Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahamopAdhyAdIghuzoviNajItagaLa vizio jillAhigeIzI ekaparizIlanA usakalanI pUA.bhILI.vi. candraguptI jUtI, prakAzaka: thI anekAnta prakAzana
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmahopAdhyAya zrImadyazovijayajI ma. viracita trizadra trizi' prakAzita zrIjinamahattva batrIzI-eka porAka : parizIlana : pU. paramazAsanaprabhAvaka pUjyapAda sva.A.bha.zrI.vi. rAmacandrasU. ma.sA. nA paTTAlaMkAra pU. sva. A. bha. zrI.vi. aticandra sU. ma. sA. nA ziSyaratna pU. sva. A. bha. zrI. vi. amaragupta sU. ma. sA. nA ziSyaratna pU. A. bha. zrI vi. candragupta sU. ma. : prakAzana = zrI anekAnta pratirolisa hAra eke ja sva. zrImatI chaThIbena simalajI padamAjI mehatA sAMcora (rAja.) C/o. DaoN. bI. esa. mehatA pahelo pArasIvADA, muMbaI-400 004. phona - 3862116/3862001
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjinamahatva batrIzI - 4 AvRtti - prathama : prakAzana : " vi. saM. 2017 nakala - 1000 zrI anekAnta prakAzana jena rIlijIasa TrasTa mahA suda 5, somavAra L: prAptisthAna : zA. sUryakAnta caturalAlA rajanIkAMta epha. vorA mu. po. murabADa (ji. ThANe) 655, sAcApIra sTrITa, puNe kempa, puNe - 411001. uMdabhAI Ara. zAha vijayakara kAMtilAla jhaverI 5, navaratna leTsa premavardhaka phaleTsa navA vikAsagRha mArga navA vikAsagRha mArga-pAlaDI pAlaDI, amadAvAda-7 amadAvAda, 380007 jatInabhAi hemacaMda zAha komala chAparIyAzerI : mahIdharapurA surata - 395003 : saujanya : eka sadagRhastha sva. zrImatI chaThIbena simalajI padamAjI mehatA sAMcora (rAja.) c/o. DaoN. bI. esa. mehatA pahelo pArasIvADA, muMbaI-400 004. phona - 3862116 3862001 P : mudraNa vyavasthA : kumAra 138- bI. caMdAvADI : bIje mALe : sI.pI. Teka roDa, muMbaI 400004.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha jinamahattvadvAtriMzikA prArabhyate / trIjI batrIzImAM 'mArga'nuM vivecana karyuM. have A batrIzImAM mArgadezaka zrI tIrthaMkarabhagavantanuM mAhAtmya vyavasthApita karAya che -- - vapratrayadhvajacchatracakracAmarasampadA / vibhutvaM na vibhostAdRGmAyAviSvapi sambhavAt // 4-1 // Azaya e che ke A pUrvenI mArgabatrIzImAM zrI jinezvaradevonA paramatAraka vacanane mArgarUpe varNavyuM che. parantu je loko zrI tIrthaMkaraparamAtmAne mahAna mAnatA nathI, teo teozrInA paramatAraka vacanane mArgasvarUpa nahi mAne; tethI zrIvItarAgaparamAtmAnuM mahattva siddha karavA A batrIzI che. A batrIzImAM zrI tIrthaMkaraparamAtmAnuM mAhAtmya anumAnapramANathI siddha karyuM che. nyAyadarzananI paribhASAno jemane paricaya nathI; temane A batrIzImAM jaNAvelI vAta samajavAnuM zakya hi bane. Ama chatAM vacce vacce keTalIka vAto prayatnathI samajI paNa zakAze. nyAyadarzananI paribhASAnA jANakArone anulakSIne ahIM mukhyapaNe vivaraNa che. "samavasaraNanA traNa killA(gaDha), Indradhvaja, traNa chatra, dharmacakra ane cAmaranI sampadAnA kAraNe vibhu (anantajJAnAdimaya paramAtmA)nuM vibhutva nathI. kAraNa ke tevuM vibhutva to mAyAvI devatA vageremAM paNa saMbhave che.' A pramANe prathama zlokano artha che. eno Azaya e che ke zrItIrthaMkaraparamAtmA sauthI mahAna che - emAM koI vivAda 1 -
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI. parantu e mahatva zrI tIrtharanAmakarmanA viziSTa puNyodaye prApta thanArI traNa gaDha vagere bAhyasampadAne laIne nathI. kAraNa ke buddhimAnone camatkAranuM kAraNa bananArI e bAhyasampadAsvarUpa mahattva mAyAvI IndrajALa racanArAne paNa hoya che. mAtra tevA prakAranI bAhyasammadAnA kAraNe ja jo mahattva mAnavAnuM hoya to te aindrajAlika mAyAvImAM paNa mAnavAno prasajJa Avaze. ane tethI zrI tIrthaMkara paramAtmAmAM jema mahattvanI buddhi dharmanuM kAraNa bane che tema mAyAvImAM paNa tevA prakAranI bAhyasampadAnA kAraNe thanArI mahattvanI buddhi dharmanuM kAraNa banaze. AthI ja samantabhadra AcAryuM paNa A vAta jaNAvatAM pharamAvyuM che ke devatAonuM Agamana; AkAzamAM vihAra (suvarNakamala upara paga sthApavA) ane cAmara vagere vibhUtio mAyAvI puruSomAM paNa dekhAya che. tethI e vibhUtione laIne tame mahAna cho-evuM ame mAnatA nathI." yadyapi upara jaNAvyA mujaba bAhyasaMpadA mAyAvImAM hoya to dharmajanaka mahattvanI buddhine utpanna karatI nathI. parantu tIrthaMkaraparamAtmAmAM e bAhyasampaDyA hoya to mahattvanI buddhine utpanna karavA dvArA dharmanuM kAraNa bane che. tethI A rIte vyaktivizeSanI bAhyasampadAne dharmanI prayojikA mAnavAthI koI ja atiprasaMga nathI; parantu A rIte vyaktivizeSanI apekSAe bAhyasampadAne mahattvabuddhinI pratye kAraNa mAnIne atiprasaMganuM nivAraNa karavAnuM hoya to mahattvabuddhidhanI pratye dareka padArthamAM rahenArA prameyatva
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ (cathArthajJAnanI viSayatA) vagere sAmAnyadharmane kAraNa mAnI mahattvabuddhi dvArA dharmanI prAptino prasaMga Avaze. pi, prameyatva dareka padArthamAM vRtti hovAthI tene laIne to sarvatra mahattvabuddhi dvArA dharmanI prAptino atiprasaMga Avaze, tethI prameyatvAdi dharmane mahattvabuddhinI pratye prayojaka mAnI zakAze nahi; parantu ahIM paNa zrI vItarAgaparamAtmAmAM je prameyatva che, te ja mahattvabuddhinI pratye prayojaka che; e pramANe vyaktivizeSane AzrayIne viziSTa prameyatvane mahattvabuddhinI pratye prayojaka mAnavAthI e atiprasaMganuM nivAraNa karI zakAya che. ane tethI prameyatvasvarUpe zrI vItarAgaparamAtmAmAM thanArI mahattvabuddhithI paNa dharmanI prApti mAnavAno prasaMga Avaze. e aniSTa prasaMganuM nivAraNa karavA mATe mahattvabuddhinI pratye koI vizeSadharma ja prayojaka tarIke mAnavo Avazyaka che. e jo upara jaNAvyA mujaba bAhyasampradA mAnIe to mAyAvImAM paNa tevA prakAranuM buddhimAnone camatkAranuM kAraNabhUta mahattva mAnavAno prasaMga Avaze. kAraNa ke traNa gaDha, traNa chatra ane cAmarAdi svarUpa bAhyasaMpadA to mAyAvImAM jaNAya che. A atiprasaMganA nivAraNa mATe upara jaNAvyA mujaba vyaktivizeSane AzrayIne koI vizeSadharmane mahattvabuddhinI pratye prayojaka mAnavAnuM zakya na hovAthI ja; "koI vAra asAdhumAM niravadyavasatinuM Asevana; navakalpI vihAra ane nirdoSabhikSA vagerene laIne sAdhutvanI buddhi thAya ane temanI svacchandacAritA tathA gurupAratatryano abhAva vagere 3
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizeSatAnuM jJAna na thAya to tevA prakAranI sAdhutvabuddhithI tyAM dharmano abhAva thato nathI.' A pramANe te te granthamAM jaNAvyuM che - te saMgata bane che. kAraNa ke vyaktivizeSane AzrayIne mahattvaprayojaka (mahattvabuddhine utpanna karavA dvArA dharmanI pratye prayojaka) koI paNa dharmane mAnavAno hoya to asAdhumAM niravadyavasatinuM Asevana vagere dharma; vyaktivizeSa(susAdhu)mAMno na hovAthI tene laIne sAdhutvanI buddhi utpanna karAvavA dvArA te dharmanI pratye prayojaka nahi bane. ane tethI te te granthamAM je jaNAvyuM che ke-'tevA sthaLe phaLano abhAva thato nathI' : A vAta saMgata nahi bane. AthI samajI zakAze ke vyaktivizeSane AzrayIne koI paNa dharmavizeSane mahattvabuddhinI pratye prayojaka mAnavAnuM ucita nathI. capi A rIte mahattvabuddhinI pratye vyaktivizeSagata dharmanI prayojatA mAnavAnI na hoya to; sAdhu ane asAdhunA vizeSadharmanA darzananA abhAvamAM sAmAnyathI niravadhavasati vagere sAmAnyadharmane AzrayIne sAdhu ane asAdhu-baMnnemAM sAdhutvanI buddhie vaMdanAdi kriyA karavAthI phaLabheda(vizeSa) nahi thAya; parantu sAmAnyaphaLanI vivakSAmAM ja vyaktivizeSagata dharmano niveza karyo nathI. avyakkta(sUkSma)samAdhi svarUpa lavizeSanI pratye to vyaktivizeSagata dharmathI ja utpanna thanArI mahattvabuddhi prayojikA che, tethI koI anupapatti nathI. 'niravadya vasati, apratibaddha vihAra ane nirdoSabhikSA AdinA kAraNe asAdhumAM paNa sAdhutvanI 4
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ anumiti thAya che ja; ane tyAra bAda te anumitinA kAraNe temane karAtA vaMdanAdinI kriyAthI phalavizeSanI prApti thAya che. mahattvabuddhinI pratye vyaktigata koI dharmavizeSane prayojaka mAnatA nathI mATe asAdhumAM sAdhutvabudidhathI (anumitithI) vaMdanAdi kriyAnA kAraNe phaLanI prApti thAya che - evuM nathI' : A pramANe jo mAnavAmAM Ave to prakRta sthaLe bhagavAna zrIvItarAgaparamAtmAmAM paNa avyabhicArI, (ananyasAdhAraNa) evA viziSTa svarUpathI mahatvanI anumiti pachI ja teozrInA smaraNAdithI phaLanI vizeSa prApti thAya che - e pramANe kahI zakAya che. AthI mahattva na (mULa zlokamAM vimuvaM na Avo pATha che, tyAM vimutva nA sthAne madaa Avo pATha hovo joIe) A pada pachI numeya A pada adhyAhArathI samajavuM. tethI zlokano artha e thaze ke-traNa gaDha, Indradhvaja, chatra, dharmacaka ane cAmara vagerenI sampadAthI paramAtmAnA mahattvanuM anumAna na karavuM. kAraNa ke tevA prakAranuM; buddhimAnone camatkAra karAvanAruM mahattva to mAyAvI janomAM paNa saMbhave che. - A rIte zlokanA arthamAM koI anupapatti (asaMgati) nathI. potAne choDIne bIjAmAM rahenArA abhAvanA pratiyogI evA guNavattA (ananyasAdhAraNa guNa) svarUpa mahattva che. AvA mahattvanuM anumAna bAhyapadAthI karI zakAya nahi. kAra ke mAyAvImAM ja bAhyasampadA hovA chatAM mahattva nathI, tethI vyabhicAra Ave che. Azaya e che ke paramAtmAmAM potAnA
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ asAdhAraNa guNonA kAraNe mahattva che. e guNavattva (guNo)svarUpa ja ahIM mahattva che. paramAtmAne choDIne bIje badhe e guNono abhAva che. e guNonA abhAvanA pratiyogI (jeno abhAva, te abhAvano pratiyogI) guNo che. te guNo mAtra paramAtmAmAM ja che. ananyasAdhAraNa evA guNosvarUpa mahattva; anya(mAyAvI)sAdhAraNa evI bAhyasampadAthI anumAna karavA yogya na ja hoya-e spaSTa che. Hi ... A granthathI jaNAvelI vAtamAM mahattva na A pada pachI manumeyam no adhyAhAra karavo paDe che, tethI temAM Ti ra kahIne asvArasya sUcavyuM che... ItyAdi adhyApaka pAsethI samajI levuM. A4-1 bAhyasammadAnA kAraNe paramAtmAnuM mahattva nathI, to kyA rUpathI te mahattva che - AvI jijJAsAmAM jaNAvAya che svAmino vacanaM yattu saMvAdi nyAyasaGgatam / kutarkadhvAntasUryAMzumahattvaM tad yadabhyadhuH // 4-2 // "kutarkasvarUpa aMdhakArane dUra karavA sUryanA kiraNa jevuM nyAyasaMgata ane saMvAdI evuM svAmInuM je vacana che, te mahattva che. jethI zrI haribhadrasUrimahArAjAe pharamAvyuM che ke" A pramANe bIjA zlokano artha che. tene spaSTa karatAM TIkAmAM pharamAvyuM che ke zrI vItarAgaparamAtmAnuM samarthana (phaLasAdhaka) pravRttine karAvanAruM, saMvAdI ane svAdvAdamudrAne anusArI evuM je nyAyasadgata vacana che; te svarUpa mahattva che. zrI vItarAgaparamAtmAnuM paramatAraka vacana syAdvAdamudrA
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ (maryAdA)nuM atikramaNa karatuM nathI, tethI te nyAyasaMgata che. syAdvAdamudrAnuM atikramaNa karanArA ekAntavAdanAM vacano tattvane AzrayIne anyAyasvarUpa che. ekAntavAdanI anyAyarUpatA 'dharmadharmisambandhamephenavasthAnAt...' ityAdi granthathI jaNAvI che. teno Azaya e che ke raste ghaTa: ke raopavAnuM ghaTa: (lAla ghaDo ke lAlarUpavALo ghaDo)...vagere prayogasthaLe rakta rUpa dharma che, teno dharmI ghaTa che. dharma ane dharmIno je saMbaMdha che (samavAya...vagere) te saMbandha; dharma ane dharmIthI taddana paTa vagerenI jema bhinna che (judo che) A pramANe keTalAka ekAntavAdI evA lokonI mAnyatA che. temanA mate saMbandha; dharma ane dharmI baMnnemAM hovAthI ro ghaTa: ane rarUpavAn ghaTa: vagere pratIti thAya che. A rIte rakta rUpane ghaDAmAM rahevA mATe jema saMbandhanI jarUra che tema e saMbandhane raktarUpa svarUpa dharma ane ghaTa svarUpa dharmImAM paNa rahevA mATe bIjA saMbandhanI jarUra paDaze. AvI ja rIte te bIjA saMbandhane paNa rahevA mATe trIjA saMbandhanI jarUra paDaze. ane tethI sambandhonI paraMparA cAlyA ja karaze, je anavasthAsvarUpa doSa che. AthI samajI zakAze ke dharma ane dharmIthI sambandhane ekAnte(sarvathA) bhinna(judo) mAnavAthI anavasthA Ave che. AvI ja rIte dharmadharmInA sambandhane dharmadharmIthI taddana ja abhinna mAnavAmAM Ave to raho ghaTa: ke ravAn ghaTa: ityAdi sahaprayogo(sAmAnAdhikaraNyanA sUcaka prayogo) 7
