Book Title: Atmanand Prakash Pustak 035 Ank 04
Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531409/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pustaka rUpa ake 4 thA. kAtika Apa sa 42 vIra saM. 2463 rU. 1-4-0 RAITT E RIL bhAvanaga< . For Private And Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSaya--paricaya. * GOO 1. nUtana varSAbhinaMdana ... ( kATama a. trivedI ) ... 2. divALInuM satya svarUpa zuM ? ( revAzaMkara vAlajI badhekA ) ... 7. samyagU jJAnano kucI ... (anuvAda) ... ... 4. adhyAtmakalpakuma-anuvAda(bhagavAnalAla manaHsukhabhAI mahetA) ... ... 5, krodha kaSAya ... .. ( AmavalaMbha ) *. *** 6, zrI navapada guNagabhita siddhacakra mahimA (sa. ka. vi. ) ... brahmacarya Azramano prabhAva ... ( , ) ... 8. vItarAga oNtra-prakAzAnuvAda prabhunA atizaya varNana (,) ... 9 rAjavaMzanA rakSaNahAra ne dezanA zaNagAraNahAra ( nhAnAlAla da. kavi) 95 10. svIkAra ane samAle canA * 102 1. vartamAna samAcAra in ... ... ... .. ... 104 zrI amaracaMdrasUrikRta zrI tIrtha" kara caritra ( bhASAMtara ) A graMtha jemAM cAvIza tIrthakara bhagavAnanA ghaNA saMkSiptamAM caritra ApavAmAM Avela che. ATalA TUMkA, ati manohara ane bALajI saralatAthI jaladIthI kaThAga paNa karI zake tevA sAdA, ane suMdara caritra A graMthamAM che. jaina pAThazALA, kanyAzALA, jaina vidyAlayamAM aitihAsika zikSaNa tarIke calAvI zakAya tevuM che. kiMmata daza AnA. navA dAkhala thaelA mAnavaMtA sabhAsado. 1 zeTha maNilAla nAraNajI loipha membara 2 zeTha mANekalAla jeThAlAla 3 zeTha anopacaMda narazIdAsa jaladI maMgAvA. ' taiyAra che, | jaladI maMgAvo. zrI triSaSThilAkA purUSacaritra prathama pava, pratAkAre tathA bukAkAre suMdara TAI5, uMcA kAgaLa, suzobhita bAInarIMgathI taiyAra che, theDI nakalo bAkI che. kiMmata mulathI ochI rUA. 1-8-0 pi. juduM. jA pavathI chapAya che. For Private And Personal Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Eii zrI AtmAnanda prakAza. janmani karmaklezairanubaddhe'smiMstathA prayatitavyam / karmaklezAbhAvo yathA bhavatyeSa paramArthaH // 1 // karmarUpa kaSTathI vyApta evA A janmamAM evo (zubha). prayatna kare ke jenA pariNAme karmarUpa kaSTa (sadaMtara) vinAza pAme,-A (mAnavajanmanuM ) rahasya che. " zrImad umAsvAtivAcaka-tattvArtha bhASya, ja %# % * % pud 26] vIra naM. 24 64. #Arti, mAtma saM. 2. mA za0 varSa 26 [ ka gho. - A ta ka na ka va za Sa kabhi ka na ka da ka na orrow nUtanavarSAbhinaMdana hai " jeno " Aje, yazagAna tArAM gavAje samAje; pUrI prema-AziSa zrI mahAvIra deze, tenI ja dayAthI bhalA kAma karaje. ahAhA ! ahoho he !! AnaMda Aje ! mahAvIraprema hRdayamAM birAje ! bhalA bhAgyazALI dayAvaMta thAjo ! suvidyAtaNa jANanArA gaNaje !! choTama" a. trivedI For Private And Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra o g? zrIraMga www.kobatirth.org zrI AtmAtaH prakAza. dIpeAtsavIra ga dIvALInaM satya svarUpa zuM ? dAho Aja divasa dIvALIne, kAle nUtanavarSa, ubhaya pakSa avaleAkaze, jo cAheA utkRSTa harigIta chaMda gRha gRha dIvA pragaTAvaze, ramyaka banAvA rezanI, jhaLakI rahe raLiyAmaNI, e jayeta raMgabharI manI; e jAti, e sauMdaryane, vAyu vIkherI nAkhaze, " dilamAM dIvA pragaTAvaze," tA satya vauvAnI thaze. hAMDI, jhumara ke glAsamAM, ze|bhA rUpALI lAgaze, paNa telavatI pAtranI, e sAhyatAe mAgaze; evA parAdhIna dIpakeA, zu' teja nitya prakAzaze ? "aMtaradIpaka ajavALaze," tA satya tIyAjhI thaze. AyuSya jenuM alpa te, aMdhAruM zuM TALI zake ? sAmagrIo hAjara chatAM, laya thAya che vAyuthake; A pheka ne DhIvAtaNeA, vizvAsa zI rIte thaze ? "hA AtmaceAti jagavazeA," te satya TIvAjI thaze. AtazatasrA kheleA vividha, khAMtethI jevAne jaze, phaTa phaTa phaTAkaDAe vade, e mama ura vicAraze; UMce . gabArA caDhe, e kSaNika rahI bhasmI thaze, "UMcuM caDhAve| AtmabaLa, " teA sasya TIvAnI thaze. nAmAM lakhyA che je jamA-udhAra AkhA vanAM, vyAje vadhArIne nihALA, AMkaDAo huM nA; e ThIka, paNa A dehanA sAcA hisAba rahI jaze, jo puNya-pApa tapAsaze, te sahya TrIpAchI thaze, For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtmajyaMtiraga 1 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org dIvALInuM satya svarUpa zu? (C Anadabhara snehI sagAMne, hAtha joDI juhArIe, lakhIe mubAraka patrikAo, bhAva-bheTa svIkArIe; paNa Atmavat sarva bhUteSu," sUtra jo ura vyApaze, te " saMkRti ' sAphalya thaIne, satya vivAjhI thaze. raheNI ane karaNItaNeA, vArniza trAva tapAsaze, zuM zuM kamAyA? zuM gumAvyuM? neka dRSTe dekhazeA; trANu taNA avaleAkaneA, ceArANumAM khapa lAgaze, rIvAnI thAze satya o, --ura Atmajyoti jAgaze doharA trANuM vege vahI gai, ceArANuM paNuM jAya; cetA cete!! sughaDa nara, navallR vhANuM vhAye. samAjanA sAcA DhIyA, nararatne satkrame satkama thI, udaya ApaNA sa'sAre sarakhA raheA, AtmajJAnanuM kendra, urathI dUra rahe nahI', jaya jaya prabhu nanendra bhAvanagara vaDavA sa. 1993 nI drIpeAtsavI } pragaTAya; thAya. For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir .. lI. zubhaciMtaka revAzaMkara vAlajI adhekA wy Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyag jJA na nI huM cI. [ gatAMka pRSTha 54 thI zarU ] AtmAnA dhama vimukhatAnA sa`bhAvya kAraNA ane AtmAnu adha:patana saccidAnaMdamaya dazA vinA satya sukhanI prApti kadApi zakaya nathI e ApaNe joyu che. saccidAnaMdamaya sthiti e ja paramAtma dazA che. Adame jIvana-vRkSanAM ja phLAnA AsvAda karyAM tyAM sudhI tenI dazA sukhamaya hatI, jJAna-vRkSanAM phaLeAne AsvAda karatAM ja tene duHkhanI pariNati thai. ajJAnanA prAdurbhAva ane svIkArathI tenu gheAra adhaHpatana thayuM. ajJAna hoya tyAM adhaHpatana ja saMbhave. ajJAnanAM astitvane kAraNe AtmAnuM sAyujya na rahyuM. A pramANe Adamane ucca dazAmAMthI duHkha ane durdazAnI saMprApti thai. peAte deva jevA hAvA chatAM, peAtAnuM svarUpa devathI utaratu hAvAnuM mAnI, jJAna-vRkSanAM phaLenA AsvAdathI devatva prApta karavAnA Adamane manA ratha thayA. devAthI peAtAnuM svarUpa nikRSTa keTitu che evA manAbhAva mAtrathI tenAM devA sAthenAM sahacAritvane ekAeka aMta AvyeA. svargane badale mRtyu-leka tenuM nivAsasthAna banyuM. vicAra jeTalA ja vidyut vege AdamanuM mRtyu-leAka upara avataraNa thayuM. svalpa samayamAM keTaleA badhA adha:pAta! digambara dazAnuM bhAna thatAM AkramamAM bhaya-vRttinA paNa prAdurbhAva thayeA. peAtAthI kAI mahAna doSa thai gayA che eve kAMika bhAva paNa tenAM cittamAM sphurI Avye. Ama chatAM e doSa ze| hatA ane kayI rIte thayeA hateA te tenAthI na ja samajI zakAyu. mRtyunAM purAgAmI ane ajJAnanAM kAraNarUpa bhayadazAnI AdamamAM pariNati thai. manuSye svalpa kALamAM devatva ane amara banne gumAvI dai ajJAnajanya ane maraNAdhIna sthiti prApta karI. jJAna-vRkSanAM phaLeAneA AsvAda na karavAnA prabhue zA mATe Adeza ApyA hatA e AdamanAM adhaHpatanathI khareAbara samajI zakAya che. Izva rane e Adeza koi rIte manasvI na hatA. e AdezanuM vastusvarUpa ja evuM hatuM ke, tenAM bhaMgathI aniSTa pariNAme ja Ave. AtmA ja zAzvata ane satya dravya hAvAthI iSTa aniSTanuM jJAna prApta karavAnI Adamane kazIye jarUra na hatI. ISTa ane aniSTanA bheda jANavA nimitte Adamane jJAnavRkSanAM phaLene AsvAda karavAnI jarAye AvazyakatA na hatI. jagatamAM For Private And Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sabhya jJAnanI kuMcI. kaMI paNa ISTa-aniSTa na hovAthI, ISTa-aniSTanAM jJAnanI jarUra ja zI heya ? A rIte vicAratAM, jJAna-vRkSanAM phalenAM AsvAdane niSedha atyaMta mahatvane hato. AMtaradeve zarIrane manuSya( AtmA )rUpa na mAnavAno Ada mane gamita rIte Adeza Apyo hato. Ama chatAM Adame AMtaradevanA Adezane khule khullo bhaMga karyo. AthI AtmA upara eka prakAranuM baMdhana mUkAyuM. Adamane nagnadazAnuM bhAna thayuM. pita deva nathI evI tene pratIti thaI. svayaMbhUtA ane sukhane badale tene parAdhInatA ane duHkhanI prApti thaI. satya tattavanI avagaNanA karI Adame bAhya rUpomAM nimagna thavA mAMDyuM eTale tenI avadazA thaI. bhautika vizvamAM vilIna thaI paribhramaNa karyAthI tenuM gaurava nAmazeSa banyuM. kudaratanA zAzvata niyamane bhaMga karyAthI tene zAzvata zeka ane anutApanI pariNati thaI. AthI ja kopaniSadamAM yathArtha ja kahyuM che ke - "parvatanAM zikhara upara paDatuM pANI jema satvara aAgamana kare che te ja pramANe IzvaranA guNa (AtmAthI) bhinna mAnanAre manuSya ghora timira pratye vegapUrvaka abhigamana kare che." AtmA e ja vastutaH paramAtmA che. paramAtma padane sAkSAtkAra karavAmAM niSphaLatA prApta karavI