Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
OLIS
peavalcance ૬ જય સદ્ગુણસાસણ *
દાદાસાહેબ, ભાવનગર. ફોન : ૦૨૭૮-૨૪૨૫૩૨૨
૩૦૦૪૮૪૬.
જં બ કી ૫
૬
TUDIRIGIC PopraccOROBORORDERDORPORADA
સ્ત્ર ઘew D૪ ) ૪ બew Ocજ 0oo
0
0
0
0
A
એક અદભુત મેગેઝીન
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
જી
KA
==
જંબૂદ્વીપમાં શું શું
નિહાળશે? * ૪૭ ફુટ ઊંચા મેરુપર્વત
અને આરસમય જંબુદ્વીપની રચના, * વિશ્વરચના અને ખગોળ
સંબંધી આગમગ્રંથાના મૂળ અવતરણે અને હિન્દી અનુવાદ આલેખેલા આરસના સ્તૂપ, * દરેક બે સ્તૂપની વચ્ચે ખગોળ ભૂગોળની ઊંડી માહિતી
આપતા વિશાળ કદના ભીંત ચિત્રો, * દુનિયાના બધા દેશને સમય બતાવતું સર્વદેશીય
ટાવર-ઘડિયાળ, વિજ્ઞાનિક રચનાઓ દ્વારા ખગોળ ભૂગોળની સત્ય બાબતો સમજાવતું વિજ્ઞાનભવન-(જેનું કામ ચાલુ છે.)
ક્ર દર્શનીય સ્થળે ? * ૧૦ ફુટ ઊંચા બદામી પાષાણના મંગલ તોરણ અને
પરિકર સાથેના પ્રભુ મહાવીર સ્વામીનું જિનાલય. ક ભોંયરામાં શ્રી મનોરથ કલ્પકુમ પાર્શ્વનાથ પ્રભુનું જિનાલય. * શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર આરાધના મંદિર સહિતનું ગુરુમંદિર જેમાં ૫, પૂ.પંપ્રશ્રી અભયસાગરજી મ.
સા.ની પાદુકાઓ બિરાજમાન કરવામાં આવેલ છે, * અષ્ટકોણ-અફલક આકારમાં નિર્માણ પામેલ ભવ્ય
આરાધનાભવન-વ્યાખ્યાન ખંડ,
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
અંગુલિ નિર્દેશ |
નંબો
ભૌતિક સમૃદ્ધિની દિશામાં આશ્ચર્યકારક કહી શકાય તેવી વિશ્વની પ્રગતિ છતાં માનવજીવનમાં સામાન્ય સુખશાંતિની વાત તો બાજુ પર રહી ગઈ છે અને નાની મોટી અનેક વિટંબણાઓ સામાન્ય જનજીવનમાં ઘેર પીડા આપી રહી છે, ત્યારે એમ નથી લાગતું કે મનુષ્યજગત એની મંજિલ ચૂકી ગયું હોય?
ભૌતિક સમૃદ્ધિની ટોચની પ્રાપ્તિમાંથી આપણે ખરેખર શું મેળવવા મથીએ છીએ? એ આપણને ખરેખર મળે છે ખરું? એ મેળવવા જતાં આપણે જીવનના મૂળભૂત આનંદને શા માટે ગુમાવી રહ્યા છીએ? જીવનમાં અવનવી સમસ્યાઓનું સજન આપણે શા માટે કરી રહ્યા છીએ કે જે સમસ્યાઓના ઉકેલને કેઈ માર્ગ પણ આપણી પાસે ના બચે? આપણે. સમસ્યાઓની વિષલત્તાઓને આપણે ચારેબાજુ ગૂંથીને એમાં કેવા ફસાઈ ગયા છીએ?
જ્ઞાનના નામે અજ્ઞાનને પ્રસાર, આગ્ય સેવાના નામે નવા નવા રંગેનું સર્જન, ઉદ્યોગેના નામે જ બેકારી, સગવડના નામે જ અગવડ, વિશાળ મકાને અને બિલ્ડીંગના નામે જ સાંકડી જગ્યાઓમાં કે ઝૂંપડપટ્ટીમાં નિવાસ અથવા ઘરવિહેણી સ્થિતિમાં જીવન, ચંદ્રયાત્રા કે અવકાશી પદાર્થોનાં સંશોધનના નામે શસ્ત્રોનું નિર્માણ અને પ્રગ, શિક્ષણના
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
[ 2 ] નામે જ અશિક્ષિતતા અને કુસંસ્કારોનું નિર્માણ, મનરંજનના નામે મનેભંજન, વેતક્રાંતિની ડેરીઓના નામે પશુઓની કતલ અને શુદ્ધ દૂધ-ઘીને દુકાળ, વૈજ્ઞાનિક સંશોધનના નામે જીવનનાશક વસ્તુઓ અને પદાર્થોનું નિર્માણ, મબલખ ઉત્પાદનના નામે જીવન ઉપયોગી વસ્તુઓની અછત, જીવનને વિકાસ અને પ્રગતિના નામે જીવનને વિનાશ કરે તેવી અને જીવનને અર્ધગતિ તરફ લઈ જાય તેવી પ્રવૃત્તિઓનું અને પરિસ્થિતિનું નિર્માણ આપણે આપણી નજરની સમક્ષ જોતા હોવા છતાં અને પ્રત્યક્ષ અનુભવની વાત હોવા છતાં આંખ મીંચીને જે દિશામાં દોટ મૂકી રહ્યા છીએ તે સાચી દિશા છે કે નહિ તે જોવા-જાણવાની ફુરસદ પણ આપણને રહી નથી.
કેઈ સાદ પાડીને આપણને ક્ષણભર થંભાવી આગળ પાછળ નજર નાખવા કહે તો તે માટેની માનસિક તૈયારી પણ આપણી નથી એ આપણી કેવી કમનસીબી છે?