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ vagerenI anupapatti thaze. kAraNa ke sAmAnAdhikaraNya (samAna adhikaraNamAM rahevuM) kathaMci(koI paNa rIte) bhinna aneka padArthamAM hoya che. sarvathA abhinna padArthamAM sAmAnAdhikaraNya hotuM nathI. tethI ja ghaTo ghaTa: ke ghaTavAn ghaTa: AvA prayogo upapanna nathI. AthI spaSTa che ke dharmadharmInA saMbandhane dharmadharmIthI sarvathA abhinna mAnavAmAM A ro ghaTa: ke raktavAn ghaTa: ityAdi prayogo upapanna nahi bane. A pramANe ekAnte bheda ke ekAnte abheda pakSamAM doSa spaSTa che. ekAntAbhedapakSamAM ghaTo ghaTavAn jema prayoga thato nathI tema rahpavAn ghaTa ityAdi AdhAra(ghaTa) Adheya rata 35) bhAvane jaNAvanArA prayogAdinI paNa anupapatti che, te sahaprayogadyanuSapatte: ahIM ati padathI jaNAvyuM che. capa dharma ane dharmInA saMbandhane sarvathA atirikta (dharmadharmIthI bhinna) mAnavAthI je anavasthA Ave che, tenA nivAraNa mATe e saMbandhane rahevA je saMbandha kalpAya che te saMbandha svata: sambandha che. tene rahevA mATe sambandhAntaranI kalpanA karavAnI jarUra nathI ke jethI anavasthA Ave. parantu A rIte to vastunI zabalatA (paraspara viruddha dekhAtA dharmonuM eka sthAne rahevuM) siddha thAya che. saMbandhamAM svataH saMbaddhatva ane parataH sambandhatva mAnavAthI zabalatva siddha ja che. tethI vastumAtramAM A rIte zabalatva mAnavuM ja ucita che. e pramANe mAnavAthI dharmadharmInA saMbandhamAM dharmadharmAMthI kathaMcid bhinnAbhinnatva mAnavAnuM hovAthI sarvathA 8
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhinnatvake sarvathA abhinnatva mAnavAmAM AvatA doSo nahIM Ave. koI koI sthAne ekAnta bheda ke ekAnta abhedano anubhava thato hovAthI sarvatra vastumAM upara jaNAvyA mujaba zababhatva mAnavAnI jarUra nathI.' - A pramANe nahi kahevuM joIe. kAraNa ke sarvatra vastumAM zabalatvano anubhava thato hovA chatAM ekAntadarzananA atyantaparicayAdi doSanI prabaLatAnA kAraNe AkAza ane ghaTa vageremAM ekAnta nityatva ane anityatva vagereno bhrama thato hoya che. ekAnta nityatyAdinA bAdhaka evA vizeSa dharmanuM darzana karAvavA dvArA e bhramane dUra karI zakAya che. sAme rahelA sthANu(jhADanuM thaDa)mAM puruSatvano bhrama zAkhAdinA vizeSa darzanathI jema dUra karI zakAya che tema ekAnta nityatvAdi pakSamAM prApta thatA vyavahArabAdhAdi doSonA darzanathI te bhrama dUra karI zakAya che..A badhuM adhyApaka pAsethI barAbara samajI levuM joIe. nyAyanI paribhASAthI paricita jijJAsuoe A sAthe prakAzita vivaraNathI granthanI patio lagADavI joIe. AthI ja keTalIka paktionuM A gujarAtI vivaraNamAM tenuM akSarazaH vivaraNa karyA vinA ja vivaraNa karyuM che - e yAda rAkhavuM. yadyapi, zrI vItarAgaparamAtmAnuM saMvAdi je paramatAraka vacana che, tene ahIM A zlokamAM mahattvasvarUpe varNavyuM che te yogya nathI. kAraNa ke ananyasAdhAraNaguNavattvasvarUpa te mahattva che - A pramANe A pUrve pahelA zlokamAM chelle varNavyuM che.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ parantu avacchedya ane avacchedaka tema ja liga ane ligI - e bemAM syAdvAdane AzrayIne kathaMcit abheda hovAthI e pramANe jaNAvavAmAM koI doSa nathI. Azaya e che ke vItaro mahAn saMvAdivacanavattvAd ne vItarAgaH saMvAdivacanavattvena mahAn ahIM zrIvItarAgaparamAtmAmAM mahattvane saMvAdivacanavattva hetuthI siddha karyuM che ane jaNAvyuM che. emAM mahattva sAdhya che (liMgI che) ane temAM hetu-sAdhana (liMga) saMvAdivacanavattva (vacana) che. syAdvAdane AzrayIne liga (sAdhana) ane liDDI (sAdhya) e bemAM kathaMcid abheda hovAthI saMvAdivacanasvarUpa liDsane mahattvasvarUpe (liGgI-sAdhya svarUpe) varNavyuM che. tema ja vItarAgaH saMvAdivacanavattvena mahAn A pratItimAM vItarAgaparamAtmAnuM vizeSaNa mahattva che ane mahattvanuM vizeSaNa saMvAdivacana che. vizeSaNanuM vizeSaNa prathama vizeSaNamAMnI vizeSaNatAnuM avacchedaka kahevAya che. ane tenAthI avacchedya te vizeSaNatA (vizeSaNa) manAya che. AthI samajI zakAze ke mahattva avacchedya che ane tenuM avacchedaka saMvAdivacana che. syAdvAdane AzrayIne e baMnneno paNa kathaMcid abheda hovAthI saMvAdivacanasvarUpe mahattvanuM varNana karavAmAM koI anupapatti nathI..vagere adhyApaka pAsethI samajI levuM... II4-2aa pUrva zlokamAM jaNAvyA mujaba zrImad haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe saMvAdivacanarUpe ja bhagavAna zrI tIrthaMkaraparamAtmAnuM mahattva jaNAvyuM che, te jaNAvAya che pakSapAto na me vIre na dveSa : kapilAdiSu / yuktimadvacanaM yasya tasya kAryaH parigrahaH ||4- 3 || 10 -
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zlokArtha spaSTa che. Azaya e che ke zrI mahAvIra paramAtmAne vize mane pakSapAta nathI. guNanI tAttvikatAno vicAra karyA vinA te te vyakti pratye je rAga thAya che, tene pakSapAta kahevAya che. evo rAga zrI vardhamAnasvAmIne vize mane nathI. tema ja kapilAdi(sAkhyAdi darzanone mAnanArA te te dArzani)ne vize mane dveSa nathI. jemanuM vacana yuktimad che, temano mahApuruSa tarIke svIkAra karavo joIe. A pramANe zrImad haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe zrI vItarAgaparamAtmAnuM mahattva avisaMvAdI (yuktimada) vacanane laIne che - e spaSTa rIte jaNAvyuM che. I4-3 bAhyasaMpadAmAtrathI paramAtmAnuM mahattva nathI, tenuM vyavasthApana karIne have puNyanA udayathI prApta thanArA bAhya viziSTa bhAvo paNa paramAtmAmAM rahelA mahattvanA prayojaka bane che, te jaNAvAya che - puNyodayabhavairbhAvairmataM kssaayiksnggtaiH| mahattvaM mahanIyasya bAhyamAbhyantaraM tathA // 4-4 // "puNyodayanA kAraNe prApta thayelA ane kSAyikabhAvothI sadgata evA bhAvothI; pUjya paramAtmAnuM bAhya ane Abhyantara mahattva che." - A pramANe cothA zlokano artha che. kahevAnuM tAtparya e che ke zrI tIrthaMkaranAmakarma vagere viziSTa puNyakarmanA udayathI prApta thayelA viziSTa saMghayaNa, rUpa, sattva, saMsthAna ane gati vagere je bhAvo che - e audayikabhAvo; jo sAyika(karmanA sarvathA kSayathI prAma) evA kevalajJAna ane kevaladarzana vagere bhAvothI yukta hoya to te audayikabhAvonA
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNe paNa paramAtmAnuM bAhya ane Abhyantara mahattva manAya che. bAhya audiyakabhAvonA kAraNe bAhyamahattva ane Abhyantara kSAyikabhAvonA kAraNe Abhyantara mahattva manAya che. mAtra audayikabhAvAdi svarUpa mahattva mAyAvI vageremAM paNa hovAthI audicakabhAviziSTa kSAyikabhAva svarUpa mahattva ja kathaMcid bAhya ane Abhyantara mahattvanA vyavahArano viSaya bane che. A rIte viziSTa(kSAyikajJAnAdiviziSTa) bAhyasampradA mAyAvI vageremAM na hovAthI vyabhicAra Avato nathI.||4-45 Abhyantara mahattvane jaNAvanAra bAhyasampadAnuM mahattva tarIke varNana karIne have te dRSTAntathI jaNAvAya che bahirabhyudayAdarzI bhavatyantargato guNaH / - maNeH paTAvRtasyApi bahirjyotirudaJcati // 4-5 // zlokArtha spaSTa che ke bahAra abhyudayane jaNAvanAro antargata guNa hoya che. vastrathI AcchAdita evA paNa maNinI kAnti bahAra phelAtI hoya che. AvI ja rIte Abhyantara guNathI yukta evI bAhyasampadAthI pUjya zrI paramAtmAnuM mahattva manAya che. 4-5 pAMcamA zlokathI zrI tIrthaMkaraparamAtmAnuM mahattva; dRSTAntapUrvaka; bAhyasampadAthI abhivyakta thatuM Antarika guNa svarUpa jaNAvyuM. vastrathI AcchAdita hovA chatAM maNinI bAhya prabhAnA kAraNe jema maNinuM Antarika mahattva jaNAya che tema ja karmAcchAdita hovA chatAM viziSTarUpAdi bAhyasampadAnA kAraNe paramAtmAnuM Antarika kSAyikabhAvanA guNa svarUpa mahattva jaNAya che. A pramANe A pUrve jaNAvIne have; paramAtmAno 12
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ ananyasAdhAraNa svabhAva hovAthI ja teozrInuM mahattva che, je svabhAvanI bhinnatAne laIne paramAtmAnuM mahattva che e svabhAvano bheda tIrthanI sthApanA vagere kAryathI manAya che tethI paramAtmAnuM e mahattva kAryaliphTaka (kAryathI anumeya) che, te jaNAvAya che - bhedaH prakRtyA ratnasya jAtyasyAjAtyato yathA / tathAgapi devasya bhedo'nyebhyaH svabhAvataH // 4-6 // 'jema ajAtyaratna karatAM jAtyaratna svabhAvathI ja zreSTha hoya che tema zrI tIrthaMkara paramAtmA, bIjA badhAnI apekSAe svabhAvathI ja mahAna che'. - A pramANe chaThA zlokano artha che. Azaya e che ke anantAnanta jIvomAM, zrI tIrthaMkara paramAtmA thavAnI yogyatA khUba ja thoDA AtmAomAM rahelI che. e paramatAraka AtmAonI yogyatA bIjA AtmAonI yogyatAthI judI che. A bheda(pharaka) anAdikALathI che, tethI svabhAvathI che. mithyAtvadazAmAM ane avyavahArarAzimAM paNa A bheda che. A pramANe svabhAvabheda mAnavAmAM na Ave to anyamAM rahenArA guNonI utpatti potAmAM thaze. kAraNa ke AvI jAtanI svabhAvasiddha yogyatA mAnavAmAM na Ave to bIjAnA guNo jema bIjAnA AtmAmAM utpanna thAya che tema ApaNA potAnA AtmAmAM thaI zakaze. parantu AvuM banatuM nathI. tethI mAnavuM paDe che ke potAnA AtmAmAM potAnA ja guNo utpanna thavAnI yogyatA che, je anAdikALanI che, dareka AtmAmAM (pratyAtma) judI judI che. e asAdhAraNa yogyatAne laIne te te AtmAmAM
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNo utpanna thartA hoya che. zrI tIrthaMkaraparamAtmAnuM mahattva paNa teozrInI ananyasAdhAraNa yogyatAne kAraNe che. ane e yogyatA paNa anAdikALathI mithyAtvAdi dazAmAM paNa che, e samajI zakAya che. capi bIjAnA guNonI utpatti ApaNA potAmAM na thAya - e mATe upara jaNAvyA mujabanI yogyatA mAnavAnI jarUra nathI. kAraNa ke kAryamAtranI pratye teno prAgabhAva (utpatti pUrveno abhAva) kAraNa che. utpatti pUrve kAryanA samavAya kAraNa evA tanu vageremAM kArya paTAdino prAgabhAva hoya che. anyanA guNono prAgabhAva anyamAM ja che, ApaNAmAM nathI. tethI anyanA guNo anyamAM ja utpanna thaze, ApaNAmAM nahi. tethI anyanA guNonI utpatti svamAM (potAmAM) na thAya e mATe yogyatA mAnavAnI jarUra nathI; parantu svaguNano prAgabhAva svayogyatAsvarUpa hovAthI koI doSa nathI. svano (potAno) bhAva eTale ja svabhAva; e svapariNati svarUpa che. bIjAnA guNo potAmAM utpanna thAya evo svabhAva na hovAthI potAmAM e guNo utpanna thatA nathI. A rIte svaguNano prAgabhAva ane svayogyatA mAtra svamAM ja hovAthI svaguNo svamAM ja utpanna thAya che. AthI samajI zakAze ke svaguNAdino prAgabhAva; svAdi-yogyatAparyavasita che. II4-6 // paramAtmAmAM anyAbhimata mahaMttvAbhAvasAdhaka anumAnane jaNAvIne tenI duSTatA jaNAvAya che nityanirdoSatAbhAvAnmahattvaM neti durvacaH / nityanirdoSatA yasmAd ghaTAdAvapi varttate // 4-7 // 14 -
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azaya e che ke pUrve jaNAvyA mujaba zrI vItarAga paramAtmAmAM ananyasAdhAraNa guNonI yogyatA svabhAvathI ja anAdikALathI hoya che. kAlAntare e yogyatAne laIne tathAvidha sAmagrInI prAmithI e guNo prApta thAya che. AthI e spaSTa che ke anAdikALathI (nitya) zrIvItarAgaparamAtmA mahAna nathI. guNanI prApti pUrve paramAtmAmAM doSo hatA. pAchaLathI teo sarvathA nirdoSa ane samagra guNathI paripUrNa banyA. tethI teozrI mahAna che. paraMtu A rIte teozrIne mahAna mAnavAnuM ucita nathI. kAraNa ke teozrI nityanirdoSa nathI. "vItarA namadA nityaniSatkAmAvA" - A anumAnathI paramAtmAmAM ApaNI jema mahattvAbhAva siddha thAya che. e anumAnane dUSita karatAM zlokamAM ti turvara:... ityAdi granthathI doSa jaNAvAya che. eno Azaya e che ke - nityanirdoSa na hovAthI paramAtmAmAM mahattva nathI.' - A pramANe kahevuM e yogya nathI. kAraNa ke AvI nirdoSatA to ghaTAdi padArthomAM paNa hovA chatAM tyAM mahattva manAtuM nathI. jyAM jyAM nirdoSatA (nitya -nirdoSatA) che tyAM tyAM mahattva che-e kahevAnuM zakya nathI. kAraNa ke ghaTAdimAM nityanirdoSatA hovA chatAM mahattva na hovAthI vyabhicAra Ave che. doSanA atyantAbhAva svarUpanirdoSatA che. e atyantAbhAvarUpa hovAthI ja nitya che. tethI kevaLa nirdoSatA padathI e artha (nityanirdoSatA) pratIta thato hovAthI nitya' pada yadyapi vyartha che. parantu nityanirdoSatAno artha e che ke doSasAmAnyano atyantAbhAva hovo joIe ane doSAtyanAbhAvava vastu nitya hovI joIe. arthAt nityatvaviziSTa (nityatva jyAM
