Book Title: Avantisukumal Charitram
Author(s): Shubhshil Gani
Publisher: Hiralal Hansraj Pandit
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600408/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OEBEESO 08989898989898802009 // zrIjinAya namaH // (zrIzubhazIlagaNiviracitaM) // zrIavaMtIsukumAlacaritram / / (dvitIyAvRttiH) chapAvI prasiddha karanAra paNDita hIrAlAla haMsarAja (jAmanagaravALA) kiMmata. ru. 0-8-0 vIra saMvat 2459 vikrama saMvat 1989 DECESSESEGISSISISCESSIEND Page #2 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PEECSS-64- // 1 // HzrIjinAya nmH|| avaMtI0 caritrama ||shrii cAritravijayagurubhyo nmH|| // atha zrIavaMtIsukumAlacaritraM prArabhyate // ( kartA-zrIzubhazIlagaNo) chapAvI prasiddha karanAra-paMDita zrAvaka hIrAlAla haMsarAja ( jAmanagaravALA) zvApadAdikRtAn yo'tra / sahate copasargakAn // prApnoti ciMtitaM sthAna-mavaMtIsukumAlavata. ath| zrIAryasuhastinAmAnaH sUrayo bhUvalaye viharaMto bhavyajIvAMzca prativodhayaMto'nyeyuH zrIdevAdhidevapratimA caMdanArthamavaMtinagaryAM samAyayuH. tatra ca te zrIsuhastisUrayaH sAdhuparivArayutA nagaranikaTe udyAne sthitAH. A 7 evaM tAn zrutapAragAn zrIAryasuhastisUrivarAnudyAne sthitAn vijJAya saharSA nagaralokAsteSAM vaMdanAthaM / tatra samAyayuH. yataH-vinA gurubhyo guNanIradhibhyo / jAnAti dharma na vicakSaNo'pi // vinA pradIpaM Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avaMtI0 // 2 // OM zubhalocano'pi / nirIkSate kutra padArthasAtha // 1 // avayamukta pathi yaH pravartate / pravartayatyanyajanaM ca caritrama niHspRhaH // sa eva sevya svahitaiSiNA guruH / svayaM taraMstArayituM kSamaH paraM // 2 // vidalayati kubodha bodhayatyAgamArtha / sugatikugatimArgoM puNyapApe vyanakti // avagamayati kRtyAkRtyabhedaM guruyoM / bhavajalanidhipotastaM vinA nAsti kazcita // 3 // tataH sarveSu lokeSu yathAsthAnaM samupaviSTeSu gurubhirdezanA prA rabdhA, yathA -AryadezakalarUpabalAyu-buddhibaMdhuramavApya naratvaM // dharmakameM na karoti jaDo yH| pota : jjhati payodhigataH saH // 1 // yaH prApya duHprApyamidaM naratvaM / dharma na yatnena karoti mUDhaH // klezapra baMdhena sa labdhamabdhau / ciMtAmaNi pAtayati pramAdAt // 2 // Adityasya gatAgatairaharahaH saMkSIyate jomeM vitaM / vyApArairbahukAryabhAragurubhiH kAlo na vijJAyate // dRSTvA janmajarAvipattimaraNaM trAsazcanotpadyate / pItvA mohamayIM pramAdamadirA munmattabhRtaM jagat // 3 // pramAdaH paramo dveSI / pramAdaH paramaM viSaM // pra-3 , mAdo muktipUrdasyuH / pramAdo narakAlayaH // 4 // ato bho bhavyAH ! pramAdaM parihRtya mokSasukhadAyake dharme Adaro vidheyaH. evaM sUrivarANAM dharmopadezaM zrutvA bahavo dharmArthino bhavyamanuSyA samyaktvamUlAni Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avaMtI 46432- 8 caritrama // 3 // SROSCORG dvAdazazrAddhavratAni jagrahaH. atha tatraivAvaMtyAM nagaryo bhadrAbhidhaH zreSTivayoM vasatisma, tasya bhadrAnAmnI zIlAdibhUriguNagaNAlaMkRtA bhAryAbabhUva. to daMpatI jainadharmarato sarvadA zubhabhAvena devagurubhAktaM