu chuM, mA`thI cAlatAM thAkI gayelI huM teA tyAMja sUI gaI. trIjA paheAre te anne jaNu mArI pAse AvyAM mandhAe mane uThADI meM gupta rIte devakuLamAM eka ghaDA mUkAvye ane leAkeAne sAkSI rAkhI jaNAvyuM ke huM tane kAMika apAvuM chuM te pAchA pharI na jAya te mATe tame Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasaMdarI carivA sAkSI raheze. te pUrve aMgIkAra karyuM, teNe joyuM ke A kAIka kevI rIte Apaze tenuM huM nAma laIza ke Ate vastra che, Ate dhana che, Ate amuka che, paNa mane te kAMIka joIe. AnuM nAma kaMIka kyAM che? Ama karavAthI vivAda bhAMgI nahi zakAya. lekene paNa vismaya thayo ke A kAMIka kevI rIte Apaze? meM magadhAne saMjJA karI eTale magadhAe jaNAvyuM ke e pUrUM! A devaLanA eka khuNAmAM ghaDo paDe che temAM kAIka che, te tuM grahaNa kara. dhUrta tyAM gaye. ghaDAnuM DhAMkaNuM ughADI kAMIka levA, je ghaDAmAM hAtha nAkhe che te ja susavATA nAMkhate ane krodhathI dhamadhamate ghaDAmAM rahele sarpa tene hAthe vaLage, tatkALa teNe hAtha pAchA kheMcI lIdhuM ane cIsa pADI bolI UTha. are? AmAM kAMIka che. magadhAe harSa pAmatAM jaNAvyuM ke te koIke tAre mATe ja temAM mUkeluM che, mATe have tAre ghera laI jA, mAre tAre have kAMI leNadeNa nathI. tArA devAmAMthI huM mukta chuM. lAke paNa hasatAM hasatAM bolavA lAgyA are dhUrta vasa, senuM vigere ApavA chatAM te kAMI na lIdhu, te A kAMIka tArA kartavyane lAyaka tane ThIka maLyuM che, te dhUrtAne sarpa Da, utarAvavA tetalAdevInA maMdiramAM tene laI gayA ane mane magadhA pitAnA maMdIramAM laI AvI, tenA gRhamAM praveza karatAM ja meM badhAne Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varamALA AropaNa ane lama 161 kaIka Azcarya pAmavA purvaka jaNAvyuM. magadhA? huM tArA gRhamAM praveza nahi karuM. mane jaNAya che ke tArA maMdiramAM rAjadrohI keI mANasa chupAyeluM che. mArA zabdothI bhayabrAMta thaI magadhA mArA saMbaMdhamAM aneka vitarka karatI chevaTe dIna thaI mArA pagamAM paDI ane hAtha joDI teNIe jaNAvyuM ke mArA para dayA lAvI A vAta tamAre kaI sthaLe na karavI. rAjAnI kanakAvatI rANI ke jeNIe kapaTa karI nirdoSa rAjabALAno kAle prANa khavarAvyo che. teNInuM kapaTa pragaTa thayuM che. tene pakaDavA mATe rAjAnA mANase cAre bAju phare che. pahelAnA nehathI pAchalI rAtrie te mAre ghera AvIne rahI che. te he sahurUSa! kaI paNa upAya karI A baLatI Agane mArA maMdiramAMthI bahAra kADhI Apa, huM tArA mATe upakAra mAnIza. me jagyuM ke huM tene hamaNAM tArA madiramAMthI bahAra kADhuM to mAre tenI sAme mahAna vera baMdhAya. vaLI tene bahAra kADhatAM ke rAjapurUSa AvI caDhe te AyaNa sarvane mATe anartha thAya. chatAM tAre vizeSa Agraha che te. huM kaI evo upAya karIza ke tArA graha mAMthI pitAnI meLe ja cAlI jAya. A kArya mATe Aja rAtrie ekAMtamAM mAre tenI sAthe meLApa karAvaje, vezyA ghaNI khuzI thaI. ghaNI bhaktipUrvaka ane bheja 3ra vI rAtrie kanakavatInI sAthe mAre meLApa karAvyuM. ma-11 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 malayasa darI caritra purUSarUpe mane joI tenuM hRdaya rAmabANathI viMdhAI gayuM, vAraMvAra sammukha jetI ane namra vAkyo bAlatI nirlajapaNe mane viSaya mATe prArthanA karavA lAgI. | tene jaNAvyuM, mAre eka ati hAle mitra che, rUpamAM sAkSAt kAmadeva sarakhe che, temaja te strInA atha che, kaI kArya prasaMgane laI Aje te gAma bahAra gaye che, teNe mArI sAthe saMketa karyo che ke AvatI rAtri e geLA nadInA kinArA para AvelA bhaTTArikAdevInA maMdiramAM ApaNe maLIzuM. mATe je tArI marajI hoya te tuM tyAM Avaje, te nice tyA maLaze. tamArA baMnene saMga sAro maLI Avaze. kadAca te tyAM nahI Ave te pachI ApaNe bane te chIeja ne. kanakavatIe mane puchyuM tame koNa che ? ahIM zA mATe AvyA che ? meM jaNAvyuM ke ame kSatrIya putra chIe ane dezAMtara jaIe chIe. rastAmAM A zahera AveluM hovAthI cheDo vakhata ahIM rokAyA hatA, mArUM kahevuM satya mAnI mArA priya mitrane maLavA ane varavAnuM teNe kabula karya'. pitAnuM karela sarva kArya ane AvI paDelI Akta te saMbaMdhI varNana karatAM AkhI rAtri cAlI gaI. prabhAta thatAM meM tene puchayuM suMdarI ! tArI pAse vastra, AbharaNAdika kAMI che ? | mArA para vizvAsa ane prIti rAkhatI kanakavatIe sarva vastu mArI pAse lAvI hAjara karI. tapAsa karatAM Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varamALA Are paNa ane lagna 163 tenI aMdara hAra jovAmAM na AvyuM tyAre meM pharIthI pUchayuM. suMdarI ! ATalI ja vastu che ke hajI kAMI bIjI -vastu bAkI che? teNIe jaNAvyuM ke lakSamIpuMjahAra che. paNa meM kaI gupta sthaLe jamInamAM te dATa che? kayAM -dATa che? teNIe jaNAvyuM. ahIMthI keTaleka dUra eka zunya ghara che tenI pAse eka kIrtisthabha che, tenI bhIMtamAM meM chupAvyuM che, divase te huM na ja jaI zakuM, rAtrie paNa rAjapurUSanA bhayathI ghaNI muzkelIe jaI zakAya. te nizAnI pramANe tame tyAM jaI te hAra lAvI zake te laI Ave, pachI ApaNe bane ahIMthI cAlyA jaIzuM. je tame na lAvI zake te Aja saMdhyA pachI huM pote jaIne laI AvIza. A pramANe vArtAlApa karI huM tenI pAsethI bahAra AvI. magadhAe mane jaNAvyuM, kema mahAbhAga! mArA gharamAMthI tene bahAra kADhavAno koI upAya karyo. meM jaNAvyuM, he bhadra ! tArI prArthanAthI meM evI goThavaNa karI rAkhI che ke, huM tene javAne kadAca manA karIza te paNa te AjanI rAtrie ahIMthI cAlI jaze. harSa pAmatI vezyAe mArA mATe bhejananI sAmagrI taiyAra karAvI. kanakavatIe batAvelI nIzAnI pramANe divase meM tyAM jaI ghaNI tapAsa karI hArano patto na lAge, pachI huM vezyAne ghera kanakavatIne jaI maLI. teNIne jaNAvyuM ke hArano patto mane nathI lAge. mATe rAtrie te hAra Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 malavasuM 1 caritra laI tuM goLA nadInA kinArApaTa bhaTTArIkA devInA maMdire AvI maLaje. A pramANe kanakavatIne jaNAvI magadhAnI rajA laI huM sAMketika sthAne AvavA nIkaLI; paNa rastAmAM bhUlI paDI, bhamI bhamatI unmArge cAlI ane vaDa nIce puyoge Apane AvI maLI malayasuMdarIe dhAvamAtA tarapha najara karIne tyAra pachIno vRttAMta kahe zarU karyo. kemake mahAbaLa te vRtAMta ne jANatA ja hate. vegavatI ! meM mArA svAmIne AvIne tarata jaNAvyu ke Apane patipaNe svIkAra karavA mATe kanakavatI te hAra laIne hamaNAM AvI pahoMcaze. mArA svAmIe jaNAvyuM are ! A tuM zuM belI ? AvI nIca strI sAthe vAta karavI te paNa mane ucita nathI, te strI karavAnI vAta ja zI ? ItyAdi vAtacita karI temAM eka bAju chupI rahI jaI ubhA rahayA. eTalAmAM kanakavatI paNa AvI pahoMcI. meM tene bolAvI ke ahIM Ava ane hamaNAM bAlyA cArayA sivAya mauna paNe ubhI rahe. kemake ahIM cera ubhA che. tArI pAse je kAMI vastu hoya te mane saMpI de, ceranA bhayathI huM tenuM rakSaNa karuM, mArA kahevAthI tenI pAse je kAMI hatuM te sarva mane teNIe sopI dIdhuM. | meM te piTalI tapAsI temAMthI eka lakSamIpuMjaharA ane eka kaMco kADhI lIdho ane bAkIno sAmAna te Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varamALA AropaNa ane lagna 165 ciranA mAlanI khAlI paDelI maMjuSAmAM mUke, kanakavatIne pharI jaNAvyuM ke A cAra ahIthI jAya nahi tyAM sudhI tuM A maMjuSAmAM pesI jA, kura hRdayanI paNa kAyara svabhAvavALI kanakavatIe tema karavuM kabula karyuM. te maMjuSAmAM piDI eTale meM bahArathI peTI baMdha karI tALu. vAsI dIdhuM. tyAra pachI mArA svAmIne belAvI te peTI ame upADI ane najIkamAM vahana thatI goLA nadImAM padharAvI dIdhI. tyAra pachI mArA kapALamAM raheluM tIlaka mArA svA pIe pitAnA nirNayutathI-thuMkathI bhUMsI nAkhyuM ke tatkALa mArUM mULa svarUpa thaI gayuM. mArA svAmInI AjJA thatAM caMdanAdika vilepana karI, te jhADanA pilANamAMthI maLelA kuMDaLa ane dukuLAdimeM paheryA, kanavatI pAsethI maLela hAra ane kaMca te paNa paherI lIdhe tathA hAthamAM varamALA laI te kASTanA daLamAM huM paDI. mArA svAmIe mane jaNAvyuM. " tAre dhIraja rAkhavI, A kAma A pramANe thaze. tAre A pramANe karavuM. svayaMvara maDapamAM huM vINA bajAvIza. vINa sAMbhaLyA bAda aMdara sthApana karelI khIlI tAre kheMcI levI." ItyAdi zikSA ApI vizeSa vakhata ThaMDaka rahe tevI vastu pAse mUkI te daLanA upara trIjuM daLa caDhAvI dIdhuM, eTale meM aMdarathI khIlInI capa caDhAvI dIdhI. tyAra pachI zuM banyuM te vAta garbhagata jIvanI mAphaka huM jANatI nathI. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayanlR durI caritra malayasuMdarI, mahAbaLa tarapha najara karI kheAlI. nAtha tyAra pachInI anelI hakIkata Apa mane jaNAvaze. 1}} mahAbaLa--priyA ! tyAra pachI te sthaMbha suMdara 2 beraMgI vaNo ane suMdara citrAthI me evA raMgyA ane citaryo ke tenI sAMdha khIlakula jaNAvA na lAgI, bAkInAM raMgAdi vastu gALA nadImAM pheMkI dIdhI, e avasare maMjISAne maMdiranI pAchaLa mUkI gAmamAM gayelA cAre, keTalAka cArIne mAla laI pAchA tyAM. AvyA. maMjuSA sahita te cArane zeAdhatA tee AjumAjI kavA lAgyA. meM temane temanA saMketa pramANe elAvyA. te cerA mArI pAse AvyA ane vizvAsa pAmelA hAya tema pUchavA lAgyA ke ahIM manuSA sahita eka ceAra hatA te kayAM gayA ? meM tenane tAMbula ApavA pUrvaka jaNAvyuM ke, tame A sthabha upADI, pUrva dizAnA daravAjA AgaLa mUkI AvA tA te cAranI khakhara Apu teoe te vAta kabula karI cArIneA mAla nadIkinAre rAkhI te sthaMbha upADI pUrva dizAnA daravAjA AgaLa mArA kahevA mujaba te sthaLe ubheA karyo, mArU` kA` karyo pachI cAree peTI tathA cAranA saMdhamAM mane uttara ApavA jaNAvyuM. meM vicAra karyo ke, cAra maMdiranA zikharamAM che tema jo huM kahIza tA te leAkeA tene mArI nAkho; ema dhArI asatya uttara ApyA ke, te core peTInuM tALuM toDI adaranI sarva vastu bahAra kADhI, peTI Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varapALA AropaNa ane lagna nadImAM taratI mukI mAlanuM poTaluM upADI te peTI upara pite beTho ane tarate tarate nadInA pravAhamAM AgaLa gayA che. ahIM rahIne meM tene tema karatAM dIThe che. caroe jaNAvyuM A vAta saMbhavI zake tema che. rAtri paryataM te peTI para besIne jaze, prabhAta thatAM ja te piTaluM laI kaI sthaLe cAlyA jaze. are ! game tyAM e, kaI divasa pAcho te maLazene? A pramANe chelatA te care mArI pAsethI cAlyA gayA. ' paNa AjubAju pharatAM prabhAta paryata te sthaMbhanuM rakSaNa karyuM. rAjapurUSe jyAre sthaMbhanI tapAsa karavA AvyA, tyAre teone jeI nizcita paNe ane gupta rIte huM tyAMthI nIkaLI rAjAne AvI maLe. - tyAra pachInuM vRttAMta tane vegavatI jaNAvaze. kemake te sarvajanaprasiddha ja che. priyA ! mane pelA ceranI vAta yAda AvI, tene je te devaLanA zikharamAMthI hamaNuM bahAra kADhavAmAM nahi Ave te mArA javA pachI tene koNa kADhaze ? te bIcAre aMdara marI jaze, tenI hatyA mane lAgaze. mATe tuM hamaNAM ahIM rahe, te corane bahAra kADhI huM tarataja pAcho AvuM chuM. malayasuMdarI-prANanAtha ! A AjJA Apa mane nahi karaze. tema kadI nahi ja bane. huM have ApanAthI judI rahenAra nathI, tema pahelAnI mAphaka A vakhate ApanAthI bahAnuM kADhI zakAya tema nathI. have te mArA pitAe Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 malayasuMdarI caritra Apane soMpI ja iMne, are ! mAtA vegavatI ! amAra AvyA pahelAM mArA pitAzrI ahI Ave tA tu temane kaheje ke, malayasuMdarIe goLA nadInA kinArA para rahela devInI mAnatA mAnI hatI tethI tyAM namaskAra karavA ane gayAM che ane hamaNAM ja pAchA Avaze, A pramANe vegUvatIne bhalAmaNa karI, malayasuMdarI maDAkhaLanA nA kahevA chatAM sAthe cAlavA lAgI, A tarapha vIradhavaLa rAjAe te rAjakumArane sAma dAmAdi bhede ghaNI rIte samajAvyA, paNa taee khIlakula tenuM kahevuM mAnyuM nahi, paNa ulaTu te tene kahevA lAgyA ke prabhAte tamArA jamADe ane mArI kanyA laIne pachI ahIMthI jaIzuM, paN te sivAya ame ahIMthI mIlakula javAnA nathI, vIradhavaLa rAjAe temane samajAvavuM mUkI dIdhu. tarata ja mahelamAM Avye ane mahAbaLa mATe ghaNI ja vegavALo karabhI-sAMDhaNI taiyAra karAvI, utAvaLa karAvavA mATe rAjA malayasu darIvALA mahelamAM AngeA, paNa tyAM teNe mahAkhaLAdine dIThA nahi. vegavatIe jaNAvyuM ke te darzana karavA gayA che hamaNAM Avaze. rAjA tenI rADa jotA tyAMja beThA. rAha jotAM jotA khInne paheAra, trIjo pAhAra ane chevaTe prabhAta thayuM; paNa bannemAMthI ekapaNa pAchuM na AvyuM. rAjA AkuLavyAkuLa thayA. geALA nadI, bhaTTArikAnuM maMdara ItyAdi Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukhI viradhavaLa 169 sthaLe tapAsa karAvI chatAM teonI ke I paNa rada thI khabara na AvI. mahAbaLa ane malayasuMdarI kyAM gayAM. tene patto maLatuM ja nathI ItyAdI samAcAra sAMbhaLI, vilakhA thayelA sarva rAja kumAro pitape tAne deza cAlyA gayA. prakaraNa 28 muM duHkhI viravaLa - je caMdrAvatIne mahArAjA thoDA vakhata pahelAM AnaMda rasamAM gula hatA, te ja mahArAjA atyAre zoka samudramAM DULyA che. je mahArAjAnA mahelamAM kAle AnaMdane sUrya caLakato hato, te mahArAjAnA mahelamAM ja nahi paNa AkhA zaheramAM zokanuM vAdaLa Aje chavAI rahyuM hatuM. ahA ! karmanI kevI vicitratA ! keTalI padArthonI anityatA zI soganI viga zItaLa ! duniyAnuM Avu kSaNika sukha joI vicAravAno menuSya virakata thayA hoya te te banavA gya che. mahArAjA vIradhavaLane jamAI tathA putrInA viyegathI A saMsAra duHkharUpa thaI paDe. saMgika jherathI mizrita bhAsavA lAgyuM. saMsAra sune jaNa hate. duniyA ujajaDa verAna jevI dekhAtI hatI. khAna, pAna, jhera tulya lAgatAM hatAM. TUMkamAM kahIe te A vakhate ke paNa Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. malayasuMdarI caritra vizeSa dukhI heya te te mahArAjA viradhavaLa hata; kAraNa ke eka mahAna duHkhane pAra te kAleja pAmyA hatA tevAmAM pAchuM bIju dukha tenI pAse AvIne ubhuM ja rahyuM. te vicAra karatuM hatuM ke kayAM pRthvasthAnapura ane kyAM caMdrA-- vatI ! kayAM mArI dAkhInI malayasuMdarI ane jyAM te . guNavAna mahAbaLa kumAra ! vidhigathI mane A prasaMge . teone meLApa thaye, paNa abhAgyodayathI pharI teone samAgama kyAMthI hoya ! vidhutanA jhabakArAnI mAphaka ame : te baMne bALakone joyAM ane pAchA vilaya paNa thaI gayAM !. ahA zuM vidhisaMga ! saghaLuM IdrajALa jevuM ja ne ! are vidhi ! A kAryane Avo ja vipAka thavAno hato, tA te A bALakone zA mATe prathamathI ja pragaTa karyA.. bhejana ApavuM te vadhAre sAruM, paNa ApIne pAchuM khecI levuM te te ThIka nahi ja. janmAMdhapaNuM hoya te sArUM, paNa pAchaLathI aMdha thavuM te to duHkhanuM ja kAraNa. kaI verIe teonuM haraNa karyuM haze ! ke vipama pradezamAM temanuM maraNa thayuM haze ? ke zatru rAjAe temane mArI nAkhyAM haze? hA ! hA ! temane kyAMya patto na ja lAge athavA kaI vIrapurUSa mahAbaLanA plAnAthe kanyA paraNuM. chAe laIne cAlato thaye ! athavA kumAra kumArInI. bhrAMti dekhADI koI dayALu purUSa mane maraNa nivArI kIDA karI cAlato thaye, have huM zuM karU? kyAM jAuM ? A pramANe ciMtAmAM magna thayele zunya cittapaNe rAjA ubhA-ubhe. gure che, te prasaMge kumArInI dhAvamAtA vegavatIe rAjAne. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukhI viradhavaLa 17 vinayapUrvaka jaNAvyuM. mahArAjA ! zAMta thAo. dhIraja dho. Ama kuvikalapa na kare. huM nizcayapUrvaka kahuM chuM ke te ja mahAbaLa kumAra hatA ane teja ApanI putrI malayasuMdarI hatI, paNa rAtrie bahAra jatAM koI e chaLaprapaMcathI pakaDayAM hoya ke ADe raste nIkaLI gayAM hoya tema saMbhave che. te mahArAjA ! dezAMtare, araNyamAM, nadI, rvata ItyAdi sthaLe hoMzIAra mANasone mekalAvI tenI zodha karAve. kadAca koIpaNa prayogathI teo pRthavIsthAnapure gayA hoya to tyAM paNa tarataja khabara karAve. A sarva vRttAMta surapALa rAjAne paNa jaNAve, kemake putravAtsalyatAthI te paNa A samAna duHkhIo thaI sarva sthaLe tapAsa karAvaze. rAjA viradhaSaLa-vegavatI ! tArI buddhi ghaNuM ja uttama che. te ghaNe sAro upAya batAvyuM. rAjAe tenA kahevA mujaba tarata ja sarvasthaLe mANase mekalAvyAM. ane malayaketu kumArane rastAmAM zodha karatA, mahArAjA surapALane vRttAMta jaNAvavA mATe mekalya. prakaraNa 29 muM. bhUtane AlApa eka to rAtrine vakhata temAM vaLI aMdhArI caudaza, eka bAju zamazAna bIjI bAju dhabaMdha vahetI nadInA pravAhane khaLakhaLATa, Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 malayasuMdarI caritra eka bhUte prazna karyo. "kema? Aje A pRthvI para kaI jANavA yogya navIna banAva bane ke banavAno koI e dIThA ke sAMbhaLe che ?" AgevAna bhUte jaNAvyuM, eka banavAnI taiyArI che, paNa te AvatI kAle banavAno che, chatAM te sthAna ahiMthI bIje bhUta-te vAta amane jaNAvaze ? AgevAna bhUva-hA ! tame sAvadhAna thaI sAMbhaLe pRthvIsthAnapuranA surapALa rAjAne mahAbaLa nAmano kumAra che. tenI mAtA rANI padmAvatIne eka hAra keIe adazyapaNe harI lIdhuM che. tene mATe tenI AgaLa mahAbaLe evI pratijJA karI che ke, je pAMca divasamAM hAra na lAvI Apu te agnimAM praveza karUM, tenI mAtAe paNa tevI ja pratijJA karI che ke pAMca diva mAM je hAra na maLe te mATe paNa avazya maraNane zaraNa thavuM. hAranI tapAsa mATe gayelA kumAranI hajI sudhI bIlakula khabara maLI nathI. ane pAMca divasa te kAle savAre ja thaze. te kumAranI ane hAranI che dha nahi maLavAthI maravAne utsuka thayelI rANIne joIne ja huM hamaNAM Avyo chuM ke jANe te rANuM viSA, jaLathI, zastravaDe, agnivaDe, paDIne ke gaLe phAMso khAIne maraNa pAmaze paNa maraNa te pAmaze. tenI pAchaLa ghaNuM loke sahita rAjA paNa maraNa pAmI. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUtane AlApa 173 A zabdo sAMbhaLatAM ja kumAra ciMtavavA lAge; nice A kaI bhUta jAtanA deva ApasamAM vAta karI rahyA che. teonuM kahevuM satya che. banatA sudhI teo. asatya bolatA nathI. ' are pratijJA bhraSTA thayelo huM te hajI ahIM vilAsa karuM chuM ane tyAM duHkhA mArA kuTuMbane kSaya thAya che. " eTalAmAM pharI pAcho teono AlApa saMbhaLAyo.. cAle ApaNe tyA jaIe. kautuka joIzuM ane raktAdine. AsvAda paNa laIzuM. A zabda kahetAnI sAthe ja sarve e huMkAra karI ane huMka ra sAthe ja te vaDa, kumAra ane malayasuMdarI sahita AkAza mArga uDe, kAraNa ke teo te vaDanI pilANamAM ubhAM hatAM. ghaNI jhaDapathI AkAzamAM uDate te vaDa thoDA ja vakhatamAM eka paDADanI mekhalA upara AvI sthira thaI rahaye vaDathI nIcA utarI te de, geLA nadInA kinArA para AvelA dhanaMjaya nAmanA yakSanA maMdira tarapha gayA.. mahAbaLa paNa te pradezane joI oLakhI malayasuMdarI ne kahevA lAgyA. priyA ! hajI ApaNAM puNya jAgRta che. A vaDa mArA pRthvIsthAna zahera pAse AvyuM che. have ApaNe zIdhrapaNe A vaDanA Azrayane tyAga kare. joIe. devanA AdezathI kadAca A vaDa pharI pAcho pitAne ThekANe ke anya sthaLe cAlyA jaze to pAchA kaI viSama. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bha4 malayasaMdarI caritra sthAnamAM ApaNe jaI paDIzuM. A pramANe kahI tarata ja te vaDanA pilANamAthI mahAbaLa, malayasuMdarIne laI bahAra nIkaLI AvyuM ane najIkamAM rahelA kadaLIvanamAM jaI svasthapaNe vizrAma lIdhe. thoDA vakhatamAM te vaDa pAche tyAthI upaDate joI mahAbaLe jaNAvyuM. suMdarI ! A vaDa pAche pitAne sthaLe jatA jaNAya che. ApaNe jaladI bahAra nIkaLI AvyA te ThIka thayuM. rAtrI hajI vizeSa bAkI hatI. zAMta ane nirbhaya 'paNe A daMpatI kadaLI vanamAM beThAM che, tevAmAM karUNa svare rUdana karatI koI strIne zabda, kumAranA karNa gecara tha, rUdanane zabda sAMbhaLI mahAbaLe malayasuMdarIne kahyuM priye! A koI duHkhI strInA vilApanA zabda saMbhaLAya che. purUSanuM bhUSaNa e ja che ke duHkhI ene madada karavI. tenAM duHkha dUra karavAM. temAM vaLI rAjyanA mAlIke to vizeSa prakAre kALajI rAkhI, duHkhIonAM duHkha dUra karavAM joIe. tuM ahIM raheje. adhati karavAnuM koI kAraNa nathI. hu hamaNAM pAchA AvuM chuM. malayasuMdarI kAMI uttara na ApI zakI malayasuMdarIne tyAMja mUkI paraduHkhabhaMjana mATe te rUdananA zabdAnusAre mahAbaLa cAlI nIkaLe. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patinA viyAga ane duHkhane khIjo paDadA prakaraNa 30 su. patinA virAdha ane du:khanA bIjo paDadA. 175 aMdhArI rAtri ! tArAM katta byA paNa tArA jevAM melAM ja che. caMdrAvatImAM rAjA vIradhavaLane putrI tathA jamAInA vicAga karAvI raMDAbyA ane malayasuMdarIne paNa tarata ja pativiyAga karAvI duHkhanA paDadA pAchaLa DhAMkI dIdhI. A vidhi ! tuM paNa keTaleA badhA niSThura ! manuSya ciMtave che kAMi juThThuM ane tuM tethI karAve che paNa juduM.. manuSyeAnA saMcAra vinAnA kadalI vanamAM malayasuMdarI ekAkI beThI che vAravAra haTha karI patinI IcchA virUddha sAthe javuM te ceAgya nahi, ema dhArIne ja A vakhate te sAthe gaI naheAtI. peAte thADA vakhata viyeAga sahana karIne paNa svajAtinuM du:kha dUra thayeluM. jovAne utsuka hatI, tethI ja muMge meDha paNa mahAbaLane javAnI rajA ApI hatI. mArA svAmInAtha hamaNAM Avaze, A dizA tarapha gayA che. A khaDakhaDATa sabhaLAya che te temanA pagaravanA tA niha hAyane ? vigere vicAra karatI ane teja diza tarapha najare jotI pAchalI rAtri pUrNa thaI paNu * mahAkhaLa naja AbyA; prAtaHkALa thayA. AvA aparicita vanamAM mane ekAkI mUkI tee * kayAM gayA? hajI kema na AvyA ? mAtA pitAne Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 malayasuMdarI caritra maLavAnI utkaMThAthI teo zaheramAM te nahi gayA hoya? vigere saMkalpa karatI malayasuMdarIe nirNaya karyo ke te zaheramAMja gayA haze, cAla huM paNa zaheramAM jauM. ema dhArI zahera tarapha cAlavA lAgI. cAlatAM cAlatAM jyAM daravAjA pAse AvI eTalAmAM keTavALa sasukha maLe. divyaveza ane suMdara rUpa joI keTavALe pUchayuM. are yuvAna ! tuM keNa che ? A zaheramAM kyAMthI AvyA? tuM kaI vakhata mArA jevAmAM nathI Avyo mATe sAcI vAta kahe. purUSavezadhAraka-malayasuMdarIe kAMI uttara na Ape, mauna rahI gabharAI gayelAnI mAphaka dizAo . tarapha jevA lAgI. keTavALane tethI vizeSa vahema AvyA, tenI pAse zuM zuM vAta che vigere tapAsa karatAM, kAnamAM paherelAM kuMDaLe ane zarIra paranA vastro mahAbaLa kumAranAM jaNAyAM. keTa pALa tene baLakumAranAM vastra ane kuMkaLa AnI pAse kayAthI ? keTavALa tene pakaDI rAjA pAse laI Ave. tenuM rUpa, veza vigere joI rAjA pramukha paNa vismaya pAmyA. rAjA-kATavALa! A purUSa keNa che? teNe paherela veSa sarva mahAbaLa kumArane jaNAya che. keTavALa-mahArAjA ! daravAjAmAM praveza karatAM A mANasa mArA jevAmAM Ave che tene pUchatAM koI paNa uttara ApatA nathI. rAjA-malayasuMdarI sanmukha joI, tuM koNa che? Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patine gi ane duHkhane bIjo paDado 177 kone putra che? malayasuMdarI vicAramAM paDI, je huM mArI satya vAta kahIza te te rAjA vigerenA mAnavAmAM nahi Ave, ka raNa ke amArA bannene meLApa ane vivAha e sarvane asaMbhavita lAge tema che. vaLI atyAre mAro veSa paNa purUSano che mATe jyAM sudhI mArA svAmIne mane meLApa na thAya tyAM sudhI satya vRttAMta prakAzita na kare. je thavAnuM hoya te thAo. ema nirNaya karI kapata uttara Apyo. malayasu darI-huM mahA baLa kumArano priya mitra chuM. temaNeja mana A sarva pAtAne vaSa ApyA . sura pALa-mahAbaLa kumAra hamaNAM kyAM che? malayasuMdarI-ATalAmAMja svacchAe ahIM tahIM pharatA haze. surapALa-kumAra ATalamAM ja hoya te pitAnA kehela vacananusAra AvIne amane zA mATe na maLe ? kumAra ATalAmAM che ja nahi, ame tenI ghaNI zAdhi karAvI paNa te maLI zakyo nathI. vaLI jyAre tuM mArA putrane priya mitra che, te A sarva manuSyamAMthI kaI paNa tane kema oLakhatA nathI. malayasuMdarI kAMI paNa uttara ApyA sivAya mana paNe ja ubhI rahI. surapALa-A vAta saMbhave che ke, keTalAka divasa Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 malayasuMdarI caritra upara adaSTa rIte kumAranAM Adi corAyAM hatAM te sarva alaMbAdrinI guphAmAM rahenAra pracaMDa cora lehakhurAe cAryA jaNAya che, jene kAleja mArI nAkhavAmAM AvyuM che, tene A bAMdhava hoya ke nehI hoya athavA koI saMbaMdhI hoya ema jaNAya che ane tenA viyogathI udasIna khInna ke saMbrAMta thaI tene jovA mATe Amatema pharate hoya ema nirNaya karAya che. kumArane veSa paNa ta cera pAsethI Ane mAnya hoya tema saMbhave che. temaja alpabhASI ane bahu maunI" e ceranuM lakSaNa paNa A purUSamAM saMbhave che. are ! A eroe malI mArA kumArane mArI nAkhe hoya ema mAruM mAnavuM che mATe A paNa rI che. rAjA bhayabhrAta thaI bolI uThaya. are keTavALa! A purUSane paNa te corane jyAM bAMdhI mAryo che tyAM laI jaIne mArI nAkhe. rAjAnA mukhamAMthI A zabda sAMbhaLI malayasuMdarI aphasamAM paDI. ere ! pharI paNa A vipattinuM vAdaLa mArA upara gherAI AvyuM. ahe! alakSita vidhinuM durvilasita ! have zuM thaze ? A paNa maraNata Aphata AvI Ano vistAra kevI rIte pAmIza? mahA baLe Apela kaleka yAda AvyuM, teno vicAra karatAM hadayamAM dhIraja AvI. pite ja pitAne AzvAsana devA lAgI. he cetana ! bhAgyAdipha mane ratha zA mATe kare che, ane Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patinA viyAga ane duHkhatA bIjo paDadA 179 pUrvokata karmodayathI zA mATe Dare che! himmata rAkhanahi karela ka kadi paNa bhAgaLyA sivAya nahi ja chuTAya. ityAdi vicAra karatAM tenA caherA uparathI zAkanI chAyA dUra thaI ane eka jJAnI mahAtmA samatArasamAM jhulate hAya tema tenuM mana zAMtarasamAM nimagna thayuM. tenI zAMta ane tejasvI AkRti joI pradhAnamaMDaLa upara uMDI asara thaI. rAjAnA AvA paMDa AdezanAM vagamAM pradhAnama'DaLa paDayuM. pradhAna--mahArAjA ! AvI ceSTA ane suMdarAkRti 'uparathI anumAna nathI karI zakAtu` ke A cAra haze ? AvA divya purUSe aparAdha karyA che evA jayAM sudhI niNaeNya na thAya tyAM sudhI tenA vadha karavAnA Adeza na Apave e vadhAre ceAgya che, chatAM A aparAdhI nathI e bhrAMti ApanI dUra na thatI hAya ! tene divya-dhIja ApavuM joI e, jo te jaivika divya tenA parAbhava karaze te ApaNe tene cAra samajIzuM' ane jo tethI teneA parAbhava nahi thAya te te nirdoSa Tharaze A pramANe karavAthI leAkamAM paNa ApaNA apavAda nahi thAya. rAjA-pradhAna ? tamArU kahevu cegya che. Ane kaI jAtanuM divya ApIzu ? pradhAna--mahArAjA ! ghaTasanuM divya gaNuM ja tIvra gaNAya che. rAjA--gArUDIkAne khelAve. ala bAdU pahADanI Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 maladarI. caritra mekhalAmAMthI eka bhayaMkara apane pakaDI lAvavA tamaH kahe. rAjAno Adeza thatAM keTalA eka garUDIe sarSa lAvavA mATe pahADa tarapha gayA. rAjAe kumAranAM vastra ane kuMDalAdi malaya suMdarI pAsethI utarAvI lIdhAM ane keTavALane dekharekha nIce. tene soMpI. A avasare padmAvatI rANInI dAsI sabhAmAM AvI ane ghaNI dIlagIra thaI rAjAne kahevA lAgI. mahArAjA ! rANI padmAvatI Apane vinaMti kare che, guNIyala mahAbaLa kumAranI adyApi paryAta zodha lAgI nathI. teNe kahela Aje pAMcamo divasa che, kumAra jIvatA hoya to te AvyA sivAya naja rahe. lakSamIpuMjahAranA kAMI samAcAra maLyA nathI. jyAM kumAranI hayAtine ja abhAva samajAtuM hoya tyAM hAra prAptinI AzA rAkhavI. te vyartha ja che. durlabha kumAranA abhAve huM mArU jIvatavya. dhArI zakavAne asamartha chuM. Aja paryata meM Apane davinaya ke aparAdha karyo hoya te kSamA karaze. ane mane AjJA Apo eTale alaMbAdrinA zikhara upathI bragupAta karI-jha pApAta karI huM zAMti pAmuM. rAjA-dAsIne himmata Ape ane mArA taraphathI jaNAva ke, A dusaha duHkha ApaNe baMnene sarakhuM ja che. kumAranI zodha mATe meM cAre bAju mANase. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patine viyega ane duHkhane bIjo paDado 181 mokalAvyAM che. tapAsa karIne teone AvavA dyo. kumAranA kaMI paNa samAcAra maLI Avaze. kemake hajI Aje pAMca divasa che. kumAranA samAcAra je Aje nahi maLe te kAle jema cagya jaNAze tema karIzuM. mATe utAvaLa nahi kare. dAsI ! Aje A suMdara purUSa pAsethI kumAranA kuMDaLa ane vastro maLI AvyA che. tema kAra ane hAra paNa maLI Avaze. Aje tene hamaNAM divya ApavAnuM che. A sarva samAcAra rANIne kaheje ane kumAranAM vastra tathA kuMDaLa tuM laI jA ane rANIne Apaje, A pramANe kaDI rAjAe vastra ane kuMDaLa dAsIne AyA te laIne dAsIe kumAranAM vastra tathA kuMDaLa rANune ApyAM. te joI rANIne ghaNe AnaMda thaye. rAgI-dAsI ! A vastra tathA kuMDaLa kyAMthI maLyAM? tathA ma ra kahelA samAcAra rAjAe zuM uttara Apyo? dAsIe rAjAe kahevA mujaba sarva vRttAMta jaNAvyuM. harSa zekathI vyAkuLa thayelI rANI aneka saMkalpa karavA lAgI. zuM te mArA putrane priya mitra haze ? te ahIM zA mATe AvyA hoya? athavA mArA kumArane mArIne tenAM A kuMDala, vastra ane te nahi lIdhAM hoya ? te purUSane jovAthI mane vizeSa khAtrI thaze ema manathI nirNaya karI rANIe dAsIne jaNAvyuM. dAsI ! te purUSane jayAM divya ApavAnuM che te sthaLe mAre javuM che. te purUSane Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 malayanuM karI caritra jevAthI mane kAMIka vizeSa nirNaya thaze mATe tyAM javAnI. badhI sAmagrI taiyAra kara. rANInA kahyA mujaba sarva sAmagrI dAsIe tayA karI eTale padmAvatI rANI pe tAnA parivAra sAthe dhanaMjaya yakSanA maMdiramAM AvI. rANInA AvyA pahelAM ja rAjA pramukha hajAra, leke te divya jevA mATe AvI pahoMcyA hatAM. te avasare sarpa pakaDavA mekalelA garUDIo paNa tyAM AvI pahoMcyA teoe rAjAne namaskAra karI jaNAvyuM. mahArAjA! alaMbAdri pahADanAM aneka zikhare ane chidro pharI pharI A eka epa ghaDAmAM purIne lAvyA chIe. ta. kAjalathI paNa zayAma ghaNuM labAIvALo ene jotAM paNa bhaya Ape te che A pramANe kahI ghaTa rAjA pAse mUkyo. rAjAe te ghaTa dhanaMjaya yakSanA maMdiramAM mUkAvyo ane koTALana Adeza karyo ke te purUSane ahIM lAve. rAjAno Adeza thatAM ja aneka zastravALA rAjapurUthI. gherAyelA te purUSane (malayasuMdarIne) rAjAnI pAse lAvyA. mahAna tejasvI A purUSane joI, rANI ane sarva prajA-- leka ApasamAM belavA lAgyA. are ! AvI suMdara AkRtivALo cora hoya evo saMbhava thavo paNa azakya che. jo jaLathI agni utpanna thAya, caMdrathI aMgArAno. varasa da thAya ane amRtathI jhera pragaTa thAya te A purUSathI akArya thaI zake Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patni viyega ane duHkhatA khIjo pade 183 prajAlAka--mahArAjA ! AvuM bhayaMkara dibya A purUSane Apavu cegya nathI. rAjA- divya ApavAmAM keI paNa jAtanA deSa nathI. jema jAtivAna suvarNa agnimAM nAMkhavAthI vizeSa prakAre tejavAna thaI zuddha thAya che, tema ja jo A purUSa nirdoSa haze te tenI kIrtimAM vadhAre thaze rAjAnA A uttarathI leAkeA mauna rahyA rAjAnA AdezathI pradhAne te purUSane jaNAvyuM mahAzaya ! tame kANu che tenI amane kAMI khakhara nathI. tamArA para cArInu tahomata mUkavAmAM Ave che. te sAthe mahAbaLa kumAranA zarIrane nukazAna paheAMcADavAne zake paNa lAvavAmAM Ave che. A bAbatamAM tame nirdoSa che te sAkhIta karavA mATe tamane vakhata ApavAmAM Ave che, te evI zarate ke, A kSanA maMdiramAM ghaDAmAM sarpa purI eka ghaDA mUkavAmAM ALyeA che, te ghaDA tamAre ughADavA ane temAMthI hAthe pakaDI sarpa ahAra kADhavA. keTalIkavAra hAthamAM jhAlI te sap pA ghaDAmAM mUkavA. ATalA vakhatamAM te sarpa tamane kAMI paNa nukazAna na paheAMcADe te tame nirdoSa che, ema A sarva rAjA tathA prajA mAnaze ane jo tame sadoSa haze| tA te sapa avazya nukazAna pahoMcADaze ane tethI ja tamArA doSanA daMDa tamane maLI cukaze, mATe mahArAjA surapALanI AjJAthI A divya tamArI nirdoSatA pragaTa karavA mATe tamAre karavuM, nirdoSa manuSyane A satya pratItivALA yakSadeva avazya madada Ape che," Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 malayasuMdarI caritra pradhAne pitAnuM bolavuM pUrNa karyuM ke tarata ja purUSaSadhAraka malayasuMdarI te gharanI pAse AvI ubhI paMcaparameSTi maMtranuM smaraNa karI mahAbaLe Apela kalekane bhAvArtha yAda karI prasanna ci utsAhathI te ghaDo ughADa ane leke nA Azcarya vacce temAM hAtha nAMkhI sarpa bahAra kADhaye sarSa paNa raju deraDI sara be thaI, nehI hoya tema tenuM mukha jevA lAgyo keTaleka vakhata hAthamAM rahevA chatA te sarve jayAre tene kAI paNa nukazAna na pahoMcADyuM tyAre tenI satyatA viSe a rya pAmI, loke moTA avAje "nidora ! nidaoNSa ! " evA kAna phiDI nAkhe tevA pikAra karavA lAgyA. je satyanA prabhAvathI AvA hiMsaka jIve paNa mata thaI jAya che te satyamAM keTalI badhI prabaLatA haze? A vamAna kALanA sukhane jenArAM pAmara prANIo saheja hAja vastuomAM paNa mana nAMkhI pitAnI dAnata bagADe che arthAta para vastu haraga kare che. tevA ene deve te zuM paNa manue paga kyAMthI madada Ape ? kevI rIte sahAyatA Ape? pUrvakALamA tevA uttama manuSya A bha ratavarSa para vizeSa jovAmAM AvatA hatA ane tene laIne ja AvA divya ApatAM. te avasare satya pratiSThAvALA deva paNa hatA ane tevA uttama manuSyone teo turata ja madada karatA. atyAre bhArata varSa para tevA uttama manuSyone moTA pramANamAM abhAva che, tyAre tevA satyapratiSTa deve paNa madada karatA aTakyA che. jevA manuSya tevA ja divya Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patine viyoga ane du:khane bIjo paDado 185 ke daMDe, eTale atyAranA jIvenA svabhAvanA pramANamAM atyAre tevA ja kAyadAo ane zikSAo apAya che. hAthamAM rahelA sarve mukhamAMnI eka divya hAra kADhaye ane te malayasuMdarInA gaLAmAM haLave haLave nAkhyo. A Azcarya joI loko te vicArazunya thaI gayA. aDA ! A zuM Azcarya ? rAjAe te hAra oLakhI kADhaze. A lakSamIpujAra. jenI zodha mATe mahAbaLa kumAra che teja A hAra. loko eka bIjAnA mukha sAmuM jovA lAgyA. tevAmAM te sarve pitAnI jahAvaDe te divya lenAra purUSanA bhALamAM cuMbana karI tenA kapALamAM raheluM tilaka bagADI nAkhyuM, tilaka bagaDatAM ja te navayauvanA strI thaI raho. sarpa tenA mastaka para pitAnI phaNA vistArI eka chatrAdhAranI mAphaka thaI rahyo. A apUrva Azcarya joI leke kAMIpaNa belyA sivAya stabdha thayA hoya tema sthira thaI gayA. A camatkAra joI bhayathI dhrujato surapALa rAjA bolavA lAgyo. are ! meM mUrNapaNathI A ayukta karyuM. lekenA vAravA chatAM ane rANInI manAI chatAM, A divya ApI moTe anartha utpanna karyo. A sarpa koI sAmAnya nathI. paNa keI deva ke dAnava sarpanuM rUpa laI AvyuM jaNAya che, athavA zeSanAga pita hoya ema anumAna karAya che. athavA vicitra zaktivALA A baMne purUSe mArA zaheranI AjubAju vecchAe kIDA karatA Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasa dara caritra pharatA jaNAya che. Ama thavAmAM paramArtha kAMI samajAte nathI. chevaTane upAya che e ja che ke mAre tenuM ArAdhana karavuM kemake "mazigrAhya di deva deve bhaktithI svAdhIna : yA anukULa thAya che. Ama nirNaya karI rAjAe pote dhUpa ukhe, puSpathI te sarpanI pUjA karI ane namratAthI jaNAvyuM ke, pannagAdhirAja ! meM tamane aneka prakAre duhavyA che. kRpALu thaI te mAre durnaya sahana karaze. rAjA A pramANe kahete hatuM tevAmAM te strIe-. malayasuMdarIe sarpane nIce mUkI dIdhuM. eTale rAjAe dudha maMgAvI tenI AgaLa pIvA mATe mukyuM. dUdha pAIne te sarpa jyAre zAMta daye tyAre rAjAe te saMpa lAvanAra gArUDIkene bolAvIne kahyuM are gArUDIke ! A sarparAjane tame je sthAnethI lAvyA hoya, teja sthAnake tene jarA mAtra duHkha na thAya tevI rIte pAchA laI jaIne mUkI Ave. je A nAgarAjane jarAmAtra duHkha thaze to huM tamane dehAMtadaMDa ApIza. rAjAne Adeza jatAM ja gArUDIkee te sarpane upADI je sthaLethI lAvyA hatA te ja sthaLe pAcho yatanApUrvaka mUkI dIdho ane pAchA AvI rAjAne te vAta jaNAvI. rAjA malayasuMdarIne pUche che. zubhe! prathama tuM purUSa rUpa hatI ane hamaNAM amArA sarvanA dekhatAM strIrUpe thaI chuM te Ama thavAmAM khare paramArtha zuM che? temaja AvA suMdara rUpa dhAraNa karatI tuM pite koNa che? A. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patine vizeSa anai duHkhatA khAte paDadA 187 vRttAMta amane jaNAva, jethI amArA sanA manane zAMti thAya. . malayasu darI vicAramAM paDI, AgaLa pazu mArA svAmInA niyuta-thujIkathI mArU svabhAvika rUpa thayuM hatu ane hamaNAM A sarpanA niyuktathI mArU svabhAvikarUpa thayuM temaja hAra paNa A sanA mukhamAMthI nIkaLyA te zu'mArA svAmInAthe ja sapanuM rUpa dhAraNa karyu haze ? tattva rIte te vAta saMbhavI zake tema che paNa Ama thavAnA kharA paramAtha huM kAMI jANatI nathI. teA have huM mArI sAcI vAta rAjAne jaNAvuM te zI harakata che ? kAI nahi ItyAdi nirNaya karI malayasu darIe jaNAyuM. huM caMdrAvatInA rAjA vIradhavAnI vahAlI putrI malayasuMdarI nAmanI chuM. Ape puchela praznanA saMbaMdhamAM AthI vizeSa vAta huM kAMIpaNu jANatI nathI. rAjA--a. tArU vacana vizvAsa karavA lAyaka nathI.. kemake jyA tu purUSarUpe hatI tyAre te kAMIka juduM ja jaNAvyu hatu. vaLI kayA caMdrAvatI ane kayAM pRthvIsya na pura ! bAraDa ceAjananuM aMtara ! vaLI vIradhavaLa rAjAnI kanyA Ama ahIM ekAkI kayAMthI hoya? khera ! kadAca A kanyA ja haze, e vAtanI khAtrI thaze. athavA AnA zeAdha karavA mATe tenA kuTu bIA taraphathI keAI Avaze teA tene satkAra karI tene A A kanyA pAchI seAMpIzu. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 malayasuMdarI tri rANI sanmukha daSTi karI rAjAe kahyuM. devI ! lakSmI. paMjahAra sahita A kanyAne hamaNAM tuM tArI pAse ja rAkha. pratijJA karela hAra niyamita divasamAM AvI maLe che. te satya pratijJAvALe kumAra, sukhI ke duHkhI ke IpaNa sthaLe haze ja. mATe maravAne adhyavasAya tamAre mUkI ja deve vaLI hAra mATe pratijJA pUrNa thaI cukI che, padmAvatI-svAmInAtha ! putra ratna sivAya ekalA hAranI prAptithI zuM mane saMtoSa thaI zake kharo ? putra sivAya huM jIvitavya kema dhArI zakuM? mArI mUDhatAne dhikkAra che. kevI ajJAnadazA ! eka hAra mATe putraratnane meM mahAna ApavAmAM utAryo. kharekhara pASANa mATe ratnane, pANI mATe amRtano ane lIbaDA mATe kalpavRkSane jema keI ajJAnI nAza kare, tema meM putranA nAza ! nirbhAgya ziromaNI huM have jIvIne zuM karuM? mane rajA Apa bhUgupata karI AtmAne zAMti Ape. rAjA-devI meM tane pahelethI ja nA pADI hatI ke A mATe kAle prabhAta sudhI kAMI vicAra na kare. lakSmIpuMjAra puryodayathI AvI maLe che, te kumAra paNa AvI maLaze. A pramANe rANIne dhIraja ApI, rAjA mahelamAM A loke paNa vismaya pAmatA pitAne ThekANe gayA. malayasuMdarI paNa rANI sAthe mahelamAM AvI bhejanAdi kRtya karI te divasa pUraNa karyo. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahA kaSTamAM mahAbaLa 189 kuranA virahathI duHkhI, rAjA tavA rANIe paNa ghaNI mahenata divasa ane rAtrI paNa pasAra karI. prAtaHkALa thatAM ja kumAranI zodha mATe mokalelA sarva purU pAchA AvyA ane udAsIna cahere rAjAne jaNAvavA lAgyA ke deva ame sarva sthaLe kumAranI tapAsa karI paNa kyAMya patto maLato nathI. A samAcArathI rAjA rANI nirAza thayAM. rANIe. bhRgupata kare maravA mATe haTha pakaDI nirUpAye rAjAe tema karavA hA kahI, nirUtsAhapaNe rAjA rANI te pahADanA. taLeTI najIka AvI pahoMce che. prakaraNa 31 muM. mahAkaSTamAM mahAbaLa pRthvasthAnapuranA parisaramAM geLA nadI moTA pravAhamAM vahana thaI rahI che. kinArA para dhanaMjaya yakSanuM maMdira che, maMdirathI cheDe ja cheTe eka vizALa ghaTAdAra vaDavRkSa zebhI rahyo che. zAkhA prazAkhAthI vistAra pAmelA te. vaDhavRkSa nIce saMkhyAbaMdha manuSyo ane janAvare vizrAMti le che. A vaDavRkSanA majabuta zAkhA sAthe laTakAvIne trIjA divasa upara eka lohakhurA nAmanA cerane rAjAne rAjAnI AjJAthI mArI nAMkhavAmAM AvyuM hatuM. te coranI najIkanI be zAkhAonA madhyamAM eka yuvAna purUSa u dhe mAthe laTakatA hatA. tene be paga be zAkhA sAthe majabuta. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 malayasuMdana caritra bAMdhavAmAM AvyA hatA te purUSane eTaluM badhuM duHkha thatuM hatuM. ke te eka zabda paNa mukhathI belI zakato nahe; tema zvAsozvAsa paNa ghaNA kaSTathI lete hati. keTalAka pathike ApasamAM vArtAlApa karatA hatA. mahArAjA surapALa tathA padmAvatI rANI putraviyogathI Aje bhRgupata karI maravA mATe pahADa tarapha hamaNAM gayA che. mahAbaLa kumArano bIlakula patto maLatuM nathI. ApaNI prajA Aje nirnAtha thaze ItyAdi vArtAlApa karatA teo te vaDanI nIce AvyA. trIjA divasa para laTakAvI mArI naMkhAvela ceranA zarIra tarapha teoe najara karI, eTalAmAM tenA najIkanA bhAgamAM udhe mastake laTakatA yuvAna purUSa para teonI najara paDI. ' are vaLI A purUSa koNa? zuM te jIvato dekhAya che? juvo te kharA te ghaNI mahenate zvAse zvAsa laI zake che najIkamAM jaI eka purUSe bArIka daSTithI, joyuM. jotAM ja te bolI uThaye are ! Ate maDa baLa kumAra che. jenA vigathI rAjA rANI hamaNAM ja alaMbhAdri tarapha maravA mATe gayAM che, are ! deDe, deDe; rAjA rANIne maraNathI bacAve ! jaladI temane khabara Ape ! te mANaso dhAsabhera deDatAM deDatA pahADanI taLeTImAM rAjA rANIne jaI maLyA ane khabara ApI ke mahArAjA ! mahAbaLa kumAra vaDanI DALI sAthe bAMdhela. uMdhe mastake laTake che, vizeSa paramArtha ame kAMI jANatA nathI. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAkaSTamAM mahAbaLa 191 kumAranA samAcAra sAMbhaLI ekI sAthe harSa zokathI - vyAkuLa thaye. tarata ja rAjA, rANI padmAvatI, malayasuMdarI - ane sarva ke utAvaLe utAvaLe te vaDa nIce AvI pahoMcyA. kumArane mahA duHkhI sthitimAM dekhI rAjAe tatkALa sutArane Adeza ApI te vaDanI DALe kapAvI nAkhI ane dhIme dhIme kumArane nIce utAryo. atyAre tene ghaNI pIDA thatI hatI. tethI belavAne asamartha hato. tenI AMkhe gherAvA lAgI. rAjAe zItaLa pavana nAkhavA mAMDe, sevake tenA zarIrane saMvAhana karavA lAgyA ane ane mukha upara zItaLa pANI chAMTavAmAM AvyuM. netrathI azrudhArA mUkatA rAjAe jaNAvyuM. vatsa tArI A dazA kema thaI? mArA rAjyaprabaLane ane bhujabaLane dhikAkara thAo huM rAjA chatA putra tArI A dazA ! keTalIkavAra thatAM kAMIka zAMti anubhavatA mahAbaLa kumAre netra khulA karyA. padmAvatI rANI najIka AvI mahAbaLane kahevA lAgI kumAra ! mArA jevI nirbhAgya mAtAe A duniyA para thoDI ja haze ke zaMgAranA kSaNika sukha mATe putrane AvI asahya vipattimAM nAkhyo che. putra ! tuM kayAM gaye hato kayAM rahyo hato ? tyAM zuM zuM anubhavyuM ? ane AvI dustha avasthA kema thaI ? ra jA-putra tane zAMti hoya te A praznane uttara Apa. A hRdaya kALa vilaMbane nathI sahana karI zakatuM. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mayasuMdarI caritra kumArane ma to 9 nahotA. kevaLa baMdhana ane uMdhe mastake laTakvAthI thayeluM duHkha teja hatuM. te sAta thatAM kumAramAM haLave haLave svasthatA vizeSa AvavA mAMDI. duHkhathI mukta thaye. beThe thaI cAre bAju daSTi pheravavA lAge vizeSa prakAre navoDhA ratrI tarapha dRSTi karI, kAMIka navIna adbhuta zAMti anubhavato hoya tema jaNAya rAjA rANInA AgrahathI kumAre pitAne vRttAMta. kahevo zaru karyo. mahelamAM madhyarAtrie eka hAtha jovAmAM Ave, tyAthI laI madhyarAtrie kadalIvanamAM priyA sahita a vI rahyo ane eka strInA rUdanane zabda sAMbhaLI, malAsuMdarIne tyAMja mUkI huM te zabdAnusare AgaLa gaye; te sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvI AgaLa jaNAvyuM ke - rUdana karatI strInA zabdAnusAra AgaLa cAlatAM. vanamAM maMtrasAdhana mATe sarva prakAranI taiyArI karI beThele eka yegI mArA jevAmAM AvyuM. mane dekhI teNe pitAnuM sava kAma paDatuM mUkyuM. abhyathAnAdi vinaya karI, mArI pAse yAcanA karI ke, kumAra ! tuM paropakAra karavAmAM praviNa che. mArA puryodayathI ja tuM ahIM akasmAta AvI caDe che, me eka mahAmaMtra sAdhavAno prAraMbha karyo che. te maMtra pUrNa thatAM-ddhi thatAM suvarNa purUSa siddha thaze. meM sarva sAmagrI taiyAra karIne rAkhI che, paNa uttama sAdhakanA abhAve sarva aTakI paDayuM che mATe eka kSaNamAtra mArI pAse rahI tuM uttara sAdhaka thA. tArI sahAyathI mAre. maMtra tatkALa siddha thaze. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 mahAkaSTamAM mahAbaLa pitAjI ! gInI prArthanAthI mane dayA AvI. te meM kabula karI hAthamAM Aga laI tarata ja uttara sAdhakSaNe huM ubhe rahyo. gIe mane jaNAvyuM. he vIra! je sthaLe A trI rUdana kare che te vaDa che. te upara zAkhAmAM bAMdheluM akSatAMgavALuM-AkhuM eka ceranuM mRtaka maDadu che. te caranuM zarIra uttama lakSaNavALuM che, tene tuM ahIM laI Ava. yogInA kahevAthI khaDaga laI huM tyAM gaye. tyA ceranA mRtakanI nIce jamIna para besI rUdana karatI eka strI mArA jevAmA AvI. | tene bolAvI, bAI tuM koNa che? zA mATe karUNusvare rUdana kare che. AvI bhayaMkara rAtrIe mazAnamAM ekAkI kema? mArA zabda sAMbhaLI turata ja mukha ughADI nizcala daSTie mArA sanmukha jotI te bAlavA lAgI ke purUSa ! huM maMdabhAgyavALI mArA duHkhanI vAta tane zuM kahuM? A vaDanI zAkhAmAM uce bAMdhelo je purUSa che te alaMbAdrinI guphAmAM rahenAra ane nagarane luMTanAra lebhasAralehakhura nAmano zera che. AjathI bIjA divasa upara rAjapurUSae chaLa, prapaMcathI tene pakaDI laI rAjA pAse ubhe karyo hato. rAjAe krodha karI sAMje A vaDa upara laTakAvI mArI naMkhAvyA che. huM tenI vahAlI strI chuM, 5-13 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 mAsuMdarI caritra te duHkhathI huM rUdana karuM chuM. je divase tenuM maraNa thayuM, te divase savAre ja huM maLI chuM ane strI thaIne rahI chuM. thoDA vakhatamAM paNa teNe mane je mahAna sneha dekhADe. che, te hajI mArA hRdayamAM khaTake che. huM meDhe zuM kahI batAvuM ? he sapurUSa ! e keI upAya kara ke ekavAra huM tene AliMgana ApuM athavA caMdanathI tenA mukha upara vilepana karUM. pitAjI ! A strInA AvA karUNAjanaka vacane sAMbhaLI mane dayA AvI. meM tene jaNAvyuM. tuM mArA kaMdha upara caDI tene gya lAge tema kara. te strI mArA kaMdha upara caDI ghaNuM ja tvarAthI, utkaMThA pUrvaka jevAmAM te zabanA kaMThane AliMgana Ape che, tevAmAM te mRtake akasmAt dAMtathI tenI nAsikA pakaDI lIdhI. te duHkhathI nIrasa svare rUdana karatI te kaMpavA lAgI. teNe nAsikA ghaNI pAchI kheMcI, paNa majabUta pakaDelI hovAthI te tUTI gaI. tene theDe bhAga te mRtakanA mukhamAM ja rahyo. A Azraya letAM mane ghaNuM hasavuM AvyuM kema ke strI je coranA premane laIne raDatI hatI ane jene maLavAne vizeSa utkaMThita hatI te coranA mRtake ja tenuM nAka kApI khAdhuM. mane hasato joI te mRtakanA mukhathI akasamAt evA zabdo nIkaLyA ke mahAbaLa ! A mArU caritra joI tuM Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAbaLane paropakAra vaTa vRkSa upara rahela ceranA zabane AlIMgana karavA IcchatI strIne karUNAthI mahAbaLakumAre potAnA skaMda upara besADI ane zabane AlIMgana karavA jatA ane tenI nAzikA karaDI khAdhI. [ prakaraNa 31 pRSTha 194 ] malayasuMdarIne putranA viyoga malayasuMdarIne potAne AdhIna karavA balasArthavAha teNInA putrane laI jAya che. potAnA putranA viyoge athupAta karatI malayasuMdarI. [prakaraNa 37 pRSTha 241] che Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakumArIno meLApa THEdiT mahAbaLa ane malayasuMdarIne eka bhavanamAM meLApa, malaya suMdarI potAnA hAthe la9mI pUja hAra mahAbaLanA gaLAmAM nAkhe che. YY6VY6666Y0Y0YQY [ prakaraNa 19 pRSTha 87 ] malayasuMdarI ajagaranA mukhamAM aMdhArA kuvAmAM malayasuMdarIne ajagara gaLe che. bahAra AvIne ajagara vRkSane vITaLAvavA Ave che. tyAMja vRkSa uparathI mahAbaLakumAra utarIne ajagaranuM mukha pakaDIne cIre che. malayasuMdarIne ajagaranA mukhamAMthI bahAra kADhe che. ane svastha kare che. [ prakaraNa 2 3 pRSTha 104 ] Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAkaSTamAM mahAbaLa 195 zA mATe hase che, ! tuM paNa thoDA vakhata pachI A vaDanI DALI sAthe baMdhAvAno che. AvatI rAtrie ja uMcA paga ane nIcuM laTakatuM mAthuM raheze tevI rIte tuM baMdhAIza pitAjI ! A tenA zabdo sAMbhaLI mane bhaya lAge mahAbaLanuM kahevuM sAMbhaLI tyAM ekaThA maLelArIjAdi lekee viramaya pAmI jaNAvyuM, kumAra ! meTuM Azcarya mRtaka te vaLI bolatuM haze? mahAbaLa-pitAjI! ApanuM kahevuM barAbara che. mRtaka naja bolI zake, tathApi ke I deva mRtakanA mukhamAM rahI be heya ema jaNAya che. juo ke huM daryavAna hate. tathApi devavAya mithyA na hoya ema jANI huM lobha pAme. kaMpatI kaMpatI te strI mArA kaMdha parathI heThe utarI teNe mArU nAma ThAma pUchI lIdhuM. meM paNa mAruM nAma, ThAmAdi satya jaNAvyuM tethI te mArA para kAMI vizvAsa pAmI hoya ema mane jaNayu. " jatI vakhate te strIe mane jaNAvyuM ke, kumAra! mArI nAsikAe jyAre rUja Avaze, tyAre huM tamArI pAse AvI guphAdikamAM raheluM coranuM sarva dhanAdi batAvIza A pramANe jaNAvI te strI tyAMthI cAlI gaI manane daDha karI huM te vaDapara caDha, gaLapAsathI coranA maDadAne cheDI jamIna para paDatuM mUkI huM pharI nIce utaryo tevAmAM te mRtaka uchaLIne jhADa sAthe baMdhAI Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikama ahI ke te kaI 196 malayasuMdarI caritra gayuM huM pharI vaDa upara caDaye meM vicAra karyo ke A ThekANe daivika camatkAra che. nahitara jamIna para nAkheluM mRtaka, pitAnI meLe ahIM kevI rIte baMdhAI zake? have A mRtakane cagI pAse kevI rIte laI javuM ? chevaTe mane upAya maLe, te pramANe te mRtakane pharI te sthAnethI cheDI, kezathI pakaDI sAthe laIne ja nIce utaryo ane tene upADI cagI pAse lAvI mUkayuM. mahAbaLa kumAranI vArtA sAMbhaLatAM sAMLaLanArane koI vakhata kaMpa thate, kadAca vismaya, kyAreka zeka, kayAreka hAsya, keI vakhata bhaya, kadAca AnaMda ane kayAreka dukha thaI AvatuM hatuM. Ama aneka rasane anubhavatA loke have AgaLa zuM thaze te sAMbhaLavAne aneka rasane anubhavatA loke have AgaLa zuM thaze te sAMbhaLavAne ekAgra thaI rahyA hatA. mahAbaLe AgaLa bolatAM, jaNAvyuM ke pitAjI! te maDadAne yogIe snAna karAvI, caMdanAdi rasathI tenuM vilepana karyuM. pachI eka moTA kuMDALAnI aMdara kuMDamAM agni saLagAvI tenI pAse te mRtakane mUkI mane uttara , sAdhakapaNe ubhA rAkhe A tarapha egIe padamAsana karI netra mIMcI ekAgra citte jApa japa zarU karyo. jApa karatAM karatAM prabhAta thavA AvyuM, paNa te mRtaka maMtra prabhAvathI uchaLIne kuMDamAM na paDavuM. tyAre cagI nirAza thaI jApa japavAmAM zithila AdaravALe thayo. eTalAmAM Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAkaSTamAM mahAbaLe 197 te maka, bhayaMkara rIte aTTahAsya karatuM AkAzamAM uchaLI teja nyagrodhathI zAkhAmAM pUrvanI mAphaka laTakavA mAMDayu. gIe jaNAvyuM. kumAra ! maMtra sAdhanAmAM koI sthaLe mArI bhUla thaI hoya tema jaNAya che tethI maMtra siddha na thaye ane mRtaka paNa uDIne cAlyuM gayuM. have AvatI rAtre pharIne maMtra sAdhana karavuM paDaze. mATe mArA para kRpA karIne AvatI kAla sudhI tAre ahIM ja rahevuM. kumAra ! tArI sAhAya vinA mAre maMtra siddha the azakya che. te sAro paropakArI che te mArI ATalI prArthane tAre mAnya karavI paDaze. yegInA atyaMta AgrahathI ane kAMika paropakAranI lAgaNIthI bIje divase paNa meM uttara sAdhaka thavAne hA kahI ane tyAM ja rahyo, gIe kAMIka manamAM bhaya lAvI mane jaNAvyuM. kumAra ! tane mArI pAse rahelo joI kaI rAjapurUSa ke anya purUSa e hema lAvaze ke, egIe A rAjakumArane kAMI paNa chaLa prapaMcathI pitAne svAdhIna karyo haze, mATe yogIne mArIne rAjakumArane choDAvuM. nahitara te kumArane laIne anya sthaLe cAlyA jaze. ItyAdi kAraNathI kAMI anartha thavA saMbhava rahe mATe kumAra! je tArI marajI hoya te sUrya asta thAya tyAM sudhI huM tArU keI anya jAtinuM rUpa banAvI tene mArI pAse rAkhuM ? Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 malayasuMdarI caritra pitAjI! te yogInuM kahevuM meM kabula karyuM A lakSmI paMjahAra kaI laI na jAya mATe meM tarata ja mukhamAM nAMkhe. eTale gIe jaMgalamAMthI eka buTTI lAvI, maMtrIne tenuM mane tilaka karyuM. tenA prabhAvathI kAjaLathI paNa zyAma ane dekhavA mAtrathI prANuM ene trAsa thAya te huM sarpa rUpa thaI mane rahevA mATe najIkamAM eka guphA batAvI ane pite koI kArya prasaMge bIje sthaLe gaye. te guphAmAM pavananuM pAna karate huM rahyo hatA tevAmAM sarpanI zodha karatA keTalAka gArUDIke tyAM AvyA. temaNe maMtrabaLathI mane thaMbhI laI ghaTamAM mUkI upADIne yakSanA maMdiramAM ApanI pAse lAvI mUko. Ape te navIna purUSane divya karavA mADhe Adeza Ape. teNe paNa nirbhayapaNe mane ghaDa mAMthI uMcakI bahAra kADhaye. tene jotAMja meM tene oLakhI lIdhI, eTale mArA mukhamAMthI hAra kADhI meM tenA kaMThamAM nAkhyo pachI te purUSa sAkSAt strI thaI rahI. bhaya pAmelAM tame sarpane dhUpa, ullepa ane dUdha pAna, ItyAdi karAvI pAcho alaM bAdinI guphAmAM mUga; te sarva vAta ApanA jANavAmAM che. rAjA-putra ! te navIna purUSa amArA dekhatAM akasmAta divya rUpadhArI strI kema thaI gaI ? mahAbaLa-pitAjI ! madhyarAtrie rUdana karatI strIne zabda sAMbhaLyA pachI te zabdAnusAra jatAM pahelAM Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 mahAkaSTamAM mahAbaLa A ApanI putravadhune mArA vastrAbhUSaNa sahita purUSanA rUpamAM kaladI vanamAM meM mukI hatI. tyAra pachI kaI paNa rIte te navIna purUSa pharato pharato ahIM AvyuM ane Ape tene ghaTasarpanuM bhayaMkara divya ApyuM ApanA mahAna puNyadayathI te divyamAM sarpane ThekANe vidhAtAe mane ja lAvI mUka hato hAthamAM letAMja meM tene sArI rIte oLakhI lIdhI guTikAnA prayogathI tenA kapALamAM purUSarUpane banAvanAra je tilaka meM karyuM hatuM te tilaka mArI jIhAthI meM bagADI nAkhyuM hatuM te bagADatAM ja Apa sarvanA dekhatAM tenAM svAbhAvika rUpamAM te vIradhavaLa rAjAnI putrI thaI rahI A vRttAMta gupta paramArtha A pramANe che. A che. A rAjakumAranI vadhU-strI che, ema nizcaya thatAMja, rAjA pramukha sarva leko malayasuMdarInA sanmukha nehathI A dRSTie jovA lAgyA. mahA baLe malayasuMdarInI sanmukha jaI sahaja IsAre karyo ke tarata ja malayasuMdarIe potAnA vastra saMkerI, maryAdApUrvaka sasarA-sAsunA pagamAM paDI namaskAra karyo. teoe paNa prasanna thaI "akhaMDa saubhAgyavatI raho" e aMtarathI AzIrvAda Ape. e avasare pitAnA karelA aparAdhane pazcAtApa karI surapALa rAjAnA netramAMthI azrudhArA vahana thavA lAgI. mastaka halAvI rAjA bolI uThe ! kamanasIba surapALa ! putravadhu upara ATaluM badhu zatrune ucita AcaraNa ! Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 - malayasaMdarI caritra prajAlaka-mahArAjA ! AmAM keda karavAnuM kAMI nathI. A sthaLe kharekhara aparAdha ajJAnatAno ja che.. padamAvatIrANIe putravadhUne pitAnA ullaMgamAM besADIne sanehathI jaNAvyuM. putrI ! te are vRttAMta te avasare kema na jaNAvyuM ? athavA te avasare mauna karyuM teja ThIka karyuM. kema ke sAcI vAta kahevA chatAM paNa te aghaTamAna vAta keInA mAnavAmAM na Avata. kayAM caMdrAvatIpurI ane kayAM pRthvIsthAnapura ! vaLI purUSanA rUpamAM eTale te vAta mAnavI te asaMbhavita lAge. putrI ! ajJAnatAthI ame tene asahya duHkha ApyuM che ! hA ! hA ! e avasare tArU kaMI aniSTa thayuM heta te amArI kevI sthiti thAta ! kharekhara hajI amArA puNya jAgRta che tethI AvuM chuM paNa amane zudaya arthe thayuM. putrI ! amAre aparAdha tAre kSamA karavA yogya che. kemake kuLabALAone paramArthanI jANa hoya che. tArA jevI guNazALI rAjakumArI sAthe vidhipUrvaka lagna karI satyapratijJa rAjakumAra vadhUsahita Avela dekhI ame amArA AtmAne athavA manuSya janmane kRtArtha mAnIe chIe. amArA sarva mane Aje saphaLa thayA. A deha paMjaramAMthI uDI jato AtmA Aje sukhasAgaramAM nimagna thaI rahyo che. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAkaSTamAM mahAbaLa 201 e che ke divasa thI A pramANe kahI rANI padamAvatIe, putravadhU malayasuMdarIne keTalAMka divya AbharaNe ane vastro ApI tene sArI rIte satkAra karyo. rAjA-vatsa ! alaMbagirinI guhAmAM sarparUpe rahyA pachI teM zuM zuM anubhava karyo. mahAbaLa-pitAjI ? divasa te zAMtimAM pasAra thaye. saMdhyAveLAe cagI mArI pAse AvyuM. teNe arkazIrathI mAruM kapALa ghasyuM ke tarata ja pAchuM mArUM svAbhAvikarUpa thaI AvyuM. gIe jaNAvyuM, kumAra ! cAla, kAlane maMtra pAcho zarU karIe. huM tenI sAthe gaye. agnithI jAkalyamAna te kuMDa pAse jaI egIe mane jaNAvyuM. kumAra ! kAlavALuM mRtaka pAchuM ahi laI Ava. huM te vaDa pAse gayA ane pUrvanI mAphaka te mRtakane hAthathI pakaDI nIce utArI yogI pAse lAvI mUkyuM. yogIe tene snAna karAvI maMDaLa nI aMdara sthApana karyuM ane uttara sAdhaka tarIke huM Ume rahyo. cagI jema jema maMtra japavA lAge tema tema mRtaka ubhuM thaI pAchuM nIcuM paDavA lAgyuM. A pramANe jApa karatAM madharAtri thaI tevAmAM AkAze DamarUkano zabda saMbhaLAve ane pachI pratyakSa devanI thaye. are ! mRtaka azuddha che. suvarNa purUSa siddhi nahi thAya" A pramANe belatI ke pAyamAna thayelI devI Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 malayastarI caritra AkAzathI nIce utarI ane te sAdhaka cagIne kezathI pakaDI uce uchALI agninA baLatA kuMDamAM pheMkI dIdhe dRDha aMgavALe chatAM paNa devInI kUra ane bhayaMkara AkRti joI huM kSobha pAmyA. devIe nAgapAzathI mArA hAthe bAMdhI lIdhA ane "AvI suMdara AkRtivALA kuma rane keNa mArI nAkhe ?" A pramANe bolatI devI, mAre paga pakaDI AkAza mArge laI cAlI. ahIM AvI vaDanI zAkhAnA vacamA beu paga bAMdhI devI AkAzamAM cAlI gaI ane huM laTakato ja rahyo. peluM caranuM mRtaka paNa tyAMthI uchaLI pAchuM ahIM ja AvIne rahyuM. loko potAnI Deka pAchI vALI mRtaka sAmuM joI bolavA lAgyA. are ! AkhuM mRtaka chatAM devIe "azuddha che ema kema kahyuM haze ? rAjAe cheDe vakhata vicAra karI, mastaka dharAvatAM jaNAvyuM. are ! pelI strInuM tuTI gayeluM nAka AnA mukhamAM hovuM joIe ane tethI ja te mRtaka azuddha che, e devInuM kahevuM satya ja che. | sarva ke mastaka dhuNAvatAM. bAlyA. rAjana ! ApanuM kahevuM barAbara che. rAjAe te mRtakanA mukhamAM tapAsa karAvI te nAsikAne agra bhAga jovAmAM AvyuM. maha baLe khedapUrvaka jaNAvyuM are ! tenI khabara rahI nahi, ane te nAka kapAyA saMbaMdhI vAta paNa meM pigIne karI nahi, A mATe ja yogIne nAza thaye ane kArya siddha na thayuM. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAkaSTamAM mahAbaLa rAjA--vatsa ! kheda nahu kara; paNa AgaLa jaNAva hAtha mAMdhelA dRDha nAgapAza kevI rIte chuTI gayA ? 203 mahAbaLa--pitAjI ! te sarpanI puchaDI Ama tema cAlatI ane laTakatI mArA mukha AgaLa AvI te puMchaDI reASa karIne me' mArA dAMtathI evI rIte dabAvI ke, haLave haLave te sarpa mArA hAthathI ukhaDI jai nIce paDayo. viSApahArImatra ane auSadhInA prabhAvathI mArA zarIre tenuM jhera na caDayu. tevA asahya duHkhamAM rAtrInA e paheArame nimAna karyAM atyAre hamaNAM Ape ahI AvI mArI Apatti dUra karI A pramANe mAre sava' vRttAMta me' tAtapAdanI AgaLa nivedita karyAM. kuMvarane kahela sava vRttAMta sAMbhaLI leke e jALyu. vIzirAmaNa ! ceDA kALamAM tame ghaNuM duHkha anubhaLyuM. je vAta kahevAne ke sahavAne paNa vicAraNIya thaI paDe tevI che, te vAtaneA tame pratyakSa anubhava karyAM che, AvA mahAna kAryanA pAra tameja pAmI zake. athavA kharI vAta che.' dhoreyaja majabuta baLada khurAnA bhAra vaDana karI zake che.' ahA zuM tamArUM sAhasa ! buddhi ! niyatA ! dhIratA ! paropakArivA ! karUNatA ! dakSatA ! ane puNyanA prAgabhAra ke AvI guNAya strI sahita thoDA ja vakhatamAM pravijJAnA nirvAha karI ahI. AvI maLyAM. ItyAdi leAkeA prazaMsA karavA lAgyA. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 malayasuMdarInuM caritra rAjA--kumAra ! je sthaLe ceAgI maMtra sAdhana karatA hatA, te sthaLa amane matAva, tyAM jaI tapAsa karIe ke te yegInI atyAre kevI sthiti che, kuma ra--pitAjI ! cAle! mArI sAthe A pramANe kahI kumAra te sthAna tarapha AgaLa cAlyo. rAjA pramukha tenI pAchaLa cAlatAM te sthaLe jai pahAMcyAM. kumAre maMtra sAdhananuM maMDaLa khatAvyuM, tyAM tapAsa karatAM teja ceAgI agninA kuMDamAM paDI suvaNa purUSa thayeleA sanA jovAmAM agyA. rAjAe pAtAnA mANasA pAse te suvaNu purUSa bahAra kaDhAvyA ane tapAsa karI kAzamAM-bhaMDAramAM mUkavA mATe vidAya karyo. te suvaNuM purUSanuM mahAtmya evu cheke, saMdhyAe tenA mastaka sivAya hAtha paga vigere chedI nAMkhe teA prabhAte pAchAM te sarva aMga upAMga pUrNa thaI jAya. te suvaNuM purUSanA kAzanI vRddhi thaI. rAjA kuMTuMba sahita zaheramA AvyeA. dasa divasa pa'tu navIna jIvana nimitte AkhA zaheramAM utsava zarU karyA. malayaketu kumAra, mahAkhaLa ane mayasuMdarInI ThekANe ThekANe tapAsa karatA anukrame pRthvIsthAnapuramAM AvI pahAcyA. peAtAnA ena anevIne ahI AvelAM sAMbhaLI te ghaNA khuzI thayA. surapALa rAjAe tenI ghaNI svAgata karI mahAbaLa ane malayasu darInA meLApa rAjbA. teoe Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAkaSTamAM mahAbaLa 205 paNa vIradhavaLa rAjA ane caMpakamAlArANI vigerenA sukhasamAcAra pUchayA. malayaketu-tamArA vigathI teo mahAna duHkhane anubhava kare che. mahAbaLa-mArUM devika prayogathI akasmAt AvavuM thayuM che. tethI dilagIra chuM ke, teonI rajA meLavI zakya nathI. vagere jaNAvI pitAnuM sarva vRttAMta vistArathI kahI saMbhaLAvyuM. malayaketu-ahA ! thoDA vakhatamAM tame ghaNuM duHkha anubhavyuM vigere kahI pitAnI dilagIrI jAhera karI. tyAra pachI paraspara prIti rasanI vArtA karatAM te rAjavaMsIoe, AnaMdAzamAM keTalAka vakhata paryata tuSA ane kSudhAne paNa visArI mUkI. keTalAka divasa AnaMdamAM rahI malayaketue jaNAvyuM. mahArAjA ! mane have jaladI visaMjana karo. huM mArA zahera tarapha jAuM. jamAI tathA putrInA amaMgaLa ciMtavatAM ane tethI mahAna duHkhane anubhavatAM mArAM mAtA pitAne sAMtvana karUM. vadhAmaNa ApI teonA hRdayane AnaMdita karUM. nahitara cheDA ja vakhatamAM teo prANarahita thaze. kemake temane malayasuMdarI prANathI paNa adhika hAlI che. rAjA-tamane javA devAne mAruM mana mAnatuM nathI chatAM je Ama ja che te huM tamane hamaNAMja rajA ApuM Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 mayasuMdarInuM caritra chuM, tamArA pitAne jaNAvaze ke AgaLa paNa ApaNe paraspara prItivalI pelI hatI ane hamaNAM saMbaMdharUpa jaLathI siMcana karyuM che, te have vizeSa vRddhi pAmaze. malayaketu-mahArAjA ! te pramANe kahIza ane temaja thaze. malayaketue pitAnA bena, banevI pAsethI rajA mAgI. mahAbaLa-mArA taraphathI mArA sAsu sasarAne namaskAraIvaka jaNAvaze ke ApanI AjJA lIdhA sivAya kanyAratnane laI cAlyA jatAM coranuM AcaraNa karanAra mahAbaLe tamane mahAna duHkha utpanna karyuM che. te aparAdhanI vAraMvAra kSamA mAge che ane tamane Ama duHkha karavAmAM mAre aMgatahetu ke vArtha kAMIpaNa nahoto, tathApi parAdhIna paNe A kArya thayuM che. eTale aMtaHkaraNathI huM te nirdoSa chuM. malayasuMdarI--vaDIlabaMdhu! amArUM ahIM AvavuM akasmAt ane devAdhInathI thayuM che, te vAtathI mAtA pitAne vAkepha karazo mArA taraphanI kAMI paNa ciMtA na kare tema jaNAvaze huM ahIM mahAna sukhamAM chuM. mArA taraphathI mAtA pitAne thayelA aparAdhanI kSamA karavAne yAcanA karaze. temane mArA vAraMvAra praNAma kaheze ane rastAmAM ghaNI ja sAvacetI rAkhIne jaze. malayaketu kumAre te sarva saMdezAone ghaNuM neha pUrvaka svIkAra karI, temanA viyegathI thatA duHkhane Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vanamAM rUdana karanArI strI koNa hatI ? 207 azrudhArAe zAMta karI, caMdrAvatI tarapha prayANa karyuM. ghaDA ja divasamAM caMdrAvatImAM AvI, jamAInI tathA putrInI mAtA pitAne vadhAmaNI ApI, zeka dUra karAvI sarvane a.naMdita karyA. prakaraNa 3ra muM. vanamAM rUdana karanArI strI keNa hatI? saMsAranA AnaMdathI zAMti pAmelAM daMpati mahelanA jharUkhAmAM besI, puNyanI prabaLatA, karmonI vicitratA ane pApanI viSamatA viSe paraspara vArtAlApa karatAM hatAM. te avasare pitAnA mahelanI najIkamAM AvatI eka strI mahAbaLanA dekhavAmAM AvI. tenuM nAka kapAyeluM hatuM. te tarapha najara karI mahAbaLe malayasuMdarIne jaNAvyuM valabhA! A strI tarapha najara kara. jenA rUdanano zabda sAMbhaLI tane vanamAM ekalI mukI huM jenI madada gaye hatuM teja A strI che. malayasuMdarI tenI sAmI daSTi karI, gheDe vakhata sthira daSTie tenA sAmuM joI rahI. tene oLakhI vismaya pAmI, te belI uThI. svAmInAtha ! are ! Ate teja kanakavatI che ke jene ApaNe peTImAM ghAlI geLA nadImAM vahetI mukI hatI. te ahIM kyAMthI AvI caDI haze? te ApanI tarapha kAMI gupta vAta kahevAne AvatI jaNAya che. mane eLakhaze Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ie malayagu darInuM caritra te, te lajajAthI kAMI jaNAvaze nahi. mATe jo ApanI AjJo hoya te huM javanikAMtare-paDadA pAchaLa jaI esa. mahAbaLe tema karavAne rajA ApI, pratihAranA nivedanathI mahAbaLanI AjJA ma`gAvI te strI mahAbaLanI pAse AvI ane namaskAra karI ubhI rahI. avasarajJa mahAbaLe paNa ucita pratipattipUrvaka besavAne Asana apAvyuM. mahAkhaLa-zubhe! tame kANuM che ? tamArUM nAma zuM ? tame kayAMthI AvyA che ? tamArU caritra mane jaNAvaze| ? kAIka vizvAsa pAmI te chinnanAsA elI. kumAredra ! cadrAvatI nagarInA svAmI vIdhavaLa rAjAnI huM kanakavatI nAMmanI rANI chuM. eka divasa vinA aparAdhe rAjAe mArA upara krodha karyAM. mane paNa tethI vizeSa kApa thayeA ane ghaNu AchuM lAgyuM. A kAraNathI rIsamAM sa vastuonA ane mArA kharA sukhanA tyAga karI ... tyAMthI cAlI nIkaLI, rastAmAM mane eka videzI yuvAna maLye teNe mane maLavA mATe geLA nadIpara AvelA maMdiramAM saMketa karyAM hatA. rAtrie huM tene tyA jaI maLI. dhUte mane jaNAvyu* ke, ahI. cAra AvyA che, mATe hamaNAM melyA vinA ubhI rahe ane tArI pAse kAMI mAla hAya te mane Apa, huM tenu` rakSaNa karUM meM' mArI pAsenI sava vastu vizvAsathI tene seAMpI eTale teNe mane eka peTImAM gheADA vakhata chupAI rahevA jaNAvyuM, mArA vacce Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vana na karanArI e koNa hatI? mAMthI teNe eka hAra ane kaMca kADhI lIdho. bAkInA sarva vA peTImAM nAkhyAM. cAranA bhayathI ane kahevAthI huM jyAre peTImAM peThI, tyAre te pApIe maMjuSAne tALuM mArI dIdhuM. pachI saMketa karI rAkhela bIjA puruSane bolAvI, te peTI geLA nadInA pravAhamAM taratI mukI dIdhI. te peTI vahANanI mAphaka nadImAM taravA lAgI. mahAbaLa-suMdarI! zuM teoe te peTI jANI joIne nadInA pravAhamAM pheMkI dIdhI ? tu teone oLakhe che? tema karavAnuM kAraNa tuM kAMI jANe che ? kanakavatI mArA niSkAraNa verI teone huM bIlakula eLakhatI nathI meM tene kAMI aparAdha karyo nahote, tenA kAraNanI mane kAMI khabara na paDI. mahAbaLa-are ! vagara prajane teoe gaDa, ayukta karyuM ema kahI masta halAvyuM, ThIka che, pacha te peTI kyAM gaI ? kanakavatI-pura jesathI vahana thatI te nadInA pravAhamAM taNAtI peTI prabhAta thatAM ja ahIM dhanaMjaya yakSanA maMdira pAse AvI bhasAra nAmanA core te bahAra kADhI. tALu bhAMgI dvAra ughADayuM. huM temAMthI bahAra nIkaLI mane jIvita ApanAra te ceranI sAthe huM alaMbagirinA viSama pradezamAM AvelA tenA maMdiramAM gaI. ApasamAM amArI gADha prIti baMdhAI mArUM maneto sarvathA tenAmAM ja vasI rahyuM. anyAya vizvAsa baMdhAyela hevA. bha-14 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 malayasu darInuM caritra nagara lUTI lAvelI sa lakSmI teNe mane nahumAna ane prIti pUrvIka khatAvI, me paNa mArUM nAma ThAma, vigere tene jaNAvyuM, e paheAra paryaMta mArI pAse rahI koI kAya prasa Mge te zaheramAM ALye. rAjapuruSoe tene eLakhI, chaLa, pra'pacathI pakaDI rAjAne svAdhIna karyAM, rAjAe tene vaDanA jhADa sAthe laTakAvI mArI naMkhAvyeA e avasare tenI rAha jotI hai. pahADanAM zikhara upara ubhI hatI, mArA meLApa thatAM ja gheADA vakhatamAM tenI pAse AvI zekathI rUdana karatI hatI te avasare tame tyAM AvI mArA duHkhanuM kAraNa pUchyuM. tyAra pachIne sa vRttAMta ApanA jANavAmAM che. A pramANe meM mArU jIvanacaritra tamAne kahI saMbhaLAvyu, rAjakumAra ! tame mArI sAthe cAle. te sthAna tamane khatAvu . tyAM ghaNu' dravya bharelu' che, jenu' che, tene pAchu Ape. mane ekalIne teTalA dravyanI kaI jarUra nathI, vaLI gupta vaibhava bhAgavatA rAjapurUSone khabara paDe te je cAranI dazA thaI te mArI dazA thAya. mATe ja mane te dravyanI kAMI jarUrIAta nathI, mahAbaLa te strIne surapALa rAjAnI pAse laI gaye ane tenI jarUra jeTalI khInAthI rAjAne vAkepha karyA rAjA te strIne AgaLa karI, keTalA eka manuSyane sAthe laI te pahADamA gayo, tyAM te strIe meATA meTA khajAnA batAvyA, rAjAe te sava mAla bahAra kaDhAvyo Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 mo stuta karanArI strI koNa hatI? 21 ane prajAne bola vI, jenI jenI vastu corAI hatI tene te vastu temAMthI zodhIne pAchI ApI. bAkI paNa dhaNI sivAyanuM ghaNuM dravya vadhI paDavuM te sarva laI rAjA pAcho zaheramAM Avyo. te strInI ucitata ne lAyaka te dravyamAthI keTaluMka dravya rAjAe te strIne ApyuM. te laI kumAranI sAthe pAchI mahelamAM AvI hRdaya para lakSmIpuMjahArane dhAra karatI ane AnaMda rasamAM nimagna thayelI malayasuMdarI ahIM tene dekhavAmAM AvI, malayasuMdarIne jotAM ja hRdayamAM moTo AghAta thayo hoya tema te stabdha thaI gaI AzcaryamAM paDI te vicAravA lAgI ke are ! A duSTa karI kevI rIte jIvatI rahI ? kuvAmAMthI kevI rIte nIkaLI ? ane A kumAranI sAthe kyAre ane kevI rIte paraNI? A sarva pUchavAnI tenI tIvra jIjJAsA hatI, paNa te kAMI pUchI na zakI. tenA manamAM ema ja AvyuM ke je huM A vAta tene pUchIza to te mAruM sarva caritra ahIM pragaTa karaze ane tethI mane ahIM rahevuM muzkela thaI paDaze. A lakSamIpuMjahAra paNa te mAre verI che, ItyAdi vicAra karatI kanakavatIne malayasuMdarIe bolAvI. malayasuMdarI-are aMbA ! Aje anabrA vRSTi kayAMthI ? tame ekalAM kema? tamArA nAkanI AvI dustha avasthA kyAM thaI? . Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21ra malayasuMdara cari mahAbaLa-priyA A vAta tAre ane bIlakula ja pUchavI A sava bInA huM jANuM chuM ane avasare tane jaNAvIza hamaNAM tuM aMdara jA. mahAbaLa-kanatI ! A mahelanI bahAra najIkamAM eka ghara che temAM tame jaI rahe. | mukhe mIThI, paNa cittamA duSTa te kanakavatI kumAre batAvelA AvAzamAM jaI rahI. ane haLave haLave malayasaMdarI pAse Ava jA karavA lAvI. jyAM manuSyane bhaviSya bhUlAve che. tyAM teonI tINa buddhi paNa kAma AvatI nathI. avizvAsamayI rAjanIti zIkhavA chatAM vizvAse derAya che. A kAraNathI ja eka ghera mahAna apakAra karanArane paNa mahAbaLe rahevAne sthAna ApyuM. tenAM kevAM gaMbhIra vipAke bhogavavAM paDaze te ApaNe AgaLa jatAM jANIzuM athavA kharI vAta e che ke karmanA tIvra vipAke AgaLa manuSyanuM zANapaNa zuM nakAmuM thaI paDe che. kanakavatInuM belavuM, cAlavuM, hasavuM ane vArtAdilApi eTalAM badhAM cittAkarSaka hatAM ke tenI pUrtatA sarala hRdayane kumAra bIlakula aTakaLI na zake. haLave haLave kanakavatIne pagapesAre rAjamaMdiramAM vadhate gaye. niSkAraNa verINI te mayasuMdarIne mAravAnAM, ke tevI ja koI mahAna vipattimAM utaravAnA chidro niraMtara jevA lAgI. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vana na karanArI strI koNa hatI? 113 keTalAka samaya gayA pachI saMsAra sukhAnubhavanAM phaLa malayasuMdarIe garve karyo, rAjakumAra mahAbaLa paNa tenA sarva manoratha pUrNa kare che. malayasuMdarInuM lAvaNya ane zarIra paNa vRddhi pAmavA lAgyuM ane keme karI garbhaprasUtine samaya paNa najIka AvI lAgyuM. surapALarAjA-mahAbaLa! phUra nAmane pahalIpAta ApaNA dezane upadrava kare che. kilAnuM baLa tenI pAse vizeSa ane majabUta hovAthI atyAre te sarvathI asAdhya thaI paDe che. ApaNe senApati be vakhata meTuM lazkara laI tene zikSA karavA gaye, chatAM tene parAbhava thaI zakyo nathI, paNa ulaTuM ApaNane moTuM nukasAna thayuM che. te pahilapatino vijya karavAne tArA sivAya bIjo keI samartha thAya e bIlakula saMbhavI zakatuM nathI mahAbaLa-pitAjI ! ApanI AjJA pramANa che. huM hamaNAM ja sainyasahita tyAM jAuM chuM. ane ApanA prasAdathI tene Apane sevaka banAvIne ja pAcho pharIza. mahArAjA surapALe kumArane zAbAzI ApI ane mastake cuMbana karI yuddha mATe rajA ApI sainya taiyAra karAvyuM. pitA pAsethI rajA laI mahAbaLa malayasuMdarInA mahelamAM Avyo. mahAbaLa-priyA ! Aje huM pitAjInA AdezathI pahalIpatinI sAme yuddha karavA jAuM chuM. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra malayasu darI-svAmInAtha ! jevI ApanI marajI, ghaNu hu' sAthe Avu chuM. 14 mahAbaLa--suMdarI ! sAthe AvavAne vakhata nathI. tane atyAre pUrNa mAsa che. gheADA ja vakhatamAM bhaviSyanA rAjakartAne; janma thavA sabhava che. AvI sthitimAM sAthe AvavuM. te koI paNa rIte huM ceAgya dhAratA nathI. rastAnI viSamatA, prasUtine vakhata, ane yuddhane prasa'ga e tamArA zarIra mATe atyAre taddana pratikULa che, mATe mArA kahevAthI tame ahIM ja AnadamAM rahe. A purUSarUpa dhAraNa karavA mATenI guTikA tamane sAM keAi viSama krAya prasaMge upayAgI thaI paDe tevI che. AMbAnA rasamAM ghasIne tilaka karavAthI purUSa31 khanI zakeA che. jenA prayAga ekathI vadhArevAra te anubhavyeA che. te guTikA sAcavIne rAkhaje. huM pote tArA viraha sahana karavAne asamartha chu eTale pitAjInA Adeza siddha karI thoDA divasamAM ja pA AvIza. mATe prasanna citte mane rajA Apa. game tevA vikaTa prasaMgamAM paNa kuLaputrAe pitAnA Adeza pramANa karavA joie. * nisAsA mUkatI ane azrudhArA cheDatI malayasuMdarIe maMda svare jaNAvyuM, svAmInAtha ! vahelA padhAro. IcchA nahi chatAM, ApanA AdezathI ja huM ahI" snehapAsathI baMdhAyelA rAjakumArane judA paDatAM ghaNuM ja duHkha lAgyu, tene kaMThe rahe che . priyAthI rUdhAI Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vipattine trIjo pado-durjananI durjanatA 215 gaye. vAraMvAra pAchuM vALIne jato ane netrathI azru DhALa, kumAra mahelathI bahAra nIkaLe. kumAranI rAha joIne je bahAra sainya ekaThuM thaI ubhuM hatuM tenI sAthe mahAbaLa ruca pahelI patinA zAsana karavA mATe cAlI nIkaLe. prakaraNa 33 muM vipattino trIjo paDado-durjananI durjanatA kanakavatI potAnA AvAsamAM beThI che. malayasuMdarIne kevI rIte kaNamAM pADuM ? kyA upAyathI te AphatamAM AvI paDe ! vigere malIna vicArasamudramAM paDI, nAnA prakAranA taraMgone bAcakA bharatI hatI, te prasaMge tene samAcAra maLyA ke mahAbaLa Aje yuddhanA prasaMge paradeza gaye che ane malayasuMdarIne ahIM mUkI gayo che. A vartamAna sAMbhaLI tene ghaNe harSa thayA. manamAM babaDavA lAgI, jyAM sudhI mahAbaLa pAse hatuM tyAM sudhI mAre kAMI upAya cAlato nahote. ThIka thayuM. bhAgyodayathI Aje malayasuMdarI ekalI rahI che, have kAMI paNa upAya zodhI kADhI je mArUM vera na vALuM te mArU nAma kanakavatIja zAnuM? ItyAdi belatI pitAnA AvAsathI nIkaLI malayasuMdarInA mahelamAM AvI. A vakhate malayasuMdarI udAsInatAmAM gherAyelI hatI. kema ke pativiga tene asahya hate. netramAMthI Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 layasaMdarI caritra azrunAM biMdue TapakatAM hatAM. DAbe hAtha lamaNA para mUkI vicAradazAmAM grasta banI hatI. uoNu ane UMDA nizAsA nAMkhatI hatI. vakhate AzAnA ujavaLa tarathI mukha para zAMti paNa jaNAtI hatI. takavatI najIka AvI. malayasuMdarIe uMce joyuM. pitAnI oramAna mA hovAthI saheja Adara Ape avasara joI tenI udAsInatA dura karavA mATe kanakavatIe koI vArtAne prasaMga calAvyuM. te vArtAna prasaMgathI malaya suMdarIne Akho divasa sukhamAM pasAra thaye sarala hRdayanI suMdarIe jaNAvyuM. aMbA ! rAtrie paNa tuM ahIM ja raheje. tethI divasanI mAphaka mArI zatri paNa sukhe pasAra thAya bhAvatuM hatuM ane zaide batAvyuM, tenI mAphaka pitAne phAvatuM hovAthI kanakavIe tema karavA tarata ja hA kahI. rAtrie paNa kanakavatI tyAMja rahI. vArtAlApamAM divasanI mAphaka rAtri paNa pUrNa thaI. prabhAta thatAM ja manamAM kAMIka jALa racI malayasuMdarIne ghATa ghaDavA mATe kanakavatIe jaNAvyuM. "putrI! tane upadrava karavA mATe zatrIe ahIM rAkSasI pharyA kare che. Aja rAtrie meM tene dIThI hatI. huM jAgatI hovAthI tene mArI hakAvI che, paNa jo tArI marajI heya te te rAkSasInI sAthe huM paNa rAkSasI veza laI tene evI rIte zikSA kara ke pharI pAchI ahIM koI paNa divasa na ja Ave. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vipattino trIjo pa-jananI dunitA 217 kemake maMtra-taMtrAdi prayoge huM ghaNuM jANuM chuM zakSasI ne haDAvavAnAM tAMtrika prayoge aneka prakAranA hoya che tenI zuM tane khabara nathI ? vicAravAne chatAM bhAgye bhulAvelI malayasuMdarIe tema karavA hA kahI. AvuM kAvatru racavAnuM kAraNa tene e maLyuM hatuM ke, te divasomAM zaheramAM marakIne rega pura jesamAM cAlatuM hatuM. malayasuMdarIne A pramANe samajAvI, pitAne mukAme javAnuM bAnuM kADhI tyAMthI nIkaLIne parabhArI te rAjA surapALanI pAse AvI rAjAne ekAtamAM bolAvI tene jaNAvyuM mahArAjA! mArA para ApanI pUrNa kRpA heya te ja huM ApanA hitanI eka vAta Apane kahevA IcchuM chuM. rAjA-huM tane abhaya vacana ApuM chuM game tevI gupta vAta hoya te paNa tuM mane karI Apa te saMbaMdhamAM tane koI paNa taraphathI bhaya haze te huM tArU rakSaNa karIza yA karAvIza. kanakavatI-mahArAjA ! Apa jANatA haze ke ApanA zaheramAM keTalAka divasathI marakIno roga cAlI rahyo che. A upadrava kaI rAkSasIne kare che sAkSAta rAkSasI bhale ahIM nahiM AvatI hoya chatAM paNa rAkSasInA jevA TucakA karavAthI cena cALA AkRti vigere karavAthI roganI utpatti ke vRddhi thaI zake che. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 mAyasuMdarInuM caritra teA tema karanArane rAkSasI kahIe teA kahI zakAya che. AvI A zaheramAM kAIpaNa kriyA karanAra rAkSasI hAya tA te tamArI putravadhU malayasuMdarI che. mArA vacana para Apane vizvAsa na AvatA hAya te rAtrie dUra ubhA rahI A vAtanI khAtarI karaze, malayasuMdarI rAtrie rAkSasInA rUpamAM-vezamAM gharanA AMgaNAmAM agAzImAM bhame che. kudakA mAratI cAre dizA tarapha jIve che ane maMda maMdapaNe paNa bhayaMkara phutkAra mUke che, tethI tamArA zaheramAM marakI vizeSa prakAre uchaLe che, Apa jo rAtrieja tene pakaDazA te mahAna upadrava karaze, mATe prabhAte subhaTA pAse pakaDAvI tene nigraha karAvavA A pramANe rAjAne bhabherI kanakavatI mauna dharI UbhI rahI rAjA pahelAM paNa marInu kAraNa jANavAne utsuka hatA temAM A praNANe nakavatInuM kahevuM sAMbhaLI tene mATu' Azcaya lAgyuM. te vicAramAM paDaye. ahA ! A kevI vAta ! mArA nimaOLa kuLamAM paNa AvuM kalaMka ! zu' malayasu'darIja rAkSasI che ! ane teja marakI utpanna kare che ? A vAtanA saMbhava thavA paNu azakaya che. tyAre zu A strI asatya khele che ? tema karavAmA tene zu' svArtha haze ? athavA Aja rAtrieja jema haze tema jaNAi Avaze. A pramANe vicAra karatA ane ci'tAthI glAnI pAmelA rAjAe kanakavatIne jALyu'. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vipatine trIjo paDado-durjananI dujanatA 218 zubhe! A vAta tAre kaIne kahevI nahi. paNa guptaja rAkhavI. nahitara mArA kuLane me huM kaMlaka lAgaze. satya zuM che te sarve huM nirNaya karaze ane pachI jema gya jaNAze tema karIza. kanakavatI-mahArAjA! huM tevI aAta nathI. ekAMtamAM AvI Apane jaNAvavAnuM kAraNa ja A che ke, koIpaNa prakAre ApanA kuLane kalaMka na lAge ane kAryanI siddhi thaI Ave. rAjAe satkAra karI tene visarjana karI ghera AvI rAkSasIne lAyaka je je upagI vastuo joIe te sarva teNe taiyAra karIne te vastu sAthe laI rAtrie te malayamasuMdarInI pAse AvI. malayasuMdarIne jaNAvyuM putrI tAre bIlakula bahAra na AvavuM. nahitara mATe anartha thaze. ItyAdi zikSA ApI te bahAra AvI, nagna thaI rAkSasIne lAyaka zarIra banAvyuM mukhamAM baLatuM uMbADuM lIdhuM eka hAthamAM khappara ane bIjA hAthamAM charI rAkhI je pramANe teNe rAjAne sUcanA karI hatI te ja pramANe ceSTA karavA lAgI A avasare rAjA rapALa keTalAka subhaTa sAthe laI gharanA ghara upara guptapaNe AvI ubhe hato. dura ubhA ubhA teNe A sarva ceSTAo potAnI najare dIka te joI rAjA vicAra karavA lAgyA. are ! kanakAvatI, kahelI sarva vAta satya thaI koInA kahevA upara barase. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 malavArI caritra na rAkhatAM A sarva meM najara dIThuM, mAre nirmaLa vaMza kalaMkita the. have mAre A bAbatane jaladI upAya le eIe, nahitara mArI niMdA thaze, prajAne paNa saMhAra thaze. A rAkSasane nAza karavA mATe eka divasanI traNa rAha jovAnI huM dhAratuM nathI. huM atyAre sAvadhAna chuM. te mane zuM upadrava karanAra che? AvI nirjana arthAt zAMta rAtrimAM tene nAza karatAM leke mAM jAhera paNa ochuM thaze. tethI kuLamAM kalaMka paNa nahi lAge ane lekene bacAva thaze. A pramANe vicAra karI krodhathI dhamadhamatA rAjAe potAnA vizvAsu subhaTane Adeza karyo ke are subhaTe ! tame atyAreja jAe, te duSTAne jIvatIja pakaDI , sthamAM besADI nagaranI bahAra kADhe ane raudra aTavImAM laI jaI kaI na jANe tema gupta rIte mArI nAkhe. rAjAne Adeza thatAMja hathIyAraba dha subhaTe tene pakaDavAne deDayA. tene AvatA joI te duSTa bhayabrAMta thaI malayasuMdarInI pAse AvI kaMpatI kaMpatI be lavA lAgI. putrI ! rAjAe mekalAvela hathIyArabaMdha keTalAka subhaTe mane mAravA mATe Ave che, rAjAnI AjJA sivAya huM tArI pAse rAtre rahI chuM tethI rAjA ke pAyamAna the hoya ema mane jaNAya che. huM dhAruM chuM ke rAjapurUSa mane avazya mArI nAkhaze, mATe tuM mane kaI evA sthaLe chupAva ke teo mane bIlakula na dhaNI zake. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ liMpattine trIjo paDado durjananI dunitA ra1 dayAnI lAgaNIthI tenA kapaTane nahi jANanArI malayasuMdarIe tevAja vezamAM kanakavatIne eka maMjuSAmAM chupAvI ane bahArathI tALuM vAsI dIThuM teTalAmA te hAthamAM khuba lAM khagone dhAraNa karelA rAjapurUSe tyAM AvI pahocyA. malayasuMdarInuM svAbhAvika rUpa joI teo belavA lAgyA ke are ! ApaNA bhayathI ANe rAkSasInA rUpane tyAga karI dIdhuM che. he, paNa ApaNe kayAM tene cheDIe tema chIe, tasvaja Akroza karatA malayasuMdarIne kahevA lAgyA, are pApiNuM ! hajI sudhI tuM keTalAka manuSyane saMhAra karIza? subhaTe! juve che zuM ! Ane pakaDIne bAMdhe, A pramANe kahetAM ja te rAjapurUSee malayasuMdarIne pakaDI majabuta rIte bAMdhI lIdhI ane mahelanI bahAra kAThI rAjAe tha mahela nIce taiyAra rakhAvyuM hatuM. temAM malayasuMdarIne besADI tyAMthI te ratha vAyunI mAphaka aravI tarapha calA. A akasmAt banAvathI malayasaMto to stabdhaja thaI gaI ke A zuM? A rAjapurU mAro ATale badhe tiraskAra zA mATe kare? mane teo koI sthaLe mAravA ke tyAga karavA laI jAya che. ema temanAM kartA parathI jaNAya che. are ! mArI sanmukha koI najara na karI zake, tene badale Ave julama ! Ama karavAnuM kAraNa zuM haze! meM kAMI rAjAne aparAdha karyo haze? ke mArAM puNya ja pUrNa thaI gayAM ke koI pUrvajanmanuM azubha karma pAchuM udaya thaI AvyuM? Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 0 9 malayasa darI caritra ' are kaliSTa karmodayanA vipAkonI khabara ja paDatI nathI. he jIva? hadaya kaThaNa karI je duHkha udaya thaI Ave te dhIrajathI sahana kara. pUrva karmavipAkane citavatI malayasuMdarI mahAbaLe Apela kalekanuM ciMtavana karavA lAgI. rAjamahelamAM rahenArI jANIne tenA azubha karmoe gheDA ja vakhatamAM manuSyanA pracAra zUnya, chinnA nAmanI aTavImAM lAvI mUkI, kharekhara kilaSTa karmodayathI A duniyAmAM koNa duHkha pAmyuM nathI ? ratha malayasuMdarIne laI subhaTa sahita aTavImAM AvI paho . manuSyane saMcAra bhAgye ja thaI zake, evI A aTavImAM subhaToe malayasuMdarIne rathamAMthI nIce utArI. malayasuMdarInuM rAjateja, suMdara ane karUNa utpanna thAya tevI AkRti, zAMta mudrA ane azupAta ItyAdi dekhI subhaTanAM kaThora hRdayamAM paNa dayAnI lAgaNIthI kadI zUnya banyuM ja nathI. teo ane anya vicAra karavA lAgyA. bhAIo ! rAjAe bhale Ane rAkSasInuM rUpaka ApyuM, paNa A strInI zAMtamudrA, zarIranI ceSTA ane karUNAjanaka sthiti; te jotA A taddana nirdoSa hoya tema jaNAya che. AvI nirdoSa abaLAne mArI nAkhavI, e nirdayatAvALA karma caMDALanuM kAma che, pUrvajanmanA duSTa karmone laIne te A sevakarUpa adhama avasthA pAmyA chIe ane vaLI A bhavamAM Ave nirdoSa strIne vadha karIne Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinine trIjo paDA-jananI durjanatA 23 AgaLa kevI adhama adhama gati ke sthiti meLavIzuM arthAta AthI paNa vizeSa araba gati pAmI zuM, ma Te o strIne ApaNe mAravI te nahi. A tarapha rAjAne Adeza paNa bhayaMkara che, te pramANe cAlavAmAM ke karavAmAM na Ave te te ApaNuM sarvasva laI leze ke nokarImAMthI kADhI mUkaze, tyAre have ApaNe zuM karavuM? A strIne mArI nAMkhavAnuM te jarA mAtra paNa mana kabula karatuM nathI. A pramANe paraspara vicAra karatAM chevaTe teo evA nirNaya para AvyA ke A strIne ahIM jIvatI mUkIne ApaNe cAlyA javuM. A nirjana vanamAM rakhaDI rakhaDI dhApadanA garUpa thaI paDaze ane svAbhAvika rIte potAnI meLe maraNa pAmaze, tethI tenI hatyAnA bhAgI ApaNe thaIzuM nahi. A pramANe nirNaya karI malayasuMdarIne vanamAM ekalI mUkI ratha laIne subhaTo pAchA pharyA ane rAjAne AvI jaNAvyuM ke strIne nirjana jaMgalamAM laI jaI ame mArI nAMkhI che. rAjA ghaNe khuzI thaye. marakI mATe Ajaparyata je kaThINa upAye levAmAM AvatA te baMdha karyA. rAjAne A nirNaya manamAM cesa karyo haze ke marakI A rAkSasI pedA karatI hatI, te te maraNa pAmI, mATe svAbhAvika rIte te zAMta thaI jaze. kanakAvatIne khuza karavA mATe rAjAe tenI ghaNI tapAsa karAvI paNa bilakula tene patto na lAge. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 mahAsuMdarI caritra kumAra te yuddha karavA gayA hatA ane malaya suMdarIne mArI naMkhAvI eTale mahelane suna rahyo jANe rAjAe te mahelanAM cAre bAjuthI dvAra baMdha karAvyAM ane mukhya hAre tALAM devarAvI kaI bole nahi mATe sIla karAvyAM. prakaraNa 34 muM mahAbaLane pazcAtApa mahAbaLe zatrune jItavA mATe akhaMDa prayANe AgaLa vA. thoDA ja vakhatamAM te bhIla paThTho pati sanmukha AvI lAge. paraspara tumula yuddha thayuM. utsAhI ane yuvAna rAjakumAre potAnuM saMpUrNa baLa vAparyuM. keLavAyelA rAjakumAra sAme jaMgalI bhIle TakI na zakyA. kumAre cAre dizAmAM tenuM rinya vikherI nAkhyuM, bhIlarAjAne jIvato pakaDI lIdho. tenI pAsethI keTaleka daMDa laI pitAnI AjJA manAvI. udAra dilanA rAjakumAre pAchA tene tenA rAjya para sthApana karyo. bhIlapakSIpati upara vijaya meLavI, tyAM bIlakula na rokAtAM najIka prasUtIvALI priyAne maLavAne utkaMThita thayela mahAbaLa tatkALa pAcho pharyo. nirvilaMba prayANe cAlatAM thoDA ja vakhatamAM pUchavIsthAnapuramAM AvI pahe. pitAne namaskAra karI yuddha saMbaMdhI vRttAMta nivedana karyuM. ATalI TUMka mudatamAM palapati svAdhIna thayela Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAbaLane pazvAtApa jANa rAjA ghaNe khuzI thaye, teNe kumAranI ghaNI prazaMsA karI. mahAbaLa, rAjAnI AjJA laI malayasuMdarIne maLavA pitAnA mahela tarapha javAne taiyAra thayela ke tarata ja tene hAtha pakaDI ekAMtamAM laI jaI rAjAe " malayasuMdarI rAkSasI hatI' vigere sarva bInAthI vAkepha karyo ane tene vadha karavA mATe pote karelI bahAdurI savizeSa jaNAvI. rAjAnA sukhatI A vRttAMta sAMbhaLatAM ja dIdhuM nizvAsa mUkAte, hAthathI hAthane ghasate, mukhathI siddhAra karato, mahAbaLa gadagadita kaMThe bece. hA ! hA! pitAjI ! tame mere anarthe karyo. tenA prANa levA sAthe mArA paNa prANa lIdhA che. ane putravadhune zatruthI paNa vizeSa asahya daMDa ane anyAya Ape che, "malayasuMdarI rAkSasI hatI. A bhramaNa Apane kyAMthI thaI? ATalI badhI vicAra nahi mukhatA ATale badho dhAtune viparyAsa ! ApanI dIdhuM vicAradrAdi kyAM gaI? Apane enAmAM deva mAluma paDe, tathApi mArA AvavA paryata dhIraja rAkhavI hatI. te chinnanAsA strI-knakavarI kuDa kapaTathI bharelI che. tenuM mahAtamya huM jANuM chuM. mane tene lAMbA vakhatane paricaya che. tenA vacanathI kharekhara Apa ThagAyA che. tenA vacana mujaba Ape vartana karyuM che tenuM pariNAma avazya viparIta ja Avaze. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 palayasuMdarI caritra are ! te mArI niSkAraNa veraNa kayAM che ? mane jaladI batAve. huM A sarva vAtane nirNaya karUM. - kumAranAM AvAM dukha, zAka ane tiraskAra bharelAM lAkathI rAja surapALanuM mukha jhAMkhuM thaI gayuM, nIcuM joI teNe javAba Ape ke vatsa ! ame tenI ghaNI tapAsa karI, paNa te kyAMya jovAmAM na AvI; ke jANe teja divase koI sthaLe te nAzI gaI jaNAya che. mahAbaLa nirAza thaI manamAM bolavA lAgyA. hA ! hA ! priyA ! tuM chaLa pAmI, tArApara juDuM ALa mUkI, te veriNI kayAMya paNa nAzI gaI. mahAbaLa-pitAjI! pApiNInAM asatyanAM vacano prerAI tame phagara pitAnA kuLamAM lAMchana lagADyuM che. eTaluM ja nahi paNa vaMzane ucacheda paNa karyo che, A pramANe belate priyA viyegathI vidhura thayele rAjakumAra udAsIna cahere potAnA mahela tarapha ga. putra vatsala rAjA paNa kumAranI pAchaLa teja mahelamAM AvyuM. ane tenA dvAra para lagAvela zIla teDI kumArane tALa ughADI ApyAM. rAjA--(eka jagyA tarapha daSTi karI) mahAbaLa je A ThekANe tArI priyA malayasuMdarI rAkSasInA veSe nagna thaI nAcatI ane kudatI, aneka prakAranAM DukAra ane cALA karatI meM pate ghaNIvAra sudhI sAmenA mukAma upara ubhA ubhA aneka subhaTe sAthe dIThI hatI. mATe tene Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAbaLano pacAtApa AvI zikSA ApavAmAM mAre zuM aparAdha che? ISTa chatAM paNa viniSTa-saDelI bhujA zuM chedavAmAM nathI AvatI? kumAra tuM phigara zA mATe gure che ? cittane svastha karabIjI rAjakumArInI sAthe tArUM lagna karAvIzuM. kumAra manamAM ciMtavavA lAgyuM. he jIva! avasara sivAya elavuM ucita nathI chatAM mArI sannI malayasuMdarI "rAkSasI thaI sarvene upadrava karatI hatI" e vAta te taddana asaMbhavita ja che te jIvatI haze te sarva vAta jaNAI Avaze. ItyAdi vicAra karato kumAra, pitAnI sAra sAra vastu je mahelamAM hatI te sarve tapAsavA lAgyA. tapAsa karatAM karatAM tALuM vaselI peTI maMjuSA kumAre ughADI. ughADatAM ja temAM nagna paDelI, rAkSasInA rUpane dhAraNa karelI, yudhAthI durbaLa thayelI, chinanAsA strI kanakavatI jovAmAM AvI. tene jotAM ja sajA pramukha sarva loka stabdha thaI gayA. mahAbaLa jozathI belI hiMDo pitAjI ! rAkSasIrUpe nRtya karatI Ape je strIne joI hatI te A strIne joI hatI te strI A ke bIjI A pramANe bAlatAM ja kumAre je strIne hAtha kheMcI peTImAMthI bahAra ghasaDI kADha ane niSpharapaNe tADanA karavA mAMDaye vizeSa tADanA karavAthI teNe pitAnA karelA prapaMca saMbaMdhI sAcesAcI vAta jaNAvI dIdhI. A vicArIta karela kAryono sajAne mahAna praDhatApa thaze. kharekhara AvA guMcavADA bharela prasaMgamAM ja Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 malayasuMdarInuM caritra buddhimAnonI buddhinA, dauryavAnanI dIryatAne, vivekkana vivekane, zodhakenI zodhane, dIrdha dazanI dIrdhadazItAne ane vicAravAnI vicAratAne nirNaya thAya che. AvA kAryane kaIka lAMbI mudata paryata laMbAvIne pachI tene niveDe ke nizcaya karavAmAM Ave te avazya tenuM sAruM pariNAma AvavA kharekhara saMbhava rahe che. rAjA atyAre bhale game teTale pazcAtApa kare, paNa te malayasuMdarI have pachI Ave tema che ? nahi ja kArya vinaSTa thayA pachI tene pazcAtApa kare te nirUpagI che. bhaviSyanAM navAM jokhame mATe te A pazcAtApanI uMDI asara kadAca upayogI nIvaDe che. rAjAne pazcAtApa ane gusse hada pAranAM hatAM tethI kanakavatIne te tarataja hadapAra karavAmAM AvI, paNa tethI kAMI mahAbaLanA viyegI AtmAne te zAMti na ja maLI. AsannaprasavA ane nirdoSa vallabhAnA AvA aniSTa bhaviSyathI mahAbaLanA zakane ke duHkhane pAra na rahyo. tenuM hRdaya parAdhIna thayuM. belivuM baMdha karyuM. bhajanane tyAga karyo, mana muMjhAvA lAgyAM, hRdaya puravA lAgyuM, zarIra kriyA karatuM aTakI gayuM, ne azrudhArA varasAvavA lAgyAM dizAo zUnya jaNAvA lAgI, TUMkamAM kahIe te dhyAnarUDha thayele vegI jema bhaya dazA pAme che, tema valabhAnA dhyAnamAM te lIna thaI gayuM. chevaTe tenA vize maravA mATe taiyAra thaye. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirAzAmAM AzAne akura 228 ahA ! snehanI dazA kaI judIja dazA che, moha manuSyane AMtaracakSuo AgaLa kaI anirvacanIya padya nAkhe che ke te dUra kare azakya thaI paDe che. maravAne utsuka thayelA kumArane dekhI rAjA rANI paNa tevI ja dazA anubhavavA lAgyAM. rAjya saMsthA uccheda thavAnA bhayathI pradhAnamaMDaLa vyAkuLa thayuM ane nagaraloka vihavaLa thaI ciMtA cakrapara ArUDha thayAM. prakaraNa 35 muM. nirAzAmAM AzAne aMdara rAjasabhAmAM zeka udAsInatA ane zUnyatAnuM eka chatra sAmrAjaya vyApI rahyuM hatuM. keI kaIne sanmukha jotuM ke belatuM nahotuM. keI nizvAsa mUkatuM te kaMI netramAMthI azrapAta karatuM hatuM, keIe lamaNA para hAtha mUkyA hatA, tyAre keTalAeka jamIna para nIcI daSTi karI beThA hatA, keTalAeka te uMDA vicAramAM lIna thayA hoya tema jaNAtA hatA, TUMkamAM kahIe te AnaMdanAM sarva cihe lupta thayelAM hatAM. A avasare aSTAMga nimittane jANakAra eka nimittie rAjAnI AjJAthI rAjasabhAmAM Ave. pradhAne tene avasara ucita Adara satkAra karyo. tenA hAthamAM eka pustaka hatuM. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 230 malayasuMdarInuM caritra pradhAna-nimittajJa, mahAbaLa kumAranAM patnI malayasuMdarI, nirdoSa chatAM eka strInA prapaMcathI kalaMka pAmI Aja pramANe A samudAyathI pRthaka thayAM che, tene dukhathI A rAjakuTuMba meTI AphatamAM AvI paDayuM che. tenuM pariNAma amane bhayaMkara dekhAya che, te kAraNathI A sarva loka bhaya tathA zokathI duHkhI thaI rahyAM che. atyAranI eka eka ghaDI te amArAM dukhamAM vadhAro karatI jAya che. nimitajJa! tamArA nimittabaLathI tame kaI jANa zake che ke te kumAranI patnI koI paNa sthaLe jIvatI che ke maraNa pAmI che zna uparathI gaNatrI karI nimittaNe jaNAvyuM, mahAzaya ! kumAranAM patnI jIvatAM che ane eka varSane aMte kumArane maLaze. malayasuMdarI jIvatI che amRta samAna A vAkya sAMbhaLatAM ja jANe punarjIvana AvyuM hoya, vikasvara netra karI kumAra belI UThe. nimittaza! vilaMba nahi karatAM mane tarata ja uttara Apa, te suMdarI hamaNAM kayAM che ? nimitakumAra! tamArAM patnI ja galamAM che ke vasatImAM sukhI che ke duHkhI ItyAdi cekasa vAta huM jANI zakatuM nathI, tathApi teTaluM te cokkasa kahuM chuM ke te suMdarI jIvatI che. A zabdothI rAjAnA manamAM mATe zaka AvyA Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varAchAmAM ane akura 235 ke te suMdarIne te meM nirjana pradezamAM mokalAvI mArI naMkhAvI che. te te jIvatI kayAMthI hoya? A vAtane nirNaya karavA mATe je subhaTe tene mAravA mokalyA hatA te subhaTene rAjAe pitAnI pAse tarata ja bolAvyA. subhaTe AvI tarata ja hAjara thayA. rAjA-subhaTo! huM tamane abhayadAna ApuM chuM tame sAce sAcuM kaheje, malayasuMdarIne mArI nAkhavAne meM tamane Adeza Apyo hato, jaMgalamAM laI jaI tame tenuM zuM karyuM? subha-mahArAjA! ame tene nijane pradezavALA jaMgalamAM laI jaI eka jhADa nIce mUkI te veLAe bhayathI tenuM zarIra kaMpavA lAgyuM, tenuM mukha dIna thaI gayuM ane atyaMta rUdana karavA lAgI AvA tenAM cihe uparathI ame vicAra karyo ke AvAM lakSaNavALI strI rAkSasI hAya ja nahiM, beTI bhrAMtithI kaI duSTa rAjAne vyAmoha upajAe jaNAya che, strI hatyA ane bALahatyA karavAnuM moTuM pApa che, te A sagarbhA rANIne mAravAthI ApaNane maTuM pApa thaze. ApaNe tene ahIM mUkIne cAlyA javuM te pitAnI meLe nirjana pradezamAM ravaDI ravaDIne marI jaze. ame A pramANe nirNaya karI rUdana karatI tene tyAMja jIvatI mUkI pAchA cAlyA AvyA chIe paNa ApanA bhayathI ame asatya belyA chIe ke ame mArI nAkhI che. . . . Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasaMdarI caritra dIdha' nizvAsa mUkI pazcAtApa pUrvaka rAjA belI UTha ahe! je dayA ane buddhi A lekamAM che, teTalI paNa dayA ke buddhi mArAmAM nathI. AvA dayALu ane vicArazIla manuSya hajAravAra dhanyavAda ghaTe che ane mArA jevA vicAra ane dayAhIna manuSyane hajAravAra dhIkkAra ghaTe che. ItyAdi AtmaniMdA ane para prazaMsA karatA rAjAe subhaTo ane nimittajJane premapUrvaka ghaNuM dhana ane vastrAdi pAritoSika ApI sAre satkAra karyo, kumAra-jJAnI! tamAruM kahevuM satya che, subhaToe tene jIvatI ja mUkI dIdhI che. pitAjI? je sthaLe subhaTee tene tyAga karyo hate. te sthaLe jaI ApaNe tenI tapAsa karIe. mANasa mokalAvI caMdrAvatImAM tapAsa karAve. viradhavaLarAjAne khabara Ape. pRdayathI kadAca tyAM paNa gaI hoya, athavA A samAcArathI viradhavaLarAja pote paNa AjubAju tapAsa karAvaze. kumAranA kahevA mujaba rAjAe ThekANe ThekANe mANaso makalAvI dIdhAM ane je sthaLe tene tyAga karyo hato te sthaLe paNa tapAsa karAve. rAjAe kumArane samajAvI bhejana karAvyuM ene paNa bhejana karyuM; chatAM kumAranuM mana ciMtAthI mukta naja thayuM. malayasuMdarInI zodha mATe mekalAvela subhaTo ane mANase tapAsa karI keTalAka divase pAchA pharyA. sarva Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirAzAmAM AzAne aMkura sthaLe teoe zodha karI. paNa malayakuMdarIne bIlakula patto na ja maLe. A samAcArathI kumAra nirAza thaya AzAnA taraMgamAMthI nIkaLI nirAzAnA vamaLamAM DubavA lAge. kharekhara atyAre mAre azubha karmo ja udaya che, nahitara AvI avasthAmAM priyAne viyega zA mATe thAya ? hA ! zUnya araNyamAM hRdayasphoTathI te maraNa pAmI haze athavA Ama tema pharatI joI tene koI laI gayuM haze athavA duSTa zrApane bhega thaI paDI haze. are suMdarI ! tuM rAja patnI thavA chatAM AvI ApadAmAM paDI ! yUthathI bhaSTa thayela kuraMgInI mAphaka vanamAM ekAkI rakhaDatI thaI te mArI sAthe AvavA mATe ghaNI haTha karI, paNa hatabhAgya A mahAbaLe tane ahIM ja rahevAnI salAha ApI, eja ApaNe viyeganI zarUAtanuM prathama pagaluM thayuM dayitA rAjamahelamAM uttama sukhane anubhava karI tuM gADha duHkha samudramAM jaI paDI ! hA ! A dukhane anubhava huM kevI rIte pAmIza? ItyAdi aneka prakAre malayasuMdarInuM smaraNa kare rAjakumAra tIkSaNa zalyathI viMdhAye heya tema koI paNa sthaLe AnaMda ke rati na pAme, malayasuMdarInI beThaka, krIDAgRha, ratigRha, tenAM vA ane alaMkAre je I mahAbaLane malayasuMdarInuM vAraMvAra smaraNa thavA lAgyuM ane tethI tenA manamAM vizeSa azAMti utpanna thavA lAgI. gAMdharvanA gAyane vAraMganAnAM Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karaja " malayasuMdarI mariva nRtya sAraMgIne jhaNajhaNATa ane mRdaMganA bhaNakArAthI je rAjamahela gAjI raheto hato, te rAjamahela Aje zUnya dekhAya che, khAvA dhAya che. vastra ane alaMkAre joI netramAMthI azru eve che. koI paNa sthaLe cena paDatuM nathI. je mAMNase zedha karavA gayA hatA te sarve pAchA AvyA; paNa mArA duHkhane kArI lAgaNI kene hoya ke tenI game te sthaLethI tapAsa lAve ? mATe have te mArI jAte mAre tenI zodha karavA javuM ane jyAM sudhI mane te dayitAne meLApa na thAya tyAM sudhI A rAjadhAnImAM pAchuM na ja pharavuM, nimitta paNa jaNAvyuM che ke eka varSane aMte tamane tene meLApa thaze, mATe Aje ja keIne kahyA sivAya guptapaNe nIkaLI javuM. pitAjIne khabara paDaze te te javA rajA nahiM Ape. A pramANe vicAramAM ne vicAramAM rAjakumAre te divasa pUrNa karyo. - rAtrine samaya thayA. paheredAra jAgRta, nidrita ema madhyama sthirtimAM rahyA hatA. e avasare hAthamAM paga laI, koIne kakSA sivAya temaja sAthe kAIne lIdhA sivAya paheredAranI najara cUkavI malayasuMdarInI zodha mATe mahAbaLa ekAkI nIkaLI paDavo rastomAM ThekANe ThekANe malayasuMdarInI zodha karavAmAM sudhA, tRSA ane nidrAne paNa visArI dIdhI ane eka bhekhadhArakanI mAphaka pRthvItaTapara pharavA lAgyA - - - - - - : A bAju prAta:kALe tapAsa karatA jyAre mahAbaLa na dekhAya tyAre surapALarAjAne ghaNuM duHkha thayuM teNe Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirAzAmAM bhAzAnA akura 31 nizcaya karyo ke priyAnA viyAgathI te ahi rahI zakA nathI ane tenI zeAdha mATe ja guptapaNe, koI sthaLe cAhyA gaye jaNAya che. atyAra sudhI surapALa rAjAne eka ciMtA hatI. mahAbaLanA javAthI tene khIjI ciMtA thaI. rAjAe bannenI zeAdha mATe cAre khAnu mANasA doDAvyA ane pAta udAsInapaNuM sacita thai rahyo. prakaraNa 36 mu ja galamAM malayasuMdarI ane putranA janma subhaTanA gayA pachI A jaMgalamA malayasu darI ekalI beThI hatI tenI cAre khAju hiMsaka prANIonA ra bhaya kara zabdA thaI rahyA hatA adhAra rAtri araNyanA pradeza abaLA jAti ane hiMsaka prANIonA zabda A sarva nimito tenA duHkhamAM vRddhi karanAra ja hatA. ahA ! A nirdeSa rAjapurUSo AvA ghe.ra jaMgalamAM mane ekalI mUkIne cAlyA gayA khera ! paNa mArA eva zu aparAdha haze ke rAjA taraphathI Ave! daMDa ApavAna jarUra paDI. mArA hRdayamAM A vAta vizeSa prakAre khaTapha ke mArA aparAdha jaNAvyA sivAya mane AvA asA daMDa ApyA. sasarA surapALa tame AvA buddhimAna chatAM atyAre tamArI buddhi kayAM cAlI gaI ! athavA tame te bahu bhalA Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 mahAsudarI caritra mANasa che, keI e asatya prapaMcathI kharekhara tamane ThavyA che. game tema che tathApi sasarAjI ! ATaluM badhuM avicArita kArya ! Ane mATe avazya tamane meTo pazcAtApa thaze. he nAtha ! tame te mArA sukhane mATe ja pachADI mUkI gayA, paNa tamArA gayA pachI mArI te UlaTI AvI adhama dazA thaI paDI che. he nAtha ! mArI viSama avasthA sAMbhaLI virahAlayanathI tapta thayelA ApanA zarIranI zuM sthiti thaze; tenI mane vizeSa ciMtA thAya che. he vallabha ! pharI tamAre samAgama thAya e vAta zuM saMbhavinaya che? evAM mArA puNya kyAM che? are ! A duniyApara mAre janma na thayo hota, athavA janma thayA pachI tarata ja maraNa pAmI hatI te, AvAM ghera duHkhane anubhava na kare paData. A pramANe vicAra karatI ane moTethI raDatI malayasuMdarI kAMIka jAgRtimAM AvI, teNe teija pitAne zikSA a.pI ke he cetana ! A pramANe bahu zoca karavAthI ke raDavAthI tArUM keNa rakSaNa karanAra che ? je pUrvakarmoe duHkha meLavyuM che te pUrvakarmoja sukha meLavI Apaze. pUrva puNya vidyamAna haze te hajI paNa pUrvanI sthiti ane saMye ge meLavI zakIza ja. mATe jAgRta thA. duHkhI avasthAmAM paNa jAgRti ane vizrAMti ApanAra mane svAmIe pUrve lAkarana Ape che. teja Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMgalamAM mayasuMdarI ane putrane janma 230 A vakhate mane dau Apaze, ema dhArIne te leAkane vicAra karavA lAgI. ne vidhi karaze tehi thAze, mahi thAya hRdaya citavyaM tAra, he cita bhApa utsuka thai aneka upAya citave zA sAru !? akasmAt Aphata AvI paDavAthI temaja ghaNA vilApa karavAthI gabha paNa uttaramAM malayasuMdarIne zULa AvavA lAgyu, vedanAthI vidhurita sthitimAM, pUrva dizA jema sUrya ne pragaTa kare che, tema teja sthaLe malayasu darIe putrane janma ApTe. je rAjabALAnI pAse aneka dAsa dAsIe hAjara rahetAM. jainu sUtikama aneka keLavAyelI strIonI dekharekha nIce thavAnuM hatuM ane jene khAvA pIvA suvA rahevAne mATe aneka prakAranI sagavaDeAnI jarUra hatI, te rAjabALA Aje eka pAmara strInI mAphaka nahi; paNa eka jaMgalanA jAtavaranI sthitimAM rahI putrane janma Ape che. e vidhi ! tArA katavyeA mahAna gaMbhIra che. tu rAjAene raka khanAve che. ane rakane rAjA banAve A avasare A zaja patnIne keTaluM duHkha thayu haze ? keTaluM ochuM lAgyuM haze ? ane zArirIka sthiti sAcavavI keTalI duHkhakara thaI paDI haze ? te phakta jJAnI purUSA jANI zake tema che Ama thavAnuM kAraNa zu' haze ? tema jo vAMcakavaga vicAraze te te jarUra pUrva karmanI viSamatA jaNAI Avaze ane tevA asahya tathA aniSTa duH thI cavAmATe atyArathI ja sAvaceta raheze. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 malayasuMdarI caritra AvI dukhanI avasthAmAM paNa putra uparanA sneha tene AzvAsana ApyuM. ekanA be thayA. vakhata javAnuM - kAMIka sAdhana maLI AvyuM. putrane khoLAmAM sthApana karI mAtA nehathI ekI najare sAmuM joI rahI. jANe sUryanuM 'bIjuM bibaja na hoya tevA tejasvI kumArane joI mAtAnA netramAMthI harSanA abu vahevA lAgyAM, putra samukha dekhI, te belavA lAgI. putra ! seMkaDo game manaranI sAthe tAre janma thayo che. paNa A nirbhAgI mAtA AvA bhayaMkara araNyamAM tAro janmotsava kevI rIte karI zake? je Aje ApaNe rAjyamAM heta athavA tArA pitA pAse hata te Aja divasa AkhA rAjya suvarNanA sUryodaya sarakhe manAta. ghera ghera maMgaLa gavAtA ane beTa damadamA sAthe vadhAmaNAM thAta. mArA sarva mane manamAM ja rahyA. karma jema nacAve tema karmAdhIna jIve e nAcavuM ja, A pramANe bolatAM bolatAM hadaya pAchuM bharAI AvyuM netramAMthI vizeSa prakAre athupAta thaye. - piotAnI meLe ja potAnuM sUtikarma teNe karyuM. aneka prakAranI garbhathI thayelI pIDA ane arayavAsI jIvonA bhayathI kaMpatA zarIre rAtri nirgamana karI duHkhI avasthAmAM zarIranI sukamALa sthiti paNa kaThora thaI Ave che. temaja pite kSatrIya bIja hovAthI sAhasa dharI tyAMthI AgaLa cAlI najIkamAM eka nadI vahana thatI hatI, tyAM jaI sarva azuci dUra karI najIkamAM rahelAM vRkSemAthI keTalAM eka phaLe lAvI kSudhA zAMta karI. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzAnA kiraNa ADuM vAdaLa-putraharaNa 234 nadInA kinArA para vRkSa vADI jhADI AvI rahelI hatI, te vRkSonA nikuMjamAM jaI putranuM pAlana karatI, harSa zekathI saMkIrNa hRdayavALI malayasuMdarIe keTalAka divase pasAra karyA prakaraNa 37 muM. AzAnA kiraNa ADa vAdaLa-traharaNa eka divase keTalAka manuSyanA parivAra sahita balasAra nAmane sArthavAha te raste thaI AgaLa ja hatuM, vakhata vizeSa thaI javAthI temaja najIkamAM nadI vahana thatI hovAthI Ajane paDAva tyAMja nAkhavAno temaNe nirNaya karyo, sAIne paDAva thayA pachI tenAM keTalAMka manuSya IMdhaNa, chANa, pANI, vigere levA mATe jaMgalamAM nIkaLI paDyA. sArthavAha pite paNa kAyaciMtA mATe jaMgala javA mATe najIkamAM rahelI vRkSanI ghaTA tarapha gaye. - je vRkSanI ghaTAmAM malayasuMdarI pitAnA bALaka sahita hatI, te DhA pAse thaI sArthavAha pAcho pharate hato tevAmAM bALakanA rUdana zabda teNe sAMbhaLavAthI tene Azcarya thayuM ke AvA bhayaMkara jaMgalamAM bALakane zabda kyAMthI? tarata ja sArthavAha te tarapha vaLe ane zabdAnusAra putra sahita malayasuMdarI jayAM beThI hatI. tyAM jaI ubhe raho. . rUpa ane lAvaNyanI apUrva zobhA dekhI sArthavAha malayasuMdarIne pUchayuM suMdarI ! tuM koNa che ? AvA Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 malayasudI caritra jaMgalamAM ekAkI kema ? tArI AkRti uparathI jaNAI Ave che ke tAro janma koI uttama kuLamAM thayo che joIe. keIe apaharaNa karavAthI, roSathI ke ISTa manuSyane vigathI A araNyamAM tAruM AvavuM thayuM hoya ema mAruM mAnavuM che ane putra prasava paNa ahIM ja thayo hAya tema saMbhave che. huM balasAra nAmane sArthavAha chuM, mATe vepArI temaja mahadhika chuM. mAruM rahevAnuM sthAna sAgaratilaka - 2 che. vyApArathI dezAMtaramAM mArUM pharavuM vizeSa thAya che. ghaNuM sAruM thayuM ke mArI sAthe te re meLApa tha. najIkamAM ja mArA sArthane paDAva paDe che. tyAM mArA paTAvAsamAM-taMbumAM cAla ane sukhI thA. malaya suMdarI sArthavAhanA vacana sAMbhaLI vicAramAM paDI ke A sArthavADa yuvAna dhanADhaya ane garvita che. te tyAM laI jaI nice mArUM zipaLa khaMDita karaze, mATe huM tene juTho uttara ApuM. malaya suMdarI-zrImAna ! huM caMDALanI putrI chuM. mAtA tA sAthe kaleza thavAthI krodhAvezamAM temanI pAsethI nIkaLI ahIM AvI rahI chu. tuM tAre ThekANe cAlyA jA huM tArI sAthe AvIza nahi. paNa mAtA mArA ahIM AvavAthI duHkhI thaI rahelAM mArA pitAne pAchI jaI maLIza. sAIvADa vicAramAM paDe ke A strInI AkRti ane ceSTA uparathI jaNAI Ave che ke te caMDALanI Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzAnA kiraNa ADuM vAdaLa-putrAharaNa 241 putrI nathI, paNa koI kAraNathI Ama kapaTavALo asatya uttara Ape che. sArthavAha-suMdarI ! tArU caMDAlapaNuM huM kaMI paNa ThekANe pragaTa nahi karU mATe mArA AvAsamAM cAla. tyAM tuM tArI IcchAnusAra vartana karaje ane huM paNa tuM jema kahIza te pramANe cAlIza. A pramANe bolate sArthavAha malayasuMdarInI najIka Abe ane enA meLAmAM rahelA bALakane laI cera jema nidhAna laI cAlyo jAya tema te cAlyA gaye. malayasuMdarI atyAre vaLI A navI AktamAM AvI paDI, teNe vicAra karyo ke A pApI mArUM zIyaLa khaMDana karaze. A te vyAvrataTI nyAya thaye. eka bAju jauM te vAghanA moDhAmAM jaI pahuM, bIjI bAju jauM te nadImAM jaI paDuM, arthAt eka tarapha zIyaLakhaMDana bIjI bAju putra viyoga, have huM zuM karuM ! tene kaMI samaja na paDI. chevaTe e nirNaya karyo ke putrane pAcho lAvI pAchuM ahIM ja rahevuM, tema karatAM pAchA putra na maLe te zIyaLavata avazya sAcavavuM. atyAre mArA mana upara mArA sivAya bIjA koInuM jera nathI. zIyaLa sAcavavuM e mArA daDha mananuM kAma che, ItyAdi nirNaya ane vicAra karatI malayasuMdarI putramehathI mehita thaI tene pAchA levA mATe sArthavAhanI pAchaLa doDI. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24ra malayasu darI caritra 'kharI vAta che jIva gayA pachI cetanA kAMI pAchaLa rahetInathI. malayasu darIne pAchaLa AvatI jeI sAthe vAha ghaNA khuzI thayA. mRdu vacaneAthI tene khelavA lAgyA ane putrane vastramAM gopavI te peAtAnA TavAsamAM peThA, malayasu darIe ghaNI AjIjI karI, paNa teNe putra pa na ApyuM. tema tene A paTAvAsamAMthI pAcha javuM paNa muzkela thaI paDayuM. tema potAnA mana sAthe nizcaya karyo ke prasUti thayAne hajI aDavADIyuM paNa purU thayuM nathI, putrane mUkIne huM cAlI jaiza te putranuM maraNa thavA saMbhava che, temaja mArA zarIrana sthiti paNa jaMgalamAM anukULa rahevI muzkela che, mATe mArA zarIranA temaja putranA rakSaNArthe icchA nahi chatAM paNa sAvAha sAthe atyAre javuM anukULa che jyeAgya che. AgaLa upara huM avasara jeI laIza ane mArA zIyaLanuM jema rakSaNa thaze tema karavA prayatna karIza vaLI A sA vAha paNa mane atyAre javA de tema nathI. mATe bhAvI karmane AdhIna thaI atyAre sAvAha sAthe javu ThIka che. ityAdi niNaeNya karI mayasuMdarI tyAMja ubhI rahI. kheda pAmatI malayasu darIne sAvADe gupta sthAnamAM sA sAthe rAkhI ane putra pAchA ApI kAMika AzvAsana dIdhu A suMdarI je kAMI kahe, te sarva kAma tAre tatkALa karI AvuM ItyAdi zikhAmaNa ApI malayasu darInI sevAmAM eka dAsI soMpI. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzAnA kiraNa ADuM vAdaLa-putraharaNa 24 malayasuMdarInuM mana zAMta karavA ane vizvAsa pamADavA mATe tene jarA paNa aprItI thAya tevuM eka paNa vacana kahevuM sArthavAha baMdha karyuM ane uttama vasa, bhajana e di je joIe te niraMtara ApavA lAgyA. akhaMDa prayANe sArthavAha AgaLa vadhyo. keTaleka divase kAMIka svastha thayelI, temaja vizvAsa pAmelI malayasuMdarIne jaI sArthavAhe tene pUchayuM ke tamAruM nAma zuM che ? maMdasvare malayasuMdarIe jaNAvyuM ke mAruM nAma malayasuMdarI che. nAma sAMbhaLI balasAra vicAra karavA lAgyo ke bhale A strI potAnuM kuLArdi chupAve, chatAM A uparathI nirNaya thAya che ke koI uttama kuLamAM pedA thayelI strI che. te divasathI akhaMDa pramANe cAlatA sArtho vAhe ceDA ja divasamAM pitAnI nivAsabhUmi sAgaratilaka zaheramAM AvI pahoMce. zaheramAM AvI keI eka gupta gharamAM jude ja ThekANe putra sahita malayasuMdarIne rAkhI. A vAtanI khabara tenI vizvAsu dAsI sivAya bIjAne na paDavA dIdhI. eka divase sArthavAha malayasuMdarI pAse AvI A pramANe kahevA lAgya, suMdarI tuM mane tArA svAmI tarIke aMgIkAra kare ane A mArI akhuTa lakSmInI tuja svAmInI thA. tema karavAthI A janmaparyata sarva parivAra sahita huM tAro sevaka thaIne rahIza. vaLI Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 lavasuMdarI re* huM tArA putrane mArA putra tarIke gaNIza, kAmAMdha sArthavAha A pramANe prArthanA karavA lAgyA. malayasuMdarI-sArthavAha ! parastrIgamana mahAna pApa che. temAM paNa satI strIonA zIyaLanuM khaMDana karavuM te thira pApa gaNAya che. tArA jevA kulIna purUSane ubhaya lokavirUddha AvuM kArya karavuM te bIlakula yogya nathI api nasyatu sarvastra, bhavatvaga ca khaMDaza : kala kayAmi zIla svana tathApI dunirmala // 1 // sArthavAha! mArA sarvano nAza thAya ane A zarIranA TukaDe TukaDA thAya to paNa caMdranI mAphaka nirmaLa mArA zIyaLane huM bilakula kalaMkita nahiMja karUM ItyAdi aneka prakAre potAnA zIyaLanI daDhatA jaNAvI. A akAryathI pAchA haThavA sArthavAhane jaNAvyuM sArthavAha malayasuMdarInA AvA daDha nizcayathI stabdha thaze. mane dhArI uMbhe rahyo. tenA manamAM nirNaya hatuM. ke game te prakAre malayasuMdarIne huM mArA svAdhIne karIza, paNa atyAre A zabdothI tenA sarva mane nirarthaka thayA. tenAM hadayamAM krodhAgni pragaTa thayA. hitakArI zabdo ahitapaNe pariNamyA yuvAna sArthavAha yuvAnInA AvezamAM AvI ga, tarata ja malayasuMdarI pAsethI putrane kheMcI lIdho ane eka gharanI aMdara tene purI, kAre tALuM lagAvI putrane sAthe laI pitAnI priyasuMdarI nAmanI strI pAse Ave. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkhanuM vAdaLa-yaLanI kasoTI-mArUne ghera vecANa 245 priyA ! Aje huM azenIkAmAM gaye hatuM, tyAMthI A lakSaNavAna, rUpavAna ane tejasvI putra mane maLI AvyA che. keI airiNa vyabhicAraNI strIe A putrane tyAga karyo hoya ema mArUM dhAravuM che. ApaNe putra vinAnA chIe. te putrane sthAne A bALakane ucherIne meTe kare, A pramANe jaNAvI pitAnA nAmanA eka bhAganuM nAma te putranA nAma sAthe joDI baLa evuM nAma ApyuM ane tene stanapAna karavA mATe eka dhAvane rAkhI. prakaraNa 38 muM. duHkhanuM vAdaLa-zIyaLanI kaTI-karUne ghera vecANI sAgaratilakamAM vadhAre vakhata na rokAtAM mehAMdha sArthavAha malayasuMdarIne bALAtkArathI sAthe laI pharI pAcho paradeza javA mATe nIkaLe. sAgara tilaka moTuM baMdara hatuM. sArthavAhanI A vakhatanI saphara jalamArge javAnI hatI. samudramAM vahANe taiyAra karAvI karIyANA ethI bharI lIdhAM ane vilaMba na karatAM vahANe barbaLakuLa tarapha calAvyAM. bANanA veganI mAphakaja jahAja samudramAM cAlavA mAMDayAM dukhita malayasuMdarI manamAM guravA lAgI. are A durAzaya sArthavAha zuM mane samudramAM pheMkI deze ? athavA paradezamAM hAI kaI vecI deze? kaI paNa prakAre Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 malayasuMdarI caritra mane mArI nAkhaze ? khera ! je thavAnuM hoya te thAo. paNa mArA putranI zI gati thaze? putra duHkhathI duHkhINuM malayasuMdarI A vakhate jIvatAM paNa maravA jevI sthitimAM AvI paDI hatI, athu mukatA gadgad kaMThe sArthavAhane jaNAvyuM. sArthavAha ! te mArA putranuM zuM karyuM ? tene kayAM rAkhe che ? ghaNA khuzI thatA sArthavAhe jaNAvyuM. je mArUM kahevuM tuM mAnya karatI ho te tane tArA putra sAthe meLApa karAvI ApuM. eTaluM ja nahi paNa tArA savA mane pUrNa karAvI ApuM. sArthavAhane uttara sAMbhaLI, vyAvrataTI nyAye saMkaTamAM AvI paDelI malayasuMdarIe putra karatAM paNa zIyaLane adhika gaNI kAMI paNa uttara ApyA sivAya maunapaNuM dhAraNa karyuM. pavana anukULa hovAthI vahANa thoDA ja vakhatamAM barbaLakuLamAM AvI pahoMcyAM. jagAte cukAvI mAla badhe utArI pIThabajAra vecavA mAMDe. mAla vecAI rahetAM, te duSTa dRSTIe pitAne Adara nahi karanAra malaya suMdarIne kRmirAga karavAvALA nirdaya kArUnA kuLamAM ghaNuM dhana laI vecI dIdhI. tyAM paNa kAmAMdha purUe pitAnI strI karavA ane viSaya mATe zAma, dAma, daMDAdikathI prArthanA karI; chatA teNInuM mana lagAra mAtra paNa calAyamAna na thayuM. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dukhanuM vAdaLa-zIyaLanI kasoTI-kAne ghera vecANa 247 kharekhara strIo AvI daDhatAvALI ja hoya che. maraNAMta duHkha sahana kare che, tathApi svadharmathI calAyamAna thatI nathI, AvI uttama abaLAothI A bhAratabhUma garvita che temaja bIjA dezo karatAM A dezanI strIo potAnA ziyaLa rakSaNa ane ekaja pati mATe magarUrI dharAve che. malayasuMdarIe jyAre te kArUonuM kahevuM mAnya na karyuM tyAre te nirdaya yuvAna kArUlekee tenA zarIra upara cheda karI, AkhA zarIramAMthI rUdhira kADhayuM. AthI malayasuMdarIne mahAvedanA sAthe mUcha AvI gaI. cheDA divasa rUdhira kADhavuM baMdha karI, pAchuM zarIramAM rUdhira bharAyuM ke pharI paNa purvanI mAphaka rUdhira kADhI te mahAsatIne viDaMbanA karI. A pramANe malayasuMdarIe tyAM aneka dukhane anubhava karyo. te vicAra karavA (AgI ke aha! meM pUrve mahAna pApa upArjana karyuM che, nahitara eka pachI eka duHkhanI zreNuM mArA upara kema AvI paDe? are ! huM kyAM utpanna thaI? kyAM paraNI ane atyAre kyAM AvI paDI chuM ? ane hajI paNa keNa jANe mArA upara kevI Aphata AvI paDaze ? A sarva vipatti mAre te kaThera hadaya karI sahana karavI ja. karela karma bhegavyA sivAya chuTake nathI ja, Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 malayasuMdarI caritra eka divasa te lekee pharI pAchuM AkhA zarIramAMthI rUdhira kADhI lIdhuM malaya sudharI A duHkhathI mUcha pAmI acetananI mAphaka bhUmi para paDI gaI. tenuM AkhuM zarIra rUdhirathI kharaDAyeluM hatuM ke atyAre te gADha mUchamAM hatI kArUlako pitAnA gharanI aMdara kArya prasaMgamAM rokAyA hatA. te avasare AkAza mArgathI akasmAta eka bhAraMDapakSI tyAM koI na hovAthI mUrzita sthitimAM paDelI malayasuMdarIne upADIne te cAlatuM thayuM. prakaraNa 39 muM benI laDAImAM malayasuMdarI samudramAM bhAraMDapakSI ghaNuM moTuM janAvara-pakSI hoya che. hAthIne paNa upADIne AkAzamAM uMDI zake teTaluM tenAmAM sAmarthya hoya che. AmiSa-mAMsano kakaDo jANI te malaya suMdarIne upADI gayuM. te samudra upara thaI AgaLa jatuM hatuM rastAmAM eka bIjuM bhAraMDapakSI tene sanmukha maLyuM. pelA bhAreDanI cAMcamAM raheluM AmiSa levA mATe bIjuM bhAraMDa tenI sAthe yuddha karavA lAgyuM. A baMnenI laDAInA prasaMgamAM pelA bhAraMDanA mukhamAMthI malayasuMdarI nIce paDI. paDatAM paDatAM te paMcaparameSTi maMtranuM smaraNa karavA lAgI- samaraNa karatAM te samudramAM AvI paDI. AyuSyakarma prabaLa hovAthI e avasare eka meTe maccha pANI Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enI laDAImAM mAmasuMdarI samudramAM 249 upara taratA hatA malayasuMdarI kharAkhara tenI pITha upara AvI paDI. atyAre tenI mUrchA cAlI gaI hatI. duHkha khalAnA aneka vibhAgAnA anubhava karavA mATe AvI sthitimAM paNa te jIvatI rahI hatI. te vicAra kavA lAgI huM bhara samudramAM A macchanI pITha para rahI chuM. cAre dizAe jaLajaLAkAra sivAya bIju kAMI dekhAtu nathI. have ApaNI to taiyArI che. A maccha pANImAM taLIe cAlye. jAya teTalI ja vAra mAre mATe jIvita zeSa jaNAya che. gheADA vakhata pachI nirAdhAra sthitimAM maravuM paDaze, te pahelAM mAre jAgRta thavu joie. maravu Avazyaka che ane te paNu najIkamAM ja nirAdhAranA AdhArarUpa paramAtmAnuM zaraNa. smaraNu ane anazana vrata e mAre avazya karI levAM ke AtmA ane paramAtmAnA ArAdhanA pUrNAMka thayelu' maraNa, AgAmI janmamAM sulabha edhitA, dharmiSTa ane ucca kuLamAM janma, tathA aneka anukULa saMyogane meLavI ApanAra thAya. A pramANe vicAra karI te dharmAtmA satIe paMcaparameSTi maMtranA maraNu karavA pUrvaka arahita, siddha, sAdhu ane dharmanuM zaraNu aMgIkAra karyuM. A janmamAM karAyelA pApAne yAda karI AtmA ane paramAtmAnI sAkSIe tenI mAphI mAgI, aneka janmomAM paryaTana karatAM jANuthI ke ajANuthI thayelA vera virAdha sarva jIvAnI sAthe Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasu darInuM caritra . mAnasIka kalpanAe khamAvI dIdhA ane sAgArika anazana aMgIkAra karyu ke A AphatamAMthI mukata thAuM tyAre ja mAre bhAjana pANIne upabhAga leve. nahiMtara yAvajjIvana pata cAra prakAranA AhAranA tyAga che. A pramANe kAmAM aMte vakhatanI ArAdhanA karI te satIe paMcaparameSTi mahAmaMtranA jApa dasvare japavA zarU karyAM 250 malayasuMdarI pa McaparameSTi maMtranA jApa karI rahI che, te sAMbhaLI te macchane kAMI Azcaya lAgyuM hoya tema peAtAnI ka dharA-DAka vAMkI vALI vALIne vAraMvAra malayasuMdarInA sanmukha vhevA lAgyA. maccha gheADIvAra pANImAM sthira rahyo. tyAra pachI pANI para taratA taratA eka dizAnA sanmukha ghaNI jhaDapadhI cAlavA lAgyA, rahyo che. macchanI A pravRttithI malayasu darI vismaya pAmI vicAravA lAgI ke ahA ! A maccha Ama sukhe sukhe mane kayAM lai jaze ! kharekhara kaI hitasvI manuSyanI mAphaka A maccha vAravAra mArA sanmukha joI rUdhirathI kharaDAyelu' zarIra samudranAM pANInAM mAjA tha dhAvAI gayuM. maccha upara beThelI malayasuMdarI AgaLa javA lAgI. tene kAIM paNa IjA na thAya tevI rIte maccha pANImAM jhaDapathI cAlavA lAgyA ghaNA gheADA ja vakhatamAM uttama vahANanI mAphaka te sAgaratilaka nAmanA baMdara pAse AvI pahoMcyA. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ benI laDAImAM malayasuMdarI samudramAM 251 ja e avasare te baMdarane svAmI kaMdarparAjA azvAdi kIDA nimitte keTalAka subhaTo sAthe baMdara para Ama tema pharate hato. tevAmAM samudranI sapATI para purajozamAM cAlyA AvatA maccha upara teonI daSTi paDI. | maccha para ArUDha thayelA manuSyane dekhIne te sarve virya pAmyA. ApasamAM bolavA lAgyA. are ! Ate apUrva Azcarya ! garUDa para caDhelA zrIkRSNanI mAphaka A jalahastI para caDIne kaNa Ave che! rAjA-subhaTa ! A kinArA tarapha AvatA macchane ke manuSyane tamAre koIe kaI paNa IjA na karavI loke paNa kautuhalathI AkarSAI, maunapaNe ubhA rahyA ane AvatA macchane ekI najare jovA lAgyA. je bAju loko ekaThA thayA hatA. te bAjue mUkI bIjI tarapha kinArA pAse jaI maccha ubho rahyo ane pITha upara rahelI malayasuMdarIne pitAnI mRdu zeThavaDe haLave haLave utArI zuddha bhUmI para lAgI mUkI ane chevaTe namaskAra karI vAraMvAra malayasuMdarI sanmukha jete te macha pAchA samudranI aMdara cAlyA gaye. - prakaraNa 40 muM. kAmI kaMdarpanA hAthamAM malayasuMdarI malayasuMdarInuM zarIra atyAre aneka traNathI-chIdrothI bharapura hatuM vedanA, sudhA, tuSA ane parizramathI ghaNuM ja Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra5ra malayasaMdarI caritra azakta thaI gayuM hatuM. puruM bolavAnI paNa tenAmAM zakti nahotI. maccha pANImAM cAlyA gaye tyAra pachI kaMdarpa rAjA malayasuMdarI pAse AvyuM. avuM azakata zarIra chatAM tenI lAvayatA kaI taddana nAza pAmI nahatI malayasu darI sanmukha joI rAjA potAnA manuSyone kahevA lAgyo. A koI suMdara strI jaNAya che. paNa A macchane ane Ane saMbaMdha che ? AvA prayatnapUrvaka samudramAMthI bahAra lAvI teNe Ane ahIM kema mUkI ? vaLI te maccha vAraMvAra pAchuM vALI vALI joto kema cAlyA gayA? A vAtanI ApaNane kAMI samaja paDatI nathI. A strI ApaNane te sarva vAta jaNAvaze. AnA zarIra para nakacakrAdi samudra macchonA karelAM aneka sa cinha jaNAya che, tethI ema anumAna thAya che ke A strI samudramAM ghaNA vakhatathI paribhramaNa karatI haze. koI verIe Ane samudramAM pheMkI dIdhI haze. ? ke vahANa bhAgavAthI samudramAM paDI haze ? ke keI anya kAraNathI A macchanI pITha para AvI paDI haze? vigere vAtacIta karatA rAjAe sarva vAtanA khulAsA pUchavAnI IcchAthI malayasuMdarIne jaNAvyuM ke suMdari! huM sAgaratilaka baMdarane kaMdarpa nAmane rAjA chuM tuM bilakula bhaya na rAkhIza. mane javAba Apa tuM tenI putrI che ? AvA duHkhamAM kema AvI Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAma kaMdarpanA hAthamAM malayasuMdarI 253 paDI? ne A macche tane ahIM AvI rIte kyAMthI lAvI mUkI ? rAjAnA A zabdo sAMbhaLI malayasuMdarIne kAMIka AnaMda ane kAMIka kheda the. te vicAra karavA lAgI ke ahA ? hajI svalpa paNa mArA bhAgya jAgRta che. AzAnA kiraNane kAMIka prakAza paDavA ahIM saMbhava che. pelA duSTa sArthavAha pahelAM mane ahIM ja putra sahita lAvI mUkI hatI. teja A zahera che. mAro putra A zaheramAM ja che. mArA karmoe paNa mane pAchI ahIM lAvI mUkI che je mArA putranI ahIM kaI prakAre mane khabara maLe te huM tene maLuM, nathI jeuM ane aMkamAM rAkhI tenuM pAlana karUM. bIjI tarapha vicAra karatAM ahIM mane bhayanuM meTuM kAraNa che A kaMdarpa rAjA che. mArA pitA tathA mArA sasarAne verI rAjA tenI AgaLa mAre ghaNu gupta rahevAnuM che mArUM jarA paNa vRttAMta tene jaNAvavuM te mArA lAbhamAM moTuM nukazAna kartA che. mArA kuLa vaMzAdikanI tene khabara paDavAthI te mane herAna karaze, baLAtkArathI zIyaLa khaMDana karaze ane putrane paNa mArI nAMkhaze mATe AnI AgaLa mauna rahevuM te vadhAre ucita che, ItyAdi vicAra karI uDe niHzvAsa mUkI malayasuMdarIe jaNAvyuM rAjana ! A nirbhAgya manuSyanuM vRttAMta sAMbhaLavAnI tamane kAMI paNa jarUra nathI, tema lAbhadAyaka paNa nathI. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 malayasaMdarInuM caritra huM paradezanI rahenArI puNayanA nAzathI duHkhI thaI rauravanI mAphaka duHkhamAM reLAuM chuM. duHkha ane dayAnI lAgaNI utpanna kare tevAM malaya. suMdarInAM vacana sAMbhaLI levakoe rAjAne jaNAvyuM ke mahArAjA ! A strI duHkhanA bhArathI atyAre duHkhI thaI rahI che ane ISTa manuSyanA saMgathI bhraSTa thayelI jaNAya che mATe te bIlakula belI zakti nathI. te atyAre A strIne Ape kAI paNa na pUchavuM, paNa anukaMpA karavA lAyaka A strI upara keIpaNa jAtane upakAra kare teja egya che. rAjA-bhadra ! tuM atyAre atyaMta duHkhamAM che, temaja belI paNa zakatI nathI; tathApi tAruM nAma te kahI Apa. malayasuMdarIe maMda svare uttara ApyuM. mArUM nAma malayasuMdarI che. rAjAe sevake pAse tatkALa pAlakhI maMgAvI. pAlakhImAM malaya suMdarIne besADI te potAnA mahelamAM laI gaye ane saMrehinI avadhi maMgAvI tene sarva traNe upara lagAvI dIdhI, auSadhanA prabhAvathI tenA sarva vaNe ceDA ja vakhatamAM rUjhAI gayA. anukrame malayacu darInuM zarIra pUrvanI mAphaka kAMti ane zakitathI bharapura thaIAvyuM.. malayasuMdarInuM zarIra sArU thatAM rAjAe tene eka judA mahelamAM rAkhI, tenI sevAmAM aneka dAsa Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmI kaMdapanA hAthamAM malayasuMdara 255 dAsIo mUkyAM ane suMdara vastrAlaMkArathI niraMtara satkAra karavA lAgyA. catura malayasuMdarI cetI gaI. A sanmAna bhaviSyamAM mane dukharUpa nivaDaze, ema teNe nizcaya karyo. dharmaparAyaNa, paropakArI mahAtmAo ane mAtA, pitA, bhAI ItyAdi saMbaMdhI o sivAya vinA prajane je strIne Adara, satkAra thato hoya te samajavuM ke avazya temAM kAMI gUDha svArtha rahelo che, ane te vakhata jatAM kALAMtare pragaTa thAya che. A samajavA chatAM atyAre nirupAya hevAthI bhaviSyanI rAha jotI malayasuMdarI dharmadhyAnamAM tatpara rahI divaso gujAravA lAgI. anumAna kareluM bhaviSya satya thayuM. rUpa ane lAvaNyatAnI addabhUtatA jeI kAmI kaMdarpa rAjA camatkAra pAme. dAsI dvArA malayasuMdarIne teNe jaNAvyuM ke tuM mArI strI thavAne kabula thA, paTarANano paTAbhiSeka tane ja karavAne meM nirNaya karyo che. tArA mehaka rUpa ane guNe AgaLa tArA AdezamAM tatpara rahevAnuM mane kaI kaThINa nathI. ItyAdi zAma dAmAdi bhedathI dAsIe malayasuMdarIne rAjAne saMdeze kahI batAvyuM. uttaramAM malayasuMdarIe gusse thaI tene bahAra kADhI che DA vakhata pachI rAjA pite malayasuMdarI pAse AvyuM ane nehanI lAgaNIthI bolavA lAgyuM. "suMdarI ? mAruM vacana premapUrvaka tAre mAnya karavuM joIe. ubhaya Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25: malayasu darI caritra pakSI premathI saMsAra sukharUpa nivaDe che; chatAM jo mArU vacana prItithI mAnya nahi karIza teA khaLAtkArathI paNa huM tane bhegIza. mAruM mana tArA suMdara rUpa upara meAhI rahyuM che ? malayasuMdarI vicAramAM paDI. hu pahelethI ja jANatI hatI ke A AzayathI ja te mane ahI lAvyeA che ane AjaparyaMta mArA satkAra paNu A AzayathI ja te karatA rahyo che. Aje te gupta AzA teNe mArI AgaLa pragaTa karyAM che. are ! A mArA suMdara rUpane dhikkAra thA, A mane hara cauvana pAtALamAM jaI paDo. A rUpa ane kauvanathI ja huM ATalI kadanA pAmI chuM. huM samudramAM ja kema na DukhI gaI ? athavA te macche mane zA mATe samudramAMthI pAra utArI ke A naraka sarakhI mAnasika yAtanApIDa mAM pAchI huM AvI paDI. kharI vAta che ke miSTa manuSyane jyAre petAnA dhama jatA hAya athavA jyAM dharmanA nAza thatA hAya, tyAre te sthaLe ke te taraphanAM game tevA zArIrika sukha hAya, paNa te naraka samAna aniSTa ja lAge che. bAkI jene dhanI paravA ja nathI, bhavabhramaNathI khinnatA AvI nathI, tevA manuSyeA mATe te kAMI mAlavAnuM nathI. teva ene tA AvA prasaMge| AnaMdanI laharI samAna thaI paDe che. are ! A kAmAMdha rAjA khaLAtkArathI pazu mArUM zIyaLa khaMDita karaze, teA zIyaLa khaMDita thaya! pahelAM Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmI kaMdapanA hAthamAM malayasuMdarI 257 ja mAre koIpaNa upAyathI prANa tyAga kare te zreSTha che mArA A vicArane aneka mahApurUSoe sahAnubhUti ApI che. teo kahe che ke ' vara mRtyuna zIlasya, mNge| yenAkSatavrata : devatvaM labhate yAti, naraka tu kSatavrata : // 1 // maraNa pAmavuM te uttama che. paNa ziyaLanuM khaMDana karavuM te yogya nathI. pUrNa vratavALAM manuSya devapaNuM pAme che, tyAre khaMDita vratavALA manuSya narakamAM jAya che. - A daDha nizcaya karI malayasuMdarIe rAjAne jaNAvyuM. mahArAjA ! nyAyanika ane hitasvI rAjAe niraMtara prajAnuM putranI mAphaka pAlana kare che. tamArA jevA nyAyI rAjAe jayAre nyAyane tyAga karI AvA akAryamAM pravRtti karaze te A sarva prajAne anAyAse ja nAza thaye samaje. zuM jenuM zaraNa tenAthI ja jAya? - satInA zIyaLane vidhvaMsa karanArA pApI che A duniyAmAM potAnI apakIti phelAve che ane punarjanmamAM narakAdikathI tIvra yAtanAo bhogave che. satInA zIyaLanuM khaMDana karavuM eja prathama kesarIsiMhanI kezarA levAnI mAphaka ke daSTiviSa sarSanA mastaka parathI maNilevAnI mAphaka durghaTa che, tathApi koI pApI jIva te prayatna kare te satI strIe zrApa ApI potAnA zIyaLanA prabhAvathI bALIne bhasma karI nAkhe che. mATe he rAjana ! tAre ma-17 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 mayasuMdarI caritra cetavAnI jarUra che. tArA nirmaLa kuLane kalaMka nahi lagADa, tAro vaMza vizALa che. kuLa vimaLa che. tuM guNavAna che. mATe AvuM akArya karavuM te tane koI paNa rIte yogya nathI. A pramANe zAma ane bhedanA prayogathI te satIe rAjAne ghaNo bAdha Ape, paNa paththara upara pANI, kAmAMdha rAjA pitAnA abhiprAyathI pAcho na haTha ke A strInuM zIyaLa mAre baLAtkAre paNa khaMDita karavuM tenA zIyaLanI zakitathI bhale te mane bALIne bhasmIbhUta karI nAMkhe " - A pramANe vicAra karate kaMdarpa rAjA te avasare te malaya suMdarI pAsethI nIkaLI pitAnA mahelamAM AvyuM ane rAjakAryamAM kAme lAgyA. paNa te strInuM rUpa, tenI lAvaNyatA ane tenA hRdayavedhaka kaThera zabado te rAjAnA hRdayamAM zalyanI mAphaka sAlavA lAgyA. rAjAnA' javA pachI malayasuMdarI pachI dharmadhyAna karavAmAM sAvadhAna thaI. tenuM mukhakamaLa plAna thaI AvyuM tathApi zIyaLa rakSaNArthe maravAne paNa tatpara thaI rahI. " rAjA vicAramAM paDaye ke strIone svAdhIna karavAmAM baLanuM kAma nathI, keI paNa strI tenA kharA aMtakaraNa pUrvaka baLathI ravAdhIna thaI nathI, paNa prema, vizvAsa, vinaya, AzA, ane lAgaNIthI svAdhIna thaI zake che. mATe tene svAdhIna karavA mATe tene mIThAM vacanathI Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmI kaMdapanA hAthamAM malayasuMdarI samajAvavA mATe pharI keTalIka dAsIone makalI ane pite jAte paNa anukULa vacanathI samajAvI, chatAM A mahAsatInA eka romamAM paNa vikAra na thayA. temaja tenA vicAramAM jarA paNa pheraphAra na thayuM. AnuM nAma te satI strI ane Aja kharekhara zIyaLavrata kahevAya. rAjA cheDe vakhata zAMta raho. malayasuMdarIne chaMcheDavAnuM teNe mUkI dIdhuM. premathI svAdhIna karavA mATe dezAMtarathI je uttama vastuo pitAnI pAse bheTa tarIke AvatI hatI, te vastuo malayasuMdarIne bheTa tarIke mokalavA lAge. eka divasa eka pipaTa AkAzamArge cAlyA jato hatuM. tenI cAMcamAM eka suMdara ane pAkuM AmraphaLa-kerI hatI. ghaNA bhArathI te phaLa upADavAne zuka asamartha . rAjA A avasare mahelanI khulI agAsImAM beThe hato. pipaTa uDato uDate te agAsI upara AvyA eTalAmAM tenI cAMcamAMthI te phaLa vachuTI gayuM ane rAjAnA e LAmAM AvI paDayuM. ' rAja te phaLa pitAnA hAthamAM laI vicAravA lAgyo ke A phAlgana mAsamAM A pakava AmraphaLa kayAMthI? vicAra karatAM tene yAda AvyuM ke A nagaranI najIkamAM nikaTa na mano pahADa che. tenA ati viSama ane ardha uMcA zikhara para sadA phaLa ApanAra eka AmravRkSa che te AmraparathI phaLa laI A zaka uDa jaNAya che Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26. "yasuMdarI caritra ane phaLanA vizeSa bhArathI tenI cAMcamAMthI A phaLa ahIM paDyuM che. A phaLa pite khAuM ke A navIna AvelI strIne ApuM? athavA A apUrva kaLathI te strIne mArA para apUrva prIti jAgRta thaze, mATe tene ja khAvA mATe mokalAvuM. A pramANe vicAra karatA rAjAe najIkamAM ubhelA pitAnA sevakane Adeza ApyA ke are sevaka A AsaphaLa laI tame te navIna strI pAse jAe tene A phaLa Ape ane te mukAmamAMthI tene laI mArA aMte uramAM lAvI mUkebaLAtkArathI paNa Aje huM mArA manoratha pUrNa karIza. sevake AmraphaLa laI malayasuMdarI pAse AvyA. A amRtaphaLa rAjAe pote na khAtAM Apane parama prItithI bheTa mekalAvyuM che." A pramANe kahI te phaLa malayasuMdarInA hAthamAM mUkyuM. vismaya pAmI malayasuM darIe te phaLa takALa grahaNa karyuM. ahA ! mAre, pudaya jAgRta tha, akALe paNa AmraphaLa mane maLyuM. have sarva sArUM thaze. mArA zIyaLanuM avazya rakSaNa thaze. A pramANe vicAra karatI malayasuMdarIne te sevakae rAjAnA mukhya aMte uramAM lAvI mUkI. rAjA pAse A pI te sevakoe te suMdarIne aMte uramAM lAvI mUkayAnA samAcAra ApyA, rAjA paNa rAtrinI rAha jotA ghaNu kaTe divasa puro karavA lAge. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI potAnA zuTikA kA che tema che kAmo kedapanA hAthamAM malayasuMdarI 21 malayasuMdarI ciMtavavA lAgI. A kaMdarpa sajA viSayAMdha thaI mane aneka prakAre karthana karaze. pitAne duSTa abhiprAya purNa karavA mATe Aje mane aMte uramAM lAvavAmAM AvI jaNAya che. zIyaLa rakSaNa mATe mArA svAmIe ApelI TikA mArI pAse che. AjaparyaMta AmraphaLanA abhAve teno upayoga mArAthI banI zakyo nathI. Aje anAyAse te phaLa maLI gayuM che mATe hamaNAM ja te prayoga ajamAvuM ema vicAra karI pitAnA dhamIlamAMthI-celAmAMthI guTikA kADhI AmrarasamAM ghasI koI na jANe tema pitAnA kapALamAM tilaka karyuM. | guTikAnA pregathI te suMdarI -kALa divya 35dhArI purUSa thaI gaye. purUSarUpa thavAthI tene ghaNo AnaMda thayo nirbhaya thaI aMte uranA mukhya dvAra upara zAMta citte beThe pitAnA mahelamAM ati addabhUta rUpavALA purUSane akasmAta pragaTa thayela ke AveluM jANI rAjAnI rANIe tyAM AvI vismaya purvaka vikasita netre nihALIne tene jevA lAgI ane ApasamAM bolavA lAgI ke, ahA ! divyarUpa ahIM kayAMthI ? zuM te pAtALamAMthI nIkaLI AvyuM ke AkAzamAMthI utarI AvyuM ? Ate keAI deva che ke vidyAdhara che? A pramANe bolatAM bolatAM ane te puruSane jotAM jotAM, jema caMdrodayathI samudramAM pANu uchaLe che tema te rANIonA zarIramAM kAma uchaLavA lAgyo teonA netra mana ane zarIra kAmathI Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rara ! madhyasuMdarI caritra vyAkuLa thayAM. phaLavALA vRkSane joI sudhAtura thayeluM vAnarAonuM ToLuM jema phaLa khAvA mATe utsuka thAya che. tema rANIonAM mana te puruSa sAthe kIDA karavA mATe utsuka thayA prasaratI sugaMdhavALI AzramaMjarI upara bhramare AvI paDe che, tema tenA zarIra upara te strIonA kaTAkSane samudAya ekI sAthe paDavA lAgyo. | A divya purUSane dekhI AkhuM aMte ura A pramANe visaMsthaLa thayeluM jANI, vimaya pAmelA paheredAroe rAjA pAse jaI te vAta jaNAvI. rAjA utAvaLA utAvaLo aMteuramAM Avyo AvIne jue che te dhIra, saumya, sukhAsIna ane sAkSAta kaMdarpa sarpa hoya te rUpavAna eka navIna purUSa dIThe, tene jatAMja rAjA bolI uThyo. are ! A purUSa keNa che! mahelamAM teNe kevI rIte praveza karyo ? A praznanA pratyuttaramAM rAjAne kAMI javAba na maLyo. rAjAe malayasuMdarInI tapAsa karAvI, paNa koI ThekANe tene po na lAgyo. bhrakuTI caDAvI rAjAe pratihArone puchayuM. are ! pelA AvAzamAMthI lAvIne hamaNAM AMhIM eka suMdarIne mUkI hatI te kyAM gaI pratihAree namratAthI jaNAvyuM. deva te hamaNAM ja A dvArapara beThI hatI. bahAra gaI ja nathI; kemake ame sarve A mukhya dvAra para pahero bharatA beThA chIe. } Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamI kaMdarpanA hAgamAM manapasuMdarI dvArapALanAM vacana sAMbhaLI rAja vicAra karavA lAgyuM ke kaI paNa prayogathI te suMdarIe ja A purUSanuM rUpa dhAraNa karyuM hoya ema saMbhave che. vizeSa - nirNaya mATe rAjA tene puchavA lAgyo ke are ? tuM ke che te amane kahI batAva. - malayasuMdarIe javAba Apyo ke, je huM chuM. te tuM zuM najare joI zaktA nathI ? - rAjA pharI vicAramAM paDayo. AnuM svarUpa vidyAdharathI ke siddha purUSanA vilakSaNa che. zarIra paranA cihe koI. sAmAnya purUSanA jevAM jaNAya che, tyAre veza te malayasuMdarInA jevo jaNAya che, tyAre A ja nirNitA thAya che ke malayasuMdarIe ja kaI paNa prakAre AvuM. rUpa dhAraNuM karyuM jaNAya che. rAjA-malayasuMdarI ! mArA manavAMchita bhAvanAne koIpaNa prakAre nahi icachatAM teMja kaI prayogathI A rUpa dhAraNa karyuM che , ; , , ' are subhaTo ! zuM juo cho Ane A mahelamAMthI, bahAra kADhI bIjA AvAsamAM rAkhI najara keda kare. A aMteuramAM vadhAre vakhata raheze, te mahAna anartha pedA - rAjAne hukama thatAM ja rAjapurUSoe tene bahAra kADhI najIkanA AvAsamAM potAnI dekharekha nIce najara Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 malayasuMdarI caritra * malayasuMdarIne ghaNe harSa thaye. pitAnA zIyaLanuM rakSaNa thayeluM jANe tene AnaMdano pAra rahyo, te vizeSa prakAre dharma dhyAnamAM sAvadhAna thaI rahI. - ATalAthI ja tenA duHkhano pAra Ave tema nahetuM ke, kaMda" rAjA tene choDI mUke tema nahotuM, DIvAra thatAM ja rAjA tenI pAse AvyA ane aneka prakAranA anukULa upacArathI pUchavA lAge. . are suMdarI ! teM purUSanuM rUpa zA mATe ane kayA pragathI banAvyuM ane have pharI pAchuM strI rUpa kevA prayAgathI banaze ? : - A praznano uttara malayasuMdarIe manapaNa rUpe ja Ape. arthAt kAMI uttara na ja ApyuM. kharekhara e keNa mUrkha manuSya heya ke pitAne thayele vijaya tene mUkI daI pitAne parAjya thAya te rIte zatrune batAvI Ape. . . . . . . - jyAre malayasuMdarI taraphathI kAMI paNa uttara na maLe, tyAre krodhAtura thaI rAjAe tene ghaNe mAra mAryoparAdhIna suMdarIe te sarva muMge meDhe sahana karyuM. A pramANe rAjAe mAra mAravAnuM kAma cAluM ja rAkhyuM. niratara mAranA prahArathI duHkhI thaI teNe vicAra karyo ke, mAre A sthaLathI keI paNa prakAre have cAlyA javuM e ja zreyaskara che. te ja A. naraka sarakhA duHkhane aMta Avaze, tema ja purUSanuM rUpa hovAthI bIje ThekANe Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmI kadapanA hAthamAM malayasuMdarI 265 ''' tevI rItanA parAbhava thavAnuM kAraNa paNa nahi ja mane. A IrAdAthI ahIMthI nIkaLI javA mATe teNe prasa Mga zeAdhavA mAMDayA. eka divasa rAtrie sarve paheredArone nidrAmAM paDelA teNe dIDA, A avasara joI koI na jANe tevI rIte te tyAMthI nIkaLI nagaranI bahAra AvI strIjAti hAvAthI temaja anubhava ane dhaiyanA abhAve tyAMthI dUra nAzI chuTavAnI tenI himmata na cAlI. A duHkhamAMthI chuTavA mATe chelle upAya maMraNane ja zaraNa thavu ema ni ya karI te eka jINu gharanI bhIMta pAse jai ubhI rahI. maravAthI ke ApaghAta karavAthI kei paNa vakhata duHkhaneA nAza thatA nathI, paNa ulaTu Artta ke dra dhyAna vizeSa prakAre kama badha thAya che ane tethI bhaviSyamAM te duHkhamAM vadhArA thatA rahe che. ka baMdhananA kAraNane jANanAra vivekI malayasu darIe maravAne vicAra karatAM ghaNI moTI bhUla karI che; paNa kharI vAta che ke jyAre manuSye aneka prakAranI mahAnU vipattimAM AvI paDe che, tyAre viveka ke vicAraNA jhuma thaI jAya che. bhAna bhUlAI jAya che ane tethI ja A vivekI malayasu darIe duHkhathI kaMTALI maraNane zaraNa thavu gya dhAryu haze. AvA mahAna duHkhamAM rAgAdi upadravezamAM manuSya AtmabhAna bhUlI jAya che, tenuM kAraNa ema jaNAya che Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ }} malayasudarI caritra ke temanA dharma abhyAsa, viveka ke vairAgya e tAMbA vakhatanA ke daDhatAvALA hAtA nathI. jo lAMbA vakhatanA anumava ane te pazu dRDhatA pAmeaA hAya tA game tevI aphatamAM pazu te peAtAnuM bhAna ke kabya bhUlI jatA nathI. A mATe jJAnI purUSa pAkAra karI ApaNane cetAve che ke tame nira Mtara sAvadhAna thAo. kSaNe kSaNe Atma upayeganI jAgRti rAkhA. AkhI jIMdagIparyaMta tamArA - kata byAne ane tane potAne bhUlA niDu evA daDha abhyAsa ja tamArUM kharekhara hita ke rakSaNa karanAra che. A jINu dIvAlanI najIkamAM ja eka mATe adhakupa nAmaneA gaDana paNa pANI vinAnA kuvA hatA. AjubAju pharatA pharatAM malayasuMdarInA jovAmAM AvyA te kuvAnA kinArA para ubhI ubhI vicAra karavA. lAgI. - hamaNAM ke prabhAte rAjAne khabara paDaze ke tarata te mArI pAchaLa avazya Avaze. mane nAzI gayelI jANI rASAMdharAjA vividha prakAre mAra mArI mane mArI nAMkhaze, tene hAthe maravA karatAM A kuvAmAM jhaMpApAMta karI ArAdhanA ke jAgRtipUrvaka pAMtAne hAthe maravuM te mane potAne zraya jaNAya che. Ama nirNaya karI paMcaparameSTi maMtranuM smaraNa karavA pUrvaka (samudramAM paDyA pachI pahelAM jevI rIte ArAdhanA karI hatI tevI rIte) aMtyata vakhatanI ArAdhanA karI. maravAnA abhiprAya paNa thayA che. tathApi pAtAnA pati mahAkhala taraphanA prema ke bhaktibhAva khIlakula Adeza Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmI kaMdapanA hAthamAM malayasuMdarI thayo na hato. chevaTe dudhavane eLe jo ApatAM teNe jaNAvyuM ke e verI dava! mArA snehI baMdhuvarga taraphathI vigaNa banAvI teja mane duHkhanA bhajanarUpa karI che. nisIma kheDavALA priyatama mahAbaLanI sAthe paNa te ja vigaNa karI che. A dudeva! tArAmAM ja sukhadu:kha ApavAnI koI apUrva gupta zakti rahelI che. te tuM ja mArA para prasanna thaIne anya janmane viSe paNuM mane " mArA priyatamane meLApa karAvI Apaje." - he vanadevIe ! ane vanavAsI pazu, paMkhIo! mArA svAmI mahAbaLa kaI paNa sthaLe tamArA jevAmAM , Ave te tene mArA chevaTanA namaskAra pUrvaka jaNAvaze ke vigaNa ane dukha sahana karavAne asamartha kAyara, malayasuMdarIe A kuvAmAM jhuMpApAta karIne potAnA prANane tyAga karyo che ane anya janmamAM paNa tamane maLavAnI rAha jotI rahI che. - A pramANe devane elabha ane vanadevI Adine bhalAmaNa karI te aMdhakuvAmAM jhuMpApAta karavAne malayasuMdarI taiyAra thaI rahI che ane chevaTanuM paMcaparameSTi maMtranuM. maraNa kare che. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 malayasuMdarI caritra prakaraNa 41 muM, aMdhakavAmAM viyAgIne meLApa akRtrima premane taMtu, vicagInI zodhamAM chevaTe maraNa paryata laMbAya che. kharA premIe pitAnA premapAtranI pAchaLa prANArpaNa kare che. sukhe sukhI ane dukhe dukhI sukhamAM AgaLa ane duHkhamAM pAchaLa cAlanAra kharA premIo che. Aphata, vipatti viyega ke duHkhanA avasare ja premIonA premanI, snehIonA snehanI ane , rAgIonA rAganI khabara paDe che. saMkaTa Ave dago denArAe premI nathI, snehI nathI. prema, saneha, ke rAgane bAne paDadA pAchaLa rahI phelI khAnArAM, gIdhaDAM, zvAna ke zIyALI A che. " * mahAbaLane prema akRtrima hato. malayasuMdarInI Aphata dUra karavA, tenI zodha mATe rAjabhavane tyAga karI ekalo nIkaLI paDe hatA te dhArata to bIjI aneka rAjakumArInuM pANigrahaNa karI zakata tene prama atyAranA pAmara jInA je nahotuM ke eka hayAta strIne vaLAvIne bIjI strI karI bese. ratrInuM maDaduM hajI mazAne paNa pahoMcyuM na hoya te pahelAM te rAtI pAghaDI bAMdhI bIjI strInI sAthe saMbaMdha nirNaya karI bese. kharekhara AvA viSayAMdha ane svArtha sAdhaka sAdhuonA karatAM strIone temanA prema mATe hajAra dhanyavAda Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaMdhavAmAM viyogIne meLApa ra69 "Apa ghaTe che ke game tevI strI tenA dhaNInI pAchaLa eka bAra mAsa parvata tenA premane saMbhAre che. udAsIna rahe che, udubhaTa vezane tyAga kare che. sarasa AhAra taje che tapazcaryA kare che ane ghaNuM kulIna kAMtAo yAvat jIvana paryaMta anya purUSano svIkAra nahi karatAM brahmacarya pALe che. ane tapa, japa Adi kriyAo karI AkhI jaMdagI dharmadhyAnamAM pasAra kare che. malayasuMdarInI zodhamAM mahAbaLane lagabhaga eka 'varSa thavA AvyuM hatuM, chatAM koI ThekANe tenA samAcAra paNa maLyA nahi tethI Aje te nirAza thaI gayo hato. rastAne parizrama, sudhA ane tRSAthI te kaMTALI gaye hate. ane have je tenI kAMI paNa khabara na maLe te tenI pAchaLa prANa arpaNa kare e chevaTanA nirNaya para AvyuM hatuM. saMdhyA vakhate Aje ja te sAgaratilaka baMdara para AvI rahyo rastAnA vizeSa parizramathI AgaLa na jatAM DIvAra pahelAM je dIvAlanI ethe malayasuMdarI DIvAra ubhI hatI, te dIvAlanA pAchalA bhAga tarapha mahAbaLa suI rahyo hato. parizramathI te thAkI gayA hatA; chatAM priyAne viyegAgni eTale badhe tene saMtapta karato hato ke tethI jarA mAtra paNa nidrA AvatI nahatI te sute suto eja vicAra karato Do ke have mAre te darInI Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 malayasuMdarI caritra zodha kyAM karavI ? kema ke meTAM moTAM zahera, jaMkale, pahADe, guphAo ane reno vigere aneka sthaLe huM pharI va chuM. te sarva sthaLe ghaNuM bArIkAIthI meM tenI zodha karI che, tathApi tene kAMI paNa patto maLe nathI, have zedha karyA vagaranuM A zahera ja bAkI che. prabhAte ahIM tenI tapAsa karIza. AvA vicAramAM mahAbaLa guMthAyA hatA. tyAM deva upAlaMbhanA chevaTanA malayasuMdarInA zabdo tene karNagecara thayA. te vicAramAM paDe. ahA ! A apUrva zabdo mArI priyAnA sarakhA kaI duHkhI suMdarInA chelA maraNasUcaka saMbhaLAya che. huM tyAM jAuM ane tene maLuM. tene dilAse Ape ane banI zake te tenuM duHkha dUra karUM. ItyAdi vicAra karato mahAbaLa tarata ja Ubhe thaye dizA taraphathI te zabdo AvatA hatA te dizA tarapha deDa. deDatAM doDatAM tene mATe avAje jaNAvyuM. suMdarI - sAhasa nahIM kara. tuM marIza nahi. cheDo vakhata vilaMba kara, vilaMba kara. mahAbaLanA A zabda kAnapara paDe te pahelAM te aMdhakuvAmAM malayasuMdarIe yAhema karIne jhaMpalAvI dIdhuM. mahAbaLa paNa kAMI kAyara nahote, tema teno neha paNa kAMI o cho na hato. jene mATe rAjyabhava mUkI AvI pathikavRtti ravIkArI hatI, te priyA have kAMI cheTI nahatI. arthAta ceDA ja hAthane AMtare hatI. tene 1 pAmaro-athavA viSayanA nikhArIo, Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kavA; aMdhavAmAM vidyagAne meLApa mATe kAMI vAra lAge tema na hatuM. malayasuMdarInI pAchaLa mahAbaLe paNa teja kuvAmAM paDatuM mUkyuM. kuvAmAM paDyA pachI mahAbaLe hAthanA sparzathI tapAsa karI te pitAnI pahelAM paDele purUSa gADha mUcchamAM paDa hato. tene kAMIka vizeSa vedanA thatI hatI; chatAM maMda maMda svare te eTaluM bolatuM hatuM ke, mane mahAbaLane meLApa thaze mahAbaLa vimita thayA. pitAnA hAthathI tenuM zarIra dabAvavA lAge; DIvAre mUrchA vaLatAM tene : tanya AvyuM. mahAbaLa vicAramAM paDaze ke, A purUSa mane saMbhALe che ke mArA nAmavALA keI bIjA purU ne yAda kare che teno nirNaya karavA mATe mahAbaLe tene jaNAvyuM ke sAhasika ! tuM koNa che ? ane kuvAmAM te zA mATe jhuMpApAta karyo ? ' malayasuMdarIe mahAbaLane zada oLakhe, teNe jaNAvyuM ke, tame keNa che ? mArI pachADI kuvAmAM paDavAnuM tamane zuM kAraNa hatuM. vagere mAre puchavAnuM che, paNa te sarva vAta ApaNe pAchaLathI karIzuM prathama te mArA kapALamAM raheluM tilaka tame tamArA thuMkathI bagADI nAkhe eTale mArA pudayathI prApta thayelA purUSa AgaLa mArUM sarvavRttAMta huM nivedita karUM. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 malayasuMdarI caritra - mahAbaLa A vAtane marma samajI gaye, pitAne niSTayukatathI thuMkathI tenuM bhALa maryAdita karyuM ke tarata ja te purUSa strIrUpe thaI gaye arthAta malayasuMdarInuM svAbhAvika rUpa thayuM. . . ! - A avasare kuvAnI bhIMtanA eka polANamAM rahelA sarve pitAnI phaNA bahAra kADhI. tenI phaNA upara tejavI maNi hovAthI tenA tejathI kuvAmAM prakAza thaze. viyegI daMpatIne tAmilana mATe prakAza karI, sarve bhaviSyamAM thanAra, udayanI AgAhI batAvI. priyAne nirakhavA mATe utkaMThita thayelA mahAbaLe maNinA prakAzanI madadathI pitAnI pAse ubhelI malaya suMdarIne dIkI, tene joI mahAbaLa bolI UDaze. ahA ! zuM Aje vAdaLa vinAnI vRSTi ! jenI zodha mATe bhamI bhamIne thAkI gayo, chatAM koI ThekANe nahi jaNAyelI suMdarI Aje vidhivege aMdhakRpamAM maLI AvI. malayasuMdarI- vidhi ! jenA viyogathI mAthe dukhanA DuMgare ugyA, jenA meLApanI AzA mUkI Aje maraNanuM zaraNa lIdhuM che, te svAmIne Ama akasmAta meLApa thaye te mArA ahobhAgyanI nizAnI che A pramANe bolatAM daMpatI paraspara bheTI paDayAM netramAMthI harSAbuno pravAha chuTa. | mahAbaLa-priyA ! AjaparyaMta tAre sarva vRttAMta mane jaNAva. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhakuvAmAM viyAgIne meLApa 273 mahAbaLanA AdezathI malaya suMdarIe kaMpatA zarIre dukhita hRdaya ane jharatA A pravAhe anubhavele sarva vRttAMta nivedita karyo. A vRttAMta sAMbhaLI mahAbaLane ghaNuM dukha thayuM. tenA netramAMthI AMsune pravAha vahevA lAgyo. hA! hA ! devI ! zuM AvA duHkhano anubhava karavA mATe ja tAre janma le che? tuM AvA asahya dukhArNavamAM paDI ! sukumAra ane bhegane egya A zarIra te A duHkha kevI rIte sahana karyA ? athavA kharI vAta che, karela karma anubhavane nyAya keIthI paNa ulaMdhana karI zakAtuM nathI. suMdarI ! sArthavAhe laI lIdhela apa patra hAla malayasuMdarI-ravAmInAtha ! te sArthavAhe Aja nagaramAM koI paNa sthaLe putrane mUkaye che, paNa cokkasa ThekANuM sivAya te bALaka ApaNane kevI rIte maLI zakaze? mahAbaLa-mArA viga pachIthI Ape kevI rIte divase pasAra karyA. mahAbaLe bhIlarAjAne chatI AvyA pachIthI Aja paryatane pitAne anubhavele sa vRttAMta jaNa A pramANe anya vArtAlAparUA amatathI kRtiTapune tRpta karatAM rAtrI pUrNa thaI pabhAta thayuM. pa-18 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 layasuMdarI caritra keTalAka vakhata pachI paheregIro jAgRta thayA. tapAsa karatAM rAjAe soMpela navIna purUSa jovAmAM na AvyuM. tarataja rAjAne khabara ApI. aneka purUSone sAthe laI pagale pagale tapAsa karatAM rAjA chevaTe kuvA upara AvI pahoMce kuvAmAM tapAsa karatAM strI, purUSa ane jovAmAM AvyAM. rAjAne ghaNe vismaya thayo. te vicAravA lAgyA ke, A purUSa tene keI priya saMbaMdhI jaNAya che. malaya suMdarI tenI sAthe vArtAlApa karI rahI che. temaja tenuM svAbhAvika svarUpa paNa ahIM pragaTa thayuM jaNAya che. ahA ! zuM A purUSanuM adbhUtarUpa che. tenuM saubhAgya tenuM yauvana ! A bannene saMga paNa yogya che. vidhipaNa kharekhara vidvAna ja che ke A baMnene anukuLa saMga meLavI Ape che. svargamAM rahela deva devInI mAphaka ke rati ane kAmanI mAphaka A DuM zobhe che. A lekamAM A baMnene janma saphaLa che. vigere vicAra karatAM te kaMdarpa kaMdarpa rAjAe kuvAmAM rahelAM daMpatIne jaNAvyuM ke, "huM tamane abhaya ApuM chuM tame banne jaNa kuvAmAMthI bahAra Ave. A rajaju sAthe bAdhelI mAMcIe kuvAmAM mUkavAmAM Ave che tenA upara tame caDhI bese. eTale huM tamane bahAra kaDhAvuM chuM." malayasuMdarIe mahAbaLane jaNAvyuM. priya ! Aja kaMdarparAjA viSayAMdha thaI mAre pagale pagale ahIM AvyuM jaNAya che. A kAmAMdhArAjAe mane ghaNA divasa sudhI Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhakuvAmAM viyAgInA meLApa 275 kadanA karI duHkha Apyu che. mane moTo bhaya rahe che ke te mArA para Asakta hAvAthI Apane mArI nAMkhaze. mahAbaLa--kAMtA ! je A kuvAmAMthI kAI paNa makAre huM bahAra nIkaLIza te pachI tene ghATa ghaDavAnA sava upAye zeAdhI kADhIza ane pachI niya thaI svadeza jaIzuM', mATe bhaya nahi kara. eka mAMcIpara tuM caDhI besa ane khIjI para huM caDhI besu chu.... malayasu darIe AjJA mAnya karI, anne jaNa eka eka mAMcIpara caDhI beThAM. rAjAe te mAMcIe upara khecavA mATe sevakane AjJA ApI, rAjAnA ucchedya mATe ja jANe pAtALamAMthI sarpa karaDIyA khar3Ara kADhatA hAya tema UMce khe catA ane mAMcIe. kuvAnA kAMThA najIka AvI, eTale malayasuMdarInI mAMcI rAjAe pahelA bahAra kaDhAvI. mahAkhaLanI mAMcI kuvAnA kAMThA najIka AvelI rUkhI mahAbaLane khetAMja rAjA vicAramAM paDayA. ahA ! AvA nisImarUpa lAvaNyatAvALe juvAna pati jeNe svIkAryA che te strI 4NI tADanA karavA chatAM paNa aLelA aMgArA sarakhA rUpavAna mArA sanmukha paNa jue kharI ke ? jyA sudhI A purUSa jIvatA che tyAM sudhI A strI mArI IcchA kareja zAnI ? kharI vAta che maNinI IcchA pattharane samAgama karavAnI hAya ja nahi. tyAre zuM karavuM ? are zuM karava.nA vicAra za Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 mavayasudarI caritra mATe karo ! chelle upAya ajamAvI de. ! Ama nirNaya karavAnI sAthe ja mahAbaLanI mAMcInA dera pitAnA hAthamAM rahelI talavArathI tarata ja kApI nAkhyAM derI kapAtAnI sAthe ja mahAbaLa pAchA kuvAmAM jaI paDe. mahAbaLane kuvAmAM pAche nAkhyo jANIne tenI pachADI malaya suMdarI jhuMpApAta karavA deDI, paNa rAjAe tene jorathI pakaDI rAkhI ane ghaNI mahenate tene bAMdhIne rAjA pitAnA mahelamAM laI gaye. | mahelamAM lAvI rAjAe tene pUchayuM, suMdarI ! te koNa hatA ? tenuM nAma zuM che ? te tane kevI rIte maLe ? kyA gAmane rahenAra che ? ityAdi aneka khulAsA malayasdIne pUchayA, paNa teNe te saMbaMdhI kaI paNa uttara na ApatAM kevaLa rUdana ja karyA karyuM, bhejane paNa bIlakula na lIdhuM ane kevaLa maravAne ja utkaMThita thaI rahI. keTalIkavAre teNe rAjAne jaNAvyuM ke, huM te purUSane dekhIza teja bhajana karIza, rAjAe vicAra karyo ke te purUSane bahAra kADhavAthI mane phAyade zuM? bhale be cAra divasa bhUkhI rahe. chevaTe mAruM kahevuM mAnya karaze, te puruSa ahIM haze te mArA sAmuM paNa jenAra nathI tema A aMtaHpuramAM Ane rAkhavI te gya nathI. tema A kadAca pUrvanI mAphaka purUSa thaI jaze te AkhA aMtapurane bagADaze. ItyAdi vicArathI cAre bAjuthI majabUta, junA avAvarU eka mahelamAM malayasuMdarIne rAkhavAmAM AvI ane tene pharate pilI Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ J) IVO) (63 ziyaLanuM rakSaNa kAmAndha kaMdapa rAjAthI , bacavA ane ziyaLanA rakSaNa mATe malayasuMdarInuM aMdhakuvAmAM paDavuM. mahAbaLanA kuvAmAM meLApa. kaMdarparAja dvArA mahAbaLa ane malayasuMdarIne kuvA mAMthI mAMcI nAkhIne bahAra kaDhAvavA. prathama malayasudarIne potAne AdhIna karavI ane pachI mahAbaLanA mAMcInA doraDu kApavuM. hakana. prikaraNa 41 pRSTha 276] mahAbaLa ane vIradhavaLano yuddha bala sArthavAhane choDavavA Avela rAjA surapALa tathA vIradhavaLa sAthe mahAbaLanuM yuddha, mahAbaLa kumAre bANanA agrabhAga upara mokalela patra rAjAne maLava, devI prabhAvathI mahAbaLanI jIta. L [ prakaraNa 49 pRSTha 327] Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ w saMyama aMgIkAra saddagurUnA upadezathI saMsAra asAra jANI mahAbaLa ane malayasuMdarI sayaMma aMgIkAra karyo. [ prakaraNa 6 4 pRSTha 418 ] munIne upasarga saMyama aMgIkAra karI mahAbaLamati vihAra karatAM karatAM sAgaratilaka nagaranI bahAra AvyA kanakavatine muninA AgamananA samAcAra malyA muni ekAMtamAM kAussaga dhyAna mAM rahyA tyAM kanakavatIe munine kASTa goThavIne Aga cApI samatAbha vine munI kevaLajJAna pAmI mokSa prApta da:rIlI [ prakaraNa 65 pRSTha 424 ] NAVA Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyamI apa sane majabuta pahero mUkI dIdhuM. rAjyakAryArthe rAjA sabhAmAM gaye mArA priyapati kuvAmAM zuM karatA haze? temAMthI bahAra kevI rIte nIkaLaze ! ItyAdi vicAra ane rudana karatI malayasuMdarIe te divasa pUraNa karyo, prakaraNa 42 muM kArAgRhamAM sarpadaMza malayasuMdarIne je mukAmamAM rAkhavAmAM AvI hatI te rAjagAdIne puravAnuM eka kArAguDa baMdIkhAnuM hatuM. tenI pAse koI paNa dAsa dAsI na hatuM. kevaLa te mahela bahAra AjubAjunA sipAhIo karatA hatA, rAtrI thaI, aMdhakAra cAre tarapha phelAye. pANI vinA jema mAchalI taraphaDe, tema pativiyegathI duHkhINI malaya suMdarI jamIna para Amatema ALaTavA lAgI. tene koIpaNa rIte te sthaLe rati na paDI. kAMto priya AvI maLe ane kAMte kaI prakAre jIvatavya UDI jAya Aja vicAra karatI Amatema ALoTatI hatI tevAmAM te avAvarA rathAnamAM eka bhayaMkara jherI sarSe AvI malayasuMdarIne DaMza dIdhe. * maraNa burI cIja che. malayasuMdarI ekadama bUma pADI UThI. are ! A mArA page duSTa sarSa vaLage che A pramANe bolatI deva gurUnuM smaraNa karavA lAgI. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 malaya suMdarI caritra malayasuMdarInI cIsa sAMbhaLI yAmike doDI AvyA. temaNe eka bhayaMkara sarpa malayasuMdarIne page vaLagelA dIThe. hathIArathI te sarpane teoe mArI nAMkhyo ane tatkALa rAjAne khabara ApI ke malayasuMdarIne sarpadaMza thayo che. viSayanehI rAjA AkuLa vyAkuLa thate utAvaLe utAvaLe tyAM AvI Ubhe. rAjAe tarataja zaheramAMthI maMtravAdIone bolAvyA, bhaMDAramAMnI jaDI buTTI ane maNi Adi sapanuM jhera utAravAnAM sAdhane maMgAvyAM te sarvane praga paNa tatkALa karavAmAM AvyuM chatAM jarA mAtra paNa jhera utaryuM nahi, paNa ulaTuM jhera vRddhi pAmyuM ane thoDA vakhatamAM AkhA zarIramAM jhera vyApI gayuM. haLave haLave itionI ceSTA baMdha paDI ane kevaLa maMdamaMda zvAsozvAsa zarIramAM vahevA lAge. maMtravAdIo maMtra bhaNIne thAkyA. maNuM ane jaDIbuTTIo palALI palALI, chATI chAMTI sarve thAkyA. paNa jhera na utaryuM. AvA saMkaTamAM AvI paDelI malaya suMdarIne nahi joI zakavAthI rAtri paNa tyAMthI cAlI gaI chatAM tene sajIvana sthitimAM AvelI jovA mATe sUrya udayAcaLa para AvI beThe. rAjAnA karelA sarva upAya nirarthaka gayA. te nirAza thaye chevaTamAM kAMIka sArI AzAthI udgheSaNuM karAvavA pUrvaka zaheramAM paDaha vagaDAvyuM. ke, sapanA viSathI mUcha Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 279 kArAyalamAM paNa pAmelI malayasuMdarIne je koI sajIvana karaze tene huM ' mAre raNaraMga nAmane hAthI. rAjakanyA ane eka deza InAma tarIke ApIza. A paDaha AkhA zaheramAM pharyo paNa koIe tene sparza na karyo tyAre kaMdarpa rAjA vizeSa nirAza thayA. eTalAmAM eka videzI purUSa AvI te paDahane sparze ane udyoSaNa baMdha rakhAvI sarpanuM jhera utAravAnuM ghaNu utsAhathI kabula karyuM. rAjapurUSe tene sAthe laI rAjA pAse AvyA. rAjapurUSee jaNAvyuM, mahArAjA ! A purUSa viSa pratikAra karavAne taiyAra che. rAjAe jarA vizeSa nihALIne tene sanmukha joyuM jotAM ja te purUSane oLakhI lIdha hA ! Ate teja purUSa che ke je kuvAnI aMdara malayasuMdarI sAthe meM dIThe hate. are ! tevA aMdhakRpamAMthI te kevI rIte nAka haze ? daivathI haNAyele e keNa manuSya che ke mArI AjJA sivAya tene bahAra kADhe ? te aMdhakRpamAMthI pitAnI meLe nIkaLavuM te te azakya ja che ItyAdi vicAra karatA rAjAe potAnuM kArya siddha karavA mATe krodhanA AkArane gepavI, kAMIka hasatA cahere jaNAvyuM. sapurUSa ! tuM malayasuMdarIne sajIvana kara. sajIvana thatAM raNaraMga hAthI, rAjakanyA ane eka deza huM tane ApIza. te purUSe jaNAvyuM. rAjana ! mane te vastuonI Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 malayasuMdarI caritra kAMI jarUra nathI phakta te malayasuMdarI strI mane je Apa te huM hamaNAM ja tene sajIvana karUM. A zabdo sAMbhaLI rAjA vicAramAM paDayo, are ! jene mATe ATalA divasathI herAna thAuM chuM, tene mATe rAta divasa sukhe nidrA AvatI nathI ane jene mATe A purUSane meM kuvAmAM pheMkI dIdhuM hatuM, te strIne sajIvana thayA pachI A purUSa laI jAya te pachI A A strI sajIvana thAya te paNa ThIka ane na thAya te paNa ThIka. kema ke te strI mAMrA upayogamAM te kAMI naja Ave! A IrAdAthI rAjA cheDA vakhata mauna rahyo, paNa DIvAre kAMIka vicAra karI javAba Ape ke he sapurUSa ! A strI sajIvana karyA pachI mAruM batAveluM kArya je tuM karI ApIza te A strI tane ApI daIza. mahAbaLe vicAra karyo ke satyavAna manuSyane azakya zuM che ? rAjA je kaheze te kArya karI ApIne paNa huM mArI strIne laI cAlate thaIza. ItyAdi daDha nirNaya karI teNe rAjAne jaNAvyuM. rAjana ! tame je kArya batAvazo te kArya karI ApIza. rAjAe te strIne sajIvana karavAno Adeza ApyA mahAbaLa rAjA sAthe malayasuMdarI pAse AvyA. A avasare malavasuMdarInA AkhA zarIramAM jhera vyApI gayuM hatuM ane gADha mUchamAM paDI hatI. pitAnI valabhAnI A avasthA dekhI tenuM hRdaya bharAI AvyuM, ghaNuM mahenate azru pravAha rokI rAkhe. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArApahamAM sapas mahAbaLa-nareMdra ! A strI sarvathA prANa rahita thaI hoya tema jaNAya che. tenA zarIranI ceSTA taddana baMdha paDI gaI che. zvAsocchavAsanuM halana calana paNa jaNAtuM nathI, chatAM huM mAro prayatna karI jouM. tame ahIM pavitra jaLanA chaTakAvavALuM eka mAMDaluM banAve ane sarva mANase ne ahIMthI bahAra javAnI AjJA kare. rAjAnA AdezathI rAjapuruSae tarata ja jaLa chaMTakAva karI eka pavitra mAMDaluM banAvyuM, eTale mahAbaLe rAjA pramukha sarva manuSyone te mukAma bahAra besavAnI pharaja pADI. ekAkI mahAbaLe viSa nivAraNa karavAno prayoga zarU karyo. maMDaLa AlekhI maMtrArcanAdi vidhi karI de vakhate dhyAna dharI mahAmaMtranuM smaraNa karI, pitAnI kammaramAM rahele maNi bahAra kADhI nirmaLa pANIthI tenuM prakSAlana karyuM ane pachI te pANI malayasuMdarInA netre para chAMTayu. tenI asarathI haLave haLave tenAM netre kAMIka khulavA lAgyAM. thoDIvAre mukha para pANI mUkayuM, tethI dhIme dhIme dhAsa pAcho vaLe anukrame AkhA zarIra para pANI chAMTyuM ene DuM pANI pIvarAvyuM. A maNinA pANInI eTalI badhI tAtkAlika asara thaI ke cheDA ja vakhatamAM kumAranA AnaMda sAthe malayasuMdarI beThI thaI. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 malayasuMdarI caritra pitAnI pAse mahAbaLane beThele I malayasuMdarInA AnaMdano pAra na rahyo te kumAranI koTe vaLagI paDI ane harSane AMsu varasAvatI bolavA lAgI. priyatama! te aMdhakupamAMthI tame kevI rIte nIkaLyA ? ane mane kevI rIte sajIvana karI? mahAbaLa-priyA ! rAjAe mAMcInI rajaju chedI, nAkhavAthI huM mAMcI sahita kuvAmAM paDayo. mAMcI sAthe hevAthI mane vizeSa pIDA na thaI. huM jayAre kuvAmAM paDyo. tyAre pile sarpa paNa tyAMja hate. maNinA prakAzathI kuvAnI bhI te meM tapAsI lIdhI. te je ThekANe sarpa beTho hato. te ja ThekANe eka kAra mArA jevAmAM AvyuM. tyAM ADI zIlA lagAvelI hatI. tyAM gupta dvAra hovAnI zaMkAthI muSTinA prahArathI te zilA nIcI paDI eTale sarpa avaLuM mukha karIte suraMgamAM bhAgaLa cAlavA lAge meM paNa sAhasa karI te dvAramAM praveza karyo. ke sarpa paNa masAla pakaDanAranI mAphaka AgaLa vadhyA. meM nirNaya karyo ke A suraMga koI paNa ceranA gupta sthAna tarIke che. te AnuM mukhya dvAra paNa AgaLa avazya levuM joIe. vaLI A sarpa masAla pakaDanAra sevakanI mAphaka AgaLa cAle che, te avazya mArAM puya hajI jAgRta che. A pramANe vicAra karato huM AgaLa keTalIka bhUmi gayo, teTalAmAM sarpa akasamAta keI sthaLe nAzI gayo. tethI guphAmAM aMdhakAra vyApI rahyo aMdhakAramAM paNa AgaLa cAlatAM sAme eka paththara sAthe huM athaDAyo-bhaTakAyo Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 kArAhamAM sapaDaMza eTale te paththara upara jorathI pATuno prahAra karyo. tethI te suraMganuM dvAra khulI gayu dvAra khulatAM jema garbhAzaya mAMthI jIva bahAra AvyuM ane punarjanma thaye heya tema huM pitAne mAnavA lAgyo. pharI jIvanane mane vizvAsa Avyo. sapanA lIsoTAne jete huM sAvadhAnapaNe tyAMthI AgaLa cAlyo. the Deka dUra jatAM eka zilA upara kuMDALuM karI beThelA te sapane meM dITha. nAgadamanI vidhA vaDe te sapane vaza karyo ane tenA mastaka paranI maNi upayogI jANuM laI lIdhI. pahADathI utaratI nadInA najIkamAM rahelA umAzAnamAM A guphA hovAthI mane khAtrI thAya che ke te coranI guphA hevI joIe; paNa te baMdha ane avAvarU hevAthI cera maraNa pAmyo haze. ema dhArI teja zilAvaDe te guphAnuM dvAra pAchuM meM baMdha karyuM. A rAjA taraphathI mane anyAya ane anartha thaze ema jANavA chatAM paNa tArA virahane nahi sahana karI zakavAthI huM tyAMthI siddha zahera tarapha vaLe zaheramAM AvatAM ja jANe tane sajIvana karavAnuM mane niyaMtraNa thatuM hoya tema paDaha vAja saMbhaLAyo. lokone meM paDaha vajAvavAnuM kAraNa pUchyuM. teoe tAre sarpadaMza thayAne vRttAMta mane jaNavyo eTale meM tarata ja te paDatane svIkAra karyo ane sarpa pAsethI lIdhelA maNivaDe meM tane sajIvana karI. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 layasuMdarI caritra priyA ! A rAja pAsethI meM vacana lIdhuM che ke malayasuMdarI mane ApavI. mATe have tAre jarA paNa aghati na karavI. mane nizcaya khAtrI che ke tene rAjA mAre svAdhina karaze. A samAcAthI amRtathI sIMcAyelI hoya tema malayasuMdarI atyaMta zAMti pAmI. mahAbaLe rAjAne aMdara belAvI kahyuM, ke meM A strIne sajIvana karI che, tame AvIne juo. rAjA aMdara Avyo te svasthapaNe beThelI ane mahAbaLa sAthe vAtacIta karatI malayasuMdarIne dIThI. malayasuMdarIne jotAM ja rAjA premavazathI parAdhIna thayo ane mastaka dhuNAvI bAlavA lAgyo. ahA ! zuM A purUSanuM sAmarthya ! jenAM jIvitanI bIlakula AzA na hatI, tene amArA sukhanI sAthe ANe jIvitadAna ApyuM. rAjA-he sapurUSa ! tamAruM nAma zuM che ? mahAbaLa-siddhapurUSa ! A strIe kAle bIlakula bhejana karyuM nathI, te tene je yogya hoya te tame bhejana karAve. siddhapurUSa-zarkarAmizrita ukaLeluM dUdha lAve rAjAne hukama thatAM sevake sarva sAmagrI taiyAra karI lAvyA. mahAbaLe pitAne hAthe malayasuMdarIne bhejana kAze. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArAyalamAM sasa 285 siddhapurUSa-have mane rajA Ape, tamAruM boleluM vacana pALe. huM mArI strIne laIne mArA deza tarapha jAuM. sUrya megha ane samudranI mAphaka uttama purUSe bIlakula maryAdA evaMdhatA nathI. pitAnuM beleluM vacana nahi pALI je rAjAe maryAdAnuM ulaMghana kare che, te avazya pitAno ane tenA Azritone nAza satyatAne khAtara prajAe paNa rAjAne samajAvyuM rAjana ! A strI siddhane soMpavI joIe Ape boleluM ApanuM vacana satya karavuM joIe ane duHkhI daMpatIne sukhI karavAM joIe. A vAta rAjAne bIlakula rUcatI nahotI. te samIvRkSanI mAphaka aMtaramAM gADha ke pAnaLathI prajavavila thaI rahyo. thoDA vakhata mauna rahI anya vAtomAM te vAta bhulAvavA lAgyo. rAjA-siddhapurUSa ! A strI sAthe tamAre kAMI saMbaMdha che ? siddhapurUSa-hA, te mArI priya patnI che. devayoge te mArAthI vikhuTI paDI hatI. rAjA-tame tamArA kahyA mujaba mAruM eka kArya karI Apa. mAruM mastaka niraMtara dukhyA kare che, pIDA zAMta thatI nathI. ISTade jaNAvyuM che ke koI uttama lakSaNavAna purUSa maLI Ave, tene ciMtAmAM Avato Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 malayasuMdarI pariva bALavAmAM Ave, te citAnI rAkhI mastaka upara lagADavAmAM Ave, te mastaka pIDA zAMta thAya. A auSadha mane lAvI Ape. mahAbaLa A zabda sAMbhaLI vicAramAM paDayo. kharekhara ! A rAjA malayasuMdarImAM Asakta thayo che ane tethI tene levA badala mane mAravAne I che che pitAnA A duSTa AzayathI pahelAM ja tene koI paNa kArya karI ApavAnuM vacana mArI pAsethI mAMgI lIdhuM che. je huM tenuM A kArya nahi karI ApuM te te mArI strI mane Apaze nahi. A kArya paNa maraNa pAmyA sivAya karI zakavuM azakya jaNAya che. keTalIka vAra vicAra karI sAhasa avalaMbI teNe jaNAvyuM. rAjana ! A auSadha saMbaMdhI tamAre kAMI paNa ciMtA na karavI. AvuM durlabha auSadha paNa huM tamane meLavI ApIza. kArya thavAthI mane mArI strI pAchI sopI deje ane sukhe rAjya karaje. duSTa pariNAmavALe rAjA kAMIka hasIne bolyo popakArI siddha ! tame zuM kahe che ? mAre vizvAsa tamane nathI AvatuM ? A kArya siddha karI AvyA eTale tarataja tamArI strI tamane seMpI daIza. A pramANe kahI banene judA judA makAnamAM rAkhI pharate majabuta cokI pahere mUkI, harSa pAmate rAjA pitAnA maMdiramAM gayo. nAma - - --- Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 baLatI vitAmAM mahAbaLa prakaraNa 43 muM baLatI citAmAM mahAbaLa premIone premathA je AnaMda maLe che te AnaMda karatI vakhate zaka paNa hajAraghaNe thAya che. duHkhanI saMkhyA gaNanAtIta che. manane dAha asahya che. vacana te belavAne asamartha che, tyAre bIcAruM parAdhIna zarIra virahathI durbaLa thaI tenA meLApa mATe agnimAM paNa yAhema karIne jhaMpalAve to temAM Azcarya zAnuM ? mahAbaLe rAjAne kahevarAvyuM ke smazAna bhUmimAM lAkaDAne eka meTo Dhagale karAve. tamArA alaukika auSadha mATe bIjA uttama lakSaNavAna manuSyanA badale huM ja citAmAM praveza karI mRtakanI rakSA lAvI ApIza. rAjAnA AnaMdano to pAra na rahyo. joItuM hatuM ne vaide batAvyuM. TADhA pANIe kha>> gaI. bahAbaLane Adeza maLatAM ja rAjAe aneka gADAM bharI lAkaDAM samazAnamAM kalA vyAM. A vAta AkhA zaheramAM phelAI leka hAhAra karavA lAgyA. are ! AvA nirdoSa purUSaratnane vinA aparAdhe rAjA nAza kare che. zuM jIvatAM muelAM mRtakanI rAkhathI te mAthAne vyAdhI ja haze ? rAjAne bIje ja gUDha vyAdhi che. mahAbaLa kumAra aMtima avasthAne veza paherI saMdhyA samaye mazAnamAM AvyuM. ane rAjasubhaTe tenI Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 paNathadarInuM caritra AjubAju ubhA hatA. kheda, dayA AzcaryathI hajAro lokonI medanI bharAI hatI. A vRttAMtanI malaya suMdarIne khabara maLatAM ja tene ghaNuM duHkha thayuM. te pitAne dhikkAravA lAgI ke A mArA janmane ane zarIranI sauMdaryatAno dhikakAra thAo. A parakamI nararatnane anarthanI AphatamAM pADavAmAM huM anekavAra nimittabhUta thaI chuM. he nAthI tame hamaNuMja eka mahAna vipattine pAra pAmyA che. teTalAmAM vaLI A bIjI tenAthI paNa adhika ApattimAM kyAM AvI paDayA ? mArA eka pAmara jIvane bacAva khAtara aneka jene upakArI tamArA pavitra AtmAne tame zA sArU jokhamamAM nAkhe che ? rAjapurUSa tamane pakaDIne agnimAM praveza karAvaze. te duHsaha agnimAMthI tame kevI rIte nIkaLI zakaze ? priya ! jIvatAM ja agnijavALAmAM paDeluM tamAruM zarIra agnidAhanI pIDAne kevI rIte sahana karaze ? tame ahIM AvIne zA mATe maLyA ? ane sarpadaMzathI DasAyelI A pApiNIne zA mATe sajIvana karI ? tame ahIMthI bIje ThekANe cAlyA jAo, tamArA zarIrane bacAve. pApI rAjAnA hAthamAM kadI phasAvavAnI nathI paNa tame ahIMthI dUra thatAM ja A dehathI judo karI mArA AtmAne para lekamAM mekalI ApIza ItyAdi aneka prakAre dhikkAra, ALabhA prazcAtApa, zikSA ane vilApa Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLatI citAmAM mahAbaLa 289 karatAM tathA netravAthiI priyane jalAMjali detAM malayasuMdarIe pratijJA karI ke huM jyAre mArA svAmIne najare dekhIza, tyAre bhejana karIza zamazAnamAM amatema pharI eka sthaLe citA racavA mahAbaLa kumAre rAjapurUSone AjJA karI. kumAranuM zaurya, saudarya ane sAhasa joI raMjIta thayelA prajAnA aneka AgevAna manuSya, kAMIka duHkhI ane kAMIka krodhita thaI rAjA pAse AvI vijJapti karavA lAgyA. rAjana ! A mahAna anyAya thAya che. zakhanA bAnAthI paropakArI siddha purUSane Ama pazunI mAphaka mAre kaI paNa rIte yogya nathI. Ama karavA karatAM tenI strI pAchI na ApatAM tene jIvate ja javA deve e vadhAre che. rAjA-prajAjane ! A siddhapurUSanA jIvatAM te strI mArAM sanmukha te jotI nathI, paNa mAruM nAma suddhAM letI nathI tema te strI vinA mane bIlakula cena paDatuM nathI, eTaluM ja nahi paNa te strI vinA mAre AtmA A zarIramAM TakI zakaze ke kema, tenI paNa mane zaMkA che. "hA ! viSayAMdhatA. hA ! nirlajajatA. hA ! nirbaLatA prajAjanoe dIrdha niH sa mUko. rAja-huM AvI rIte saMkaTamAM paDa chuM. mATe mAre keIpaNa upAya nathI. jIvAjI pradhAna belAyA. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasa dardI caritra - prajAgaNA ! A vAtamAM tamAre vacce paDavAnI jarUra nathI. mA sakhadhAmAM tamAre kAMI paNa khelavuM. siddha maratA haiAya to maravA de. zuM tene mATe ApaNA . rAjAne ApaNe AvA saDakaTamAM paDelA joIzuM ? 290 pradhAnanAM A vacane sAMbhaLI prajAgaNa udAsa thaye.. teo ApasamAM . kheAlavA lAgyA. ahA ! jayAM rAjA te pApamAM pravRtti karavAvALA hAya ane pradhAna dubuddhi ApanAra hoya, tya! nyAya AzA zAnI ! tyAM prajAte sukha cAMthI hAya ! je rAjAenA potAnA mana para ATalA paNa aMkuza nathI, aneka strIe chatAM, viSayavAsanAnI zAMti nathI ane putra putrInI mAphaka mAnelI prajAne pAyamAlI karavA icche che, te rAjAe rAjaya karavA lAyaka nathI. teomAM rAjapaNAnI cAgyatA ja nathI. teone prajAe padabhraSTa karavA joie. ahA ! eka strI mAtrane kSAranA daMbhathI-rAkhanA bahAnAthI AvA purUSa ratnanA vinAza kare che, te hRSuddhienA mastaka para nizce kSAraja paDaze. A pramANe anyAnya mAlatA, manathI kaLakaLatA lAke pAchA pharI potAne ThekANe AvyAM. mahAbaLa kumAra leAkeAnA hAhArava vacce subhadrAthI viMTAyelA citA pAse Avyo. citA ghaNI ja uMcI ane paheAnI racavAmAM AvI hatI. lAkaDAnI kAMI kheTa naheAtI. kadAca citAmAMthI Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baLatI citAmAM mahAbaLa 291 najara cukAvI A cAlyA na jAya e AzayathI citAnI cAre bAju rAjAnA subhaTa pharI vaLyA hatA. mahAbaLa citA pAse Avyo tyAre lokonA hRdayamAM zekAgni pragaTa thaye, paNa jyAre teNe citAmAM praveza karyo, tyAre te zekAgni ubhu azrurUpe bahAra Avyo. arthAt leke raDavA lAgyA, rAjapurUSoe citAnI bAju lekenA zarIramAM duHkhAgni sAthe agni saLagAvyo bhaDabhaDATa zabda karI citA saLagavA lAgI. tenI jvALA AkAzamAM laMbAvA lAgI. ATalI agni chatAM citAmAM praveza karelA rAjakumAranA mukhathI nIkaLate sitkAra eTale paNa zabda jyAre na sa bhaLAyo, tyAre lAke tenAM dhIratvanI prazaMsA karavA lAgyA. jyAre citA saMpUrNa baLI rahI, tyAre rAjapuruSo tyAMthI pAchA pharI rAjA pAse AvyA ane sarva vRttAMta nivedita karyo. AjanI rAtrIe rAjA tathA jIvA pradhAnane mUkI AkhA zaherane le kene prAye sukhe nidrA na AvI. lekae siddhanuM maraNa ane rAjAne anyAya, A be vAtano vicAra karatAM kaSTathI rAtri pasAra karI. prabhAta thatAM ja mAthe rAkhIne moTe piTale laI bajAra vacce thaI rAjamaMdira tarapha jato te siddhapuruSa lokenA jovAmAM AvyuM. siddhane dekhI loke vismaya pAmyA. lokonA AnaMdano pAra na rahyo. teoe jaNAvyuM siddhapuruSa ! A tamAre mAthe zuM che? tame ahIM kevI rIte AvI zakyA ? Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malavasuMdarI caritra mahAbaLa-rAjA mATe te citAnI rAkha laI AvyA chuM. A pramANe uttara Apato mahAbaLa rAjamaMdiramAM Avyo rAjAnI pAse rAkhane pATale mUkI sidhe jaNAvyuM. jana ! te citAnI A rAkha che, durlabhamAM durlabha auSadha A che. have tamArI IcchAnusAra joIe teTalI tamArA mAthA upara nAkhe, jethI tamArA mastakane vya dhi zAMta thAya. rAjA-siddhapurUSa! citAgnimAM kema daSTa na thayo? "A ThekANe sarala thavAnuM kAma nathI, zaThaM prati zAThya kuryAta" A nyAyane yAda karI mahAbaLe jaNAvyuM. siddhapurUSa-rAjana ! huM citAnI aMdara baLIne bhasmibhUta thayo hato. mArA AvA daDha satvathI kheMcAI de mArI pAse AvyAM. teoe e citAne amRtanuM siMcana karyuM tethI huM pharI sajIvana thayo. sajIvana thaI tamAre mATe A rAkhanuM piTaluM bAMdhI huM ahIM Avyo chuM. rAjana ! A rAkha grahaNa kare tamAruM beleluM vacana pALe ane mArI strI ane pAchI seMpI gho. rAjA vicAramAM paDayo ke kharekhara ke pUrta che. subhaTenI najara cUkAvI citA bahAra rahyo jaNAya che ane subhaToe khAlI citA saLagAvI dIdhI che. devatA kevA ane vAta zI? A sarva tene prapaMca che citAmAM baLelo manuSya pharI pAcho sajIvana thAya ja zAne ! keTalAka guNAnurAgI manuSyae kahe ke, rAjadroho manuSyae Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 baLatI citAmAM mahAbaLa kahe, malayasuMdarIne khabara ApI ke siddhapurUSa rAkhanuM pioTaluM laI jIvato pAcho Avyo che. A khabarathI malayasuMdarInA harSane pAra na rahyo. mahAbaLane maLavAne atiutkaMThita thayelI malayasuMdarI rAjapurUSonI sAthe rAjasabhAmAM AvI. harSaghelI suMdarI mahAbaLane maLI. sabhAmAM ja ekAMta meLavI teNe mahAbaLane maLI. sabhAmAM ja ekAMta meLavI tene mahAbaLane pUchyuM. he nAtha ! citAmAM praveza karyA chatAM paNa Apa kevI rIte pAchA AvyA ? mahAbaLa maMda maMda svare jaNAvyuM. kAMtA ! huM pelA aMdhakuvAmAMthI je suraMgane raste thaI bahAra nIkaLe hata, teja suraMga dvAra upara meM AjubAju moTI citA khaDakAvI hatI ane vacamAM polANa rakhAvyuM hatuM. citAmAM praveza karyA pachI jyAre citA saLagAvavAmAM AvI tyAre te suraMganuM dvAra ughADI-zilA dUra karI huM aMdara gaye ane aMdarathI dvAra pAchuM baMdha karyuM. jyAre dvAra pAchuM khelyuM. AjubAju keI mArA dekhavAmAM na AvyuM, tyAre huM suraMgathI bahAra nIkaLyo ane rAkhanuM poTaluM bAMdhI ahIM AvyA A gupta vAta tAre bIlakula prakAzita na karavI. kema ke A duSTa rAjA mArA chidro joyA kare che. A daMpatIne, vAtacIta karatAM joI rAjA temanI pAse Avyo ane sarNa baLane kahevA lAgyo. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra'' - siddha ! A tamArI strIne tame bhojana karAve. kAle teNIe bIlakula khAdhuM nathI. sidhei malayasuMdarIne bhejana karAvyuM. bhejana karyA bAda mahAbaLe rAjAne jaNAvyuM. rAjana meM tamAruM kArya karI ApyuM che. have tame tamAruM vacana pALe. mane rajA Ape ke mArI strIne laI huM mArA deza tarapha cAlate thAuM. ' rAjA gabharAyo, have zuM uttara Ape te tene sujhayuM nahi. malayasuMdarI soMpavI te nahi ja. tyAre nA paNa na paDAya. tethI prajAmAM ItarAjI utpanna thAya. ItyAdi kAraNathI najIkamAM beThelA jIvApradhAnane sanmukha joI sahaja IsAra karyo. | maMtrIe cheDe vakhata vicAra karI rAjAnI marajI anusAra mahAbaLane jaNAvyuM siddhapurUSa ! tame rAjAnuM eka kArya karI ApuM. kharekhara ! dhIryavAna ane sAha sika che te eka bIjuM paNa rAjAnuM kArya karI Apo. A zaheranA najIkamAM ekachinataMka nAmane pahADa che. tenA eka viSama zikharanI pachADInI bAjumAM-uparanuM zikhara ane jamInane nIce bhAga tenA vacalA bhAgamAM niraMtara phaLa ApanAra eka AmravRkSa raheluM che. pUrva dizA taraphathI te zikharanI Toca upara caDAya che. kAraNa ke pazcima ke bIjI kaI paNa bAjuthI te upara caDavAne mArga nathI. te zikhara parathI AMbAne lakSa karI tenA upara paDatuM mUkavuM. te AMbAnA phaLe laI tyAMthI nIce Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baLatI citAmAM mahA 1La 295 jamIna upara pAchuM paDatuM mUkavuM ane te phaLo rAjAne lAvI ApavAM. siddha ! A kAma ghaNuM viSama che, chatAM tamArA jevA sAhasika purUSathI te banavA egya che. amArA mahArAjAne niraMtara pittanI pIDA sthA kare che ane AmraphaLa khAvAthI te pittanI pIDA zAMta thaze ema vaidyonuM kahevuM che. pradhAne A zabda sAMbhaLI kumAra vicAramAM paDayo ke Adeza ati duSkara ane zudra che. A ThekANe mArI kAMI paNa mati paheAMcatI nathI. A kAryamAM mArUM maraNa thavAno saMbhava che, tathApi koI vidhinA yogathI zuddha Adeza mArAthI banI Ave te jIvitavya ane strI bannenI prApti thaze, mATe A kArya paNa karI ApavuM. ahIMnI prajAne cAha prema mArA tarapha vizeSa che. rAjAnI 'nica vRttithI tenA taraphanI prajAnI prIti uThatI jAya che ane mArA sAhasathI te prI ti mArA tarapha DhaLatI Ave che. A paNa eka mArA vijayanI nizAnI che. ityAdi vicAra karI sAhasa dharI mahAbaLe jaNAvyuM maMtrI ! rAjAnuM kArya huM karI ApIza; paNa vAraMvAra tamArA vacanane pheravatAM havethI tame avazya vicAra karajo. nahitara AnuM pariNAma vicAravA jevuM ja Avaze. A pramANe pradhAnane tathA rAjAne jaNAvI mahAbaLa tarata ja AsanathI Urbho thayo. * * Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra prakaraNa 44 muM. chinaTekanA zikhara para sAhasathI game tevAM kAryo siddha thAya che. sAhasamAM prabaLa prayatna che. sAhasamAM utsAha che. sAhasamAM vIrya che. sAhasikone aneka manuSya Azraya kare che. TUMkamAM kahIe te sAhasamAM sarva siddhi che. dukhanA purathI datiyAnA netramAMthI azrudhArA paDavA chatAM mahAbaLa chinnataMka nAmanA pahADa sanmukha cAlavA lAge. sAhasike svArtha sAdhavAmAM vilaMba karatA nathI. A veLAe paNa bahAbaLanI pachADI saMkhyAbaMdha manuSya pahADa tarapha jatAM jaNAtAM hatAM. kharekhara "svAmInA prema karatAM paNa guNAnurAgane prema manuSyomAM adhika hoya che.' hajAre lekanA Azcarya ane kheda vacce mahAbaLe pahADa para caDavuM zarU karyuM. jema jema mahAbaLa pahADa para caDato gayo tema tema tenA hRdayamAM zoka pragaTa thayo, paNa rAjA pradhAnanA hRdayamAM AnaMdanI umio uchaLatI hatI. udayAcaLa para surya jema ArUDha thAya che, tema pahADanA zikhara para mahAbaLa ArUDha thaze. rAjAnA sevake paNa tenI pAchaLa caDyA. zikharanI Toca para kumAra caDhI rahyo, eka rAjapurUSe mahAbaLanI najIka jaI nIce dUra dekhAva AmravRkSa tane batAvyo. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nikanA zikhara para 297 A chaMdagImAM nyAyapUrvaka meM kAMI paNa zubhakarma upArjana karyuM hoya te tenA prabhAvathI A mAruM sAhasa saphaLa tha" A pramANe bolatA rAjakumAre te AmravRkSane lakSamAM rAkhI lekonA hAhAra vacce vIjaLInI mAphaka parvatanA pachADInA bhAga tarapha jhuMpApAta karyo. pahADanA zikhara parathI vegamAM paDatAM ja mahAbaLa tenuM ahita ciMtavanArAnA puNyarAzInI mAphaka adazya thaI gaye. ' are ! A anyAya ! AvuM rAjAnuM ghora pApa AvuM para strI laMpaTapaNuM ! nirdoSa manuSyane AvA ghAtakI mArathI mAravAmAM Ave che ? te bicArA siddhanA hADakAnAM pRthaka pRthaka cUrecUrA thaI gayA haze ! have A rAjAnuM ane rAjyanuM AvI banyuM "vinAzakALe viparita buddhi bhAI ! ApaNe paNa kadAca A pApI rAjAnA pApanI AphatamAM AvI paDIzuM vigere amaMgaLika ciMtavatA ane rAjAnI ni dA karatAM loko potapotAne ghera AvyA. rAjapurUSoe banelI hakIkata jAne jaNAvI. te sAMbhaLI rAjA tathA pradhAna ghaNu khuzI thayA ane aneka mAro karatAM rAtri pUrNa karI. prAtaHkALa thatAM ja te siddha puruSa mAthe AMbAne bharele karaMDIo laI pAchA zaheramAM AvyuM. siddhapuruSane jotAMja, A mahAtmA koI devanA prabhAvathI ja jIvate rahe che. temaja rAjAnuM kArya karI Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra9ra malayasa dara yAtra jaladI pAcho Ave che." ItyAdi bolatAM harSita vadanavALA Azcarya pAmatA aneka manuSya rastAmAM ekaThAM thaI pUchavA lAgyA ke siddha puruSa ! tame ahIM kevI rIte AvyA ? tamane kAMI zarIre IjA te thaI nathIne ? vigere siddhapurUSa-mahAnubhAve (te vAta tamAre hamaNAM kAMI paNa pUchavI nahi. avasare badhuM jaNAI Avaze. A pramANe uttara ApatAM hajAre manuSyanI sAthe mahAbaLe rAjasabhAmAM praveza karyo.) ke mahAbaLane Avate dekhI rAjAnuM mukha zyAma thaI gayuM temaja AnuM AvuM agAdha sAmarthya joI bhaya paNuM lAgyo. mahAbaLa sabhAmAM A be; chatAM rAjAe bIlakula AvakAra paNa na Apyo. " : : : rAjAne ciMtAthI vyagra jaI pradhAne mahAbaLane AvakAra Apyo. siddha puruSa ! AvuM duSkara kArya karI tame ghaNu ja vahelA pAchA pharyA tamAre zarIre te kuzaLa mahAbaLe javAba Apyo, hAjI mArA zarIre kuzaLa che A pramANe chelatAM mastake pairathI Amane karaMDIye nIce utAryo ane rAjA tathA prajA beThA hatA tenI najIkamAM lAvI mUko. mahAbaLe jaNAvyuM rAjana ! A AmraphaLe tame tamArA kuTuMba sahita khAo ane pittanA roganI sarvathA zAMti karo, tenA gaMbhIra zabda ane kArya karavAnuM sAmarza Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 299 chinataMkanI zikha para jeI sabhAsade sarve bhaya pAmyA. AkhI sabhAmAM zAMti vyApI rahI, arthAt sarve mauna dhAraNa karI rahyA tyAre mahAbaLe karaMDIyA najIka jaI tenuM DhAMkaNuM ughADI mAMhIthI becAra suMdara phaLa lIdhAM ane 6 jAne puchI dukhita thaI rahelI rAjakumArI malaya suMdarI pAse mahAbaLa Ape. . mahAbaLane Avate. dekhI varSagame mayurInI mAphakaharSa pAmatI malayasuMdarI bahAbaLane bheTI paDI ane AvA duSkara kAryane pAra kevI rIte pAmyA, te saMbaMdhI prArthanA karavA lAgI. te ' mahAbaLa-vallabha ! pUrve agninA kuMDamAM je yogI paDIne maraNa pAmyo hato, je mArA paricaya vALe hate te maraNa pAmIne vyaMtaradeva thaye hate. ApaNe sadbhAgyathI te AmravRkSa para rahela hate. chevaTanI vakhatanuM marU bAlavuM ane zikhara parathI paDavuM teNe sAMbhaLyuM ane dIThuM. mane tarata ja oLakhI lIdhe- ' . che je huM zikhara parathI Amra tarapha nIce paDe ke te ja te deve mane addhara jhIlI lIdhuM ane jaNAvyuM ke parepakArI rAjakumAra ! tuM bhayabrAMta na thaIza, pRthavI sthAnapuranA smazAnamAM utarana sAdhaka thaI te mane upakAra karyo che mArA nirbhAgyapaNAthI suvarNa puruSa-siddha na thayo ane huM maraNa pAmI ahIM yaMtara devapaNe utpanna thayA huM atyAre upakAranA badale vALavAno mAro avasara ItyAdi pitAnuM garva vRr it teNe mane jaNAvyuM huM Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 malayasuMdarI caritra nirbhaya thaI tyAM rahyo kharekhara karele upakAra nirarthaka jate nathI vArtAlApa karatAM amArI pavitra rAtri vyatita thaI vyaMtaradeve prabhAte jaNAvyuM. rAjakumAra ! tuM mAroatithi che. atithinuM sanmAna karavuM ja joIe. mAsa lAyaka ISTa kArya tuM batAva, je karI ApI atithinuM sanmAna ane paropakArane badalo huM kAMIka vALI ApuM. meM jaNAvyuM kaMdarpa rAjA mane je kArya batAve, te kArya karavAne huM samartha thA, te prakAre madada Ape. vyatara-kaMdarpa rAjA tane mAravAne Icche che, mATe je tArI saMmati hoya to huM tene zikSA ApuM. jaNAvyuM tamArI madadathI tenuM A kArya te huM tene karI ApIza, chatAM paNa te rAjA pitAnA duSTa adhyavasAyathI pAchA nahi haThe to pachI tamane jema yogya lAge tema zikSA Apajo. vyaMtaradeve tema karavA kabUla karyuM. vaLI vizeSamAM ema paNa jaNAvyuM ke bIjuM paNa kaI asAdhya kArya koI vakhata AvI paDe te mane tarata thAda karaje. yAda karavA mAtrathI ja huM hAjara thaI tevA asAdhya kAryamAM paNa mArAthI banatI madada ApIza. - A pramANe mane kahyA pachI tarataja te kaI sthaLethI eka karaMDIo laI AvyuM. te AMbA uparathI pAkAM suMdara phaLo temAM bharI, karaMDIyA sahita mane tyAMthI upADI A zaheranA udhAnamAM lAvI mUkaye, Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nikanA zikhara para ' udyAnamAM AvI deve mane kahyuM ke kumAre ! A laI jaI tuM rAjAne sapaje huM tArI sAthe guptapaNe AvuM chuM. tyAM AvyA pachI jema mane ucita lAgaze, tema guptapaNe rahI kArya karIza. devI ! te karaMDIe lAvI meM rAjAne sage ane tenI anumati laI huM tArI pAse Avyo chuM. mane cokkasa khAtrI che. ke detranI madadathI have tAre chuTakAre ghaNA ceDA ja vakhatamAM thaze, viyoga hara thaze ane niraMtarane mATe ApaNe sukhI thaIzuM. duHkhanuM vAdaLa have vikharAvA lAgyuM che. A pramANe malayasuMdarIne dilAso Apato mahAbaLa tyAM ubhe che. A bAju mahAbaLe je AmraphaLane karaMDIye rAjA pAse rAjasabhAmAM mUkyuM hatuM, temAMthI akasmAta evA zabda nIkaLavA lAgyA ke "rAjAne khAuM ke pradhAnane khAuM ?" vAraMvAra nIkaLatA A zabdo sAMbhaLI rAjA bhayabrAMta thaye. te belavA lAgyuM ke guptapaNe pRthvI para vicaranAra A keI kharekhara siddha purUSa ja che. nahitara AvAM dukara kAryo paNa lIlA mAtramAM kema karI Ape ? huM dhAruM chuM ke ApaNe nAza karavA mATe AmraphaLanA daMbhathI A karaMDIyAmAM teNe koI jAtanI bIbhiSikA-bhaya utpanna thAya tevI vastu lAvI mUkI che. A pramANe bhayathI kaMpAtA ane bAlatA rAjAne dekhI kAMIka hasate hasate pradhAna bolI uThe are ? Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasu darI yAtra zu' * bIbhiSikAnA mukhamAM dhULa paDo. emAM te bhaya ze rAkhI mUkayA che ? evA to kaIka dhUrto Ave che. tenAthI ame DarI javAnA ? jo ema DarI jaIe tA rAjyanA kArabhAra kema calAvI zakIzuM ? vigere khelatA pradhAna AsanathI beTA thayeA. 30.2 rAjAe tene ghaNI manA karI pradhAnajI zAMta thAo. A ThekANe khaLa ajamAvavAnuM cAgya lAgatu nathI, tame te karaMDIyAnI pAse na jAe paNa 'vinAza kALe viparita buddhi' rAjAdIkanuM kahevuM na mAnatAM pradhAna karaDiyA pAse AvyA eTale jema mRtyunI iMdubhI vAgatI hoya tema pharI zabda nIkaLyA ke rAjAne khAuM ke badhAnane khAuM ?" tene paNa anAdara karI karaDIyeA ughaDI AmraphaLa levAnI IcchAthI pradhAne jyAM aMdara hAtha nAkhyo ke tarata ja yamarAjAnI dhADa mAphkanI trAsa A tI karaMDIyAmAMthI bhayaMkara agninI javALA pragaTa thaI A javALAnI prakhaLa agnimAM jIvA pradhAna tarata pataMganI mAphaka rAmazaraNu aa, arthAt maNu pAmyA. agni eTalAthI ja zAMta na thaye, tenI vIkarALa J vALAe phaDaphaDATa, thaDacaDATa, karatI karaMDIyAmAM bahAra AvI ane zikhAnI mAphaka eTalI UcI vadhI ke te rAjasabhA paMDapa vigere thADA ja vakhatamAM baLI bhaSmIbhUta thayAM. nAzAnAza ane bhAgAbhAga thaI paDI. rajAne ghaNA bhaya thayo. have AvI banyu. pradhAnanI gati te Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niMDha kanA vikhapara .303 ApaNI gati vigere khelatA rAjAe maraNanA bhayathI kheMcavA khAtara tatkALa siddhane tyAM khelAye. AkhA zaheramAM kAlAhala macI rahyo. - leAkeAnA kAlAhala sAMbhaLI sidh vicAra karyo ke huM ThIka thayuM, kAMIka upadrava thayA jaNAya. gadheDAone te DaphaNAnA mAra joI e ja, bhAI mApanuM tyAM kAma nathI vigere vicAra karatA hatA, teTalAmAM doDatA rAjapuruSo tene khelAvavA AvyA mahAbaLa teo sAthe rAjA pAse AngeA. FA jIvAma trItu maraNu ane mAMhIthI nIkaLatA zabdo tathA agnine trAsa vigere mahAbaLane jaNAvI rAjAe namratAthI jaNAvyuM ke satpurUSa ! amArA para kRpA karI A upadrava tu jaladI zAMta kara 14 rAjAnI A namratAthI, temaja A agnithI bicArA niraparAdhI jIvAnA jAlamAlanI khuvArI thaze, * ema dhArI sidhdhe thADuM pANI maMgAvI te agnipara chAMTayu ke tarata ja agni sathA zAMta thayeA. arthAt mahAbaLanI IcchAne vaza thayelA dhruve agni bujhAvI nAkhyA mahAbaLe te karaDIyAnuM DhAMkaNa aMdha karyu" ke tarata ja sabhAmAM ane zaheramAM pAchI zAMti phelAI, paNa te karaMDIyAnI najIka javAnI koInI himmata na cAlI. sanA manamAM ema ja AvyuM ke jAya teA ThIka thAya. A ahI thI upADI Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra mahAbaLa pharI karaMDIyA pAse gayA ane DhAMkaNuM ughADI temAMthI keTalAka AmraphaLe laI rAjAne ApavA lAge, paNa hAyathI rAjAe te levA mATe nA pADI. mahAbaLe te phaLe bIjA mANasanA hAthamAM ApI rAjAne nizcaya karI Ape ke AmAM have bhaya nathI anya puraSadvArA rAjAe te phaLa lIdhAM amAtyanA maraNa thI rAjAne kheda tha, paNa A pitAne ja anyAya hovAthI ane temAM pradhAnanI salAha hevAthI A zAkane anya taraphathI Teke na maLe. rAjAe pradhAnapade te chavA padhAnanA putrane sthApana karyo. rAjA-siddha ! tuM A karaMDIyAmAM evuM te zo. bhaya lAvyuM hatuM ke mAre mahAamAtya thoDA ja vakhatamAM AvI rIte acAnaka maraNane zaraNa thaye. - siddha-mAdhIza ! tamArA anyAya vRkSane Ate eka aMkureja hajI utpanna thaye che, paNa have pachI utpanna thatAM puSpa ane phaLono kharo anubhava te tamAre pitAne ja karavAno che. je rAjAe nyAyapUrvaka prajAnuM pAlana kare che teo leza mAtra paNa duHkhI thatA nathI, paNa ulakI duniyAmAM kIrti ane nA prakAranI saMpatti pAme che. rAjana ! hajI paNa mane mArI strI sahita ahIMthI visarjana kara, nahitara tenuM pariNAma bhayaMkara ja Avaze. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chinmaTekanA zikhara para sAmaMtAdike rAjAne Agraha pUrvaka jaNAvyuM ke svAmI ! A siddhanuM vacana aMgIkAra kare ane tenI strI tene pAchI soMpe AvA samartha purUSane anyAya ApI prakApita kare te koI paNa rIte rAjanI salAmatI mATe nathI. malayasuMdarI para atyaMta AzaktivALe kaMdarAjA vicAra karavA lAge ke A siddha zaktivAna che, temaja maMtra taMtrAdikane paNa jANakAra che tethI huM je je bahAranAM kArya tene batAvuM chuM te lIlA mAtramAM sAdhI Ape che, te mArA zarIranA saMbaMdhamAM kAMI duSkara kArya batAvuM ke je kArya te siddha naja karI zake ane kArya siddha nahi karI zake te huM tene tenI strI ApIza nahi, tema te paNa kArya siddha nahi thaI zakavAthI mArI pAse te strInI mAgaNI karI zakaze nahi ane bIje sthaLe cAlyA jaze. Ama karavAthI lokemAM mArI niMdA, thaze nahi ane te strI mArI pAse raheze. - ' A pramANe vicAra karI rAjAe siddhane jaNAvyuM. siddha, tuM ciMtA nahi kara. huM tArI strI tene pAchI ApIza. tuM bahu sAmarthyavALe che, tane kAMI paNa kArya asAdhya nathI, mATe mAruM trIju kArya paNa tuM karI Apa. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malaSasudarI caritra makaraNa 45 su.. huM pITha bhAga jaI zake huM A netrathI AgaLa bhAga jaI zakuM chuM, arthAt duniyAnA sarva prANIo, manuSya AgaLane lAga joI zake ja che, tathApi tamArA jevA siddha purUSane samAgama thayuM ane mArAmAM kAMI vizeSatA na thAya, tyAre te samAgamamAM vizeSatA zAnI ? mATe zarIrane pachADIne bhAga paNa huM joI zakuM, te koI paNa upAya tame kare. hada uparAMta anyAya ke dukha, upasarga ke trAsa, anya taraphathI thate joI nirbaLa ke anAtha, dIna ke azaraNa bhUkha ke gAMDa mANasa hoya to te kaLI uThe che ane game tevA baLavAnanI sAme paNa ekavAra pitAnAM duHkha dUra karavAne Takkara jhIle che. janAvare paNa asahya duHkha paDatAM sAmAM zIgaDAM mAMDe che, mahAtmA purUSonI sahanazIlatA paNa eka vakhata anyAyInA tarapha vikarALarUpa dhAraNa kare che, te pachI rAjakumAra atyAra sudhI jeNe pitAnuM samatolapaNuM jALavI rAkhyuM hatuM, te AvA asala anyAyInA sanmukha zaktimAna chatAM kyAM sudhI jALavI rAkhe ? rAjAnA vacane sAMbhaLI kumArane ghaNe krodha caDhya, ane mane A duSTa rAjA vAraMvAra AvA zudra Adeza Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ku pIThanA nAga joI zaka sthApyA ja kare che, azaya kAya karI ApavA chatAM eka pachI eka kAya batAvyA ja kare che. kAIka AkSepa karI mahAbaLe rAjAne jaNAvyuM. rAjA ! koI paNa RRNusa peAtAnI puMThanA bhAgane joI zake ja nahi; chatAM evA khATA kadAgRha tuM zA mATe kare ? temaja tArI puTha jovAthI tane zu phAyado thavAnA che ! as siddhanA samajAvavA chatAM jyAre rAjAne pAtAnA Agraha na mUkA, tyAre rASathI dAMtanI sAthe dAMta pIsatA mahAbaLe rAjAnI garadana pakaDI jorapUrvaka evI rIte garadananI nasa kheM'cI ke rAjAnuM mukha AgaLa hatu te pharIne pAchaLa AvyuM arthAt Dokane ThekANe garadana AvI ane garadanane ThekANe DAka AvI. siddha--rAjA ! have tArI puDa eyA kara ane tArU ISTa kArya siddha kara. siddhanA A kanyathI nArAja thaI navA pradhAna rASathI khelavA lAgyA, are ! anyAyI, kapaTI, dhUta zirAmaNi ! mArA pitA jIvA maMtrIne te mArI teM nAMkhyuM ane amArA sanAoN tAM rAjAne AvI du:khI avasthAkhAM lAvI mUkayA ? tArAthI ahI khIjA keTalA ana thaze ? tuM hamaNAM hatA nahatA thaI jaIza. pradhAna mele teTaluM ja hatuM. siddhanA sAmarthya, sAhasa ane te ja AgaLa te taddana nirmAlya ane azakta hate. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasu darI caritra ** rAjAnI A durdazA thavAnA rahelI tenI rANIone thatAM ja utAvaLI utAvaLI tyAM AvI, ane duHkhI avasthAmAM rahela AMga nIe nAkhI te sarve ati dIna svare hAtha joDI prasiddhane vinavavA lAgI ke samAcAra aMte uramAM bhayabrAMta thaI te sarve meDhALa AkRtivALA rAjAne joI mukhamAM rUdana karavA lAgI ane . : 308 4 huM uttama purUSa 1 tu kApa mUkI de ane amArA abaLAo upara lAvI dayA amane patibhikSA Apa. rAjA pUrve je avasthAmAM hatA te avasthAmAM pALe lAvI mUka A amaLAe upara ATalI kRpA kara. tArA upakAra ame kAI paNa divasa bhulIzuM nahi. 1 rAjAne tenA anyAyanuM phaLa maLyuM che. ema jyAre hajArA leAkeAnA sanmukha : jAhera thaze, tyAre ja A. rAjA tenA duSTa adhyavasAyathI pAcho pharaze, ema nizcaya karI sidhdhe te rANIone uttara ApyA ke huM akhaLAe ! A tamArA pati zaheranI bahAra AvelA ajItanAtha bhagavAnanA maMdiramAM peAtAne page cAlIne dana karIne pAchA ahI' Ave, teA ja te pAchA pUnI sthitimAM AvI zakaze, te sivAya bIjo kAI upAya nathI. siddhanA A vacanA sAMbhaLI rAjA azakta chatAM paNa tema karavAne taiyAra thayA. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che pIThano bhAga joI zakuM." A kutuhala jovA mATe hajAre leke rastAmAM ekaThA thayA ke bArI uparathI te kaI agAzI para caDhI rAjAne jevA lAgyA. rAjAne ghaNuM zarama lAgI. paNa tema karyA sivAya bIjo upAya nahe. mukha pAchaLa rAkhI ane paga AgaLa rAkhI sidhe page rAja cAlavA lAge, paNa AMkho pAchaLa hevAthI pagale pagale khalanA pAmate hate. koI vakhata paDI paNa jato hato. tene dekhI keTalAka lokone kutuhala thatuM hatuM, tyAre keTalAka jIvane dayA utpanna thatI hatI. AvI rIte ghaNA kaSTa rAjA zaheranI bahAra AvyuM, maMdiramAM jaI ajItanAtha prabhunAM Darzana karI pUrvanI mAphaka cAlate rAva zaheramAM AvyA... hajAre lokonI vacce tiraskAra pAmeleM ane anyAyI pApI evA upanAmane pAme rAjA have pitAnAM due adhyavasAyane avazya - tajI deze, ema dhArI sidhei pUrvanI mAphaka jera karI pAchI DekanI nasa kheMcI ke pUrve hatuM tema mastaka ThekANa para AvyuM ane pUrvanI mAphaka jevA lA. - AvI apUrva zakti ane dayA joI tenI rANIe ' ghaNI khuzI thaI siddhanI prazaMsA karavA lAgI ane udAra , dilathI kahevA lAgI ke siddha purUSa .. tAre joI te mAMgI le. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ palavasuMdarI caritra siddha-je tamArI mArA tarapha evI lAgaNI che te mane mArI strI malayasuMdarI rAjA pAsethI pAchI apAve. te sivAya mane bIju kAMI joItuM nathI. siddhanA vacanathI rANIoe rAjAne ghaNuM samajAvyo ke tenI strI tame pAchI sepe. tamArI marajI hoya te bIjI aneka rUpavAna, guNavAna, kanyAonuM pANigrahaNa kare, paNa AvA samartha purUSanI sAthe virodha nahi kare. ItyAdi ghaNuM kahyuM paNa paththara para pANI reDavAnI mAphaka rAjAnA aMtakaraNamAM tenI koI asara thaI nahi, ulaTo rAjA vicAra karate hato ke A malayasuMdarIne have kevI rIte meLavavI? A rAjA pitAnA kaliSTa adhyavasAyathI pA che na pharyo ke A bAju akasmAta azvazALAmAM Aga lAgI, Aga eTalA badhA jorathI phelAI ke tenI bhayaMkara vALAo AkAza paryata laMbAI rAjAnA ghoDA tenI aMdara baLavA lAgyA. te dekhI rAjAe siddhane prArthanA karI ke siddha purUSa ! mAre azvaranA A agnimAM baLIne marI jaze. mATe tuM mArU cothuM kAma kare, te azvane agnimAMthI bahAra kaDhI lAva. azvane bahAra kADhI lAvyA pachI tarata ja huM tArI strI tene pAchI seMpIza ane Ajane Aja tArI icachA Ave te sthaLe tuM cAlyA jaje. have huM Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIne bhAga joI zakuM - lokeTa belavA lAgyA. are ! hajI paNa rAjA pitAno kharAba vicAra cheThato nathI. AvI gaMbhIra zikSA maLI chatAM hajI lajajA na AvI. kumAre vicAra karyo ke A rAjAne mAthe ATaluM thayAM chatAM hajI pitAnA adhyavasAyane mUkate nathI, A rAjA kharekhara pApI ja che, have mAre paNa tene egya zikSA ApavI ja mArI sahanazIlatAnI hada AvI rahI che. te sahanazIlatAne ApaNe durUpayoga kumAra moTA utsAha pUrvaka baLatI lAyamAM javAne taiyAra thayo. paNa loke tema karatAM tene aTakAvavA lAgyA manathI rAjAne niMdavA lAgyA ane keTalAka te rAjAne pratyakSa Akoza karavA lAgyA, chatAM lokenA dekhatAM ja siddha puruSe vyaMtara devane yAda karI agnimAM praveza karyo. A vakhate rAjAne ghaNe saMtoSa thaye, paNa prajAne ati zoka thayo; chatAM A harSa zeka lAMbe vakhata TakI na zakyA. eka kSaNavAramAM te siddhapurUSa agnimAMthI bahAra nIkaLI Avyo. tenA rUpamAM ghaNuM vadhAre thayo hate. IMdranA adha sarakhA azva para te beTho hate. divya vastra ane suMdara alaMkArathI tenuM zarIra suzobhita thaI rahyuM hatuM. kenA Azcarya vacce teNe pitAnuM bolavuM zarU karyuM, mahArAjA, pradhAna ane prajAgaNa! A vakhate je ke A agni prajvalita thaI rahyo che, te ghaNe ja pavitra Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 yahayArI caritra che. temaja je ThekANe A agni utpanna thayo che, te bhUmi paNa sarva manavAMchita ApavAvALI che. te sthaLe jamIna para ALoTavAthI A azva ane huM paNa AvI divya sthiti pAmyAM chIe, emane bannene koI paNa vakhata have rega, jarA ke mRtyu parAbhava karI nahiM ja ke je A vakhate koI paNa manuSya pitAnuM Icchita kArya manamAM dhArI A agnimAM praveza karaze te te mArI A azvanI mAphaka thoDA ja vakhatamAM divyarUpadhArI thaI zakaze ane tenAM mane siddha thaze. A pratyakSa ane siddhapurUSane ane ane dAkhale joI divyarUpanA ane maneicchita sukhanA Icchaka rAjAdi aneka purUSa agnimAM paDavAne taiyAra thayA. siddhapurUSe jaNAvyuM ke-are leke ! tame hamaNuM thoDIvAra dhIraja rAkhe. agni kharekhara tIrthabhUmi sarakhe che. te huM tenI prathama pUjA karI lauM. A pramANe kahI ghI pramukha aneka dravya padArtho maMgAvI, peTa maMtreccAra pUrvaka maMda paDI gayelA te agnimAM te padArtha hemI agni vizeSa pradIpta karyo. prakaraNa 46 muM - pApIno kSaya-agnipraveza-rAjyaprApti . anipUjana thaI rahyuM. maMi agni pradipta thayeka huM prathama praveza karIza nahi, nahi, huM prathama karIza.' Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApIne kSaya agni praveza---rajayaprApti 313 ItyAdi balavA pUrvaka siddhanI mAyA jALamAM bharAyelA rAjA ane pradhAne Icchita sukha meLavavAnA saMka9pa karavA pUrvaka agnimAM praveza karyo. rAjAnAnA jevI prabaLa icchAvALA aneka rAjapurUSe rAjAnI pAchaLa agnimAM praveza karavA lAgyA. paNa dayALu dilanA rAjakumAre te sarvane manA karI ke he loke ! utAvaLa nahi kare rAjA tathA pradhAnane bahAra AvavA dyo pachI. tame praveza karaje. 1 : mahAbaLanuM kathana sarva lekee mAnya karyuM. kemake atyAre tenA upara sarva prajAne pUrNa prema hato. rAjA tathA pradhAne agnimAM praveza karyo, ghaNe vakhata thaye chatAM bannemAMthI eka paNa bahAra na Avyo tyAre prajAlaka siddhane prazna karavA lAgyA ke ATale badhA vakhata thaye chatAM hajI rAjA tathA pradhAna bahAra kema na AvyA ? tame te thoDA ja vakhatamAM. bahAra AvyA hatA. mahAbaLa--prajA gaNa ! tame vicAra kare ke agnimAM praveza karela koI mANasa kaI vakhata paNa bahAra Avyo che ? huM agninamAMthI bahAra Avyo tenuM kAraNa mane vyaMtara devanI madada che. teNe mane ghaNe ThekANe madada karI che. prajAganahA! hA ! amane khabara paDI, tame, rAjA uparanuM tamAruM vera vALyuM che, kharekhara rAjA tathA putra sahitanA pradhAnane tene anyAlavRkSa phaLIbhUta thayela Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahA sudarI caritra rAjA maraNa pAmavAthI sAmaMtAdi sarva rAja purU ekaThA thaI vicAravA lAgyA ke have rAjya kone ApavuM? kemake rAjAnI pAchaLa rAjya dhAraNa kare te kaI lAyaka putra nathI. . prajA sasudAye bahumate jaNAvyuM ke A siddhapurUSa - rAjyane lAyaka che temaja guNavAna sAthe apUrva sAmadhyakavAna che. deva paNa jene madada karanAra che. AvA sAmarthyavAnane rAjyArUDha kare te sarva rIte egya ja che. prajA pakSanA matane sarva taraphathI Teke maLatAM sarva prajAe ane rAjapurUSane maLI siddhane-mahAbaLane rAjyasana para sthApana karI rAjyanA sarva adhikAra soMpyo. - siddha, nyAyapUrvaka rAjyanuM pAlana karavA lAgyo pitAnA pracaMDa bAhubaLathI prabaLa zatruone paNa sva dhina karyo kame kame mahAbaLa siddharAjanA nAmathI prakhyAtI pAme mahAbaLe vyaMtare devane cheTe upakAra mAnya, namaskAra karI namratApUrvaka te be atyAre tame tamorA e sthAna para padhAro kaI viSamakArya AvI paDaye huM Apane saMbhArIza, te te avasare Apa mane sahAya karajo, - vyaMtaradeva tathAstu !' ema kahI tyAMthI adazya thaI cAlyo gayo. . . calayasuMdarInaH manaratha pUraNa thayA, svAmIne niraMtarane mATe meLApa thayo mahAna daDhatAthI zraddhApUrvaka - pAlana kareluM zIyaLa vRkSa phaLIbhUta thayuM ane te mahA Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bALasArthavAha kArAmAM rANInA pada para ArUDha thaI chatAM paNa putrane meLApa hajI thayA na hatA ane tethI te mahArANI pada paNa zakayanI mAphaka zakita hRdayamAM sAlatuM hatuM. - - -- prakaraNa 37 muM. bALasArthavAha kArAgRhamAM karIyANAnA vahANe bharI baLasArthavAha dezAMtara gayo hato ane tyAM teNe malayasuMdarIne dravya laI kArUno kuLamAM vecI dIdhI hatI, te sArthavAha dezAMtarathI pAche pharI ghaNI riddhi sahita sAgaratilaka baMdare AvI pahoMcyo. kemake te ahIM ja rahevAzI hate. mAlanA 'bharelAM vahANe baMdara para rAkhI keTalIka uttama cIjonuM "bheTazuM laI te mahAbaLa siddharAjane maLavA mATe sabhAmAM Avya, sArthavAha bhaTaNuM mUkI rAjAne namaskAra karI u rahyo. A avasare rAjasabhAmAM rAjAnI pAse ja malayasuMdara beThelI hatI, tene jotAM ja sArthavAhane ghaNe - bhaya lAgyo, kema ke teNe malayasuMdarInI kadarthanA karavAmAM kaI kacAza rAkhI na hatI, bhayathI vyAkuLa thayela sArthavAha ke I kAryanA miSathI tatkALa sabhAmAMthI bahAra nIkaLI ghera Avye ghera AvI vicAra karavA lAgyA ke Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra , are ! A suMdarI pAMtaramAMthI ahIM kevI rIte AvI ? ane rAjAnI strIpaNe kevI rIte saMbaMdha pAmI ? meM A strIne kadarthanA karI je je dukha ApyA che, te. sarva vAta jo A strI rAjAne kaheze te rAjA mane jIvathI mArI nAkhaze. have mAre zuM upAya kare ? vigere vicAramAM sArthavAha duHkhI thaI rahyo che, malayasuMdarI putraviyege atyaMta duHkhINI thaI rahI hatI ane tethI AvA sukhamAM paNa baLasArthavAhane visarI jAya tema nahatI ja. baLasAthe bahAra gaye ke tarata ja mahAbaLane teNIe jaNAvyuM ke svAminAtha ! baLasArthavAhe mane atyaMta duHkha ApyuM hatuM ane putrane laI lIdhuM che. A - malayasuMdarInAM vacana sAMbhaLatAM ja rAjAne pagathI. te mastakaparyata phodhanI javALA vyApI gaI duSTa sAthe | vAha mArI strIne vagara prayojane AvI rIte karthanA karI : are subhaTo ! juo cho zu ? bala pArthavAhane kuTuMba sahita bAMdhIne ahIM lAve ane tene sarva mAla, japta karI mukti karo. . rAjAne hukama thatAM ja sArthavAhane kuTuMba sahita pakaDavAmAM AvyuM ane tene sarva mAla japta karyo. rAjAe sArthavAhane tene gune jaNAvI. kuTuMba sahita keda sArthavAha vicAravA lAgyA ke karela karmo udaya pAmya : A rAjA pAsethI mAre chuTakAre. thAya te. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " " baLasArthavAha kArAgRhamAM bIlakula saMbhava nathI; chatAM eka upAya che te upAya je puNyodayathI pAMsare paDe te sArA jAnamAlanI kuzaLatAne saMbhava che. te upAya eja che ke A rAjAne prabaLa gherI caMdrAvatIne mahArAjA viradhavaLa che. temaja te mAro vizeSa prakAre paricayavALo paNa che. te rAjA A rAjAne parAjaya karI mane choDAvaze. A rAjAe mArI milakata japta karI che, chatAM hajI mArI gupta milakata tene jaNavAmAM AvI nathI, te bacI gaI che. te te milakatamAMthI ATha lAkha nA mahera ane dviIpAMtarathI lAvela lakSaNavAna ATha hAthI te vIravaLa rAjAne mAre chuTakAro karavA nimitte kalAvuM. A pramANe saMkalpa karI baMdIkhAnAmAM rahyAM chatAM pitAnA vizvAsapAtra semacaMdra nAmanA vaNikane gupta saMketathI te vAta jaNAvI ane gupta khAnAmAMthI ATha lAkha sonAmahera laI semacaMdrane vIradhavaLa rAjA pAse pitAnI madade bolAvavA mATe javA AjJA karI. - semacaMdra ATha lAkha sonAmahera laI viradhavaLa -rAjane bolAvavA mATe AgaLa vaLe te raudra aTavImAM jaI pahe, teTalAmAM caMdravatIne rAjA vIravaLa ane ane pRthvI sthAnapurane RAjA surapALa maTI. sainya sahita tene sanmukha maLyA. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malAyaMsuMdarI caritra A baMne rAjAone evI khabara maLI hatI ke raudra aTavImAM AvelA durgatilaka nAmanA pahADa upara bhIma nAmano palhIpati rahe che, tenI pAse malayasuMdarI che. A khabara sAMbhaLatAM ja putra putrInAM viyegI bane rAjAo pitapotAnA rAjamAMthI prabaLa sainya laI bhIma pallI patine chatIne malayasuMdarIne choDAvavA mATe AvyA hatA. jeya pallI patine teoe rInyabaLathI eka lIlAmAtramAM jItI lIdhuM ane tyAM sarva sthaLe malayasu darInI tapAsa karI, paNa te durlabha suMdarInA saheja paNa samAcAra tyAMthI na maLyA, tyAre nirAza thaI baMne rAjA e pAchA pitAnA nagara tarapha jatA hatA, te avasare somacaMdra temane tyAM jaI maLe. bALasArthane kahelo sarva vRttAMta somacaMdra savistara vIradhavaLane nivedita karyo ane ATha lAkha senAmahera bheTa tarIke tenI AgaLa mUkyAM. rAjA viradhavaLe somacaMdranuM kathana dhIrajathI sAMbhaLyuM ane pUrvApara vicAra karI siddharAja sAthe yuddha karI balasArane choDAvavAnuM kabUla karyuM. rAjA vIradhavaLe ATha lAkha suvarNamAMthI aDadhI suvarNa surapALa rAjAne ApI ane siddharAjane parAbhava karI balasArane mukta karavA sAthe AvavA jaNAvyuM. - rAjA surapALe paNa uDA lobha samudrane pUrNa karavA mATe rAjA vIradhavaLanA vicArane Teke A che. arthAta Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bALasArthavAha kArAmAM 19 sAthe AvavA mATe hA kahI ane jaNAvyuM ke te rAjA sAthe ApaNe vaMzaparaMparAthI vera cAlyuM Ave che, te A prasaMge te rAjAne mArIne ApaNA vera sAthe tenuM sarvasva grahaNa karIzuM. siddharAja koNa che ? ane tene maLasArane zA mATe keda karyo che ? A bAbatathI te baMne rAna ajANa che. tema ja A siddharAja koNa che ane malayasuMdarI ane viradhavaLa sAthe zuM saMbaMdha che te viSe baLasAra paNa ajANa che. Ama hovAthI traNe jaNAthI ajANapaNAthI eka moTuM sAhasa karyuM che, paNa e ThekANe teono za Sa ? viSayavAsanA ja tevI che. lebhana to thebhaja nathI. bhAvI paNa tevuM ja e nimite A sarvane meLApa thavAne che A pramANe vera vALavAne ane lebha samudrane puravAne vicAra karI asaMkhya daLa sAthe ane rAjAe siddharAja para caDhAI karI. rInyabhArathI kAyara purUSonA hRdayanI mAphaka pRthvIne kaMpAvatA banne rAjAe sAgara tilaka zaheranI najIka AvI pahoMcyuM. -- Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlakasuMdarInuM caritra prakaraNa 48 muM. dUta preSaNa A zaheranI najIkamAM uMcI TekarIo vigerenI sagavaDatAvALI jamIna upara rInyane paDAva nAMkhe. AvuM merinya potAnA rAjya para caDI AvyuM che; chatAM A rAjA nirbhaya kema jaNAya che ?. yuddha vigerenI sAmagrI kema taiyAra karate nathI? vigere vitarko karatA ane rAjAoe dUtane zikSA ApI siddharAja pAse mokale. ; dUta rAjasabhAmAM AvI rAjAne namaskAra karI kahevA lAge sajana! pRthvI sthAnapurano mahArAjA surapALa tathA caMdrAvatIne mahArAja varadhavaLa bane moTuM sainya laI ahIM AvyA che. teo Apane jaNAve che ke je baLasAra sArthavAhanatame keda karI. baMdhIkhAne nAkhyo che, te amAre mitra che. . kharekhara udAra dilanA dAnezvarI manuSya sarva jAnI sAthe bAMdhavAnI mAphaka AcaraNa kare che. madhura pANI varasate parajanya varasAda kone tRpta nathI karate ? te vAraMvAra. amArA rAjyamAM vyApAra nimitte AvajA karI amArA mahArAja sAthe vizeSa prakAre nehabaMdhanathI saMbaM- dhIta thayA che. te uttama kuLano ane pramANika mANasa che. mATe tene tamAre choDI mUka joIe. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aLasAyavAda kAmahamAM mitranI mAphaka banI ke putranI mAphka vyavasAyamAM AvI paDelA A sAthe vAhanI amArA svAmI khIlakula upekSA nahi kare. amArA mane mahArAjA Apane emaja kahevarAve che ke te sAthe vAhane satkAra karI tame tene cheDI mUkA ane tame tamArA rAjyanu` sukhazAMtithI pAlana karo. eka pAMdaDAmAM bagADa thatAM kAMI kLelu vRkSa kApI nAkhavAmAM nathI AvatuM. amArA svAmIe A sAtha vAhane potAnA mANasapaNe svIkAryo che, teA A dhanADhayaneA nigraha karavA te have tamane azakaya thaI paDaze; kemake je vanamAM siMha garjanA karI rahyo che, te vanane jovAne paNa zuM hAthI samatha thaze ? rAjana ! tame zUravIra che, tathApi alpabaLavALA che ane amArA rA mahAna rasainya samudAyavALA che teA samudranI aMdara sAthavAnI muDInI mAphaka tamArU sainya tenA sainyamAM vilaya thaI jaze. 1 pUrvopara vicAra karI sAvAhane cheDI devA te ceAgya che. nahitara amArA mahArAjAe sAtha vAhanA baLAtkAre paNa chuTakArA karAvaro ane tamane paNa zikSA karaze. siMhe potAnA paMjo sajja karyuM hAthInuM kAMIpaNa jora cAlanAra nathI, mATe he rAjana chevaTanA pegAma che k Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 mahAsudarI caritra kAMte sArthavAhane cheDI de, nahitara yuddha mATe taiyAra thAo rAjana! mArA vicAra pramANe kAryane dIrgha vicAra kare. rAvaNanI mAphaka moha nahi pAme! upArjana kareluM rAjya cirakALa rIte bhagave ane amArA mahArAjAnuM vacana mAnya karo. siddharAje dUtanA kahelAM vacana zAMtapaNe sAMbhaLyAM, pitAne pitA tathA sasare sanmukha AvyA jANe tene ghaNe harSa thaze. harSathI tenA romereAma ulAsa pAmyAM; chatAM kRtrima kapanA AvezamAM te rema ulAsane pheravI nAkhI arthAta kepane ADaMbara karI rAjA dravane kahevA lAgyo. are dUta ! tuM bahu vAcAla jaNAya che, tArA ane svAmI ghaNuM moTuM rInya laIne AvyA che, te zuM mAre bhUjA nathI ? deha nathI ke huM manuSya nathI ? eka ja sUrya kareDe tArAnuM teja zuM nathI grahaNa kare ? eka ja kezarI eka ja hAthanuM mada zuM nathI gavAta? hAle ane ekane eka ja putra hiya chatAM duSTa AcaraNavALA te kuputrane nyAyI rAjAe zuM zikSA nathI ApatA ? A sArthavAha tArA rAjAne vallabha hoya te temAM mAre zuM? te anyAyIne zikSA huM na ApuM? zarIre vaLIyA paDayAM ane mAthe paLIyAM caDayAM che, nyAya mArge cAlavAnuM bIrUda dharAve che, chatAM A aparAdhIne cheDAvatAM tArA svAmIne lajajA nathI AvatI ? anyAya pakSane puSTi ApanArAe yuddhamAM mArI AgaLa bIlakula Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baLasArthavAha kArIpamAM TakI zakavAnA nathI tane yAda haze ke ghuvaDane Azraya ApanAra rAtrinA aMdhakAranI sUrya AgaLa kevI sthiti thaI paDe che tevI sthiti anyAyIne Azraya ApanArI thaze. siMha jyAre pite caDhAI kare tyAre hariNanAM bALakane tenuM zaraNa ? vidyutatpAtanI AgaLa vRkSa ke ghara, zuM manuSyanuM rakSaNa karI zake che ? nahi ja. rAjA che ke raMka he, aparAdhIne te zikSA ApavI ja je tema karavAmAM na Ave te amAre rAjaya dharma kayAM rahe ? anyAyI sArthavAhane pakSa karanArA tArA svAmIne raNasaMgrAmamAM mArA khaDaga ane khANanI sAkSIe huM prAyazcita ApIza. mATe dUta ! jA jaladI. tArA svAmIne cetAva. saMgrAmane mATe taiyAra thAya. huM paNa tArI pAchaLa ja yuddha arthe bahAra AvuM chuM. A pramANe bolatAM siMhAsana parathI siddharAja beThI thaye ane raNasaMgrAmanA prayANa sUcaka raNazIMgu (bherI vagADayuM. siddharAjanI vAkacAturI ane utsAha dekhI dUta to stabdha ja thaI gayA. tarata ja tyAMthI ravAnA thaI rAjA surapALa tathA vIravaLane AvI maLe ane siddha rAje jaNAvelA vAkathI yuddha mATe sajaja thavA jaNAvyuM. mahAbaLa sabhA barakhAsta karI, pitAnA mahelamAM malayasuMdarIne AvIne maje ane bALasArane cheDAvavA mATe AvelA pitAzrI tathA sasarAne zubha samAcAra Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 malayasuMdarI thayAtra nivedIta karyA. anAyase pitAzrI tathA sasarAne ahIM AvelA sAMbhaLI malayasuMdarInA AnaMdano pAra na rahyo. mahAbaLa-kAMtA ! saMgrAma karyA sivAya ekadama pitAjI tathA sasarAne jaI maLavuM te mane ucita lAgatuM nathI. yApi pitAjI tathA sasarAjI sanmukha yuddha karavuM te anucita che, chatAM saMgrAmArthe AvelA hovAthI tema karyA sivAya "huM tAro jamAI chuM" ke "Apane putra chuM" ema kahI dInatAthI maLavuM e kSatriyane meTuM apamAna karanAra che ke mAnabhaMga karanAra che. te ekavAra the paNa saMgrAma karI mArA hAtha dekhADI pachI huM temane bheTI paDIza mATe tuM ahIM raheje A mahelanA jharUkhAmAM besI dUrathI thatA saMgrAmane joyA karaje. A pramANe malayasuMdarIne jaNAvI mahAbaLa tyAMthI bahAra nIkaLe. prakara7 49 suM yuvaka praveza raNazIMgAM kuMkAvA lAgyAM. caturaMga saunya AvI maLyuM, raNaraMga hastIpara besI meTA utsAhathI siddharAja zahera bahAra Ave. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuddha praveza 325 ke ane rasainyamAM raNasaMgrAmanAM vAjI'tro eTalA jorathI vAgatAM hatAM ke jANe brahmAMDane pazu pheDI nakhaze, rAMgaNamAM praveza karavA mATe subhaTo taiyAra thaI gayA. bhATa leAkA subhaTonAM parAkramAnuM varNana karavA lAgyA. bhayaMkara siMhanAda cAre mAjI thavA lAgyA. jayazrInA Icchaka subhaTe nRtya karavA lAgyA. ane zainya sanmukha AvI lAgyAM, yuddhanA prAraMbha thayA. rathavALA rathavALA sAme, hAthI para caDelA hAthIvALA sAme, avALA azvavALA sAme ane pAtie padAti sAme dhasyA, raNaveSamAM vIrapurUSonA mastakanA keza mananI aMdara rahelA krodhanaLanA dhumADAnI mAphaka uchaLavA lAgyA. paraspara cheDelA khALanA samudAyathI sUrya DhaMkAvA lAgyo ane jANe kALarAtrinI zarUAta thaI hAya tema a dhakAra phelAvavA lAgyo. anyaanyanA zasrAnA saghaSa NuthI utpanna thatA agni vacamAM vIjaLInI mAphaka prakAzanA jhabakArA ApatA hatA. prasaratAM bANunA sUtkAra, bhayaMkara bhAlAonA raNakAra, ghUyamAna thatA zilAnA samudAya, khaDaganA khATakAra, dhurInA chaNutkAra ane daMDanA bhAtkArathI saMgrAmabhUmi bhaya kara dekhAvA lAgI. zarIra para dhAraNa karela khakhkharAnA truTan nut zabdo thavA lAgyA. kAyara puraSA kaMpavA lAgyA ane zUravIrAnAM rAmAMcA vikasita thavA lAgyAM. makAkhaDakI, 'DAda DI, zarAzara, katAkuMti, gaDhAgardi, 'tAda'ti, Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 nalayasuMdarI caritra lAtAlAti, muSTAmuSTi ane magarA madugari pramANe bhayaMkara yuddha ApasamAM thayuM. kSayakALane sUcavanArA A yuddhanA prasaMgamAM thoDA ja vakhatamAM siddharAjanuM sainya bhAMgyuM, kema ke te ghaNuM ja thatuM hatuM temaja tene acAnaka taiyAra thavuM paDayuM hatuM. yuddhamAMthI pAchuM pharI raunya zahera tarapha vaLavA lAgyuM. pitAnA rInyane pAchuM pharatuM dekhI raNaraMga hAthI para besI siddharAja pitAnA sainikone sthira kare, siMhanAdathI sAmA pakSanA rInyane trAsa Apate raNasaMgrAmanA mekharA para AvI yuddha karavA lAge. siddharAjane sanmukha Avele dekhI vivalaMkAra hAthI upara besI surapALa rAjA ane saMgrAmatilaka hAthI upara besI viradhavaLa rAjA tenI sanmukha yuddha karavA AvIe. pitAne sarva baLane vAparatA te sarve rAjAe jIva para AvIne laDavA lAgyA. pitAnA bAhubaLathI sAme pakSa Ajeya jaNAtAM siddharAje vyaMtara devanuM smaraNa karyuM. maraNa karatAM ja te vyataradeva hAjara thayo, "AvI pahoMcyo chuM." ema jaNAvI te deva siddharAjane madada karavA lAge. te sAmA pakSathI AvatAM bANane ardha mArgamAMthI pakaDI laI siddharAjane ApavA lAge siddharAjanA rinyanAM bANa sAmA pakSane vAgavA lAgyAM ane te taraphanAM bANa vacamAM ja deva upADa levA lAgyo A kAraNathI megha Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuha praveza 327 dhArAnI jema dizAo uDI jAya che, tema siddharAjanI bANadhArAe raNAMgaNamAMthI rAjahaMsa sahaja vAramAM uDavA lAgyA eka te baLavAna ane yuvAna siddharAja, temAM vaLI devanI madada. A baMne kAraNethI siddharAjanuM jora vayuM. teNe kautukathI rAjAnA cAmara, vajA ane chatra chedI nAkhyAM; temaja te baMne rAjAnA zarIranuM rakSaNa karatAM temaNe hAthamAM lIdhelAM zara vAra vAra pADI nAkhavA lAgyo. tejavAna gurU zukrane paNa caMdramAM jema nisteja karI nAkhe che, tema baMne rAjAne nisteja karI ciMtAsamudramAM nAkhyA, ciMtAthI adhomukha ane lajajAthI zyAma mukha dhAraNa karatA pitA tathA sasarAne dekhI siddharAje vyaMtaradevane bolAvI keTalIka agatyanI bhalAmaNa karI pUrve lakhI rAkhela eka lekha bANanA agra bhAgamAM rAkhI te bANa rAjAnA sanmukha pheMkayuM. deva prabhAvathI siddharAje mukeluM bANa rAjAne namaskAra karatuM ane manuSyane moha pamAThatuM rAjA pAse AvyuM. A pramANe AvatA bANane dekhI te baMne rAjAe cittamAM camatkAra pAmyA bANa AkAzathI nIce utaryuM. surapALa rAjAne traNa pradakSiNA karI namaskAra karyA ane tenA caraNAraviMdamAM te patra mUkI pAchuM te siddharAjanI pAse cAlyuM gayuM. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rA malayasuMdarI caritra khANunu Avu kanya joI sa saunikAne Azcaya thayu. teo paraspara meAlavA lAgyA AmAM kAMI gUDha paramA jaNAya che, paNa ApaNe samajI zakatA nathI. eTalAmAM te surapALa rAjAe te lekha hAthamAM lIdhA ane tene khAlI ghaNIvAra sudhI te akSaranI paMkti nihALI vAMcavA mAMDayeA. lekha sAMbhaLavAnI IcchAthI rAjAnI cAre khAju hujArA manuSye vITAI vaLyAM. kAlAhala khadha thayo eTale rAjAe mATA svare te lekha vAMcavA zarU karyAM, zrImAna vIra purUSAthI sutheAbhita, raNAMgaNa bhUmimAM sthita pUjya pitAzrI surapALa naredranA caraNAviMdamAM tathA zrImAna caMdrAvatI nareza zvazura zrI vIradhavaLa caraNasarojamAM. ApazrInA sanmukha saunyamAM sthita mahAkhaLa kumAra Apa sarvone namaskAra pUrvaka vijJapti kare che ke ApazrInA pavitra prasAdathI mane A rAjyanA pUrNa parigraha prAsa thayo che, temaja pUjya pitAzrInA pramAAthe mArA bhujakhaLane vineda ApazrI samakSa meM karyAM che, temAM pUjyeAnA karelA parAbhava ke avajJA yA. avinaya te kRpAkaTAkSathI kSamA karavA cegya che. pUjya pitAzrInA pAdAraviMdanI prAptyathe prabaLa utkaMkita thaI rahyo hateA, temAM prakhaLa pucaiAdayathI akasmAta pUchyonAM pavitra darzana prApta thayAM che, te A Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yuddha praveza 329 advitIya hasthAne ApazrI zekasa kalita zA mATe ? A lekhanA bhAva vAMcavAnI sAthe ja AkhA rasainyamAM harSanAdanI garjanAo thavA lAgI surapALa rAjA AnaMdAvezamAM khelavA lAgyo. ahA ! vidhinI prasannatA ! ahA bhAgyodaya ! hamaNAM ja putravadhu sahita mahAbaLa ahIM AvI maLaze. Aje nArakI sarakhA asahya viyoga duHkhathI amArA uddhAra thayo. Aje ja jIvana pAmyA. Aje ja racaitanya supragaTa thayuM ane netro paNa Ajeja vikavara thayAM. A pramANe khelatA surapALa rAjA vIradhavaLa rAjAnI sAthe mahAkhaLakumAranA sainya sanmukha cAlavA lAgyo. makaraNa 50 svajana meLApa sneha evI cIja che ke tyAM mAna apamAna ke moTAnAnAnI gaNunA ke tulanA rahetI nathI, aviveka ke avinaya te akhaMDa sanA pravAhamAM lIna thaI jAya che ane ulaTA te aMtaranI kArI lAgaNIne sUcavI snehanu pASaNa kare che. pitAzrI tathA sasarAne sanmukha AvatA dekhI mahAmaLa paNa tarata ja Azana cheDI sanmukha doDI gayo Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 yazayasuMdarI caritra ane pitAjInA caraNamAM namI paDayo. temAMthI jharatA azrupravAhe viyoga vyathA khAlI karI, AMtara saneha prakaTa karyo. te neha keTale haze tenuM mApa karavuM azakya hatuM. tyAM vizeSa vakhata khoTI na thatAM A pUjyamaMDaLane moTA mahatsava pUrvaka mahAbaLe zaheramAM praveza karAvyo. parivAra sahita ane rAjAo mahelamAM dAkhala thayA. malayasuMdarI, pitA tathA sasarAne namI paDI, temane jotAMja AMtara duHkha yAda AvyuM, tenI AMkhamAMthI azrune akhaMDa pravAha vahevA lAgyo, tenuM hRdaya tene svAdhIna na rahyuM. aMte dhrusake dhrusake rUdana karavA lAgI. pite rUdana karyuM ane snehIone paNa raDAvyA. chevaTe pitA tathA sasarA pramukha dilAso ApavA pUrvaka ghaNI rIte samajAvI tetre za ta karI. bhejana karyA pachI khAnagI mahelamAM rAjakuTuMba ekaThuM thayuM. surapALa tathA vIradhavaLa rAjAe mahAbaLa ane malayasuMdarIne Ajaparyata pite anubhaveluM sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvavA mATe jaNAvyuM. mahAbaLa tathA malayasuMdarIe pitAne mAthe vItelI sarva bInA mULathI kahI saMbhaLAvI. - malayasuMdarInuM kaheluM vRttAMta sAMbhaLI, vIrajavaLa pramukha sarvanA netromAMthI azrudhArA vahevA lAgI. teone ghaNe zoca thayo. putrIne mastaka para hAtha pheravate viradhavaLarAjA bolyo. mArI vahAlI putrI ! tuM meTA Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ravajana meLa 5 saMkaTamAM AvI paDI hatI. ahA ! rAjakuLamAM janma pAmI chatAM rinI mAphaka tuM duHkhamAM roLAI. putrI ! kusumathI paNa kAmaNa chatAM AvAM tIvra duHkha te kevI rIte sahana karyA? ityAdi vividha prakAre zeka karatAM rAjAe putrIne vAraMvAra hAthathI sparza karatAM, netra mArge AsuM bahAra kADhI pitAne zeka khAlI karyo. surapALa rAjAne tethI paNa vizeSa duHkha lAgI AvyuM. ghaNA kheda karavA pUrvaka teNe jaNAvyuM. putrI ! AvA mahAna dukhANuMvamAM tane nAMkhanAra avicArI ane pApI A surapALa ja che. kuLavadhu ! mAro sarva aparAdha tAre kSamA karavA .gya che. tuM kSamA karaje. prasanna thA. kepano tyAga kara, tuM tatvajJa che, eTale vizeSa prakAre kahevAnI jarUra nathI. malayasuMdarIe namratAthI uttara Apyo. sasarAjI! Apa ! ATale badhe kheda zA mATe kare che ? bhAvI keI asatya karI zakatuM nathI. parvakRta karmo avazya bhegavavAM ja paDe che. bIjA manuSya nimitta mAtra che. sukha duHkha ApanAra te zubhAzubha karmo ja che. mArAM purvakarma ja tevAM haze temAM Apano zuM deSa che? mahAbaLa tarapha daSTi karI surapALa 2jA be . vatsa ! tArI kRpA apUrva che. aparAdhI kaMdarpa rAjApara te ghaNe anugraha karyo che, chatAM te nirbhAgya tArA anugrahane lAbha na laI zake. tArUM sAhasa, tArI buddhi, Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra tAruM daurya, tAruM sukRta ane tArA para manuSyane prajAne anurAga e anukaraNIya sAthe anumodanIya paNa che. ItyAdi aneka prakAre putranA guNenuM anudana karatA rAjAe putrane jaNAvyuM. vatsa ! malayasuMdarIthI pedA thayela te putra hAla kayAM che ? te pApI baLasAre tenI zI vyavasthA karI che ? maha baLa-te baLasArane ahIM be lAvIne pUchI joIe. tarata ja mahAbaLe baMdhIkhAnAmAMthI bALasArane surapALarAjA pAse bolAvI maMgAvyA. aneka subhaTethI vi TAyela ane te DhAnI beDIthI nigatiMta balasAra sabhAmAM Avyo tene jotAM ja bhayaMkara bhrakuTI karI surapALa rAjAe jaNAvyuM are ! dubuddhi te amAre ghaNe aparAdha karyo che. tane je zikSA karavAnI che te te karIzuM ja, paNa tuM satya jaNAva ke teM amArA putranI zI vyavasthA karI che ? tene kyAM rAkhyo che? surapALa ane vIradhavaLa baMne rAjAne tyAM beThelA dekhI te sArthavAha atyaMta gabharAI gayo. tene ghaNe bhaya thaye. jenI madada vaDe baMdhIkhAnAthI chuTavAnI kAMI yaNa AzA rakhate hatuM, tenAM ja A putra ane putrI che ane meM paNa teno ja mahAna aparAdha karyo che, tene ja mahAna kaSTa ApyuM che, te viradhavaLa rAjAnI putrIne ja kudazAmAM lAvI mUkI hatI ane chevaTe kArane ghera dravyathI Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svajana meLApa vecI dIdhI hatI. te zuM te rAjAo mAre bacAva karaze ? nA nahi ja. tyAre have mAre zuM karavuM ? mArA sarva manera niSphaLa gayA, rAja gunho ane rAjadroha karanArA mane mArA kuTuMba sahita A rAjA mArI nAMkhaze paNa have eka upAya che tenAthI mane jIvitavya maLavAnI AzA che. te eja ke temano putra mArI pAse che mATe pAchA ApavA badala kavitathanI mAgaNI karavI; ema vicArI sAryavAhe jaNAvyuM. mahArAjA! huM Apa sarvane mahAna aparAdhI chuM, chatAM Apa je mArA kuTuMba sahita mane jIvitadAna ApavAnI dayA kare to huM Apane putra kyAM che te batAvI ApuM. putra jIvate che tema sAMbhaLI sarvane AnaMda thaye. rAjAe dayA lAvI tenI mAgaNI kabula rAkhI eTale sArthavAhe koI eka gupta sthaLethI, anya manuSya pAsethI putra maMgAvI Ape. varasAdanA AgamanathI jene mayUra kuTuMba AnaMda pAmI nRtya kare che tema putrane dekhI AkhuM rAjakuTuMba AnaMdamAM nRtya karavA lAgyuM surapALa rAjAe baLasArane pUchayuM ke, A putranuM te zuM nAma rAkhyuM che ! bALasAre jaNAvyuM mahArAjA ! tenuM nAma baLa rAkhavAmAM AvyuM che. surapALa rAjAe putrane meLAmAM lIdhe e avasare te rAjAnI pAse hAthamAM Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37y malayasudarI caritra so sonAmaheranI eka piTalI hatI. te bALaputre tarata ja pitAnA hAthamAM kheMcI lIdhI. te dekhI surapALarAjAe tenuM nAma zatabaLa sthApana karyuM. surapALa rAjAe te baLasAra sArthavAhanuM sarvasva luMTI lIdhuM paNa kuTuMba sahita tene jIvate mUkI pitAnuM boleluM vacana pALyuM eka varSa pachI malayasuMdarIne meLApa thaze te nimittajJanu vacana satya thayuM. kemake barAbara eka varSe ja mahAbaLane prathama malayasuMdarIno meLApa kuvAmAM thaye hate rAjakuTuMbamAM ane vizeSa AkhA rAjyamAM Ajane divasa AnaMda utsavane hate. sarva sthaLe AnaMda vartAI rahyo hate. putra, putrI viyegathI vidhurita thayelA ane rAjAo Aje zAMti anubhavatA hatA. siddharAja te mahAbaLa kumAra che ema jANI prajA samudAya paNa pitAne vizeSa prakAre sanAtha mAnatA hatA. pitAnI bhujAbaLathI pedA kareluM rAjya mahAbaLe pitAnA pitA sUrapALane svAdhIna karyuM anya parama sanehamAM nimagna thayela ane kuTuMba AnaMdamAM divase pasAra karavA lAgyA. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdrayazA kevalI 35 prakaraNa 51 muM caMdrayazA kevalI nAnA prakAranA pArthiva paibhavane anubhava karatAM banne rAjakuTuMbe AnaMda samudramAM nimagna thaI rahyA che. sAnukULa ISTa saMganA saMbaMdhathI pUrve anubhavela asahya duHkha atyAre visAre paDI gayuM hatuM. pUrvopArjita prabaLa puNyane sUryodaya parAkASTAe pahoMcyuM hoya tema pUrNa tapI rahyo hate. A avasare bAthazAMti mATe jema varSARtunI jarUra hoya che tema tethI paNa vizeSa jarUra AMtara zAMti mATe saddagurUnI hatI. te pUrNa karavAnA mATe ja puNayathI prerAyelA pArzvanAtha prabhunA ziSya zrImAnuM caMdrayazA kavalI pRthvI taTapara vicaratA anukrame tyAM AvI samavasaryA. kevalI bhagavAnanuM Agamana sAMbhaLI baMne rAjAo pitAnA kuTuMba sahita guruvaryane vaMdana ane dharma zravaNa karavA mATe temanI pAse AvyA. dharmAthI prajA samudAya paNa IcchAnusAra dharma zravaNa nimite AvI maLyo caMdrayazA kevalI prabhue paNa jIvana para anukaMpAthI janma maraNane dUra karanArA dharma dezanA ApavI zarU karI. mahAnubhAvo ! A duniyAnA sarva jIva janma jarA maraNa, Adhi vyAdhi ane ukAdhi Adi prakAra Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAvadarI caritra dukhane anubhava karatAM najare paDe che. A duHkha kSaNika che ke AtyAMtika che? tene nAza thaI zake tema che ke niraMtara Amane Ama muMge moDhe teno anubhava karyA ja kare paDe che te sa baMdhamAM manuSyae avazya vicAra kare joIe. janAvara karatAM manuSya uttama che kAraNa ke temanA karatAM manuSyamAM vicArazakti prabaLa che. pazuo karatAM manuSyamAM mana vizeSa spaSTa che ane tethI game te jAtane te vicAra ke nirNaya karI zake che ane pachI tenA pratikAra nimite te prayatna paNa karI zake che ATaluM chatAM are ! asIma sAmarthya chatAM paNa te duHkhanA mULa kAraNe zodhavA ke duHkhane vinAza karavA manuSya vicAra ke prayatna na kare to te manuSyapaNuM temanuM zA upaganuM che ? pazuomAM ane manuSyamAM pachI zAne taphAvata? tenA jevuM bIjuM zocanIyapaNuM zuM hoI zake ? dareka manuSya vicAra kare joIe ke huM keNa chuM ? A jagata zuM che ? A vicitratAnuM kAraNa zuM? paramazAMti zAthI maLe ? pitAnA maMda kSayopazamathI-vicAranI ke vizuhinA maMda prabaLatAthI A vAtane nirNaya pite na karI zake te avazya te khulAso saddagurU pAsethI meLavI ja joIe. je manuSya potAnA bhalA mATe paNa prayatna nathI karate te manuSyapaNAne lAyaka kema gaNAya che Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdathazA kevalI huM koNa chuM ? tame koNa che ? A prazna tamane pUchavAmAM Ave te tame zo uttara Apaze ? athavA tame tamArA manathI ja prazna kare ke huM keNa chuM? Ane aMtaramAMthI zuM uttara maLe che ? | huM rAjA chuM, kSatriya chuM, purUSa chuM, manuSya chuM, Arya chuM. A uttara tamane vyAjabI lAge che ? jarA vicAra kare te AnuM vizeSa spaSTIkaraNa thaze. AryadezamAM jamyA mATe Arya Arya sivAyanA dezamAM janma pAmyA hata te Arya te naja kahevAtane ? tyAre Arya e amAruM nitya saMbaMdhIta lakSaNa ke svarUpa kahevAya ? nA nahiM ja kema ke te vinazvara yAne palaTaNa svabhAvavALuM lakSaNa che. tamAruM svarUpa tamArI sAthe nitya saMbaMdhita hovuM joIe." "huM manuSya chuM" manuSyanA dehamAM rahyA che mATe manuSya paNa janAvaranA zarIramAM rahyA hatA te ? te janAvara kahevAta." tyAre A lakSaNa paNa tamAruM nizcita naja gaNAya. - huM purUSa chuM" purUSa saMzA sUcaka cihnavALA zarIramAM rahyA che. mATe purUSa-kadAca strI saMjJA sUcaka cinhavALA zarIra ne rahyA hatA te ? strI kahevAta' tyAre purUSa strI e zabdavAcaka je vastu che, te tamAruM niyamita -21 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3780 jayasuMdara caritra ane nizcita svarUpa naja kahevAya e te sarve eka jAtanI upAdhio che. "kSatriya chuM" "kSatriyapaNuM tame pite cho athavA tame kSatriya svarUpa che. te zA kAraNane laIne ? "kSatriyanA kuLamAM janma pAmyA te mATe " athavA kSati mathata gAya" jhuta kSatri' eTale bhayathI bIjAnuM rakSaNa karavAmAM jenAmAM guNa che te kSatriya, kSatriya sivAya anya kuLamAM janma thaye heta, athavA bhayathI bIjAnuM rakSaNa karavAnuM sAmarthya tamArA manamAM na hatI te ? kSatriya naja kahevAta, tyAre A upAdhi eja kSatriyapaNuM. paNa tethI tamAruM satya svarUpa che e te siddha naja thayuM. huM rAjA chuM." tame rAjA che te kayA prabaLa kAraNane laIne ? "aneka manuSyanA upara ane ghaNI lAMbI pRthvI upara hakumata calAve che, ojJA pAlana karAve che, avaryane anubhava kare che te kAraNane laIne atu A hakumata, AjJA aAvarya ane vaibhava e cAlyuM jAya te rAjAe kahevAo kharA ke ? nA nahi ja. tyAre tame rAjA che te kaI apekSAne laIne te tane samajyA ja haze. hA, A rAjyabhavane laIne je emaja che te A rAja bhava saMga viga dharmavALo hovAthI cirasthAyI nathI. mATe te tamAruM satya, zAvata svarUpa ja gaNAya. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 caMdrayazA kevalI A zarIra paNa ApaNe nathI. te te ApaNuM che. huM ane mAruM baMne vastumAM bAhya atyaMtara apekSAne laIne tapAsa karatAM vizeSa taphAvata che. bAhya vastunI apekSAe jema ke "mAruM ghara A ThekANuM mAruM kahenAra manuSya ane tene rahevAnuM ghara athavA tenuM ghara A baMne vatu pRthaka judI che. temaja atyaMta bhinna lakSaNa vALI che te tadrupa naja kahevAya ke manAya yA anubhavAya. atyaMtaraapekSA jemake, "mAro krodha jhAle na rahyo. krodhanI utpatti anya vastunI apekSA rAkhe che. Inicha vastunA viyogI saMgathI te utpanna thAya che ane tene abhAva thatAM athavA ISTa vastu AvI maLatAM aniSTa vastu cAlI jatAM te krodha vilaya thAya che mATe te paNa ApaNuM satya svarUpa na banI zake. AhAra, pANI, havA, ciMtA, parizrama, nizciMtatA vagere aneka kAraNone laI A zarIranI vRddhi ane hAni thAya che. jema iMTa, cUno. paththara, mATI, lAkaDAM, leDhAM, jamIna vagere aneka kAraNonI vRddhi, hAnithI ghara nAnuM meTuM thAya che. mATe jema gharane banAvanAra ke gharamAM rahenAra te ghara nathI paNa gharathI judo che, tema A zarIre banAvanAra ke zarIramAM rahenAra A zarIrathI jude che. ghara ke mahelanA jharUkhAmAM ubhA rahIne kaI mANasa bahAranA padArtho joI zake che, tema A zarIrane netrorUpI jharUkhAmAM rahIne aMdara rahenAra A duniyAnA para Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 040 thayadarI zaritra jaI zake che. jharUkha ane jharUkhAmAM ubhuM rahI jenAra manuSya baMne judAM che, tema zarIra ane zarIramAM rahI bAhya padArthone jenAra baMne judAM che. ghara ke mahela paDI jatAM ke bhADAnuM hoya te tenI mudata purI thatAM rahenAra ghara ke mahela khAlI karI bIje rahevA jAya che, tema A zarIra paDI jatA athavA temAM rahevAnI mudata-AyuSya pUrNa thatAM deha maMdiramAM rahenAra tene khAlI karI anya maMdiramAM rahevA jAya che. eTale ghara khaliI karanAra jema gharathI jude che tema A deha khAlI karanAra dehI paNa dehathI judo che. anAdi kALanA abhyAsathI dehamAM AtmabhAva manAya che ke deha teja huM chuM. dehane sukhe sukhI, dukhe dAkhI, rAtridivasa tenI sevA karavAmAM ane tenuM pAlana piSaNa karavAmAM vyatIta karAya che. AvA prabaLa dehAdhyAsathI AtmA deha samAna bhAse che paNa kharuM jotAM tema nathI AtmAnAM kSaNe judAM che. AtmA tanya svarUpa che, arUpI che, jJAnamaya che, jJAtA che, draSTA che, tyAre A dazya dehAdi jaDa svarUpa che, rUpI che, ajJAna svarUpa che.draSTAthI dazya che,jJAtAthI svarUpa che. A lakSaNothI vicAra karatAM A daLyAdithI bhinna je che, te pite huM chuM, ke AtmA che. evA upanAmathI bolAvato AtmA che. talavArathI jema myAna juduM che, tema te dehathI judo che, keTalAeka zaMkA kare che ke te netrothI kema Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdrayA kevI dekhAte nathI, paNa vicAra karatAM jaNAze ke netrane paNa jonAra AtmA che te, netrAthI kevI rIte dekhAze ? dareka iMdriyAne pAtapeAtAnA pratyeka viSayeAnuM jJAna thAya che, netrathI jovAya che. kAnathI saMbhaLAya che. nAsikAthI gaMdha grahaNa karAya che. jItuvAdathI svAda anubhavAya che ane tvacAthI spardhAnA anubhava thAya che. paNa A pAMce iMdriye!nA viSayanuM jJAna kAne thAya che ? e jJAna jene thAya che, eja AtmA che. tyAre A iMdriyAthI paNa te kevI rIte jANI zakAya ? iMdriyAthI je viSayonu jJAna thayu hatu. te iMdriyA naSDa thatAM paNa te viSayAnuM jJAna smaraNamAM rahe che. dhAro ke A netrathI tame aneka zahera, pahADa, nadI; khINa vigere joyAM hatAM, te netro kAI rAgAdi karaNathI nAza pAmyAM, chatAM tenAM viSayanu zaherAdinuM smaraNa te mANasane rahyA kare che ke amuka varSa amuka divase huM amuka zaheramAM gayA hatA; vigere AthI paNu spaSTa thAya che ke A sarva viSayAnA je jJAtA che te A dehAdi iMdriyAthI judA che AtmasattAthI te jaNAya che. jema ke mArU mana amuka ThekANe gayu hatuM. me manamAM AvA vicAraza karyA vigere A sthaLe manane jANuna 2 temaja mana upara sattA calAvanAra tarIke koI pazu adRzya tattva A dehamadiramAM raheluM che teja bhagavAnasamartha AtmA che. jA Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasu darI raMtra nidrA, svapna ane jAgRta dazA A traNe dazAne anubhava karanAra arthAt draSTA te AtmA che. mane sArI nidrA AvI hatI, mane amuka svapna Avyu hatu "huM jAguM chuM." A sarvanA jJAtA pazu temanAthI vilakSaNa AtmA che. jenI sattAthI A duniyAnAM pratyakSa padAne anubhava thAya che teja AtmA che, * ATaluM' jaNAvyA pachIthI have tamane niSNu pra thaye haze ke huM... kANu chuM ? AtmA chuM' deDAdi sava padArthothI judo ane vilakSaNa chu.. * pAyA sivAyanI ImArata nakAmI che. mATe ja A saMbaMdhamAM kAMika laMbANuthI jANavAnI jarUra che; kAraNa ke AtmA na ja hAya ke na jANyu hAya tA pachI tene cheDAvavAnA prayatna karavA te kevI rIte upayAgI nIvaDe ? astu. prakaraNa para mu' punarjanma dehathI AtmA bhinna che ema jANyA. chatAM A AtmA dehanA nAzanI sAthe ja nAza pAmatA hAya, te pachI tene duHkhathI cheDAvavA mATe prayatna karavA te Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puna jema 343 niSphaLa ja che. mATe AmAnI astitA sAthe amaratA -nityatA paNa avazya samajavI joIe. te amaratA punarjanma thatuM hoya te ja saMbhavI zake. A mANasa marI gaye ke pAche . A zabda sAMbhaLavAnI sAthe ja ATale te nirNaya karI zakAya che ke jenI mahAna sattAthI A zarIramAM halana, calana, maraNAdi nAnA prakAranI kriyAo thatI hatI te baMdha paDI gaI ane te che kriyAdikano preraka AtmA A sthaLathI koI paNa sthaLe cAlyo gayo che. te kyAM gaye ? te bhale ApaNane na dekhAya ke na samajAya paNa tenuM ja nAma punarjanma che kemake te koI paNa sthaLe gayo che. te sthaLa bhale pachI game tevuM hoya, paNa eka sthaLadehathI sthaLAMtaramAM javuM tenuM nAma ja punarjanma chepharI utpanna thavuM te. ATalI vAta yAda rAkhavI joIe ke kaI paNa vastune niranvaya nAza-mULathI sarvathA nAza thato nathI paNa tenA paryAye badalAyA kare che. A vAta anubhavasiddha che. dhAro ke eka vastra che ke eka lAkaDuM che, tene agnithI bALI nAkhyuM, tethI te vastra ke lAkaDAMne nAza te thaye. paNa vicAra karaze tene sarvathA nAza thayo nathI vAta spaSTa samajAze. kemake tenI rAkha te kAyama ja che. vastranI AkRti ke paryAya tene te nAsa thayo paNa tenA paramANuMe te kAyama ja che. te vara rAkhapaNe Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 malayasuMdarI caritra utpanna thayuM te te punarjanma, evI ja rIte dehane tyAga karI anya dehamAM utpanna thavuM te AtmAno punarjanma arthAt AtmAne nAza thato nathI paNa paryAya badalAya che. sukha dukha e pUrva kriyAne anusAre thAya che A vAta pratyakSa jaNAya ke samajAya tevI che. dhAre ke tApa sakhata lAge che. ane bahAra javuM che te pagamAM joDA paheryA ane mAthe chatrI oDhI eTale tApa lAgato e che thaze. A tApa ocho lAgavAthI je sukha thayuM te, te sukha pahelAnI jeDA paheravA ane chatrI oDhavA rUpa kriyAthI thayuM athavA zaheramAMthI cAlI tame dharma zravaNa nimitte A udyAnamAM AvyAM. ahIM AvavA rUpa kArya te, pahelAnI kriyAne sUcave che. A daSTAMte garbhamAM A te kaI kriyAthI? uttara maLa ja joIe ke garbhamAM AvyA pahelAM koI paNa kriyA karavI joIe. te kriyA karavAne kALa garbhamAM AvyA pahelA mAnave ja paDaze ane tethI eja phalItArtha thaye ke AtmA garbhamAM AvyA pahelAM koI paNa sthaLe hatuM ane tyAMthI ahIM A janmamAM AvyA teja tene punarjanma ane teja AtmAnI amaratA. kArya kAraNane vicAra karatAM kAraNa paheluM ane kArya pachI A vAta samajAya tevI che. te A mAnavadeharUpa kArya, tenuM kAraNa A deha utpatti pahelA hevuM ja joIe. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punA janma 5 A ja , A marI gaye. A ALe te kyAMthI ? ane game te kayAM? A gati Agati te punarjanma sUcave che. | sarve sukhI zA mATe thatAM nathI? sarve duHkhI zA kAraNane laIne dekhAtAM nathI ? rAjA rAMka zA mATe thAya che ? rAjA zA hetune laI ne? jJAnI zA kAraNathI ? A sarva bAbatanuM kAMI kAraNa samajAya tevuM che. eka ekaja jJAtimAM ekaja kuLamAM ane eka ja mAbApathI utpanna thatAM bALakomAM nAnA prakAranI viSama-viparItatA thavI eja AtmAnI amaratA ane punarjanmanA siddhAMtane apUrva pUrAve che. AthI eTaluM te spaSTa samajAyuM haze ke AtmA dehathI bhInna che ane te mULa dravyanI apekSAe amara che, nitya che, tathA paryAyanI apekSAe anitva che. A kahevAthI "huM chuM' e vicAra pariphuTa thayo prakaraNa 53 muM. A jagata zuM che? - - - - jaDa ane cetanya yA jIva ane ajIva A e dravya-vastu jagatamAM bharelI che. athavA A be vastu teja jagata che. A be dravyathI jagata koIpaNa prakAre juduM Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 malayasudarI caritra paDI zake tema nathI. vicAravAnane A be vastu ja sarvatra judA judA rUpe judI judI AkRtie ke judA judA paryAye vistAra pAmelI jovAmAM Ave che AjIva vasturUpI ane arUpI ema be bhAgamAM vaheMcAyelI che. jemAM rUpa, rasa, gaMdha zabda ane sparza te mAMhIluM kAMIpaNa na hoya te arUpI. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza ane kALa e cAra arUpI dravya che. temAM rUpa, rasa gaMdha zabdake sparza te mAMhe luM kAMI paNa na hovAthI sAmAnya manuSya carmacakSuthI tene joI zakatA nathI. pUrNajJAna, yogIo Ama cakSuthI tene joI zake che. sAmAnya manuSyo tenA kAryathI tene jANI zake che. cAlavAmAM ApaNuM sarvane jaDa ane caitanya bane dharmAstikAyanI madadanI jarUra paDe che jema mAchalAomAM cAlavAnuM sAmarthya che; tathApI pANInI madada sivAya te naja cAlI zake, tevI rIte dharmAstika nI madada hoya teja ApaNe cAlI zakIe. A cAlavArUpa kAryathA anubhava dharmAstikAya, eka sAmAnya manuSyane carmacakSuthI na jANI zakAya te arUpI ajIva dravya-padArtha che, eka sAmAnya manuSya jANI zake che. adharmAstikAyamAM zabda rUpa rasa, gaMdha ke sparza nathI. tene paNa divya cakSuvALA pUrNa rAnI sivAya carma cakSuvALA joI zakatA nathI. jaDa caitanya padAthane Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A jagata zuM che ? sthira rahevAmAM te madada kare che ane tethI ja sAmAnya manuSya tene jANI zake che ke adharmAstikAya eka dravya padArtha che. athavA te A baMne padArthonI hayAtInA nirNaya mATe alpajJane tevA Apta-pramANika satya vatA, pUrNa jJAnInA vacane upara zraddhA rAkhavA sivAya chUTake nathI. A be padArtha che tema carma netravALA manuSya mAne ke na mAne chatAM te padArtha pitApitAnuM kArya bajAve jAya che. eTale tene saIhavAthI ke na sahavAthI tamane tenA taraphathI kAMI nukasAna ke phAyado thavAne nathI. chatAM vastu vidyamAna hoya te vidyamAna che tema jJAnIema kahevuM ja joIe. duniyAnA cha mAne ke na mAne chatAM jJAnIoe satya prakAzavuM ja joIe. AkAza arUpI dravya che. AkAzamAM raMga, beraMgI AkAra dekhAya che te AkAza nathI. meghanA vAdaLa te AkAza nathI. IndradhanuSya ane caMdra, sUryAdinA prakAza te AkAzamAM dekhAtI kALImAM kALAza te AkAza nathI. te te AkAzamAM rahelI rUpI pugaLa dravyanI AkRtio che. kevaLa pilANane "AkAza' evI saMjJA ApavAmAM Ave che. kevaLa pilANurUpa AkAzamAM zabda, rUpa rasa, gaMdha ke sparza kAMI nathI, pilANamAM paNa sUma paramANuo-jene manuSyo joI zake che tevA skaMdha je dekhAya che, te paNa padgala che; paNa AkAza zabdanI Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BYL nalayasurI caritra vyAkhyA te tene paNa mUkIne kevaLa palANa mATenI ja che; jaDa, caitanyane javA, AvavAnA avakAza-mAga ApavA te AkAza dravyanu kAryoM che. kevaLa AkAza tenA A kAryathI sAmAnya manuSyo jANI zake che, pU jJAnIe game te prakAre jANI dekhI zake che. kALa-kALa arUpI vastu dravya che sUrya paribhramaNathI nirNaya karatA divasa, mAsa, varSa Adine kALa kahevAmAM Ave che. paNa te upacArika kALa che, tAttvika kALamAM padArthAne navAM purANAM karavAnu sAma che arthAt je anyaanya kAraNuMnI madadathI padArthomAM navA, purANApaNuM thAya che, te kaLa dravya che. A cAra arUpI jaDa athavA ajIva drabya-padArtho che. puddagala, rUpI-jaDa padArtha che. tene ajIva paNa kahevAmAM Ave che. sUkSmamAM sUkSma paramANa' puddagala che, tevAM aneka paramANuM ekaThA thaI nAnA prakAranI dRzya AkRtie mane che. A AkRtie keTalIka kudaratathI svAbhAvika pAtAnI meLe bane che ane keTalIka AkRti koi manuSyAdikanI madadathI ke mahenatathI khane che, chatAM sAmAnya manuSyanA netrathI joI zakAya nAnI AkRtie pratye potAnI meLe paramANu AmAM tevA saMceAjana ane rahevA che. tevI paramANunI ane iM, kema ke palaTaNa svabhAva Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajA mA jagata zuM che? AvAM pazu kyAM che ? keTalA che ? te viSe pUchavuM ja nahi, jyAM dekhe tyAM teja che. saMkhyA mATe puche te tenI saMkhyA thaI zake temaja nathI, eTale tene mATe anata zabda vApare teja gya che arthAta te anaMta che. A padgale jenI sAthe saMyejita thayelA paNa che ane te sivAya chUTAM paNa ghaNAM che. saMsAracakramAM rahelo keI paNa jIva A pagalethI sarvathA viyeta nathI ane jeo A pagalethI sarvathA viyeta judA thayelA che, teo paramapada pAmelA siddhanA ja kahevAya che. teone pharI pudgala sAthe sAjIta thavAno kaI paNa divasa ke vakhata AvavAno nathI saMsArI dareka jIva A pagalathI vIMTAyelA che, teo paddagalanI vRddhi, hAnI ane AkRtinA pramANamAM judI judI jAtimAM vaheMcAyelA che. teonA AhAra, zarIra, mana, iMdriya, vacana, zvAse chavAsa, AyuSya ane karmo te sarve A pagalenAM ja banelAM che. senuM, rUpuM, loDhuM, tAMbu, kathIra, hIrA, mANeka, metI, pravALa, paththara, mATI, khAra, vigere jeTalA khanIja padArtho che te sarvene "pRthvIka ya" jAtInA ekedriya jIva kahe che. te che A padugalanI sAthe mizrita thayelAM che. athavA A pagale te jInI sAthe saMjI thayAM che Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 malayasuMdarI tharitra sarva jAtanAM khArA, mIThA vigere pANI. sarva jAtanI agni, sarva jAtano vAyu ane sarva jAtanI vanaspati che. sarve ekedriya jIvanI jAti che. te sarvanA zarIre A padagala paDamAMthI banelAM che. te sarvane DuM jJAna hoya che ane teo tvacA-sparza iMdriyathI sahaja anubhava meLave che. tvacA ane jIllAvALA beidriya jIva. tvacA, jI hA nAsikA, netra tathA kAnane dhAraNa karavAvALA pAMca indriyavALA jIva. A sarve jInAM zarIrAdi padugalanAM ja banelAM che. pAMca indriyavALA mAM sarva jAtanAM janAvara, pakSI, chAtIe cAlavAvALA bhujAe cAlavAvALAM ane pANImAM utpanna thanArAM chone samAveza thAya che. temaja sarva jAtInA manuSya. deva ane nArakinA pApI tathA duHkhI che te sarvane paNa temAM samAveza thAya che. A sarva jAtinA chanA zarIre, temaja tenA upabhegamAM AvatA sarva padArtho te paNa jaDa pudgalenA banelA ke bhaNavelA hoya che. TuMkamAM pudgulanI vyAkhyA karIe te jemAM DuM ke jhAjhuM game te jAtanuM rUpa haya, jemAM zeDa ke jhAjhe, game te jAtano rasa hoya jemAM zeDo ke jhAjhe game te Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A jagata zuM che ? 31 jAtane gaMdha hoya, cheDe ke jhAjha zabda karavAnI zakti hoya ane jemAM game te jAtano thoDe ke jhAjhe sparza hoya te pudagala kahevAya che. have tame AkhI duniyAnI koI paNa vastu tarapha najara karo, ke A zabda rUpa, rasa, gaMdha ke sparza sivAya kaI paNa vastu tamane dekhAya che ? AkhI duniyAmAM pharI vaLe, tapAso, chevaTe tene uttara kAramAM ja Avaze. A kahevAthI tamane have spaSTa samajAyuM haze ke A jagata zuM che ? jaDa ane caitanya be vastu ja. keTalAMka ekalAM jaDa pudagale ekalA ajIva ane keTalAMka ajIva yA jaDa mizrita jIva e be sivAya bIjuM kAMI nahi. A sarva teno ja vistAra che. A sarva citra, vicitra, jaDa tanyanI ja mAyA che. sukhI, duHkhI, jJAnI, ajJAnI, rAjA, rAMka, rogI, nirogI. prakaraNa 54 muM A vicitratAnuM kAraNa zuM ? zekI, AnaMdI, rAgI. nirAgI, purUSa, strI, janAvara. deva, nAraka, vigere nAnA prakAranI vicitratA Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara malayasurI caritra A jagatamAM dekhAya che tenuM kAraNa zuM ! A vicAra tamane ghaNuM ja upayogI che. A jagata zuM che ? prakaraNamAM tamane samajAyuM haze ke jaDa ane cItanya, e be vastu che. zaitanya, AtmA pote che ane ajIva yAne jaDa vastu te AtmA nathI, paNa AtmAthI bhinna che. A jaDa vastu upara jeTale jeTale mamatva thAya che, mArApaNuM thAya che, manAya che, ISTavastuthI rAga thAya che athavA ISTavastumAM Asakti thAya che. aniSTa vastuthI ke aniSTa vastumAM TheSa thAya che; IrSA thAya che. kaleza thAya che, te prasaMge AtmA te te vastumAM te te AkAre pariName che, tanmaya thAya che, te te pariNAmane AdhAre AtmA navIna karmane baMdha kare che, je je ke jeTaluM eTale rase AtmA pariNamyo hoya, teve teve prakAre tene rasa pADe che, teve teve prakAre te te karmano svabhAva baMdhAya che ane te tene prakAre te te karmanI sthiti sthApita thAya che. tyAra pachI jyAre jyAre te kama udaya Ave che, tyAre tyAre te te kama bhogavavA mATe nAnA prakAranA AkAra dhAraNa karavA paDe che. A AkAra dhAraNa karyo, karma udaya A vyAM eTale vicitratAnI zarUAta thaI cUkI. AthI phalItArtha e thayo ke A vicitratAnuM mULa kAraNa ISTaniSTa padArtho para pariNAmanI viSamatA thavI te rAgadveSanI lAgaNI utpanna thavI te che Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vicitratAnuM kAraNa zuM ? 313 A viSamatA eka ja jAtanI ane ekaja sarakhI hAtI nathI. eka nAnA sarakhA kArya mAM paNa aneka jAtanA pariNAmanI tAratamyavALI viSamatA jovAmAM Ave che. jemake eka cha vaTemArgu ejaMgala tarapha cAlyA jatA hatA. te jaMgalamAM jAMbunA vRkSeA ghaNAM hatAM, vakhata paNa lagabhaga je azADa mahInAnA hatA, tethI jAMbunA phaLA pAkI gayA hatA keTalAka vRkSa nIce te te kLAnA DhagalA paDelA levAmAM AvatA hatAM. te chae purUSone jAMbu khAvAnI IcchA thaI, eka purUSa khelyA ke ApaNI pAse kuThAra-kuhADA taiyAra che, eka jAMbunA vRkSane thaDamAMthI kApI nAkhIe, te nIcuM paDayA pachI ApaNane ghaNI zAMtithI jAMbu khAvA maLaze. bIjo purUSa khelyA ke ema zA mATe karavuM paDe ? eka meTI majamuta DALI kApI nAkhA, te nIce paDaze eTale ApaNe jAMbu vINI khAIzuM. jhADa kAyama haze te pharI navA jA'bu paNa Avaze. trIjo purUSa khATcA evaDI mArI DALa paNa zA mATe kApavI paDe ? nAnI nAnI DALIe kApI nAkhA eTale ApaNane temAMthI jAjI maLaze. kAMI mATI DALanA lAkaDA upara te jAtru nathIne ? phogaTa evaDI mATI DALa zA mATe kApavI paDe ? ceAtheA purUSa khelyeA. bhAI e ! te nAnI, nAnI DALA paNa zA mATe kApavI paDe ? jyAM jyAM jAgu ma23 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 malayasu darI caritra jIva deva manuSya, tiya ca ane nArakInA bhAne viSe AvI vase che. peAtAnI icchA te te bhavamAM rahevAnI hAya ke na hAya tathApi te te bhavamAM te krama udayAnusAra tyAM rahevuM ja paDe che. 6. nAmakama, nAmaka. AtmAnA anurUlaghu guNane dakhAve che. nAma kanA udayathI jIva mAna, apamAna, kIrti', apakIrti pAme che. trasa, sthAvara vigere aneka uccanIcanAmathI khelAvAya che pAte AtmA chatAM eke kriya, ei driya, poMcendriyAdi byapadeza nAmane pAme che. A nAma karma, ekasAne traNa prakAre judA judA bhedamAM vahecAyelu che : 7. gAtraka, gotrakama AtmAnA arUpI guNane dakhAve che. gAtra kamanA udayathI jIvane ucca nIca gotramAM utpanna thavu paDe che, ane ucca nIca getrathI elAvatAM tene ghaNI vakhata asahyamAna apamAna ke sukha duHkha anubhavavAM paDe che. 8. atarAya krama. aMtarAya krama AtmAnA anaMtavI guNane dakhAve che. aMtarAya karmanA udbhayathI jIvane IcchIta vastu maLatI nathI. peAtAnI pAse vastu chatAM te bIjAne dayAnI lAgaNIthI ApI zakatA nathI ane pote vastu potAnA bheAgamAM ekavAra ke anekavAra laI tenA upayeAga karI zakatA nathI ane peAtAnuM sAmarthya hatAM te ceAgya sthaLe zakti phAravI zakatA nathI. Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vicitratAnuM kAraNa zuM ? 59 A pramANe A ATha karma, AtmAnA tAtvika ATha guNane dabAve che. satya ke tAtvika tatvathI vimukha thayelA cha Atmagugane bhUlI vizeSa navIna karma baMdha karI cAra gatimAM paribhramaNa kare che. A ATha prakAranA karma baMdha cAra prakAre paDe che prakRti, sthiti, rasa ane pradeza. - dareka karmane svabhAva. tenI sthiti, tene rasa ane tenA pradeza; ema cAra prakAre karma baMdha thAya che. eka lADunuM dRSTAMta A saMbaMdhamAM upayogI thaI paDe che, jema ke lADumAM leTa, ane ghI, goLa, Adi rasanI jarUra paDe che. temAM suMTha vigere padArtha nAkhavAthI vAyu haraNa; ke pittaharaNa Adi guNa ke svabhAva paNa hoya che. vaLI te lADunuM kALamAna paNa hoya che ke A lADu mahine ke paMdara divasa pahoMcI zake tyAra pachI bagaDI jAya ke nAza pAme. tema karmabaMdhanamAM koI karmano svabhAva, jJAna guNane dabAvavAne hoya che te koI karmano svabhAva vIryaguNane dabAvavAno hoya che, je hamaNAM ja pUrve kahevAmAM AvyuM che. jema lADunI sthiti paMdara divasa ke mahinAnI hoya che, tema kaIkarmanI sthiti be ghaDInI hoya che keI AyuSAdikanI * pacIza, pacAza ke se varSanI hoya che ane koI karmanI utkRSTa sthiti vasa, trIsa, ke sIrora keDAcheDI sAgaropama -mApavizeSa sudhI laMbAyelI hoya che Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14i , 3pa6 malavasuMdarI caritra azubha ke zubha pudgalene grahaNa kare che. ane pachI karma paNa bAMdhe che, gaThave che. jJAnAvaraNIya, darzana varaNIya vedanIya, mehanIya. AyuSya, nAma, gotra ane aMtarAya A ATha karma paNe te pudagale vaheMcAI jAya che. kaAtmAnA sattA sAmarthyane nAza nathI karI zakatAM paNa tene dabAvI nAkhe che, paNa te eTalA badhA jorathI AtmaguNone dabAve che ke bIjA ajANane emaja bhAna thAya ke, ApaNe AtmAmAM kAMI guNa nathI athavA te AtmaguNane nAza thaye che. 1. jJAnAvaraNIya karmamAM AtmAnA vizuddha jJAna guNane dabAvavAnuM sAmarthya che. A karmanA prabaLa udayathI jANavAnuM, pUrvApara vicAra karavAnuM, satyAsatya nirNaya karavAnuM ane TuMkAmAM TuMku kahIe hastAmalakanI hAthamAM rahelA AmaLAMnI mAphaka pUrNa svarUpane-sarva vastune jANavAnuM sAmarthya dabAI jAya che. A karma kAMI sarvathA AtmaguNane dAbI zakAtuM nathI. je tema bane te Atya jaDa svarUpa yA jaDavat thaI jAya, paNa jeTalA pramANamAM tenuM vadhatuM ochuM dabANa heya, teTalA pramANamAM jJAnanA guNanI vRddhi-hAni thAya che. 2. darzanAvaraNIya karma, AtmAnA darzana guNane dabAve che. A karmanA udayathI AMkhe AMdhaLA thavuM, kAne baherA thavuM, nAzIkAthI bIlakula gaMdha mAluma na paDe, jIhavAthI svAda mAlama na paDe ane tvacAthI ThaMDA, Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vicitratAnuM kAraNa zuM? paNa garama vigerene nirNaya na thAya,niMdrA AvavI, IMdriyanI apekSA sivAya AtmavizuddhithI thatuM maryAdAvALuM ke pUrNa sAmAnya rIte vastunuM jJAna te na thAya. A sarva darzanavaraNIya karmanuM pariNAma che. A karma udayapaNe jeTaluM prabaLa ke maMda hoya tenA pramANamAM ja te AtmAnA darzana guNane dabAve che. 3. vedanIyakarma, AtmAnA anaMta sukhane dabAve che. vedanIya karmanA udayathI jIva nAnA prakAranA paugalIka sukha duHkhane anubhava kare che daivika vaibhava ane mAnuSI ezvarya e zubha vedanIyano udaya che ane nAnA prakAranA kAyika, mAnasika dukhe te azubha vedanIyane udaya che. tIvra ke maMda je vedanIya karmane udaya hAya, te tIvra ke maMda sukha duHkhano anubhava thAya che. 4. mehanIya karma, AtmAnA anaMta AnaMdane dabAve che. A karmanA udayathI jemAM krodha, mAna, mAyA-kapaTa, lAbha, hAMsI, harSa, kheda, bhaya, zoka, duga chanIyatA-viSaya vAsanA ane satyanuM azraddhAna vigere durga Ne pragaTa thAya che ane Ama saMyamanI IcachA paNa thatI nathI. kadAca IcchA thAya che te pravRtti karI zakate nathI, A karmane maMda ke tIvra je udaya hoya tenA pramANamAM te te durguNethI hAni vRddhi thAya che. 5. AyuSya karma AtmAnA sAdi anaMta sthiti guNane nAza kare che-dabAve che. A yuSya karmanA udayathI Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 - malayasuMdarI caritra lAgelAM che tevA nAnA nAnA gucchAe kApI nAkhe eTale ApaNuM kAma siddha thaze. pAMcamo purUSa che. tamArA bolavAmAM hajI paNa sudhAre karavA jevuM che. nAnA, nAnA gucchAo kApI nAkhavA temAM paNa keTalAMeka pAMdaDAM ane kAcAM jAMbu nirarthaka javAno saMbhava che, mATe ApaNAmAMthI keI upara caDhI jAo ane jyAM jyAM pAkAM jAMbu hoya te vINI tye eTale ApaNane jAMbu maLaze ane jhADanAM DALAM, pAMdaDAne paNa nukasAna nahi pahoMce. chaThTho purUSa balya ApaNa sarvane jAMbunI ja jarUra che ne? te A vRkSa nIce pAkelAM joIe teTalAM jAMbu paDayAM che, je jAMbune mATe tame ATalI mahenata karavA dhAro che te jAMbu ApaNane anAyAse jaI e tevAM ane teTalAM maLe che, mATe A nIce paDelAM ja vINI khAo Ama eka ja kArya mATe manuSyanAM tAratamyatAvALA vividha vicAre jovAmAM Ave che. A pariNAma ke mAnasika vicAra kilaSTa, liSTatara kilaSThatama athavA jaghanya, madhyama ke utkRSTa jeTalA mApamAM prabaLa ke nirbaLa hoya, tIvra ke maMda hAya, teTalA ja pramANamAM tIvra ke maMda karma baMdha thAya che ane tene udaya Avele karmavipAka-karmarUpa paNa teTale ja tIvra ke maMda hoya che. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vicitratAnuM kAraNa zuM ? 351 dRSTAMta tarIke lImaDAne rasa kaDavA che ane zeraDInA rasa mIOM che. eka zera rasa ane jAtane lIdhe hAya ane tene judo judo ukALIne eka rUpIyAbhAra khAkI rAkhyA hoya, A eka rUpIAbhAra kaDavAza ke mIThAzamAM tame tapAsa karaze! te eka zera rasanI apekSAe A rUpIAbhAra rasamAM cALIzagaNI kaDavAza ke mIThAza jaNAze. have te zera rasamAM eka maNa pANI nAMkhA te eka zera rasamAM je kaDavAza ke mIThAza jaNAtI hatI ke lAgatI hatI tenA karatAM cALIzagaNI kaDavAza ke mIThAza A rasamA ochI lAgaze. AvI ja rIte kama karatI vakhate jevAM tevAM tIvra ke maMdu pariNAma-Azaya-vicAra-adhyavasAya hAya tenA pramANamAM te jIva tIvra ke maMda sukha duHkhaneA anubhava karaze, mATe ja mahAtmA puruSA vAravAra peAkArIne jagatavAnI jIvAne cetave che ke tame sAvadhAna thAo. kliSTa karmA nahi karo. atyAre tamane AnaMda thAya che, paNa te karmonA phaLeA udaya AvatAM tamane pazcAtApa thaze, kheda thaze, duHkha thaze, tame rIkhAze. atyAre tame hasatAM hasatAM karma bAMdhe che, paNa te karmAMnA phaLa rezavA chatAM paNa bhAgavyA sivAya nahi ja chUTe. A tIvra, maMda ke kaliSTAdi pariNAme adhyavasAye grahaNa karelAM pudgalA A bhAgamAM vahe.cAI jAya che, tIvra, moM ke kaliSTa adhyavasAya thA, teve bhAve kaI kAya ke kriyA karAI ke tarata ja A jIva tevAM Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ palayasuMdarI tri rasa-mIThAza ke kaDavAsa kAI lADumAM tenA daLathI leTathI khamaNI ke cAragaNI hAya che, temAM pUrve kahI gayA tema kAI karmanA kaDavA-duHkharUpa ke mIThA sukharUpa rasa ka daLanA pramANuthI khamaNeA cAragaNA, dazagaNeA ke hajAra athavA lAkhagaNA paNa vadhAre hAya che. AvAM ghaNAM manuSyA najare paDe che ke jeo ghaNA thaiDA vakhatamAM ghaNu asahya duHkha bhogave che ane ghaNA manuSyane te kama daLanA paramANu-pudgalA vizeSa heAvAthI temaja rasa paNa vizeSa hAvAthI tee ghaNA lAMbA vakhata sudhI rIbAya che, jhure che ane najare dekhI na zakAya tevI asahya vedanA veThe che Qi Su " A sarva jagatanI vicitratA teA che." paNa te sa` vicitratA upara AdhAra rAkhe che. ThekANe ThekANe najara karaze! te A krama vicitratAne nahi anubhavatA hAya evA eka paNa dehadhArI jIva tamArA jovAmAM nahi Ave. A vicitratA paNa ISThAniSTa vastu upara je rAga-dveza rUpa viSama pariNAma utpanna thAya che tenA upara AdhAra rAkhe che. A sava kahevAthI jagatanI vicitratAnuM kAraNa zuM ?' A mahAvAkyanA phalitAtha eTaleA thayA ke rAgadveSarUpa viSama pariNAma adhyavasAya te A vicitratAnuM kAraNa che. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramazAMti zAthI maLe? kala prakaraNa 55 muM paramazAMti zAthI maLe ?. rAjana ! parama zAMtinI prAptinA be mArga che. eka jJAna mArga ane bIje kriyAmArga. jJAnamArga e najIka mArga che; paNa te eTale badhe vikaTa mAge che ke te koI virala chavaja jaI zake che. jJAnamArgamAM juo ke jJAnanI mukhyatA che, chatAM AMtara kriyA tyAM paNa rahelI che. temaja kriyAmArgamAM kriyAnI mukhyatA hoya che chatAM jJAna gauNa paNe tyAM paNa raheluM che. jJAna ane kriyA ekalAM koI paNa vakhata rahI zakatAM nathI. koI vakhate jJAnInI mukhyatA te kriyAnI gaNatA.ane kriyAnI mukhyatA jJAnanI gaNatA paNa e jevuM kAyama sAthe ja rahe che. chatAM jJAnamArga ane kriyA mAge e kahevAne Azaya jJAnanI mukhyatA te jJAna mArga ane jemAM kriyAnI mukhyatA te kriyAmArga eja che. jJAna mArga alIpo nizcayenAtmA litpazca vyAhArata : . zudhyatyalitpayA jhAnI kriyAvAn litpaya dazA. AzA nizcaya naya vaDe AtmA lepAyela nathI. vyavahAranayathI AtmA lepAyelo che. huM lepAyele nathI AvI nirlepa daSTi vaDe jJAnI zuddha thAya che ane huM baMdhAyela chuM AvI daSTi vaDe kriyA karavAvALe zuddha thAya che." Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 makSayasu darI caritra AvA nirmAyakeAnI ke satya sAthavAhonI upara Azritane pUrNa zraddhAna hovu joI e, potAnA mana vacana ane zarIra tene arpaNa karI devAM joie. arthAta A traNe manAdi yAgane temanA kA! mujama calAvavA joie. jyAre deve pUNa parama zAMtimAM vizrAMti lIdhI hoya, arthAt A deha tyAga karI, nirvANu sthitimAM jaI vasyA hoya e avasare temanA banAvela mAge cAlanAra gurue Azraya, parama zAMtinA mArgamAM cAlanAra che ke nahi ? AgaLa cAle che ke nahi ? gurU nAmadhAraka che ka, sArthaka nAma dhAraNa guNathI gurU che ? vigere khAkhatA avazya nirNaya karavA aie. te sivAya nAmadhArI gurUenA Azraya karavAthI AzritAne te Icchita mAge pahAMcADI zakatA nathA, paNa ulaTA adha:patana ke umA gamana karAve che. paramazAMtinA mArgamAM guNavAna gurunI avazya jarUra che. temanI madadathI thoDA vakhatamAM ghaNuM AgaLa vadhI zakAya che. parama zAMtinA thoDA anubhava to ahI ja thAya che ane chevaTe te nirvANu pada sudhI paDeAMcI zake che, mATe AvA uttama gurUe nA Azraya karavA ane temanAM upara pUrNa zraddhA ra.khI. A gurU parama tyAgI, jJAnavAna, satyAsatyanA vivekI zAMta rasamAM jhIlanAra, dayALu ane khele te mujaba Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 367 paramazAMti zAthI maLe ? cAlanAra hovA joIe. kriyAmArgamAM madada karanAranI AvazyakatA jaNAvI have kriyAmArga batAvavAmAM Ave che. - saMyama ane tapa saMyama ane tapa A be kiyAmAge che. jJAna sAthe hovuM joIe. jJAna prakAzarUpa che. saMyama AvatAM karma roke che ane tapa Avela karma kADhI nAkhe che. eka daSTAMtathI te vAta tamane spaSTa samajAze. rAjamArga upara aneka bArIbAraNAvALe eka mahela hato. te bArI bAraNAthI rastA upara uchaLatAM dhULa AdinAM rajakaNo uDI uDI te mahelamAM bharAtAM hatAM mahela ghaNe suzobhanika hatA, chatAM A dhuLa pramukhathI ghaNe kharAba dekhAto hato. aMdara to gADAM bharAya teTalI dhuLa bharAI hatI mahelanI AvI dazA thayA chatAM tenA mAlika te ghora niMdrAmAM ghorato hoya tema suto paDe hate. arthAt tenI bIlakula sAra saMbhALa karato nahoto. tene bhAna paNa na hatuM ke mAre suMdara mahela AvI durdazAmAM AvI paDe che. te oraDAmAM eka bhAgamAM paDaye rahetA hato. eka divasa teNe eka dIpaka karyo. tene prakAza mahelanA madhya pradezamAM paDe. te prakAzamAM teNe mahelamAM bharAyelI dhULa, kacaro vigere dIThAM. te jotAM ja tene ghaNe kheda thayo. pitAnA suMdara mahelanI AvI durdazA tarata ja tene mahela sApha karavA ke sudhAravA prayatna karyo. dIpaka mahelanA madhya pradezamAM lAvI muko. tethI malamAM Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 malayasuMdarI caritra bIje divase te potAnuM prayANa zarU karavAnA ane tethI amuka mudate praNa dhArelA sthaLe paheAMcavAnA ja. evI rIte A kriyA mAga dhIme dhIme cAlanArA hovAthI dhama zALAmAM vizrAMtinI mAka parama zAMti sthaLamAM ekaja bhave nahi. paheAMcI zakavAthI rastAmAM ekAda vadhAre deva, ke manuSyanA bhavA karavA paDe teA tethI te lakSakhaMdu cukayA tema na kahevAya, te potAnA mAga ka patA ja rahe che. bhaviSyamAM tevAM uttama nimitto meLavI phrI AgaLa vadho ane eka vakhata evA Avaze ke te peAtAnA lakSa biMdurUpa paramazAMtinA madiramAM pahoMcaze. evI rIte A kriyA mArga meDA yA lAMkhe paNa upakArI tA cheja. kriyAmAga kaeN je paramazAMtinA sthaLanA eka mAga che, temAM praveza karatAM pahelAM potAnA dharma ke labindu ane te labidu sthaLe pahAMcavAmAM madada karanAra, A e vAtanA cAkkasa nirNaya karavA joIe te sivAya 9kSa vinAnA nAMkhelA tIranI mAphka ane bhISaNa raste jokhama laI cAlanAranI mAphaka teneA prayAsa niraka ke kaSTadAyaka nivaDe che. potAnA dhama ke potAnuM labiMdu huM kANuM chuM' e saMbaMdhI vivecanathI samajAI gayuM che ke huM parama zuddha svarUpa AtmA chuM. eja mArI parama dharma che ane eja mAruM kei vyU che. have te karavAmAM Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramazAMti zAthI maLe ? 3 5 madadagAra kevA pramANika yAne ceAgya che te vicAravAnI jarUra che, keTalIka vakhata rastAmAM cekI karavA mATe yA ratA khatAvavA mATe sAthe lIdhela manuSya te rastAnA ajANu haiAya ke apramANika--cAra pramukha hAya tA pathikane herAna thavuM paDe che ane icchita sthaLe nahi paheAMcatAM vacamAM ja rakhaDavuM paDe che. AvI ja rIte paramazAMtinA mArgomAM sAthe rastA khatAvavA ane rakSaNa karavA lIdhela bhemIyA tarIke deva ane gurU te pramANika ane rastAnA jANakAra hAvA joIe. kharekhara vicAra karatAM tamane jaNAze ke manuSyane deva gurUnI zA mATe ane keTalI jarUra che ? deva, vItarAga arjuna ke paramezvara game te nAmathI khelAvA temAM vAMdhA nathI, paNa temaNe paramazAMtinA mArga jANelA ane anubhavelA hovA jAI e. tAja te ApaNane satya rastA batAvI zakaze. ajANu vaTemArgune rastA batAvanAranI jeTalI agatya che tethI paramazAMtinA mArga matAvanAra tevA aDatvanI ApaNane hajAravaNI jarUra che. paramazAMtinA raste nahi jANanArA devana manadhAraka khIcAra: AzritAne maLa aTakInAM rakhaDAveche. teme pete pa3 parama zAMtine mAga jANatA na hovAthI tenA Azritene madhya aTavImAM rakhaDAve che. teche. pote paNa parama zAMtinA mArga jANatA na hovAthI tenA Azrite,ne teve raste vI rIte caDAvI za mATe satya mArga jANanAranI madadathI manuSyAne ghaNI agatya che. Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phikara che malayasa karI caritra - jJAnamArga, siddha paramAtmAnuM ja svarUpa che te zuddha svarUpa che temane audArika, zaikriya, ahAraka, tejasa ane kArmaNa A pAMca zarIra mAMhIluM eka paNa zarIra nathI. teo kevaLa AtmasvarUpa, paramatimaya che. zarIra ja na hAvAthI janma, maraNa, roga, zoka, Adhi, vyAdhi, upAdhi AhAra, nihArAdi ke I paNa zarIranA dharmo lAgu paDatA nathI. teomAM anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMta Amika AnaMda, anaMta Amika sukha Adi anaMta sthiti, agurU laghu, arUpI ane anaMta Atmika virya A ATha Amika guNa rahelAM chejevuM siddha paramAtmAnu svarUpa che, tevuM ja A sarva jIvenuM sattA svarUpa che. e sattA svarUpa sAthe ke siddha paramAtmAnA svarUpa sAthe vAraMvAra pitAnA vartamAna kALanA svarUpanI sara'khAmaNI kare ane jayAM jayAM te sattA svarUpanI nyunatA dekhAya, tyAM te nyunatA puraNa karavA mATe ahoniza prayatna kare. niraMtara Atma upagamAM ja rahyA kare. thaDe paNa vakhate vizuddha svarUpane bhule nahi manamAM * utpanna thatI vara pariNatI AtmAnA svarUpa sivAyanI vRttione jema bane tema dUra karI kevaLa zuddha svarUpa thaI rahe. che !. . . " ' ahoniza jJAna svarUpanI, zuddha svarUpanI jAgRti * ane parasvarUpanI vyAvRtti AvI rIte mukhya jJAna ane ane gauNa AMtara kriyArU jJAna mArgamAM pravRtti karatAM Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -paramAne thI maLe ? karmane sarvathA kSaya karI zuddha sattArUpa svasvarUpa pragaTa kare te jJAnamArga nivRttino parama zAMtino sarala mAga che, paraMtu te bahu vikaTa che. te sarva manuSyane yogya nathI. paNa koI vIra purUSane ja egya che aneka prakAranA adhikArIo sahelAIthI je mArge jaI zake che te kriyA mAge che. * - kriyAmArga-kriyAmArgavALAne paNa aMte jJAnamArga upara to AvavuM ja paDe che, chatAM je mANasamAM deDavAnI zakti na hoya temaNe dhIme dhIme nahi te paNa utAvaLuM te cAlavuM ja joIe. e rIte A kriyA mAge che. - AmAM pUrvokta jJAnamArga paNa rahelo che, chatAM kriyAnI mukhyatA hovAthI dhIme dhIme te mAga ghaNe vakhate IcchIta - sthaLe jaI maLe che. , " A mArgamAM je kriyA karavI paDe che te sarva kriyA vizuddha hoya che ke adhikArI paratve zubha hoya che. AmAM puNyabaMdha paNa thAya che, chatAM lakSabiMdu to siddhasvarUpa ke zuddha svasattA ja hoya che. te sarva kriyA A svarUpa prApti nimitte ja karavI joIe zahera ghaNuM cheTuM hoya ane musAphara dhIme cAlanAra hoya tethI pitAnA lakSabiMduvALA zaheramAM eka ja divase te na paheAMcI zake te rastAmAM dharmazALA pramukha sthaLe rAtri nivAsa karI tene vizrAma levAnI jarUra paDe che. A vizrAmathI te pitAnA lakSabiMdune bhUlyA hoya tema naja kahI zakAya. Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 . malAyasuMdarI caritra dhULa bharAvAnA mULa kAraNarUpa badhAM bAraNuM baMdha karyA ane eka pAvaDe laI khApI khAMpI te dhuLa bahAra kADhI nAkhavA mAMDI, jyAre pAvaDAthI levAya tevI dhuLa na rahI tyAre teNe jhINI sAvaraNIthI dhuLa ekaThI karI, sarva bahAra kADhI nAkhI mahela taddana sApha karyo. A daSTAMta ghaNuM saheluM ane samajAya tevuM che, paNa tene upanaya samajavA jeve che. mahela te paramasvarUpa zuddhAtmA bArIbAraNAo te Azravane-puNya pApane AvavAnA rastA. mAlIka jIva, ajJAnarUpa nidrA temAM te gheAya che. jAgRta thaye te aMtarAtmAmAM AvyuM prakAza te jJAnadIpaka pragaTa karyo. jJAna prakAzanA tejanI madadathI zuddhAtmAnI durdazA tene samajavAmAM AvI. arthAt karma rUpa dhuLa AtmA upara lAgelA che, tethI tenI apUrva zebhA zakti nAza pAmI che tema teNe joyuM, tarata ja teNe bArIbAraNa rUpa Azravane puNya pAparUpa dhuLane avavAnA rastA, saMyamarUpa bAraNAM baMdha kayo ane bAhya atyaMtara tapazcaryArUpa pAvaDA ane sAvaraNIe karI kamaeNrUpa sarva dhULa kADhI nAMkhI mahelarUpa AtmAnuM tAtvika svarUpa zuddha karyuM. A daSTAMte paramazAMtine mArga saMyama ane tapa che. Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 369 saMyama prakaraNa 54 muM saMyama pAMca AzravathI viramaNa, pAMca IMdriyane nigraha, cAra kaSAyane vijaya ane traNa daMDanI virita ema saMyamanA sattara bheda thAya che. pAMca Azrava viramaNa-ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigraha, Ane pAMca Azrava viramaNa kahevAya che. saMyamano TUkA artha eTale ja thAya che ke, AzravanAM dvArane baMdha karavA arthAt karma AvavA na devAM ke AvatAM kema na rokavAM. jIvanI hiMsA karavAthI, asatya balavAthI, cerI karavAthI mithuna sevanathI ane parigrahanA saMcanathI, aneka karmanuM Agamana thAya che. kemake rAga, dveSa sivAtha A mArgamAM pravRtti nathI ane rAga, dveSa te karma AgamananuM parama kAraNa che. A rAga, dvanI utpatti A asaMyamanA kAraNuthI thAya che. ahiMsA-mana vacana ane zarIrathI kaI paNa jIvanI hiMsA karavI, karAvavI ane tene anumodana ApavuM tene hiMsA kahevAmAM Ave che, te hiMsAne A nava prakAre tyAga kare te ahiMsA che. ra4 Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasu caritrarI AtmA amara che ema pUrve kahevAmAM Avyu che. chatAM tenI hiMsA kema thAya ? e prazna ahI utpanna thavA ceAgya che. tene parihAra eja che ke AtmAdhiSThita A deha jenA upara jIvAne mArApane mamatva bhAva che. jenI sAthe AtmA lAlIbhUta-eka meka thaI rahyo te ane jene nAza karavAthI A dehamAMthI anya sthaLe AtmAne cAlyA javuM paDe che, te daza prANa-pAMcaiMdriya, mana vacana ane zarIrabaLa, zvAseAzvAsa ane AyuSyanA nAza karavA ke tene kIlAmaNA--duHkha utpanna karavuM tene jIvahIMsA ahIM kahevAmAM Ave che. te daza prANana nahIM haNavA te ahiMsA sayana kahevAya che. 2. satya--krodha, lAbha, bhaya ke hAsyathI keIpaNu prakAre mana, vacana, zarIrathI asatya khelavuM nahi eTalAvavuM nahi ane asatya khelanArane anumeAdana na ApavuM, te satya sayama kahevAya che. 370 3, acau--mAlikanI rajA sivAya kAI paNa vastu mana, vacana, zarIrathI levI nahi ane lenAranI anumAdanA na karavI, te acauya saMyama kahevAya che. 4. brahmacaya --deva, manuSya ane tiya ca saMbadhI maithuna--viSaya, bhAga, mana, vacana, zarIrathI sevavuM nahi; ane sevarAvavuM nahiM, ane sevanArane anumedana na ApavuM te aAcaya sayama kahevAya. 5. aparigraha--sarva padArtha uparathI mUrchAneA tyAga deza kALanA vicAra karI, dharma upagaraNa sivAya piNu Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyama 371 prakArano dhana dhAnyAdi parigraha mana, vacana, zarIrathI rAkhave nahi rakhAva nahi, rAkhanArane anumadina na ApavuM, te aparigraha saMyama kahevAya che, 6. parza Idriyanigraha-zIta, uSNa, suMvALA, barachaTa vigere IniSTa sparzane pAmI rAga, dveSa na kare te sparza zuM driya saMyama. ' 7. rasaI driyanigraha-IcchAniSThA svAdavALA rasane pAmI rAga, dveSa na kare te rasaI driya saMyama 8. dhrAidriyanigraha ISTaniSTa gaMdhamAM rAga, dveSa na kare te dhrANendriya saMyama. 9 cakSuIdriyanigraha-IniSNArupa dekhI temAM rAga Sa na kare te cakSuiMdriya saMyama. 10. zreneMdriyanigraha-zabda sAMbhaLI temAM, rAga dveSa na kare te kSetre driya saMyama. 11. krodhakaSAyavijaya udaya AvelA krodhane kSamAthI niSphaLa karo. tenuM pariNAma vicArI zAMta thavuM te kodha saMyama. 12. mAnakaSAyavijaya mAna aDuMkAra, garva nahi kare tevA prasaMgane namratAthI niSphaLa kare te mAna saMyama 13. mAyAkaSAyavijaya-kapaTa, mAyA nahi karavI. -saraLatAthI sarala svabhAve dareka prasaMgamAM pravRtti karI mAyAne vijaya kare te mAyA saMyama. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra 14. lebhAkaSAya vijaya-sarva sthaLe saMtoSavRtti rAkhI lebhane vijya kare te lebha saMyama. 