ખેરજમ્બુદ્વીપ માસિક એનું કામ બરાબર કરશે. ઉપરની પરિસ્થિતિમાં સત્યને સીધે માર્ગ ચીંધવાનું આંગળી ચીંધણાનું નાનકડું પુણ્યકર્મ પૂર્વેના કોઈપણ સમય કરતાં આજે વધારે મહત્વનું બન્યું છે.
આમ તે શ્રી જબૂદ્વીપ વર્ધમાન જૈન પેઢી સાથે સંકળાયેલ શ્રી જબૂદ્વીપ વિજ્ઞાન રીસર્ચ કેન્દ્ર મુખ્યત્વે પ્રાચીન–અવાર્ચન ખગોળશાસ્ત્રના સંશોધનમાં વ્યસ્ત છે. તેમજ વિશ્વને વિનાશના માર્ગેથી પાછા વાળવા ઉપદેશ આપવાનું કામ સંતપુરુષ અને ઉપદેશનું છે, છતાં શ્રી જંબુદ્વીપ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
[૩] વિજ્ઞાન રીસર્ચ કેન્દ્રના સંશોધનને આજની લગભગ તમામ સમસ્યાઓ સાથે સીધે કે આડો સંબંધ છે તેથી સંસ્થાનું મુખપત્ર “જબૂદ્વીપ' માસિક એક સાચા વૈજ્ઞાનિકનું પાત્ર ભજવી વિશ્વ સમક્ષ એવી ચાવીઓ રજૂ કરવા પ્રયત્ન કરશે, જેથી વિશ્વના રહના દરવાજા સહેલાઈથી ખેલી શકાય અને વિશ્વની વર્તમાન સમસ્યાઓના મૂળ સુધી જઈ શકાય. શ્રી જબૂદ્વીપ માસિક ઉપદેશકનું કામ નહિ કરે, એ તે સત્યપૂર્ણ વિગતો અને એમાંના ન્યાયપૂર્ણ તને રજૂ કરવાને નમ્ર પ્રયાસ કરશે.
પરિસ્થિતિને તમામ પાસાઓથી અભ્યાસ કરાવવાના એના પ્રયત્નમાં આકાશ કરતાં સચ્ચાઈ વધારે હશે, તિરસ્કાર કે દ્વેષ નહિ હોય પણ પ્રેમ અને વાત્સલ્ય હશે, કદાગ્રહ કે પૂર્વગ્રહ નહિ હોય પણ વિશાળ અને વ્યાપક દષ્ટિપૂર્વકની ખેલદિલી હશે, સ્વાર્થ કે અહંકાર નહિ હોય પણ સમષ્ટિના હિતને સતત ખ્યાલ અને નમ્રભાવ હશે, આગ્રહ કે વિગ્રહ નહિ હોય પણ મૈત્રીભાવ અને સમભાવ હશે, વિસંવાદિતા કે વિવાદપણું નહિ હોય પણ સંવાદિતા અને સમન્વયની ભૂમિકા હશે.
જબૂદ્વીપ માસિકનું ક્ષેત્ર વિશાળ રહેશે. જીવનના તમામ પાસાઓને સ્પર્શતું વિજ્ઞાન એ રજૂ કરતું રહેશે. જન્મથી મૃત્યુ, બાળઉછેર, લગ્નજીવન કે વૃદ્ધાવસ્થા, કુટુંબજીવન અને સમાજજીવન, સ્ત્રી અને પુરુષ વચ્ચેને પ્રાકૃતિક ભેદ, મંદિરની સંસ્કૃતિ, પ્રાચીન સંસ્કૃતિના પાયાના મૂલ્ય, રાજ્ય વ્યવસ્થા
અને વૈશ્વિક રાજકારણ, શિક્ષણ અને સલામતી, ખેતી, ઉદ્યોગ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
[ ૪ ]
અને વ્યાપાર; આરેાગ્ય અને તે માટેની વિવિધ પદ્ધતિઓ, અણુ-પરમાણુ અને ભૌતિક વિજ્ઞાનના સંશાધના, અધ્યાત્મશાસ્ત્ર, વિશ્વની અભૂતપૂર્વ ઘટનાઓ, વિશ્વના અભૂતપૂર્વ પદાર્થો અને સ્થાના, સંગીત, ચિત્ર અને નૃત્ય જેવી લલિતકળાએ અને શિલ્પ સ્થાપત્યની વિવિધ કળાઓ, ગ્રામ્ય અને શહેરી જીવન, પૂર્વાંની સંસ્કૃતિ અને પશ્ચિમ પદ્ધતિનું જીવન—આ અધા વિષયા ઉપર ઉપયેગી જ્ઞાન કે માહિતી આપવા કરતાં ય આ માસિકના વધુ પ્રયત્ન તે। આ બધી ય બાબતેામાં કયાં કઈ રીતે કેવા વૈજ્ઞાનિક રહસ્યા ગૂંથાયેલા છે તે ખતાવાના રહેશે. જીવનની પ્રત્યેક બાબતાના ગૂઢ વિજ્ઞાનને સ્પર્શતી તથ્યપૂર્ણ અને ન્યાયપૂર્ણ વિગતાની સાથે સાથે આ માસિક ગાળવિજ્ઞાન અને ભૂગાળવિજ્ઞાની દુનિયામાં પણ વાચકને
લઈ જશે.
વાર્તા, કથા, સંવાદ, રસપ્રદ ટૂચકાઓ, કયારેક કાવ્યદૂહા—ગઝલ કે ગીતા, પ્રશ્નોત્તરી, રસપ્રદ લેખા અને ચર્ચા લેખા, સમાચાર વિભાગ અને વિવિધ રસપ્રદ વિભાગેાથી વૈવિધ્ય અને રસની જાળવણી એ અમારો મુખ્ય પ્રયાસ રહેશે. બાળકોને રસ પડે તેવા રમતિયાળ વિભાગની સાથે આકૃતિઓ અને ચિત્રાને પણ સ્થાન ખરું જ.