kurvAtesma. evaM dharmakAryaparayostayoranyeyuH zubhasvapnasUcito naMdano'bhUt hRSTAbhyAM mAtApitRbhyAM tasya janmotsavo vihitaH, putramukha ca dRSTvA tau dampato paramAnaMda prApatuH, yataH-utpatannipatan riMkhan / hasan lAlAvalIrvaman // kasmAzcideva dhanyAyAH / kroDamAyAti naMdanaH // 1 // zarvarIdIpakazcaMdraH / prabhAte rvidiipkH|| trailokyadIpako dharmaH / suputraH kuladIpakaH // 2 // evaM hRSTAbhyAM mAtApitRbhyAM tasya bAlasyAvaMtIsukumAla iti nAma mahotsavapUrvakaM vihitaM. atha sa bhadrAbhidhaH zreSTI taM bAlaM pAThazAlAyAM kalAbhyAsArtha kalAcAryapAche preSayAmAsa. tatra so'vaMtIsukumAlo'pi sakalakalAbhyAsanipuNo babhUva, tataH sa bhadrazreSTayapi taM zrIAryasuhastinamAcAryavaramudyAne sametaM nizamya teSAM vaMdanArtha parivArayuto yayau. tatra tena saparivAreNa vidhipUrvakaM te sUrivarA vaMditAH, sUribhirapi tebhyo dharmapadezo dattaH, yathA-vilaMbo naiva kartavya / AyuryAti dine dine / na karoti yamaH kssaaNti| dharmasya tvaritA gatiH // 1 // ramyeSu vastuSu 36+jAra Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avaMtI abhimu // 4 // // 4 // SA-NCR52686 manoharatAM gateSu / re citta kedamupayAsi kimatra citraM // puNyaM kuruSva yadi teSu tavAsti vAMchA / puNyaM vinA na hi bhavaMti samIhitArthAH // 2 // punaH prabhAtaM punareva zarvaro / punaH zazAMkaH punarutthito rviH|| kAlasya kiM gacchati yAti jIvitaM / tathApi mUDhaH svahitaM na budhyate // 3 // grAmAMtare vihitazaMbalakaH prayAti / sarvo'pi loka iha rUDhiriti prasiddhA // mUDhastu dIrghaparalokapathaprayANe / pAtheyamAtramapi no vidadhAtyadhanyaH // 4 // ityAdidharmopadezaM gurumukhAnnizamya tAbhyAM daMpatIbhyAM samyaktvamUlAni dvAdazazrAddhavratAni svokRtAni. tatastayA bhadrayA zreSTinyA gurubhyo vijJaptiH kRtA, he bhagavan ! yUyamasmAkamu. pari kRpAM vidhAya nagaramadhye sametya madoyopAzraye caturmAsI kurudhvaM ? gurubhiruktaM bho zrAvikottame ! ya| thAvasaraM vilokayiSyAmaH. tataH sa bhadraH zreSTI svaparivArayuto gurubhyo vaMdanaM vidhAya nagaramadhye nijagRhe * samAyayo. atha kiyadinAnaMtaraM te zrIAryasuhastisUrayo'pi tasyA bhadrAzreSTinyA vijJaptyA puromadhye sa metya parivArayutAstasyA eva gRhanikaTe upAzrayamadhye caturmAsI sthitAH. athAnyedhuH pradoSasamaye pratikramaNakriyAnaMtaraM te zrIsUrivarA madhurayA girAjadarapUrvakaM zrInalinIgulmAdhyayanapAThaM guNayaMtisma, tadA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avaMtI bhadrAtmajaH so'vatIsukumAlo nijAlaye dvAtriMzallalanAbhiH samaM vividhaprakArAn vilAsabhogAn bhuMjAna unnidro guruvarairguNyamAnaM tannalinIgulmAdhyayana gaThamazRgota. tata zrutvA sa laghukarmA nijacetasIti dadhyo, | annt kimidaM gurubhiH pavyamAnavarNanaM nalinIgulmavimAnaM mayA kvApi vilokitamasti ? evaM punaH punaruhApohaparaH so'vaMtIsukumAlo jAtismaraNajJAnamavAptavAn. tena jJAnena ca teneti jJAtaM, yatpUrvasmin bhave'haM nalinIgulmavimAne devo'bhavaM, tatra vimAne ca mayA yAni sukhAni vilasitAni, teSAM sukhAnAmagre mayeha 4 bhujyamAnamidaM sukhaM na