ethI bhaya, mRtyu Adi saMbhave che e niHzaMka che. AtmAnAM ucca svarUpanI cheka upekSA karIne bhautika vastuone ja prAdhAnya ApavAthI duHkha, ajJAna ane mRtyu-dazAnI ja niSpatti thAya. AtmArUpa mahodadhine bindu samAna gaNanAre manuSya bindarUpe ja rahe che. AtmAnI mahodadhirUpe punaH gaNanA na thAya (kare ) tyAM sudhI manuSya bivata sva95 ane kSudra dazAmAM ja rahe che. manuSyanuM adhaHpatana thatAM tenuM svarUpa maryAdita bane che. te bhautika vastuomAM ja potAnuM sarvasva mAnI le che. svArtha vRtinA ghora prAdurbhAvane kAraNe tenAmAM daitabhAva jAge che. paramAtmA ane AtmAmAM anaMta bheda heya evI mAnyatA rUDha thaI jAya che. lebha Adi mahAna duguNenA udabhavathI manuSyanuM satata adhaHpatana thayA kare che. manuSya vivekabhraSTa thayAthI tene hajAra rIte vinipAta aharniza thayA kare che. AtmAnAM adhaHpatanathI bhayadazAnI sAhajika rIte pariNati thAya che. bhaya-dazAthI anAthatA Ave che. manuSya kudaratanAM aneka baLathI vAraMvAra kaMpI UThe che. anAtha dazAmAM kudaratanAM baLe sAme potAnuM rakSaNa kema For Private And Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zrI AtmAnaMda prakAza. karavuM te tene sUjhatuM paNa nathI. amara jIvananI AsthAnuM aMtaradhyAna thayAthI, azakita ane kSaNika lAlasAonuM prAdhAnya thAya che. manuSya duHkha, ajJAna AdithI mukta thavA ghaNAM phAMphAM mAre che paNa te sarva vyartha nIvaDe che. duHkha ane ajJAnane sarvathA nAza thaI zakato nathI. duHkha ane ajJAna tenAM jIvana sAthe saMlagna ja rahe che. mAnasika ane zArIrika draSTie jotAM, bhayanAM pariNAma jevAM tevAM aniSTa nathI ema jarUra kahI zakAya. bhayathI buddhine pakSAghAta thAya che, ciMtAno uddabhava niraMtara thayA kare che, koI kArya yathArtha rIte thaI zakatuM nathI. bhayathI zarIra atyaMta lathaDI jAya che. bhayathI citta sadaiva saMkSobhamAM ja rahe che. bhayathI nirmAlyatA Ave che. bhaya A rIte jIvanane anekadhA aniSTakartA thaI paDe che. bhavathI jIvananuM sarvathA nikaMdana thAya che. jIvanarUpa savanuM aharniza zeSaNa thayA ja kare che. bhayathI mRtyunI AzaMkA paNa avAranavAra uddabhavyA kare che. bhayanuM A sarva svarUpa jatAM DAvananA nimna vicAre yathArtha thaI paDe che - bhayabhIta manuSya pUtaLAM je asthira banI jAya che. tenAthI zvAsa paNa laI zakAto nathI. pitAne koI juve paNa nahi evI IcchA paNa tene thaI jAya che bhayathI ghaNIye vAra hRdayanA dhabakArA khUba vadhI jAya che. mukha vigere sAva nisteja bane che. zarIra kaMpI UThe che. bhayane pariNAme keTalIka vAra romAMca paNa vikasvara thAya che. zarIranAM aneka kAryo ochAvattAM aTakI paDe che. mukhamAM zeSane prAdurbhAva thAya che. avAja aspaSTa bane che. oSTanuM kaMpana paNa ghaNI vAra thAya che. bhayathI duHkhanI pariNati thAya che. mUcha paNa Ave che. zarIranAM avayavonI kAryazakti ochI thaI jAya che. cittanI zaktine hAsa paNa pariName che."* mRtyunAM aharniza bhayathI Arogya atyaMta lathaDI jAya che ane pariNAme mRtyu paNa nIpaje che. A kaMI AzcaryakArI ghaTanA nathI. mI. jIna phITe mRtyunA kAraNenuM pRthakkaraNa karatAM yathAyogya jagukhyuM che ke - " ApaNe so varSa sudhI paNa jIvI zakatA nathI. A akALa mRtyunuM kAraNa zuM haze ? mRtyunA kAraNe saMbaMdhI ghaNuM lakhAyuM che, ghaNuye belAyuM che. mRtyunAM kAraNe aneka rIte vivAdagrasta paNa banyAM che. Ama chatAM * The Expression of Emotions in Man and Animals, Pp. 306 to 809. For Private And Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 81 sabhya jJAnanI kaMcI. mRtyunAM kAraNonA saMbaMdhamAM yathArtha samAdhAna keIthI nathI thaI zakayuM e zaMkAspada gaNI zakAya. mRtyunAM kAraNonI punarAvRtti karyA karavI e sAva nirarthaka che. mRtyunAM kAraNenA saMbaMdhamAM thokabaMdha pustaka lakhAyAM che, paNa tethI zuM? vicAraka ane lekhakoe mRtyunAM hajAro kAraNe ApyAM che. e kAraNomAM keTalAMka mahatvanAM paNa che; paraMtu e sava kAraNo karatAM bhaya je mRtyunuM mahAna kAraNa che te caDhI jAya che emAM koI zaMkA nathI. manuSyane mRtyuno bhaya rahyA ja kare che. mRtyuno bhaya e sthaLa AhAranI jema eka prakArano mAnasika AhAra thaI paDe che. mRtyunuM AvAhana thayA karatuM hoya ema tene lAgyA kare che. mRtyunA bhayathI aneka prakAranI AzaMkAo ane nirmAlya vRttine prAdurbhAva thAya che. mRtyu pachI pitAnI zI sthiti thaze e vicArathI paNa bhayamAM vadhAro thAya che. jIvana-zakti ghaTatI jAya che. zarIranuM kauvata kSINa thavA mAMDe che. zeka ane anutApathI zarIranA marma bhAgomAM paNa kSayane saMcAra thAya che." bhayanAM aneka duSpariNAmone anubhava manuSyane niraMtara aneka rIte thayA kare che. AthI bhayanAM sarva aniSTa pariNAmenAM saMbaMdhamAM vivecana karavAnI kazI jarUra rahetI nathI. bhayathI zarIranI sthiti atyaMta dayApAtra bane che, icchA--zaktine lagabhaga nAza thAya che ane mRtyu samIpa Ave che-e bhayanAM chevaTanAM dupariNAme che. -cAlu * The Philosophy of Long Life ( 106-107. 99100 77014) Pp. nabaLA baLadane teno hAMketu game teTale mArI guDIne hAke, paNa te UlaTo gaLIyo banato jAya che, ane chevaTe bhAra kheMcavAne badale thAkIne besI jAya che. tevI rithati viSayarasa cAkhelA mANasanI che, paraMtu te viSaya to Aje ke kAle choDIne cAlyA javAnA che ema vicArI kAma puru prApta thayelA ke koI kAraNathI prApta na thayelA kAmanI vAsanA choDI devI. For Private And Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adhyAtmakalpadruma samazlokI anuvAda 1. samatAdhikAra. ja [ gatAMka pada 67 thI zarU ja che ISTAnaviSaye samabhAva. svAgatA-- sA sacetana acetana arthe, sparzI gaMdha pheMpa ne rasa za; je dhare samapaNuM mana hAruM, hAtha mekSasukha to tuja dhAruM. 17 AtmanirIkSaNa, tuM naciMta kema beThe? tArA guNa zuM ? ke stuti cAhe, kIdhuM addabhuta zuM ? ke mada dhAre; nabhIti gaI kyA sukRtethI ? ( t zuM ja yama? aciMta tuM jethI 18 - jJAnI ke ? upajAtibIjA* guNanA guNanA stavathI, svanA ya Akozana niMdanothI: je moda pAme, sama citta rAkhe, te jJAnI viruddhathI kheda dAkhe. 19 * zuM te yamarAjane jo che? ke naciMta beTho che. zrI. uttarAkhyayana satramAM kahyuM che ke gaNa mALA , garala vaSyi pattAyaf I jo jANe na marissAmi, so hu kaMkhe sue siyA // " jene mRtyunI sAthe maitrI hoya, athavA ethI je bhAgI-chUTI zake ema hoya, ane huM nahiM maruM ema je jANatA hoya, te bhale sukhe sue !" * bIja guNavaMtanA guNanI stutithI, ane potAnA para thatA AkrozathI temaja pitAnI niMdAthI je AnaMda pAme che athavA cittanI samatulA (Eqilibrium. Equanimity ) rAkhe che, ane tethI viparItathI eTale ke paranidAthI ane AtmaprazaMsAthI je kheda pAme che, te jJAnI che. For Private And Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 83 adhyAtmaka9pakuma-anuvAda. hArAmAM viveka kayAM che ? upadravajI- na zatru jANe, na tuM mitra jANe. hitAhita nA, na para sva jANe; tuM du:khavI sukhane cahe tuM, abhISTa hAruM kAma re ! lahe tuM ? 20 vicAravaMtanuM AcaraNa. cirasthiti sa pariNAmaramya grAhe vicArI jana puNya dhanya; bhavAtare sakhya anaMta levA, tyaje sadAcAra tuM kema evA? 21 tuM rAgAdi zatrunuM karyuM kabUle che ! upajAtipitAnuM ne pArakuM e vibhAga, rAgAdi kIdhe, ripu te subhAga! te saMskRti du:khada zatrusthAne vibhAga zatrukRta kAM pramANe? AtmAne anya sAthe zuM levAdevA ? anAdi AtmA, na para sva keya, na koine ke ripu mitra hoya; dehAkRti ne aNu sthira noya, emAM dhare kAM samatA na toya? 23 citrastha mAtAdi na saMkhyadAtA, te tema sAkSAta paNa na jaNAtA; AkAra te te paNa naSTa thAtAM, parAkSa sAkSAt sarakhA gaNAtA. 1. A lekavyavahAramAM paNa vicAravaMta manuSya TakAu ane pariNAme suMdara vastu grahaNa kare che, tema tuM paNa paramArtha mAM evo sadAcAra zAne Acarate nathI ? 2. A pitAnuM ane A pArakuM evo vibhAga (heMcaNI) te rAgAdie karyo che, ane e rAgAdi to hArA zatru che; kAraNa ke caturgatinA du:khanA kAraNabhUta te che. AvA zatrue kareluM vibhAga tuM pramANu gaNe che ? zatrunuM karyuM kabUle che? zatrukRta vibhAga te mUrkhazekhara ja mAnya rAkhe. For Private And Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 84 25 26 zrI AmAnaMda prakAza samatA jANanArA ati virala. iMdravajA-- sarve ya saMjJI jIMva kAma jANe, ke artha ne ko paNa dharma jANe; devAdithI ke jina ddha dharma, ko mikSa ne koIka sAmyaza. svAthI svajano. upajAtisagA sagAmAM ahiM sneha dAkhe, enA thakI jyAM lagI svArtha khe; A joI A lokamahaya rIti, kone na janmAktara svArthaprIti ? svapnadrajAle maLatAM padArtha, vRthA yathA roSa ja taSa sAtha; tathA bhave "hyAM viSaye tamAma, thA AtmAmAM lIna vibhAvI Ama! meM meM ' karate yamane na dekhe. svAgatA-- eha mAta muja eha pitA che, baM eha svajane muja A che; dravya A-dhara tuM ema mamatva, dekhate ne yamarAja vaza ! nA ghane parijana svajanathI, surothI na ja maMtragaNethI; keI kALathakI rakSita thAve, ema kema na tu mUDha ! vibhAve ? saMkhya sAdhanasvarUpa jaNAtA, te vaDe sukha cahata tuM bhrAtA ! moha tuM pratipaLe viSayomAM, prIti pAma nahiM sAmya sudhAmAM!! 