15. manadaMDaviratI Arta, raudra pariNAma utpanna thAya te kAMI paNa vicAra kare te manadaMDa virati saMyama 16. vacanadaDavirati pitAne ke parane jenuM pariNAma sukharUpa thAya tevuM vacana na belavuM, paNa pariNAma. sukharUpa thAya tevuM hitAvaha balavuM te, vacanadaMDa viratI saMyama. 17. kAyadaMDavirati zarIrathI koIpaNa jAtanI kharAba pravRtti na karavI te kAyadaMDa virati saMyama. A sattara prakArano saMyama mArga che. A eka eka bheda AzravanA pravAhane rokavAne mATe majabuta daravAjAnI garaja sAre che. paramazAMtinA mArgamAM praveza karanArAoe. vAraMvAra A saMyamanuM samAlocana karavuM joIe, tenAthI viparita pravRtti na thAya te mATe vAraMvAra jAgRta. rahevuM joIe. A saMyamanA dvAre, AvatA Azravane kayA pachI pUrve je karmane jamAva ekaThA thayA che tene dUra karavA prayatna karavo joIe. Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gim 373 prakaraNa 57 su tapa prabaLa kilaSTakarmAne bheTavAnuM mukhya zastra tapa che. nikAcIta karmo paNa tapathI maLIne bhasmibhUta thaI jAya che. Tu'kamAM kahIe teA pUtra saMcita kama tapathI ja dUra thaI zake che. grupa ane abhyaMtara tapa, ema tapa e prakAranA che, upavAsa karavA, svapa AhAra levA, niyamita vastu ja levI, rasakasa jenAthI vikRAta pedA thAya tene tyAga karaveA, majabuta Asane lAMbA vakhata sudhI besI zakAya tevI Teva pADavI ane agApAMgane sakeAcIne nirvAta - vAyu vinAnA sthAnamAM rahelA pradIpanI mAphka sthira presI rahevuM, ItyAdi sava bAhya tapa che, te abhyatara tapamAM ghaNA ja upayAgI che. upavAdhAdikadhI zarIra parathI mamatva bhAva Ache thAya che. iMdreyA svAdhIna rahe che, niHspRha thavAya che, ane dhyAnamAM ghaNA lAMkhA vakhata paMta sukhe esI zakAya che ItyAdi aneka khAdya tapa upayegI che. atyaMtara tapa Atma nirIkSaNa karI, jyAM jyAM saMyama mArgomAM viparita pravRtti peAtAnI thaI hoya, tyAM gurvAdi samakSa prAyazcita laI zuddha thavu Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malaya darI caritra gurvAdikane vinaya karavA, temanI vayAvacca karava AtmajAgRti thAya. vAM adhyAtmika pustakAnuM paDana yA tenI jAgRti mATe te graMthAnu vAraMvAra maNa karavuM ane malIna vAsanA rUpa rAgane dveSa karavA. A abhyatara tapa che. 374 A tapanA bAra bhedamAM dhyAna tapa e samAM. mukhya che. dhyAnanA aneka prakAra che. jevu' Alabana tave rUpe AtmA pariName che, mATe pAtAna jevuM thavu hoya. tevA lakSabindune sanmukha rAkhI tevA thavAne mATe ahaniza prayatna karavA. parama zAMti pAmavI hoya teee. paramazAMti pAmelA mahAtmAnuM jIvanacaritra peAtAnA hRdaya paTa para AlekhI tenI mAphaka dareka prasa gamAM vana karavAnA prayatna karavA tethI peAtAnI mAnasIka prabaLatAnA pramANamAM te tadrupa thaI zakaze. Ama che, tathApi krama sivAya ekaja kudake keAI zAMti sthaLamAM praveza karI zakatA nathI. mATe kramanI ghaNI jarUra che. te sAthe tevA pavitra AlaMbananI paNa jarUra che. parama zAMtipada pAmavA mATenAM aneka AlakhanA mahAtmA jJAnI purUSAe khatAvyAM che, temAM navapa jItu Ala khana mu khya che ane temAM krama ane Alamana sAthe ja che. Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu da 3175 prakaraNa 58 muM. sAdhu pada. parama zAMtipadanA abhilASIeAe prathama muni padanuM avalaMbana laI tenuM dhyAna karavuM, sAdhuonuM uttamamAM uttama caritra pitAnA sanmukha sthApana karavuM, tenA uttama guNe eka bAju sanmukha lakhI levA pachI te mAphaka pravRtti karavAnI daDha pratijJA karavI. dareka prasaMgamAM apramatta munie A ThekANe kevI pravRtti kare ? te pitAnA manane pUchavuM athavA temanA uttama jIvanamAMthI tapAsI levuM. temAMthI je javAba maLe te mAphaka vartana karavuM. khAtAM, pItAM, satAM besatAM uThatAM ke koI paNa kArya karatAM, teonuM citrapaTa patAnA hadayamAM ke sanmukha rAkhavuM ane AvA prasaMgamAM temanI kevI pravRtti hoya, kevI lAgaNI hoya, hRdaya keTaluM Adra hoya athavA kevI vairAgya vRtti hoya ke kevI upaganI jAgRti hoya te vicArI tevA tevA prasaMgamAM tadAkAra thavuM Aja munipadanuM ArAdhanA ane Aja munipadanuM dhyAna A pramANe pravRtti karatAM jyAre munipada lAyakanA sava guNe potAnAmAM dAkhala thayA che, ema potAnuM Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 malayanuM dari caritra hRdaya kabula kare, tyAre te padathI ucca pada upAdhyAya padanuM AlaMbana laI tenuM dhyAna karavuM, A dhyAnamAM paNa muni padanI mAphakaja upAdhyAyanA guNenuM anukaraNa karavuM, upAdhyAyanA guNe pitAnAmAM dAkhala thayA tene nirNaya thatAM, AcArya padanuM dhyAna karavuM. temanA chatrIsa guNe ramukha rAkhI te mAphaka vartana karatAM AcArya huM pita chuM. ethI nahi paNa bhAvathI temanA guNe sarakhA guNe dhAraNa karavAthI. A nirNaya pitAne thatAM ahaMtapadanuM Aradhana karavuM. ahaMtu jevuM vIrya, ahaMtu jevuM nizcaLa dhyAna, at jevuM vartana, TuMkamAM kahIe te arDanI mAphaka sarva kriyA karavI. A pramANe karatAM ahaMta svarUpa thaI zakAya che arhata svarUpa thatAM chevaTe siddha svarUpanuM dhyAna tanmaya-tapa thavAya tema karavuM ane tema thavuM eTale parama zAMti maLI cUkI. parama zAMti svarUpa ja pine thaI javAze. paramazAMti meLavavAne A mArga che. A mArge pUrve aneka manue paramapada prApta karyuM che. mATe paramapada yA paramazAMti padAbhivIoe A raste pitAnuM vIrya pheravavuM joIe. te raste cAlavA prayatna kare joIe. A raste cAlavAmAM pitAnuM arAmartha paNuM jaNAya, viSaya vAsanAnI zAMti na thaI hoya athavA kuTuMba sneha vigere ba dhananAM kAraNe na chuTI zakatAM hoya teoe dvAdaza bAra vratarUpa gRhastha mArga svIkAra joI e. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRhastha dharma 37 9 A mArga paNa nivRttino mArga che, chatAM te ghaNo sahelo paNa vizeSa laMbANavALo che. A mArgamAM AzravanA dvArA thoDAM thoDAM baMdha thAya che, paNa A mArgamAM rahI AgaLa upara nivRtine Trake marga aMgikAra karavAnA sAhitya ekaThAM karavA dhAre to te karI zake tema che. uttama bhojana karavuM te zreSTha che, paNa tenA abhAve taddana bhUkhe maravuM tenA karatAM sAmAnya bhejanathI paNa peTa bharavuM te egya che. A nyAye jyAM sudhI nivRttinA ke parama zAMtinA uttama mArgamAM cAlavAnI pitAnI yogyatA na thAya, tyAM sudhI gRhastha dharma aMgIkAra karavo te paNa zreSTha che, yogyatA vadhAravAnuM te parama kAraNa che. gyatA sivAya ucca padArehaNa karyA pachI guNenI vRddhi karavI e muzkelI bharyuM kAma che. tevAone te padathI pAchuM haThavuM paDe che. mATe gyatA na hoya to te pada saMpAdana karavAnI yogyatA jyAM sudhI na meLavI zakAya tyAM sudhI DI gyatAvALe ke pitAne lAyaka yogyatA. vALo gRhastha dharma svIkAra kare. prakaraNa 59 muM. gRhastha dharma AtmasvarUpa huM karuM chuM te jANyA pachI ane vicitra saMsAra svarUpa joyA pachI gRhasthAe eka DagaluM Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 mayasuMdarI caritra paNa AgaLa vadhavuM joIe ane te eja ke temaNe. gRhastha dharmanA vrata levAM joIe cheDA paNa Azrava dvArA rakavAthI kamapravAha Avate ocho thAya che jeTalA pramANamAM Azraya dvArA rokaze teTalA pramANamAM karma Avato aTakaze Amaja hovAthI keTalA pramANamAM te. dvAra baMdha karavA ? A praznane avakAza rahetA ja nathI anA uttAra eTale ja ke pramANamAM te dvArA re kAya. teTalAM roke. sthaLa prANAtipAta viramaNa. 1. sthaLa mRSAvAda. viramaNa 2. sthULa adattAdAna viramaNa. 3. sthULa maithuna viramaNa. 4. sthULa parigraha viramaNa. 5 digavirati 6. bhegopabhoga 7. anarthadaMDa viramaNa. 8 sAmAyika - dezAvagAsIka 10. pauSadha 11. atithI vibhAga. 12. A gRhastha dharmanA bAra vate che. | sarvathA kaI paNa jIvane mAre nahi te sArvabhauma pUrNa ahiMsA vrata che. te A sthaLa ahiMsAvRta che. 1. rasa ane sthAvara ema jIvanA be bheda che. hAle cAle te trasa jIva kahevAya che ane sthAvara nAmanA karmo dayavALA ja sthAvara kahevAya che. pRthvI, pANI, agni vAyu ane vanaspati A pAMca jAtanA jIvane sthAvara, kahe che. A pAMca jAtanA sthAvara jIvenuM niraMtara rakSaNa kavuM te gRhastha mATe azakya che. mATe trasa jIvone. Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 thasthadhama temaNe khAsa bacAva karavo joIe. trasa jemAM paNa aparAdhI jIvane bacAva kare te gRhastha dharma calAvanAra mATe salAmatI bharyuM nathI. temaja AraMbhamAM paNa trAsa ane vinAza thave te saMbhavanIya che mATe niraparAdhI, AraMbha sivAya ane saMkalpIne mAravAnI buddhithI jANI joIne trasa jIvone na mAravA. ATalo bacAva gRhasthoe pahelA ahiMsAvatamAM kare. joIe. 2. sthaLa mRSAvAda viramaNa, huM Aje daza vAge AvIza, ema kahI daza ne eka mInITa je jAya che. mRSAvAda-asatyano doSa lAge che. A AMbAnuM vana che ema kahetA temAM je koI bIjA vRkSa hoya te paNa asatya deSa lAge che. A jAtinAM sarva sUkSma asatya gaNAya che. tevI tIvra jAgRti na hovAthI A sama asatyane tyAga gRhastha karI zakatA nathI mATe teoe jene vyavahAramAM loke asatya gaNe che tevA sthaLa-moTAM asatya balavAna tyAga kare te gRhasthanuM bIjuM vrata che. 3. sthULa adattAdAna viramaNa. cerI karavI nahiM. vastunA mAlikanI rajA sivAya eka tRNa mAtra levuM te corI gaNAya che, paNa gRhasthAe maTI cerIno tyAga kare te gRhasthAzramamAM banI zakavuM yogya che. khAtara pADavuM, tALuM toDavuM, vATa luMTavI, gAMTha kApavI, dANa corI karavI. ochuM devuM, vadhAre levuM vigere rAjA daMDe tevI corIno tyAga kare te grahanuM bIjuM vrata che. Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 malayasuMdarI ca ratra 4. sthULa maiithuna viramaNa parastrIgamanane tyAga kare. vidhavA vezyA, bALakumArI vigerene tyAga A vratamAM AvI jAya che. svadAtA-pitAnI pariNIta strImAM ja saMtoSa rAkhe te gRhasthanuM cothuM vrata che. 5. sthaLa parigraha viramaNa. IcchA aparimita che tene niyamamAM rAkhavI. eTale dhana, dhAnya, kSetra, ghara, rUpuM, sonuM, hIrA, mANeka, metI vigere. dAsa, dAsI, pazu ane rAjyAdi vaibhava ItyAdi je milakatamAM gaNavAmAM Ave che, te sarvane IcchAnusAra niyama rAkha. tethI vadhAre thAya te sanmArgo para pakArAdimAM tene vyaya kare, te caDanuM pAMcanuM vrata che. 6. digaviramaNa. cAra ke cha dizA tarapha javA AvavAno niyama rAkha. A niyama pite je zahera ke gAmamAM rahetA hoya tyAMthI gaNa ane niyamita IcchAnusAra rAkha. parama zAMtimArganAM pathika banyA pachI gRhastha pitAnI pApa pravRttine ke AraMbha parigrahA dine kAbumAM rAkhavA ane dharma kriyAmA satsaMgAdinA abhAve zithilatA prApta na thAya te mATe A vrata levAnI jarUra che. 7. bhogapabhega vata. ekavAra upayogamAM Ave te bhega. anAja pANI Adi kherAka ane ekanI eka vastu vAraMvAra upayogamAM Ave te upabhoga. vastra, stro, pramukha tene IcchAnusAra niyama karo. bhojanamAM sAtvika khorAka Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hastha dharma 381 le. madha. mAMsa rAtrIbhajana ane kaMdAdi aneka satvanA saMhAravALI ane vikRti karanAra vastuone tyAga kare.. kemake madha, mAMsAdi tAmasI ane rAjasI prakRtivALAM hevAthI vicAramAM vikRti banAvI zAMtimArgamAM vidana karanAra che. | Dagale ane pagale ane zAMtimArgamAM AgaLa vadhavAnuM hovAthI tevA pathike e aneka che jemAM saMhAra thavA saMbhava che tevA vizeSa pApanA vyApArone. paNa tyAga karavo joIe. 8. anarthadaMDa viramaNa vagara prayajane daMDAvuM, kamathI baMdhita thavuM e anarthadaMDa. ArnarIdradhyAna 1.. pApapadeza. 2. hiMsaka upagaraNa mAgyA ApavA. 3. ane pramAdAcaraNa ema anarthadaMDa cAra prakAre che. (1) AraudradhyAna, vagara prajane bIjA jIvone. dukha ApavAnA ke mAravAnA vicAra karyA karavA. kemake aurIne ghAta karU! rAjA thAuM te ThIka. zaherano nAza karUM ! agni saLagAvI mUkuM ! amuka strI maLe te ThIka vidyAdhara thAuM. AkAzamAM uDavAnI majA paDe vigere. 2] pApapadeza-jyAM pitAnI dAMkSiNatA na pahoMce tevA manuSyane pApa karavAne upadeza Apavo. jemake kSetra khaDo, baLadane damana kare, ghoDAne paMDha kare. paha banAve, bApanuM vera 9 vigere parama zAMtimAMrgane pathika chatAM 2hasthAzramamAM raheluM hovAthI kuTuMba viSayaka Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 malavasuMdarI caritra upadeza bApa paDe che te paNa jema bane tema ocho kare te pachI parane pAmavRttimAM preravAne teno adhikAra nathI [3] hiMsaka upagaraNa-jenAthI jIvanI hiMsA thAya tevAM hathiyAra vigere pUrvanI mAphaka jyAM dakSiNanA na pahoMce tyAM mAgyA na ApavAM. () pramAdAcaraNa-paramazAMtinA mArganA pAke vikAra utpanna thAya tevA gAyana. nAca. nATaka na jevAM, kAmazAstramAM Amukti na rAkhavI. jugAra na khela, jaLakriDA, hiMcoLAdi, vineda, bheMsA, sAMDha, hAthI vigerenA yuddhAdi karavA nahiM, tema jevA paNa nahi, zatruputra upara veravAlana ane strI, deza, rAjya tathA bhajana kathAdi pramAdAcaraNano tyAga kare. () sAmayiMkavrata-rAgadveza vinAnI zAMta sthitimAM be ghaDI ochAmAM ochI aDatALIza mInITa sudhI rahevuM teTalA vakhatamAM AtmadhyAna, paramAtmadhyAna. AtmanirIkSaNa parameSTI mahAmaMtrane jApa, mahAtmA purUnA uttama caritra cAda karavA ke anityAdi bAra bhAvanAno vicAra kare, te sAmayika vrata ochAmAM ochI divasamAM ekavAra A sAmayika karavI. (10) dezAvakAzika chaThThA vatamAM lIdhela dizAnA lAMbA niyamane eka divasa amuka kalAka mATe Tuka saMkSepa karavo evI ja rIte bIjA vratane paNa saMkSepa kara cauda niyama dhAravAM. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hasthadhAma 383 (11) auSadhavata AtmAne yA AtmaguNane jenAthI puSTi maLe te pauSadha upavAsAdi tapa kare. 2. pApavALA sadoSa vyApArane sarvathA tyAga kara 3. brahyacarya pALavuM ane 4. zarIranI abhaMganAdi zuzruSAne tyAga karavo. A cAra prakAranI kriyA pUrvaka cAra ke ATha pahora paryata dharma dhyAnamAM prayatnavAna rahevuM te vaiSadhavRta che. niraMtara na banI zake te parvatithie to avazya A paSadha kare. (12) atithi saMvibhAga-paramazAMtinA mArgamAM prayANa karavA mATe jeoe sarvathA gRhasthAzramano tyAga karyo che tevA atithi, tyAgI, muni, vigere upanAmathI oLakhAtA mahAtmAone anna, pANa, pAtra, vastra ane mukAmAdi, te mArgamAM uparogI ane mArganA AdhArabhUta vastuonuM dAna ApavuM tene atithisaMvibhAgavata kahe che. A gRhastha dharmane cagya pahasthanAM vate che. A sivAya paNa teoe niraMtara devAdhidevanI pratimAnuM pUjana-vaMdana karavuM. tIrtha yAtrA karavI, anukaMpAbuddhithI duHkhIyA jIvono uddhAra kare. dharmavyAkhyAne sAMbhaLavAM dharmAcAryanI AjJA zIra para uThAvavI. svadharma baMdhuone ane bahenono uddhAra kare. teone joItI madada ApI dharmamArgamAM sthira karavAM, jJAnanA uttama bhaMDAre banAvI tenuM rakSaNa karavuM sAnazALAo sthA na karavI. he rAjana ! rAjAoe ane dhanADhayee bIjA paNa aneka lokopayogI, prajA upagI kArya karI gRhastha Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 malavavuMdarI yAra dharmamAM pote AgaLa vadhavuM ane bIjAone AgaLa vadhAravA duHkhIA jIve. mATe anAtha zALAe, dardIone mATe dayAzALAo, pathike mATe dharmazALAo ane bhukhyAo mATe bhejanazALAo karI temanAM dukhamAM ochAza karavI. je manuSya je AzramamAM rahyo hoya teNe te te Azramane lAyaka pitAne dharma bajAvavAmAM pazcat paDavuM na joIe. A pramANe sarala, paNa vizeSa lAMbe paramazAMti mATene pahastha dharma e paNa eka mArga che. AyuSya asthira che. saMpadA te vipadAthI bharapura che. saMga te vigavALe che lakSamI vIjaLInI mAphaka che. saMsAranuM sukha svapna sarakhuM che. cAre bAjuthI vipadAo AvI paDe che. maraNacaka mAthe pharI rahyuM che. pANInA parapoTAnI mAphaka prANIo utpanna thAya che ane vilaya pAme che. zarIra jarAe jarjarIta thAya che. dharma sivAya kaI rakSaNa karanAra nathI. IMdra caMdrAdi deve paNa maraNane zaraNa thAya che te he mana ! tame Ama kyAM sudhI ghera niMdrAmAM gherAze? ATalA badhAnizcata zAkAraNathI thaI beThA che ? jAge. uThe parama zAMtinA mAgamAM prayatna kare. game te vakhate tenuM zaraNa lIdhA sivAya tamAre chuTake nathI ja. amUlya AyuSyane eka samaya paNa nirarthaka na kADhe. mA mAnavadeha ane A saMpUrNa sAmagrI pharI pharI maLavI muzkela che. ItyAdi gurU mahArAjanI dharmadezanA sAMbhaLa | aneka manuSya pratibodha pAmyA. Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te maccha koNa hato? 385 surapALa rAjAdi rAjakuTuMbane ghaNe harSa thaye temanA AnaMdano pAra na rahyo ahA ! gurU sivAya ajJAna aMdhakAra keNu dUra kare ? gurU sivAya jJAnanetra keNa Ape gurU sivAya parama zAMtinuM kAraNa keNa batAve ? dhanya che gurUvaryanA tAtvika jJAnane ! prakaraNa 60 muM te ma keNa hatA? A jJAnI gurU ja mAre saMzaya dUra karaze. kharekhara sUI sivAya aMdhakArane dUra karavAnuM kAnAmAM sAmarthya che? ItyAdi vicAra karatA rAjAe gurUmahArAjane prazna karyo. surapALajJa nadivAkara ! prabhu! amane meTuM Azcaya thAya che ke samudramAM paDelI malayasuMdarIne te ma pAra kema utArI ? enAmAM evuM te zuM jJAna hatuM ke te vAraMvAra pAchuM vALI vALI snehanI daSTithI tenA sanmukha jota jete samudramAM cAlyA gaye ? caMdrayazAkevalI-rAjana! malayasuMdarInI vegavatI nAmanI dhAvamAtA aMta avasare ArtadhyAne marIne A samudranI aMdara te hAthI AkAranA macchapaNe utpanna thaI che. bhAraMDa pakSInA mukhamAMthI jyAre malayasuMdarI nIce samudramAM paDI e avasare devage te macha pANI upara tarata hato tenI ja pITha para te AvI paDI. ma-25 Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 malavaNuM karI caritra malayasuMdarI ucca svare navakAra maMtrane smaraNa karatI hatI, te macchane sAMbhaLavAmAM Ave, sAMbhaLI uhApoha karatAM te macchane sadbhAge pUrvajanmanuM jAti. maraNa jJAna thaI AvyuM. potAnI pITha para keNa AvI paDayuM che, te jovA mATe pitAnI Doka pAchI vALI jatAM teNe malayasuMdarIne dIThI. tene jotAM ja pUrvanA paricayavALI potAnI dhavaputrIne teNe oLakhI lIdhI. | maccha vicAramAM paDe aho ! A mArI anya janmanI putrI, AvI viSama ApattimAM kema AvI paDI haze ? AvI adhama tiryacanI sthitimAM huM tene kevI rIte sahAya ApuM ? huM tene bIjI madada karavA azakta chuM chatAM mArAthI eTaluM to banI zake tema che ke AvI ja sthitimAM pIThapara rahelI sthitimAM tene keI manuSyanI vastuvALI jamIna para laI jaI mUkuM. tyAra pachI te keIpaNa prayogathI pitAnA baMdhuvana jaI maLaze. A pramANe vicAra karI te macche tene samudramAMthI sukhe sukhe lAvI samudranA kinArA para bahAra mUkI dIdhI, kemake AgaLa cAlavAnI tenI gati bIlakula na hatI. putrIpaNAnA nehathI vAraMvAra grIvA pAchI vALI jete ane kheda pAmate te maccha pAche samudramAM cAlyo gayo. 1 surapALa-bhagavana ! te maccha have pachI kaI gatimAM jaze ? caMdrayazAkevalI-jAtismaraNa thayA pachI te dhAvamAtAne jIva niraMtara nirdoSa chone saMhAra na thAya te Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva bhava ADAra kare che ane namaskAra mahAmaMtranuM dhyAna smaraNa karyA kare che. A macchabhavanA AyuSyane pUrNa karI pUrvakanA pazcAtApa, navakAra maMtranuM smaraNu ane zubha bhAvanI madadathI te devalAkamAM jaze. 387 caMdrayazAkevalInA mukhathI vegavatI malayasuMdarInI dhAvamAtAne! bhavAMtara sAMbhaLI rAjApramukha sajanA ApasamAM kahevA lAgyA ke kharekhara teNe A janmamAM paNa mAtAnA sarakhe ja sneha matAnyeA che AvA tiya canA bhavamAM paNa te pAtAnI pharaja bhUlI nathI. surapALa----bhagavana ! A mArA putra mahAbaLe ane malayasuMdarIe pUrvajanmamAM evAM zuM ka`nya karyAM che ke teeAnI AvI yauvanAvasthAmAM AvA asahya duHkhanA anubhava karavA paDayA. cadrayazA-rAjana ! tame sAvadhAna thaI tenA pUrva janma sAMbhaLe. prakaraNa 61 su pUrvabhava pRthvIsthatapuramAM pahelAM priyamitra nAmanA gRhapati rahetA hatA. te ghaNA samRddhimAna hatA, paNa tene putrAdi sati kAMI na hatI. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 malayasa darI caritra - priya mitrane rUdrA, bhadrA ane priyasuMdarI nAme traNa strIo hatI. rUdrA ane bhadrA be bahene hatI. teone ApasamAM sArI prIti hatI. chatAM priya mitrane A baMne. e upara leza mAtra paNa prIti na hatI, paNa priyasuMdarI. upara tene pUrNa sneha hatuM. A kAraNathI priya mitra ane suMdarI sAthe rUdrA ane bhadrAne kaleza kaI paNa divasa zAMta thatuM na hatuM. arthAt ApasamAM teone niraMtara kaleza thayA karate hate. priya mitrane madanapriya nAmane mitra hato. te suMdarI. upara vizeSa sneha rAkhatA hatA. temaja tenA upara te Asakta thayela hatuM. ghaNI vakhata te suMdarI sAthe narmanehanAM vAkya paNa belatA. eka divasa ekAMtamAM rahelI. te rUpavAna suMdarInI pAse madanapriya kAma saMbaMdhi prArthanA karate hato. suMdarInuM hRdaya pavitra ane nirmaLa hatuM. te pitAnA pati upara pUrNa saneha ane bhakti rAkhatI. hatI. temaja tenA patine paNa tenA upara ananya prima hate. suMdarI, madanapriyanI prArthanAne dhikkArI kADhatI hatI. ane Aja pachI te saMbaMdhamAM kAMI paNa na bolavA mATe. samajAvatI hatI. madanapriya, te madanapriya thaIne viSayane mATe prArthanA karyA karato hate, e avasare priya mitra akasmAta tyAM AvI caDe. teNe guptapaNe ubhA rahI A sarva vRttAMta Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvabhava 389 jANI lIdhuM. priyamitra krodhAtura thaI A sarva bInA tene bAMdhava pramukha svajananI AgaLa jAhera karI. teoe atyaMta nirbhanA karI tene zahera mUkI cAlyA javAnI pharaja pADI gurUmahArAja caMdrayazAnA mukhathI A vAta sAMbhaLI sabhAmAM beThelA keTalAka vRddha mANasa belI uThayA. gurUzrI ApanuM kahevuM barobara che. ame pRthvI sthAnapurAne chIe, A saba vAta amArI samRtimAM che. kharekhara jJAnanA viSayamAM kAI na hoya tema nathI. arthAt jJAnIo jJAnabaLathI pUrve banelI sarva hakIkata jANI zake che. priya mitranuM ghara hajI paNa tyAM tenA nAmathI ja oLakhAya che ane hamaNAM te bIjA manuSyanA kabajAmAM che. 1 surapALa-zahera choDI gayA pachI madanapriyanI zuM sthiti thaI? caMdrayazA-madanapriya eka dizAne udezIne AgaLa cAlavA lAgyA. AgaLa cAlatAM nirAhArapaNe tene be divasa thaI gayA. trIje divase AgaLa cAlatAM aTavImAM eka gokuLa-gAnuM ToLuM tene jovAmAM AvyuM. kSudhAtura madane eka govALIyA pAse dUdhanI prArthanA karI. te dayALu gevALIya.e tenA samudAyamAM eka mahISI bheMsa dayA vinAnI hatI; te eka ghaDAmAM dehI ApI ane te dudhane bharelo ghaDo tene pIvA mATe ApyuM. A najIkamAM taLAva jaNAya che, tenA kinArA upara jaI tyAM Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra besI huM A dudhane ghaDo pIIza. mATe A ghaDo huM tyAM laI jAuM ? govALIyAe tema karavA hA kahI. eTale te dudhane ghaDe laI taLAvanA kinArA para Ave. zubha bhAvathI te vicAravA lAgyuM ke huM be divasane. bhu chuM. A avasare kaI atithi, tapasvI vigere uttama purUSa maLI Ave te tene thoDuM dudha ApI pachI. huM pIuM te mAro janma saphaLa thAya. kAraNa ke A jaMdagImAM evuM kAMI paNa sukRta meM karyuM nathI, tethI mArI AvI durdazA thaI che. mArI pAse khAvApIvAnuM kAMI paNa sAdhana nathI. AvI sthitimAM paNa A padravyathI kaI tevA mahAtmAne zarIrane upakAra thAya te, mArI. duHkhada aMdagImAM ATaluM sukRta svarUpa thAya. A pramANe mArA karatAM madane sadbhAgyathI. mApavAsI eka tapasvI mApavAsane pAraNe pAramArthe najIkanA gAmaDA tarapha jatA hatA. tene dekhI tene zubha pariNAmamAM vadhAre thayo te vicAravA lAge aho! mAro bhAgyodaya ! mane rathanI sAthe ja A tapasvInA darzana thayAM. Ama dudhamAMthI huM tene ApuM. ema nizcaya karI te muninA rastA tarapha jaI bhakti pUrvaka teNe jaNAvyuM. he anAtha baMdha! kRpALu muni ! A payasa, grahaNa karI mArA vistAra karo aneka duSkarmamAM jIvana gALanArA, mArA jevA pApI jIvane ATaluM paNa anya. janmamAM pAtheyalAtA tulya thAo. Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvabhava 391 madananAM AvA zubha pariNAma dekhI dravya, kSetra, kALa bhAvathI te dravya vizuddha jANI IcchAnusAra temAMthI te tapasvIe keTalu ke grahaNa karyuM. madane paNa A zubha pariNAmathI vizeSa puNya upArjana karyuM kharekhara AvI garIba sthitimAM ane be divasanI bhUkhamAM paNa dAna ApavAnA pariNAma thavA, eja zubha divasanI zarUAta che ane vizeSa phaLa ApanAra paNa eja che. bharyAmAM keNa karatuM nathI ? sukhIyA ane dhanAlyane keNu jamADatuM nathI ? paNa AvA jarUrIAta vALA athaone ApavAmAM vizeSa phAyado che. | munirAja anya sthaLe cAlyA gayA. madana paNa munine namaskAra karI pAcho te taLAvanI pALa para AvyuM ane pitAne kRtArtha mAnatAM pAchaLa vadheluM dUdha pite pIdhuM. manuSyanA vizeSa upagamAM nahI AvatuM hovAthI A jaMgalamAM taLAvanA Are pramukha paththarathI bAMdhelA na hatA tema te paNa ajA hevAthI taLAvanI uDAI ke aMdara utaravAne sarala mArga jANato na hato, eka mATInI bhekhaDa upara besI vAMke vaLI te taLAvamAMthI pANI pIvA lAge tevAmAM mATInI cIkAsathI tene paga khasI gayo, paNa khasavAnI sAthe ja te taLAvamAM jaI paDyo ane tenA agAdha jaLamAM paDyA pachI tarata ja DubI mu. kemake A jaMgalamAM tenI cIsa kaI sAMbhaLe ke madade Ave tevuM najIkamAM koI na hatuM. Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 malayasuMdarI caritra munidAna ane zubha bhAvanA kAraNathI ke prabhAvathI te madana Aja sAgaratilaka zaheranA vijayarAjAne ghera putrapaNe utpanna thayA. tenuM kaMdapa nAma ApavAmAM AvyuM ane vijaya rAjAnA maraNa pachI te A zaheranA rAjA thayA priyamitra paNa suMdarInI sAthe vilAsa karatA AnaMdamAM divase pasAra karatA hatA, paNa A viSayAnaMdamAM teNe patAnA bIjI e patnie rudrA ane bhadrA sAthe aneka prakAranuM vera utpanna karyu", kharekhara viSama svabha:vavALI aneka patnie veranuM parama kAraNa bane che. eka divasa priyamitra suMdarIne sAthe laI dhana jaya cakSanA darzanArthe jateA hateA. rastAmAM cAlatAM tee eka vaDavRkSanA vistArathI alaMkRta bhUmi pAse AvyA. teTalAmAM sAmethI potAnI sanmukha AvatA eka munine te annee dIThA. munine dekhI ApaNane A azubha sukana thayA ughADA mAthAvALe A muDa ApaNane prathama ja sAme sanyA che, ApaNI yAtrA niSphaLa jaze ane khIjuM paNa kAMIka amaMgaLa dharo, ItyAdi khelatI suMdarIe peAtAnA vAhana ane parivArane tyAMthI AgaLa vadhatAM aTakAvI tyAMja ubhA rAkhyAM. ahA ! manuSyenI ajJAnatAnI paNa kAMI hada che ? je mahAtmAe viSaya' kaSAyAdi kahAna pama gaLAthI viramyA che, duniyAnI malIna vAsanAe jemanAM hRdayamAMthI Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvabhava 393 nIkaLI gaI che, jJAna, dhyAna ane Atmika vicAraNAmAM ja je viSaya laMpaTa pAmara jInuM hitopadeza ApIne rakSaNa karI rahyA che, jemAM niraMtara svapara uddhAra karI rahyA che ane je mahAtmAe duniyAnI dazAnuM bhAna paNa bhUlI gayA cheAvI maMgaLamUrtine paNa apama gaLa ke apazukana kahevuM ke kalapavuM tenA jevuM bIjuM eka paNa duHkhadAyI ajJAna ke mUrkhatA nathI arthAt te ajJAna mUrkhatA che. AtmAnaMdamAM nimagna sAdhu je sanmukha maLyA hoya te tenA jevuM bIjuM kaI paNa zubha zukana ke mAMgalika nathI arthAt te ghaNA sArA zukana gaNAya. paNa ATalI vAta yAda rAkhavI joIe ke zukanane dekhI jevI manuSyanI bhAvanA hoya che, tevuM phaLa maLe che. suMdarIe apazukana buddhithI pitAnA ratha ane parivArane ubhe rAkhe, eTalAthI ja tenI samApti na thaI, paNa te munine aneka prakAranA upasarga karavA lAgI. kharekhara niraMkuza ane koMdhAdhIna strI jeTaluM kare teTaluM ochuM che. | munie vicAra karyo ke A vakhate mArA para upasarga Avyo che. suvarNanI kharI parIkSA te kasoTI AgaLa ja thaI zake che mAre mArA svabhAvane ke Atmika vicArane bhUlI jaI ajJAnI jIvonI mAphaka ceSTA na karavI joIe ane je tema karavAmAM Ave to jJAnI ane Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 - mayasuMdarI caritra ajJAnImAM taphAvata zo ? jJAnIne jJAnanI parikSA Ave avasare ja thAya che. mAre mArA mana ke AtmA upara kAbu rAkhavuM joIe. udaya Avela karmo samabhAve vedI. Atma payagamA jAgRta rahI, tene nirjarI nAkhavA joIe ane navIna karma baMdha thato aTakAvavo joIe. ema nizcaya karI mAnasika vRttione nirmaLa karI te muni te ja ThekANe kAtsarga mudrAmAM dhyAnasthapaNe ubhA rahyA. | munine sanmukha ubhe rahelo dekhI "are A veza. dhArI mArA sanmukha ahaMkAra karIne ubhe rahyo che. meM vAhana ubhA rAkhyA eTale te Ubho rahyo." vigere nihura zabdo suMdarI krodhathI bAlavA lAgI tenA krodhamAM AthI vizeSa vadhAre che. kharI vAta che ghI paNa sannipAtanA rogavALAne tenA rogamAM vadhAre karanAruM thAya che, tema munine zubha Azaya athavA kriyA paNa suMdarIne vizeSa krodhanuM kAraNa thayuM. suMdarIe suMdara nAmanA pitAnA cAkarane jaNAvyuM ke suMdara ! A najIkamAM baLatAM IMTanA nibhADAmAMthI agni laI Ava ke tenAthI A pAkhaMDIne DAma daIe, ethI ApaNuM apazukana dUra thaze ane tene garva paNa utarI jaze. suMdara-svAminI ! mArA pagamAM upAnaha-jeDA nathI, rastAmAM kAMTA ghaNA che, to phogaTa kAMTAmAM keNa jAya? Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 395 pUrva bhava ene DAma devAthI tamane zA phAyadA thavAnA che? tamArA A vicArane tame mUkI dyo ane AgaLa cAle, ApaNe ghaNe dUra javAnu che, potAnI strI hukamano anAdara karyAM jANI strInA A hukamane saMmati ApanAra priyamitra. krodhathI khIjA nekare tarapha najara karI melye. are ! A suMdaranA ane paga A vaDanI zAkhAmAM uMce bAMdhe! ke tenA paga jamIna para khIlakula aDe nahi, tema thavAthI tene kAMTA paNa vAgaze nahi. peAtAnA patie peAtAnuM upara Nu lIdheluM jANItenA matane anumeAdana Apyu' jANI suMdarIne paNa vizeSa jora AvyuM, te rathathI ekadama nIce utarI khelavA lAgI, are! pAkhaDI ! tArA A apazukanathI amArA A zrI bharathArane kadApi paNa viyeAga na thAe. pazu te apazukana tane ja naDA ane tethI tane tArA baMdhu vanI sAthe sadAne mATe viyeAga thAe. tu kharekhara rAkSasa che ane tethI ja amArA jevA jIvAne bhayaMkara jaNAya che. A pramANe aneka prakAranA AkrozavALAM vAkaye kholatI niSThura hRdayavALI te suMdarIe peAtAnA sukha upara ja jANe prahArakaratI hAya nahi, tema te munine traNavAra paththaranA prahAra karyo-mAra mAryo ATaluM karavA chatAM te potAnA duSkarmothI virAma na !mI ane te Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 malayasurI caritra sAdhunI najIka AvI te muninA hAthamAM rahela rajoharaNa jaina munipaNAne sUcaka cinha teNe kheMcI lIdhuM. te potAnA vAhanamAM-rathamAM nAMkhyu. ane peAtAnA nAkarAne AjJA karI ke ApaNuM apasukana dUra thayuM. nirbhIya thaI have AgaLa cAlA, dhana jaya yakSanI pUjA karIe. sudarInA AdezathI saparivAra AgaLa cAlyeA. anukrame yakSanA maMdire AvI paheAMcyuM, yakSanI pUjA karI sa` pAravAra sahita priyamitra ane priyasuMdarI eka zAMta sthaLe bhAjana karavA mATe emAM e avasare suMdarInA krodha zAMta thayele! jANI jIvadhama mAM vizeSa premavALI eka dAsIe namratApUrvaka potAnA zeTha ane zeThANIne jaNAvyuM ke te mahAvrata dhAraka, kSamAzILa munine upasa, Akroza ane karthanA karavAthI tame mahAna pApa upArjana karyu. che, saMsAra AvAsathI virakata mahAtmAnI hAMsI karanAra paNa A janmamAM ane anya janmamAM aneka duHkhanA anubhava kare che, te! tame te tenu ro haraNa laI lIdhu che, Akroza karyA che ane paththaravatI mAra mArI kadanA paNa karI che, teA tethI keTalu' vadhu duHkha tame pAmaze, tene tame pAte vicAra kare. AvA mahAtmApurUSo aneka jIvAnA uddhAra karanAra hovAthI duniyAnA jAne AdhArabhUta che ane sukhanA mULa uttama purUSone duHkha ApavuM. te peAtAnA sukhaneA nAza karavA barAbara che. kAraNa rUpa che tevA Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 pUrva bhava ItyAdi aneka vacaneA kahIne dAsIe te 'patI strI bharathArane evI rIte khedha ApyA ke drutipAta thavAnA bhayathI teo kaMpavA lAgyA, TvIna mana karI anya ta pazcAtApa karavA lAgyA ane vAravAra AniMdA karatAM tee jInadharmanA abhilASI thayAM. te da'patIe te dAsInI ghaNI prazaMsA karI potAne dugatipAtathI bacAvanAra dAsInI buddhine dhanyavAda ApyA yakSa maMdirathI tatkALa pAchAM pharI peAtAnA aparA dhanI mAphI mAMgavA ane te muninA dhaja--rajoharaNa pAche ApavA mATe te pati muni pAse AvyAM. A muni paNa hajI teja sthaLe ubhA rahelA hatA, temaNe pAte cAkkasa niya karyAM hatA ke jyAM sudhI mane dhama dhvaja nahi maLe, tyAM sudhI kAceAtsaga dhyAnamAM sthira rahevA mATe Asana vizeSa-pArI mukata thaI anya sthaLe huM jaIza nahi. te daMpati muni pAse AvyAM, peAtAnA aparAdhane pazcAtApa karatAM temanAM netrAmAM azru bharAI AvyAM. muninA caraNa kamaLamAM leTI paDayAM, dharma dhvaja pA ApyuM ane ghaNI AjIjI karatAM teoe jaNAvyu ke kRpAsamudra ! prabhu ! ajJAnane parataMtra thaI ameAe jagatapUjya mahAtmAnI mATI azAtanA yAne virAdhanA karI che. A virAdhanAthI kuMbhAranA cAka para rahelA mATInA piMDanI mAphka anaMta sasAranA cakramAM ame Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 mayasuMdarI patra paryaTana karIzuM te paNa amAro aMta nahi Ave. dayAnidhi amArA para prasanna thAo. kSamAsAgara ! karUNAdracitte A avinItano karele aparAdha mApha kare ane amane keI upAya batAvo ke jethI ame A pApathI taddana vimukata thaI zakIe. karUNArasathI bharapura ane pUrNa pazcAtApa sUcaka daMpatinA A zabda sAMbhaLI munie kAryotsarga pUrNa karI jaNAvyuM ke mahAnubhavo ! mArA hRdayamAM krodha nathI. karmaparAdhina, Aja bhavane jenArA, paramArthathI parAbhukha ane pitAnA karmathI ja haNAyelA A duniyAnA pAmara jIve para tatvajJa munio kadI paNa kodha na kare ane kadAca tevA labdhidhara muni ananya kAraNe krodha kare te samajavuM ke A duniyA temanA krodha AgaLa bacI na zake. | mAruM hRdaya sarva jI upara karUNArasathI bharapura che ane tevI ke preraNa sivAya paNa huM sarva para nakSamA ja rAkhuM chuM; chatAM mahAnubhave ! mAre tamane jaNAvavuM paDe che ke tamAre A muDhatA ke ajJAnatAno tyAga karI vivekI thavuM joIe. temaja ajJAnane dUra karanAra evA jaina dharmane svIkAra kare jaIe. AtmAnI nityatA ane karmonI viSamatA samajavI joIe, sarva jIve sukhanI IchA rAkhe che, sukha tamane vahAluM che, duHkha ISTa nathI, te te bIjAne zA mATe tamAre ApavuM joIe ? zubhAzubha karmonAM phaLa avazya bhega Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvabhava 399 vavAM paDe che, to te karma bAMdhatA sAvadhAna rahevuM joIe. jethI duSTa vipAke anubhavavA na paDe. ajJAnapaNAthI paNa je manuSya hasatAM hasatAM karma bAMdhe che tenA vipa ke ratAM chatAM paNa chuTI zakatAM nathI. 5 pane AvavAnA mArgo rokavA joIe. sarvathA rokI na zakAya te paNa thoDe aMze te zekavA abhyAsa rAkhavo joIe. karUNArasathI prerAI apakAra upara paNa upakAranA badalA tarIke munie temane aneka prakAre hitazikSA ApI. TuMkAmAM dvAdazatrata rUpa gRhastha dharma sajA A daMpatie paNa muninAM vacana ghaNuM upakAra sAthe sAMbhaLyA ane pApathI mukta thavA temaja AgAmI. kALe sukhI thavA samyaktvapUrvaka pahucchadharma rUpa dvAdazatrata te muni pAse aMgIkAra karyo. jainadharma svIkArI TharAgya raMgathI raMgIta thayelAM -daMpatI ahArAdi nimitte munine prArthanA karI pitAne ghera AvyAM muni paNa keTalAka vakhate pachI bhikSArthe te nagarImAM gayA ane pharatAM pharatAM te prayamitrane ghera akasmAta jaI caDayA. pitAne janma tathA vittane dhanane kRtArtha mAnatAM daMpatI be ghaNA harSa pUrvaka vizuddha-nirdoSa AhArapANI te munine Ape, te laI muni anya sthaLe cAlyuM gayA. Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasu darI caritra paraspara prIti dhAraNa karatAM A daMpatI manuSyajanmanA sArabhUta samyaka zraddhApUrvaka zrAvakadhama pALavA lAgyA. 400 ApasamAM sneha rAqhatI rUdrA ane bhadrA kAI judA gharamAM rahI yathAzakti puNya dAna karavA lAgI. te anene paraspara prema hatA, chatAM kAI kAraNasara teone eka divasa ApasamAM mahAna kaleza thayeA, gheADIvAre zAMta thayA pachI anene pazcAtApa thayA. te pAchI ekaThI maLI vicAra karavA lAgI ke dhikkAra thAe ApaNane ! ApaNe. janma ane jIvitavyaniSTha gayuM. ApaNA gharamAM phleza zAMta thatA ja nathI. pati taraphathI teA khalakula zAMti nathI, kemake tene teA suMdarIe svAdhIna karI lIdhA. che. te ane te ApaNA sAmuM paNa jotAM nathI. ApasamAM ApaNane sneha hatA temAM paNa Ama phleza thaI Ave che. Ama kalezIta jIvana gujAravuM tenA karatAM ApaNane maravu' zreSTha che. ApaNe yathAzakti dAna, puNya karI lIdhuM che. teA have A dehanA tyAga karavA te zreSTha che. ema vicAra karI eka cittavALI te banne strIe kAI ne kahyA sivAya eka kuvAmAM paDI ApaghAta karI maraNa pAmI.. maraNa pAmyA pachI rUdrA nAmanI strI jayapuranA rAjA caMdrapALane ghera putrIpaNe utpanna thaI. tenu kanakavatI nAma ApavAmAM ANyu jenuM lagna A najIkamAM beThelA caMdrAvatInA rAjA vIradhavaLa sAthe thayu che. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4.1 pUrva bhava bhadrA nAmanI khIjI strI maraNa pAmI pariNAmanI vicitratAthI bya ttara jAtinA devAmAM nya'tarI paNe utpanna thaI. eka divase te vyaMtarI pRthvI upara pharatI pharatI pRthvIsthAnapura upara thaI AkAza mArge jatI hatI, teNe priyamitra ane suMdarIne dIDAM. tene jotAM ja peAtAnI sAthe vivAha karyAM chatAM potAnA tyAga karyo ane su'darI upara sneha rAkhyA vigere, pAchaluM vera yAda AvyuM, sapatnI zAkanA vecI tenuM hRdaya ukaLI AvyuM, gharanI aMdara zAMtapaNe sUtelAM daMpatI upara daivIka zaktithI te gharanI eka meTI dIvAla-bhIta temanA uMpara pADIne vyaMtarI tyAMthI cAlI gaI. te strI bharathAra, zubhabhAvamAM maraNa pAmI priyamitranA jIva hai surapALa rAjA ! tamAre ghera mahAbaLa putrapaNe utpanna thayA che ane priyasuMdarIneA jIva tyAMthI maraNa pAmI vIradhavaLa rAjAnI putrI malayasuMdarI paNe te strI bharathArapaNe saMbaMdhIta thayAM che. rAjan mahAbaLa ane malayasu darIe pUrva janmamAM rUdrA ane bhadrA sAthe tIvra vera utpanna karyuM hatuM. te verana yAda karatI byatarI devIe pharI A janmamAM paNa mahAbaLakumArane mAravAnA prayatna karyAM hatA, paNa tenA puNyanI prakhaLatAthI te tene mAravAne jyAre samatha na 22 Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jar malayasuMdarI caritra thai, tyAre rAtre rAjamaMdiramAM sutelA mahAbaLane rASathI upadrava karavA lAgI kumAranAM vastrA vagere teNe ja haraNu karyA hatAM, ke je vaaA vaDanA kepTaramAMthI mahAbaLane maLI AvyAM hatAM. kumArI malayasu darIe mahAmaLanA prathama samAgama vakhate pAtAnA hRdaya sarakhA vallabha je lakSmIpuMjahAra ApyA hatA, te hAra kumAranA suI javA pachI tenI pAsethI haraNa karI. snehAdhikayatAthI pUrva janmanI hena navatInA kaMThamAM lAvI nAMkhyA hatA. A avasare vismaya pAmele viradhavaLa rAjA namratAthI kheAlI uMDaceA. bhagavAn ! mahAbaLa prathama malayasuMdarIne maLyA hatA te vAta asaMbhavita jevI lAge che. kemake mArA dhAravA pramANe svayaMvara maMDapa sivAya te malayasuMdarIne koI vakhata maLye nathI, A vacana sAMbhaLI mahAbaLa tathA malayasuMdarI mukha AgaLa vastra rAkhI gupta rIte hasavA lAgyAM. kemake temanA prathama meLApanI vAta temanA sivAya bIjAonA jANavAmAM na hatI. . rAjAnI AzakA dUra karavA mATe jJAnadivAkara jJAnIe te sarva vAta vistArathI kahI batAvI ke rAjakAya mATe AvelA surapALa rAjAnA pradhAna sAthe mahAkhaLakumAra guptapaNe AbyA hatA, te nakavatInA mahelamAM prathama dAkhala thayA hatA, tyAMthI malapasuMdarI pAse jaI Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva bhava manyA. e prathama snehasUtra dRDha karavA nimitte lakSmI. pujatura malayasuMdarIe mahAbaLane AvyeA hate, 403 pUrva janmanA verathI A vAtane khIjArUpamAM ulaTAvI nakavatIe tamane kapaTathI juduM samajAvI malayasuMdarI upara vizeSa kApa utpanna karAvyeA. ityAdi kanakavatInA sava vRttAMta gurUjIe rAjAjIne jaNAvyeA. e sAMbhaLI sarva leAkreA mAlavA lAgyA. ahA ! tenA AvAM nirdaya ane kapaTavALA cittane dhikkAra thAe. dhikkAra thAe, e avasare mahAbaLa ane malayasu MdarIe gurUjIne prathama meLApathI kahelI vAta kabula karI ke gurUjI jema kahe che tema baneluM temAM kAMI sa Mdeha karavA jevuM nathI. gurUjIe mahAbaLanA pUrvabhava saMbaMdhI khInA AgaLa calAvI. yAre te vyatarI devIe kumAranuM haraNa karyuM arthAt te vyaMtarI devInA hAtha upara besI kumAra AkAza mAge gayeA tyAM kumAre vyaMtarI upara jorathI prahAra karyA hatA tethI du:khIta thaelI vyaMtarI pAchI kumAra pAse kAi vakhata AvI nathI. pUrva janmamAM je suMdara nAmane cAkara hatAM, jene munineDAma ApavA nimADAmAM agni lAvavA mATe suMdarIe kahyuM hatuM, te suMdara maraNa pAmI, pRthvIsthAna puranI bahAra vaDavRkSa upara bhUta thai rahyo hateA. Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 malayasuMdarI caritra jyAre mahAbaLa gInI preraNAthI lebhasAra ceranuM mRtaka maDadu devA mATe vaDa pAse AvyA, tyAre te bhUte jJAnanA baLathI mahAbaLane oLakhI kADhaye ane "AnA. paga vaDanI sAthe bAMdhe ke jethI tenA paga bhUmi para na. aDe. ane tene kAMTA paNa na vAge vigere priya mitranA kahelAM vacana yAda AvyAM. teNe vicAra karyo ke svAmI-- paNanA garvathI teNe mane A pramANe kahyuM hatuM, te tenA vacanane anusAre mAre paNa tene mArA baLane. camatkAra ane tenA vacananuM phaLa ApavuM joIe. ItyAdi vicAra karI teNe te mRtakanA zarIramAM praveza karyo ane. mRtakanA mukha dvArA mahAbaLane jaNAvyuM ke "re mUDha ! mane A pramANe UMce bAMdhelo ane laTakata dekhI tuM zA mATe hase che tuM paNa AvatI rAtrie A vaDanI DALe mArI sAthe baMdhAvAne che ane adhamukha tathA urdhvapAdapaNe rahI ghaNuM duHkha sahana karavAno che." A bhUtanA kahevA mujaba bIje ja divase mahAbaLa te vaDanI DALI sAthe baMdhAyA hatA. pUrvajanmamAM nekarane. tIvra Aveza ane kaThora vacanathI je zabdo kahyA hatA, te tatra AvezanuM pariNAma A vaDa sAthe uMdhe mastake baMdhAvAnA rUpamAM AvyuM hatuM. eka divase rUdrAe tenA patinuM mudrAratna-viTI lebhathI corI lIdhI hatI. te letAM suMdara nAmanAM cAkare tene dIThI hatI. priyamitre ghaNuM tapAsa karI paNa mudrArana. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvabhava 405 jevAmAM na AvyuM. tyAre pitAnA zeThane vyAkuLa thata dekhI rUdrAnI hayAtimAMja suMdare jaNAvyuM ke svAmIna ! Ama vyAkuLa zA mATe thAo cho ! tamArUM mudrAratna rUdrA pAse che, tenI pAse kema mAgatA nathI ? A vacana sAMbhaLI rUdrA reSathI belA UThI. "are duSTa suMdara ! kapaTI, chinnanAsikAvALA, mArA verI ! tuM zA mATe bole che ?" meM kayAre tArA zeThanuM mudrAratna la zuM che ? rUdrAnA raudra jevA bhayaMkara zabdo, bicAro te parAdhina nokara sAMbhaLI rahyo, te mana karI Ubho rahyo. asatya uttara ApanAra zeThANIne zuM kahevuM te tene na sujayuM, "enA karyA e bhegavaze' ema upekSA karI zAMta citta karI rahyo. priya mitre sAma, dAma, daMDa, bhedAdi upAyae karI rUdrA pAsethI mudrAratna kaDhAvyuM ane pachI ApasamAM tenI vizeSa halakAI karI. cAkarane AvuM durvacana kahetAM tenA pariNAmanA pramANamAM rUdrAe raudra karma upArjana karyuM. pitAnI zeThANa rUdrA, teja A kanakAvatI thaI je, ema dhArI pitAne kahela te raudravacanane yAda karI bhUtapaNe rutpanna thayelA te nekarane jIve coranA mRtakomAM maDadAmAM praveza karI kanakavatInI nAsikA kApI nAMkhI. Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 405 mAsa darI caritra pUrva janmamAM madanane suMdarI upara neha hatA, te nehanI prabaLa vAsanAthI A janmamAM paNa kaMda" rAjA malayasuMdarI upara Asakta thayo hato. prabaLa vAsanAo. bhegavyA sivAya ke prabaLa jJAnanI madada sivAya zAMta thatI nathI. pUrva janmamAM mahAbaLa ane malayasuMdarIe, dvAdaza, vatarUpa gRhastha dharma pALe hato ane munine dAna ApyuM hatuM, te zubha karmathI A janmamAM uttama kuLAdI sarva sAmagrI temane maLI Ave che. malayasuMdarIe munine Akroza karatAM kahyuM hatuM kere muni ! "tane tArA svajana vargAdi sAthe nityane. viga che. tuM rAkSasanI mAphaka bhayakArI dekhAya che." temaja va karI paththara vatI traNa vAra muni upara prahAra karyo hato, mahAbaLanA jIve paNa mauna paNe ubhA rahI. pitAnI strI je kAMI karatI hatI, tene anumodana ApyuM hatuM, A kAraNathI te banne jaNAye mahAna pApa upArjana karyuM hatuM. pAchaLathI pazcAtApa thatAM ane muni. pAse jaI aparAdha khamAvatAM teoe ghaNuM pApa nirjarI nAkhyuM hatuM, paNa je kAMI pApa bAkI rahyuM hatuM, tenA. anubhavathI-prabhAvathI ke hetuthI A baMnene pitAnA saMbaMdhI lekethI traNavAra viga thaye che. vaLI pUrva janmanA verathI saMbaMdhita thayelI kanakavatIe nirdoSa malayasuMdarIne rAkSasInuM kalaMka ApyuM. A pramANe A Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvabhava 407 banne jaNAMe potapotAnA karmonusAra mahAna duHkha sahana karyuM che. kharI vAta che ke bAMdhela kama bhegavavAthI eAchA thAya che. pUrvajanmamAM malayasuMdarInA jIve muninA hAthamAMthI rajoharaNa laI lIdhuM hatuM. A rajeharaNa letI vakhatanA tenA kaliSTa adhyavasAyanA pramANamAM tenA tevAja viSama phaLarUpe tenA putra sAthe tene viyega thaye hatA. A bane strI purUSe prathama munine upasarga karI pAchaLathI tenuM ArAdhana karyuM hatuM, te munine hamaNAM kevaLajJAna utpanna thayuM che ane te huM pote ja chuM. mahAbaLa ane malayasuMdarIne A bIje bhava che, paNa mAre te hajI teja bhava che. surapALa-bhagavana ! kanakavatI ane te vyaMtaradevI, A mArA putrane tathA putravadhune A janmamAM have upasarga karaze, ke duHkha Apaze ? kevaLajJAnI-rAjana ! kumAre jyAre te vyaMtarI devIne prahAra karyo tyAre ja te potAnuM vera zAMta karI pitAne ThekANe cAlI gaI che, eTale tenA taraphathI teone bIlakula upadravanuM kAraNa maLaze nahiM; paNa kanakAvatI taraphathI hajI mahAbaLane bhaya rAkhavAnuM kAraNa che. te pharatI pharatI ahIM Avaze ane A nagaranI pAse ja ekavAra mahAbaLane upadrava karavAthI kanakavatI mahAna pApa upArjana karI saMsAracakramAM paribhramaNa karaze. Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lavasu darI caritra he rAjana ! A pramANe mahAbaLa ane malayasuMdarInA pUrva bhavanI samApti thAya che. 208 potAnA pUrvabhavanuM caritra sAMbhaLI asahya yAtanAo pIDAmAMthI chuTavA mATe cAgyatAnusAra te daMpatIe dvAdazatratarUpa gRhasthadhama aMgIkAra karyo ane A janmamAM duHkhanA kAraNabhUtapurva janmamAM varAdhita munivanI ArAdhanA "kti karavAnA vizeSa prakAre abhigraha karyo. A bairAgya garbhita caritra ane dhama dezanA sAMbhaLI keTalAeka laghukamI jIvA sayama levAne utsuka thayA, keTalAeka gRhasthadhama levA mATe taiyAra thayA ane keTalAeka jIve! bhadrika bhAvane tathA mAnusArI bhAvane pAmyA. peAtAnA putra putrInuM Avu edhaka citra sAMbhaLI vIradhavaLa ane surapALa rAjA tathA saMsAra duHkhathI bhaya pAmI cAritra levAne taiyAra thayA teee gurUjIne jaNAvyu, prabhA ! A rAjyanI vyavasthA karI ame ApanI pAse cArita svIkArIzuM, gurUjI--bhalA rAjAe ! A ka mAM jarApaNu vilaMba na karazeA, kemake uttama kAryomAM vighna AvavAnA meATA bhaya che gurUjInuM vacana mastaka para caDAvI temane namaskAra karI ane rAjAe zaheramAM AvyA ane peAtAnA rAjyanI vyavasthA karavA lAgyA. aAmaLa tA ahIM ja hatA tethI surapALa rAjAne pRthvIsthAnapura javAnI kAMI Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 pUrvabhava jarUra na paDI teNe mahAbaLa kumArane ahIM rahIne ja pRthvIsthAnapuranuM rAjya soMpI dIdhuM ane tarata ja saMyama levAne taiyAra thaze. kharI vAta che ke vastune grahaNa karavAmAM jeTalo vilaMba karo ane asatya jANyA pachI tene tyAga karavAmAM jeTalI DhIla karavI eTale ja tenA bedhamAM ke te taraphanI lAgaNImAM kacAsa samajavI. saMyama mATe surapALa rAjAe tvarA-utAvaLa karate dekhI viradhavaLa rAjA paNa caMdrAvatImAM na jatAM malayaketu kumArane tyAM bolAvI ahIM rahyA chatAM ja rAjyataMtra svAdhIna karI ApyuM ane tarata ja banne rAjAe pitAnI rANI o sAthe te gurUvaryanI pAse cAritra aMgikAra karyuM gurUvarya paNa keTalAka divasa tyAM rahI te banne rAjarUSione sAthe laI pRthvItathapara anya sthaLe vihAra karI gayA. te banne rAjarUSie keTaleka vakhata duSkaLa tapa karI ArAdhanA pUrvaka maraNa pAmI devalokamAM gayA ane - tyAMthI mahAvideha kSetramAM janma pAmI, karma kSaya karI mekSe jaze. malayaketu rAjA paNa pitAnA bena banevIne pUchI pitAnA zaheramAM AvyuM ane nyAyapUrvaka rAjyanuM pAlana karavA lAgyo. mahAbaLa rAjAe sAgaranilakapuramAM bALa paNa abALa parAkramI zatabaLa kumArane rAjayAzana para besADa Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 malayasuMdarI caritra ane tyAM potAnA senApati tathA pradhAnane mUkI zatabaLa kumArane sAthe laI mULa rAjadhAnI pRthavIsthAnapuramAM AvI rahyo. dujaya zatruone svAdhIna karI niSkalaMkapaNe rAjyanuM pAlana karavA lAge. vizeSa prakAre dharmamAM sAvadhAna thaI rahya vyaMtaradevanI madadathI prajA unnatinAM ane. dharmonnatinAM teNe ghaNuM sArA kArya karyA. ghaNA zaheramAM jInezvaranAM bhavya devAlaye baMdhAvyA ane pUrva janmane, vAraMvAra yAda karatAM vizeSa prakAre munionI bhakti karI. ahI dharmanuM pAlana karatAM malayasuMdarIe vaMzanI dhurAne dhAraNa karanAra sahastrabaLa nAmanA bIjA kumArane. janma Ape. prakaraNa 62 muM mahAbaLane vairAgye saMsAranA prapaMcamAM ane pAMca indriyanA viSayamAM divasanA divase, mahInAnA mahInAo ane varSanA varSo cAlyA jAya te paNa manuSyane te svalpa ja jaNAya che, Adi kALanA lAMbA abhyAsathI lAMbu AyuSya ane ISTa. viSanI prApti manuSyane vizeSa game che. keInI preraNA he yA na ha, tathApi te tarapha svAbhAvika ja manuSyanuM valaNa jovA maLe che, paNa anAdi kALathI bhulAyeluM AtmA Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAbaLano vairAgya 4 svarUpa prApta karavA mATe potAnI IcchAthI prayatna karanAra kaIkaja apavAdarUpa vIra purUSa maLI Avaze. ghaNo maTe. bhAga to paranI preraNAnI rAha joI rahe che ane tenAthI paNa moTe bhAge mahAtmAonI preraNuM thatA paNa te mArgamAM cAlavA mATe AnAkAnI kare che. ahA ! keTaluM badhuM mehanuM jora ! keTalI ajJAnatA pitAnuM peTa bharavA paNa paranI nimaMtraNAnI rAha jovI ? nimaMtraNa karyA chatAM paNa moDhAmAM mUkavA mATe sAmenA moDhA sAmuM joI rahevuM ane dayAthI moDhAmAM keLIo. mUche chatAM paNa cAvyA vinA besI rahevuM, e keTaluM badhu zocanIya gaNAya ? pitAnA bhalA mATe manuSyae jAteja dharma zodhavA nIkaLavuM joIe. tema na karI zake tevAonA sanmukha AvI mahAtmA purUSe dharmabaMdha Ape che te te leja joIe. te laIne paNa prabaLa prayane tenuM pAlana karavA pravRtta na thAya te tevAo mATe A vizALa saMskRtinA saMsAranA rastAo khulA ja che. gurUmahArAje sanmukha AvI Apelo bodha mahAbaLe lIdhe, vate aMgikAra karyA. pUrva janmanA duHkharUpa kartavyathI janmate amuka bhAga duHkharUpa anubhavA, paNa sukhanI zarUAta thatAM haLave haLave dharmamAM zIthIla Adara tha. suzIla strI, guNavAna putra ane vizALa rAjya, A bhavamAM potAnuM kartavya bhUlAyuM. Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 malayasuMdarI caritra eka vidvAna kahe che ke, "mane kaI namaskAra kare te huM tene AzIrvAda ApI zakuM ke tArA mAthe asahya duHkha ke moTI Aphata AvI paDaje." A kahevAne Azaya eTale ja che ke duHkhI avasthA vicAra karatAM -zIkhave che, sahanazIlatAmAM vadhAre karAve che, TADha tApadi sahana karavAne lAyaka zarIra banAve che, dezATana karAve che, aneka manuSyane samAgama karAve che, TuMkamAM kahIe to gupta rahelI manuSyanI amAnuSI zakita-daivI zakita paNa duHkhI avasthA ja bahAra lAvI Ape che. ' mahAbaLa kAMI eTale badhe dharmathI patita thaye na hatuM tathApi tene AtmA ddhAranuM je parama kartavya karavAnuM hatuM te vismaraNa thayuM hatuM. rAjya prapaMca ane vyavahAra mArgamAM praveza karyAne tene ghaNe vakhata thaI gaye hato. eka divasa te pAchalI rAtrie jAyata thaye. rAtri zAMta hatI. manuSyane saMcAra ke zabda saMbhaLAto nahote. huM koNa ane mAruM kartavya zuM ? A mAraze yAda AvyAM vicAra sUryodayanuM eka kiraNa bahAra AvyuM, kAMIka prakAza thaye, zAMti vaLI tenI sAthe bIjuM kiraNa dekhAyuM nahi ciMtAmahe rite vimA sumAmi e kaleka yAda Ave ghara baLI rahyuM che, huM zA mATe sute chuM ? zA mATe bahAra nIkaLI nathI jate cAre Aju najara karI, eka paNa ghara baLatuM na dIdhuM. tyAre A huM zuM boluM chuM ? huM jANuM chuM ke svapnamAM Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAbaLanA vairAgya 4133 chuM ? cAkkasa niya karyo ke huM jANuM chuM tyAre karyu. ghara khaLe che ? AnA bhAvAze ? vicAramAM UMDA utaratAM vadhAre prakAza thayA-yAti thaI. temAM pitAzrInI savega rasamAM jhIlatI zAMta mUrti dekhAI mUrti jarA varamAM lApa thaI gaI. paNa te vicAra zreNIne! pravAha. AgaLa vadhyeA, pitAzrIe Adara karelA saMyama mA yAda. AbyA ahA ! dhanya che mArA pUjya pitA surapALane ! ane dhanya che mArA sasarA vIradhavaLane ! jee baLatA araNyanI mAphka rAjyataMtrane tyAga karI sayama mA svIkArI AtmAnnatinA nikaTa rastA lIdhA che. ahA ! hu keTalA badhA pramAdI ! anya janmamAM karela sukRta tathA duSkRta anubhavavA chatAM paNa te sukhamaya mAne aMgIkAra na karatAM viSaya sukhamAM lubdha thaI rahyo chuM. A mArI chevaTanI sthitimAM koI paNa rIte Atmannoti karavI, janma maraNanAM cakrothI vimukta thavu ane zAzvatasukha meLavavuM teja ceAgya che, A vakhate pramAda karI kSaNabhaMgura ane virasavipAkavALA viSarcAmAM vizeSa vakhata vahana thavA daIza teA AyuSya pUrNa thatAM mane mATe prazcAtApa thaze. mananA maneArathA manamAM raheze. A eka bhUla aneka bhUaA utpanna karaze. pApavRtti, pApavRttione vadhAraze ane chevaTe A viSama saMsAracakra ati viSama thaI paDaze. jJAnIoe zu' AvatA divasanI rAha dekhI che? jANyu ane tarata ja pravRtti karI che ? Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 la' durI caritra eka kSaNu paNa aneka vidhnAthI bharelI che. have te! mAre hamaNAM ja Atmannoti mATe prayatna karavA taiyAra thavuM. ityAdi maneArathA ane nizcaya karatAM prabhAta thavA Avyu zayyAthI uThI AvazyakAdi SaTkama karI virakta rAjA rAjasabhAmAM AvI cheThe. jyAM IcchA che tyAM mAga che. jeTalI prabaLa IcchA, teTaleA ja te najIka che. A avasare vanapALake AvI vadhAmaNI ApI ke mahArAjA ! jJAnadivAkara gurUmahArAja ApaNA udyAnamAM AvI utarelA che. ApanI nityanI AjJA mujaba teozrIne sagavaDa ame ApI che. potAnA maneAthAne madada karanAra ke siddha karanAranA samAcAra sAMbhaLI rAjAnA AnaMdanA pAra na rahyo. khare khara huM dhanyabhAgI chuM. mArA manerathAnI sAthe ja jJAnI gurUnuM Agamana thayuM che. mArA uttama bhaviSyanI siddhinI Aja nizAnI che ke IcchA thatAM madadagAra taiyAra, dareka sAdhana anukuLa. rAjA tatkALa siMhAsanathI nIce utarI paDayA, pAdukA kADhI nAkhI, uttarAsana karI je dizAmAM gurUmahArAja AvI utarelA hatA te dizA sanmukha sAta, ATha pagalAM jaI paMcAga praNAma karyAM. vadhAmaNI lAvanArane pAritoSika dAna ApyuM ane tarata ja sabhA kharakhAsta karI gurU mahArAjane vaMdana karavA javAnI sarva taiyArIo karI gheADAka vakhatamAM taiyArI thatAM mahArAjA mahAbaLa, potAnI rAjasabhA, nagaranA leAkeA ane malayasuMdarI pramukha Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 415 dharmadezanA strI samAjane sAthe laI gurUjIne vaMdana karavA gayA. bhaktibhAvathI vaMdana karI pitAne ucita rathAne gurUmahArAjanI sanmukha rAjA pramukha beThA. - jJAnadivAkara gurUjIe teonI gyatAnusAra samayane anukULa dharmadezanA ApavI zarU karI. prakaraNa 63 muM. dharmadezanA. mahAnubhAve ! A duniyAmAM rahelAM cho A bhava-cakramAM anAdikALathI paribhramaNa karatAM aneka prakAranAM asahya dukhene anubhava kare che. aneka ceniomAM-jAti athavA utpatti sthAnamAM utpanna thAya che ane vilaMba thAya che. ema arahada cakranI mAphaka A janma maraNane aMta Avato nathI, aMta nahi AvavAnuM kAraNa jIvo pite pitAne oLakhI ke jANI zakatA nathI ane tethI A duniyAnAM kSaNIka tuccha vinazvara ane virasa pariNAmavALAM sukha meLavavA mATe aneka prakAranAM pApa karyA kare che, paNa temane sukha maLatuM nathI je maLe che te thoDA vakhata raDI vilaya thaI jAya che, cAlyuM jAya che nAza pAme che ane chevaTe nirAzA ja maLe che. Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayasuMdarI caritra je sukha AvIne cAlyu jAya te tAttvika naja kahevAya. tAvaka sukha teA teja kahevAya ke, jenA kAI paNa vakhata nAza ja na thAya ane kAyama nyu rahe, AvuM tAttvika sukha, duniyAnA pAMca IMdriya saMbaMdhi viSacakramAMthI koi paNa vakhata maLI zakavAnuM ja nathI, chatAM tene mATe ahAniza temAMja prayatna karavA te kharekhara ajJAnatA ke bhUkhatAja che. 416 kharU sukha potAnA AtmA sivAya koI paNa sthaLe. ja nahIM te sukha mATe bahAra prayatna nahI karatAM, peAtAnA svabhAvamAM Avavu joI e ane aMtaramAM uchaLatA viSaya, lAbha, tRSNA vigerenA leAlene zAMta karavA joie, te zAMta thayA sivAya AtmazeAdhanane -Avizuddhi karavAnA prayAsa niraka che. dhAro ke eka pANInA bharelA vizALa kuMDa che ane tene taLIe eka amUlya ratna paDyu che, chatAM pANI ghaNuM DahALu che ane pavananI laherIe ane meAjAe vAraMvAra te pANIne halAvI rahyAM che, AvI pANInI malIna ane halanacalanavALI . sthitimAM te pANInI taLIe paDelA ratnane tame zuM joi zakaze| ? nahiM khIlakula nahI dekhAya, Aja dRSTAMte zuddha Atmaratna, mana rUpa pANInI nIce manathI paNa para raheluM che. te manarUpI pANI, viSaya kyAyanI DeALAzathI malIna thayelu che ane aneka prakAranA . Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhama dezanA 417 vicAra taraMgAthI hAlI cAlI rahyu' che, mATe viSaya kaSAyane abhAva ane aneka vitarkonI zAMti jyAM sudhI nahi thAya, tyAM sudhI zuddha Atmaratna jovAnI ke prApta karavAnI AzA rAkhavI vyartha che, Aja kAraNathI Atmavizuddhi mATe khAdya ane aMtaraMga upAdhiene tyAga karavA joIe, teAja nitya, avinAzI Atmika sukha pragaTa thAya che ane niraMtara sukhI thavAya che. he rAjan ! jo satya sukhanI abhilASA hAya te A kSaNabhaMgura deha ane viyeAgazILa rayadimAM Asakta na thatAM AtmasAdhana mATe prayatna karave, te tamArA jevA samajI manuSyAne ceAgya che, dehanA nAza avazya che. mAnava janma phrI phrI maLavA muzkela che. A kSaNabhaMgura dehathI paNa uttama Atmadharma pragaTa thateA hAya tA kayA samajI manuSya pramAda kare ? ItyAdi gurUmahArAja taraphathI dhama dezanA sAMbhaLI mahAmaLarAjA AtmasAdhanA karavA mATe sAvadhAna thA.. Aja prabhAtathI ja pote sAvadhAna thaI rahyo hatA, temAM gurUjInA upadeze vizeSa vadhArA karyA. 227 Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 malavasa darI caritra prakaraNa 64 muM. mahAbaLa ane malayasuMdarI saMyama mArgamAM dezanA sAMbhaLI mahAbaLa parivAra sahita zaheramAM AvyuM ane zatabaLa, sahastrabaLa tathA malayasuMdarI pramukha kuTuMba vargane belAvI pitAnI saMyamamArga aMgikAra karavAnI AturatA jaNAvI. malayasuMdarI te pUrvajanmanAM kaTuka vipAke sAMbhaLyAM tathA anubhavyAM tyArathI ja virakta thayelI hatI, kevaLa mahAbaLanI IcchAne AdhIna thaIne ja ATalA vakhata prahasthAvAsamAM rahI hatI. mahAbaLanA A vacano sAMbhaLI tenA utsAhamAM vadhAre thayo. neha baMdhanone teDI nAMkhI mahAbaLanI sAthe cAritra levA mATe taiyAra thaI rahI. kumAra zatabaLa tathA sahastrabaLe pitRbhaktine laI rAjyamAM rahevA Agraha karyo, paNa mahAbaLanI Atma unnati mATenI tIvra lAgaNI dekhI kumArone tenI icchAne AdhIna thavuM paDyuM. sAgaratilakanuM rAjya prathamathI ja teNe zatabaLane ApyuM hatuM eTale pRthvI sthAnapuranA rAjya upara rAjA tarIke sahastrabaLane A niSeka karyo. rAjA zatabaLa tathA rAjA sahastrabaLe aSTanDikA mahatsava pUrvaka mahAbaLa ane malayasuMdarIne mahAna dikSA mahotsava karyo. Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahALa ane malayasuMdarI sayama mAga mAM 419 mahAbaLanI sAthe aneka rAjapurUSoe cAritra agikAra karyu. temaja rANI malayasu MdarAnI sAthe paNa aneka rAjavanI temaja anya strIoe cAritra lIdhuM. dikSA lIdhA pachI mahAbaLAdi munione grahaNa, AsevanAdi zikSA arthe sthavira munione soMpavAmAM AvyA tathA sAdhvI malayasuMdarI pramukhane mahattarA sAdhvIne soMpavAmAM AvI. banne prakAranI zikSA pAlana karatA pRthvIsthAnapurAmAM keTaleAka vakhata rahI jJAnadivAkara gurU sAthe mahAbaLa munie anya sthaLe vihAra karyAM. sAdhvI malayasuMdarI paNa peAtAnI mahattara! sAdhvI sAthe anya sthaLe vihAra karI gayAM. teo pRthvI taTapara judA judA sthaLe vicAratAM jJAna dhyAnathI potAnA AtmAne kRtArtha karatA hatA. vacamAM AMtare pRthvIsthAnapura ane sAgaratilakapuramAM AvI te anne putrAne dharmomAM utsAha pamADatA ane vyasana sevanathI nivAraNu karatA hatA. gurU zikSAthI peAtAne kRtArtha mAnatA te banne bhAie ApasamAM dRDha snehuvAna thayA ane dhama mA mAM paNa sAvadhAna thayA. kALAMtare te banne rAjAe eTalA badhA dharmomAM sAvadhAna thayA ke bIjAone paNa te satyamagane eSa karavA lAgyA. Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 malayasuMdarI caritra mahAbaLa mahAmuni khaDraganI dhAra samAna tIvra vatane pAlana karatA anukrame siddhAMtanI pArAgamI thaI gItArtha thayA. A ddhAra mATe bhagIratha prayatna karanAra mahAbaLa. munine gItArtha hovAthI ekAMkI vihAra karavA mATe paNa gurUjIe AjJA ApI. potAnA kaliSTa karma khapAvavA. nimitte teoe paNa samudAyathI pRthupha ucita gayuM. samudAyathI pRthaka thaI jIrNavane, jaMgale. mazAna, pahADa ane girikaMdarA pramukhamAM nivAsa karI niraticAra vrata pAlana karatAM AtmadhyAnamAM lInatA karavA lAgyA. A mahAtmAnI Atma dharmamAM nizcaLatA merUnI mAphaka hatI. pRthvInI mAphaka sarva parigrahe sahana karavAnI sahanazIlatA hatI. tenI mukhamudrA caMdranI mAphaka saumya yAne zAMta hatI. AkAzanI mAphaka tene kaI taraphanA. AlaMbananI jarUra na hatI. zaMkhanI mAphaka rAgAdikathI nahi raMgAvA rUpa niraMjanatA hatI. prathama saMgaraMgamAM ane pachI zAMta rasamAM rahI aMtaraMga zatruonA-kAma krodhAdino nAza karatA hatA. anukrame pRthvI taTapara vicaratAM eka vakhata sAgaratilakapuranA bahAranA vanabhAgamAM saMdhyA veLAe ekAMkI mahAbaLamuni AvI pahoMcyA, kilaSTakarma khapAvavAM ane zuddha svarUpe pragaTa karavuM, e ja jemanuM lakSabindu hatuM. tethI tarata ja te vananA eka bhAgamAM kAryotsarga mudrAmAM dhyAnasthapaNe ubhA rahyA. Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAbaLa ane malayasuMdarI sayama mAga mAM 421 e avasare udyAnaneA pAlaka mALI pharatA pharatA tyAM AvyeA. teNe kAryAtsaga mudrAmAM rahelA te munine joyA. jotAM ja teNe tene eLakhI lIdhA. tarata ja tyAMthI cAlI nIkaLI jyAM zatakhaLa rAjA hatA, tyAM zaheramAM ALye, AvIne rAjAne namaskAra karI vadhAmaNI ApI ke mahArAja ! ApanA pUjya pitAzrI mahAbaLamuni ekAMkIpaNe ApanA uMghAnanA eka bhAgamAM AvIne dhyAnastha ge rahyA che. a. vadhAmaNI sAMbhaLatA ja harSoMthI rAmAMcita thayelA rAjAe te vanapALane vadhAmaNImAM vAMcchita dAna ApyuM.vanapALa pAchA gaye.rAjA vicAra karavA lAgyA atyAre sa`dhyAsamaya thaI gayA che. rAtrinI zarUAta thaI cukI che teA prAtaHkALe sava piravArane sAthe laI pUjya pitAzrI gurUvarya ne vaMdana karavA mATe jaIza. kharekhara huM dhanyabhAgI chuM ane A zahera paNa Aje pavitra thayu' ke amArA puNyAdayathI AkarSAI Aje gurUmahArAja ahIM padhAryAM che. A pramANe khelatAM rAjAe pagamAMthI pAdukAo dUra karI, sAta ATha pagalAM sanmukha jaI tyAM rahyA chatAM ja te dizA tarapha UbhA hI mahAna bhaktithI 5'cAMga vanA karI ane pUjya pitAnA mukhAdi jovAnI utkaMThAthI rAjAdi sarva parivAre te rAtri ghaNA kabje pasAra karI. Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 malayasuMdarI caritra prakaraNa 65 su kanakavatIe vera lIdhuM malayasuMdarIne rAkSasI kala`ka ApyA pachI peTImAMthI bahAra kADhI mahAbaLe tADanA karI kADhI mUkelI ane strI jAti haiAvAthI vadhe nahi karelI kanakavatI dezapAra thaI ne pRthvI taTapara pharavA lAgI. pharatAM pharatAM kama sAge. dura byathI prerAyelI du:khINI thaI Aje Aja nagaramAM AvIne rahI hatI. koIpaNa kAya prasaMge zaheranI mahAra rahelA vanamAM te sa MdhyA samaye AvI eTalAmAM dhyAnamAM rahela mahAkhaLa-muni tenA jovAmAM AvyA, tene jotAM ja teNIe tene ALakhI lIdhA te vicAravA lAgI. hA ! surapALa rAjAnA kumAra mahAbaLa te Aja dekhAya che. are! te vratadhArI thayA dekhAya che. mArAM karelAM sava akAryo A jANe che. kadAca te mArI sa` vAta ahIM pragaTa karaze te! mArI zI gati thaze ? mane rahevAne mukAma paNa nahi maLe ane. leAkeA kadanA karIne mAraze. kharI vAta che. vALaH laga rAjA: pApI jIvA sarva sthaLe zakAvALA ja hAya che, huM kaI evA upAya zodhI kADhuM ke jethI mArA karelAM. akAya nI kAI ne khukhara na paDe. A pramANe vicAra karatI ane AjubAju najara karatI, ka MIka Azcaya Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kanakavatAe vera lIdhuM 483 pAmatI te avasare te te tyAMthI cAlI gaI paNa rAtrinA avasaranI rAha jotI te pApiSTa pitAnA mukAmamAM sAvadhAna thaI beThI rAtrinA aMdhakAra cAre bAju phelA rastAo manuSyanA saMcAra vinAnA thayA. e avasare keI nahi jANe tevI rIte te gupta paNe pitAnA mukAmathI bahAra nIkaLI AvI. gherathI nIkaLatA sAthe agninuM sAdhana paNa dhaI lIdhuM hatuM, cAlatAM cAlamAM je sthaLe mahAbaLamuni kAryotsarga dhyAnamAM ubhA hatA tyAM AvI. aha. ! sthira AzayavALa mUrtimAna dharma ja ubhe hAya nahi tema te saMyamI mahAtmA atyAre dhyAnamAM lIna thaI rahyo hate. paNa A malIna vAsanAvALI kanakavatIne mana te sAkSAta te kALa svarUpa dekhAto hate kharI vAta che, je mANasa je vicArane haya, je sthitine hoya, tene te ja bhAsa thAya che, te ja anubhava tha ya che. ane sAmanA saMbaMdhamAM tevuM ja pitAnI cegyatA ke sthitine anusaratuM ja anumAna bAMdhe che. A avasare munine mahAna kaSTa thavAnuM che, e duHkha ApaNAthI kema jevAze ? ema dhArIne ja jANe zaheranA daravAjA baMdha thayA hoya tema te vakhate zaheranA daravAjA baMdha thaI gayA hatAM. munine thanAra kaSTa sahana nahi karI zakavAthI ja jANe te avasare nagara lokonA netra nidrAthI mukita thaI gayA hoya tema leke nidrAmAM paDayA hatA. ke vici saMga! kevuM nikAcita , Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 malayasuMdarI caritra karma ! ke ke verabhAva ? udyAnane rakhevALa paNa A veLAe koI prabaLa kAraNathI hAjara thaI zakyo na hato. lekenA saMcAranA abhAve bhUmibhAga zAMta thayele dekhI, kanakavatI pitAnA hRdayamAM ghaNe harSa pAmI najIkanA bhAgamAM kolasA banAvavA nimitte svAbhAvika ja koI manue lAkaDAM lAvI mUkyA hatAM, tene moTA DhagavA tyAM paDa hato te lAkaDAM vaDe karI kanakavatIe kAryotsarga paNe rahelA muninA zarIrane mastaka paryata cAre bAjue gherI lIdhuM. arthAta te muninI cAre bAju te lAkaDAM khaDakI dIdhAM ke jethI muninuM jarA mAtra paNa zarIra dekhAI na zake. | muninA A pramANe kaSTathI viTatAM teNIe catura gatinA nAnA prakAranA duHkhathI pitAnA AtmAne gherI lIdhe. janmAMtaranA verAnubaMdhathI nirdaya thaI kanakvatIe tyAra pachI te lAkaDAnI cAre bAjue agni lagAvI dIdhuM. pitAnA upara maraNAMta upasarga Avele jANI te mahAtmAe paNa tyAM tevI avasthAmAM ubhA ubhAM ja mana sAthe ArAdhanA karI lIdhI. agni paNa jANe kanakavatInA puNya saMcayane muLathI bALI nAMkhate heya tema muninA zarIrane bALavAne pravRtta thayo. e avasare mahAbaLa muni paNa duHsaha upasargane sahana karatAM pite pitAne bodha ApavA lAgyA. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAne upadeza ane mokSa 425 prakaraNa 66 muM AtmAne upadeza ane mokSa deha tathA AtmAnI bhinnatAnuM jJAna Ave vakhate Aja sapaSTa nirNita thAya che. Aja parama kasoTIno vakhata che. kilaSTakarma khapAvavAno vakhata Ave ja hoya che ghaNA vakhatathI sudaDha karela jJAnane ajamAvavAnuM parama kAraNa keIka vakhata ja maLe che. gokhelA kSamA karavAnA pATha atyAre ja amalamAM mUkavA gya che. lAMbA vakhatathI dehadamana karavAno abhyAsa Ave avasare ja upayogamAM Ave che. pitAnI cAre bAju lAkaDAM khaDakAya che khaDakanAra koNa che ? zA mATe khaDake che ? tenuM pariNAma zuM - Avaze ? agni paNa lagADI, lAkaDAM bALavA lAgyAM ane zarIra paNa baLavAnI taiyArImAM che. baLavA paNa lAgyuM A sarve vAta mahAbaLa munithI ajANa nahotI. gurUe AgaLathI cetAvela paNa hatuM ke kanakavatI chevaTane upasarga karaze, pitAnuM vera leze. tema mahAbaLamuni paNa atyAre jJAna daSTie ke came daSTithI tene najare jue che. AmAMthI nAzI chuTavuM hoya te chuTAya tevuM che. kanakavatIne zikSA ApavI hoya te ApavAnuM sAmarthya paNa pitAnAmAM che, A zaherane rAjA te paNa temane putra ane parama bhakata Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 layasuMdarI caritra che, ATadhuM chatAM A munie A asahya upasarga zA. mATe sahana karyo haze? e sAmAnya vAMcanArane ajAyabI. utpanna karanAra che, ane te paNa tevuM ja. paNa AyuSya thoDuM ane RNAnubaMdha vadhAre eTale bIjo upAya zuM ? dehAdhyAsa ke deha uparano mamatva sarvathA chuTela hevAthI tenuM -dehanuM game tema thAya mAre te baMdhIkhAnAmAMthI chuTavuM ja, AvI prabaLa IcchAvAna deha upara prema zA mATe kare ? kharekhara deha baMdhIkhAnuM ja che. AtmA AvA malIna padArthonA kIcaDathI AvRtta thayela che. tenA madhyamAM paDe che. dehAdhyAsathI rIbAya che, jhure che ane vAraMvAra temAM praveza tathA nirgamana karyA kare che. AvA parama dukhanA kAraNabhUta deha ane karmane sarvathA kSaya, thata haya, pharI pAchuM AvA dehamAM AvavAnuM sadAne mATe baMdha thatuM hoya to AvA deha baMdhIkhAnAmAMthI chuTavAnI koNa AnAkAnI kare? AtmadazAmAM deha dazAnuM bhAna paNa na hoya, upekSA paNa prabaLa, bhAvanirmANa paNa tevuM, ItyAdi aneka kAraNe A upasarga sahana karavAmAM gaNI zakAya. vizeSa kAraNa te te mahAtmA ja jANe. AvA upasarganA prasaMge AtmajAgRtinI pUrNa jarUra che, te jAgRti A mahAtmAne hatI, vizeSa jAgRti. mATe teija pitAne daDhatA karatA cAlyA. he jIva! zubha bhAva rUpa vahANa upara tuM ghaNA kALathI caDela. Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAne upadeza ane me 47 hovAthI have saMsAra samudrano kinAro pAmavAnI taiyArI che, A sAme ja dekhAya che. sadbhAvanArUpa vahANane zuddha cittarUpa vAyu vaDe preraNuM kara ke A vahANa tene hamaNAM. ja kinArA upara lAvI mUkaze samudra tarI Avyo che. have A khADImAM ke khAbociyAmAM tuM na buDIza. he. jIva ! naraka, tiryaMcAdi gatiomAM te asahya dukhe. sahana karyA che. te yAtanAone vicAra karatAM A yAtanA. -pIDA tenI AgaLa zI gaNatrImAM che ? A strI upara, tuM bIlakula azubha ciMtavana na karIza. karma unmelana karavAnA kAryamAM A strI tane kharekhara madadagAra thaI che ane tethI te tArA eka parama mitrasamAna che. he. cetana ! tuM je deha maMdiramAM rahyo che te tArAthI juduM che A bAhya ghara baLavAthI tuM baLavAno nathI. tAro. nAza thavAno nathI. tuM amara ane arUpI che, A agni. pUrva saMcita karma maLane vizuddha kare che, eTale te paNa ahitakara nathI, ItyAdi prabaLa bhAvanAnA baLathI kanakavatI. uparathI zreSabhAva ane deha uparathI mamatvabhAva zAMta karI, samabhAvanI sarala zreNIe te mahAtmA mahAbaLa muni AgaLa vadhyA. zubhAzubha karmoparathI mamatvabhAva taddana chuTI. ga. dehathI AtmA taddana judo ja anubhavAya. A AtmasthitimAM ghAtikane kSaya thatAM ja kevaLa jJAna utpanna thayuM. bahArathI lAkaDAne agni prajavalita thaI rahyo che ane aMtaramAM zukaladhyAnAgni ja jalyamAna thaI Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 malayasurI caritra rahyo hatA. A aMtaranI agninI madadathI bhaveApagrAhI kro-mAkInAM cAra karmAM paNa baLIne bhasmIbhUta karI nAkhyAM. thoDA ja vakhatamAM te mahAtmA mahAbaLamuni aMta kRt kevalI thaI kramathI sathA nivRtti pAmI mekSe gayA ane nira'tarane mATe te pavitra AtmAe janma, jarA, maraNAdi kalezeAne jalAMjali ApI. prakaraNa 67 su satabaLanA vilApa. A te| mahAtmA purUSAne siMhanAda che ke je kAle karavAnuM hAya te Aje kare ane Aje karavAnuM hoya te hamaNA kare. eka mUhutta' jeTalA TuMkA vakhatamAM paNa aneka vighnA Ave che mATe AvatA vakhatanI rAha na jue. mulatvI rAkhyAnAM mAThAM phaLA ghaNI vakhata manuSyane anubhavavAM paDe che. eka vakhata sakhata chakkaDa lAgyA sivAya A vAtaneA kharA anubhava samajavAmAM nathI AvatA. pAchaLathI ja manuSyAne DahApaNu Ave che ke ame A kAma tarata karyu hAta te ghaNuM o sArUM thAta. prAtaHkALa thatAM ja pitRdanAthe--gurUdazanAthe ati utkaMThita zatabaLarAjA parivAra sahita udyAnamAM Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satabaLane vilApa 429AvyuM. AjubAju tapAsa karatAM muni temanA dekhavAmAM na AvyA. paNa je ThekANe te muni ubhA hatA, te sthaLe eka rAkhano Dhagale temanA dekhavAmAM AvyuM ane te. DhagalAmAM koI manuSya bhasmIbhUta thayuM hoya tevI nizAnI. dekhAI. ghaNuM bArika tapAsa karatAM jaNAI AvyuM ke te. muninuM zarIra ja baLIne rAkha thayuM hatuM. A duHkhadAI vartamAna samAcAra jANatAM ja rAjA mUcha khAI jamIna para paDI gaye. keTalIkavAre mUcha zAMta thatAM kepa karI. rAjA bolavA lAgyuM ke, are ! bhavabhramaNathI nirbhaya. thayelA ane niSkAraNa bairI sarakhA koNe A munine A dukhadAI upasarga karyo ? Ama bolavAnI sAthe te rAkhanA DhagalA tarapha najara karatAM pitRvatsala rAjA pharI pAchA mUchavaza thaI paDe manovRttine ghaNuM zAMta karavA mAMDI paNa te zAMta na thaI tyAre rAjA mukta kaMThe vilApa karavA sAthe pazcAtApa karavA lAge hA! hA ! hatAza zatabaLa ! tuM keTale badhe nirbhAgI ? durlabha pitRcaraNa kamaLane pAmyA chatAM paNa pramAdanA kAraNathI tatkALa AvI vaMdana na karI zakyo he pUjya pitA ! ApanI karUNA pavitra dRSTi mArA upara na paDI. meM mArA karNapaTadvArA ApanA mukhathI dharmadezanA rUpa amRtanuM pAna na karyuM. eka rIra-daridra manuSyanA manaranI mAphaka mArA hRdayanA mane vilIna thayA. he pUjyagurU ! Ajeja nirAdhAra thaye, Ajeja Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 malavasuMdara caritra nirnAtha thayo. mArA sarva manoratho manamAM ja rahI gayA. hA ! hA ! pUjApitA mArA rAjyamAM ja ane mArI hayAtI ja najara paNa na joI zakAya tevI ApanI avasthA thaI. kharekhara ! huM nirbhAgI ja ke Apane samAgama bIlakula na the. dhikkAra thAo mArA jevA pramAdine ke tatkALa karavA lAyaka kAryo AgAmI ka La upara mulatavI rAkhe che. je huM kAle saMdhyA samaye ja ahIM AvyuM hatuM te pUjya pitAzrIne meLApa, temanAM darzana ane upadeza zravaNa Adi sarvalAbhanI prApti thAta. A pramANe vilApa karatA rAjAe bhrakuTInA vikSepathI subhaTone jaNAvyuM ke, are mArA zuravIra subhaTo ! tame te pApInA pagale pagale jAo ane A anartha karanArane ahIM jIvate pakaDI lAve. rAjAne hukama thatAM saMkhyAbaMdha subhaTe cAre bAju nIkaLI paDyA. pagalAnA jANakAra subhaTe pagale pagale AgaLa vadhyA ane anukrame te pagaluM eka khINanA bhAgamAM jaI aTakyuM. subhaTo te khINamAM utarI paDyA. tyAM tapAsa karatA eka bhAgamAM chupAI rahelI kanakAvatI temanA dekhavAmAM AvI. tene pakaDIne subhaTo rAjA pAse laI AvyA. rAjAe tADanA karI te strIne pUchayuM ke te A munine zA kAraNathI jIvatA bALI dIdhA ? ghaNe mAra paDavA pachI teNe pitAnuM kareluM sarva akIya satya jaNAvI ApyuM. zatabaLa rAjAe nAnA prakAranA mArathI Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 431 satabaLano vilApa te kanakavatIne mAre naMkhAvI. teNIe paNa pitAnA duSTa karmanuM phaLa karmAnusAra meLavyuM. maraNa pAmIne chaThThI narake nArakIpaNe te utpanna thaI ane tyAM nAnA prakAranA duHkhanA bhAjanabhUta thaI. kanakavatIne mAravAthI kAMI rAjAno zeka che na thaye tene kArI ghA na rUjhAye, pitAnI ane gurUnI khoTa na purAI, pradhAna purUSa e tene ghaNe samajAvyuM paNa teNe eka kSaNamAtra paNa pitRka mUka nahi. pUjya pitAnuM maraNa AvI viSama rIte thayuM jANI sahastrabaLa rAjA paNa zeka samudramAM DUbI gaye. A baMne rAjAone pitAno zAka, rAma lakSamaNanA zokanI mAphaka ke kRSNa baLabhadranA zekanI mAphaka sAlava. lAge. teoe rAjyanA tamAma sukhane jalAjali ApI. sAruM khavuM, sArUM pIvuM, sArAM vastra paheravAM. hasavuM ke AnaMdathI belavuM te sarve temaNe mUkI dIdhuM. sarva dizAe temane zUnya lAgavA mAMDI temaja keI paNa sthaLe teone rati na maLI, kevaLa zekanI gamagInImAM baMne bhAIo ahaniza rahevA lAgyA ane rAtri divasa pitAnuM maraNa ane tenA guNe saMbhAravA lAgyA. A pramANe baMne rAjAnI sthiti dekhI pradhAna maMDaLa paNa vicAramAM paDayuM ke have rAjAone zekathI kevI rIte mukta karavA ? Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 malayasuMdarI cAra prakaraNa 68 muM mahattarA sAdhvI malayasuMdarI keLavaNane yathAsthAne nijanA karavI tenI balI-- hArI che. je kArya ghaNA lAMbA kALe ane duzakyatAthI. manuSya karI zake che, te kAryadaka svabhAvavALe ane aspaSTa caitanyavALe agni ghaNA thoDA vakhatamAM ane suzakayathI karI zake che. vijaLInI ane agninI. madadathI cAlatA tAra. TelIphena, relave, sTImara, mIle ane aneka prakAranA saMcAo, A sarva dRSTAMte pratyakSa atyAre ApaNuM sarvanA dekhavAmAM Ave che, temaja pANI ane vAyunI madadathI paNa tevA azakaya kAryo banI zake che. hiMsaka svabhAvavALAM siMha, vyAdhrAdi pazuo paNa keLa-- vaNInA pratApathI pitAnA svabhAvane eka bAjue mUkI manuSyanI sAthe haLI maLIne rahetA dekhavAmAM Ave che svAti nakSatranuM pANuM yathAsthAna-chIpamAM sthiti pAmavAthI motI jevI suMdara ane bahu mUlyanI vastu pedA kare che. A vicAra karanArane spaSTa samajAze ke A sarva kAryanI siddhi te te vastune yathAyogya keLavI jANavAthI ane yathAsthAne niyata karavAthI ja thaI zake tema che. jyAre aspaSTa caitanyavALAM pANI, agni, vAyu ane pazuone paNa temanA svabhAvamAM pheraphAra karAvI zakAya che. temanI zaktimAM vadhAre karI zakAya che, te pachI strIone Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahattara sAdhvI malayasuMdarI 433 keLavI jANavAthI ke yathAsthAne uttama sahavAsamAM nichatA karavAthI temanI zakitamAM vadhAre, svabhAvamAM pheraphAra ane aneka manuSyane upakAra kartA tarIke kema na banAvI zakAya? avazya banAvI zakAya ja. sAdhvI malayasuMdarI nirmaLa caritranuM pAlana karatAM ane sAthe (jJAnAbhyAsa karatAM anukrame agIyAra aMga paryatanuM jJAna meLavI zakI. teNe tattvajJAnamAM ghaNuM UMDo praveza karyo hato tethI ja aneka bhavya jIne uttama badha ApatI te pRthvItaLapara vicaratI hatI. jJAnanI sAthe te mahAzayA tIvra tapazcaryA paNa karatI hatI. karma kalezane dUra karavA mATe te ahoniza prayatna karyA karatI hatI. navIna karmabaMdha thato aTakAvavA mATe teTale ja prayatna karatI hatI. kema ke karmanA bhayaMkara phaLe A bhavamAM ja anubhavavAM paDyAM hatAM, te vakhate aneka duHkhane te bhUlI gaI na hatI. jJAna, kriyAmAM niraMtara prayatna karatAM A mahAzayAne avadhijJAna utpanna thayuM. gurUmahArAje temane vidhipUrvaka mahattvanI-sarve sAdhvIomAM mukhya AgevAna. vItarAganI AjJA mujaba sarva sAdhvIone pravartAvanAranI padavI ApI. avadhijJAnanA prakAzanI madadathI manuSyanA saMdeharUpa aMdhakArane dUra karatI ane bhavya jIvarUpa kamaLane vikasita ma-28 Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 malavasuMdarI caritra karatI te mahAnubhAvA mahattarA pRthvItaTapara ugra vihAre vicAravA lAgI. - jJAnalekaNI-jJAnaprakAzathI mahAbaLa muninuM nirvANa thayeluM jANI ane te duHkhathI zekasAgaramAM DubelA zatabaLa rAjAne dekhI temane uddhAra karavA nimite sAdhvI malayasuMdarI aneka sAdhvInA parivAra sahita vihAra karatAM krame sAgaratilaka zaheramAM AvI ane pitAne lAyaka vastImAM mukAmamAM nivAsa karyo. potAnI mAtA mahattarA malayasuMdarInuM Agamana sAMbhaLI zatabaLane ghaNe harSa thaye. rAjA zatabaLa potAnA parivAra sahita tatkALa te mahattarAne vaMdana karavA AvyuM. vaMdanA karI pitAne ucita sthAne parivAra sahita dharmazikSA sAMbhaLavA beTho. prakaraNa 69 muM. sAvI malayasuMdarIne upadeza amRta sarIkhA madhura vacanAo ane prasanna mukhe sadavI malayasuMdarIe upadeza ApatAM jaNAvyuM ke vale, zatabala ! manuSyadehanI kSaNabhaMguratA, AyuSyanI abhyatA ane saMganI vigazIlatA zuM tuM bhulI Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 435 sAvI malayasu darIne upadeza gaye ? jagatamAM A dehathI kaNa amara rahyo che? anaMta baLadhArI tIrthakaro A dehathI zuM vijIta thayA nathI ? mahA sattvavAnuM chamAM ziromaNi tulya tArA pitA mahAbaLamuni te strInA upasarga karavA pachI kevaLa jJAna pAmI tyAM teja avasare nirvANapada pAmyA che. jene mATe dhana, vajana, kalatra, putrAdi sarva vastuono tyAga karavAmAM Ave che, jene mATe tapazcaryAdi duSkara kriyAo karI mahAna dukha sahana karavAmAM Ave che, tevuM durlabha uttama ane zAzvatasthAna temaNe prApta karyuM che. A sarva bhavaprapaMcane sadAne mATe temaNe jalAMjalI ApI che. tevA pavitra pitAne mATe tuM haju sudhI zeka zA mATe karyA kare che. potAnA keIpaNa vahAlA mANasane mahAna nidhAnanI prApti thaI hoya te zuM vahAlapaNAne dA karanAra mANasane tenAthI AnaMda thAya ke zeka thAya ? je zeka thAya te tenA vAlesarI kahI zakAya ? naja kahI zakAya. tevI ja rIte tArA pitAne kevaLajJAnarUpa AtmanidhAnanI prApti thaI che to tethI tane AnaMda the joI e. ke ze ? AnaMda ja thavuM joIe. petAno keI ISTa saMbaMdhI "ghaNuM kALathI badhIkhAnAmAM paDaye hoya ane akasmAta te baMdhI khAnAmAMthI chuTavAnI vadhAmaNI maLe to tethI tene AnaMda thaze ke -zeka ? tevIja rIte tArA pUjya pitAne A saMsArarUpa. Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 - malayasuMdarI caritra baMdIkhAnAmAMthI sadAne mATe chuTakAro thaye che. te tethI tane AnaMdita thavuM joIe ke Ama zoka kara joIe? rAjana pitAnA gADha saMbaMdhI mahAna vipattimAMthI mUkta thayela hoya te tethI AnaMda thAya ke zeka thAya? AnaMdaja thavuM joIe. tevI ja rIte tAre pitA saMsAracakramAM anaMtavAra sahana karavI paDatI janma, maraNa rega, zeka, adhi, vyAdhi ane upAdhirUpa vipattithI sadAne mATe vimukta thayA che, te zuM A veLAe tane. AnaMda na tha joIe. rAjana ! pitAne kaI ISTa saMbaMdhI ghaNA vakhatatha rege pIDAtA hoya ane devayoge te eka vakhata sadAne mATe sarvathA nirogI thAya te zuM tenA saMbaMdhIne tethI harSa na thAya ? the ja joIe, tema tamAro InTa saMbaMdhI pitA mahAbaLa anAdikALathI karma rogathI pIDAtA. hatA te hamaNAM sarvathA sadAne mATe karma segathI mukta thaI ajarAmararUpa niraMga avasthA pAmyA che te AvA AnaMdI vartamAnathI tamane AnaMda thavo joIe. atyAre tamane mahotsavane vakhata che, tene ThekANe Ama zokamAM gamagIna thaI rahevuM te kaI paNa rIte tamArA jevA samajAne lAyaka nathI. he rAjana ! huM jANuM chuM ke tamArA pitAne agnithI dusaha pIDA thaI haze, te kAraNathI tamane vadhAre duHkha lAgI Ave che, paNa te agninI pIDA tamAre ciMtavavA jevI nathI. kema ke saMgrAma para caDelA Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 sIdavA malayasuMdarIne upadeza ane jayazrInI IcchAvALA subhaTe zuM zatruo taraphanA prahArane nathI sahana karatA? arthAt kare ja che tevI ja rIte karmazatru sAme saMgrAma karatA ane zuddha AtmasvarUpa rUpa jaya lakSmInI IcchAvALA tamArA pitAne pariSaha ke upasargarUpa zatrunA prahAro lAgyA che, tathApi AtmaguNa rUpa jaya lakSmInI prApti thayelI hovAthI tevA amUlya lAbhanI AgaLa A pariSahe ke upasargo temane te vakhate kAMI paNa gaNutrimAM hoya ja nahIM. athavA vighA siddha karanAra purUSe vidyA siddha karatA atyaMta dusaha duHkha ke upasargo sahana kare che. kema ke kaSTa sahana karyA sivAya adbhuta vidyA siddha maLI zakatI nathI, tevI ja rIte AtmavidyA siddha karatAM tamArA pitAne dusaha duHkha sahana karavAM paDyAM che. tathApi temane AtmavidyA pUrNa siddha thaI che, eTale te duHkha paNa temane duHkharUpa lAgyAM nathI. he rAjana ! pitAnA caraNAviMdane namaskAra na karI zako A kAraNathI tamane adhati thAya che, paNa A adhIraja karavA gya nathI. kemake tuM sadAne mATe pitRbata che. pitAnI ArAdhanA karavAmAM tuM niraMtara Asakata che. mATe sAkSAta pitAnI ArAdhanA karavAthI je lAbha meLavI zako cagya hatuM, te lAbha te tArA pari1NAmanI vizuddhivALA bhAvathI meLavI lIdhuM che, ane hajI paNa meLavIza. mATe pina saMbaMdhI zokano tyAga kara, Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khalasuMda caritrarI maMsAranI vicitra sthitinA vicA, kara zeTha karavAthI! nuSyA potAnuM rakSaNa karI zakatA nathI, A bhavavAsane duHkhanA ghararUpa jANu. A sakhAne svapna sardeza samaja. lakSmIne vidyutanI mAphaka capaLa jANu ane jIvatavyane pANInA parapATAnI mAphka kSaNabha`gura samaja. he rAjana ! gurUzikSA grahaNa karavAmAM vicakSaNa tamArA jevA vivekI.. purUSo paNa jayAre AvI rIte zAka karaze, tyAre doya ane viveka kayAM jai ne raheze ? teone keneA Azraya ? 438 A pramANe mahattarA malasu darIe rAjA zatabaLane pratiSedha ApyA. tenA atizAyika vacaneAnI eTalI adhI pramaLa asara thai ke rAjA zatamaLazeAka rahita thaI dhama dhyAnamAM sAvadhAna thayeA. mahattarA peAtAnA kalpanI maryAdA pramANe jeTalA divasa prayata sAgaratilakapuramAM rahyAM, teTalA divasa paryaMta rAjA zatakhaLa niraMtara vaMdana ane dha zravaNa nimitte temanI pAse AvatA ja rahyo je sthaLe mahAbaLa muni mekSa gayA te sthaLe eka maMdira baMdhAvyuM ane temAM mahAbaLa muninI mUrti sthApana karI vividha prakAranA mahAtsave karyo nya mahattaza malayasuMdarIe te zaheranA lekene aneka praTTAre upakAra karI ane rAjAne dharmamAM sAvadhAna tathA. sthira karI anya sthaLe vihAra karyAM. Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malayacyu karInuM pRthvIsthAnapuramAM Agamana prakaraNa 70 su 439 malayasu darInuM pRthvIsthAnapuramAM Agamana avadhi jJAnanA prakAzathI sahastrakhaLarAjAne paNa zekamAM garakAva thayelA dIThA, paNa zAkathI mUkta karavA ane dharma kAryomAM sAvadhAna karavA nimitte sAdhvI malayasuMdarIe pRthvIsthAnapuramAM javuM ucita dhAryuM. parApakAra ane Ama uddhAra e mahAnapadane pAmelAM jIvAnu` kanya che, ema samajI anukrame grAmAnugrAma vicaratA mahattarA sAdhvI pRthvIsthAnapuramAM AvI paheAMcyA. paropakArapravINa dharmAtmA sAdhvI malayasu darIe dharmopadeza ApI, sahasramaLa rAjAne parivAra sahita pratimaya pamADyeA ane dhamAmAM sthira karyo. mahuttarAne vaMdana karavAne utsuka thayelA zatakhaLarAjA paNa bhAInA snehathI pRvIsthAnapuramAM AvI pahAMcyA, tyAM AvyA pachI baMne bhAI e niraMtara mahattarAne vaMdana dharma zravaNu ane ekAgratAthI dhama sevana karavA lAgyA. teonuM dharma zraddhAna ghaNuM utkRSTa hatuM. trikAla jIna pUjana karatA, supAtramAM dAna ApatA, yathAzakti tapazcaryA karatA vividha prakAre saMghanI bhakti ane vAtsalya karatA hatA. garIba anAtheAne mATe ThekANe ThekANe annakSetra Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 malavasurI catri khAlyAM hatAM, jIvahiMsA ane adharmanA mArge pravatana karatA leAkeAne teo manA karatA hatA. ane rAjAoe peAtAnA dezanA dareka zaheramAM ane dareka gAmamAM jIvabhuvanA baMdhAvI AkhA rAjyanI pRthvIne jInezvara bhagavAnanA pavitra smaraNIya nAmathI maMDita karI dIdhI. te caityamAM snAtra pUjA, mahAtsava, tIrthomAM rathayAtrA ane aAntuikA mahe!tsava vigere dharma ko sadAne mATe zarU karI dIdhAM. paraspara daDha snehavALA ane dharmadhurAnA bhArane vahana karavAmAM dhIreya tulya, baMne bhAI e dharma unnati karatA AnaMdamAM magna rahI sukhamAM divasA pasAra karavA lAgyA. rAjAne pagale cAlavAvALA anya leke paNa dharmanuM sevana karavA lAgyA. kharI vAta che vyathA rAjA tathA prajA' e avasare sUryodaya veLAe jema tArA skurAyamAna thatA nathI tema anyadharmo skurAyamAna thatA jaNAtA na hatA. mahattarA malayasu MdarI paNa AvI rIte aneka jIvAne dhamAM sthira karI anya jIvAne uSakAra karavA athe anya sthaLe vihAra karI gayAM. Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahattarAnuM devalAka gamana-ane upasatAra 441 prakaraNa 71 su mahattarAnu devalAka gamana--ane upasa'hAra pRthvI taTapara aneka varSa paryaMta ugravihAre malayasuMdarIe vihAra karyo. teTalA avasaramAM teNe aneka jIvAne dhamamAga mAM joDayAM. tenA ugra tapa ane nirmaLa brahmacarya AgaLa sa` kAIne namavu' paDayuM hatuM tenu cAritra nirdoSa hatuM, tenI vizuddhi apUva hatI. tenI vANI ameAdha ane amRta varSAvatI hAya tevI mIThI ane zAMtidAyaka hatI. tenI mukhamudrA zAMta ane AnaMdI hatI. rAjateja ane tapateja ane bhegA DAvAthI tenI dhama dezanAnI asara leAkeA upara camatkArIka rIte thatI hatI. te mahArAne dekhatAM ja ThAra hRdayavALA manuScAne paNa pujyabuddhi utpanna thatI hatI. zramaNa dharmanuM pAlana karatAM tapa, caiAga, jJAna ane dhyAna vaDe ghaNAM karmAM khapAvI dIdhAM hatAM. nimaLa avavijJAna utpanna thayuM hatu. hajI zeSa kama bAkI hatAM. tevAmAM avadhijJAnathI tapAsatAM A dehamAM rahevArUpa AyuSya ghaNuM ja svalpa rahela' peAtAnA jANavAmAM AvyuM, eja avasare tattvajJa mahattarAe aMtya vakhatanI ArAdhanA karI lIdhI ane dharma dhyAnamAM sAvadhAna rahI AtmAna MdamAM jhIlavA lAgI. A zubha bhAvamAM mAnavadeha saMbaMdhI Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 layasuMdarI caritra AyuSya pUrNa thatAM mahattarA malayasuMdarI A deha tyAga karI azruta nAmanA bAramA devaleke devapaNe utpana thaI deva AyuSya pUrNa karI mahAvideha kSetramAM uttama kuLamAM mAnavadeha pAmI cAritra laI kevaLajJAna pAmIne nirvANa pAmaze, A pramANe A mahAsatI mahattarA malayasuMdarInuM jIvana caritra ahIM pUrNa thAya che. A cAritramAMthI vAcakane ghaNuM samajavAnuM maLe tema che. keTalIka vAte tyAga karavA jevI che ane keTalAka saguNe anukaraNa karavA lAyaka che. sArAM, kheTAM, pAtrothI bhalAI burAI tarapha TIkA karavA na besatAM ke tenA prapaMcIka vyavahAra tarapha na AkarSatAM, deSa tyAga ane guNAnurAgavALI daSTi rAkhI haMsanI mAphaka sAragrAha lakSathI A caritra vAMcanArane sAro lAbha thavA saMbhava che. vastu ekanI ekaja, paNa yogyatA vizeSa guNa, deSathI prApta thAya che. pANI ekanuM ekaja, paNa gAyanA peTamAM jatAM tenuM dUdha thaze ane sarpAdi jherI jAnavaranA piTamAM jatAM te viSapaNe pariNamaze. A caritramAMthI samajavA jevuM. tyAga karavA jevuM ane anukaraNa karavA jevuM zuM che? te vicAra vAcakenI buddhi upara mUkavAmAM Ave che, buddhimAna avazya te. vAtane phaDa karaze. rasoInI sarva sAmagrI taiyAra karI ApIne tene cAvavAnuM kAma te avazya bhajana karanArane. soMpavuM joIe. tema A cAritra lakhI ApI temAMthI 1 . ' Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAranuM devaleka gamana-ane upasaMhAra 43 heya, ya, upAdeya-tyAga karavA lAyaka, jANavA lAyaka ane grahaNa karavA lAyaka zodhI kADhavA jeTalI mahenata vAMcanAranI buddhine ApavI ja. ane tema karavAthI vAMcanAranI buddhimAM vadhAro thaze. tema ja AtmAnI chupI rahelI zakita e bahAra Avaze ema dhArI te vize sahaja IsAro karI ahIM viramavuM ucita gayuM che. zrImAna pArzvanAtha tIrthakaranA mekSa divasathI so varSa javA pachI A caritranA nAyaka, nAyikA mahAbaLa ane malayasuMdarInI hayAtI A pRthvItaTa upara hatI malayasuMdarInuM caritra zrImAna kezIgaNadhare jema zaMkha rAjAnI pAse kahyuM hatuM, tema meM paNa tamArI AgaLa te anusAre jaNAvyuM che. ____ ityAgamika zrI jayatilakasUrimigIrvANabhASArthita jJAnaratnopAravyAmalayasudarIcaritAnusAreNa, AcArya zrI vija. kramalasUrIzvaravineyena, AcArya zrI vijayakezaramUrIzvareNa gurjarabhASAyAM sa skArita malayasudarIcarita. 3kSiNadezAla. laM kArabhuta puravya-punApattane, ekonavizatizatacatuSpaSTi vikamasaMvatsare, zrAvaNazumalacaturthyA zanivAsare samAptibhamata. samApta Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajamerI prinTIMga presa, suprabhAta esTeTa, bAraDelapurA, dariyApura daravAjA bahAra amadAvAda, Page #466 -------------------------------------------------------------------------- _