kiMcidapi. tatsukhetatsukhayomerusarSapayorivAMtaraM vidyate. yataH-devassa devaloe / jaM suhaM taM naro subhaNiovi // na bhaNai vAsasaeNavi / jassavi jIhAsayaM hujaM // 1 // iti vimRzya so'vaMtIsukumAlo nalinIgulmavimAnasukhalAbhotsukastAsAM vilAsavatInAmapi nijastroNAM bhogavilAsAMstuNavattyaktvA viraktIbhUya gurupAceM gamanotsuko jAtaH, nijamanasi ca sa evaM manyatesma, yathA-dArAH parabhavakArA | baMdhujano baMdhanaM viSaM viSayAH // ko'yaM janasya moho / ye ripavasteSu suhRdAzAH // 1 // tyakte'pi vitte damite'pi citte / jJAte'pi tatve galite mamatve // duHvaikagehe vidite ca dehe / tathApi Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amiq // 6 // mohastaruNapragehaH // 2 // jAnAmi kSaNabhaMguraM jagadidaM jAnAmi tucchaM sukhaM / jAnAmIMdriyavargametamakhilaM avaMtI0 svArthakaniSTaM sadA / jAnAmi sphuritAciraticalaM visphurjitaM saMpadA / no jAnAmi tathApi kaHpunara1 sau mohasya heturmama // 3 // evamihabhavAd vairAgyaparo'pi nalinIgulmavimAnasukhAdhigamecchayA sa'vaM- tIsukumAlo nijaprAsAdAttatkAlamunIrya zrIAryasuhastiguroH pAche samAyayo. tatra bhaktipUrvakaM gurunnamaskRtya sa papraccha, he bhagavan ! yUyaM kimadhunaiva nalinIgulmavimAnAdatra samAyAtAH ? yena zrIpUjyaistatratyaM sakalaM svarUpaM kathyamAnamasti. tat zrutvA gurubhiH proka, bho mahAbhAga ! vayamadhunA tatra vimAne na gatAH smaH, idAnImasmAbhistadvimAnaM locanAbhyAmapi dRSTaM nasti. kiMtu zrIbhagavatA siddhAMtoktaM zrInalinIgulmavimAnasvarUpapATha vayamadhunA guNayAmaH. kiMca tasmin vimAne ye devAH samutpadyate, te'tovasukhAni vilasaMti. tat zrutvA so'vaMnIsukumAlo gurun prati jagau, he bhagavan ! jAtismaraNajJAnato'haMjAnAmi yat pUrvabhave'haM tatraiva vimAne suratayA samutpanno'bhavaM, AyuHkSaye ca tatazcyutvAhamatra manuSyaloke * samutpanno'smi. atha tadvimAnasukhasmaraNAdahamana manuSyaloke sthAtuM necchAmi, arthatAM madoyalalanAzre. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avaMtI. caritrama // 7 // NimahaM rAkSasItulyA manye, atastAbhyo'haM virakto jAto'smi, yataH-duritavanaghanAlI shokkaasaarpaalii| bhava kamalamarAlI pApatoyapraNAlI // vikaTakapaTapeTI mohabhUpAlaceTI / viSayaviSabhujaMgI duHkhasArA kRzAMgI // 1 // smitena bhAvena madena lajayA / parAvardhakaTAkSarIkSitaiH // vacobhirIAkalahena lI- lyaa| samaMtapAzaM khalu baMdhanaM striyaH // 2 // saMmohayati madayaMti viDaMbayaMti / nirbharsayati ramayaMti vi-2 SAdayati // etAH pravizya sadayaM hRdayaM narANAM / kiM nAma vAmanayanA na samAcaraMti // 3 // pApAgAramidaM vapurmalabhRtaM dRSTiH sadoSAkulA / vaktraM carmamayaM vigaMdhi kaluSaM mAMsotkarAbhau stanau // jaMghAdyasthi-4 vibhUSitaM ca sakalaM yasyA virUpaM sadA / pazyannapyayamAtanoti hRdaye rAgI kathaM saMmadaM // 4 // tato he bhagavan ! mahyaM kRpAM vidhAya dIkSAM yacchata, yena madIyaM janma kRtArtha karomi. tat zrutvA gurubhiruktaM, bho / mahAbhAga ! tava mAtRpitRbaMdhuprabhRtInAM manujJAMvinAsmAbhiste dIkSA dAtuM na zakyate. tat zrutvA tadvimA- nagamanotsukIbhUtena tenAvaMtIsukumAlena svayameva tatkAlaM