1. parivAra loka. 27 28, ra9 30 ( ) For Private And Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 31 32 adhyAtmakapakuma-anuvAda mitra te zatru-zaku te mitra. zatrubuddhi dharI ke jana mAMye, kAM kare kaluSa citta kaSAye? te hatA tuja pitAdi svarUpe, re! anaMta bhavamAM priya rUpa* "kyAM gayA ja muja A priyapAtra ? ? ema zAca tu duHkhI thaI mAtra; tethI tu hata anaMta bhavomAM. te ya teM paNa hA ja bhamAM. zAne dhare zAca tuM ? upajAti- hArothakI je bhavanA du:khethI, nA rakSavA zakaya. na tuM ya jethI; mamatva emAMhi vRthA dharaMta, pade pade zAca tu kAM vaheto? tyAM rAga ze ? tyAM dveSa zo ? sapudgalA jIva sacetanAya, aceta arthe aNurUpa beya; dhare anaMta pariNAmabhAva, tyAM kayo ghare rAga viSabhAva? gta samatAdhikAra che ? .. 33 34 bhagavAnadAsa manasukhalAla mahetA ema. bI. bI. esa. 1. malina. * Avo ja bhAva zrI jJAnAvamAM darzAvAyuM che - "riguna samApannA: prArA tais=A jharamani ! bAndhavAH krodharuddhAkSA dRzyante hantumudyatAH // ye jAtA ripavaH pUrva janmanyasminvidharvazAt / ta eva te vartante bAndhavA baddhasauhRdaH // " For Private And Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kro dhanka SA ca. * *** * * ** * ** cAra prakAranA kaSAyamAM mukhya krodha che, bIjuM mAna, trIjuM mAyA ane cothuM labha che. adhyavasAya-pariNAmanI tarata matAe anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnI ane saMjavalana e cAra prakAro paNa dareka kaSAyanA che. Aveza ke uzkerATabharI sthitimAM krodhI manuSyane gAMDapaNa AvI jAya che, te vakhate kArya akAya, kartavya akatavyanuM bhAna rahetuM nathI. pitAne pratikULa sthiti lAgatAM eTale amuka vastu, amuka sthiti athavA pitAnI priya vastunI prAptimAM vidana nAkhanAra upara manuSyane roSanI lAgaNI uddabhavatAM AtmAnI ugratA thAya che tene kodha kahevAmAM Ave che. kodhane zAstrakAre agninI upamA ApI che, je prathama potAne bALe che ane bIjA pADozIne paNa bALe che. upadezataraMgiNanA kartA zrIranamaMdiragaNi mahArAje kahyuM che ke-"zvetAMbara ke digaMbara, tattvavAda ke takavAdamAM koIne Azraya levAthI mukti nathI paraMtu kaSAyamukta thavuM tenuM nAma ja mukti che. " kodhanuM paribaLa che eTaluM badhuM kahyuM che ke "kaMdhe koDa pUravataNuM saMjama pharI jAya re ? eka koDa pUrva varSa saMjama pALyuM hoya chatAM krodha karatAM teTalA varSanuM saMjamanuM phaLa cAlyuM jAya che, ATaluM kodha kaSAyanuM jora che ! kodhathI prathama vivekazakti cAlI javAthI saMmeha thAya che, saMmohathI smaraNazaktimAM bhrama thAya che, tethI buddhino nAza thAya che ane chevaTe manuSya sarva prakAre nAza pAme che. kodhavaza thatAM rogIo paNa nahiM karavAnA kAme karI bese che. nahi bolavAnA vacane manuSyothI bolI javAya che. krodha thatAM bolAyelA vacane zastranA ghA karatAM paNa vadhAre tIvra hoya che. kodha thatAM prathama saMyama khoI bese che, pachI zAMtino nAza thAya che, pachI zarIra para tenI asara thatAM AMkho lAla thAya che, mukha ugra bane che, zarIra tapI jAya che, lohI ukaLI jAya che ane pachI vANI ke kAryothI vera-jhera baMdhAya che, tenA phaLo A bhavamAM bhegavavA paDe che teTaluM ja nahi paNa parabhavamAM ane aneka bhavomAM paNa bhogavavA paDe che. "samarAditya caritra" te mATe vAMcavAnI jarUra che. AvA ugra kaSAyano jaya karavA zAstrakAre kSamArUpI uttama sAdhana batAveluM che. For Private And Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 87 kSamAkhaDgaH kare yasya, durjanaH kiM kariSyati ? / atRNe patito vahniH, svayamevopazAmyati // "jenA hAthamAM kSamArUpI khaga che tene durjana kaMI karI zako nathI. ghAsa vagaranI jamIna upara paDelo agni pitAnI meLe ja zAMta thaI jAya che." vANImAM mIThAza ane kaDavAza baMne che, paraMtu kaMI paNa bolatAM pahelAM vicAra karavAnI Teva paDI haze jusso Avaze nahiM ane krodha utpanna thaze nahi. kaI paNa manuSya bIe karelA nukasAnane ja mAtra vicAra kare tyAM sudhI koi zame nahi, paraMtu karmanA svarUpane vicArI, potAne thayelA duHkha nukasAna mATe bIjAo to mAtra nimitta kAraNarUpa che ane kharI rIte mane azubha karmane udaya thayo che ane pUrvabhave karela karmonA phaLa bhegavuM chuM, te zA mATe anya upara koI kara, Ama samaje te koI aTake che. prANAMta kaSTa ApanArA manuSyo upara kamasthitine vicAra karI kSamA dhAraNa karanAra mahAtmAoe te ja bhavamAM mokSa meLavela che. gajasukumALa, metArya muni jevA aneka dRSTAMta zAstramAM mojuda che. je manuSya bIjAnuM bhaluM kare che, eTaluM ja nahi paraMtu apakAra karanAra upara kodha nahi karatAM paNa upakAra kare che te pitAnA AtmAnuM kalyANa kare che ane te uttama keTInA manuSya che, paraMtu bhUtakALa ke vartamAna kALamAM upakAra karanAra upara je apakAra kare che tene adhama koTInA manuSya kahelAM che; kAraNa ke apakAra karavAmAM kSamAne aMza na rahetAM dhamadhamATa-krodha guptapaNe rahelo hoya che. jema paugalika sukha kSaNika che, anitya che tene mATe anya pratye krodha karI AtmAnA nitya guNa zAMtine zA mATe bhaMga karo ? je je mahApuruSoe apUrvatA prApta karI che te mahAnubhAvoe krodhane badale premamAM Ave che. bhagavAna mahAvIra prabhune aneka upasargo te ja bhavamAM thayAM chatAM upasarga karanAra upara kSamA dAkhavI kalyANa IchayuM, anukaMpA darzAvI tethI ja paramAtmA kahevAyA. kedharUpI agni zamAvavA-zAMta karavAne kSamArUpI jaLa ja ucita che; tethI kSamArUpI jaLavaDe kodharUpI agni zAMta kara ane AtmAnI svAbhAvika sthiti prApta karavA-mokSa pAmavA kaSAye ke je saMsAranI vRddhi karanArA che tene kSamA, mRdutA, saraLatA ane saMtoSavaDe hUra karavA. -Atmavallabha. For Private And Personal Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org "zrI navapada guNagarbhita siddhacakra mahimA. ' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1-zrI arihaMtArdika navapadane hRdaya-kamaLamAM dhyAyI zrI siddhacakranu uttama mAhAtmya huM sakSepathI kahuM chuM. ( sahu sajjA tene hRdayamAM avadhAro ! ) 2-3-bhe! bhe! mahAnubhAveA ! A durlabha manuSya janma, uttama Aya kSetra, uttama kulAdika tathA sadgurunI sAmagrI punyayeAge pAmI, mahA hAni kAraka paMcavidha pramAdane zIghra tajI saddha-kamane viSe tamAre sArI rIte udyama karavA. 4-te dhama sarva jinezvarAe dAna-zIla-tapa ane bhAva e cAra bhede karI cAra prakAranA upadezeleA che. 5-temAM paNa bhAva vinA dAna siddhidAyaka thatuM ja nathI; temaja bhAva vinAnu zIla paNa jagamAM jarUra niSphaLa thAya che. 6-bhAva vinA tapa paNa saMsAranI vRddhi ja kare che. te mATe peAtAnA bhAva ja suvizuddha karavA jarUranA che. 7-bhAva paNa manasa badhdha che, ane A AlaMbana vagara mana ati duMjaya che, tethI tene niyamamAM rAkhavA mATe sAlamana ( AlamanavALuM) dhyAna kahelu che. 8-jo ke aneka prakAranAM AlaMbana zAstramAM vakhANyAM che, tathApi navapada dhyAna ja mukhya che, ema zrI jinezvarA vahe che. -arihaMta, siddha, AcAya, upAdhyAya, sAdhu,samyaktva, jJAna, cAritra ane tapa e navapada jANavAM. 46 navapada sa'kSipta svarUpagarbhita yAnApadeza, ' 10-e navapadamAM prathama Sade aSTAdaza deSa vimukta, vizuddha jJAnathI bharelA, tattvaprakAzaka ane devedrAdita evA zrI arihaMta bhagavAnanuM tame nira tara dhyAna karI. 11-khIje pade sakaLa karma-adhanathI vimukta, ane anaMta jJAna, For Private And Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI siddhacakra mahimA. darzana, cAritra tathA vIryarUpa anaMta catuSTaya saMprApta thayelA evA paMdara bhede prasiddha zrI siddha bhagavAnanuM sadA tamayapaNe dhyAna kare. 12-trIje pade paMcAcAravaDe pavitra, sarvajJadezita vizuddha siddhAnta saMbaMdhI dezanA devAmAM ujamALa ane paropakAra karavAmAM sadAya tatpara evA sUrivaranuM niraMtara dhyAna kare. 13- caturtha pade gacchanI saMbhALa rAkhavAmAM sadA sAvadhAna, sUtrArthanuM adhyApana karavAmAM ujamALa, ane svAdhyAya dhyAnamAM lIna manavALA zrI upAdhyAya mahArAjanuM sArI rIte dhyAna karo. 14-sarva karmabhUmimAM vicaratAM aneka guNa-samUhe karI saMyukata, traNa guptivaDe gupta ane niSparigrahI evA niSkavAyI munirAjenuM paMcama pade dhyAna karo. 15-chaThe pade sarvajJadezita AgamamAM kahelA jIvAdika padArthane viSe zraddhAna-lakSaNa samakitarUpa ratna-dIpakane nitya mana-maMdiramAM sthApi. 