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahetuM hoya tyAM rahenAra) nirdoSatA vivakSita che. tethI nitya pada vyartha nahIM bane. ghaTAdi padArthamAM yadyapi nirdoSatA hovA chatAM nityatva na hovAthI nityatvaviziSTa nirdoSatAnA abhAvanA kAraNe vyabhicAra nahIM Ave, parantu AkAzAdi nitya padArthomAM nityatvaviziSTa nirdoSatA hovAthI tyAM vyabhicAra Ave che. AthI upara jaNAvyA mujaba spaSTa che ke 'vItaro na mahAn nityaniyotvAmAvat' ahIM mahattvAbhAvasvarUpa sAdhya jyAM nizcita che tyAM ghaTAdi (AkAzAdi) anvayadRSTAntamAM nityanirdoSatvAbhAvasvarUpa sAdhana-hetunuM vaikalya che. mahattvAbhAvasvarUpa sAdhyano abhAva je mahattvasvarUpa che, teno nizcaya jemAM che e paramAtmA-IzvarasvarUpa vyatirekadRSTAnta ubhayavAdisaMmata nathI, tethI dRSTAntAsiddhi che. vItaro na mahAn... A anumAnano kartA; vItarAgane asiddha mAne to tene pakSA'prasiddhi doSa prApta thAya che. ane bIjA koI paNa pramANathI vItarAgaparamAtmAnI siddhi kare to te pramANa ke je zrI vItarAgaparamAtmA svarUpa dharmI(pakSa-vizeSya-uddezya)nuM grAhaka-sAdhaka che, te pramANathI ja zrI vItarAgaparamAtmAmAM mahattva paNa siddha thavAthI mahattvAbhAvane siddha karavA mATe prayukta e (nityanirdoSatvAbhAva) hetumAM bAdha Ave che.ItyAdi barAbara samajI levuM joIe. 4-7nA - upara jaNAvelA sAdhanavaikalyadoSane dUra karavA mATe jaNAvelA upAyane jaNAvIne tenuM nirAkaraNa karAya che -- sAtmanyeva mahattvAGgamiti cet tatra kA pramA / pumantarasya kalpyatvAd dhvastadoSo varaM pumAn // 4-8 // 16
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ "AtmAmAM rahenArI ja (ghaTAdimAM rahenArI nahi) nityanirdoSatA mahattvanI prayojikA che. teno ghaTAdimAM abhAva hovAthI paramAtmAmAM mahattvAbhAva siddha thAya che-A pramANe kahevAmAM koI pramANa nathI. nityanirdoSa puruSanI kalpanA karIne temAM mahattva mAnavuM; enA karatAM to je puruSanA doSo nAza pAmyA che emAM ja mahattva mAnavAnuM sAruM che." - a pramANe AThamA zlokano artha che. kahevAno Azaya e che ke vItarAja na madana (mahattvamAvavAna) nityanirdoSatvAmIvAt A anumAnamAM upara (sAtamA zlokamAM jaNAvyA mujaba ghaTAdi anvayadRSTAntamAM sAdhana-hetunI vikalatA jaNAvI che. e doSanuM nivAraNa karavA mATe AtmavRttinityanirdoSatvAbhAvane hetu mAnavo joIe. ghaTAdimAM rahenArI nityanirdoSatA AtmAmAM rahenArI nathI. tethI AtmAmAM rahenArI nityanirdoSatA ghaTAdamAM na hovAthI AtmavRttinityanirdoSatvano abhAva ghaTAdimAM che ja. AthI ghaTAdimAM sAdhananI vikalatAno prasaMga Avato nathI. paraMtu AtmAmAM nityanirdoSatA ja prasiddha (pramANasidha) nathI. tethI, sAdhanasvarUpa abhAva(AtmavRttitvaviziSTa nityanirdoSatvAbhAva)no pratiyogI (AtmavRttitvaviziSTa nityanirdoSa7) prasiddha na hovAthI tenA abhAva svarUpa sAdhananI (hetunI) paNa prasiddhi nathI. AthI samajI zakAze ke AtmavRttinityanirdoSatAbhAva svarUpa hetu asiddha che. yadyapi mahad pada prasiddha hovAthI te padanI pravRttinA nimitta tarIke nityanirdoSatva koI paNa AtmAmAM mAnavAnuM 17.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka che. tethI AtmAmAM nityaniSatva aprasiddha nathI. Azaya e che ke nI vagere padonI pravRtti (prayoga) jyAM nIlarUpa vagere che tyAM thAya che. tethI nIlarUpa vagere, jema nI0 pada vagerenuM pravRttinimitta manAya che tema mata padanuM paNa koI eka pravRttinimitta hovuM joIe. kAraNa ke padamAtra pravRttinimittavALAM hoya che. mahatva paNa nAri padonI jema pada che. tethI tenuM paNa koIne koI pravRttinimitta hovuM joIe. mahatuM pada je pravRttinimitta che; te "AtmavRttinityanirdoSatva che - A rIte mahata padanA pravRttinimittasvarUpe AtmavRtti - nityanirdoSatva siddha thAya che. ane tethI ghaTAdi anvayadRSTAntamAM (nizcita-sAdhya-mahattvAbhAvavahmAM) AtmavRttinityanirdoSatvAbhAva svarUpa hetu paNa siddha che - e samajI zakAya che. upara jaNAvyA mujaba mahat padanA pravRttinimitta svarUpe AtmavRttinityanirdoSatvane mAnI tenA Azraya tarIke puruSAntaranI kalpanA karavA karatAM jemanA doSono dhvaMsa thayo che, te puruSanA dhvastadoSatva ne ja mahat padanI pravRttinA nimitta svarUpe mAnavAnuM ucita che. kAraNa ke nityanirdoSatvAbhAva atyatAbhAvasvarUpa hovAthI nityasvAghiTita che. tethI tenI apekSAe dhvastadoSatva ne mahA padanI pravRttinA nimitta tarIke mAnavAmAM lAghava che. e pramANe mAnavAthI nityanirdoSatva (AtmavRttinityanirdoSatva)nI aprasiddhithI tenA abhAvanI paNa aprasidhithavAthI vItarAno na mahAn AtmavRttitvaviziSTa-nityanirdoSatvAbhAvAt // (18
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ anumAnamAM hetu asiddha che. yadyapi mahat padanA pravRttinimittasvarUpe upara jaNAvyA mujaba dhvastadoSatva(cAvaddoSonA dhvaMsa)ne mAnavAthI te te doSonA dhvaMsane eTale ke ananta doSaUsone athavA te dhvaMsonA samudAyane mahat panuM pravRttinimitta mAnavuM paDe che. tenI apekSAe to doSasAmAnyanA atyantAbhAva svarUpa eka ja nirdoSatvane mahat panuM pravRttinimitta mAnavAmAM lAghava che. ane tethI ema karavAthI upara jaNAvyA mujaba hetu asiddha nahi bane. kAraNa ke nityanirdoSatva prasiddha thavAthI upara jaNAvyA mujaba teno abhAva paNa prasiddha thaze. parantu kharI rIte padapravRttinimitta mAtra padArthAntarane siddha karavA samartha nathI. kAraNa ke koI pada joIne lokamAM padArthanI kalpanA karAtI nathI, paNa padArtha joIne AsapuruSAdinA vacanAdinA anusAre padano vyavahAra pravarte che. tethI mahat padanA pravRttinimitta tarIke nityanirdoSatvane siddha karavAnuM zakya na hovAthI AtmavRttinityanirdoSatvAbhAva svarUpa hetu asiddha che. ItyAdi adhyApaka pAsethI samajI levuM joIe.||4-85 jemanA doSono sarvathA dhvaMsa thayo che teomAM raheluM 'vastadoSatva' mahat panuM pravRttinimitta che - e pramANe jaNAvIne e dhvastadoSatvamAM zrI samantabhadrAcArye jaNAvela pramANa jaNAvAya che. anyathA AtmAmAM jema nityanirdoSatva asiddha che tema dhvastadoSatva paNa kyAM siddha che ? AvI zaMkAno saMbhava che. tethI 'dhvastadoSatva'mAM pramANa batAvAya che - doSAvaraNayorhAnirniH zeSAstyatizAyanAt / kvacid yathA svahetubhyo bahirantarmalakSayaH // 4-9 // 19
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ jema malayanA hetuthI suvarNAdinA bAhya ane Abhyantara malano kSaya thAya che tema rAgAdi doSo ane jJAnAvaraNIyAdi karmasvarUpa AvaraNonI hAni koI sthAne sarvathA thAya che, kAraNa ke temAM taratamatA che A pramANe navamA zlokano artha che. kahevAno Azaya e che ke rAgAdi doSo ane karmasvarUpa AvaraNa : e baMnnenI hAni(kSaya-hAsa)mAM dareka jIvane AzrayIne taratamatA (ochI-vadhAre) dekhAya che tethI te baMnnenI hAni koI AtmAmAM sarvathA hoya che. temAM suvarNanA malane dRSTAnta tarIke samajavuM. jema suvarNamAM koInAmAM ocho; koInAmAM vadhAre mala hovAthI malanI hAni taratamatAvALI jaNAya che ane tethI te malanI hAni koI sthAne sarvathA thAya che tema jIvamAM koInAmAM rAgAdi doSo ane karmasvarUpa AvaraNa ochA-vadhatA pramANamAM hovAthI tenI hAni taratamatAvALI che. tethI koI jIvamAM e hAni sarvathA thAya che tyAre e jIvamAM dhvastadoSatva manAya che ane te dhvastadoSa AtmA mahAna manAya che. ahIM naiyAyikonI dRSTie anumAnanuM svarUpa jaNAvIne tenA nirAkaraNa mATe yadyapi ityAdi grantha che. eno Azaya e che ke; TopAvaLe, ni:zeSajJAnipratiyoninI, tAratamyavaddhAnipratiyoziaAt-A anumAnamAM doSAvaraNa pakSa che. ni:zeSahAni-pratiyogitva sAdhya che ane tAratamyavahAnipratiyogitva hetu che. jenI hAni thAya che te hAninA pratiyogI che ane temAM (pratiyogImAM) pratiyogitva che. upara jaNAvelA anumAnamAM chadmasthanA doSAvaraNane pakSa mAnIe to tyAM ni:zeSahAninuM pratiyogitva svarUpa sAdhya na hovAthI bAdha Ave che. zrI vItarAgaparamAtmAnA doSAvaraNane pakSa mAnIe 20
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ to tyAM tAratamyavahAninuM pratiyogitya svarUpa hetu na hovAthI svarUpAsiddhi Ave che. tema ja vItarAga paramAtmAmAM doSAvaraNa na hovAthI pakSAprasiddhi doSa Ave che. vacit hetu ane sAdhyanuM astitva hovAthI upara jaNAvyA mujaba bAdha ane asiddhi na Ave paraMtu sAdhyanA Azraya tarIke koIne paNa nizcita ryA vinA sAdhyanuM ApAdana karavAthI diggAganA matamAM praveza thato nathI ema banatuM nathI. arthAH disAganA matamAM praveza thavAthI svasiddhAntanI hAni thAya che. kSaNikavAda(bauddha)ne pratikSaNa sarva vastunI bhinnatA hovAthI santAnanI apekSAe ja aikya prasiddha che. jyAre naiyAyikAdine to sarvatra kSaNikatA abhipreta na hovAthI sAdhyAzrayano nirNaya karIne ja parane mATe sAdhyane siddha karavAnI AvazyakatA che, je vit padanA grahaNathI zakya banatuM nathI. digrAgamatamAM praveza na thAya : e mATe svavat padanuM grahaNa na karIe to upara jaNAvyA mujaba bAdha ane asiddhi doSo che ja - e samajI zakAya che. svari...drinAmatapraveza:' - A granthanuM tAtparya mane je rIte samajAyuM te rIte upara meM jaNAvyuM che. A granthanuM tAtparya trizat trizillA bhA. 1 (prakAzaka :- divyadarzana TrasTa - dhoLakA)mAM bhAvAnuvAdakAre nIce jaNAvyA mujaba varNavyuM che. | | A doSonuM vAraNa vita' para lagAvavAthI paNa nathI thaI zakatuM. eTale ke ko'ka AtmAmAM rahelA doSa ane AvaraNane pakSa tarIke levAmAM Ave to paNa e doSa dUra thatA nathI. emAM paNa pUrvokta dalIla ja jANavI. eTale ke jo kvacit tarIke avItarAga jIva levAno hoya to bAdha doSa ane vItarAga jIva
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ levAno hoya to esiddhi doSa.) vaLI A Apatti paNa je doSa-AvaraNa vyaktiothI judI karIne pachI e vyakti aMge ApIe chIe evuM nathI. mATe dinAganA matamAM praveza thaI javAno paNa prazna nathI. eTale bAdha ane asiddhi doSa UbhA ja che.] yadyapi A pUrve jaNAvelA bAdha ane svarUpAsiddhi vagere doSonuM vAraNa karavA toSAvara, ni:zeSatAnipratiyoginAtI tAratamyavathAnipratiyojitvA pratinisvamavata, arthAt doSa ane AvaraNa, nizeSAninA pratiyogImAM rahenArI jAtivALA che. kAraNa ke taratamatAvALI hAninA e pratiyogI che. dA. ta. vartamAna suvarNano mala. - A pramANe anumAna karavAthI bAdha vagere koI doSa nahi Ave. kAraNa ke koI paNa doSAvaraNamAM (doSa ane AvaraNamAM) niHzeSahAninA pratiyogI evA doSa ane AvaraNanI jAtIyatA (doSatva ane AvaraNa7) prasiddha hovAthI bAdha nathI Avato. ane chasthanA doSAvaraNamAM tAratamyavadhAnipratiyogitva hovAthI asidhidoSa paNa Avato nathI.parantu e anumAnathI to je jAti siddha thaze te doSa, AvaraNa, suvarNamala : A traNamAM rahenArI jAti tarIke pAdhitvajAtinI siddhi thaze. tethI doSa ane AvaraNa mAtramAM rahenArI jAtine siddha karanArAne arthAntaradoSano prasaMga Avaze. te upara jaNAvelA anumAnathI doSatva ane AvaraNatva jAtinI ja sididha thAya che - ema mAnI laIe to suvarNamala svarUpa dRSTAntamAM doSatvAdijAti na hovAthI dRSTAntamAM sAdhyavikalatA Ave che. AthI samajI zakAze ke toSAvAra (22)
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ niHzeSahAnipratiyoginI tAratamyavaddhAnipratiyogitvAt ItyAdi anumAnamAM pakSavivecanamAM bAdhAsiddhi doSano prasaMga Ave che, tenuM nivAraNa karavA tathApi hoSatvamAvaraLatvam.. ItyAdi granthathI anumAnanuM svarUpa spaSTapaNe jaNAvAya che. eno Azaya spaSTa che ke -oSatvamavaraLavaMca, niHzeSakSIyamANavRtti, dezataH kSIyamANavRttijAtitvAt svarNamatvavat - A pramANe anumAnanuM tAtparya hovAthI koI doSa nathI. kAraNa ke tAratamyavahAninA pratiyogI evA dezathI (aMzata:) kSaya pAmatA doSa ane AvaraNamAM rahenArI doSatva ane AvaraNatva jAtimAM; dezathI kSaya pAmatA doSa ane AvaraNamAM rahenArI jAtimAM vRtti (rahenAra) evuM jAtitva che tema ja zrIvItarAgaparamAtmAnA ni:zeSakSIyamANa doSa ane AvaraNamAM paNa doSatva ane AvaraNatva vRtti hovAthI temAM 'niHzeSakSIyamANavRttitva'' svarUpa sAdhya paNa che. tethI pUrve jaNAvyA mujaba bAdha ke asiddhi doSa Avato nathI..ItyAdi upayogapUrvaka samajI levuM joIe. 4-9 zrItIrthaMkaraparamAtmA jagatkartA na hovAthI temanAmAM mahattva kaI rIte manAya - A zaMkAnuM nirAkaraNa karAya che-- itthaM jagadakarttRtve'pyamahattvaM nirAkRtam / kArye kartRprayojyasya vizeSasyaiva darzanAt // 4- 10 / / ''doSa ane AvaraNanA sarvathA dhvaMsane laIne paramAtmAmAM mahattva siddha thavAthI paramAtmA jagatkartA na hovA chatAM teozrImAM mahattvanA abhAvanuM nirAkaraNa thAya che. kAraNa ke kAryamAM; vizeSa-svarUpa ja kartAnuM prayojyatva dekhAtuM hovAthI 23