આપને થોડી ઝલક તા હવે પછીના પાનાઓમાંથી જ મળી રહેશે.
'તમાં એટલું જ કહેવાનું કે ‘ જ ખૂદ્દીપ' માસિકના માધ્યમથી આપણે જીવન સાફલ્યની વધુમાં વધુ નજીક આવીએ એ જ પરમ કૃપાળુ પરમાત્માને પ્રાથના. சு
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
*
[ પ ] મંદિરની સંસ્કૃતિ
યુરોપિયને સૌ પ્રથમ વખત ભારત આવ્યા ત્યારે તેઓ આ દેશને બાવાઓ (સંન્યાસીઓ)ના દેશ તરીકે અને દેવળ (મંદિર)ના દેશ તરીકે ઓળખવા લાગ્યા. મંદિરની સંસ્કૃતિને અદ્ભુત ખજાને આ દેશની ધરતી ઉપર કે અભૂતપૂર્વ રીતે છવાઈ ગયેલું છે?
જે મંદિરના શિલ્પ સ્થાપત્યને નીહાળવા પરદેશીઓ ગાંડા ઘેલા બનીને અહીં દોડી આવે છે એ મંદિરના નિર્માતાઓ અને પૂજકે બિલકુલ ગાંડા ઘેલા ન હતા, બલ્ક સાચા વૈજ્ઞાનિક હતા. આજે એ વિજ્ઞાન ઘણું ખરું લુપ્ત બન્યું છે, છતાં ય મંદિરે અને એનું સ્થાપત્ય, એની સાથે સંકળાયેલા પૂજા-ભક્તિ અને વિધિવિધાનથી ભરેલા ક્રિયાકાંડમાં જે અદ્દભૂત વૈજ્ઞાનિક ખજાને ભર્યો છે તેને પરિચય આ વિભાગ દ્વારા કરાવવામાં આવશે. ક્રિયાકાંડે અને વિધવિધાનનું કરવામાં આવેલું આયેાજન સહેજ પણ નિરર્થક નહિ હોવાની પ્રતીતિ એનાથી થશે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઘંટનાદ!
ટન ટનાટન...અન..અન... અન... આત્માને સદા જાગ્રત રાખવાનું કામ ઘંટને રણકાર પૂરી મધુરતાથી કરે છે. જ્ઞાનના નામે અજ્ઞાનની દિશામાં આપણી દેટના કારણે જીવનના તમામ ક્ષેત્રે દુઃખ, વેદના અને ત્રાસને અનુભવ કરનાર
અને હ રn આપણને કણ અજ્ઞાનતા ભરી નિદ્રામાંથી ઊઠાડશે ?
એ કામ આપણે ઘંટના મધુર નાદને ઍપીએ તે !
De
સ્વસ્તિક સ્વસ્તિક એ સતત ઘૂમતા ફરતા ગતિમય ચક્રનું પ્રતીક છે. એને સંબંધ અધ્યાત્મ જગત સાથે છે. જન્મ, જીવન
અને મૃત્યુના ચક્રની સતત ગતિમાં જકડાયેલા જગતના પામર આત્માને આ ચક્રમાંથી બહાર નિકળવાને માર્ગ આધ્યાત્મ વિજ્ઞાનમાં ખૂબ સરસ રીતે દર્શાવવામાં આવે છે, એવા અધ્યાત્મ વિજ્ઞાનના મહાન રહનું ઉદ્દઘાટન “સ્વસ્તિક” વિભાગમાં કરવામાં આવશે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
અવ્યવસ્થિત થતા જગતને વ્યવસ્થિત રાખવા
[0]
ધર્મચક્ર સદાય ફરતું જ રહે છે. એ ચક્રના એ
કરુણાના સંદેશ વિશ્વમાં પ્રસરાવતું આ ધર્મચક્ર વિશ્વની તમામ બાબતે
સાથે એકદમ
સીધે
મહાન લક્ષણા છે. સત્ત્વ અને કરુણા. સત્ત્વ અને
સંબધ ધરાવે છે. એના વિના ન વિશ્વ' સ’ચાલન શકય છે અને ન વૈશ્વિક વ્યવસ્થાઓનુ સર્જન કે સ'રક્ષણ શકય છે. મૂળભૂત અને મહત્ત્વના સંબધથી માહિતગાર થવાની અનિવાયૅ જરૂરિયાત આપણે નકારીશું તે આપણા જીવનના જ વિકાસ સૌ પ્રથમ તે અટકી પડશે, એ દુર્ભાગ્યથી આપણે બચીએ! સત્વ અને કરુણાને જીવનમાં અપનાવી વિશ્વવ્યવસ્થાની જાળવણીમાં આપણા અમૂલ્ય ફાળા આપીએ.
ધ
ચ
ૐ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
vi
-
Y
ગૂંથેલી માળા
વિખરાયેલ ફૂલને એક માળામાં ગૂંથી લઈ એ તે એ કેવું ભી ઊઠે છે!
ઇતિહાસ હોય કે ભૂગોળ હાય, વિજ્ઞાન હેાય કે જ્ઞાનની વિવિધ શાખાઓ હેય; આજે કુલે વિખરાઈ ગયા છે જેની માળા ગૂંથવાની ખાસ આવશ્યકતા છે. ચક્કસ ક્રમમાં પુપનું ગૂથનકાર્ય સહેલું તો નથી જ, પણ સત્યને–પૂર્ણ સત્યને પામવાના પ્રયત્નમાં પ્રથમ કર્તવ્ય તે આ જ બની રહે છે.