16-sAtame pade jIvAjIvAdika padArtha samUhanA yathArtha avAdharUpa jJAnane sarvaguNenA mULa kAraNarUpa jANune vinaya-bahumAna vaDe zIkho. 1- AThame pade azubha kriyAonA tyAgarUpa ane zubha kriyAomAM AdararUpa uttama guNa yukata cAritrane yathArtha pALe-Adara. 18-navame pade AkarAM karmarUpI aMdhakArane harI levA sUrya samAna bAra prakAranAM tapane kaSAya-tApa rahitapaNe rUddha rIte se. 19-e pramANe upara batAvelA-varNavelA nave pade jinezvara prabhue upadezelA dharmamAM sArabhUta che, ane ArAdhana karanArA bhavya janane kalyANakArI che; tethI te yathAvidhi ArAdhavA yogya che. 20-ukta navapadavaDe siddha (niSpanna) evA zrI siddhacakane upayogayukata ArAdhanAra prANI zrI zrIpALakumAranI pere sukha zAnti pAme che. sa. ka. vi. For Private And Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir thI " brahmacarya--Azramane prabhAva. " H zil III IIE I[ r [, t Jtvgu 1-lokanA lAbha mATe cAra AzramanI paddhati banAvavAmAM AvI che temAM prathama brahmacaryAzrama che, je jIvanano AdhAra-pAyo che. 2-jIvanane ucca banAvavA mATe pahelI ummarane susaMskArita banAvavAnI jarUra che, kemake te vayanAM sthapAyelA saMskAro pAkA (draDhamULa) thAya che. 3-prathama AzramamAM satsaMganA Azraya nIce sadAcaraNa yukata vimaLa brahmacaryanI carcA sAthe vidyAdhyayana karavAmAM Ave che. 4-brahmacarya--AzramanA ucca baLazALI vAtAvaraNamAM manuSya potAnI zArIrika, mAnasika ane AdhyAtmika zaktine khIlavavI joIe. 5-A AzramamAMthI balavaMta dehasaMpanna, daDha-nirbhaya manadhAraka, tejasvI ane prajJAzALI vyaktie taiyAra thAya che. 6-vizeSajJo A Azramane sarvamaMgaLasaMpanna, sarvakalyANakAraNa ane sarva unnatine AdhAra jaNAve che. 7-A mahAna AzramanuM jeNe barAbara pAlana karyuM che te kharekhara eka mahAna durgane vijetAthI paNa bhAre caDhayAto vijetA che. 8-jJAna, zikSaNa ane zakti jema puruSomAM temaja kanyAomAM paNa vikasAvavAnI jarUra che, kemake teo bhaviSyanI mAtA che. 9-jJAna-zikSaNasaMpanna ane zIla-sauMdaryazAlinI evI e mahAziyAe jyAre gRhiNI pada para ArUDha thAya che tyAre kharekhara te potAnA gRhAMgaNune dIpAve che. 10-AvI mAtAe potAnI saMtatine zikSaNa ApavAmAM so zikSake karatAM paNa vadhu samartha thAya che. 11-AvA yuvaka ane AvI yuvatIonA tejathI je samAja ujajvaLa che tenA aspRdayanuM zuM kahevuM? 12- dhIro! nidrA pramAdane uDAva! jaldI UThe! ane adhogati tarapha ghasaDAtI jatI prajAnA uddhAra mATe prayatna saha bahAra Avo. 13-tane mAnaSika jIvana maLyuM che, te puruSa che, sujJa manuSya che. tAruM kartavya samaja, bhega te pazuo paNa bhegave che. samAja dharmanuM maMdira che. enI kSIyamANa dazA tarapha najara kara ! ane tenA saMbaMdhamAM tArI pharaja zuM che ? tAruM kartavya zuM che? tene vicAra kara, sa, ka.vi. For Private And Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org vItarAgatAtra aMtargata prakAzAnuvAda: cAra dhAti karmakSayajanita tIrthaMkaradevanA 11 atizaya sabaMdhI varNanagabhi ta stuti. 1 zrI tIrthaMkara nAmakarmajanita sarvAbhimukhya nAmanA atizayathI he nAtha ! Apa kevaLajJAnanA prakAzavaDe sarvathA sarva dizAe sanmukha satA deva manuSyAdika prajAne pratikSaNa parama AnaMda rasa pamADatA raheA che. 2 eka ceAjana pramANu dharmadezanAnA sthaLarUpa samavasaraNamAM parivAra sahita kroDa game deva, manuSya ane tiryaM cA eka bIjAne lagAre akhAdhA vagara samAI zake che. 3 Apanu eka paNa vacana, te deva, manuSya ane peAtAnI bhASAmAM mukhe samajI zakAya evuM ane dharma karavAvALu thavA pAme che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only tiryaMcAne pAtasabadhI epane 4 ApanA vihArajanita patrananI laherIethI savAseA ( 125 ) jojanamAM pUrve utpanna thayelA rAgeA jotajotAmAM adRzya thaI jAya che. 5 rAjAe dUra karI dIdhelI anItinI pere bhUmi upara mUSaka (uMdara), zalA ( tIDa ) ane zuka-pataMga pramukha dhAnyane hAni-nukazAna karanArA upadrave! jyAM Apa vicareA che tyAM tatkALa dUra thai jAya che. 6 ApanI kRpArUpI puSkarAvata meghanI vRSTithI ja hAya tema jyAM Apa caraNa-kamaLa dhareA che tyAM strI, kSetra ane nagarAdikathI utpanna thayela virAdha-agni atyaMta rAmI jAya che. 7 vividha upadravAneA uccheda karavA Di'DimanAda jevA Apane prabhAva bhUmi upara prasarate sate duSTa vyaMtara-zAkinI pramukhathI utpanna thatA mArI jevA-jagatanA kALa jevA rAga pedA thatA ja nathI. 8 vizvepakArI evA Apa leAkeAnA manavAMchitadAyaka vidyamAna sate ativRSTi ( behuda-esumAra jaLavRSTi) ke anAvRSTi lokone sa MtApatI nathI. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI AtmAnaMda prakAza. 9 svarAjya ane parAjyathI thayelA zudra upadra, siMhanAdathI jema hAthIo nAzI jAya che tema ApanA prabhAvathI tatkALa naSTa thaI jAya che. . 10 ati adbhuta prabhAvazALI jaMgama kalpavRkSa samA Apa vicarate sate duSkALa dUra thaI jAya che. 11 sUryathI adhika prabhAvALuM bhAmaMDaLa prabhune dedAra jovAmAM koIne aDacaNa Ave nahIM eTalA ja mATe hoya tema ApanA mastakanI pachavADe dee sthApeluM rahe che. 12 A ratnatrayIrUpa yoga ThakurAIne lekaprasiddha mahimA je ghAtI karmanA kSayathI utpanna thayele te keNa sacetana prANIne Azcarya pamADatA nathI ? apitu Azcarya pamADe ja che. 13 anaMta kALathI upArjana karela aMta vagaranuM karma-vana Apa sivAya bIje koNa sarva prakAre mULathI ucchedI zake ? 14 he prabhu ! sat cAritrarUpa upAyamAM punaH punaH abhyAsathI Apa eTalA badhA pravRtta thayA che ke parama padanI zreSTha saMpadArUpa tIrthaMkara-padavIne nahIM IcachatA chatAM Apa prApta thayA che. ukta mahApadavI Apane saheje prApta thaI che. 15 maitrI bhAvanAnA pavitra sthAnarUpa, puSTa evI pramoda bhAvanAthI bharapUra temaja karuNa ane mAdhyazya bhAvanA yoge pUjya evA svarUpI Apane amAro ( ahoniza) namaskAra ho. Iti vItarAgastotre tRtIyaprakAzAnuvAdaka devakRta 19 atizaya pragaTanadvArA prabhu-stuti. 1 mithyAdaSTine pralaya kALanA sUryanI pere saMtApakArI ane samyagadaSTine amRtanA aMjananI pere zAMtikArI evuM tIrthakara-lahamInA tIlaka jevuM dharmacaka ApanI pAse AgaLa dIpI rahyuM che. 2 jagatamAM A vItarAga ja eka svAmI che ema jaNAvavA mATe Inke UMcA indravajanA miSathI potAnI tarjanI AMgaLI UMcI karI che ema jaNAya che. jyAM ApanA caraNa paDe che tyAM deva ane dAnave navAM suvarNakamaLanA chaLathI kamaLamAM sthiti karanArI lakSmIne vistAre che. 4 dAna, zIla, tapa ne bhAvanArUpa cAra prakAranA dharmane ekI sAthe varNavavAne Apa caturmukhapaNe dezanA ghe che ema huM mAnuM chuM. For Private And Personal Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 23 vItarAgaste tra-prakAzAnuvAda. 5 rAga, dveSa ane meharUpa traNa mahAdoSathI jagatane mukta karavAne Apa pravRtta thaye sate traNa prakAranA ( vaimAnika, jyAtiSka ane jIvanapati) devAe ratna, suvarNa ane rUpAmaya traNu gaDhanI racanA karI che. ( gaDhacege rakSA sukhe thai zake che ne!) 6 pRthvI upara Apa vicarate sate kAMTA paNa UMdhA paDI jAya che. sUrya-udaya thaye sate ghuvaDa athavA adhakAraneA samUha TakI zake zuM? 7 keza, rAma, nakha ane dADhI-mUcha, dIkSA-saMgrahaNa samaye jevAM samArelAM hAya tevAM ja rahe-vadhe nahIM, evA A bAhya-pragaTa dekhAtA yAgamahimA paNa anya hariharAdika devAe prApta karyAM nathI. tyAre aMtar'ga ( sarvAbhimukhyatA ityAdi ) yAganI vAta te dUra ja rahI. 8 hai vItarAga ! bauddha, nayAyikAdika tarkavAdIonI pere zabda, rUpa, gaMdha ne sparzarUpa pAMce viSaye ApanI anukULatAne bhaje che-pratikULapaNe vartatA nathI. rasa, 9 anAdi kALathI prabhunA pratipakSIrUpa kAmadevane sahAyaka thavAnA bhayathI ja hAya tema samakALe saghaLI Rtu AvI ApanA caraNa-kamaLane seve che. 10 je bhUmine ApanA caraNupa thavAnA che te bhUmine devatAe sugadhI jaLanI vRSTivaDe ane divya paMcavI puSpAnA pujavaDe pUje che. ( DhIMcaNu pramANe deve ditrya-sugaMdhI puSpAnA Dhaga kare che. ) 11 hai baileAkaya pUjya ! ajJAna pa`khI paNa Apane pradakSiNA ke che te pachI ApanA tarapha pratikULa vartanArA mAnavIonI zI gati thaze ? 12 saMjJI paMcendriya manuSyAdikanuM duSTapaNuM ApanI pAse kayAM TakI rahe ? kemake ekendriya evA pavana paNa pratikULatAne tajI de che te bIjAnu vaLI kahevuM ja zuM? matalaba ke pavana paNa sukhALavA ja thAya che, madada ane sugaMdhI vAya che, praca'Da vAttA nathI. 