dIkSA gRhItA. tataH so'vaMtosukumAlo vanamadhye zmazAne gatvA kAyotsargabhyAnasthastasthI, nijahRdaye manuSyazarIrAsAratAM ca ciMtayAmAsa, yathA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 8 // A. amedhyapUNe kRmijAlasaMkule / svabhAvadugaMdha azauca adhrughe // kalevare mutrapurISabhAjane / ramaMti mUDhA / avaMtI caritrA viramaMti paMDitAH // 1 // idaM zarI pariNAmadubailaM / patatyavazyaM zlathasaMdhijarjaraM // kimoSadhaiH klizyati / mRha durmate / nigamayaM dharmarasAyanaM piba // 2 // kasturI pRSatAM radAH karaTinAM kRttiH pazUnAM payo / dhe| nUnAM chadamaMDalAni zikhinAM romANyavInAmapi // pucchasnAyuvasAviSANanakharasvedAdikaM kiMcana / syA5 kasyApyupakAri martyavapuSo nAmuSya kiMcitpunaH // 3 // janmedaM na cirAya bhUribhayadA lakSbhyo'pinaiva sthi-- raaH| kiMgakAMnaphalA ninAMtakaTavaH kAmAH kSaNadhvaMsinaH // AyuH zAradameghacaMcalataraM jJAtvA tathA yo| vanaM / he lokAH kurutAdaraM pratidinaM dharme'dhavidhasini // 4 // ityAdizarIrAsAratAM ciMtayan sa kaayo| tsargeNa sthitaH. itastasyAvaMtIsukumAlasya pUrvabhavasaMbaMdhinI priyA pUrvamapamAnItA mRtvA zRgAlI jAtAbhUt. sA kSudhAturA zRgAlI nijApatyagaNayutA devayogena rAtrau tatra zmazAne samAgatA. tatra nijapUrvabhavasvAminaM svIyApamAnakArakaM tamavaMtIsukumAlaM kAyotsargasthitaM dRSTvA samullasitasvAbhAvikavairAnubhAvA sA zagAlI krodhAturA nijApatyaiH saha tadIyazarIra khaMDakhaMDaM troTayAmAsa. avazyaM bhAvino bhAvAnnivArayituM Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avaMtI P // 9 // 644-454402 na ko'pi samarthaH, yataH-pAtAlamAvizatu yAtu sureMdraloka-mArohatu kSitidharAdhipati sumeruM // maMtrI caritrama SadhaiH praharaNazca karotu rakSAM / yadbhAvi tadbhavati nAtra vinArahetuH // 1 // athaivaM zagAlyA vidAryamANazarIro'vaMtIsukumAlastasyai manAgapi nijamanasA krodhaM na cakAra. pratyuta nijahRdaye iti vicArayAmAsano vidyA na ca bheSajaM na ca pitA no bAMdhavA no sunA / nAbhISTA kuladevatA na jananI snehAnubaMdhAnvitA // nArtho na svajano na vA parijanaH zArIrika no bala / no zakAH satataM surAsuravarAH saMdhAtumAyuH kSamAH // 1 // sadA sadAcAraparAyaNAtmanAM / vivekadhArAzatadhautacetasAM // jinoditaM paMDitamRtyu. mIyuSAM / na jAtu zocyaM mahatAM mahItale ! 2 // tyaktvA putradhanAdimohamamatAM kRtvAMtimAlocanA-mucArya vratamAlikAmanazanaM cAdAya vItaspRhaH // sarvaprANiSu niSkaSAyahRdayaH kRtvA tridhA kSAmaNAM / dha. nyaH paMcanamaskRtismRtiparaH ko'pi tyajeta svaM vapuH // 3 // jAtasya hi dhruvaM mRtyu-dhruvaM janma mRtasya c| tasmAdaparihArye'rthe / kA tatra paridevanA // 4 // evaM nijahRdi vicArayan so'vaMtIsukumAlo muniH zu. bhadhyAnAttaM manuSyadehaM tyaktvA tadAnomeva punardevaloke nalinIgulmavimAne samutpannaH. atha prAtastasya / - OMOMRE SA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % +- - [ mAtApitarau priyAzca tamavaMtIsukumAlamadRSTvA bhRzaM zokAturA babhUvuH, nAnAvidhavilApAMzca cakruH. tadA / avaMtI0 4 caritrama - zrIAryasuhasti guravastAn sarvAnapyA zvAsya tasyAvaMtIsukumAlasya