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatkartA ja siddha nathI." A pramANe dazamA zlokano artha che. Azaya e che ke pUrve jaNAvyA mujaba dhvastadoSatvanA kAraNe paramAtmAmAM mahattva siddha hovAthI paramAtmA ne mahAnuM nAstRtvAn karmAdhivat A anumAnathI paramAtmAmAM mahattvAbhAva siddha nahi thAya. kAraNa ke jagatkartutva koI paNa vyaktimAM siddha nathI. yadyapi sityAvi sarjI zArvatthAt vaTAdvivat A anumAnathI jagatkartA siddha thAya che. jyAM jyAM kAryatva che (janyatva che) tyAM tyAM sakartRtva hoya che. ghaTAdimAM kAryatva che tethI tyAM kulAlAdinuM (kuMbhArAdinuM) kartutva che. AvI ja rIte pRthvI vageremAM kAryatva hovAthI tyAM paNa koInuM paNa kartRtva hovuM ja joIe. pRthvI vageremAM ApaNA saunuM kartutva na hovAthI pRthvI vagereno je kartA che, te ja jagatkartA che - e siddha thAya che. paraMtu phityAdi (pRthvI vagere)mAM kAryatva bhale rahyuM (hetu bhale hoya) parantu sakatRtva(sAdhya) temAM mAnatA nathI.' - AvI zaMkA(vyabhicArazaMkA)ne dUra karavA mATe koI tarka na hovAthI anumAna prayojaka nahi bane. yadyapijyAM kAryatva che tyAM kartRprayojyatva che ane jyAM kartRprayojyatvano abhAva che tyAM kAryatvano abhAva che - A niyamathI kAryamAtranI pratye kartA kAraNa che-e spaSTa che. kSiti vagere kAryamAM kAryatva mAnIe ane kartRprayojyatva (sakartutva) na mAnIe to upara jaNAvyA mujaba kAryamAtranI pratye kartA kAraNa che - Avo sAmAnyathI kAryakAraNabhAva mAnI zakAze nahi. tethI e kAryakAraNabhAvanA anurodhathI sityAdimAM = 24
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ sakartRkatva mAnavAnuM Avazyaka che. A kAryakAraNabhAva ja upara jaNAvelA anumAnano prayojaka che. AthI samajI zakAze ke jagatkartRtvarUpa sAdhyanI apekSAe jagadakartRtvasvarUpa vipakSano bAdha karanAra kAryasAmAnya ane karmAMsAmAnyano kAryakAraNabhAvasvarUpa anukULa tarka che. 'kSityAdimAM kAryatva hoya ane sakartRtva na hoya to upara jaNAvyA mujaba kArya ane kartA sAmAnyano kAryakAraNabhAva nahi thAya' - AvA prakArano anukULa tarka hovAthI kSityAvi sastuM jAyaMtvAt ghaTAvivat A anumAna aprayojaka nathI. parantu kAryamAtranI pratye kartA kAraNa che - evA sAmAnyathI kAryakAraNabhAvamAM ja koI pramANa nathI. kAraNa ke ghaTAdi kAryanI pratye phulAla vagere vizeSakartA ja prayojaka banelA dekhAya che. tethI ghaTAdimAM rahelI kAryatAthI nirUpita kAraNatA kulAlAdi vizeSakartAmAM ja hovAthI e kAraNatAno avacchedaka; phulAlAdi vizeSakartAmAM ja rahenAra dharmane manAya che, je dharma; kSiti meru vagere (jemano kartA aprasiddha che) padArthamAM raheto na hovAthI tenAthI (kSiti vagerethI) vyAvRtta jAtivizeSarUpa che. zlokamAM tRprayojyasya - A pada che teno artha tRnanyatAva chevasva A pramANe TIkAmAM karyo che. eno Azaya e che ke kartAmAM rahelI janakatA(kAraNatA)nirUpita janyatA(kAryatA)vacchedaka; kartRprayojya(kartRprayojyatva svarUpa) che. 'A(ghaTAdi) kArya satRka che ane A(kSityAdi) kArya sarkTaka nathI' - A pramANenA pramANabhUta vyavahArathI ghaTAdi kAryamAM kulAlAdi kartAnA prayojyatvavizeSanuM ja grahaNa thatuM 25
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ hovAthI, 'kAryamAtranI pratye kartA kAraNa che' - e kahI zakAya evuM nathI. tethI sityAdri satRm ...ItyAdi anumAna prayojaka nathI. yadyapi upara jaNAvyA mujaba ghaTAdi kAryanI pratye phulAlAdi tRvizeSaprayojyatva dekhAtuM hovA chatAM vizeSata: kAryakAraNabhAvanI jema sAmAnyata: kAryakAraNabhAva paNa mAnavo joIe. kAraNa ke 'je bemAM vizeSathI kAryakAraNabhAva hoya che; te bemAM sAmAnyathI paNa kAryakAraNabhAva hoya che' - evo niyama che. tethI kAryamAtranI pratye karvAsAmAnyane kAraNa mAnavAthI kSityAvi sastuMm ...ItyAdi anumAna aprayojaka nathI. parantu vyApya(vizeSa)dharmathI jo kAryakAraNabhAva zakya hoya to vyApakadharmathI (sAmAnyadharmathI) kAryakAraNabhAva manAto nathI. vizeSa(vyApya)dharmathI sAmAnya(vyApaka)dharma anyathAsiddha manAya che. anyathA; ghaTa ane daMDano, ghaTatva ane daMDatva svarUpa vyApyadharmathI kAryakAraNabhAva siddha hovAthI enI apekSAe vyApaka evA dravyatvAdi sAmAnyadharmathI paNa kAryakAraNabhAva mAnavo paDaze. AthI samajI zakAze ke kAryamAtranI pratye karttasAmAnya kAraNa che : e kahI zakAya ema nathI. tethI ghaTAdi kAryavizeSanI pratye phulAlAdi kartAvizeSanuM ja prayojyatva hovAthI kSiti vageremAM nahi rahenAra (evA, phulAla vageremAM rahenAra ) jAtivizeSasvarUpe ja kulAlAdi kartAne ghaTAdi kAryanI pratye kAraNa manAya che. A rIte sAmAnyathI kAryakAraNabhAva asiddha hovAthI kSityAdri satR AtvAr A anumAna aprayojaka che. 26
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ joke upara jaNAvyA mujaba ghaTAdi kAryamAM karraprayojyatvavizeSa jAti paNa prasiddha nathI. kAraNake pRthvItva vagere jAtinI sAthe sAMkya Ave che. pRthvItvane choDIne kaprayojayatvavizeSa jAti saMyogAdimAM rahe che ane e vizeSa jAtine choDIne pRthvItva kSiti vageremAM rahe che. tema ja ghaTAdimAM e baMne jAtio rahe che. (parasparanA abhAvamAM je jAtio rahetI hoya ane parasparanuM sAmAnAdhikaraNya jemAM hoya te jAtimAM sArtha Ave che.) A rIte ghaTAdi kAryamAM karraprayojayatvavizeSa jAti, sArthanA kAraNe mAnI zakAze nahi. paraMtu upAdhi(ghaTatyAdi jAtine choDIne sAmAnya dharma) sAMkya jema doSAdhAyaka nathI tema jAtisArtha paNa doSAdhAyaka na hovAthI upara jaNAvyA mujaba ghaTAdi kAryamAM (kSityAdi -vyAvRtta) kartRprayojayatvavizeSa jAti mAnI zakAze. Azaya e che ke bhUtatva(pRthvI, jala, teja, vAyu ane AkAza: A pAMcamAM rahenAra dharmavizeSa)ne choDIne gAyatva manamAM che. vegAzrayatnane choDIne bhUtatva AkAzamAM che ane bhUtatva ane vegAzrayatna : baMne pRthvI vagere cAramAM che. A pramANe bhUtatva ane vegAzrayatnamAM sAMkyuM hovA chatAM jema bhUtatva ane vegAyatva: baMne upAdhi manAya che tema sAMkyuM hovA chatAM jAti mAnavAmAM koI doSa nathI - A pramANe tamArA ja (navIna taiyAyikoe) lokoe jaNAvyuM che. joke prAcIna naiyAyiko sAMkyane doSAdhAyaka mAnatA hovAthI kSiti vageremAM nahi rahenAra ane ghaTAdi kAryamAM rahenAra evA kartRprayojyatvavizeSa svarUpa jAtinI siddhi thatI nathI, (27)
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ tethI tene kAryatAvacchedaka manAze nahi. ghaTAdi kAryamAM rahenAra kAryatvane ja kAryatAvacchedaka mAnavuM joIe. jethI kAryasAmAnyanI pratye kAryatva ane kartRtva svarUpe kAryakAraNabhAva siddha hovAthI sityAdri sartum ...A anumAna aprayojaka nathI. paraMtu yA kArya ta aaN (je kALe kArya che, te kALe kartA che.) AvA prakAranA kAlikasaMbandhaghaTita kAryakAraNabhAvamAM kAlikasaMbandhathI kAryatva ghaTatva, paTavAdi aneka dharmasvarUpa hovAthI kAryatAvacchedaka tarIke kAryatvane nahi mAnI zakAya. jyAM jyAM ghaTAdi kArya che, tyAM tyAM tenI avyavahita pUrve kulAlAdinI kRti hoya che. tethI ghaTAdikAryomAM kRtyavyavahitottaratva che, tene ja ghaTAdi kAryamAM rahelI kAryatAno avacchedaka mAnavo joIe. joke kRtyavyavahitottaratva paNa jAti na hovAthI tene ghaTAdamAM rahelI kAryatAno avacchedaka mAnavAnuM ucita nathI. parantu svAzraya(kRtitvAzrayakRti)prayojyatva vagere paramparAsaMbadhathI kRtitva jAtine ghaTAdimAM rahelI kAryatAnI arthAt kartAmAM rahelI janakatAnirUpitajanyatAnI avacchedaka mAnavI joIe. AthI samajI zakAze ke kartAsAmAnya ane kAryasAmAnya : e bemAM kAryakAraNabhAva siddha na hovAthI sityAddhi kArya-At ITAtivat A anumAna prayojaka nathI..4-1nA upara jaNAvyA mujaba kartAsAmAnya ane kAryasAmAnya : e bemAM kAryakAraNabhAva asiddha hovAthI kSatyAti sarjIva vAryatvad A anumAna aprayojaka che - ema mAnavAnI jarUra nathI. kAraNa ke sityAdimAM kAryatva (hetu) hoya ane sakatRtva na hoya to ja sattva ane karNAsAmAnya : e beno 28)
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAryakAraNabhAva sadgata nahi thAya. - A pramANe anukULa tarka hovAthI e anumAna prayojaka che. Azaya e che ke ghaTasAmAnyanI pratye pAlasAmAnya kAraNa che. tyAM jema kapAlasAmAnyamAM rahenArI kAraNatAthI nirUpita, ghaTamAM rahenArI kAryatA, ghaTatvathI avacchinna che arthAe kAryatAno avacchedaka ghaTatvajatisvarUpa dharma che tema dravyamAtramAM rahenArI kAraNatA (samavAdhikAraNatA)thI nirUpita; janyasat (dravya,guNa ane karma)mAM rahenArI kAryatAno avacchaka dharma janyasattva siddha che. e svarUpe janyasat ane kartAsAmAnyane kAryakAraNabhAva mAnI zakAze. ane tethI janyasat evA pRthvI vagereno je kartA che te jagatkartA paramAtmA che : e siddha thAya che. zrI vItarAga paramAtmAne jagA~ mAnatA na hovAthI te mahAna nathI-A pramANe kahevAmAM Ave to, tenuM samAdhAna jaNAvAya che - kartRtvena ca hetutve jJAtRtvenA'pi tadbhavet / jJAnasyaiva ca hetutve siddhe na: siddhasAdhanam // 4-11 // "kAryamAtranI pratye kartRtvarUpe kattane kAraNe mAnIe to jJAtRtvasvarUpe jJAtAne paNa kAraNa mAnavAno prasaMga Avaze. kAryamAtranI pratye jJAnanI kAraNatAne siddha karavAmAM Ave to amAre (jainone) siddhasAdhana Avaze." - A pramANe agiyAramA zlokano artha che. kahevAnuM tAtparya e che ke, "vAchinataadaatmysmbndhaavcchinnjnktaaniruupitsmvaaysmbndhaavcchinnjnytaa (dravyaguNakarmaniSThA); yatkiJciddharmAvacchinnA, kAryatAtvAd kapAlatvAvacchinnatAdAtmyasambandhAvacchinna
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ jnktaaniruupitsmvaaysmbndhaavcchinnghtttvaavcchinnghaTaniSTananyatAvar'-A anumAnathI siddha evA janyasattvarUpe kAryamAtranI pratye kartAne kAraNa mAnIe to jJAtAne paNa kAraNa mAnavAno prasaMga Avaze. kAraNa ke yavA khanvasat tavA vatAM A vyAmi(niyama)nI jema yA khanyasat tA jJAtA A vyAmi paNa che. AthI A rIte aneka kAryakAraNabhAvanI kalpanA karavAnuM prAmANika nathI. A pramANe jagatkartA siddha na hovAthI te svarUpe paramAtmAne na mAnavA chatAM paramAtmAmAM mahattva mAnavAmAM koI ja doSa nathI. ''ghaTAdi kAryanI pratye tenA upAdAna(samavAyi)kAraNanuM pratyakSa e kAraNa che. jene evuM pratyakSa nathI tene ghaTAdi kAryanI utpatti karavAnuM zakya banatuM nathI. sAmAnyathI; A pramANe vizeSa rIte viziSTa sthaLe kAryakAraNabhAva nizcita thAya che tyAre jo vyabhicAranuM jJAna na hoya ane lAghavajJAnano sahakAra hoya, to te sAmAnyasvarUpe ja nizcita thato hoya che. dA.ta. ghaTanI pratye kapAla kAraNa che, kapAlane pAlasvasvarUpe ja ghaTanI pratye kAraNa manAya che, pRthvItvasvarUpe nahi ane kapAlAnyatama svarUpe paNa nahi. kAraNa ke te te svarUpe kAraNa mAnavAthI anukrame vyabhicAra Ave che ane gaurava thAya che. AvI jAtanuM vyabhicAranuM jJAna na hoya ane gauravajJAna paNa na hoya to upara jaNAvyA mujaba sAmAnya svarUpe ja kAryakAraNabhAva nizcita thato hoya che. tethI kArya-janyasat(dravya-guNa-karma)mAtranI pratye tenA upAdAna(samavAyi)kAraNanuM pratyakSa kAraNa che-e siddha thAya che. AthI samajI zakAze ke caLuAvirta 30