જ્ઞાનની વિવિધ શાખાઓની ખૂટતી કડીઓને શેધી કમબદ્ધ ગૂંથનને પ્રામાણિક પ્રયાસ આ વિભાગ દ્વારા કરવામાં આવશે.
કે, “ ( C૯ (
૯૯ ૯૯૯૯૯૯૯૯૯૯
શાંતિદૂત
finiiiiiiiiiialllllllllivalMilliminium
વિશ્વ હંમેશા શાંતિ ઝંખે છે, પણ આજે કદાચ આપણું જાણીતું વિશ્વ સૌથી વધારે અશાંત છે. એ અશાંતિને દૂર કરવાના પ્રેરણામય ઉપાય બતાવવા અને અશાંતિના કારણે તરફ ધ્યાન દેરી એ કારણે હટાવવા પ્રયાસમાં સહાયભૂત થવા “શાંતિદૂત” જરૂર પિતાનાથી બનતું કરશે. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
: :
: :
ખગોળ ભૂગોળની દુનિયા પૃથ્વી ગોળ છે અને ફરતી છે એવા આધુનિક ખગળવિજ્ઞાનના મંતવ્યો કેટલા અંશે સત્ય છે કે અસત્ય છે તેને નિર્ણય કરવામાં આ વિભાગ સહાયભૂત બનશે. જેમાં વિશ્વના ખગોળ-ભૂગોળ વિજ્ઞાનના જુદા જુદા મતેની માહિતી ઉપરાંત અભ્યાસ પૂર્ણ અને સંશોધનાત્મક લેખે અને નિબંધોને સમાવેશ કરવામાં આવશે. prescenceaune coacanzar
પૃથ્વીના ગોળામાં સ્વર્ગ-નરક કયાં છે એવા છે હું કોલેજિયન યુવાનના પ્રશ્નના પરિણામે નાગપુરમાં હું
પ. પૂ. ૫, પ્ર, શ્રી અભયસાગરજી ગણિવર્યશ્રીએ ખગોળ-ભૂગોળનું સંશોધન શરૂ કર્યું. કપડવંજ, ઉંઝા, મહેસાણા, પાટણ, ચાણસ્મા વગેરે ક્ષેત્રમાં દિ તેઓશ્રીએ વર્ષો સુધી સંશોધન કર્યું. Joacanascascanceroad
૯૮૪ ૦૪ ૦૦૪
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Batasaccioosobozom
Govoricordonboscope
જીવનના આંગણે જેને પણ આવકાર આપીએ એ આપણે દુશમન તે નથી ને! એટલી ખાત્રી તે જરૂર કરવી જોઈએ. વળી મિત્ર કે હિતસ્વીના રૂપમાં એ આપણે ઘાતક તે નથી ને! એ પણ આપણે જાણવું જ જોઈએ.
જીવનના આંગણે કશાને પણ આવકારતા પહેલા આંગણાને આવકાર” વિભાગ જરૂર વાંચજો.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
માર પિચ્છ
[ ૧૧ ]
મેારનું પીંછુ સુંદરતા ને
આહલાદક ખજાના જ માત્ર નથી; જેપી છે. માર રિળ
યામણેા લાગે છે એ પીછે જગત પણ સેહામણું બની શકે એવી અદ્ભુત શક્તિ કે જે પવિત્રતાને જગવવાનું કામ કરે છે, એ એનામાં છે.
thr
01.
આવા સૌદર્ય અને પવિત્રતાના ખજાનામાંથી રોજ એક એક પિચ્છ અહીં આલેખાતું જશે.
હંસા ચરા મેાતી
ચાર
'સ અને બગલા, એ બન્નેના રંગ તે સરખા છે, પણ એક ચરે છે મેાતીના ચારા ને બીજો માછલીનું ભક્ષણ કરે છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
આપણે આપણા આતમ હુંસ માટે સાચા મોતી ચાર શોધવાનું કામ કરીશું? આ વિભાગ જરૂર એ માટે મદદરૂપ બનશે.
www.umaragyanbhandar.com
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
[ ૧૨ ] કમળ પુષ્પની પાંદડીઓ
કમળનું કમળ પુષ્પ સુંદરતા અને સુગંધને સુભગ સમન્વય છે. એની પાંદડીઓ છૂટી પડી જાય તે પાછી જોડી શકાતી નથી, પણ એ પાંદડીએની સુંદરતા અને સુગંધબેયને માણું તો શકાય છે.
આવે, આવી છૂટી પડેલી પાંદડીઓને એ જેમ છે તેમજ અનુભવીએ.
અન્ય વિભાગે ઉપરાંત “ તના ઝબકાર”, કુલવેલ, “નમસ્કાર”, અરે!” જેવા અન્ય વિવિધ વિભાગોથી સભર જબૂદ્વીપ માસિકનું આજીવન લવાજમ રૂ. ૨૦૧ ભરી આજે જ ગ્રાહક બને..
જબૂદ્વીપ” પાલીતાણા-૩૬૪ ૨૭૦
'
કે
:
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
RIGGGGGGGERS GIGENEFITFIGGGGGGB2િ3
શ્રી “જંબુદ્વીપ' માસિક આજીવન સભ્યપદ લવાજમ– રૂ. ૨૦૧-૦૦ UTI ત્રિવાર્ષિક સભ્યપદ લવાજમ રૂ. ૬૦-૦૦
વાર્ષિક સભ્યપદ લવાજમ રૂ. ૨૫-૦૦ લવાજમ મનીઓર્ડરથી મોકલવા વિનંતી
લવાજમ મેકલવાનું સ્થળ “જંબુદ્વીપ” માસિક
પાલીતાણા-૩૬૪૨૭૦ પ્રકાશક : શ્રી જબૂદ્વીપ વર્ધમાન પેઢીની સહ સંસ્થા
શ્રી જબૂદ્વીપ વિજ્ઞાન રીસર્ચ કેન્દ્ર
પાલીતાણા-૩૬૪૨૭૦ ફેન. C/o ૨૩૦૭ અત્યાર સુધીમાં લવાજમ ભરી ગ્રાહક બનેલા માનવંતા સભ્યોને
જણાવવાનું કે જબૂદ્વીપ માસિક ખાસ મહત્વના કારણેસર જૂન-૧૯૧થી શરૂ થશે. આપની ગ્રાહક
તરીકેની શરૂઆત ત્યારથી ગણાશે. જૂન ૧૯૧ને અંક [, પ્રથમ અંક ગણાશે અને ત્યાર પછી દર મહિનાની U]
પહેલી તારીખે અંક બહાર પડશે.'