13 ApanA mAhAtmyathI camatkAra pAmelA vRkSeA mastakavarDa Apane namana kare che, jethI temanuM mastaka kRtArtha-kRtakRtya che, tyAre mithyAdaSTinu mastaka vyartha-nakAmu che. 14 he vItarAga ! jaghanyathI ( echAmAM ochA ) eka kroDa deva-dAnavA ApanI sevAmAM hAjara hAya che; kemake mahAbhAgyayeAge maLI zake evA sukRtya padArthamAM bhUkha paNa ALasa na kare. iti devakRta atizaya pragaTanarUpa catu prakAzAnuvAdaH For Private And Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI AtmAnaMda prakAza. zeSa atizaya-aSTa prAtihArya saMbaMdhI varNana. 1 A azoka vRkSa bhamarAnA bhAkAra zabdathI gAto hoya ane hAlatAM pAMdaDAvaDe nAcate hoya, temaja ApanA guNarAgathI jANe rAto hoya tema ApanA dehamAnathI bIragaNe UMce sate harakhe che. azoka vRkSa prabhunA dehathI bAragaNe UMce rahe che. 2 ApanI dezanA-bhUmi madhye devatAo eka je jana sudhI jenAM DiMTaDA nIce rahe che tevAM divya pupe DhIMcaNa pramANa pAthare che. 3 vairAgya ati sarasa mAlavakezika pramukha rAgathI pavitra viNadikavaDe devatAoe vistArelo Apane divya dezanA-vani viyavaDe unmukha thaI rahelAM mRgalAM paNa sAMbhaLI rahe che. 4 caMdranA kiraNasamA ujajavaLa cAmaro ApanA mukha-kamaLanI sevA karavA haMsa pakSI hoya tevAM zobhI rahyAM che. 5 siMhAsana upara ArUDha thaIne jyAre A5 dezanA Ape che tyAre mRgendra siMha)ne sevavA mATe ja hoya tema mRgalAo sAMbhaLavA Ave che. 6 he vItarAga ! jema caMdra pitAnI snA(prabhA-kAnti )vaDe cakorane ati AnaMda upajAve che tema A5 bhAmaMDale karI bhavyajanA netrane parama AnaMda pamADo che. 7 he sarva jaganAyaka ! AkAzamAM rahele dubhi (berI-vAjiMtra vizeSa) AgaLa pratidhvani karate, jagatamAM samasta de mathe ApanuM sarvotkRSTa aizvarya jaNAve che-ApanuM devAdhidevapaNuM jAhera kare che. 8 ApanA mastaka uparAupara rahelAM nirmaLatAdika guNathI samakita pramukha pavitra guNanA krama samAM traNa chatro, traNa bhuvananA prabhutva saMbaMdhI prakarSane jaNAve che. 9 he nAtha ! camatkAra upajAvanArI A ApanI pratihArya zebhAne dekhI koNa koNa mithyASTi jane paNa Azcarya na pAme ? apitu sarva kaI Azcarya pAme ja. ema prathama nirUpita mULa cAra atizaya sAthe sarva maLI 34 atizaya kahyA. jo ke prabhu te anaMta atizayadhArI che te paNa sthaLa buddhi mATe A saMkhyA ugI che. Iti paMcamaprakAzAnuvAdaH sa. ka. vi. + prathamanA cAra atizayonuM varNana bIjA prakAzamAM zAstrakAre ApeluM che. A sarve atizaye uparAMta prabhunI 5 guNayukta vANInuM zravaNa-manana karI kaIka de, mAnava ane tiryaMco suddhAM uttama bodha grahaNa karI AtmakalyANa sAdhI zake che, For Private And Personal Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavaMzane rakSaNahAra *i * dezane zaNagAraNahAra* zrI. nhAnAlAla dalapatarAma kavi ke AbhamAM toraNa banyANa trilekanAM re; ke AbhamAM toraNa baMdhANuM silekanAM re; ke tAralIo ToLe maLI nabhacoka; ke AbhamAM toraNa baMdhANu trilekanAM re. ke caMdanIe verela tejanAM phUlaDAM re; ke phUlaDAMnI phorama jhIle naraloka; ke AbhamAM toraNa baMdhANa trilokanAM re. ke chelaDa TAM mahele chogalAM re; ke suMdarI chUTI mahele veNa ke AbhamAM toraNa baMdhANu trilokanAM re. ke vhAlamanI vilase hAlapanI AMkhaDI re; ke ehavuM vilase caMdrakeruM neNu; ke AbhamAM te raNa baMdhANu trilekanAM re; ke caMdramAe bAMdhyA dizAonA ToDalA re; ke ToDale ToDale tejanI vela; ke AbhamAM toraNa baMdhANa trikanAM re. ke kiraNe kiraNe amRta devanAM re; ke eka jale huM ya bharuM haiyAphela; ke AbhamAM toraNa baMdhANu trilokanAM re. vIranAM saMtAno ! ApanI eka AtmAmUlI sajajhAya che; devariyA munivara ! dhyAnamAM rahejo rahemIjIe saMsAra tyAgyo. bhekha aMgikAryo, mahela choDI vana vasAvyuM. pachI ekadA parvatamAM vadhArAo varasI, ane sAdhvI rAjematI ane vanavAsI * mahAkavine mahesava zrI jana maMDaLono samAraMbha, muMbaI, Aso suda 2. saM. 1993; budhavA2; 6 phI kaTobara 1937 nA roja kavIzvara nhAnAlAlabhAIe Apela bhASaNa. For Private And Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI AtmAnaMda prakAza rahemIjI guphAmAM bhIne vase chatra zodhatAM gayAM. surajanAM senAM comera DhoLAtAM hatAM. rAjematIjI guphA vacce UbhAM hatAM. AchI AcherI jAdarajhINuM vAdaLI samAM jaLabhInAM paridhAnamAMthI caMdranI kiraNa to rAjulanAM rUparaMga uchALatAM hatAM. kSaNeka-adhakSaNeka saMsAra sevAgiyo e navajogI sAdhvIjInI sauMdaryalaharIomAM ramatI aMgalIlAne nirakhI rahyo. rAjule joyuM ne jANyuM ke gajaba thAya che. sahasA koyala kahuM ke vAMsaLI bele ke AkAzavANI thAya ema rAjula-satI rAjematIjI pokArI uThayAM keH devariyA munivara ! dhyAnamAM raheje. rAjematIno e TahukAra te jaina dharmane trikALane TahukAra. jaina dharma eTale dhyAna dharma-saMyama dharma. jana eTale vijetA. kono vijetA ? IdriyagrAmanA mahAvegone vijetA. ekAdaza IdrinA jhaMjhAvAto ane gurutvAkarSaNane jIte, nijane saMyamanI lagAma caDAve te jaina. mahAvIrasvAmI kahe che ke jaina eTale chateM kiya. kALanI guphAmAMthI Aje e rAjetI Take che ke devariyA munivara ! dhyAnamAM raheje. rAjula kumArIne e bola che jaina dharmano sanAtana bela. eka zabdamAM jene dharmane sAravo hoya to e mahAzabda che saMjama, jaina dharma eTale saMjama dhama. jainanA AcAramAM, vicAramAM, kalAmAM, kavitAmAM, sAhityamAM, dharmamAM, saMskRtimAM, saMskAramAM cakravartIno rAjavaja pharakAve che saMjamabhAvanA. jaina saMdha ! Ava. hamane hamArI saMskRtinA rekhAcitranuM AchuM pAtaLuM darzana karAvuM. mAre to paccAsa miniTamAM Aja paccAsa sadIonI saMskAra-kathA saMbhAravAnI che. AMbAnI sahu DALo sarakhI ke sarakhI mahorelI koNe dIThI che? kiyA dezanI sahu nadIo ke nagarIe sarakhI che ? kiyA kuTuMbamAMDavaDe santAnone samAna vayanAM dIThAM ? gUrjara mahAprajAnAM AMbAnI be zAkhAprazAkhAo che. ane sahu ekasarakhI merelIprajhulelI-phaLelI nathI. sUrya ne caMdranI peThe sahu sanI vizeSatAo che. brAhmaNa saMskRti, bauddha saMskRti, je. saMskRti, vaiSNava saMskRtionA thara gUMthAIne gujarAtanI mahAsaMskRti ghaDAI che. pAchaLathI maMhI pAssI, islAmI, briranI saMkunionA ve paradezI raLI raMge pUrAyA. sUryanuM kiraNa saptaraMgIluM che tema gujarAtanI mahAsaMskRtinA tejakiraNa paNa saptaraMgIlA che. AjanA ApaNuM jaina samAraMbhamAM gUrjara saMskRtimAMnA jaina raMgenA rekhAdarzana pUratI vicAraNuM sthAne ja gaNAze. lakSmInA, udAratAnA, sAhityanA itihAsanA, kalAnA, dharmane na raMgenI raLI gUrjara deze mahAnubhAvitAnA teje tejasvI che. cAlo, jhIlAya teTalAM e teja jhIliye. bhAratanA 35 karoDamAM 15 lAkha jena janatA; gujarAtanA 1 karoDamAM pAMceka lAkha mahAvIrano saMghasamudAya. mAMDa cAra TakA thaze. paNa sAdhune karapAlava vikevaDA hoya che ? aMgane AbhUSaNo zaNagAre che e aMgone keTakeTalAMka DhAMke che? sahAgaNanA saubhAgyanI For Private And Personal Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavazanA rakSaNahAra ne dezanA zaNagAraNahAra. 95 candranacUDI ke kukumacandraka sArI dehavelaDane AcchAdatAM nathI. nAte pazu rAneA dANeA; evA nAnA paNa vIranA bALa itihAsanI kALaju jomAM rame-bhame che. Ave; e jaina itihAsanI gUrjara kuMjanijo Aja nihALiye. kalAmaya che, kavitAmaya che, tapazcaryAmaya che. e itihAsanI kuMjomAM samarthAM vasatA, jaineAnI prathama itihAsasevA te te gujarAtanA rAjavazatI saMrakSaNuA. kALanA kApatI kaparI veLAee, e mahAavasare e jaina saMdhe rAjavazanI amaravelane saMrakSI che. paMcAsara paDayu, jayazikharI raNumAM rALAyA, gujarAtanI ratnagarbhA mahArANI vanavagaDe rajhaLatI thai, adiLanA dhADAM sImarodhatAM ghUmatAM hatAM, tyAre cAvaDA vaMzanI vaMzavelaDa sajIvana kANe rAkhI hatI ? eka jaina muni-surie. gujarAtanA rAjavaMzanA rakSaNahArA hatA sAdhuvara zIlagusara. zAlaguNusUrie bALavanarAjane nija upAzrayamAM AzarA ApyA ane ucheryAM; aNuhillapura pATaNanI sthApanAnI murttadhaDI joi ApI, ane gUrjara rAjavaMzanI gUrjararAja siMhAsane punaH sthApanA kIdhI. zIlaguNusUri hata niha, te kadAca vanarAja hAta nahi, pATaNa heta nahi, tA itihAsanAM vaheNu ka dizAmAM vahetAM hota ? I. sa. 746 thI 1411-sADA chassA vaSa~thI adhikAM zIlaguNusirae chitahAsanAM vaheNa sarasvatIne Are pATaNapuramAMthI vahAvyAM, gujarAtanI kSatrivaTane zIlaguNasUrie mAtra sa rakSI nathI paNa puna: sthApI, preAjavaLAvI, isiddhAsayazasvI kIdhI. zIlaguNasUrie kALapravAhane badalyA. ane bIjo evA kALanA kaparA avasara AvyA hatA mahArAja siddharAja jayasiMhanA mahAkIvintA rAyugamAM. ahillapura pATaNanI itihAsayazasvitAne te sUvarNa yuga, pUrve mALavA, pazcime girinagara, uttare jhAleAra ne dakSiNe zUraka te tailaMgANA pantanu cAre dizAmaDaLa jItatA gujarAtanA jayadhvaja tyAre rakatA hatA. gUrjarAnAM jaDAjo sAgara kheDatAM hatAM, aNuhillapura pATaNa jayanAde gAjatuM ethI adhikrutyAre