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadupAinapratyakSananya vAryatvIk - A anumAnathI siddha paramANu (yaypatina) vagerenA pratyakSanA Azraya tarIke jaga- kartA siddha che. tethI vItarAga na mahAna gAtRvAt - A anumAnathI paramAtmAmAM mahattvAbhAva siddha thAya che" A pramANe nahIM kahevuM joIe. kAraNake e rIte upAdAnapratyakSane janyasatnI pratye kAraNa mAnavAthI amane (jainone) siddhasAdhana doSa Ave che. kAraNa ke pravAhane AzrayIne dvayaNukAdi kAryo anAdikALathI cAlu ja che. enA upAdAnabhUta paramANvAdinuM pratyakSa ane tenA AzrayabhUta zrI sarvajJabhagavanto paNa anAdinA che. vyaktivizeSane AzrayIne te te kArya vagere anAdinA na hovA chatAM pravAhathI to te saMdeva che. eTale te te kAryanI pratye te te sarvajJaparamAtmAonA jJAnane ame kAraNa mAnIe ja chIe. tethI nitya eka evA jagatkartAnI kalpanA karavAnI AvazyaktA nathI. amAre tyAM te pramANe jaNAvyuM paNa che ke je pramANe je bhagavAne joyuM che, te pramANe te thAya che. A pramANe jJAnanI hetutA siddha thavA chatAM te jJAnanA emAtra Azraya tarIke nitya jagatkartAnI siddhi thaI zakaze nahi. yadyapi A rIte vyaykAdi upAdAnanA (paramANu vagerenA) pratyakSa svarUpa jJAnanI siddhi thAya to te jJAnanA Azraya tarIke nitya eka jagatkartAne paNa mAnyA vinA cAle evuM nathI. kAraNa ke je je guNa che te koIne koI dravyamAM Azrita hoya che - A niyama che. paraMtu e niyamamAM koI pramANa nathI. Azraya-dravyanA nAzathI temAM rahelA guNano jyAre nAza thAya che tyAre jema eka kSaNa mATe guNa Azraya vinA rahe che tema koI guNa kAyama mATe Azraya vinA rahe che - e pramANe kahI zakAya
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ che...ityAdi khUba ja sthiratAthI vicAravuM. 4-15 brahmASThAdinI vRti (patanapratibandhaka saMyoga) prayatnathI janya che. kAraNa ke temAM dhRtitva raheluM che. jemAM jemAM dhRtitva che; temAM temAM prayatnajanyatva che. ghaTAdinI vRtimAM jema kulAlAdinA prayatnanuM janyatva che tema brahmASThAdinI dhRtimAM paNa koInA paNa prayatnanuM janyatva che - e spaSTa che. jeno e prayatna che, te jagakartA paramezvara che. A pramANe jagatkartA siddha thavAthI vItarA na mahAna nahitRtvA'A anumAnathI zrI vItarAgaparamAtmAmAM mahattvAbhAva siddha thAya che. A pramANe taiyAyikonA abhiprAyanuM samarthana karanArI zruti paNa che. "he gArgi! A akSara (avinAzI svarUpavALA) paramAtmAnA prazAsanamAM svarga ane pRthvI paDI jatAM nathI, sthira rahe che." - enaiyAyikonA abhiprAyanuM nirAkaraNa karAya che - dhRtyAderapi dharmAdijanyatvAnnAtra maantaa| kRtitvenApi janyatvAccetyanyatraiSa vistaraH // 4-12 // brahamADAdinI vRti vagere dharmAdithI janya hovAthI jagatkartRtva mAnavAmAM koI ja pramANa nathI. tema ja kRtitva svarUpe paNa janyatva mAnavAthI jagatkartutvanI sididha thatI nathI... ityAdi vistArathI anyatra jaNAvyuM che." - A pramANe bAramA zlokano artha che. kahevAno Azaya e che ke upara jaNAvyA mujaba dhRti vagere(brahmASThAdinI vRti vagere)ne prayatnajanya mAnavAnI jarUra nathI. kAraNa ke te dharmAdithI janya che. tethI jagatkartAne mAnavAmAM koI ja pramANa nathI. patanapratibandhaka saMyogavizeSane dhRti kahevAya che. [gurutva(bhAre)
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ vALI vastuonuM patana thatuM hoya che. temanA patananA abhAvamAM saMyogavizeSa nimitta bane che. e saMyoga patananI pratye pratibandhaka che.] zlomAM dhRtya" ahIM je sAdri pada che, tenAthI sthiti' no saMgraha karI levo. ane 'dharmAdi ahIMnA saddhi padathI svabhAvAdino graha karI levo. brahmASThAdinI vRti vagere prayatnavizeSathI janya che: e mAnavAmAM patartha vAkSao... Azruti ja pramANa che - A pramANe nahi kahevuM joIe. kAraNa ke e zrutimAM kSara ane prazAsana A pado saMgrahanaya(sAmAnyanuM prAdhAnya jaNAvanAra) nI apekSAe eka AtmA ane eka teno dharma : e arthane anukrame jaNAve che. tethI e zrutino artha che gArgi ! A AtmAonA dharmAdinA kAraNe svarga ane pRthvI paDatAM nathI ane sthira che.' - A mujaba che. e arthane jaNAvanArI e zrutithI vRtinA kAraNa tarIke jIvonA dharmAdi ja siddha che. prayatnavizeSa kAraNa tarIke varNavyo nathI ke jethI tene laIne jagatkartAne mAnavAnI AvazyakatA rahe. yadyapi patI vAkSastha0..' A zrutine saMgrahanayanI apekSAe upara jaNAvyA mujaba kliSTArthaka mAnavAnA badale pUrve jaNAvyA mujabanA arthane jaNAvanArI mAnIe to naiyAyikanA abhiprAya mujaba jagatkartAnI siddhi thAya che. paraMtu e rIte prayatnavALA paramAtmAnA saMyogane brahamAcchAdinI vRtinA dhAraka (dhRtijanaka) mAnIe to patanavALA ghaTAdinI paNa dhRtine mAnavA svarUpa atiprasidga Avaze. kAraNa ke Izvara vibhu hovAthI patanapratibandhaka saMyoga jema brahmANDanI sAthe che tema ghaTAdinI sAthe paNa che.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ yadyapi koI eka vastunA uddezathI saMyogavizeSane laIne ekamAM dhRti thAya che tyAre te saMyogavizeSa; bIjI vastumAM hovA chatAM tyAM dhRtino uddeza na hovAthI dhRti thatI nathI. tethI dhAraNAnukUla prayatnava izvaranA saMyogane dhRti pratye kAraNa mAnavAthI atiprasaMga nahIM Ave. kAraNa ke patana pAmatA ghaTAdimAM dhAraNAnukUla prayatnavad Izvarano saMyoga nathI tema ja anuyogI(jemAM saMyoga thAya che te)nA bhedathI saMyogane bhinna mAnIe to dhAraNAvacchinna Izvaraprayatna(dhAraNAvacchinna - prayatnavadIzvarasaMyoga)ne kAraNa mAnavAthI paNa upara jaNAvyA mujaba atiprasaMga nahIM Ave. kAraNake patana pAmatA ghaTAdimAM Izvarano saMyoga hovA chatAM te dhAraNAvacchinna nathI. jyAM dhAraNA che; tyAM ja tevA prakArano saMyoga hoya che. paraMtu prayatnavadIyarano saMyoga nitya eka ja hovAthI tene dhAraNAnukUla ke dhAraNAvacchinna vagere kahIne judo pADI zakAze nahi ane tethI atiprasaMga doSa spaSTa ja che. e atiprasaMgadoSanA nivAraNa mATe jo ema kahevAmAM Ave ke svajanavRttidhAraNAvacchinnavizeSatAsaMbadhathI athavA dhAraNAvacchinnavizeSyatAsaMbandhathI Izvaraprayatnajanya saMyogane brahmASThAdino dhAraka mAnIe to atiprasagna nahIM Ave. kAraNa ke sva eTale prayatnavadIzvarano saMyoga; tenA janaka brahmASThAdimAM rahelI dhAraNAvacchinnavizeSyatA-saMbadhathI prayatnavadIzvarano saMyoga brahmANDAdimAM che, patana pAmatAM dravyomAM nahi. (dhAraNAnA upAdAnamAM vizeSyatA-saMbandhathI tAdRza dhAraka saMyoga rahe che, tethI atiprasaMga nahIM Ave. A rIte svajanavRttidhAraNAvacchinnavizeSyatA-saMbandhathI athavA
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenI apekSAe laghubhUta dhAraNAvacchinna-vizeSyatAsaMbadhathI (dhAraktAvacchedakasaMbaMdhathI)brahmAdimAM ja tAdRza Izvarano saMyoga hovAthI atiprasaMga Avato nathI. parantu A rIte atiprasaMganuM vAraNa karavAthI prayatnanI jema jJAna ane IcchAne paNa dhRtinA janaka mAnavAno prasaMga Avaze. kAraNa ke te saMbandhathI prayatnanI jema ja jJAna ane IcchA paNa vRtinA adhikaraNa brahmANDAdimAM vRtti che. tethI dhRtinI pratye prayatnanI jema jJAna ane icchAne paNa kAraNa mAnavAno prasadga Ave che. A rIte vitayamAM kAraNatA mAnavAthI gaurava thatuM hovAthI tenI apekSAe dharmane ja dhRtyAdinA dhAraka tarIke mAnavAmAM aucitya che. tethI ja te pramANe kahevAya paNa che ke-AlaMbana vagaranI, AdhAra vagaranI ane vizvanI AdhAra svarUpa je pRthvI TakI rahI che, temAM dharma sivAya bIjuM koI kAraNa nathI. dhRtyAdinI pratye kRtisvarUpe kAraNa mAnavAthI jJAna ane IcchAne kAraNa mAnavAnA prasaMgathI yadyapi gaurava thAya che; paraMtu enAthI jagatkartAnI siddhi svarUpa phaLanI prApti thavAthI e phalamukha gaurava doSAdhAyaka nathI.' - A pramANe kahevAnuM ucita nathI. kAraNa ke kRtitvasvarUpe paNa janyatA hovAthI eTale ke kRtimAtra janya hovAthI nityakRtine mAnavAnuM zakya nathI. Azaya e che ke yogAnati sa rUchati ane ya phuchati karoti - A niyamathI (je jANe che te Icche che ane je icche che te kare che - A niyamathI) IcchAnI pratye jJAna kAraNa che ane kRtinI pratye IcchA kAraNa che- e spaSTa che. tethI kRtimAtra janya che, e mAnyA vinA cAle evuM nathI. yadyapi (35=
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara jaNAvyA mujaba niyamathI janya evI kRtinI pratye ja IcchAdine kAraNa mAnI levAya che. nityakRtinI pratye tenI kAraNatA na hovAthI nityakRtine mAnavAmAM koI doSa nathI. paraMtu tema karavAthI janyakRtinI pratye IcchAdine kAraNa mAnatI vakhate kAryatAvacchedaka tarIke kRtitvanA badale; gurubhUta janyakRtitvane mAnavuM paDaze. tethI nityakRtine mAnavAnuM ucita nathI ane tethI nityakRtinA Azraya tarIke jagatkartA paNa asiddha che. yadyapi upara jaNAvyA mujaba nityakRtine mAnyA pachI ja janyakRtitvane kRtiniSThakAryatAno avacchedaka mAnavAnuM gaurava thAya che, tethI te pha mukha gaurava doSAdhAyaka nathI. paraMtu phalamukha gaurava paNa kvacit doSAdhAyaka manAya che. (rahevA mATe moTuM ghara levAthI pAchaLano kharca vagere bhAre paDe to vyavahAramAM paNa moTuM ghara levAnuM doSAdhAyaka manAya che.) yadyapi phalamukha gaurava vacita ja doSAdhAyaka na hovAthI koI sthAne doSAdhAyaka paNa manAya che. tethI nityakRti asiddha che. nityavijJAnamanindra vra AkRtithI nityajJAna siddha thAya to paNa nityaIcchA ane nityakRtinI siddhi nahIM thAya. nityavijJAnane upalakSaNa mAnI nityakRti vagerene paNa e zrutithI siddha karavAmAM Ave to nityakRti vagerenI jema IzvaramAM nitya sukhane paNa mAnavAno prasaMga Avaze. tethI nityavijJAna A zruti paNa; jemanA samasta doSo dhvaMsa pAmyA che evA paramAtmAmAM ke jeozrI nityajJAna-sukhanA Azraya che, teozrImAM samastadoSanA dhvasane kAraNe ja mahattva jaNAve che. A badhI vAta vistArathI syAdvAda-kalpalatA" vageremAM
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaNAvI che. ahIM to dizAsUcanamAtra che. jijJAsuoe te te granthonuM adhyayana karI levuM joIe. II4-12 paramAtmAe parimita dAna ApyuM che; tethI te mahAna nathI - A pramANe paramAtmAmAM mahattvAbhAvane mAnanArA bauddhonuM nirAkaraNa karAya che anye tvAhu mahattvaM hi saGkhyAvaddAnato'sya na / zAstre no gIyate hyetadasaGkhyaM trijagadguroH // 4- 13 // -- che.'' "anya-bauddho kahe che ke paramAtmAe ApeluM dAna sakhyAvat-parimita hovAthI teozrImAM mahattva nathI. amArA zAstramAM traNa jagatanA gurue je dAna ApyuM che te asakhyaaparimita varNavyuM che.'' - A pramANe teramA zlokano artha che. Azaya spaSTa che ke zrI jinezvaradevoe dIkSA grahaNa karatAM pUrve eka varSa daramyAna je dAna ApyuM che tenuM pramANa varNavatAM pharamAvyuM che ke 388 karoDa ane 80 lAkha (388,80,00,000) suvarNamudrA pramANa dAna eka varSamAM ApyuM hatuM. jyAre AnI sAme amArA (bauddhonA) zAstramAM; traNa jagatanA guru-bodhisattva (gautamabuddha) je dAna ApyuM je che tenuM varNana karatAM pharamAvyuM che ke, "parvatonI spardhA karanArA(tethI paNa UMcA) A bajAramAM vecAtI vastuonA A DhagalAo che. ratnonA DhagalAonI prabhA sUryanI prabhAne oLaMgI jAya che. puSTa-moTA motIonA samudAyathI racelA hAro tArAonI prabhA jevA dedIpyamAna che. jene, A badhI vastuo potAnI ja che - ema samajIne IcchA pramANe grahaNa karI loko jAya che...'' ItyAdi varNananA AdhAre gautamabuddhanA dAnanI 37
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ apekSAe zrIvItarAgaparamAtmAnuM dAna khUba ja alpa pramANamAM hovAthI zrI vItarAgaparamAtmA mahAna nathI. 4-17. asakhya - aparimita dAna ApavAnA kAraNe jaNAtI zrImantAI ane kRpaNatAnI avidyamAnatA (abhAva) vagerenA kAraNe bauddho buddhanA mahattvane siddha kare che. ane sakhyAvad (parimita)dAna ApavAnA kAraNe jaNAtI garIbAI tema ja kRpatA vagerenA kAraNe zrI jinezvaradevamAM mahattvAbhAva siddha kare che, paraMtu te ayukta che. sakhyAvad dAna kRpaNatAdinA kAraNe nathI, paNa bIjA kAraNe che - e AzayathI teramA zlokamAM jaNAvelI vAtanuM samAdhAna karAya che - atrocyate na saGkhyAvaddAnamarthAdyabhAvataH / sUtre varavarikAyAH zruteH kiM tvarthyabhAvataH // 4-14 // "zrI vItarAgaparamAtmAnA sakhyAvad dAnanA viSayamAM kahevAya che- dhana vagerenA abhAvanA kAraNe te sakhyAva6(parimita) dAna na hatuM, kAraNa ke vara mAgo, vara mAgo A pramANenI uddaghoSaNApUrvaka e dAna apAyuM hatuMema sUtramAM jaNAvyuM che; parantu dAnanA arthIonA abhAvanA kAraNe sakhyAva-parimita dAna thayuM hatuM." - A pramANe caudamA zlokano artha che. kahevAno Azaya spaSTa che ke varaM vRbhuta va vRbhuta AvI udyoSaNApUrvaka zrI tIrthaMkara paramAtmAo dAna Ape che - A pramANe Avazyakaniyukti vageremAM jaNAvyuM che. jo parimita ja dAna ApavAnuM hoya to tevI udghoSaNA karAvI na hota- te samajI zakAya che. tethI mAnavuM ja rahyuM ke parimita dAna artha