GિGGGGGGRRIGENEGelGEGEGElGRIHEIGHEE
GિEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી જંબદ્વીપ વર્ધમાન જૈન પેઢી
પાલીતાણ-૩૬૪૨૭૦ ફેન : ર૩૦૭
શ્રી જબૂદ્વીપ વિજ્ઞાન રીસર્ચ કેન્દ્ર જેની સાથે સંકળાયેલ છે તે ઉપર જણાવેલી સંસ્થા દ્વારા ખગોળ-ભૂગોળ અને પ્રાચીન સંસ્કૃતિ બાબતે બહાર પડેલા પુસ્તકોની યાદી નીચે મુજબ છે જેમાં X ની નિશાની કરેલા પુસ્તક પ્રાપ્ય નથી. બાકીના પુસ્તકની કિંમત જણાવેલ છે. રૂ. ૧૦૦ કે તેથી વધુ કિંમતના પુસ્તક ખરીદનારને ૧૫ % કમીશન આપવામાં આવશે. ગુજરાતી પુસ્તકો
કિંમત તત્વજ્ઞાન મારિકા ભાગ-૧ થી ૫
૭૫-૦૦ » » ભાગ-૧
૧૫-૦૦ ભાગ-૨
૧૫-૦૦ ભાગ-૩
૧પ-૦૦ ભાગ-૪
૧૫-૦૦ તત્વજ્ઞાન અમેરિકા ચિત્રાવલી
૧૫-૦૦ જબૂદ્વીપ ભાગ-૧
૨૦-૦૦ » » –૨
૨૦-૦૦ » » –૩
૨૫-૦૦ » -૪
૨૫-૦૦ સત્ય શું ?
૫-૦૦ વિજ્ઞાન એક વિમર્શ
૫-૦૦ એપલેની ચન્દ્ર યાત્રાનું રહસ્ય
૭-૦૦ મંગલ સંદેશા
૪-૦૦ વિશ્વમાં આપણે કયાં?
૨-૫૦
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
[ १५ ]
भूगोज-भगोज - साहित्य ज्योत ભૂ-ગોળ ભ્રમ ભાંજની આપણી પૃથ્વી
X शु मे अरु डुशे ? × પૃથ્વી ખરેખર ગોળ નથી.
X आगु शु उहे छे ?
× વિચાર વિદ્વાનેાની સેવામાં × વિશ્વના આકાર પ્રશ્નોત્તરી.
× પૃથ્વીના આકાર નિણૅય.
× શું પૃથ્વી ખરેખર કરે છે? X पोझो ११ यां उतयु ? X प्रश्नावली.
हिन्दी पुस्तको
सत्य शोध यात्रा
ऐपोलोकी चन्द्रयात्रा
क्या ऐपोलो चाँद पर पहुँचा
पृथ्वी कैसी ?
कौन क्या कहता है ? तत्त्वज्ञान स्मारिका
क्या यह सच होगा ?
x क्या पृथ्वीका आकार गोल है ?
x पृथ्वी की आकार एक समस्या
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
२-५०
२-००
२-००
किंमत
५-००
५-००
२-००
३-००
३-००
१५-००
५-००
x भूगोल - विज्ञान - समीक्षा x सोचो और समझो
www.umaragyanbhandar.com
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
[ ૧૮ ]
X
x पृथ्वीकी गति एक समस्या x प्रगति-परिचय-सम्मतियाँ ૪ કમાલ.
English Books Does the Earth Really Rotate.
1–50 Tatvaguan Smarika
15-00 * A Questionnaire X A Review of the Earth-Shape. x What othere say? * Does the Earth Round ?
संस्कृत पुस्तक ૪ વિજ્ઞાન-વિમર. * મૂઢિ-ત્રમ-મંત્રની (શ્નોત્રદ્ધ) x सत्य शोध यात्रा।
X
X
\D6EIGIGGESTIESI]lGIFG]EGE
પેટ્રન બનેલા મહાનુભાવો
ક્ર શ્રી મહેન્દ્રભાઈ (જાપાનવાળા) ૪ શ્રી છગનલાલ ડાહ્યાભાઈ (કેદરામવાળા)
શ્રી અમથાલાલ કાળીદાસ (કરામડી) * શ્રી બી. અરુણકુમાર 25252SPS252525525S Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
26EGEG SAGHESE
AિGHESHGHEE
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
જંબુદ્વીપ સંકુલ તરફ એક નજર
પ. પૂ. પં. પ્ર. શ્રી અભયસાગરજી ગણિવર્યના અથાગ પરિશ્રમ અને વ્યાપક જ્ઞાનદષ્ટિના પરિપાકરૂપે પૃથ્વી ગોળ નથી, ફરતી નથી, એપેલે ચન્દ્ર ઉપર ગયું નથી, વગેરે ખગોળ-ભૂગોળના સંશાધનાથે અને પ્રસારાર્થે શ્રી જબૂદ્વીપ વર્ધમાન જૈન પેઢીની સ્થાપના થઈ. જેની સાથે જ તીર્થાધિપતિ શ્રી વીરપ્રભુ અને પરમ પુરુષાદાનીય શ્રી કલ્પદ્રમ પાર્વપ્રભુના જિનાલયે, જમ્બુદ્વીપનું વિરાટ કદનું મેડલ, પ્રાચીન અને અર્વાચીન ગ્રંથી સમૃદ્ધ જ્ઞાનભંડાર, ઉપાશ્રય, વિજ્ઞાનભવન વગેરેનું પણ નિર્માણ થયું અને તેની સાથે વિવિધ પુસ્તક અને સાહિત્યના પ્રકાશનની પ્રવૃત્તિ પણ થતી રહી છે.