sarvamapi nizAvRttAtaM jaguH, tadanaMtaraM / // 10 // Pca tebhyaH proktaM atha yUyaM zokaM mA kuruta ? sa mahApuNyazAlo avaMtosukumAlo nijade parityajya na- // 10 // linIgulmavimAne samatpanno'sti, tatra ca devAMganAbhiH saha nAnAvidhaviSayasukhAni bhaMjAno'sti. tAtasAMtaM zrutvA tasya mAtApitarau striyazcAtIvakhedaM prAtA mohena bhRzaM vilopAn kurvatisma, yato jagati mohatyAgakaragaM durlabhaM. yaduktaM tyakte'pi vite damite'pi cite / jJAte'pi tatve galite mamatve // duHkhai-4 kagehe vidite ca dehe / tathApi mohastaruNaprarohaH // 1 // jAnAmi kSaNabhaMguraM jagadidaM jAnAmi tuccha / sukhaM / jAnAmIMdriyavargamenamakhilaM svArthekaniSTaM sadA // jAnAmi sphuritAcirayuticalaM visphurjitaM saMpadAM / no jAnAmi tathApi kaH punaraso mohasya heturmama // 2 // evaM tAn sarvAn vilAgan kurvato dRSTvA / tacchokavyapohArtha gurubhistebhya upadezo dattaH, yathA-jAtasya hi dhruvaM mRtyu-dhruvaM janma mRtasya ca // tasmAdaparihArye'theM / kA tatra paridevanA // 1 // saMyogAH syurviyogAMtA / vipatsImAzca saMpadaH // syAdA - Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avaMtI naMdo viSAdAMto / maragAMtA janirdha // 2 // vajrakAyazarIrAgA-marhatAM yadyanityatA // kdliisaartulyessu|| dRssig kA kathA zeSajaMtuSu // 3 // utpattiratrAsti vipattisaMyutA / na ko'pyupAyo'styamRtau zarIriNAM sarve kSite vAdhvani sarvadAvahe / dhruH zucA kiM sukRtaM vidhIyate // 4 / rudatA kuta eva sA puna-na zucA // 11 // nAnumRtApi labhyate // paralokajuSAM svakarmabhirgatayo bhinnapathA hi dehInAM // 5 // sadA sadAcAraparAyaNAtmanAM / vivekadhArAzatadhautacetasAM // jinoditaM paMDitamRtyumIyuSAM / na jAtu zocyaM mahatAM mahItale // 6 // arhadbhaktimatAM gurusmRtijuSAM krodhAdizatrudviSAM / zaktyA paMcanamaskRtiM ca japatAmAjJAvidhi tanvatAM // itthaM siddhinibaMdhanodyatadhiyAM puMsAM yazaHzAlinAM / zlAghyo mRtyurapi praNaSTarajasAM paryaMtakAlAgataH // 7 // gurumukhAdityAdyupadezaM zrutvA zokaM parihatya te sarve'pi gRhamadhye prAptAH. atha yatra sthAne so'vaMtIsukumAlo dehaM tyaktvA svarge gatastatra sthAne tasya mAtApitRbhyAM mahAphAlAbhidho jinaprAsAdaH / kAritaH, tatra zcIpArzvanAthapratimA tAbhyAM sthApitA. tatastasya tAH sarvA api priyA guroH pAveM dIkSA KjagRhuH. // iti zrIavaMtIsukumAlacaritraM samAptaM // zrIrastu // Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avaMtI0 dunni hai A caritra zrIzubhazIlagaNIjIe racelA kathAkoSa nAmanA graMthamAthI uddharIne tenI mUlabhASAmAM bntaa| P prayAse sudhAro vadhAro karI jAmanagaranivAsI paMDita zrAvaka hIrAlAla haMsarAje svaparanA zreyane / mATe potAnA zrIjenabhAskarodaya presamAM chApone prasiddha karyu. / samApto'yaM graMthaH guruzrImaccAritravijayasuprasAdAt // // 12 // // 12 // ACARAT K+CSIR-CHAIRS Page #15 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Welpe@@eeeeeeeeeeelo 5555555555555555555555555) SOOOOOOD // iti zrI avaMtIsukumAlacaritraM samAptam // 555555555555555555555555555 zrI jainabhAskarodaya prinTiMga presamA chApyu-jAmanagara. beseeeeeeeeeeeee2.00