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane udAratAnA abhAvanA kAraNe na hatuM. kAraNa ke artha ane udAratA na hoya to udghoSaNAno saMbhava ja na hoya. vataM vRttuta vAM vRttuta......ItyAdi udghoSaNAne ane arthAdinA abhAvane spaSTa virodha che. zrItIrthaMkaraparamAtmAe je parimita dAna ApyuM hatuM; tenuM kAraNa e che ke bIjA lokone jevA yAcako maLyA hatA, evA yAcakono abhAva hato. yAcakono ja jyAM abhAva hoya tyAM dAna ApavAnuM kaI rIte zakya bane ? mahAdAnasthApanA-aSTakamAM e vAtane jaNAvatAM pharamAvyuM che ke - 'vAM vRttuta vAM vRdyuta' A pramANe varavarikAnA ke sUtravidhAnane laIne jagadguru zrI tIrthaMkaraparamAtmAe udghoSaNApUrvaka ApeluM mahAdAna sakhyAva; arthIonA abhAvanA kAraNe siddha thAya che. aSTaprakaraNamAM jaNAvelI A vAtathI paNa spaSTa thAya che ke zrI tIrthaMkaraparamAtmAe ApeluM mahAdAna parimita thayuM temAM arthIjanono abhAva ja kAraNa hato. parantu kRpaNatA vagere kAraNa na hatA. 4-14 bIjA(buddha vagere)ne arthIjano maLyA ane zrItIrthaMkara paramAtmAne e na maLyA - emAM kayuM kAraNa che - e zaMkAnuM samAdhAna karAya che ------ sa ca svAmyanubhAvena santoSasukhayogataH / dharme'pyugrodyamAttattvadRSTyetyetadanAvilam / / 4-15 / / ''zrI tIrthaMkaraparamAtmAnA prabhAvathI santoSasukhano saMbhava hovAthI ane saMsAranI asAratAnuM parijJAna thavAnA kAraNe dharmamAM paNa utkaTa prayatna thavAthI e arthI janono abhAva hato. tethI A parimita dAna nirdoSa-ucita che.''- A pramANe paMdaramA zlokano artha che. kahevAno Azaya e che ke, bhagavAna 39
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI tIrthaMkara paramAtmA siddhayogI hoya che. teozrInI yogasiddhinA prabhAvathI vAcakone dhana grahaNa karavAnI IcchAne utpanna karanAra karma sopama(anikAcita) ke nirupakrama (nikAcita)hoya to anukrame dhana grahaNa karavAnI IcchAno ja abhAva thAya che ke thoDuM ja dhana grahaNa karavAnI IcchA thAya che. evI IcchAno abhAva ane alpadhana grahaNa karavAnI IcchA : e be svarUpa ahIM santoSasukha che. e santoSasukhane laIne arthIjanono svAmIne abhAva prApta thayo hato. tema ja svAmInA prabhAvathI ja jIvone kuzalAnuSThAnamAM saMsAranI asAratAnuM parijJAna thavAnA kAraNe utkaTa prayatna thayo. tethI tevA jano paNa dAna levA mATe gayA nahi. AthI samajI zakAze ke arthI janonA abhAvanA kAraNe zrI tIrthaMkara paramAtmAe ApeluM mahAdAna parimita thayuM. e dAnapaNatAdidoSathI rahita hovAthI nirdoSa che. aSTaprakaraNamAM (mahAdAnasthApanASTakamAM) A aMge upara jaNAvyA mujaba jaNAvyuM che ke -"prabhunI mahAnubhAvatA paNa A ja che ke je arthIjano prabhunA prabhAvathI prAya: viziSTa santoSasukhathI yukta AtmAo thatA, tenA yoge tattvadarzI evA te dharma karavAmAM tatpara banatA. mahAna puruSonuM mahattva paNa zrI tIrthaMkara paramAtmAne ja che ane tethI ja teozrI jagara che." A viSayamAM evI je zaMkA karAya che ke "zrI tIrthaMkara paramAtmAnA prabhAvathI badhA jIvone santoSa thayo hoya to parimita paNa dAna kema thAya ?'- te zakkA to upara jaNAvyA mujabanI santoSavyavasthAne nahi samajavAnA kAraNe thayelI che. e vastune spaSTa karatAM zrI aSTaprakaraNanI (40
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRtti(TIkA)nA racayitA paramarSie jaNAvyuM che ke jo zrItIrthaMkaraparamAtmAnA anubhAvathI badhA jIvone santoSa thavAthI arthI janono abhAva thAya to (388,80,00,000 ATalI) dAnanI saMkhyA jaNAvavAnuM yukta nathI. kAraNa ke alpa paNa dAnano saMbhava nathI. A zaMkAnA samAdhAnamAM kahevAya che - devatAzeSa(prasAdI) nI jema eka varSamAM ghaNA lokoe dAna lIdhuM hovAthI mahAdAnane parimitarUpe varNavyuM che, te yukta ja che. ||4-15|| dAna ApavAnA kAraNe ja akRtArtha hovAthI paramAtmA mahAna nathI A AkSepane jaNAvavA pUrvaka tenuM nirAkaraNa karAya che. - - ja dAnAdevAkRtArthatvAnmahattvaM neti mandadhIH / tasyottaramidaM puNyamitthameva vipacyate // 4-16 // '"dAna ApavAnA kAraNe ja zrI arihataparamAtmA akRtArtha che ane tethI temanAmAM mahattva nathI...A pramANe je koI maMdabuddhivALo kahe che; tene A uttara che ke zrItIrthaMkara paramAtmAnuM puNya (tIrthaMkaranAmakarma) e rIte ja vipAka batAve che.'' A pramANe soLamA zlokano artha che. eno Azaya spaSTa che ke dAna ApavAnuM kArya karavAthI e cokkasa che ke dAna ApavAnuM je phaLavizeSa che, ene prApta karavAnI IcchA avazya hatI. tethI bhagavAnanuM prayojana siddha na hovAthI bhagavAna akRtArtha hatA. akRtArtha mahAna na hoya. mahApuruSo kRtArthakRtakRtya hoya che - AvI mAnyatAne dharanArAne uttara ApatAM granthakArazrIe jaNAvyuM che ke zrItIrthaMkarapadanI prAptinuM kAraNabhUta zrItIrthaMkaranAmakarma A rIte dAna ApavAthI ja potAnA vipAkane 41
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradarzita kare che. A rIte dAna ApyA vinA zrItIrthaMkara thavAtuM nathI. zrItIrthaMkaranAmakarmane laIne teozrI A rIte vArSika dAna Ape che.potAnA kalpathI (AcArathI) ja e dAnanI pravRtti hovAthI tyAM koI paNa jAtanA phaLa pratye AzA nathI. tethI bhagavAna zrI tIrthaMkaraparamAtmA akRtArtha nathI- e sUcita thAya che. A vAta zrI aSTaprakaraNamAM jaNAvatI vakhate pharamAvyuM che ke - 1. upara jaNAvyA mujabanI zaMkAnuM samAdhAna jaNAvAya che - zrI tIrthaMkaranAmakarmanA udayathI sarva prANIonA hitamAM ja paramAtmA pravarte che. e mujaba vArSika dAna ApavAno eka kalpa che. puNya ane pApanA sAmAnyathI cAra bhAMgA che. puNyAnubandhI puNya, 2. pApAnubandhI puNya, 3. pApAnubandhI pApa, 4. puNyAnubandhI pApa. emAM puNyAnubandhI puNya manuSyAdine hoya che. pUrvabhavamAM upArjeluM e; manuSyatvAdinA zubhabhAvanuM kAraNa hovAthI puNya che ane anantarabhavamAM te devAdigatinI prAptimAM kAraNa hovAthI puNyAnubandhI che. A prathama bhaMga (puNyAnubandhI puNya) che. e puNya anantara bhavamAM narakAdi gatinI paraMparAnuM kAraNa bane to te pApAnubandhI puSpa (dvitIya bhaMga) che. tiryaMco vagerenuM pUrvabhavamAM upArjeluM e karma tiryaMcagatinuM kAraNa hovAthI pApa-svarUpa che. ane anantarabhavamAM narakAdi gatinI prAptimAM kAraNa hovAthI pApAnubandhI che. A tRtIya bhaMga (pApAnubandhI pApa) che. e pApa jo anantarabhavamAM devAdigatinI paraMparAnuM kAraNa bane to te puNyAnubandhI pApa svarUpa caturtha bhaMga che. A cAre ya bhaMgone dRSTAntathI samajAvatAM (aTakaprakaraNamAM) jaNAvyuM che ke jema koI eka mANasa sArA gharathI tenA karatAM adhika sArA 42
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ gharamAM jAya che tema puNyAnubandhI puNya svarUpa sadharmathI bhavathI bhavAntaramAM jAya che. jema koI eka mANasa sArA gharamAMthI kharAba gharamAM jAya che, tema pApAnubandhI puNya svarUpa asadharmanA kAraNe bhAvathI bhavAntaramAM (durgatimAM) jAya che. koI eka mANasa jema azubha gharathI vadhAre azubha gharamAM jAya che tema mahApApathI jIva ekabhavathI bIjA bhavamAM jAya che. jema koI eka mANasa azubha gharathI zubha gharamAM jAya che tema sudharmanA kAraNe jIva azubha gatithI zubhagatimAM jAya che - e puNyAnubandhI pApa svarUpa caturtha bhaMga che. A cAra bhaMgamAMthI prathama bhaMgamAMnuM zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM puNyAnubandhI puNya keTaluMka bhogavAyeluM hoya che. je bAkI che te ucita kriyA karAvanAruM hovAthI te te dAnAdi kriyAne anukULa hoya che. tethI samajI zakAze ke dAna ApavAnA kAraNe zrI tIrthaMkaraparamAtmAmAM akRtArthanathI...ityAdi sArI rIte vicAravuM joIe. 4-1dA. A pUrve zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM prathamabhaMgavatI puNyAnubaMdhI puNya ucita kriyAne anukULa che - e pramANe jaNAvyuM che. e puNya evuM ja hoya che : e vAtane ja; guNAntarane anukULa evA vipAkvALuM e karma hoya che - e varNavavA dvArA spaSTa karAya che - garbhAdArabhya satpuNyAd bhavet tasyocitA kriyaa| tatrApyabhigraho nyAyyaH zrUyate svAminastataH // 4-17 // zlokArtha spaSTa che. Azaya e che ke garbhathI mAMDIne tIrthaMkaranAmakarmasvarUpa satpaSyathI zrI tIrthaMkara paramAtmAne ucita kyiA ja thAya che. "tIrthaMkarapaNuM sadA ucita pravRttithI mokSasAdhaka
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ bane che' -A pramANenA vacanathI; ucita pravRtti dvArA tIrthaMkara nAmarmano udaya mokSasAdhaka bane che. tethI garbhAvasthAmAM paNa zrI vardhamAnasvAmIe; "A gRhavAsamAM jyAM sudhI mAtApitA jIve che tyAM sudhI ja huM paNa svecchAthI gRhasthAvasthAmAM (gharamAM) rahIza.'-A pramANe je abhigraha (pratijJAvizeSa) grahaNa karyo, te yogya hato-ema zAstramAM varNavAya che. I4-1LA. cAritranA virodhI evA e abhigrahane nyAyasaMgata kaI rIte manAya ? A praznanuM samAdhAna karAya che - nyAyyatA ceSTasaMsiddheH pitrudvegniraastH| prArambhamaGgalaM hyetad guruzuzrUSaNaM hi tat // 4-18 // "A abhigrahathI mAtApitAnA udgano nirAsa (parihAra) thavAthI ISTasiddhine laIne A abhigrahanI nyApyatA (nyAyasaMgatatA) che. A mAtApitAnI sevA svarUpa hovAthI prAraMbhika madgala che." - A pramANe aDhAramA zlokano artha che. Azaya e che ke pratikArya evAM mAtA-pitAne viyoganA nimitte je zoka thavAno hato teno parihAra abhigrahanA kAraNe thAya che. tema ja e abhigrahathI evI maryAdAnuM bIjAone paNa jJAna karAvavAmAM Ave che. tethI ISTa-mokSanI siddhi thavAthI e abhigraha yogya che. ucita pravRtti ja mokSano upAya che. anucita pravRtti mokSanI prAptimAM vidanarUpa che. A vAta aSTaka prakaraNamAM paNa kahI che. mAtApitAnA uganA nivAraNa mATe, bIjAne mahAna puruSonI maryAdAnuM jJAna karAvavA mATe ane ISTa kAryanI siddhi mATe A pramANe (44)
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ (upara jaNAvyA pramANe)no abhigraha zrI vardhamAnasvAmIe karyo hato - ema AgamamAM jaNAvAyuM che. "zrI vardhamAnasvAmI; potAnuM cokkasa kALe pUrNa thavAvALuM je cAritramohanIya karma hatuM, tenA vipAkoyanA kAraNe ja gRhasthAvasthAmAM rahyA hatA. abhigrahanA kAraNe rahyA na hatA, tethI abhigraha yogya na hato." - A pramANe nahIM kahevuM joIe. kAraNa ke prayatnavizeSathI khapAvI zakAya evuM e cAritramohanIyakarma; mAtApitAnA uganA parivAra mATe lIdhelA abhigraha vinA viratinA pariNAmathI khapI zake (kSINa thAya) evuM hatuM chatAM abhigraha lIdho tethI te yogya hato. joke e abhigraha pravrajyAno virodhI hovAthI yogya to na kahevAya parantu krame karI abhigrahanI pUrNatA pachI nyAyasadgata evI pravrajyAne prApta karAvanAro e abhigraha hovAthI te nyAyasadgata che. kAlAntare cikAra phaLane ApanAra kAryano thoDA kALa mATe niSedha karavA chatAM te nyAyayukta che.' - Avo vyavahAra sarvajanaprasiddha che. AthI ja aTakaprakaraNamAM jaNAvAyuM che ke, gharamAM rahetA ane mAtA-pitAnI sevAne karatA evA mane krame karI nyAyasadgata pravrajyA chelle prApta thaze. kAraNa ke A pravrayAne sarvathA sarvapApathI nivRtti svarUpe satparuSoe mAnI che; mAtApitAne uga karanArane nyAyasadgata e pravrajyA thatI nathI. taduparAnta A je mAtApitAnI paricaryA che te pravRjyA svarUpa zubhakAryanA prAraMbhe prathama maMgala che. A maMgala vinA pravrajyAnI siddhi thatI nathI. AthI ja-zuzruSA nyAyasaMgata 45 =
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. A pramANe aSTaprakaraNamAM paNa kahyuM che ke - mAtA-pitA svarUpa gurunI zuzrUSA pravrajyAnuM parama koTinuM prathama maMgala che. dharma(pravrajyAsvarUpa dharma)mAM pravRtta thayelA puruSo mATe A mAtA-pitA moTuM pUjAsthAna che..... II4-185 mumukSu AtmAne pravrajyA letI vakhate mAtA-pitAne udvega karAvavAno pariNAma hoto ja nathI. Ama chatAM mAtApitAnA aniSTamAM (udvegamAM) nimitta na banavAnuM kaI rIte zakya bane ? kAraNa ke sarvatra aniSTanA nimitta banavAno parihAra karavAnuM zakya nathI. tethI abhigrahanI pravRttinA kAraNe pravrajyAno vilaMba karavo ucita nathI - A zaMkAnuM samAdhAna karAya che. - tatkhedarakSaNopAyApravRttau na kRtajJatA / tyAgo'pyabodhe na tyAgo yathA glAnauSadhArthinaH // 4-19 // "mAtA-pitAdinA khedanI rakSA(parihAra)nA upAyamAM pravRtti karavAmAM na Ave to kRtajJatA nathI. mAtA-pitAdi pratibodha na pAme to temano tyAga karavo e, glAnanA auSadha mATenA tyAganI jema tyAga nathI.'' - A pramANe ogaNIsamA zlokano artha che. kahevAno Azaya e che ke ApaNI pravRttinA kAraNe mAtA-pitAdine kheda thAya che : e jANyA pachI tene dUra karavA mATenA upAyamAM pravRtti na karavI - e kRtajJatA nathI. teo pratyenI kRtajJatA teonI zuzrUSAthI ja sAdhya che. A pramANe anyatra paNa kahyuM che ke, 'te lokamAM kRtajJa che; te dharmaguruno pUjaka che ane te ja zuddha dharmane prApta kare che, je mAtA ane pitAnI sevA kare che'. bhAvArtha e che ke sarvakalyANanA 46