હાલ પ. પૂ. પં. પ્ર. શ્રી અભયસાગરજી મ. સા.ના પ્રથમ શિષ્ય પ. પૂ. પં. પ્ર. શ્રી અશેકસાગરજી મ. સા.ની પ્રેરણા અને માર્ગદર્શનપૂર્વક જબૂદ્વીપ સંકુલમાં વિવિધ નવા આયેાજને તથા પ્રવૃત્તિઓ આકાર લઈ રહેલ છે. નવા આયેાજનેમાં અષ્ટકોણીય-અષ્ટફલક ધરાવતે વિશાળ ખંડપ્રમાણ ઉપાશ્રય (આરાધના ભવન), નવકાર મંદિર (જ્યાં ભાવિક ભૂગર્ભમાં નમસ્કાર મહામંત્રને જાપ આરાધી શકે તેવી સુંદર વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે.) તથા તેની સાથે જોડાયેલું ગુરુમંદિર (જ્યાં પૂ. અભયસાગર મ. સા.ની પાદુકા પ્રતિષ્ઠિત કરવામાં આવી છે અને નમસ્કાર મહામંત્રના વિવિધ પટ તથા પૂ. અભયસાગરજી મ. સા.ના જીવનસંસ્મરણરૂપ તેઓના સંયમ જીવનના ઉપકરણે ગોઠવવામાં આવનાર છે તેનું નિર્માણ કરવામાં આવ્યું છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
[૧૮]
તાજેતરમાં શ્રી જબૂદ્વીપ વિજ્ઞાન રીસર્ચ કેન્દ્રની સ્થાપના કરવામાં છે જેમાં પ. પૂ. પં. પ્ર. શ્રી અભયસાગરજી મ. સા.ના ખગોળ-ભૂગોળના સંશોધન કાર્યને આગળ ધપાવવાનું કામ ખગોળ–ભૂગોળના સંશોધક નિષ્ણાત શ્રી રમણલાલ બબાભાઈ શાહ જેન ભૂગોળવાળાના સુપુત્ર શ્રી જયેન્દ્રભાઈ શાહ કરી રહ્યા છે, જેઓએ આ વિષયમાં ઊંડું અધ્યયન કરેલ છે.
જબૂદ્વીપ સંકુલનો ભવ્ય દરવાજો તથા તળેટી રોડથી જંબૂઢીપ તરફ જવાના માર્ગ ઉપર શ્રી કેસરીયાજી જિનાલયની સામે “શ્રી જબૂદ્વીપ' નામને વિશાળ કમાનવાળા ભવ્ય દરવાજે બનાવવાનું કાર્ય ચાલુ થઈ ગયેલ છે.
વિજ્ઞાન ભવનનું સમારકામ ચાલુ છે જે પૂરું થતાં વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિના મેડેલ અને એક્ઝીબીટ ગોઠવી તેમાં એક ભવ્ય પ્રદર્શન ગોઠવવામાં આવનાર છે.
તળેટી રોડ પરથી સીધું શ્રી જબૂદ્વીપ સંકુલમાં જઈ શકાય તે માટે ભાતાખાતામાંથી ૬ ફુટ પહેળે અવરજવરને માર્ગ બનાવવાની મંજૂરી શેઠ આણંદજી કલ્યાણજીની પેઢી તરફ મળી છે. તળેટી રોડના શ્રી કેસરીયાજી જિનાલયની સામે બનાવેલા ભવ્ય દરવાજાથી શ્રી જંબુદ્વીપ સંકુલ સુધી પાકી સડક બનાવવા મંજૂરી મેળવવાની કાર્યવાહી ચાલુ છે.
વિશાળ કદનું ચૌદ રાજલેકનું મેડેલ પ્લેનેટોરીયમ અને વિશાળ સાયન્ટીફીક એકઝીબીશન વગેરે શ્રી અંબુદ્વીપ સંકુલની ભાવિ જનાઓ છે.
-
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
[ ૧૮ ] શ્રી જંબૂદ્વીપ વિજ્ઞાન રીસર્ચ કેન્દ્ર
પેટન યેજના :
શ્રી જબૂદ્વીપ વર્ધમાન જૈન પેઢી સાથે સંકળાયેલ આ સંસ્થાની સ્થાપના વિશ્વના ખગોળ અને ભૂગોળ વિષયમાં ઊંડું સંશોધન કાર્ય કરવા માટે કરવામાં આવી છે. આવકવેરા માફીનું ૮૦ જીનું પ્રમાણપત્ર પણ મળી ચૂકયું છે. આ સંસ્થામાં ૫૧૦૦૦ રૂ. નું દાન આપનાર દાતા સંસ્થાના પેટ્રન બની શકે છે. આવા મહાન ભાગ્યશાળી આત્માઓ કે જેઓએ સંસ્થાના પાયાના વિકાસ માટે આવું ઉત્તમ દાન આપેલ છે અને સંસ્થાના પેટ્રન બનેલ છે તેમની નામાવલી અત્રે મૂકેલ છે.
* શ્રી જબૂદ્વીપ સંકુલમાં જિનાલય અને જંબુદ્વીપ મેડલની આગળના ખુલ્લા ચેકમાં ગોળાકાર ઉદ્યાનની મધ્યમાં ગોઠવાયેલા સ્તૂપ ઉપર પેટ્રન સભ્યોના નામે મૂકવામાં આવશે.