vidyAnAde gAjatuM. yAzraya mahAkAvyanA te pANInI sameAvaDa prAkRta aSTAdhyAyInA praNetA zrIhemaca drAcArya tyAre pATaNamAM virAjatA. te kalikALasanA biradadhArI hatA. mahAjayadhvajI jainetara siddharAja mahArAja paNa hemacandrAcAryane vantratA-pUjatA. jayanI, lakSmInI, vidyAnI, vIratvanI, kavitAnI naheAjalAlInI sAgarazimae tyAre pATaNamAM uchaLatI. paNa pATaNanA rAjaprAsAde eka mahAUNapa hatI ke rAjavaMzane rAjayuvarAja na hateA; rAjamahela rAjabALanA hatA. siddharAja jayasiMhanA jayavantA vanadezamAM e parAjayanA prArabdha khela hatA, putra nahi te bhatrIne ema mahArAjanI mahAnubhAvitAe mana nahAtu vALyuM; paNa ulaTagaMgAnA peThe jayisa MhanI baLabaLatI haiyAjhALA kumArapALa upara utarI, siddharAjanA krodhAgnimAMthI jIva ugAravAne kumArapALane bhAgavuM paDatuM, bhaTakavuM paDatuM, rAjakApane e Akare avasare paNa hemacaMdrasUrie Agama baiyAM ke AvatI kAlane gujarezvara mahArAja kumArapALa che, ane e vagaDAvAsI gurjara yuvarAjanI sevA, saMrakSaNA te sahAyatA kIdhI. For Private And Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI AmAnaMda prakAza zIlaguNasUri ane hemacandrasUri gurjara rAjavaMzanA Agama vAMcatA, jatana karatA ne rAjavaMzanI amaravelane sajIvana rAkhatA. itihAsa kahe che ke jena saMdha eTale gurjara rAjavaMzane rakSaNahAra. ApaNuM eka lokokita che ke cauTAmAM kAM to zAha, kAM te bAdazAha eTale ke bajAramAM benI ANa pravarte, eka zAhanI ke eka bAdazAhanI. zAha eTale nagarazeTha, nagarInA nagarazeTha eTale ILord Mayor, sakaLa nagara mahAjananA pramukha. Aje ye laMDana nagarImAM nagarazeTha kuMcI Ape tyAre rAjyAbhiSekanI tithie rAjavIthI laMDana praveza karAya. amadAvAdanA nagarazeThavaMzano saviratAra itihAsa lakhAya te jaina mahAjAniyAno ItihAsa gujarAta bhaNe. amadAvAdanA mANekacokane purAtana mahAjana eka ajaba vahata hatA. laMDanamAM, pArIsamAM, nyuyorkamAM enI bAdhavabelaDI jaDavI durlabha. hajI have chApAnArA kavIzvara dalapatarAmanA trIjA bhAganA saMsAravADImAMnA 7 mAM prakaraNamAM eka kaMDikA che. " amadAvAdanA mANekacokano mahAjani duniyAne eka ajaba puruSa che. jagatabharamAM kadAca enI joDa jaDavI durlabha haze. udyogI, khaMtilo, hoMzale, dhULamAMthI e sonuM saraje che. trevaDa eno trIjo bhAI che. kaDado Compromise enA saMsArapanyane bhAtAmantra che. eTalA enA Adara Ape; cegaThAmAM enI kalaba bharAya; cokamAM enAM jamaNa thAya; agAsI ane pataMgamALa ane havAmahela-parasALa eno saraavasarano khaMDa: e khaMDamAM satkAra sanmAna apAya, emAM mandarADa maNAya, emAM maraNapathArIe peDhAya, emAM gAtraja maMDAya. ema parasALa eTale kuTuMbavAsane saraavasara khaMDa. amadAvAdI mahAjaniyo kaMjusa nahoto, karakasariyo hato; uDAu nahoto, keDIle hato. vANiyo varaghoDe ne brAhmaNa vare ' tyAre chalakAI jatA. AchI saMpate e ujaLa hato. e ghAMTA pADe, karaDe nahi, mAthA karatAM enI pAghaDI maTI hatI. cauTAmAM zAhanI ne rAjadarabAre bAdazAhanI tyAre ANa pravartatI. enA pagamAM pagarakhAM hoya ke na hoya. DAmara nahi, paNa chAMyaDo pAtharyA tyAre amadAvAdanA rAjamArgomAM madhyAhnanA ekAda prahara sivAya jeDA jIvananI jarUriyAta nahAtA gaNAtA, mahATapanI zobhA ma pagamAM jeDA na hoya, paNa khesane khAssI hIrakArI kAra heya. saMpatti karatAM eno samAsa adhike hato. sajajananuM parama lakSaNa e che ne ?-samAsa. muMbainA zerabajAriyAnI eka AMkha unmAdabharelI hoya che, paNa bIjI AMkha namanatAIthI namaNI hoya che; ke premacanda rAyacandra bajAramAM padhAre to enA urabhAva devapUjAnA bhAve ubharAya. premAbhAI ke hemAbhAI pratyenAM amadAvAdanA mANeka cekanAM mAna sanmAnabhAva enAM to laMDananA lorDa meyarane ye svamAM Ave. enI daSTi dezane oLaMgatI, sAgaro upara jhajhumatI, girigoe caDatI utaratI. Aje jahAja khaMbhAta baMdare nAMgaryo ne kAle halavAyAM; 5rame mALavAnI vaNajhAra AvI ne pele divase pATaNanA raLiyAmAM tarpAI. AjakAlanI vAto vicAraze ? pharDa, rokaphelara, kArnegInAM jIvanavRtta navazikSito bhaNe che. For Private And Personal Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjavaMzane rakSaNahAra ne dezane zaNagAraNahAra. 99 bhale bhaNe, paradezanA guNabhaMDAra ke jJAnabhaMDAra avagaNavAnA nathI paNa dezane bhege paradeza bhaNavuM e te mAne mUkI pADozaNane dhAvavA jevuM che. gharanI vAto bhUla paradezanuM bhaNavuM e paradezIoe keTakeTaluMka kIdhuM ? maskatanA motIhAramAM nasIba jamAvI 2katAmAMthI 50 lAkhanA AsAmI sUratI amadAvAdIo A jamAnAmAM thayAnuM nathI jANyuM ? mAsika khAssA rUpIyA 3 nA pagArathI jiMdagI AraMbhI Aja daza karoDanuM vIla karanAra gujaraputra nathI sAMbhaLyA ? koDa karoDano pAso khelanAra gurjara zAhasodAgaro mArI ne tamArI hayAtImAM nathI thayA ? A mahine sIttera lAkha kamAyA ane Avate mahine eMzI lAkha yA e gaIkAlanI ja vAta nathI? vatanamAMthI muMbaI AvavA relabhADu na hatuM e uchInuM laIne AvyA; keka bhAgyazALI tithie eMzIka lAkha kamAyA; bIjA bhAgyahIna divase caDelI bharatI osarI gaI rahyo mAtra ekI kalame utarAvela, DahApaNanA dIvA samo, pAMceka lAkhane vimeH e gai hAMjanI vAta che. gujarAtanuM sya Romance Aje ye karamAyuM nathI. sUratanuM gopIparUM ne amadAvAdano jhaverIvADa nagarInA jhaverIvADa ja che, ghaubAjarIthI mAMDIne hIrAmotInA sodAonA sAgara pharI sAhasodAgara eTale jaina mahAjani. dhananI nadIo dezamAM vALa ne pATaNane Are sarasvatI vahetI evI lakSmInI saritAo vahevaDAve. jaina mahAjani eTale vyApArI sAhasa ne nagarIno nagarazeTha. ane e lakSmInI saritAo, sarasvatI nadInI peThe, pAchI dharatImAM ja samAI jatI ? nA, nA, meleghele sudAmAjI ke kAleghelo gujarAtI evo gAMDo nahoto. duSkALanI jhALa pragaTatI, te jagaCzAha inadrAdhAra dhanavarasAda varasAvIne ThAratA. giranAra, tAraMgA, siddhAcaLa, abudAcaLanAM ApaNuM girizikharane eNe zaNagAryA-ze bhAvyAM, zikharazikhare eNe dharmanagarI vasAvI. pattharamAM kavitAo kotarAvI; zilAomAM amara kalAmaMtro lakhAvyA. vastupALa tejapALanAM Abumandirane to pharagyusana kahe che ke jamanAtaTanA tAjanI kavitAkalA ye jhaMkhavI zake nahi. dihI, AgrA, phatepura sIkImAM akabarazAha ne zAhajahAM zAha, jagataItihAsanA be mahAkalApUjaka zahenazAha, amara Arasa kavitAo lakhAvI gayA che; giranAra, siddhAcaLa ne abudAcaLanAM zikharazikhare gaganamaMDaLa zuM vAta karatI amara ArasakavitAo gujarAtanA zAha lakhAvI gayA che. ane kalolanI kanenA vanavagaDAmAM, serIsAmAM, gaIkAle ja pAMceka lAkhanA mandiramALa nathI racAyA? jAva ne sthApo to eka koleja samAya. pagathAra jUo to saradhArI dhAra jeTalo ghaMco. e vanavagaDAne girizikharonAM jevAM ja zAhe zaherane zaNagAryA che; nagara nagare ja nahi; mahelle maholve jaina derAsare gujarAtabharamAM maMDAyelA che, je nagarInA zaNagAra che. amadAvAdanA jaina maMdiro amadAvAdanI saikAonI zobhA che. amadAvAdanI eka paLa te amArI hAjA paTelanI paLa; ane vaDalAnI zAkhAprazAkhAo samI hAjA paTelanI poLamAM che nava poLa. e nava paLamaMDaLamAM pAMca cha eka jaina maMdira che. sahamAM kesara ghoLAya che ne parimaLanA bhabhakAra bhabhUke che; sahumAM yathAzakita kalAnI kavitA cirasthAI che, dilanI dilAvarInI ciraMjIva sAkSIrupa che. For Private And Personal Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - * - * * - - - - - zrI AmAnaMda prakAza. jana eTale aDhaLaka kalAkavitAthI dezane zaNagAraNahAra. ane jena eTale varaghoDAo, vIsa vIsa-cAlIsa cAlIza hajAranI mAnavamedanI jena varaghoDA jevAne maLatI; be be kalAka pUrvethI jaI umaMgIlI AMkhe ama bALamaMDaLI e jena varaghoDAnI vATa nihALatI. prathama Indradhvaja Dolato Dolato Ave; jANe saravaranuM jhADa cAlatuM AvyuM. pachI vANIyAnA putro alabelA rAjakumAro thayA hoya. e ghoDIlA nacAvatA Ave. keI rAjA heya, koI rAjakumAra hAya, kAI sAma - tavara hoya, vajApatAkAo pharapharatI hoya, nizAnaDakA gAjatA hoya, sAjanamahAjananI AgalI haroLa hoya, tejavastradhArI dharma tejasvI sAdhumaMDaLa: emanI pAchalI haroLamAM hoya dhImI hasa5galIe nagarInI dharatIne mApatA nagarazeTha pramukha nagarInA mahAjano. sAdhutAne lakSmI ema nIcAM namaNe vaMdatI tyAre. chelle chelle Avato ratnajaDathI nakasIdAra sonalarUpalA devara; nAjuka ne namaNe; sanAzIMgaDiyALA ne jariyAna khUle jhUlaMtA, dUdhava, be bALageNiyA jeDelo. jovA beTheluM sakaLa janamaMDaLa devaratha dIThe khaDuM thaI jAya. rathane ne beThA devane vaMde-praName. devarathanI pAchaLa pAchaLa, rUpanI velIo samI, sonArUpAnA kaLazadhAriNe zrAvikAono suMdarIsaMdha suMdaratAnI pagalIe saMcarato heya. amadAvAdanI tyAranI savA lAkhanI vastImAMthI, jena ane jainetara, vIsa trIsa hajAranI