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULabhUta potAnA ISTa evA kRtajJatAguNano virodhI, mAtApitAno kheda che. te sarvathA varjanIya che. abhigrahavizeSa mAtAnA ane pitAnA pedane dUra karavAthI kRtajJatAguNano sAdhaka bane che, tethI te nyAyasagata che. zrI paMcasUtramAM paNa kahyuM che ke, pratibodha na pAme to; game te rIte mAtApitAne pratibodha pamADavA arthAt pravrajyA grahaNa karavA tatpara banAvavA. karmanI tevA prakAranI pariNatinA kAraNe pratibodha na pAme to temanA mATenA jIvananirvAhano prabandha karI, eTale ke zakti mujaba paisA vagereno prabandha karI mAtA-pitAdinI anumatithI pravrajyA dharmano svIkAra karavo. jo koI paNa rIte teo anumati na ja Ape to; 'mAruM AyuSya alpa che...' vagere prakAre mAyA karavI. A rIte upAyo karavA chatAM teo samaje nahi to mumukSue temano tyAga karIne pravrajyAno svIkAra karavo. A rIte karelA temanA tyAgane tyAga manAto nathI. mAtA-pitAnI sAthe koI vAra mArgamAM jatA rastAmAM mAMdA thaI gayelAM mAtApitAne: temanA auSadhane lAvavA mATe choDIne janArA putre mAtApitAno tyAga karelo jema gaNAto nathI tema ahIM paNa pravrajyA; potAnA, mAtA - pitAnA ane bIjAnA mATe upakAranuM kAraNa hovAthI mAtA - pitAdino tyAga karelo hovA chatAM tyAga gaNAto nathI. AthI ja kahyuM che ke koI paNa rIte mAtApitA pratibodha pAme nahi to mArgamAM glAna thayelA temanA auSadha mATenA tyAganA udAharaNathI mAtApitAdino tyAga kare...ItyAdi paMcasUtranA adhyayanathI jANI levuM joIe. 4-19nA 47
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI tIrthaMkaraparamAtmAmAM prakArAntarathI mahattvAbhAvane jaNAvanAranI mAnyatAne jaNAvAya che aparastvAha rAjyAdi mahAdhikaraNaM dadat / zilpAdi darzayaMzcArhanmahattvaM kathamRcchati // 4- 20 // '"bIjA kahe che ke, rAjya vagere mahAdhikaraNane ApanAra ane zilpa vagerene batAvanArA zrI arihantaparamAtmA mahattvane kaI rIte prApta kare che ?'' A pramANe vIzamA zlokano artha che. kahevAno Azaya khUba ja spaSTa che ke koI eka vAdI kahe che ke, mahApApanA kAraNa(mahAdhikaraNa)bhUta evA rAjya vagerene potAnA putra vagerene zrI tIrthaMkaraparamAtmAe ApyuM hatuM. tema ja lokone zilpakarma ane kalA vagere teozrIe batAvI hatI, to AvA pApamArge pravartAvanAra zrI arihantaparamAtmAne mahAna kaI rIte manAya ? arthAt AthI zrI arihantaparamAtmA mahAna nathI e siddha thAya che. 118-2011 upara jaNAvelI zaMkAnuM samAdhAna karAya che. arthAt e rIte paramAtmAmAM mahattvAbhAvane siddha karanArAnA matanuM nirAkaraNa karAya che tannetthameva prakRtAdhikadoSanivAraNAt / -- - - zaktau satyAmupekSAyA ayuktatvAnmahAtmanAm // 4-21 / / zlokArtha sugama che. kahevAnuM tAtparya e che ke rAjyAdi ApavA vagerenA kAraNe paramAtmA mahAna nathI - A pramANe nahIM kahevuM joIe. kAraNa ke rAjyapradAnAdinA kAraNe ja; rAjyapradAnAdi doSa karatAM; rAjyapradAnAdi na karavAnA kAraNe jhaghaDA vagerenA prasaMgAdi svarUpa je doSa adhika thavAno hato 48
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenuM nivAraNa thAya che. parasparanA kalaha vagerenA prasaMganuM nivAraNa rAjyapradAnAdinA kAraNe thAya che. anyathA e zakya banata nahi. bIjAnA adhika doSone nivAraNa karavAnI zakti hovA chatAM adhika doSone dUra karavAmAM upekSA-mAdhyasthya sevavAmAM Ave to te mahAtmAo mATe ucita nathI. kAraNa ke mahAtmAono ekamAtra zuddha Azaya; parArthamAtramAM pravRtta hoya che. bIjAnA adhika doSanI jo upekSA karAya to mahAtmAono zuddha Azaya jaLavAze nahi. A vAtane jaNAvatAM aTakaprakaraNamAM kahyuM che ke - jo rAjyapradAnAdi karavAmAM na Ave to netAnA abhAve loko kALanA doSathI parasparamaryAdAno bhaMga karanArA banI A lokamAM ane paralokamAM adhika doSane prApta karI vinAza pAmaze. evA doSone dUra karavAnI zakti hovA chatAM te viSayamAM upekSA sevavI-e mahAtmAo mATe ayukta che. tethI tevA jIvonA upakAra mATe rAjyAdinuM pradAna guNane karanAruM che. emAM paNa bIjAnA upakAra mATe pravrajyAne grahaNa karanAra jagadguru zrI tIrthaMkaraparamAtmAe je rAjyAdinuM pradAna karyuM che, te vizeSe karI guNane karanAruM che. AvI ja rIte gRhasthocita vivAhAdi AcAra ane zilpanA nirUpaNamAM doSa nathI. kAraNa ke Ama karavAthI ja zrItIrthaMkaranAmakarma vipAkocita bane che. tema ja adhika doSothI A prANIonI je rakSA thaI e svarUpa upakAra ja A tIrthaMkaraparamAtmAnI pravRtti(rAjyapradAnAdi)nuM aMga hatuM. arthAt e upakAra mATe ja zrI tIrthaMkaraparamAtmAe rAjyapradAnAdinI pravRtti karI hatI. tethI temAM koI doSa nathI. AthI samajI zakAze ke rAjyapradAnAdinA kAraNe zrI tIrthaMkaraparamAtmAmAM 49
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahattva ja siddha thAya che, mahattvAbhAva siddha thato nathI. I4-21 --- zakti hoya to adhika doSanuM nivAraNa karavA vartamAnamAM thato alpa doSa, doSa nathI - e dRSTAntathI jaNAvAya che - nAgAde rakSaNAyeva gartAdyAkarSaNe'tra na / doSo'nyathopadeze'pi sa syAtparanayodbhavAt // 4-22 // "nAga vagerethI rakSaNa mATe khADAmAMthI kheMcI levAmAM jema koI doSa nathI tema ahIM rAjyapradAnAdi ke zilpAdi - darzanamAM paNa koI doSa nathI. anyathA zrI vItarAgaparamAtmAnA paramatAraka upadezamAM paNa doSa che - ema mAnavAno prasaMga Avaze. kAraNa ke upadezamAMthI paranayono udbhava thAya che." - A pramANe bAvIzamA zlokano artha che. Azaya spaSTa che ke khADAmAM rahelA putrane sApa vagerethI bacAvavA mATe potAnA putrane khADAmAMthI kheMcatI vakhate putranI haDapacI, ghuMTaNa vagere cholAtAM hovA chatAM mAtA jema doSita manAtI nathI tema kalahAdi adhika doSathI bacAvavA mATe rAjyapradAnAdi karavAthI zrItIrthaMkara paramAtmAne paNa koI doSa nathI. anyathA jene doSamAM nimitta banatA aTakAvI zakAya ema nathI, evA ghaNA guNane karanAra karma(kriyA)-kAryane duSTa mAnavAmAM Ave to zrI tIrthaMkarabhagavAna je dhamapadeza (vyAkhyAna)kare che temAM paNa te doSano prasaMga Avaze. kAraNa ke bauddhAdi paradarzanIonA mithyAtvamUlaka te tenayonI utpatti e upadezamAMthI ja thayelI che. - A vAta jeTalA nayavAdo che eTalA parasamayo (kusidhAnta) che' - A vacanathI siddha che.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprakaraNamAM paNa e vAta jaNAvatAM pharamAvyuM che kenAgAdithI rakSaNa karavA mATe khADAmAMthI svaputrAdine kheMcIne putrAdinuM nAgAdithI rakSaNa karanAra jema doSavAna manAto nathI tema alpa paNa doSa na thAya ane upakAraka bane evo bIjo upAya nahi hovAthI rAjyapradAnAdi doSathI rahita che. A rIte ahIM bhagavAne je rAjyapradAnAdi kArya kyuM che te nirdoSa ja mAnavuM paDaze. anyathA bhagavAnanI paramatAraka dezanA paNa kudharmAdimAM nimitta banatI hovAthI tene paNa duSTa mAnavI paDaze. AthI spaSTa che ke alpa doSane karanArA evA moTA upakAranA kAraNabhUta rAjyapradAnAdine karanAra zrI arihantaparamAtmA doSapAtra nathI...4-22A prakArAntare paramAtmAmAM mahattvAbhAvane siddha karanArAnI mAnyatAne jaNAvIne tenuM nirAkaraNa karAya che - kazcittu kuzalaM cittaM mukhyaM nAsyeti no mahAn / tadayuktaM yato mukhyaM nedaM sAmAyikAdapi // 4-23 // zlokArdha sugama che. kahevAnuM tAtparya e che ke koI bauddha ema kahe che ke zrI tIrthaMkaraparamAtmAnuM citta sarvottama na hovAthI teozrI mahAna nathI. paraMtu A pramANenuM mAyA - puvIyanuM kathana yukta nathI. kAraNa ke tRNa ane maNi tema ja leNuM (mATInuM DhekuM) ane kAMcanamAM jemanI buddhi samAna che evA mahAtmAonA, sarvasAvaghayogathI nivRtti pAmavA svarUpa sAmAyikanA pariNAmathI; bIjA lokoe kalpeluM e kuzala citta zreSTha nathI. e kuzala citta asabhUta arthanA viSayavALuM hovAthI kharI rIte e saMbhavatuM ja nathI. tethI te asaMbhavita 51.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ cittano abhAva hovAthI paramAtmA mahAna nathI- e kathana ayukta che.... 54-23aa bIjAe mAneluM kuzala citta asaMbhavita che jaNAvAya che - - 52 e svadharmAdanyamuktyAzA tadadharmasahiSNutA / yadvayaM kuzale citte tadasaMbhavi tattvataH ||4- 24|| ''potAnA dharmathI anya jIvonI muktinI AzA (icchA) ane te jIvonA adharmane sahana karI levAnI bhAvanA : e baMnne (paraparikalpita) kuzala cittanA viSaya manAya che. parantu te vAstavika rIte saMbhavita nathI.'' - A pramANe covIsamA zlokano artha che.Azaya e che ke mAyAputrIye kuzalacittanI kalpanA e rIte karI che ke - 'potAnA dharmanA kAraNe jagatanA badhA ja prANIo mukta thAya ane durgatinA kAraNabhUta je adharma temaNe Acaryo che tenuM phaLa mane maLe - A rIte temanAM duHkho dUra karavAnI ane temane mukta banAvavAnI je IcchA che, te be IcchAthI yukta citta kuzalacitta che.' - - parantu e kuzalacitta vAstavika rIte sambhavita nathI. kAraNa ke temanA ja granthomAM buddhonI (tattvajJAtAonI) mukti jaNAvI che. gaMgAnadInI retInA kaNo pramANa buddho nirvANa pAmyA che - AvI vyavasthA temanA AgamamAM jaNAvI che. svadharmano anya jIvomAM ane anya jIvonA adharmano svamAM upasaMkrama thato hota to badhAnI ja mukti thatI hovAthI buddhonI ja mukti varNavavAnuM saMgata nahIM thAya, badhAnI ja mukti varNavavI paData. Ama chatAM mAtra bhAvanAnA kAraNe
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ (vAstavika rIte nahi) ja asabhUta arthanA viSayavALuM citta (kuzalacitta) prAmANika mAnavuM hoya to; "A jagatanuM kuritra (adharma) mArAmAM ja paDe (saMkramita thAya) ane tevI ja rIte mArA saccAritra(dharma)nA yoge badhA prANIonI mukti thAya" - AnI jema nIce jaNAvyA mujaba paNa bolavuM paDaze. "ajJAnIonuM je ajJAna che te sadAne mATe mArAmAM saMkramita thAya ane mArA jJAnanA yoge temanAmAM kAyama mATe caitanyano saMcAra thAya." jo A pramANe mAnavAnuM saMbhavita nathI to upara jaNAvyA mujaba kuzalacitta paNa saMbhavatuM nathI - e samajI zakAze. 4-24 AvI jAtanuM kuzalacitta na hoya to ja zrIvItarAga paramAtmAmAM mahattva che. anyathA zrIvItarAgaparamAtmAnI vItarAgatA asiddha thaze - e jaNAvAya che - ato mohAnugaM hyetannirmohAnAmasundaram / bodhyAdiprArthanAkalpaM sarAgatve tu sAdhvapi // 4-25 // "asaMbhavita viSayavALuM e kuzalacitta hovAthI mohanIyakarmanA udayathI anugata che. zrIvItarAgaparamAtmAo mATe te sAruM nathI. bodhi, Arogya vagerenI prArthanA jevuM e citta sarAga avasthAmAM sAruM paNa manAya che." - A pramANe pacIzamA zlokano artha che. kahevAno Azaya e che ke vAstavika rIte upara jaNAveluM kuzalacitta asaMbhavita arthanA viSayavALuM hovAthI mohanIyakarmanA udayane anusaranAruM che. mohanIyakarmanA abhAvamAM to samasta vikalpanA aMzathI paNa rahita citta hoya che. zrIvItarAgaparamAtmA moharahita hovAthI temanA (53)
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe A kuzalacitta suMdara nathI. tethI kuzalacitta (paraparikalpita) zrIvItarAgatAnuM virodhI hovAthI mukhya nathI. prazasta rAganI avasthAmAM A kuzalacitta bodhi, Arogya ane uttamasamAdhinI prArthanA jevuM che. Azaya e che ke, AvohiAmaM samAhivamuttama viMtu..... ItyAdi padothI ArogyAdinI prArthanA karAya che. zrIvItarAgaparamAtmA rAgAdioSothI rahita hovAthI teozrI kazuM ApatA nathI ane letA nathI. tethI teozrInI pAse karelI prArthanAno viSaya saMbhavato nathI. Ama chatAM rAgI jano bhagavAna zrI tIrthaMkara devamAM bhaktine vyakta karatA bhAvanI prakarSaavasthAne laIne A pramANe prArthanA kare che, te temanA mATe ucita manAya che. AthI ja kahyuM che ke A asatyAmRSA bhASA che. mAtra bhaktithI A bolAya che. jemanA rAgadveSa kSINa thayA che evA zrIvItarAga paramAtmA samAdhi ke bodhi vagere ApatA nathI. A rIte jeno viSaya saMbhavato nathI; enuM vacana ane cintana cothA vacana ane mananA yogamAM saMgata che. AthI spaSTa che ke bodhyAdinI prArthanAnI jema asaMbhavI-viSayavALuM kuzalacitta sarAgadazAmAM sAruM paNa che. - capi caturtha asatyAmRSA vacanayoga ane manoyoga bhagavAnamAM paNa saMbhave che. tethI teozrIne paNa kuzacitta ghaTI zake che; parantu upara jaNAvyA mujabanuM; rAgAdi vikalpanA kAraNe utpanna bhaktibhAvane laIne je caturthabhaMga (asatyAmRSA) -varti kuzalacitta che, te zrIvItarAgaparamAtmAmAM hotuM nathI. dezanAnA vacanayoga mATe ane anuttaravimAnanA devonA saMzayanA 54