આ ઉપરાંત ચૌદ રાજલેક ભાવનના નિર્માણ કાર્યમાં રૂ. ૧૧૦૦૧ આપનાર દાતાઓના નામની યાદી ચૌદ રાજલક ભવન ઉપર મૂકવામાં આવશે.
ટૂંક સમયમાં ક્રમશઃ પ્રગટ થશે
ખગોળ-ભૂગોળ વિષય પર ૬ થી વધુ વિભાગો (શ્રેણીમાં ૬૦થી વધુ પુસ્તકે ચેડા સમય બાદ ક્રમશઃ પ્રગટ થશે. જેના સૂચિત નામની યાદી આ મુજબ છે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
[ ૨૦ ]
વિભાગ-૧ મોતી–૧ આધુનિક ખગોળ વિજ્ઞાનની ધરી. મોતી-૨ આધુનિક ખગોળ વિજ્ઞાન-અનિણત અવસ્થામાં મેતી- ૩ આધુનિક ખગોળ વિજ્ઞાનની ફેરફૂદરડી મોતી-૪ આધુનિક ખગોળ વિજ્ઞાનના વિરોધમાં દુનિયાને
વિવિધ વર્ગ. મોતીપ પ્રાચીન અને અર્વાચીન વિજ્ઞાન મોતી-૬ ખેડંગાતા ખગોળ વિજ્ઞાનને પ્રાચીન જ્ઞાનના ખભાનો ટેકે મોતી–૭ ખગોળ વિજ્ઞાન સામેના આશ્ચર્ય ચિહ્ન મતી-૮ આધુનિક ખગોળ વિજ્ઞાન સામે પાયાના પ્રશ્નો મોતી-૯ અગોચર સ્થાને અને અગોચર બનાવે.
વિભાગ-૨ મેતી–૧ અન્ય પ્રજાઃ ધર્મ : સંસ્કૃતિ નાશમાં યુપીય પ્રજા. ,, -૨ આધુનિક વિજ્ઞાનઃ રાજકીય અને યુદ્ધકીય ઉપગ. ,, –૩ અવકાશ વિજ્ઞાનના રહસ્યમય સંકેતે.
-૪ અવકાશ વિજ્ઞાન પાછળની કપટ લીલાઓ. -૫ ચંદ્રયાત્રા-એક રાજકીય કાવતરું?
વિભાગ-૩ મેતી-૧ ઉત્પત્તિ
-૨ ઉત્ક્રાંતિ કે અવક્રાંતિ. ક -૩ પૃથ્વી–આકાર, ગતિ અને ગુરુત્વાકર્ષણ. – ઝેટેટીક એસ્ટોમી.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
[ ૨૧ ] મેતી૫ પૃથ્વીને આકાર-કેવળ કલ્પના. y -૬ જે પૃથ્વી ગોળ હોય છે ! ,, -૭ ગતિઃ–પૃથ્વી, સૂર્ય, વાતાવરણ, ધ્રુવ અને સપ્તર્ષિ. છ -૮ ચન્દ્ર પર પ્રકાશિત નથી. મેતી-૯ ચન્દ્રગતિ, ચન્દ્રકળા ? અમાસ અને પુનમ. » –૧૦ ગ્રહણ–ચન્દ્ર અને સૂર્ય.
-૧૧ ગુરુત્વાકર્ષણ અને પૃથ્વી-ચન્દ્રનું વાતાવરણ. –૧૨ સૂર્યને પ્રકાશ અને પૃથ્વીને ઉજાશ.
-૧૩ ભરતી એટ » –૧૪ અવકાશની ખુલતી બારી.
-૧૫ નિરર્થક અને તથ્યહીન ચન્દ્રયાત્રા. -૧૬ કૃત્રિમ ઉપગ્રહો-પરિભ્રમણ અને અન્ય ગ્રહોની યાત્રા.
વિભાગ-૪ મતી-૧ ૧૪ રાજક–તિર્કીલેક અને અઢીદ્વીપ (મનુષ્યલેક) છે – જબૂદ્વીપ, ભરતક્ષેત્ર, સૂર્ય-ચન્દ્રાદિ વ્યવસ્થા. ,, -૩ યેજનના માપ. ,, -૪ ભરતક્ષેત્ર અને જાણીતું વિશ્વ સ્થાન અને રચના. , ૫ ચન્દ્રકળા-ગ્રહણ-ભરતી ઓટ-શાસ્ત્રીય આધાર.
વિભાગ-૫ મતી–૧ આધુનિક વિજ્ઞાન ધર્મશાની દિશામાં
-૨ આયુર્વેદ અને એલેપથી. ,, -૩ રૂઢિઓના રહસ્ય.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
[ ૨૨ ] મેતી-૪ પુર્વજન્મ : પુનર્જન્મ. કે -૫ આત્મા, કર્મ અને વિવ.