strI-puruSanI medanI e varaghoDAonAM darzanArthe ulaTatI. jena varaghoDe eTaTya kalAnuM, suMdaratAnuM, dhArmikatAnuM jANe nagaraghumatuM pradarzana. cakravartI mahArAja azokavardhanane e dharmavAraso. azokadevanA dharmavArasAthI bAvIsa bAvIsa sadIothI ApaNI nagarIo Aja gAje che. ane jaina eTale madhya yugamAM prathama praharanuM gujarAtI sAhitya. narasiha mahetAe vaiSNavatA gAI ne gavarAvI e pUrvenA hajAreka varSa eTale gujarAtanuM jaina sAhitya, IsvI. 450 nI AsapAsa valabhIpuramAM kalpasUtranI pAThAvali akSaramALAmAM utarI tyArathI thI jaina graMthabhaMDArI thayo. ane 1470-71 mAM kedArAnI dhA sAMbhaLIne rA' mAMDalikanA rAjadarabAramAM zrI harie narasaiyAne hAra Apyo; e aMtariyALanAM eka hajAra varSa eTale pUnamapUnamanI akhaMDa ne avirAma sAgara bharatIosamI jaina sAhityanI da Rtu evI dIdhuM sAhitya vasaMtanI zArada Rtuo jagata itihAse virala haze. ane keka kalavADImAMnI vividhatA samI e jaina sAhitya-vADInI vividhatAye addabhUta hatI. jaMtaramaMtara ane jyotiSagaNitathI mAMDIne philasUphInI gahana jJAnacarcA ne kavitAnI AkAzagAminI pAMkhonA uDavAM e sAhitya dezamAM che. 85 varSa pUrve, 18paramAM, dalapataphArabasa ughADavAne gayA hatA tyAre pATaNanA sarasvatI bhaMDAra ughaDyA hota to gayA ATha dAyakAomAM gujarAtane ne duniyAne addabhuta jJAnavAraso sAMpaDyo hato. e jJAnabhaMDAromAM dharmazAstro, dharmanA rAsAo, pradhAna graMtha hatA, chatAM hemacaMdrAcAryanuM thAzraya mahAkAvya ane merUtuMgAcAryanI prabaMdhaciMtAmaNi sarakhA itihAsagraMtho paNa hatA. jaina saMgha gujarAtano itihAsa ghaDato hato tema gujarAtano itihAsa lakhate hato. For Private And Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 101 rAjavaMzane rakSaNahAra ne dezano zaNagAraNahAra, jena saMdha eTale caturvidha saMdha. rAjasiMhAsananI peThe e dharmasiMhAsanane e cAra che pupAyAo : sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ne zrAvikA. enuM ekeka aMga saramukhiyAra nahi, cAre dizAonI caturvidha jayota maLe tyAre te sarva saMgama dharmacakravata thAya. puSpa ne pApanAM bheda e emano dharmopadeza; sadAcaraNa e emanI siddhi ne tIrtha. paNa vairAgya ne tapazcaryAnI jaina prathA navIna, nirALI ne anokhI che. AyuSyabharanA saMsAratyAga na karAya, sadAnI saMnyasta dIkSA na levAya evI AtmanirbaLa vizALa mAnavatAne kAje mAsamAsanA, pakSa pakSanA, tithitithinA, prahara praharanA tyAga ne tapazcaryAmAM vidhavidhanAM vidhAnA emanA dIrghadaza saMsArazAstrIoe nirdhArelAM che. pratyeka mAnavI kAMI vairAgya yodha nathI ke sarSanI kAMcaLItI pere saMsArane phagaTI de. bahudhA janatA nirbaLa che, manuSyasvabhAva asthiratAraMgI che; duniyA sarvazakitazALIonI nagarI nathI, alpazakitazALIonI nagarI che. jene mahAtmAoe e joyuM ne upAyo niyojyA. pagamAMnA jera jeTaluM mAnavI cAle ne pAMkhamAMnA jora jeTaluM paMkhI UDe. nAyA eTaluM puNa, ane ghaDIke saMsAra tyAge eTale saMnyAsa e joI-vicArIne jene saMsArazAstrIoe Abela, siha, upadhAna, upAzrayavAsa, apavAsa niyopA ne paLAvyA, ane ema vairAgyane ne saMsAratyAgane svAda janatAne cakhADyo. duniyA devonI nathI, mAnavInI che e jainAcAryo visaryA nathI; ane chatAM madhyavartI bhAvanI meLe kaLAmAMthI eke khaMDita thavA dIdhI nathI. jIte te jaina, SaDaripune, IdriyakuLanA mahAvegone vaza kare te vIraputra; e bhAva to akhaMDa ja rAkhyo. sajajana ane sannArIo ! saravALe te sAce jaina eTale jiteMdriya; bhISma pitAmahano nAno bhAI ane temAM ya te mArAM namaNAM namanavaMdana to che tamArA sAdhavI Azramane. saMsAranI thAkelIone e vizrAmaghATa, vairAgiNInI velaDano e latAmaMDapa, sarasvatInI kuMvarIono e zAradAzrama ne saMnyastamaTha. saMsAra parityAge te e Are AvI bese. e sAvI Azrama vinA nijanijanA jahAMgIra jagata sUnuM karI ja bAdazAhI jAhojalAlInI kalagI samI nUrajahAMne nivRttiparAyaNatAnA kiyA mukabarA jaIne nivAsane ? hato, amAre brAhmadharmamAM che ho e saMnyAsiNI Azraya, dezakALanI jhapaTa vAgye alepa thayo, paNa hajI jaina saMghe che e tejavaNuM uttarIyadhAriNI, tejaputrI samI tejasvitAnI pratimA mIrAMnA parivAjikAne pagale pRthvIne pAvana karatI saMnyastamUrtio; saMghanI prabhA, zobhA ane lakSmI, sarvasvatyAgiNI jogaNe. emanA darzane AMkha Thare ne AtmA pAvana thAya. vilAsanA vadhatA jatA AjanA yugamAM adbhuta che e jogaNonA maThanA mahAvarAgyavaMdana che, vIrIo ! gujarAtano jana eTale mULa vatana zrImALano zrImALI, oziyAne ozavALa, prAgavaTano piravADa, ane gurjara dezane vatana kIdhe suratanA gopIparAne sAgarasapharI jhaverI, bamadAvAdanA mANekacokano mahAbhAga mahAni, ane aNahilapura pATaNano dharmavIra, rAjavIra, dhanavara, sAgaravIra ne DahApaNavIra vaizyarane. For Private And Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir h)rY LI A pajhA ane rANAlI ka ' ' 1. 8 prAcIna bhAratavarSanuM siMhAvalokana, 5) lekhaka zrI vidyAvallabha itihAsatattvamahedadhi AcArya zrI vijayendrasUrIzvarajI mahArAja C. M. ). I. P. prAcIna bhAratavarSa" nAmanuM kahevAtuM jaina etihAsika pustaka DakaTara tribhuvanadAsa laheracaMda zAha taraphathI lakhAI tenA vibhAgo pragaTa thAya che. tenuM sacoTa, aitihAsika hakIkata rajU karatuM ane te pustakamAM vikRta jaina itihAsanuM vidrattAbharyuM aSaNa karatuM A siMhAvalokana ukta AcArya mahArAje ghaNe ja zrama ane zodhakhoLa karI satya hakIkata rajU karatuM lakhyuM che. A siMhAvalokana graMthamAM saMkhyAbaMdha pustakonA purAvAo Apela che, te jotAM AcArya mahArAjanuM aitihAsika jJAna baheLA pramANamAM che tema ja prAcIna arvAcIna pustakonuM parizIlana paNa aparimita jaNAya che. vizALa draSTi, taTasthatA, dveSa rahitanI zilI A sAhityarasika mahApuruSanI te mAMhenA purAvAo mATe narI pramANikatA jaNAI Ave che. pUrepUra pramANika ane saMpUrNa jene ItihAsa je ke hajI lakhAyo nathI paraMtu A prAcIna bhAratavarSa jaina etihAsika hakIkatavALA A graMthamAM A siMdvAvalokana vAMcatAM ghaNI khalanA thaI che tema jaNAya che. koI paNa aitihAsika graMthamAM jUnavANu mato ke matAgrahane paNa enI mahAmAnatAe gujarAtano jena eTale vaguNasaMpanna saMnyasta ne guNasaMpanna gRhasthAzrama, saMnyasthapakSe ApaNA kALamaMDapane satAvI gayA pAdaliptasUri, zIlaguNasUri, hemacaMdrAcArya, merUtuMgAcArya, AnaMdaghanajI ane hIravijayasUri. ane gRhasthapaNe ApaNuM kALamaMDapane sohAvI gayA jagaDUzAha. vastupALa, zAntidAsa nagarazeThanI vaMzavelaDa, haThIsiMha zeTha ane emanAM sakhAvate bahAdura kuMvara zeThANI. gujarAtanI jaina saMskRtinI e zikharamALa. e jeTalAM Abhane mApe, eTalI jana saMskRti Abhane mApe. jena saMdhanuM e jyotimaMDaLa, evA samartha tyAga vairAgyane avadhUta ane evAM samartha gRhasthAzramanAM mahArane gujarAta ! tAre khoLe pAkyAM che tenAM mArAM tane abhinandana che. caturvidha jaina saMdha ! Apano itihAsa yazaprabhALe che. vAM, vicAra, ne navaitihAsa ghaDe. bhUtakALathI bhaviSya savAyAM sarajo. tyAgadharma ne saMsAradharma bane ya jogavatAM ApanI saMskRtine AvaDyAM che. sajajana ane sannArIo ! jaina eTale gujarAtanA rAjavaMzane rakSaNahAra ane gujarAtano zaNagAraNahAra. For Private And Personal Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir svIkAra ane samAlocanA, 103 itihAsamAM sthAna na hoya, tema avAstavika zaMkAo, ghaTanA, maraDImacaraDI meLavI devAnI vRti ane atikalpanA vagere paNa na hovA joIe. A etihAsika graMthamAM keTalIka hakIkato tevI che tema A siMhAvalokana graMthamAM aitihAsika satya purAvAthI AcArya mahArAjazrIe batAvI ApyuM che. amAro e viSaya nathI chatAM siMhAvalokana ane prAcIna bhAratavarSa graMtha baMne tapAsatAM aneka khalanAo AcArya mahArAje puravAra karI Apela che te tamAma hakIkatano khulAse prAcIna bhAratavarSanA lekhaka DokaTara sAhebe karI potAno etihAsika graMtha pramANika che tema jaina-janasamAjane batAvI ApavuM joIe. DokaTara tribhuvanadAsabhAI saralatAthI spaSTa khulAso pragaTa karaze tema AzA rAkhIe ja. jena etihAsika koI paNa graMtha "tikalpanA, adhUrI tapAsa ke saMzAdhana ke game te lakhI nAMkhela hoya to tethI itihAsano vAsa karyo kahevAya, kAraNa ke zraddhA ane sAcA itihAsane gADha saMbaMdha hoI zraddhAno te prakAzaka che. duniyAnA jenetara vidvAnone jena sAhitya, ane jaina dharma para je zraddhA che te tenA itihAsanA kharApaNAne AbhArI che. atihAsika graMthamAM lakhAyela hakIkata game te kAraNe vikRta thayelI hoya to pariNAme dharma. zAstrakAro, ItihAsakAro anyanI draSTie apramANika-apratiSThita kare che, jethI DokaTara tribhuvanadAsabhAI uparokta kAraNe pitAnA hAthe athAga prayatna lakhAyela A etihAsika graMthamAM vikRtapaNuM ke khalanA hoya te sudhArI tene satya TharAvavA prayatna karaze ema sUcavIe chIe. athAga parizrame vidvattApUrNa zilIe ane pramANika purAvA sAthe AcArya mahArAje A siMhAvalokana taiyAra karavA ane satya vastu bahAra ANavA je prayatna lIdho che te mATe janasamAja AbhArI che. prAcIna bhAratavarSa graMtha upara AcArya mahArAja, A graMtha uparAMta hajI paNa vize'ra siMhAvalokana pragaTa karavAnA che te tamAma itihAsapremI puruSo ane jijJAsuoe bhanapUrvaka vAMcavAnI jarUra che. kiMmata doDha rUpIye. prakAzaka-zrI yazovijayajI jaina graMthamALA-bhAvanagarathI maLaze. 