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirAkaraNa mATe grahaNa karelAM, bhASAvargaNAnAM ane manovargaNAnAM pudgalone AzrayIne zrIvItarAgaparamAtmAne cothA vacanayoga ane manoyogano saMbhava mAnyo che....ItyAdi barAbara samajI levuM joIe. II4-255 yadyapi vAgha vagerene potAnuM mAMsa ApavA vagerenA kAraNe buddhanuM citta atyanta kuzala manAya che. parantu zrI arihanna paramAtmAnuM evuM citta na hatuM. tethI temanAmAM mahattva nathI - AvI zaMkA karAya che; paNa te asadgata che. kAraNa ke upara jaNAvyA mujaba A paNa citta mohAnugata hovAthI atikuzala nathI..AvA AzayathI jaNAvAya che sattvadhIrapi yA svasyopakArAdapakAriNi / sAtmaMbharitvapizunA parApAyAnapekSiNI // 4-26 // ''apakArI evA vAgha AdimAM potAnA upakAranA kAraNe buddhane je sattvabuddhi hatI, te buddhanA AtmabharitvanI cADI khAnArI ane bIjAne thanArA apAyanI apekSA(vicAraNA)ne nahi rAkhanArI hatI.'' - A pramANe chavvIzamA zlokano artha che. kahevAno Azaya e che ke buddhane; potAnuM mAMsa khAnAra vAgha vagere apakArIne vize; potAnA karmasvarUpa vanane chedI nAkhavAmAM te sAhAyya karatA hovAthI je sattva(sArA upakArIpaNAnI)buddhi che; te AtmAne- potAne- ja (bIjAne nahi) puSTa banAvanArI ekalapeTIvRttine jaNAvanArI che tema ja te vRtti; potAnuM mAMsa khAnArA vAgha vagerenA durgatimAM javA svarUpa apAyane na vicAranArI che. A rIte buddhanI sattvabuddhimAM Atmabharitva 55 -
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane parApAyAnapekSatva svarUpa mahAdUSaNa che. A vAtane aSTaka prakaraNamAM paNa jaNAvAI che. viziSTa arthane siddha karavAthI apakArImAM sadguddhi; AbhaMbharitvane jaNAvanArI ane para prANInA apAyanI upekSAne karanArI che. AthI samajI zakAze ke buddhanI sattvabuddhi paNa mohAnugata hovAthI atikuzalacittane jaNAvanArI nathI... II4-26 / / zrItIrthaMkaraparamAtmAmAM mahattvane nahi mAnanArA anyadarzanIonI mAnyatAnuM nirAkaraNa karIne paramAtmAmAM ja mahattva che-e jaNAvavA sAthe prakaraNArthanuM samApana karAya che - padArthamAtrarasikastato'nupakRtopakRt / 99 agUDhalakSo bhagavAn mahAnityeSa me matiH ||4-27 / / ''tethI padArthamAtramAM rasika; anupakArI upara paNa upakAra karanArA ane agUDhalakSavALA evA bhagavAna mahAna che- ema huM mAnuM chuM. A pramANe sattAvIsamA zlokano artha che. kahevAno Azaya e che ke zrItIrthaMkaraparamAtmA kevalajJAnI hovAthI ane sarvathA rAgAdithI rahita hovAthI padArthamAtranA vAstavika svarUpamAtrane ja grahaNa kare che. emAM aupAdhika dharmano Aropa karatA nathI. rAgAdi doSone laIne vastunA svarUpanA badale tenA virUpanuM grahaNa thAya che ane kevalajJAna na hoya to padArthamAtrano bodha thato nathI. zrItIrthaMkaraparamAtmAne choDIne bIjA koI paNa devamAM AvI padArthamAtrarasikatA nathI. keTalAka vidvAnonA mate ahIM 'vArtha' nA sthAne pArtha pATha che. e mujaba vicAratAM paNa mAnavuM ja paDe ke zrI tIrthaMkara paramAtmAne choDIne anya koI paNa devamAM evI parArtharasikatA - 6
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI. saikAntika, Atyantika, pAramArthika hitane teo(anya devo) samajI paNa zakyA nathI to temanAmAM parArtharasitA kyAMthI saMbhave ? potAnI upara jemaNe upakAra karyo nathI evA jIvo upara paNa upakAra karanArA zrI tIrthaMkaraparamAtmA agUDhalakSavALA che. zrI tIrthaMkaraparamAtmAnuM lakSya khUba ja spaSTa che. mana, vacana ane kAyAno avisaMvAda khUba ja spaSTa rIte teozrInI sAdhanAmAM jovA maLe che. ahIM sAda nA sthAne mUDha Avo pATha keTalAka vidvAno mAne che. teno artha paNa samajI zakAya evo che. mUDha eTale koI paNa jAtanA nirNayathI zUnya. evA prakAranuM lakSya jemanuM nathI; temane amUDhalakSa kahevAya che. AvA zrItIrthaMkaraparamAtmA mahAna che - A pramANe granthakAra paramarSinI mAnyatA che. anya koI paNa paramAtmAmAM AvuM mahattva nathI... e sau koI samajI zake che..... II4-2nA upara jaNAvyA mujaba zrI arihantaparamAtmAmAM ja mahattva hovAthI teozrInA ja dhyAnavizeSathI AtmA paramatattvane prApta kare che - e jaNAvAya che arhamityakSaraM yasya citte sphurati sarvadA / paraM brahma tataH zabdabrahmaNaH so'dhigacchati // 4-28 // 'arham' A akSara jenA cittamAM sarvakALa rAyamAna che; te AtmA, te zabdabrahmathI paramabrahmane prApta kare che - A pramANe aThThAvIzamA zlokano artha che. kahevAno Azaya e che ke je AtmAo arihantaparamAtmAnuM hRdayamAM nirantara dhyAna kare che teo aparatattvamAMthI paratattvamAM jAya che. paratattva 57
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnA zuddha (svabhAvasiddha) svarUpane kahevAya che, je sakalarmanA abhAve AvirbhAva pAmelI siddhAvasthA svarUpa che. e paratattvasvarUpa para(parama)brahmanI pUrvAvasthAne apara brahma tarIke varNavI che. rUpAtIta avasthAnuM varNana zabdathI khUba ja skUla rIte thAya che ane rUpava avasthAnuM varNana tenI apekSAe sUkSma rIte thatuM hoya che. te apara brahamane e apekSAe zabdabrahma kahevAya che. zabdabrahma ane parabramamAM je bheda che te vedAntadarzanAdinA abhyAsathI samajI levo joIe. zabdathI pratipAda brahma, zabdathI zeya brahma ane zabdasvarUpa brahma. ItyAdi judI judI vyutpattine AzrayIne zabdabrahmanuM svarUpa; parabrahmanA svarUpathI bhinna che. zabdabramathI paramabramane pAmavA mATe zrI arihanta paramAtmAnI upAsanA e eka ja upAya che. e vinA bIjo koI ja upAya nathI - e ogaNatrIsamA zlokathI jaNAvAya che- para: sadA: zahuM pare yojAmupAsatAm| hantArhantamanAsevya gantAro na paraM padam // 4-29 // hajAro-lAkho varSo sudhI bIjA (zrI arihanta paramAtmAnI upAsanA nahi karanArA) loko yoganI upAsanA kare; topaNa zrI arihantaparamAtmAnI sevA (AjJApAlanAdi svarUpa upAsanA) kyAM vinA teo paramapade javAnA nathI. kAraNa ke paramapadane prApta karavAno jo koI upAya hoya to te ekamAtra zrI arihantaparamAtmAnI upAsanA ja che. e vinA karAtI yoganI upAsanA vastutaH yoganI upAsanA nathI. paraMtu 58)
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenA AbhAsanI ja upAsanA che. bIjA yogIone samyajJAna na hovAthI teo pAramArthika yogane samajI ja zakyA nathI. ane temane samyagdarzana na hovAthI zrI arihanta paramAtmAnA paramatAraka zAsananA paramArthane vAstavika rIte samajI zakatA nathI. mithyAtvamohanIyamanA tIvra vipAko yoganA (bAhyadRSTie yoganA) upAsakone paNa paramapadathI dUra rAkhe che. tenI maMdatA AtmAne paramapadanA pathika banAve che. saMsAranA sukha-duHkha pratyenA tIvra rAga-dveSanAM pariNAmonI tIvratA ghaTe to ja mithyAtvAdinI mandatA thaI zake. ApaNA saunuM sadbhAgya addabhuta che ke svabhAvathI ja zrI arihanta paramAtmAnI upAsanAno ApaNane yoga prApta thayo. e dvArA paramapadano yoga prApta thAya : e mATe ApaNe prayatnazIla banI rahIe. I4-2lA zrI arihantaparamAtmAnA dhyAnathI AtmA paramAtmA bane che te dRSTAntapUrvaka jaNAvAya che - AtmAyamarhato dhyAnAt paramAtmatvamazrute / rasaviddhaM yathA tAnaM svarNatvamadhigacchati // 4-30 // A AtmA zrI arihanta paramAtmAnA dhyAnathI paramAtmapaNuM prApta kare che. rasathI vidha tAMbu jema suvarNapaNuM prApta kare che." - A pramANe trIzamA zlokano artha che. bhAvArtha spaSTa che. zrI vItarAgaparamAtmAe upadezelI paramatAraka mokSasAdhanAnA prAraMbhathI mAMDIne zrI siddhapadanI prApti sudhInI AtmAnI anekavidha avasthAno vicAra karIe to zrI arihanta paramAtmAnA paramatAraka dhyAnanuM svarUpa sArI rIte samajI zakAze. (59
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI arihantaparamAtmAnI paramatAraka AjJAnA pAlanamAM; AtmA potAnI bhUmikA mujaba upayoga rAkhe to krame karIne zrI arihantaparamAtmAnuM dhyAna prApta karI zakaze. potAnI bhUmikA mujaba te te vihita pravRtti karatI vakhate AjJApAlanano je satata upayoga che, te zrA arihantaparamAtmAnuM dhyAnavizeSa che. paramaprakRSTa e dhyAna ja AtmAne paramAtmapaNuM prApta karAve che. mArgAnusaraNa, samyagdarzana, virati ane sAmarthyayoga tema ja zailezI avasthA : A badhAno vicAra karavAthI dhyAnanI prAraMbhaavasthAthI parAkASThA sudhInI sthitino sAmAnya khyAla Avaze. dRSTAntamAM jaNAvelA rasanA sthAne zrI arihantaparamAtmAnuM dhyAna che. AtmA tAMbAnA sthAne che. ane paramAtmapaNuM - e suvarNatvanA sthAne che. tAMbu ja sonuM thAya che tema AtmA ja paramAtmA bane che temAM zrI arihantaparamAtmAnuM dhyAna mukhya kAraNa che...... II4-30nA zrI arihantaparamAtmAnA ja dhyAnathI paramAtmasvarUpanI prApti thAya che : e cokkasa thaye chate je kartavya che te jaNAvAya che - pUjyo'yaM smaraNIyo'yaM sevanIyo'yamAdarAt / asyaiva zAsane bhaktiH kAryA ceccetanA'sti vaH ||4- 31 // zlokArtha sugama che. kahevAnuM tAtparya e che ke zrI vItarAgaparamAtmAnI upAsanAne choDIne bIjo koI ja upAya paramapadanI prApti mATe na hovAthI; paramapadanA prApaka zrI vItarAgaparamAtmA ja mahAna che. buddhAdi koI paNa mahAna nathI. tethI A zrI vItarAgaparamAtmA ja pUjya che, A 60
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramAtmA ja smaraNIya che ane A paramAtmA ja AdarapUrvaka sevanIya che. zrI arihantaparamAtmAnI ja teozrInI paramatAraka AjJA mujaba aSTaprakArI vagere dravyapUjA ane caityavandanAdi svarUpa bhAvapUjA karavI joIe. tema ja dareka dharmAnuSThAnAdi karatI vakhate zrIvItarAgaparamAtmAnI AjJAnuM mukhyapaNe smaraNa karavA dvArA teozrInuM smaraNa karavuM joIe. ane jyAre paNa AjJA mAnavI hoya tyAre zrI vItarAgaparamAtmAnI ja AjJA mAnavA svarUpa teozrInI ja sevA karavI joIe. AthI ja granthakAra paramarSi zlonA uttarArdhathI pharamAve che ke tamArAmAM jo cetanA che to A ja zrIvItarAgaparamAtmAnA zAsanamAM bhakti karavI joIe. arthAt teozrInA ja zAsana(vacana)ne ArAdhavuM joIe. zarIramAM jyAM sudhI cetanA che tyAM sudhI zrIvItarAgaparamAtmAnA zAsananI ArAdhanA sivAya bIju kAMI paNa karavAjevuM nathI. cetanAno ekamAtra upayoga ja e che. zrI tIrthaMkarabhagavAnanuM mahattva samajAyA pachI samajaNanI sArthakatA emAM ja rahI che... I4-31aaaa - bhaktinI upAdeyatAne tenA phaLanA varNanathI jaNAvAya che - sArametanmayA labdhaM zrutAbdheravagAhanAt / bhakti rbhAgavatI bIjaM paramAnandasampadAm // 4-32 // "mRtasamudranuM avagAhana karavAthI mane A sAra-rahasya prApta thayuM che. bhagavAna zrIvItarAgaparamAtmAnI bhakti mokSanuM bIja che.' - A pramANe chellA zlokano artha che. granthakAra paramarSie A zlokamAM cothI batrIzIno sAra varNavyo che. = 61 )
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jinezvara devone choDIne anya koI paNa devamAM mahattva siddha thatuM nathI. mAtra zrI jinezvaradevamAM ja pAramArthika mahattva che. e paNa mAtra bAhya saMpadAne laIne nathI; parantu avisaMvAdI(mokSasvarUpa phaLane prApta karAvanArA) vacanane laIne ja che. A saMsArathI mukta banI paramAnandane prApta karavA mATe zrI tIrthaMkara paramAtmAnA ja vacananI ArAdhanA sivAya bIjo koI ja upAya nathI. bhagavAna zrI tIrthaMkara paramAtmAnI bhakti; paramArthathI to teozrInA paramatAraka vacananI ArAdhanAmAM ja rahelI che. samasta dvAdazAdgInI racanA paramapadanI prAptinA ekamAtra uddezathI thayelI che. mumukSu AtmAone e uddezanI siddhi mATe zrI vItarAgaparamAtmAnI AjJAnI ArAdhanA kaI rIte karavI joIe, tenuM vistArathI emAM varNana che. AvA zrutasamudranuM avagAhana karavAthI je sAra prApta thAya che, tenuM varNana A zlokamAM karyuM che. atte zrI arihantaparamAtmAnI e bhakti karavA dvArA ApaNe paramAnandanA bhoktA banI rahIe e ja eka zubhAbhilASA.... 4-3rA | ti zrIninamahattva-dAviMziT | analpAnativistAramanalpAnatimedhasAm / sAyAtamuphkArAya candraguptena dhImatA // nA vADA, ane
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
_