વિભાગ-૬ મેતી–૧ સાપેક્ષવાદ , -૨ દષ્ટિભેદ , -૩ ક્ષેત્રના પ્રણેતા , – સત્યના ટંકારના સાથીદારે છે -૫ વિજ્ઞાનવાદીઓના સંતેષમાં
-૬ જિજ્ઞાસુઓની મુંઝવણના ઉકેલ છે –૭ પ્રશ્નાર્થ ચિહ્નો » –૮ સંદર્ભ સૂચિ. Rescarcacocacorcoraco.ca શ્રી જબૂદ્વીપ વિજ્ઞાન રીસર્ચ કેન્દ્ર
પ. પૂ. પં. પ્ર. શ્રી અભયસાગરજી ગણિવર્ય. શ્રીએ શરૂ કરેલ ખગોળ-ભૂગોળના સંશાધનકાર્યને આગળ ધપાવવા માટે ટૂંક સમય પહેલાં જ
સ્થાપના કરવામાં આવી છે તે શ્રી જબૂદ્વીપ છે. વિજ્ઞાન રીસચ કેન્દ્રને ૮૦જીનું આવકવેરા માફી 8
પત્ર મળી ગયેલ છે. આ સંસ્થાને તન, મન, 6 ધનથી સહકાર આપવા હાર્દક નિમંત્રણ છે. 6 croccavacacacoccard
cocacoce:
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
જૈન ખગાળ ભૂગાળ તથા પ્રાચીન સંસ્કૃતિ વિષય ઉપર શિબિરા અને પ્રવચના ગોઠવા
જૈન ખગાળ ભૂંગાળ અને શ્રી જમૂઢીપ વિજ્ઞાન રીસર્ચ કેન્દ્રના સાધન વિશે માહિતી પ્રાપ્ત કરવા માટે આપના ગામમાં, સંઘમાં પ્રવચના ગેાઠવવા માટે તથા ટૂંકા સમયગાળાની શિબિરો અને ચર્ચાસભાએ ગાઠવવા માટે શ્રી જ મૂઠ્ઠીપ વિજ્ઞાન રીસ` કેન્દ્રના પત્રથી કે રૂબરૂ સપ કરો.
પૃથ્વી ગાળ નથી, ફરતી નથી, એપાલા ચન્દ્ર ઉપર ગયું નથી, ગ્રહણ તથા ચન્દ્રકળાઓ વગેરે અનેકવિધ ખાતા તથા ભારતીય પ્રાચીન સંસ્કૃતિના રહસ્યાની રસપ્રદ વિગત જાણવા કાર્યક્રમ ગાઠવવા શ્રી જમૃદ્વીપ વિજ્ઞાન રીસ કેન્દ્ર પાલીતાણા-૩૬૪૨૭૦ ના સંપર્ક કરો.
આશીર્વાદ
પ. પૂ. ગચ્છાધિપતિ આચાર્યદેવ શ્રી દનસાગરસૂરીશ્વરજી આદિ આચાય ભગવાના મહાન આશીર્વાદ અમને આ મહાન કાર્યની સફળતા માટે પ્રાપ્ત થયા છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
કર ચૌદ લોક પ્રક
निकायन
का श
आOAT रातार
सरप्तार घy:कादिष्ट
अ
नन
56 माहेन्द्र ऐश
- लो
का
(रमा परम
रल
राशि
लो
बालस
का काश
पंक
भ
मा माताजा
___
जैन दर्शन के अनुसार लोक रचरुप ,
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી જંબુદ્વીપ સંકુલના પ્રાંગણમાં ટૂંક સમયમાં આકાર લેશે એક અદ્દભુત ઇમારત
ચૌદ રાજલોક દુનિયાની અજાયબી રૂપ ૭૨ ફુટ ઊંચી આ ઇમારત મોક્ષ, દેવલોક (સ્વર્ગ), પૃથ્વી અને મનુષ્ય લોક તથા નકલોકનું તાદૃશ્ય દર્શન કરાવશે. આ ઇમારતનો આકાર સામેના પાના પર દર્શાવેલા ચિત્ર જેવો જ બનાવવામાં આવશે.
અદ્દભુત પ્લેનેટોરીયમ ૧૪ રાજલોકના ભૂગર્ભમાં ૩૬ ફુટ પહોળા હેલમાં સૂય, ચન્દ્ર, ગ્રહ, તારા, નક્ષત્ર વગેરેની ગતિ, સ્થિતિ, રાત દિવસ અને ઋતુઓની વ્યવસ્થા સહિત અદ્દભુત આકાશદર્શન કરાવતા લેનેટોરીયમની રચના ગોઠવવામાં આવશે,
સાયન્ટીફીક એકઝીબીશન પ્લેનેટોરીયમની ચારે બાજુ ફરતી ૧૮ ફુટ પહોળી ગેલેરીમાં સાયન્ટીફીક એકઝીબીટ્સ ગોઠવી એક કાયમી એકઝીબીશન ગોઠવવામાં આવશે. ૧
૦૦૦૦ % હાલ જંબુદ્વીપ રચનાખંડમાં માહિતી હું દર્શનનો રેજનો સમય રાત્રિના
૭-૦૦ થી ૮-૦૦ વાગ્યાનો છે. ૦૪૦૪૦૪૦૦૪૦૪૦૪૦૪૦
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ III alchbllo Rhહ અરે આધુનિક વિજ્ઞાનના ઉદ્દભવ તત્ત્વજ્ઞાને ફુગ એ વનસ્પતિકાય છે ફેગ એ અનંતકાય પ્રકારનો ! પ્રકાર એ વનસ્પતિકાયના જી વાત બહુ સ્પષ્ટ પણે જૈનશાસ્ત્રકારોએ જણાવી છે. આપણું" પ્રાચીન વિજ્ઞાન આજના વિજ્ઞાન કરતાં કેટલું આગળ છે. એને કેવો અદ્ભુત પૂરાવો ! લવાજમ આજીવન સભ્યપદ રૂ. 201 ત્રિવાર્ષિક સભ્યપદ રૂ. 60 વાર્ષિક સભ્યપદે રૂ. 25 ancorusca લવાજમ મનીઓર્ડ થી મોકલવા વિનંતી ગ્રાહક નંબર covoace લવાજમ, લેખ તથા પ્રશ્નો ? To મોકલવાનું તથા પત્રવ્યવહારનું કાયમી સરનામું 'ત્રી સંપાદક : જયેન્દ્ર 2, શાહુ, જબૂઢીપ, પાલીતાણા-૩ ૬૪ર 70 covoaca cococacola આપના ગ્રાહુક ન કર નાંધી લેશો. Corovocavacoa desa a Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com