2. zeTha devakaraNa mULajI saurASTra vizAzrImALI jaina borDIMga hAusa jUnAgaDha, zAkhA-jetapura ceAthe trivArSika ripoTa-dAnavIra zeTha devakaraNabhAInI udAratAbharelI sakhAvatathI jUnAgaDha zahera tIrthadhAmamAM A be Daga zumAre bAra varSathI niyamita udeza pramANe dhArAdhoraNa ane vyavasthApUrvaka cAle che. tA. 1-6-33 thI tA. 31-5-36 sudhIno A vistArapUrvaka riporTa vAMcatA kAryavAhaka kamITI ane zrIyuta mahetA manasukhalAlabhAI dharamazI ane vAse bhAicaMda paramANaMdadAsa taraphathI saMpUrNa utsAha, kALajI tathA khaMtathI A borDa ganI karAtI sevA prazaMsanIya che. rUpIyA ApanAra lAkho rUpiyA Ape tenI kadara karavI kArya zobhAvavuM, niHsvArtha sevA ApI AtmakalyANa sAdhavuM temAM kharuM mahatva che tema zeTha devakaraNabhAinA sakhAvata kAryane divasAnadivasa unnatimAM mUkanAra A borDIganA mAnada sekreTarI sAheba ane kamITIne dhanyavAda ghaTe For Private And Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 104 zrI AtmAnaMda prakAza. che. borDIganI dareka kAryavAhI niyamita, dhArAdhoraNa pUrvaka vistArathI Apela che. AvA jAvaka kharca, hisAbakhAtuM paNa gya ane cokhavaTavALuM che. AvI vyavasthita boDIMga jaina samAjane anukaraNIya che. jetapuranI zAkhA (zrImAna raMbhAbAI pAnAcaMda mAvajI vidyArthI bhuvana) paNa A kamiTInI dekharekha nIce vayavasthita cAle che te paNa ripiTa uparathI jaNAya che. ame A saMsthAnI bhAvi unnati IcchIe chIe. 3. zrI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka bhejanazALA ke, pAMjarApoLa amadAvAda navA varSane prathama vArSika riporTa ane hisAba amone pahemyo che, amadAvAda jevA vepAra udyogavALA zaheramAM bahAragAmathI AvatAM jarUrIyAtavALA jena baMdhuo mATe A bhejanazALA eka AzIrvAda samAna che, teno lAbha sAro levAya che. kAryavAhake vagere baMdhubhAve sArI rIte sevA kare che. AvA sevAnA kAryo moTA zaheramAM hovA ja joie. daza varSa thayAM cAlatA A khAtAne riporTa vAMcatAM jena bhAIone rAhata sArI maLe che. ame kAryavAhaka kamITInA A kAryanI prazaMsA karIe chIe. hisAba, Avaka-jAvaka kharca vagere cekhavaTavALA che. Arthika sahAya ApI tenI tamAma jarUrIyAta pUrI sUcanA karIe. bhaviSyamAM jena baMdhuo vadhAre rAhata meLave ema icchIe chIe. vartamAna samAcAra. ujamabAI jaina kanyAzALAne InAmI meLAvaDa:-atrenI uparokta saMsthAnI bALAone inAma ApavAne eka meLAvaDe bhAvanagara sTeTanA keLavaNIkhAtAnA adhikArI sAheba zrIyuta gajAnanabhAI bhaTTa u. bI. e. ela. i. DI. nA pramukhapaNa nIce gata Aso vada 13 ravivAre baporanA mAravADInA vaMDA(jaina upAzraya )mAM maLatAM AgevAna gRhastha ane bahenoe sArI saMkhyAmAM hAjarI ApI hatI. prAraMbhamAM saMsthAnA sekreTarI zrI harajIvanadAsa dIpacaMde nivedana patrikA vAMcI saMbhaLAvyA bAda zeTha gulAbacaMda ANaMdajInI darakhAsta ane zeTha devacaMda dAmajIne anumodanathI pramukhasthAne zrI gajAnanabhAInI varaNI thayA bAda zALAnI bALAoe svAgatanA tema ja prAsaMgika garabAo gAi sabhAne raMjIta karI temaja AjanA sAmAjika jIvanaprasaMge upara prakAza pADato eka nAnuM paraMtu asarakAraka garabe gAI saMbhaLAvyuM. tyArabAda saMsthAnA sekreTarI zrI vallabhadAsa gAMdhIe 36 varSa pahelA thaela saMsthAnI utpattino ane e samayanI bhAvanagaranI paristhitino khyAla Apyo hato. bAda nyAyAdhikArI zrIyuta jIvarAjabhAI odhavajIbhAi dozIe jaina dharmanI vizALatA ne strIonA kAyadesara hakka upara vivecana karyuM. bAda zeTha kaMvarajI ANaMdajI, zeTha devacaMda dAmajI, kavi revAzaMkarabhAI, zrI pramukhasAhebe vageree prAsaMgika vivecana karyA bAda chevaTe pramukhazrInA haste bALAone inAma apAyA bAda saune AbhAra mAnI meLAvaDe visarjana karavAmAM AvyA hatA. For Private And Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - munirAja zrI kapUravijayajI mahArAjanA svargavAsa:-pIstALIsa varSa sudhI niraticAra page cAritra pALI, kriyApAtra saMta mahAtamA gayA Aso vadi 8 nA roja thoDA divasanI bimArI bhAgavI pote jIvanamAM IcchelA pavitra zrI zatruMjaya tIrthadhAmamAM samAdhi. ka kALadharma pAmyA che. prAtaHsmaraNIya zrI vRddhicaMdrajI mahArAja pAse yAtri aMgIkAra karyuM hatuM, tyArathI aMta samaya sudhI niHspRhIpaNuM', jJAnadhyAna, sAhityasevA, gurubhaktimAM mazagula hatA. sarala, sAduM, haLavuM ane bALajI grahaNa karI zake, jaladI pacAvI zake tevuM sAhitya upadezadvArA aneka pAse pragaTa karAvI udAratAthI chUTe hAthe koI paNa jaina vyaktine vaheMcI ApatA hatA, te te temanA mukhya dhyeya TheTha sudhI rahyo hato. Ama jAgRti, lokakalyANa ane cAritrane bAdha na Ave tema dezadvAranI bhAvanA paNa temanAmAM jAgRta hatI. thoDo ziSya samudAya hovA chatAM te mATe paNa nimamavI hatA AvA eka mahApuruSanA svargavAsathI kharekharA munirananI jaina samAjane khoTa paDI che. A sabhA upara temanI kRpA hatI, prema hatA, mAna hatu. 'AtmAnaMda prakAza''mAM vakhate vakhate lekhe ApI, kAryavAhaka maLe tyAre sAhitya saMbaMdhI aneka sUcanAo paNa detA, tethI A sabhAne paNa temanA svargavAsathI atyaMta kheda thayA che. temanA pavitra AtmAne akhaMDa anaMta zAMti prApta thAo tema paramAtmAnI prArthanA karIe chIe. chelA prakAzano 1 zrI vasudevaliMDi prathama bhAga. 3-8-0 6 zrI jaina medhadUta 2-0-0 2 zrI vasudeva hiMDi , dvitIya aMza 3-8-0 7 zrI gurutatva vinizcaya 2-0-0 3 zrI bRhat ka9pasUtra (chedasUtra) 1 bhAga 4-0-0 8 aindrastuti caturvizatikA 0-4-0 4 zrI bRhata karaMpasUtra(idasUtra) 2 bhAga 6-0-0 9 yugadarzana tathA yogaviMzikA 5 cAra karmagraMtha | hiMdI bhASAMtara sAthe 1-8-0 (zrI devendrasUricita TIkA ) 2-0-0 10 ceinaMdaNa mahAbhAsa 1-12.0 chapAtAM graMthA. 1 dharmAbhyudaya ( saMghapati caritra.) 2 zrI malayagiri vyAkaraNa 3 zrI vasudevahiDi trIjo bhAga. 4 zrI guNacaMdrasUrikRta zrI mahAvIra caritra bhASAMtara 5 pAMcamo chaTTo karmagrantha. 6 zrI bRhatkalpa bhAga 3-4 For Private And Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir e Reg. No. B 431, - zAne bhAgAnI thoDI nakala sIlIke che - zrI bRhataka9pasUtra bIjA bhAga. ( mULa, bhASya, TIkA sahita.). atimAnya A chedasUtrano bIjo bhAga prAcIna bha'DAronI aneka likhita pratA sAthe rAkhI athAga parizrama laI sAkSarava munirAjazrI caturavijayajI mahArAja tathA munirAja zrI puNyavijayajI mahArAje saMzodhana karI taiyAra karela che. - prathama bhAga karatAM bAra phA mano vadhAro thatAM ghaNA ja moTo graMtha thayela che ane te suMdara sku uMcA TakAu kAgaLa upara, suMdara zAstrI akSaromAM, zrI nirNayasAgara presamAM mATe kharca karI chapAvela che. suzobhita majabuta kapaDAnuM baI DIga karAvyuM che. AvuM prAcIna sAhitya suMdara rIte paddhatisaranuM prakAzana phakta A sabhA ja kare che. jaina jainetara vidvAna ane hidanI kelejanA prophesare, pazcimAnya aneka vidvAno muktakaThe prazaMsA kare che. kiMmata rUA. 6-0-0 levAmAM Avaze. ( paTeja judu' ) zrI vIza sthAnaka tapa pA ( artha sAthe. ) . ( vistArapUrvaka vivecana tathA maDaLa sahita. ) vistArapUrvaka vidhi vidhAna, noTa, caityavaMdana, stavane, maMDaLA vagere ane sAdI sarala gujarAtI bhASAmAM artha sahita amAe prakaTa karela che. vIza sthAnake tapa e tIrthaMkaranAmakarma upArjana karAvanAra mahAna tapa che. tenuM ArAdhana karanAra bahena tathA be dhuo mATe A graMtha ati mahatvane ane upAgI che. zrI vIza sthAnaka tapanuM maMDaLa che, tema kAI atyAra sudhI jANatuM paNa nahotuM, chatAM amAe ghaNI ja zodha khoLa karI, prAcIna dhaNI ja jUnI tADapatranI prata uparathI mATe kharca karI, pheTe bleka karAvI te maMDaLa paNa chapAvI A bukamAM dAkhala karela che. A eka amUlya ( maMDaLa ) navIna vastu jinAlaya, upAzraya, jJAnabhaMDAra, lAIbrerI ane gharamAM rAkhI prAtaHkALamAM darzana karavA lAyaka suMdara cIja che. | UMcA kAgaLa upara suMdara gujarAtI TAIpamAM chapAvI suzobhita khAIhIMgathI alaMkRta karavAmAM Avela che chatAM kiMmata bAra AnA mAtra rAkhavAmAM AvelI che. riTeja jI. AnaMda prinTiMga presa mAM cheka devacaMda dAmajIe chApuM'.-bhAvanagara. For Private And Personal Use Only